Ôn tập lý thuyết hóa học THPT

THAM KHẢO CHƯƠNG 0
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ THUYẾT HÓA HỌC THPT TỔNG HỢP
1.1 Những phản ứng trọng tâm cần nhớ
CÁC PHẢN ỨNG QUAN TRỌNG LIÊN QUAN TỚI HALOGEN
2F2 + 2NaOH → 2NaF + H 2 O + OF2 (NaOH loãng lạnh)

2F2 + 2H 2O → 4HF + O 2

SiO 2 + 4HF → SiF4 ↑ +2H 2O

SiO2 + 2F2 → SiF4 ↑ +O 2

S + 3F2 + 4H 2 O → H 2 SO 4 + 6HF

5F2 + Br2 + 6H 2 O → 2HBrO3 + 10HF
H2 O
Cl 2 
→ HCl → HCl + NaHCO3 → CO 2 + NaCl + H 2O
o

t
3Cl 2 + 6KOH 
→ 5KCl + KClO3 + 3H 2O
o

t th­êng
Cl 2 + 2KOH 
→ KCl + KClO + H 2O
o

t th­êng

Cl 2 + 2NaOH 
→ NaCl + NaClO + H 2O

5Cl 2 + I 2 + 6H 2 O → 2HIO3 + 10HCl
5Cl 2 + Br2 + 6H 2O → 2HBrO3 + 10HCl
dung dÞch
2Cl 2 + 2Ca ( OH ) 2 
→ CaCl 2 + Ca(OCl) 2 + 2H 2O
V«i s÷a
Cl 2 + Ca ( OH ) 2 
→ CaOCl 2 + H 2 O

Cl2 + SO 2 + 2H 2O → 2HCl + H 2SO 4
4Cl 2 + H 2S + 4H 2 O → 8HCl + H 2SO 4

MnO 2 + 4HCl → MnCl 2 + Cl 2 + 2H 2O
K 2 Cr2 O7 + 14HCl → 3Cl 2 + 2KCl + 2CrCl 3 + 7H 2O
2KMnO 4 + 16HCl → 2KCl + 2MnCl 2 + 8H 2O + 5Cl 2
KClO3 + 6HCl → KCl + 3H 2O + 3Cl 2
NaClO3 + 6HCl → NaCl + 3H 2O + 3Cl 2
2HCl + NaClO → NaCl + Cl 2 + H 2O

2CaOCl 2 + CO 2 + H 2O → CaCO 3 + CaCl 2 + 2HClO
CaOCl 2 + 2HCl → CaCl 2 + Cl 2 + H 2O
®Æc,t
 NaBr + H 2SO 4 
→ NaHSO 4 + HBr

0
®Æc,t

→ SO 2 + Br2 + 2H 2 O
2HBr + H 2SO 4 

®Æc,t
 NaI + H 2SO4 
→ NaHSO 4 + HI

0
®Æc,t
→ H 2S + 4I 2 + 4H 2 O
8HI + H 2SO 4 

0

0

0

®Æc,t
NaCl + H 2SO 4 
→ NaHSO 4 + HCl
0

®Æc,t
8HI + H 2 SO 4 
→ H 2S + 4I 2 + 4H 2 O

PBr3 + 3H 2 O → H 3 PO3 + 3HBr
¸nh s¸ng
2AgBr 

→ 2Ag + Br2

PI 3 + 3H 2 O → H 3 PO3 + 3HI
1


O3 + 2HI → I 2 + O 2 + H 2O
NaClO + CO 2 + H 2O → NaHCO3 + HClO
Na 2 SO3 + Br2 + H 2O → Na 2SO 4 + 2HBr
Na 2 SO3 + 6HI → 2NaI + S + 2I 2 + 3H 2O
dpdd / mn
2NaCl + 2H 2 O 
→ 2NaOH + H 2 + Cl 2

4HBr + O 2 → 2H 2O + 2Br2
Na 2 SO3 + Cl 2 + H 2 O → Na 2SO 4 + 2HCl
CÁC PHẢN ỨNG QUAN TRỌNG LIÊN QUAN TỚI OXI – LƯU HUỲNH
0

0

t
Ag 2S + O 2 
→ 2Ag + SO 2

t
HgS + O 2 
→ Hg + SO 2

t

ZnS + 1,5O 2 
→ ZnO + SO 2

O3 + 2HI → I 2 + O 2 + H 2O

3
MnO 2 ,t 0
KClO3 
→ KCl + O 2
2

2Ag + O3 → Ag 2O + O 2

0

2H 2 O2 → 2H 2 O + O2 ↑

0

t
2KMnO 4 
→ K 2 MnO 4 + MnO 2 + O 2

H 2 O 2 + KNO 2 → H 2 O + KNO3

2KI + O3 + H 2O → I 2 + 2KOH + O 2
H 2 O 2 + Ag 2 O → H 2O + 2Ag + O 2
H 2 O 2 + Ag 2 O → H 2 O + 2Ag + O 2
2H 2 O 2 → 2H 2 O + O 2 ↑

H 2O 2 + KNO 2 → H 2O + KNO3

5H 2 O 2 + 2KMnO 4 + 3H 2SO 4 → 2MnSO 4 + 5O 2 + K 2SO 4 + 8H 2O
H 2O 2 + 2KI → I 2 + 2KOH
3
MnO2 :t 0
KClO3 
→ KCl + O 2
2
SO2 + Br2 + 2H 2O → 2HBr + H 2SO 4

9

t
4KClO3 
→ 3KClO 4 + KCl

1
SO2 + O2 → SO3
2

H 2 O 2 + 2KI → I 2 + 2KOH

H 2S + Cl 2 (khÝ) → 2HCl + S
2H 2 S + O2 → 2S + 2H 2O
2H 2 S + 3O 2 → 2SO 2 + 2H 2O
SO2 + Cl2 + 2H 2 O → 2HCl + H 2SO 4
H 2 S + 4Cl 2 + 4H 2 O → 8HCl + H 2SO 4
H 2 S + 4Br2 + 4H 2 O → 8HBr + H 2SO 4
5SO 2 + 2KMnO 4 + 2H 2 O → K 2SO 4 + 2MnSO 4 + 2H 2SO 4

SO2 + Ca(OH)2 → CaSO 3 + H 2O
SO2 + H 2S → 3S ↓ +2H 2O

H 2 S + Pb(NO3 )2 → PbS ↓ +2HNO3

S + 3F2 → SF6

H 2 S + CuCl 2 → CuS+2HCl

H 2S + CuSO 4 → CuS ↓ +H 2SO 4

2AgNO3 + H 2S → Ag 2S ↓ +2HNO3

Na 2 SO3 + Br2 + H 2O → Na 2SO 4 + 2HBr
Na 2 SO3 + 6HI → 2NaI + S + 2I 2 + 3H 2O
2


4 K 2Cr2O7 + 7 H 2S + 9H 2SO 4 → 4 K 2SO 4 + 4 Cr2 ( SO 4 ) 3 + 16H 2O

SO2 + Fe 2 ( SO 4 ) 3 + 2H 2O → 2FeSO 4 + 2H 2SO 4
S + 4HNO3 → SO 2 + 4NO 2 + 2H 2O

0

t
SO2 + 2Mg 
→ S + 2MgO

0

t
S + 6HNO3 
→ H 2SO 4 + 6NO 2 + 2H 2 O

Na 2 S 2O3 + H 2SO 4 (loang) → Na 2SO 4 + S + SO 2 + H 2O
Na 2 SO3 + H 2 SO 4 → Na 2SO 4 + SO 2 + H 2O
H 2 SO 4 + 3H 2 S → 4S + 4H 2 O
3H 2 SO 4 + H 2S → 4SO 2 + 4H 2 O
S + 2H 2 SO 4 → 3SO 2 + 2H 2O
2FeS + 10H 2SO 4 → Fe 2 ( SO 4 ) 3 + 9SO 2 + 10H 2O
2FeCO3 + 4H 2SO 4 → Fe 2 ( SO 4 ) 3 + SO 2 + 2CO 2 + 4H 2O
2Fe3O 4 + 10H 2 SO 4 → 3Fe2 ( SO 4 ) 3 + SO 2 + 10H 2O
2FeO + 4H 2 SO 4 → Fe2 ( SO 4 ) 3 + SO 2 + 4H 2O
2Fe ( OH ) 2 + 4H 2SO 4 → Fe 2 ( SO 4 ) 3 + SO 2 + 6H 2O
SO2 + Cl 2 + 2H 2O → H 2 SO 4 + 2HCl
SO2 + Br2 + 2H 2O → H 2SO 4 + 2HBr
H 2 S + 4Cl2 + 4H 2 O → H 2 SO 4 + 8HCl
H 2 S + CuSO 4 → CuS + H 2 SO 4
3SO 2 + 2 HNO 3 + 2 H 2O → 2 NO + 3 H 2SO 4
H 2 S + 8HNO3 → H 2SO4 + 8NO2 + 4H 2O
S + 6HNO3 → H 2SO 4 + 6NO 2 + 2H 2 O
H 2 S + 4Br2 + 4H 2 O → H 2 SO 4 + 8HBr
3
dien phan dd
Fe2 ( SO 4 ) 3 + 3H 2O 
→ 2Fe + 3H 2SO 4 + O 2
2
1
dp

CuSO 4 + H 2O 
→ Cu + H 2SO 4 + O 2
2
SO3 + H 2O → H 2SO 4
C + 2H 2 SO 4 → CO 2 + 2SO 2 + 2H 2O
Cu 2S + 6H 2SO 4 (d / n) → 2CuSO 4 + 5SO 2 + 6H 2O
2Fe + 6H 2SO 4 (d / n) → Fe 2 ( SO 4 ) 3 + 3SO 2 + 6H 2O
2Ag + 2H 2SO 4 (d / n) → Ag 2SO 4 + SO 2 + 2H 2O
0

t
FeSO 4 + H 2SO 4 (d / n) 
→ Fe 2 (SO 4 )3 + SO 2 + H 2O

CÁC PHẢN ỨNG QUAN TRỌNG LIÊN QUAN TỚI NITO – PHOTPHO
1
N 2 + 6Li → 2Li3 N
NO + O2 → NO 2
2

3


1
t0
KNO3 
→ KNO2 + O2
2
+
−

4H + NO3 + 3e → NO + 2H 2O

6HNO3 + S → H 2SO 4 + 6NO 2 + 2H 2O
NH +4 + OH − → NH 3 ↑ + H 2O

4HNO3 + 3e → 3NO3− + NO + 2H 2O

0

t
NaNO3 + H 2 SO 4 
→ NaHSO 4 + HNO3 ↑

0

t
NH 4 Cl + NaNO 2 
→ N 2 + 2H 2O + NaCl

2NH 3 + 3Cl 2 → N 2 + 6HCl
1
2NO2 + O2 + H 2O → 2HNO 3
2
3NO2 + H 2 O → 2HNO3 + NO
2NO2 + 2NaOH → NaNO 3 + NaNO 2 + H 2O
0

t
NH 4 NO 2 
→ N 2 + 2H 2O

0

t
NH 4 NO3 
→ N 2 O ↑ +2H 2 O

1
t0
NaNO3 
→ NaNO2 + O2
2
0

t
2NH3 + 3CuO 
→ 3Cu + N 2 + 3H 2 O

( NH 4 ) 2 CO3

0

t

→ CO 2 + 2NH 3 + H 2O

H 2SO 4 (®Æc) + NaNO3 (r¾n) → NaHSO 4 + HNO 3

(

HCl 0 − 5 0

)

