Tổng kết từ vựng

Chào mừng các thầy, cô giáo
Chào mừng các thầy, cô giáo


về dự hội giảng cấp trường
về dự hội giảng cấp trường
năm 2008
năm 2008
Phạm Thị Tuyết
Phạm Thị Tuyết
Trường THCS Bình Minh TP Hải Dương
Trường THCS Bình Minh TP Hải Dương

? Kiểm tra bài cũ
? Kiểm tra bài cũ
Những từ in đậm trong các câu sau được dùng
Những từ in đậm trong các câu sau được dùng




theo nghĩa gốc hay nghĩa chuyển ? vì sao ?
theo nghĩa gốc hay nghĩa chuyển ? vì sao ?
a . Mùa
a . Mùa
xuân
xuân

là tết trồng cây
là tết trồng cây
Làm cho đất nước càng ngày càng
Làm cho đất nước càng ngày càng
xuân
xuân
< Hồ Chủ tịch
< Hồ Chủ tịch
>
>
Xuân
Xuân


1
1
(DT
(DT
)
)
: chỉ mùa thứ nhất trong một năm .
: chỉ mùa thứ nhất trong một năm .




là nghĩa gốc
là nghĩa gốc

Xuân
Xuân


2
2


(DT
(DT


TT) :
TT) :
trẻ , đẹp , đầy sức sống
trẻ , đẹp , đầy sức sống




nghĩa chuyển
nghĩa chuyển
b . Kẻ sớm khuya
b . Kẻ sớm khuya
chài lưới
chài lưới
bên
bên
sông
sông

Kẻ
Kẻ
cuốc cày
cuốc cày
mưa nắng ngoài đồng .
mưa nắng ngoài đồng .
< Tế Hanh
< Tế Hanh
>
>
b. “Chài lưới” , “cuốc cày” là động từ chỉ hoạt
b. “Chài lưới” , “cuốc cày” là động từ chỉ hoạt
động
động


nghĩa chuyển
nghĩa chuyển

1
1

2
2




(Tiếp theo)
(Tiếp theo)

Từ đồng âm là những từ giống nhau về âm thanh nhưng
nghĩa khác xa nhau.
V.Từ đồng âm
V.Từ đồng âm

A .Từ lá trong :
Khi chiếc lá1 xa cành
Lá2 không còn màu xanh
Mà sao em xa anh
Đời vẫn xanh rời rợi
(Hồ ngọc Sơn )
Và trong : Công viên là lá3 phổi của thành
phố.
B . Từ “đường” trong
“Đường1 ra trận mùa này đẹp lắm”
( Phạm tiến Duật )
Và trong : Ngọt như đường2
+Trường hợp A là hiện tượng nhiều nghĩa
vì:
Lá1,2: là (dt)chỉ bộ phận của cây ,có hình
thù màu xanh khác nhau nhưng thường
mỏng  Nghĩa gốc
Lá 3 :chỉ từng sự vật có hình mỏng nhẹ
giống hình lá
 Nghĩa chuyển
Có mối liên hệ ngữ nghĩa.
Trường hợp B là trường hợp đồng âm vì :
-Đường1: chỉ con đường
-Đường2: chất kết tinh vị ngọt , thường

chế từ mía hoặc củ cải đường .
vỏ ngữ âm giống nhau
nghĩa khác xa nhau
Trong hai trường hợp (a ) và ( b ) sau đây, trường hợp nào là hiện tượng
từ nhiều nghĩa? trường hợp nào là hiện tượng từ đồng âm ? vì sao ?
Bài tập :

Điền nội dung thích hợp vào chỗ trống
+ .......................... là từ mà các nghĩa của nó có 1 mối liên hệ ngữ nghĩa
nhất định .
+ …………………… là những từ có âm thanh giống nhau nhưng chúng
hoàn toàn không có mối liên hệ nào với nhau về nghĩa.
Ghi nhớ :
Từ đồng âm
Từ nhiều nghiã




-Mồm bò không phải mồm bò mà lại mồm bò
-Mồm bò không phải mồm bò mà lại mồm bò
Tác dụng
Tác dụng
:
:
Lợi dụng hiện tượng đồng âm trong tiếng việt để
Lợi dụng hiện tượng đồng âm trong tiếng việt để
chơi chữ tạo ra những liên tưởng bất ngờ , thú vị.
chơi chữ tạo ra những liên tưởng bất ngờ , thú vị.
Chỉ ra hiện tượng đồng âm trong ví dụ sau:

Chỉ ra hiện tượng đồng âm trong ví dụ sau:


-Ruồi đậu mâm xôi đậu , kiến bò đĩa thịt bò
-Ruồi đậu mâm xôi đậu , kiến bò đĩa thịt bò
DT ĐT
ĐT
ĐT
3
DT
DT
1
2
2
1
1
2
ĐT