C 6 H 5 NH 2 + HNO 2 + HCl → C 6 H 5 N 2+ Cl + 2H 2O
H 2 NCH 2 COOH + HNO 2 → HO − CH 2COOH + N 2 + H 2O
0

0

t
4NH 3 + 3O2 
→ 2N 2 + 6H 2 O

t ;xt
4NH 3 + 5O2 
→ 4NO + 6H 2O

t
2NH 4 Cl + Ca ( OH ) 2 
→ 2NH 3 + CaCl 2 + 2H 2O
0

t
→ 2NH 3 + SO 2 + H 2O +
( NH 4 ) 2 SO 4 
0

0

t

NH 4 Cl 
→ NH 3 + HCl

1
O2
2

0

t
Cu(NO3 )2 
→ CuO + 2NO 2 + 0,5.O 2
200 C,200atm
→ ( NH 2 ) 2 CO + H 2O
Điều chế ure: CO2 + 2NH 3 
0

( NH 2 ) 2 CO + 2H 2O → ( NH 4 ) 2 CO3
Sản xuất supephotphat đơn:
Ca 3 ( PO 4 ) 2 + 2H 2 SO 4 → Ca(H 2 PO 4 )2 + 2CaSO 4 ↓
Sản xuất supephotphat kép :
Ca 3 ( PO 4 ) 2 + 3H 2 SO 4 → 2H 3 PO 4 + 3CaSO 4 ↓
Ca 3 ( PO 4 ) 2 + 4H 3 PO 4 → 3Ca ( H 2 PO 4 ) 2

Ca 3P2 + 6HCl → 3PH 3 + 3CaCl 2

0

t
3Ca + 2P 

→ Ca 3P2

Điều chế P trong công nghiệp :

t
Ca 3 ( PO 4 ) 2 + 3SiO 2 + 5C 
→ 3CaSiO 3 + 2P + 5CO
0

0

t
2P + 5H 2SO 4 (d / n) 
→ 2H 3PO 4 + 5SO 2 + 2H 2O

Phân amophot là hỗn hợp : NH 4 H 2 PO 4

và

( NH 4 ) 2 HPO 4
4


Phân nitrophotka là hỗn hợp KNO3

và

( NH 4 ) 2 HPO 4

CÁC PHẢN ỨNG QUAN TRỌNG LIÊN QUAN TỚI CACBON – SILIC

C + H 2 O → CO + H 2
C + 2H 2 O → CO2 + 2H 2
CO2 + Na 2 SiO3 + H 2 O → H 2SiO3 ↓ + Na 2 CO3
H 2 SO 4 / dac
HCOOH 
→ CO + H 2 O

2Mg + CO 2 → 2MgO + C
2Mg + SO 2 → 2MgO + S
2H + + CO32 − → CO 2 + H 2 O
H + + HCO3− → CO 2 ↑ + H 2 O
OH − + HCO3− → CO32 − + H 2O
CO 2 + Na 2 CO3 + H 2O → 2NaHCO3
Na 2 CO3 + 2HCl → 2NaCl + CO 2 + H 2O
C + 2CuO → CO 2 + 2Cu
0

t
C + 4HNO3 
→ CO 2 + 4NO 2 + 2H 2O
0

t
C + 2H 2 SO 4 
→ CO 2 + 2SO 2 + 2H 2O
0

t
3C + 2KClO3 
→ 2KCl + 3CO 2

0

t
C + CO2 
→ 2CO
0

t
Mg + Si 
→ Mg 2Si
0

t
SiO2 + 2NaOH(nãng ch¶y) 
→ Na 2SiO3 + H 2 O
0

t
SiO2 + Na 2 CO3 (nãng ch¶y) 
→ Na 2SiO3 + CO2

SiO2 + 2C → Si + 2CO
0

t
SiO2 + 2Mg 
→ Si + 2MgO

Si + 2NaOH + H 2 O → Na 2SiO 3 + 2H 2 ↑
Na 2 SiO3 + 2HCl → H 2SiO3 ↓ +2NaCl

CÁC PHẢN ỨNG QUAN TRỌNG LIÊN QUAN TỚI HIDROCACBON
1500o C,ln n

2CH 4 → CH ≡ CH + 3H 2
cracking
C 4 H10 →
CH 4 + C3H 6

Al4 C3 + 12H 2 O → 4Al(OH)3 ↓ +3CH 4
0

CaO,t
CH 3COONa + NaOH 
→ CH 4 ↑ + Na 2 CO3

2F2 + CH 4 → C + 4HF

CH 2 = CH 2 + Br2 → CH 2 Br − CH 2 Br
as/ t
CH 2 = CH − CH 3 + Cl2 
→ CH 2 = CH − CH 2Cl + HCl

t0
→ CH 2 = CH − CH 2 − OH + HCl
CH 2 = CH − CH 2Cl + H 2O 
0

3CH 2 = CHCH 3 + 2KMnO 4 + 4H 2O → 3CH 2 ( OH ) − CH ( OH ) CH 3 + 2MnO 2 ↓ +2KOH
5

3CH 2 = CH 2 + 2KMnO 4 + 4H 2O → 3CH 2 ( OH ) − CH 2 ( OH ) + 2MnO 2 ↓ +2KOH

3C 6 H5 − CH = CH 2 + 2KMnO 4 + 4H 2O → 3C 6 H 5 − CH ( OH ) − CH 2OH + 2MnO 2 + 2KOH
0

ancol,t
CH 3 − CH 2 Br + KOH →
CH 2 = CH 2 + KBr + H 2O

CaC 2 + 2H 2 O → Ca ( OH ) 2 + CH ≡ CH
CAg ≡ CAg + 2HCl → CH ≡ CH + 2HCl
KMnO 4
ankin →
MnO 2 ↓
2+

Hg
CH ≡ CH + H 2 O 
→ CH 3CHO

3C2H2 + 8KMnO4 + 4H2O → 3 HOOC – COOH + 8MnO2 + 8KOH
CÁC PHẢN ỨNG QUAN TRỌNG LIÊN QUAN TỚI CHẤT CÓ VÒNG BENZEN
C 6 H 5Cl + 2NaOH → C 6 H5ONa + NaCl + H 2O
HCOOC 6 H 5 + 2NaOH → C 6 H 5ONa + HCOONa + H 2O

C6 H 5 − NH3Cl + NaOH → C6 H 5 − NH 2 + NaCl + H 2O
OH − C6 H 4 − CH 3 + NaOH → ONa − C6 H 4 − CH 3 + H 2O
C6 H5 − OH + NaOH → C6 H5 − ONa + H 2O
C 6 H 5COOCH 3 + NaOH → C 6 H 5COONa + CH 3OH

HO − C 6 H 4 − OH + 2NaOH → NaO − C 6 H 4 − ONa + 2H 2O
C 6 H 5 − NH3Cl + NaOH → C 6 H 5 − NH 2 + NaCl + H 2O
C 6 H 5ONa + CO2 + H 2O → C 6 H 5OH ↓ + NaHCO 3

C 6 H5 NH 2 + HCl → C 6 H 5 NH 3Cl
1
C 6 H 5 − OH + Na → C 6 H 5 − ONa + H 2
2
C 6 H 5OH + 3Br2 → ( Br ) 3 C 6 H 2 OH ↓ +3HBr
(Tr¾ng)
C 6 H 5OH + 3HNO3 → C 6 H 2OH ( NO 2 ) 3 ↓ + 3H 2O
C 6 H 5OH + ( CH3CO ) 2 O → CH 3COOC 6 H 5 + CH 3COOH
C6 H 5OH + CH 3COCl → CH 3COOC6 H 5 + HCl
HCOOCH 2 − C 6H 5 + NaOH → HOCH 2 − C 6 H 5 + HCOONa
CH 3COOC 6 H 5 + NaOH → CH 3COONa + C 6H 5 − OH
Điều chế phenol và axeton
CH 2 = CHCH3 / H
O2 kk;H2 SO 4
C 6 H 6 
→ C 6 H5CH ( CH 3 ) 2 (cumen) 
→ C 6 H 5OH + CH 3COCH 3
+

C 6 H 5 NH 2 + 3Br2 → ( Br ) 3 C 6 H 2 NH 2 ↓ +3HBr
C 6 H 5 − CH = CH 2 + Br2 → C 6 H 5 − CHBr − CH 2 Br
HO − C 6 H 4 − CH3 + 2Br2 → HO − C 6 H 2 − CH 3 (Br)2 + 2HBr
(6).o-crezol

H 3C − C 6 H 4OH + 3Br2 → ( Br ) 3 C 6 H1 (CH 3 )OH ↓ +3HBr
CÁC PHẢN ỨNG QUAN TRỌNG LIÊN QUAN TỚI

ANCOL – ANDEHIT – AXIT – ESTE
6


ZnO,CrO3
CO + 2H 2 
→ CH 3OH
0

t
CH 3Cl + NaOH 
→ CH 3OH + NaCl
Ni
HCHO + H 2 
→ CH 3OH
0

t
CH 2 = CH − CH 2Cl + H 2O 
→ CH 2 = CH − CH 2OH + HCl
len men
C 6 H12O6 →
2CO2 + 2C 2 H 5OH
0

t
CH 3OH + CuO 
→ HCHO + Cu + H 2 O
0

t
C 2 H 5OH + CuO 
→ CH 3CHO + Cu + H 2O

3CH 2 = CH 2 + 2KMnO 4 + 4H 2O → 3CH 2 (OH) − CH 2 (OH) + 2MnO 2 ↓ +2KOH
1
C 2 H 5OH + Na → C 2 H 5ONa + H 2
2
C 2 H5OH + CH 3COOH € CH 3COOC 2 H 5 + H 2O
t
RCHO + 2Cu ( OH ) 2 + NaOH 
→ RCOONa + Cu 2O ↓ +3H 2O
0

RCHO + 2  Ag ( NH 3 ) 2  OH → RCOONH 4 + 2Ag ↓ +3NH 3 + H 2O

1
xt,t 0
CH 3CHO + O 2 
→ CH 3COOH
2
xt
CH 4 + O 2 
→ HCHO + H 2O
0

t
C 2 H 5OH + CuO 
→ CH 3CHO + Cu + H 2O
0

t
CH 3OH + CuO 
→ HCHO + Cu + H 2 O
2+

0

Hg / 80 C
CH ≡ CH + H 2O 
→ CH 3CHO
PdCl 2 ;CuCl2
2CH 2 = CH 2 + O 2 

→ 2CH 3CHO

CH 3COOCH = CH 2 + NaOH → CH 3COONa + CH 3CHO
1
xt
RCH 2 OH + O2 
→ RCHO + H 2 O
2
xt
RCH 2 OH + O 2 
→ RCOOH + H 2O
CH 2 = CHCl + NaOH → CH 2 = CH − OH → CH 3CHO
CH 3 − CHCl 2 + NaOH → CH 3 − CH(OH)2 → CH 3 − CHO
CH 3COOCH = CH 2 + NaOH → CH 3COONa + CH 3CHO
CH 2 = C(CH3 )CHO + 2Br2 + H 2O → CH 2 Br − BrC(CH 3 )COOH + 2HBr
AgNO3 / NH 3

HCOOH 
→ Ag

AgNO3 / NH3
HCOOCH3 
→ Ag

Ni
HCHO + H 2 
→ CH 3OH
Ni
RCHO + H 2 
→ RCH 2 OH

RCHO + Br2 + H 2O → RCOOH + 2HBr
AgNO3 / NH 3
Glucozo 
→ Ag
AgNO3 / NH 3
HCOONa 
→ Ag
chay
CH 3COOC 2 H 5 + 5O 2 
→ 4CO 2 + 4H 2O

men giÊm
C 2 H 5OH + O 2 
→ CH 3COOH + H 2O

7

0

xt,t
CH 3OH + CO 
→ CH 3COOH
chay
CH 3COOCH 3 + 3,5O 2 
→ 3CO 2 + 3H 2O
chay
HCOOCH 3 + 2O 2 
→ 2CO 2 + 2H 2O

0

xt,t
C 4 H10 + 2,5O 2 
→ 2CH 3COOH + H 2O

1
Mn 2 +
CH 3CHO + O 2 
→ CH 3COOH
2
chay
CH 3COOC 3H 7 + 6,5O 2 
→ 5CO 2 + 5H 2O

CH 3CH 2COOH + NaOH → CH 3CH 2COONa + H 2O

CH 3COOCH 3 + NaOH → CH 3COONa + CH 3OH
CH 3COOCH 3 + NaOH → CH 3COONa + CH 3OH
+

0

KCN
H ,t
R − X 
→ R − C ≡ N 
→ RCOOH
CH 3COOCH 2CH 2Cl + 2NaOH → CH 3COONa + NaCl + HOCH 2CH 2OH

ClH3 N − CH 2COOH + 2NaOH → H 2 N − CH 2COONa + NaCl + 2H 2O
CH 3CCl3 + 3NaOH → CH 3C(OH)3 → CH 3COOH → CH 3COONa
NaOH
CH 3COOC(Cl) 2 − CH 3 
→ CH 3COONa + NaCl

2CH 3COOH + Cu ( OH ) 2 → ( CH 3COO ) 2 Cu + 2H 2O

Axit adipic HOOC − [ CH 2 ] 4 − COOH
CH 3COOH + NaOH → CH 3COONa + H 2O

CH 2 = CH − COOH + Br2 → CH 2Br − CHBr − COOH
HCOOH + Br2 → CO 2 + 2HBr

CaC 2 + 2H 2O → Ca ( OH ) 2 + CH ≡ CH
0

CaO.t
CH3COONa + NaOH 
→ CH 4 + Na 2CO3

CH 3COOH + KHCO 3 → CH 3COOK + CO 2 + H 2O
CH 3COOH + NaClO → CH 3COONa + HClO
CH 3COOH + CH 3OH € CH 3COOCH 3 + H 2O

2CH 3COOH + Mg → ( CH 3COO ) 2 Mg + H 2
2CH 3COOH + Cu ( OH ) 2 → ( CH 3COO ) 2 Cu + 2H 2O
2CH 3COOH + CaCO 3 → ( CH 3COO ) 2 Ca + CO 2 + H 2O
CH 3COOH + CH ≡ CH → CH 2 = CHOOCCH 3
Nhớ 4 loại axit béo quan trọng sau :
Axit panmitic: C15H31COOH

M=256

Axit stearic : C17H35COOH

Axit oleic : C17H33COOH

M=282

Axit linoleic : C17H31COOH M=280

(

C17 H 35COO ) 3 C3H5 + 3NaOH → 3C17 H 35COONa + C3H 5 ( OH ) 3

C6 H 7 O 2 ( OH ) 3 + 2 ( CH 3CO ) 2 O → HO − C 6H 7O 2 ( OOCCH 3 ) 2 + 2CH 3COOH

C6 H7 O 2 ( OH ) 3 + 3 ( CH 3CO ) 2 O → C 6H 7O 2 ( OOCCH 3 ) 3 + 3CH 3COOH
8

M=284


Ca

2+

CÁC PHẢN ỨNG QUAN TRỌNG LIÊN QUAN TỚI KIM LOẠI KIỀM THỔ
+ CO32 − → CaCO3 ↓

OH − + HCO3− → CO32 − + H 2O

Ca 2 + + CO32 − → CaCO3 ↓

Ca 2 + + PO34− → Ca 3 ( PO 4 ) 2 ↓
Mg 2 + + CO32 − → MgCO3 ↓

Ca 2 + + CO32 − → CaCO 3 ↓

Ca 2 + + PO34− → Ca 3 ( PO 4 ) 2 ↓

Mg 2 + + PO 34− → Mg3 ( PO 4 ) 2 ↓

Ba 2 + + CO32 − → BaCO3 ↓

Ba 2 + + SO24 − → BaSO 4

OH − + HCO3− → CO32 − + H 2O

Ba 2 + + CO32 − → BaCO3 ↓

2H + + CO32 − → CO 2 ↑ + H 2O
H + + SO24 − + HCO3− + Ba 2 + → BaSO 4 + CO 2 + H 2O
t
Ca ( HCO3 ) 2 
→ CaCO3 + CO 2 + H 2O
0

Na 2 CO3 + 2HCl → 2NaCl + CO 2 + H 2O
Na 2 SO3 + 2HCl → 2NaCl + SO 2 + H 2O
Ca 2 + + HCO3− + OH − → CaCO3 ↓ + H 2O
H + + HCO3− → CO 2 + H 2 O
Ca 2 + + Ba 2+ + 2HCO3− + 2OH − → CaCO3 ↓ +BaCO3 + 2H 2 O
CÁC PHẢN ỨNG QUAN TRỌNG LIÊN QUAN TỚI NHÔM – CROM
Al + 3OH − → Al ( OH ) 3 ↓
Al ( OH ) 3 + OH − → AlO 2− + 2H 2O
3+

thuy phan
AlO2− 
→ OH −

thuy phan
Al3 + 
→ H+

3Na 2CO3 + 2AlCl 3 + 3H 2O → 2Al(OH)3 + 3CO 2 + 6NaCl

3Na 2S + 2AlCl 3 + 6H 2O → 6NaCl + 2Al(OH)3 + 3H 2S
CO2 + NaAlO2 + 2H 2O → Al ( OH ) 3 + NaHCO 3
Ba + 2H 2O → Ba ( OH ) 2 + H 2

Ba ( OH ) 2 + Al 2O3 → Ba(AlO 2 )2 + H 2O

3
Al + NaOH + H 2O → NaAlO 2 + H 2
2
3
Al + OH − + H 2 O → AlO2− + H 2 ↑
2
Al 2 O3 + 2NaOH + H 2O → 2NaAlO 2 + 2H 2O
H2 O
NH 3 
→ OH −

Al3 + + 3OH − → Al ( OH ) 3 ↓

8Al + 30HNO3 → 8Al ( NO3 ) 3 + 3NH 4 NO3 + 9H 2O
AlO2− + H + + H 2 O → Al ( OH ) 3
Al 4 C 3 + 12H 2 O → 4Al ( OH ) 3 ↓ +3CH 4
8Al + 5OH − + 3NO3− + 2H 2O → 8AlO −2 + 3NH 3
2Al 2 O3 + 9C = Al 4 C 3 + 6CO
Al + 3H + → Al3+ + 1,5H 2
9


2CrO3 + 2NH 3 → Cr2O3 + N 2 + 3H 2O
K 2Cr2O 7 + S → Cr2O 3 + K 2SO 4

t
→ Cr2O3 +
( NH 4 ) 2 Cr2O7 
0

N 2 + 4H 2O

3CuO + 2NH 3 → 3Cu + N 2 + 3H 2O
2Cr +3 + 3Br2 + 16OH − → 2CrO 24 − + 6Br − + 8H 2O
2CrO 24− + 2H + € Cr2O 72− + H 2O
(mµu vµng)

(mµu da cam)

Trong môi trường axit Zn dễ khử muối Cr+3 về Cr+2. Zn + 2Cr +3 → 2Cr +2 + Zn +2
K 2 Cr2 O7 + 2KOH → 2K 2Cr2O 4 + H 2O
3CrO3 + 2H 2O → H 2CrO 4 + H 2Cr2O 7
K 2 Cr2 O7 + 6KI + 7H 2 SO 4 → Cr2 ( SO 4 ) 3 + 4K 2 SO 4 + 3I 2 + 7H 2O
K 2 Cr2 O7 + 6FeSO 4 + 7H 2 SO 4 → Cr2 ( SO 4 ) 3 + 3Fe2 ( SO 4 ) 3 + K 2SO 4 + 3I 2 + 7H 2O
2CrO3 + 2NH 3 → Cr2 O3 + N 2 + 3H 2 O
CÁC PHẢN ỨNG QUAN TRỌNG LIÊN QUAN TỚI SẮT
SO2 + Fe 2 ( SO 4 ) 3 + 2H 2O → 2FeSO 4 + 2H 2SO 4
FeS 2 + 2HCl → FeCl 2 + S + H 2S
FeS 2 + 18HNO3 → Fe ( NO3 ) 3 + 2H 2SO 4 + 15NO 2 + 7H 2O
FeS + 2HCl → FeCl 2 + H 2 S

dac / nong
Fe2 O3 + 3H 2 SO 4 
→ Fe2 ( SO4 ) 3 + 3H 2 O

Na 2 S + FeCl 2 → FeS ↓ +2NaCl

Fe2 + + Ag + → Fe3 + + Ag

Fe3 + + 2I − → Fe2 + + I 2

FeCl3 + 2KI → 2KCl + FeCl 2 + I 2

FeCl3 + 2HI → FeCl 2 + I 2 + 2HCl

Fe 2 O3 + 6HI → 2FeI 2 + I 2 + 3H 2O
2Fe + 6H 2SO 4 (d / n) → Fe 2 ( SO 4 ) 3 + 3SO 2 + 6H 2O
2FeS 2 + 14H 2SO 4 → Fe 2 ( SO 4 ) 3 + 15 SO 2 + 14H 2O
2FeS + 10H 2 SO 4 → Fe2 ( SO 4 ) 3 + 9SO 2 + 10H 2O
2FeCO3 + 4H 2 SO 4 → Fe2 ( SO 4 ) 3 + 2CO 2 + SO 2 + 4H 2O
2Fe ( OH ) 2 + 4H 2 SO 4 → Fe 2 ( SO 4 ) 3 + SO 2 + 6H 2O
2FeO + 4H 2 SO 4 → Fe2 ( SO 4 ) 3 + SO 2 + 4H 2O
2Fe3O 4 + 10H 2 SO 4 → 3Fe 2 ( SO 4 ) 3 + SO 2 + 10H 2O
2FeSO 4 + 2H 2SO 4 → Fe 2 ( SO 4 ) 3 + SO 2 + 2H 2O
2NH 3 + 2H 2 O + Fe ( OH ) 2 + ( NH 4 ) 2 SO 4
Fe + Cu 2 + → Fe2 + + Cu
Fe + 2H + → Fe 2 + + H 2 ↑

2Fe3 + + Cu → 2Fe2 + + Cu 2 +

Fe + 2Fe3 + → 3Fe 2 +
3Na 2CO3 + 2FeCl 3 + 3H 2O → 2Fe(OH)3 + 3CO 2 + 6NaCl
10

3CO32 − + 2Fe3 + + 3H 2 O → 2Fe ( OH ) 3 + 3CO 2
Fe3 + + 3OH − → Fe ( OH ) 3 ↓
Fe2 + + 2OH − → Fe ( OH ) 2 ↓

FeS + 2H + → Fe2 + + H 2S

2Fe 2 + + Br2 → 2Fe3 + + 2Br −

2Fe3 + + H 2 S → 2Fe 2 + + S ↓ +2H +

7
2FeS + O 2 → Fe 2O3 + 2SO 2
2
11
t0
2FeS 2 + O 2 
→ Fe 2O3 + 4SO 2
2
1
FeCl 2 + Cl 2 → FeCl 3
2

5Fe2 + + MnO 4− + 8H + → 5Fe3 + + Mn 2 + + 4H 2O
3
Fe + Cl 2 → FeCl 3
2

0

t

2Fe(NO3 )2 
→ Fe 2O3 + 4NO 2 + 0,5O 2
0

t
2Fe(NO3 )3 
→ Fe 2 O3 + 6NO 2 + 1,5O 2

FeCO3 + 2HCl → FeCl 2 + CO 2 + H 2O
2Fe3 + + S 2 − → 2Fe2 + + S ↓
3Fe2 + + NO3− + 4H + → 3Fe3 + + NO + 2H 2O
Fe2 + + S 2 − → FeS ↓
Fe2 + + 2NH 3 + 2H 2 O → Fe ( OH ) 2 ↓ +2NH +4
Fe3+ + 3NH 3 + 3H 2 O → Fe ( OH ) 3 ↓ +3NH +4
FeCl2 + 3AgNO3 → Fe ( NO3 ) 3 + 2AgCl ↓ + Ag ↓
0

t >570
Fe + H 2 O 
→ FeO + H 2 ↑

0

t <570
3Fe + 4H 2 O 
→ Fe3O 4 + 4H 2 ↑

10FeSO 4 + 2KMnO 4 + 8H 2SO 4 → 5Fe 2 ( SO 4 ) 3 + 2MnSO 4 + K 2SO 4 + 8H 2O
1.2 Những về đề cần chú ý về lý thuyết hóa học hữu cơ
a. Những chất làm mất màu dung dịch nước brom,cộng H2

Trong chương trình hóa học PTTH các chất phổ biến làm mất màu nước brom là:
(1).Những chất có liên kết không bền (đôi, ba) trong gốc hidrocacbon
(2).Những chất chứa nhóm – CHO
(3).Phenol, anilin, ete của phenol
(4).Xicloankan vòng 3 cạnh.
(5). H2 có thể cộng mở vòng 4 cạnh nhưng Br2 thì không.
b. Hợp chất chứa N.Các loại muối của amin với HNO3, H2CO3, Ure
Với những hợp chất đơn giản và thường gặp như amin, aminoaxit hay peptit các bạn sẽ dễ dàng
nhân ra ngay. Bởi vì đề bài thường cho CTPT nên rất nhiều bạn sẽ gặp không ít lúng túng khi
gặp phải các hợp chất là :
+ Muối của Amin và HNO3 ví dụ CH 3 NH 3 NO3 , CH 3CH 2 NH 3 NO3
( CH3 NH 3 ) 2 CO3

+ Muối của Amin và H2CO3 ví dụ : CH 3 NH 3 HCO3
CH NH CO NH
3
3
4
 3
c. Các hợp chất tác dụng với AgNO3/NH3.
+ Ankin đầu mạch
11


+ Andehit và các hợp chất chứa nhóm – CHO như (HCOOR, Glucozo, Mantozo…)
Ag
AgNO3 / NH3
→↓
Chú ý : Với loại hợp chất kiểu CH ≡ C − R − CHO 
CAg ≡ C − R − COONH 4

Phản ứng tạo kết tủa với phản ứng tráng gương là khác nhau.
d. Những chất phản ứng được với Cu(OH)2
+Ancol đa chức và các chất có nhóm – OH gần nhau tạo phức màu xanh lam với Cu(OH)2
Ví dụ: etylen glycol C2H4(OH)2 và glixerol C3H5(OH)3
Những chất có nhóm –OH gần nhau: Glucôzơ, Fructozơ, Saccarozơ, Mantozơ
+ Axit cacboxylic
+ Đặc biệt: Những chất có chứa nhóm chức anđehit khi cho tác dụng với Cu(OH)2/NaOH nung
nóng sẽ cho kết tủa Cu2O màu đỏ gạch
+ Peptit và protein
Peptit: Trong môi trường kiềm, peptit tác dụng với Cu(OH)2 cho hợp chất màu tím
Đó là màu của hợp chất phức giữa peptit có từ 2 liên kết peptit trở lên với ion đồng
Protein: Có phản ứng màu biure với Cu(OH)2 cho hợp chất màu tím
e. Những chất phản ứng được với NaOH
+ Dẫn xuất halogen
+ Phenol
+ Axit cacboxylic
+ este
+ muối của amin R – NH3Cl + NaOH → R – NH2 + NaCl + H2O
+ amino axit
+ muối của nhóm amino của amino axit
HOOC – R – NH3Cl + 2NaOH → NaOOC – R – NH2 + NaCl + 2H2O
f. Những chất phản ứng được với HCl
Tính axit sắp xếp tăng dần:Phenol < axit cacbonic < axit cacboxylic < HCl
Nguyên tắc: axit mạnh hơn đẩy axit yếu hơn ra khỏi muối
+ Phản ứng cộng của các chất có gốc hiđrocacbon không no. Điển hình là gốc: vinyl CH2 =
CH –
+ muối của phenol
+ muối của axit cacboxylic
+ Amin
+ Aminoaxit

+ Muối của nhóm cacboxyl của axit
NaOOC – R – NH2 + 2HCl → HOOC – R – NH3Cl + NaCl
g. Những chất làm quỳ tím chuyển sang màu xanh, màu đỏ, không đổi màu
+ Những chất làm quỳ tím chuyển sang màu đỏ ( thông thường là tính chất của axit ) gồm:
+ Axit cacboxylic
+ Aminoaxit: x(H2N)R(COOH)y ( y > x )
+ Muối của các bazơ yếu và axit mạnh
+ Những chất làm quỳ tím chuyển sang màu xanh ( thông thường là tính chất của bazơ ) gồm:
+ Amin ( trừ anilin )
+ Aminoaxit: x(H2N)R(COOH)y ( x > y )
+ Muối của axit yếu và bazơ mạnh
h. So sánh nhiệt độ sôi và nhiệt độ nóng chảy
12


A.Với các hợp chất hữu cơ
Sắp xếp các chất theo chiều tăng dần (hay giảm dần) của nhiệt độ , nhiệt độ nóng chảy là
một chủ đề thường xuyên xuất hiện trong các câu hỏi về hợp chất hữu cơ, đặc biệt là phần các
hợp chất hữu cơ có chứa nhóm chức.
Thực ra dạng bài này không hề khó. Các bạn chỉ cần nắm vững nguyên tắc để so sánh là hoàn
toàn có thể làm tốt. Tiêu chí so sánh nhiệt độ sôi và nóng chảy(nc) của các chất chủ yếu dựa vào
3 yếu tố sau:
1. Phân tử khối: thông thường, nếu như không xét đến những yếu tố khác, chất phân tử
khối càng lớn thì nhiệt độ sôi, nhiệt độ nóng chảy càng cao.Ví dụ: metan CH4 và pentan C5H12 thì
pentan có nhiệt độ sôi cao hơn.
2. Liên kết Hydro: nếu hai chất có phân tử khối xấp xỉ nhau thì chất nào có liên kết
hydro sẽ có nhiệt độ sôi cao hơn : ví dụ CH3COOH có nhiệt độ sôi cao hơn HCOOCH3
3. Cấu tạo phân tử: nếu mạch càng phân nhánh thì nhiệt độ sôi càng thấp.Ví dụ: ta xét
hai đồng phân của pentan (C5H12) là n-pentan: CH3-CH2-CH2-CH2-CH3 và neo-pentan C(CH3)4.
Phân tử neo-pentan có mạch nhánh nên sẽ có nhiệt độ sôi thấp hơn đồng phân mạch thẳng là npentan.

Một số chú ý khi làm bài :
Các bài thường gặp trong đề thi hoặc các bộ đề luyện tập đó là sắp xếp theo chiều tăng dần ,
hoặc giảm dần nhiệt độ sôi , với kiểu dạng đề như thế , chúng ta chỉ cần nắm rõ các tiêu chí sau .
AI.Với Hidrocacbon
Đi theo chiều tăng dần của dãy đồng đẳng ( Ankan , Anken , Ankin , Aren ..) thì nhiệt độ sôi
tăng dần vì khối lượng phân tử tăngVD : C2H6 > CH4
– Với các Ankan , Anken , Ankin , Aren tương ứng thì chiều nhiệt độ sôi như sauAnkan <
Anken < Ankin < Aren
Nguyên nhân : khối lượng phân tử của các chất là tương đương nhưng do tăng về số lượng nối
pi nên dẫn đến nhiệt độ sôi cao hơn ( mất thêm năng lượng để phá vỡ liên kết pi )
– Với các đồng phân thì đồng phân nào có mạch dài hơn thì có nhiệt độ sôi cao hơn .
– Với các dẫn xuất R-X , nếu không có liên kết hidro , nhiệt độ sôi sẽ càng cao khi X hút e càng
mạnh. Ví dụ : C 4 H10 < C 4 H9 Cl
– Dẫn xuất halogel của anken sôi và nóng chảy ở nhiệt độ thấp hơn dẫn xuất của ankan tương
ứng.
– Dẫn xuất của benzen : Đưa một nhóm thế đơn giản vào vòng benzen sẽ làm tăng nhiệt độ sôi.
AII. Với hợp chất chứa nhóm chức.
a)/ Các chất cùng dãy đồng đẵng chất nào có khối lượng phân tử lớn hơn thì nhiệt độ sôi
lớn hơn
Ví dụ : – CH3OH và C2H5OH thì C2H5OH có nhiệt độ sôi cao hơn.
– CH3CHO và C2H5CHO thì C2H5CHO có nhiệt độ sôi cao hơn.
b/ Xét với các hợp chất có nhóm chức khác nhau
Nhiệt độ sôi của rượu , Andehit , Acid , xeton , Este tương ứng theo thứ tự sau :
– Axit > ancol > Amin > Andehit .
– Xeton và Este > Andehit
– Axit > ancol > amin > este > xeton > anđehit > dẫn xuất halogen > ete > CxHy
c/ Chú ý với rượu và Acid
Các gốc đẩy e ankyl (– CH3 , – C2H5 .....) sẽ làm tăng nhiệt độ sôi tăng do liên kết H bền hơn.
Ví dụ : CH3COOH < C2H5COOH
13

– Các gốc hút e ( Phenyl , Cl ...) sẽ làm giảm nhiệt độ sôi do liên kết H sẽ giảm bền đi.
Ví dụ : Cl-CH2COOH < CH3COOH ( độ hút e giảm dần theo thứ tự F > Cl > Br > I )
d/ Chú ý với các hợp chất thơm có chứa nhóm chức -OH , -COOH , -NH2
– Nhóm thế loại 1 ( chỉ chứa các liên kết sigma như : (– CH3 , – C3H7 ..) có tác dụng đẩy e vào
nhâm thơm làm liên kết H trong chức bền hơn nên làm tăng nhiệt độ sôi.
– Nhóm thế loại 2 ( chưa liên kết pi như NO2 , C2H4 ...) có tác dụng hút e của nhâm thơm làm
liên kết H trong chức kém bền đi nên làm giảm nhiệt độ sôi
– Nhóm thế loại 3 ( các halogen : – Br , – Cl , – F , – I .. ) có tác dụng đẩy e tương tự như nhóm
thế loại 1
e/ Chú ý thêm khi so sánh nhiệt độ sôi của các chất
– Với các hợp chất đơn giản thì chỉ cần xét các yếu tố chủ yếu là khối lượng phân tử và liên kết
H để so sánh nhiệt độ sôi của chúng
– Với các hợp chất phức tạp thì nên xét đầy đủ tất cả các yếu tố ảnh hưởng đến nhiệt độ sôi để
đưa đến kết quả chính xác nhất.
– Về đồng phân cấu tạo, các chất đồng phân có cùng loại nhóm chức thì thứ tự nhiệt độ sôi sẽ
được sắp xếp như sau: Bậc 1 > bậc 2 > bậc 3 > ...
Bảng nhiệt độ sôi,nóng chảy của một số chất:
Chất
Chất
Ka
t 0nc
t 0s
t 0nc
t 0s
CH3OH
C2H5OH
C3H7OH
C4H9OH

C5H11OH
C6H13OH
C7H15OH
H2O
C6H5OH
C6H5NH2
CH3Cl
C2H5Cl
C3H7Cl
C4H9Cl
CH3Br
C2H5Br
C3H7Br
CH3COC3H7
C2H5COC2H5

- 97
- 115
- 126
- 90
- 78,5
- 52
- 34,6
0
43
-6
-97
-139
-123
-123

-93
-119
-110
-77,8
-42

64,5
78,3
97
118
138
156,5
176
100
182
184
-24
12
47
78
4
38
70,9
101,7
102,7

HCOOH
CH3COOH
C2H5COOH
n - C3H7COOH

i – C3H7COOH
n – C4H9COOH
n- C5H11COOH
CH2=CH- COOH
(COOH)2
C6H5COOH
CH3OCH3
CH3OC2H5
C2H5OC2H5
CH3OC4H9
HCHO
CH3CHO
C2H5CHO
CH3COCH3
CH3COC2H5

8,4
17
- 22
-5
- 47
- 35
-2
13
180
122
-92
-123,5
-31
-95

-86,4

101
118
141
163
154
187
205
141
249
-24
11
35
71
-21
21
48,8
56,5
79,6

3,77
4,76
4,88
4,82
4,85
4,86
4,85
4,26
1,27

4,2

B.Với kim loại
+ Nhiệt độ sôi và nhiệt độ nóng chảy của kim loại kiềm thấp hơn khá nhiều so với các kim loại
khác.Lí do là liên kết kim loại trong mạng tinh thể kim loại kiềm kém bền vững.
Bảng nhiệt độ sôi và nhiệt độ nóng chảy của kim loại kiềm.
Nguyên tố
Li
Na
K
Rb
Cs
0
Nhiệt độ sôi ( C)
1330
892
760
688
690
Nhiệt độ nóng chảy (0C)
180
98
64
39
29
Bảng nhiệt độ sôi và nhiệt độ nóng chảy của kim loại kiềm thổ.
Nguyên tố
Be
Mg
Ca

Sr
Ba
0
Nhiệt độ sôi ( C)
2770
1110
1440
1380
1640
14


Nhiệt độ nóng chảy (0C)

1280

650

838

768

714

BÀI TẬP
Câu 1. Nhiệt độ sôi của các axit cacboxylic cao hơn anđehit, xeton, ancol có cùng số nguyên tử
C là do
A. Axit cacboxylic chứa nhóm C = O và nhóm OH
B. Phân tử khối của axit lớn hơn và nguyên tử H của nhóm axit linh động hơn
C. Có sự tạo thành liên kết hiđro liên phân tử bền

D. Các axit cacboxylic đều là chất lỏng hoặc chất rắn
Câu 2. So sánh nhiệt độ sôi của các chất axit axetic, axeton, propan, etanol
A. CH3COOH > CH3CH2CH3 > CH3COCH3 > C2H5OH
B. C2H5OH > CH3COOH > CH3COCH3 > CH3CH2CH3
C. CH3COOH > C2H5OH > CH3COCH3 > CH3CH2CH3
D. C2H5OH > CH3COCH3 > CH3COOH > CH3CH2CH3
Câu 3. Nhiệt độ sôi của axit thường cao hơn ancol có cùng số nguyên tử cacbon là do
A. Vì ancol không có liên kết hiđro, axit có liên kết hiđro
B. Vì liên kết hiđro của axit bền hơn của ancol
C. Vì khối lượng phân tử của axit lớn hơn
D. Vì axit có hai nguyên tử oxi
Câu 4. Trong số các chất sau, chất có nhiệt độ sôi cao nhất là
A. CH3CHO
B. C2H5OH
C. CH3COOH
D. C5H12
Câu 5. Chỉ ra thứ tự tăng dần nhiệt độ sôi của các chất ?
A. CH3CHO, C2H5OH, CH3COOH
C. C2H5OH, CH3COOH, CH3CHO
B. CH3CHO, CH3COOH, C2H5OH
D. CH3COOH, C2H5OH, CH3CHO
Câu 6. Cho các chất CH3CH2COOH (X) ; CH3COOH ( Y) ; C2H5OH ( Z) ; CH3OCH3 (T). Dãy
gồm các chất được sắp xếp tăng dần theo nhiệt độ sôi là
A. T, X, Y, Z
B. T, Z, Y, X
C. Z, T, Y, X
D. Y, T, Z, X
Câu 7. Cho các chất sau: CH3COOH (1) , C2H5COOH (2), CH3COOCH3 (3), CH3CH2CH2OH
(4). Chiều tăng dần nhiệt độ sôi của các chất trên theo thứ tự từ trái qua phải là:
A. 1, 2, 3, 4

B. 3, 4, 1, 2
C. 4, 1, 2, 3
D. 4, 3, 1, 2.
Câu 8. Nhiệt độ sôi của mỗi chất tương ứng trong dãy các chất sau đây, dãy nào hợp lý nhất ?
C2H5OH
HCOOH
CH3COOH
A.
118,2oC
78,3oC
100,5oC
B.
118,2oC
100,5oC
78,3oC
C.
100,5oC
78,3oC
118,2oC
D.
78,3oC
100,5oC
118,2oC
Câu 9. Chỉ ra thứ tự tăng dần nhiệt độ sôi của các chất ?
A. CH3OH < CH3CH2COOH < NH3 < HCl
B. C2H5Cl < CH3COOCH3 < C2H5OH < CH3COOH
C. C2H5Cl < CH3COOH < C2H5OH
D. HCOOH < CH3OH < CH3COOH < C2H5F
Câu 10. Xét phản ứng: CH3COOH + C2H5OH  CH3COOC2H5 + H2O.
Trong các chất trong phương trình phản ứng trên, chất có nhiệt độ sôi thấp nhất là:

A. C2H5OH
B. CH3COOC2H5
C. H2O
D. CH3COOH
Câu 11. Cho các chất sau: C2H5OH (1), C3H7OH (2), CH3CH(OH)CH3 (3), C2H5Cl (4),
CH3COOH (5), CH3-O-CH3 (6). Các chất được sắp xếp theo chiều nhiệt độ sôi tăng dần là:
15


A. (4), (6), (1), (2), (3), (5).
B. (6), (4), (1), (3), (2), (5).
C. (6), (4), (1), (2), (3), (5).
D. (6), (4), (1), (3), (2), (5).
Câu 12. Cho các chất: Axit o – hidroxi benzoic (1), m – hidroxi benzoic (2), p – hidroxi benzoic
(3), axit benzoic (4). Các chất được sắp xếp theo chiều nhiệt độ sôi giảm dần là:
A. (4), (3), (2), (1). B. (1), (2), (3), (4). C. (3), (2), (1), (4). D. (2), (1), (3), (4).
Câu 13 Cho các chất: ancol etylic (1), andehit axetic (2), đi metyl ete (3), axit fomic (4). Các
chất được sắp xếp theo chiều nhiệt độ sôi tăng dần là:
A. (2), (3), (1), (4). B. (3), (2), (1), (4). C. (4), (1, (2), (3).
D. (4), (1), (3), (2).
Câu 14. Cho các chất: ancol propylic (1), axit axetic (2), metyl fomiat (3), ancol iso propylic (4),
natri fomat (5). Chất có nhiệt độ sôi thấp nhất và cao nhất tương ứng là:
A. (1), (2).
B. (4), (1).
C. (3), (5).
D. (3), (2).
Câu 15. Dãy chất nào sau đây được sắp xếp theo trật tự nhiệt độ sôi tăng dần?
A. H2CO, H4CO, H2CO2
B. H2CO, H2CO2, H4CO
C. H4CO, H2CO, H2CO2

D. H2CO2, H2CO, H4CO.
Câu 16. Cho các chất: Etyl clorua (1), Etyl bromua (2), Etyl iotua (3). Các chất được sắp xếp
theo chiều nhiệt độ sôi tăng dần là:
A. (1), (2), (3).
B. (2), (3), (1).
C. (3), (2), (1).
D. (3), (1), (2).
Câu 17. Cho các chất: CH3COOH (1), CH2(Cl)COOH (2), CH2(Br)COOH (3), CH2(I)COOH
(4). Thứ tực các chất được sắp xếp theo chiều nhiệt độ sôi tăng dần là:
A. (1), (2), (3), (4). B. (1), (4), (3), (2). C. (2), (3), (4), (1). D. (4), (3), (2), (1).
Câu 18. Cho các ancol: butylic (1), sec butylic (2), iso butylic (3), tert butylic (4). Chất có nhiệt
độ sôi cao nhất là:
A. (1).
B. (2).
C. (3).
D. (4).
Câu 19. Cho các hidrocacbon: Pentan (1), iso – Pentan (2), neo – Pentan (3). Các chất được sắp
xếp theo chiều nhiệt độ sôi tăng dần:
A. (1), (2), (3).
B. (3), (2), (1).
C. (2), (1), (3).
D. (3), (1), (2).
Câu 20. Trong các chất sau: CO2, SO2, C2H5OH, CH3COOH, H2O. Chất có nhiệt độ sôi cao nhất
là:
A. H2O.
B. CH3COOH.
C. C2H5OH.
D. SO2.
Câu 21. Cho sơ đồ:
C2H6 (X) → C2H5Cl ( Y) → C2H6O ( Z) → C2H4O2 (T) → C2H3O2Na ( G) → CH4 (F)

Chất có nhiệt độ sôi cao nhất là
A. (Z).
B. (G).
C. (T).
D. (Y).
Câu 22. Sắp xếp các chất sau theo chiều nhiệt độ sôi tăng dần: C2H5OH (1), C3H8 (2), C3H7OH
(3), C3H7Cl (4), CH3COOH (5), CH3OH (6).
A. (2), (4), (6), (1), (3), (5).
B. (2), (4), (5), (6), (1), (3).
C. (5), (3), (1), (6), (4), (2).
D. (3), (4), (1), (5), (6), (2).
Câu 23. Sắp xếp các chất sau theo thứ tự nhiệt độ sôi giảm dần: ancol etylic (1), metyl axetat (2),
etyl amin (3), axit fomic (4), Natri fomiat (5).
A. (1), (5), (3), (4), (2).
B. (5), (4), (1), (3), (2).
C. (2), (3), (1), (4), (5).
D. (5), (2), (4), (1), (3).
Câu 24. Cho các chất: CH3-NH2 (1), CH3-OH (2), CH3-Cl (3), HCOOH (4). Các chất trên được
sắp xếp theo chiều nhiệt độ sôi tăng dần là:
A. (1), (2), (3), (4). B. (3), (2), (1), (4). C. (3), (1), (2), (4). D. (1), (3), (2), (4).
Câu 25. Nhiệt độ sôi của các chất được sặp xếp theo chiều tăng dần. Trường hợp nào dưới đây
là đúng:
16


A. C2H5Cl < CH3COOH < C2H5OH.
B. C2H5Cl < CH3COOCH3 < C2H5OH < CH3COOH.
C. CH3OH < CH3CH2COOH < NH3 < HCl.
D. HCOOH < CH3OH < CH3COOH < C2H5F.
Câu 26. Trong các chất sau chất nào có nhiệt sôi thấp nhất:

A. Propyl amin.
B. iso propyl amin
C. Etyl metyl amin.
D. Trimetyl amin.
Câu 27. So sánh nhiệt độ sôi cuả các chất sau: ancol etylic (1), Etyl clorua (2), đimetyl ete (3),
axit axetic (4), phenol (5).
A. 1 > 2 > 3 > 4 > 5.
B. 4 > 5 > 3 > 2 > 1.
C. 5 > 4 > 1 > 2 > 3.
D. 4 > 1 > 5> 2 > 3.
Câu 28. Sắp xếp các chất sau theo thứ tự tăng dần nhiệt độ sôi: CH3COOH (1), HCOOCH3 (2),
CH3CH2COOH (3), CH3COOCH3 (4), CH3CH2CH2OH (5).
A. 3 > 5 > 1 > 2 > 4.
B. 1 > 3 > 4 > 5 > 2.
C. 3 > 1 > 4 > 5 > 2.
D. 3 > 1 > 5 > 4 > 2.
Câu 29. Sắp xếp nhiệt độ sôi của các chất sau theo thứ tự giảm dần: ancol etylic(1), etylclorua
(2), đimetyl ete (3) và axit axetic(4)?
A. (1)>(2)>(3)>(4).
C. (4) >(1) >(2)>(3).
B. (4)>(3)>(2)>(1).
D. (1)>(4)>(2)>(3).
Câu 30. Cho các chất sau: (1) HCOOH, (2) CH3COOH, (3) C2H5OH, (4) C2H5Cl. Các chất được
sắp xếp theo chiều nhiệt độ sôi tăng dần là:
A. (1) < (3) < (1) < (4)
C. (2) < (4) < (3) < (1)
B. (4) < (3) < (1) < (2)
D. (3) < (2) < (1) < (4)
Câu 31. Cho các chất: CH3CH2CH2COOH (1), CH3CH2CH(Cl)COOH (2),
CH3CH(Cl)CH2COOH (3), CH2(Cl)CH2CH2COOH (4). Các chất được sắp xếp theo chiều nhiệt

độ sôi giảm dần là:
A. (1), (2), (3), (4).
B. (4), (3), (2), (1).
C. (2), (3), (4), (1).
D. (1), (4), (3), (2).
Câu 32: Trong số các chất dưới đây, chất có nhiệt độ sôi cao nhất là
A. CH 3COOH
B. C 2 H 5OH
C. HCOOCH 3
D. CH 3CHO
BẢNG ĐÁP ÁN
04.C
05.A
12.C
13.B
20.B
21.B
28.D
29.C

01.C
02.C
03.B
06.B
07.B
08.D
9.B
10.B
11.B
14.C

15.A
16.A
17.A
18.A
19.A
22.A
23.B
24.C
25.B
26.D
27.C
30.B
31.D
32.A
k. So sánh tính axit – bazo
A.So sánh tính axit-bazo
a) Phương pháp so sánh tính axit
– So sánh tính axit của 1 số hợp chất hữu cơ là so sánh độ linh động của nguyên tử H trong
17


HCHC.
Hợp chất nào có độ linh động của nguyên từ H càng cao thì tính axit càng mạnh.
– Định nghĩa độ linh động của nguyên tử H (hidro): Là khả năng phân ly ra ion H (+) của hợp
chất hữu cơ đó.
– Độ linh động của nguyên tử hidro phụ thuộc vào lực hút tĩnh điện giữa ngyên tử liên kết với
hidro
Ví dụ : gốc –COOH giữa õi và hidro có một lực hút tĩnh điện O----H.
+nếu mật độ e ở oxi nhiều thì lực hút càng mạnh hidro các khó tách→tính axit giảm
+nếu mật độ e ở oxi giảm thì lực hút sẽ giảm dễ tách hidro hơn→tính axit tăng

– Nguyên tắc: Thứ tự ưu tiên so sánh:
– Để so sánh ta xét xem các hợp chất hữu cơ (HCHC) cùng nhóm chức chứa nguyên tử H linh
động (Ví dụ : OH, COOH ....) hay không.
* Nếu các hợp chất hứu cơ không cùng nhóm chức thì ta có tính axit giảm dần theo thứ tự:
Axit Vô Cơ > Axit hữu cơ > H2CO3 > Phenol > H2O > Rượu.
* Nếu các hợp chất hứu cơ có cùng nhóm chức thì ta phải xét xem gốc hydrocacbon của các
HCHC đó là gốc đẩy điện tử hay hút điện tử:
+ Nếu các HCHC liên kết với các gốc đẩy điện tử (hyđrocacbon no) thì độ linh động của
nguyên tử H hay tính axit của các hợp chất hữu cơ đó giảm
+ Nếu các HCHC liên kết với các gốc hút điện tử (hyđrocacbon không no, hyđrocacbon
thơm) thì độ linh động của nguyên tử H hay tính axit của các hợp chất hữu cơ đó tăng.
Chú ý:
+Gốc đẩy e; gốc hidro cacbon no (gốc càng dài càng phức tạp,càng nhiều nhánh thì tính
axit càng giảm)
Ví dụ : CH3COOH > CH3CH2COOH >CH3CH2CH2COOH>CH3CH(CH3)COOH
+Gốc hút e gồm: gốc hidrocacbon không no , NO2, halogen,chất có độ âm điện cao…
– Gốc HC có liên kết 3 > gốc HC thơm > gốc HC chứa liên kết đôi
– F > Cl > Br > I ..........độ âm điện càng cao hút càng mạnh
Để hiểu thêm các bạn theo dõi qua các ví dụ cụ thể sau đây :
Câu 1: Cho các chất sau C2H5OH(1), CH3COOH(2), 3COOH(3), C6H5OH(4), p-CH3-C6H4OH (5),
C6H5-CH2OH(6). Sắp xếp theo chiều tăng dần độ linh động của nguyên tử H trong nhóm -OH
của các chất trên là:
A. (3), (6), (5), (4), (2), (1).
B. (1), (5), (6), (4), (2), (3).
C. (1), (6), (5), (4), (3), (2).
D. (1), (6), (5), (4), (2), (3).
Hướng dẫn:
Ta chia ra 3 nhóm:
Nhóm a (ancol):1,6
Nhóm b (phenol); 4,5

Nhóm c (axit ): 2,3
Theo thứ tự ưu tiên thì tính axit của nhóm a < nhóm b < nhóm c
So sánh gốc của từng nhóm:
Nhóm a :
(1) có gốc –C2H5 (hidro cacbon no) đẩy e
(6) có gốc C6H5-CH2 (có vòng benzen không no) → hút e
Do đó :
(6) có hidro linh động hơn (1) hay tính axit của (1) < (6)
Nhóm b:
4,5 đều có vòng benzen hút e nhưng do ở 5 có thêm gốc CH3 là gốc đẩy e nên lực
hút của 5<4 nên tính axit của 5 < 4
Nhóm c:
(2) có gốc –CH3 là gốc đẩy
(3) có gốc - CH2=CH là gốc hút e → tính axit 3>2
18


Tóm lại ta có tính axit của : 1<6<5<4<2<3
→Chọn đáp án D
Câu 2 : Độ linh động của nguyên tử H trong nhóm OH của các chất C2H5OH, C6H5OH, H2O,
HCOOH, CH3COOH tăng dần theo thứ tự nào?
A. C2H5OH < H2O < C6H5OH < HCOOH < CH3COOH.
B. C2H5OH < H2O < C6H5OH < CH3COOH < HCOOH.
C. CH3COOH < HCOOH < C6H5OH < C2H5OH < H2O.
D. H2O < C6H5OH < C2H5OH < CH3COOH
Hướng dẫn: Nhóm a: C2H5OH
Nhóm b: H2O
Nhóm c: C6H5OH
Nhóm d: HCOOH, CH3COOH
Theo thứ tự ưu tiên về độ linh động ta có a

Với nhóm d: HCOOH liên kết với gôc H( không đẩy không hút)
CH3COOH liên kết với gốc –CH3(đẩy e) nên tính axit CH3COOH < HCOOH.
Vậy : C2H5OH < H2O < C6H5OH < CH3COOH < HCOOH
→ Chọn đáp án B
Câu 3: Cho các chất sau :C6H5OH(1), p-O2N-C6H4OH (2) , CH3CH2CH2COOH (3) ,
CH3CH2COOH (4) ,CH3CHClCOOH (5), CH2ClCH2COOH (6) ,CH3CHFCOOH(7), H2O (8).
Sắp xếp theo chiều tăng dần tính axit:
A. 8<2<1<3<4<7<5<6
B. 8<1<2< 3<4<6<5<7
C. 1<2<8<3<4<6<5<7
D. 2<1<8<3<4<6<5<7
Hướng dẫn: Ta chia ra các nhóm sau để dễ hiểu
Nhóm a :8
Nhóm b: 1,2
Nhóm c: 3,4,5,6,7
Theo thứ tự ưu tiên về độ linh động ta có: aVới nhóm b: 1,2 đều có vòng benzen(nhóm hút) nhưng 2 có thêm nhóm NO2(nhóm hút) nên 2
có lực hút mạnh hơn → tính axit của 1<2 (chú ý lực hút metaVới nhóm c: 3<4<6<5<7
3 bé nhất do có gốc –C3H7 (gốc đẩy) lớn hơn –C2H5
4<6 do 5,6,7 có thêm gốc halogen (hút e)
6<5 do clo ở 6 xa hơn 5
6<7 do clo có độ âm điện bé hơn F.
→Chọn đáp án B

BÀI TẬP RÈN LUYỆN
Câu 1: Thứ tự các chất xếp theo chiều tăng dần lực axit là
A. HCOOHB. CH2ClCH2COOHC. HCOOH

D. CH3COOHCâu 2: Cho các chất sau : C2H5OH , CH3COOH, HCOOH , C6H5OH
Chiều tăng dần độ linh động của nguyên tử H trong các nhóm chức của 4 chất là :
A. C2H5OH , C6H5OH, HCOOH , CH3COOH.
B. C2H5OH , C6H5OH, CH3COOH, HCOOH .
19


C. C6H5OH,C2H5OH , HCOOH, CH3COOH.
D. C6H5OH,C2H5OH, CH3COOH , HCOOH
Câu 3: Cho các chất : p-NO2C6H4 COOH (1), m-NO2C6H4COOH (2), o-NO2C6H4COOH (3)
Tính axit tăng dần theo dãy nào trong số các dãy sau đây ?
A. (2) < (1) < (3)
B. (1) < (3) < (2)
C. (3) < (1) < (2)
D. (2) < (3) < (1)
Câu 4: Cho 4 axit: CH3COOH, H2CO3, C6H5OH, H2SO4. Độ mạnh của các axit được sắp theo
thứ tự tăng dần
A. CH3COOH < H2CO3 < C6H5OH < H2SO4
B. H2CO3< C6H5OH < CH3COOH < H2SO4
C. H2CO3< CH3COOH < C6H5OH < H2SO4
D. C6H5OH < H2CO3< CH3COOH < H2SO4
Câu 5: Sắp xếp theo thứ tự tăng dần tính axit : CH3CH2COOH (1), CH2=CHCOOH (2),
CH3COOH(3).
A. (1) < (2) < (3)
B. (1) < (3) < (2)
C. (2) < (3) < (1)
D. (3) < (1) < (2)
Câu 6: Sắp xếp theo thứ tự tăng dần tính axit của các chất sau :
CH2Cl - COOH (1), CHCl2COOH (2), CCl3COOH (3)

A. (3) < (2) < (1)
B. (1) < (2) < (3)
C. (2) < (1) < (3)
D. (3) < (1) < (2)
Câu 7: Sắp xếp theo thứ tự tăng dần tính axit của các chất sau :
Axit o-nitrobenzoic (1), axit p-nitrobenzoic (2), axit m-nitrobezoic (3).
A. (1) < (2) < (3)
B. (3) < (2) < (1)
C. (2) < (1) < (3)
D. (2) < (3) < (1)
Câu 8 : Cho các chất sau:
1) axit 2-hiđroxipropan-1,2,3-tricacboxylic (có trong quả chanh)
2) axit 2-hiđroxipropanoic (có trong sữa chua).
3) axit 2-hiđroxibutanđioic (có trong quả táo).
4) axit 3-hiđroxibutanoic (có trong nước tiểu của người bệnh tiểu đường).
5) axit 2,3-đihiđroxibutanđioic (có trong rượu vang).
Thứ tự sắp xếp các axit trên theo chiều tính axit mạnh dần từ trái sang phải là
A. 2,4,5,3,1.
B. 4,2,3,5,1.
C. 4,3,2,1,5.
D. 2,3,4,5,1.
Câu 9 : Sắp xếp các hợp chất sau theo thứ tự tăng dần tính axit: axit axetic (1), axit monoflo
axetic (2), axit monoclo axetic (3), axit monobrom axetic (4):
A. (1) < (2) < (3 ) < (4)
B. (1) < (4) < (3) < (2)
C. (4) < (3) < (2) < (1)
D. (2) < (3) < (4) < (1)
Câu 10 : Sắp xếp các hợp chất sau theo thứ tự tăng dần tính axit: axit picric (1), phenol (2), pnitrophenol (3), p-cresol (4):
A. (1) < (2) < (3 ) < (4)
B. (1) < (4) < (3) < (2)

C. (4) < (3) < (2) < (1)
D. (4) < (2) < (3) < (1)
Câu 11 : Sắp xếp các hợp chất sau theo thứ tự tăng dần tính axit: CH3COOH (1);
CH2=CH-COOH (2), C6H5COOH (3) ; CH3CH2COOH (4)
A. (1) < (2) < (3 ) < (4)
B. (4) < (1) < (3) < (2)
C. (4) < (2) < (3) < (1)
D. (4) < (3) < (2) < (1)
Câu 12 : Hãy sắp xếp các chất sau đây theo thứ tự tăng dần tính axit: etanol (1), phenol (2), axit
axetic (3), pmetylphenol (4), axit tricloaxetic (5), p-nitrophenol (6)
A. 1 < 4 < 2 < 6 <3 < 5;
B. 1 < 2 < 3 < 4 <6 < 5;
C. 1 < 4 < 6 < 2 <3 < 5;
D. 1 < 2 < 3 < 6 <4 < 5.
Câu 13 : Hãy sắp xếp các axit sau theo thứ tự tăng dần tính axit ( độ mạnh ) CH2Br-COOH (1),
CCl3-COOH (2), CH3COOH (3), CHCl2-COOH (4), CH2Cl-COOH (5)
20


A. (1) < (2) < (3) < (4) < (5);
B. (1) < (2) < (4) < (3) < (5);
C. (3) < (1) < (5) < (4) < (2);
D. (3) < (5) < (1) < (4) < (2);
Câu 14: Cho dãy các hợp chất sau: phenol(1), etanol( 2), nước( 3), axit etanoic(4), axit
clohiđric(5), axit metanoic( 6), axit oxalic(7), ancol proylic( 8). Thứ tự tăng dần tính axit là:
A. ( 8),( 2),( 3),(1),(7),( 4),(6),( 5)
B. ( 8),( 2),( 1),(3),(4),( 6),(7),( 5)
C. ( 3),( 8),( 2),(1),(4),( 6),(7),( 5)
D. ( 8),( 2),( 3),(1),(4),( 6),(7),( 5)
Câu 15: Hãy sắp xếp các axit dưới đây theo tính axit giảm dần:

CH3COOH(1), C2H5COOH(2), CH3CH2CH2COOH(3), ClCH2COOH(4), FCH2COOH (5)
A. 5> 1> 4> 3> 2
B. 5> 1> 3> 4> 2
C. 1> 5> 4> 2> 3
D. 5> 4> 1> 2> 3
Câu 16 : Trong các axit sau,axit có tính axit mạnh nhất là :
A. O 2 N − C6 H 4 − COOH
B.CH3COOH
C. O 2 N − C6 H 3 − ( COOH ) 2

D. HCOOH

Câu 17: Cho các chất: CH2ClCOOH (a); CH3-COOH (b); C6H5OH (c); H2CO3(d); H2SO4 (e).
Tính axit của các chất giảm theo trật tự:
A. e > b > d > c > a
B. e > a > b > d > c
C. e > b > a > d > c
D. e > a > b > c > d
Câu 18: Xét các chất: (I): Axit axetic; (II): Phenol; (III): Glixerin ; (IV): Axit fomic;
(V): Rượu metylic; (VI): Nước; (VII): Axit propionic. Độ mạnh tính axit các chất tăng dần như
sau:
A. (V) < (III) < (VI) < (II) < (VII) < (I) < (IV)
B. (VI) < (V) < (III) < (II) < (VII) < (I) < (IV)
C. (V) < (VI) < (II) < (III) < (VII) < (I) < (IV)
D. (V) < (VI) < (III) < (II) < (VII) < (I) < (IV)
Câu 19: So sánh tính axit của các axit sau:
(1) CH2ClCHClCOOH; (2) CH3CHClCOOH; (3) HCOOH; (4) CCl3COOH; (5) CH3COOH.
A. (1)< (2) < (3) < (4) <(5).
B. (4) < (1) < (2) < (3) < (5).
C. (5) < (3) < (1) < (2) < (4).

D. (5) < (3) < (2) < (1) < (4).
Cau 20: Axit nào trong số các axit sau có tính axit mạnh nhất:
A. CH2F-CH2-COOH
B. CH3-CCl2-COOH
C. CH3CHF-COOH
D. CH3-CF2-COOH

1.D

2.B

3.A

4.D

ĐÁP ÁN
5.B
6.B

11.B

12.A

13.C

14.D

15.D

16.C

7.B

8.B

9.B

10.D

17.B

18.A

19.D

20.D

B. SO SÁNH TÍNH BAZO
Nguyên nhân gây ra tính bazơ của các amin là do trên nguyên tử N còn một cặp e tự do có thể
nhường cho proton H+
* Mọi yếu tố làm tăng độ linh động của cặp e tự do sẽ làm cho tính bazơ tăng và ngược lại.
+Nếu R là gốc đẩy e sẽ làm tăng mật độ e trên N →tính bazơ tăng.
+Nếu R là gốc hút e sẽ làm giảm mật độ e trên N → tính bazơ giảm

21


+Amin bậc 3 khó kết hợp với proton H+ do sự án ngữ không gian của nhiều nhóm R đã cản trở
sự tấn công của H+ vào nguyên tử N → nên trong dung môi H2O (phân cực) nếu cùng số cacbon
thì amin bậc 3< amin bậc 1 < amin bậc 2

+ Ví dụ tính bazơ của (CH3)2NH > CH3NH2 > (CH3)3N ; (C2H5)2NH > (C2H5)3N > C2H5NH2
Chú ý: RONa>NaOH,KOH.... với R là gốc hidrocacbon no như ( CH3ONa, C2H5ONa .....)
Để hiểu thêm các bạn theo dõi qua các ví dụ cụ thể sau đây :
Câu 1 : Cho các chất: (C6H5)2NH , NH3, (CH3)2NH ;C6H5NH2. Trật tự tăng dần tính bazơ (theo
chiều từ trái qua phải) của 5 chất trên là :
A. (C6H5)2NH , C6H5NH2; NH3, (CH3)2NH ;
B. (CH3)2NH ; (C6H5)2NH , NH3, ;C6H5NH2
C. C6H5NH2; (C6H5)2NH , NH3, (CH3)2NH
D. NH3 ; (C6H5)2NH , C6H5NH2, (CH3)2NH
Hướng dấn:
+ (CH3)2NH có-CH3 là gốc đẩy làm tăng mật độ e tại N → khả năng nhận H+ tăng→ có tính
bazo mạnh nhất
+ NH3 có nhóm NH2 liên kết với H(gốc không hút không đẩy)
+ C6H5NH2 có NH2 liên kết với 1 gốc –C6H5 (gốc hút) làm giảm mật độ e tại N nên tính bazo sẽ
yếu hơn
+ (C6H5)2NH có NH liên kết với 2 gốc –C6H5 nên lực hút càng mạnh mật độ e giảm →có tính
bazo yếu nhất.
→ Chọn đáp án A
Câu 2: Cho các chất sau : p-NO2C6H4NH2(1), p-ClC6H5NH2(2), p-CH3C6H5NH2(3).
Tính bazơ tăng dần theo dãy :
A. (1) < (2) < (3)
B. (2) < (1) < (3)
C. (1) < (3) < (2)
D. (3) < (2) < (1)
Hướng dẫn:
Cả 3 đều có gốc C6H5 (gốc hút e) nhưng (3) có gốc 1 gốc CH3(đẩy e) nên (3) có tính bazo mạnh
nhất (1) và (2) đều có gốc thêm gốc hút e là –NO2 và Cl nhưng lực hút của Cl → Chọn đáp án A
Câu 3 :Dãy nào sau đây được sắp xếp theo chiều tăng tính bazơ
A. C2H5ONa, NaOH, NH3, C6H5NH2, CH3C6H4NH2, CH3NH2

B. C6H5NH2,CH3C6H4NH2, NH3,CH3NH2, C2H5ONa, NaOH.
C. NH3, C6H5NH2, CH3C6H4NH2, CH3NH2, C2H5ONa, NaOH
D. C6H5NH2,CH3C6H4NH2, NH3,CH3NH2, NaOH, C2H5ONa.
Hướng dẫn: Ta chia thành các nhóm để dễ so sánh
Nhóm 1 : NaOH, C2H5ONa.
Nhóm 2 : C6H5NH2,CH3C6H4NH2, NH3,CH3NH2
Theo thứ tự ưu tiên ta luôn có : Tính bazo của nhóm 1>nhóm 2
Với nhóm 1 : Theo lưu ý trên thì C2H5ONa>NaOH
Với nhóm 2 : – CH3NH2 có gốc CH3 đẩy e →mạnh nhất(gốc hidrocacbon cành dài càng phức
tạp thì đẩy càng mạnh)
– NH3 ko có nhóm hút và nhóm đẩy →NH3 nhỏ hơn CH3NH2 và lớn hơn 2 chất kia
– CH3C6H4NH2 có thêm 1 gốc –CH3 đẩy e →có tính bazo mạnh hơn C6H5NH2 (chỉ chứa
nhóm hút)
→Chọn đáp án D
BÀI TẬP RÈN LUYỆN
Câu 1 : Độ mạnh bazơ xếp theo thứ tự tăng dần đúng trong dãy nào:
A. CH3-NH2 , NH3, C2H5NH2, C6H5NH2.
22


B. NH3,CH3-NH2 , C2H5NH2, C6H5NH2.
C. NH3,C6H5NH2 , CH3-NH2 , C2H5NH2.
D. C6H5NH2 , NH3, CH3-NH2 , C2H5NH2.
Câu 2: Cho các chất sau: C6H5NH2(1) , C2H5NH2(2); (C2H5)2NH (3) ; NaOH (4) ; NH3(5)
Trật tự tăng dần tính bazơ (từ trái qua phải) của 5 chất trên là :
A. (1), (5), (2), (3), (4)
B. (1), (2), (5), (3), (4)
C. (1), (5), (3), (2), (4)
D. (2), (1), (3), (5), (4)
Câu 3: Hãy sắp xếp các chất sau đây theo trình tự tính bazơ tăng dần từ trái sang phải:

amoniac, anilin, pnitroanilin, metylamin, đimetylamin.
A. O2NC6H4NH2< C6H5NH2< NH3< CH3NH2< (CH3)2NH
B. C6H5NH2 < O2NC6H4NH2< NH3< CH3NH2< (CH3)2NH
C. O2NC6H4NH2< C6H5NH2< CH3NH2< NH3< (CH3)2NH
D. O2NC6H4NH2< NH3< C6H5NH2< CH3NH2< (CH3)2NH
Câu 4: Sắp xếp các amin : anilin (1), metyl amin(2), đimetyl amin(3) và trimetyl amin (4) theo
chiều tăng dần tính bazơ :
A. (1) < (2) < (3) < (4)
B. (4) < (1) < (3) < (2)
C. (1) < (4) < (2) < (3)
D. (1) < (4) < (3) < (2)
Câu 5: Nguyên nhân gây nên tính bazơ của amin là :
A. Do amin tan nhiều trong H2O.
B. Do phân tử amin bị phân cực mạnh.
C. Do nguyên tử N có độ âm điện lớn nên cặp e chung của nguyên tử N và H bị hút về
phía N.
D. Do nguyên tử N còn cặp eletron tự do nên phân tử amin có thể nhận proton.
Câu 6: Cho các chất sau : CH3CH2NHCH3(1), CH3CH2CH2NH2(2), (CH3)3N (3). Tính bazơ tăng
dần theo dãy :
A. (1) < (2) < (3)
B. (2) < (3) < (1)
C. (3) < (2) < (1)
D. (3) < (1) < (2)
Câu 7: Cho các chất: natri hiđroxit (1), đimetylamin (2), etylamin (3),natri etylat (4),pmetylanilin (5), amoniac (6), anilin (7), p-nitroanilin (8), natri metylat (9) , metylamin (10).
Thứ tự giảm dần lực bazơ là:
A. (4), (9), (1), (2), (3), (10), (5), (6), (7), (8).
B. (4), (9), (1), (2), (3), (10), (6), (5), (7), (8).
C. (1), (4), (9), (2), (3), (10), (6), (5), (8), (7).
D. (9), (4), (1), (2), (3), (10), (6), (5), (7), (8).
Câu 8: :Cho các chất đimetylamin(1), metylamin(2), amoniac(3), anilin (4), p-metylanilin (5), pnitroanilin (6). Tính bazơ tăng dần theo thứ tự là

A. (3), (2), (1), (4), (5), (6).
B. (1), (2), (3), (4), (5), (6).
C. (6), (4), (5), (3), (2), (1).
D. (6), (5), (4), (3), (2), (1).
Câu 9: Cho các dung dịch có cùng nồng độ mol/lít sau: NH4Cl, CH3NH3Cl, (CH3)2NH2Cl,
C6H5NH3Cl. Dung dịch có pH lớn nhất là
A. NH4Cl
B. CH3NH3Cl
C. (CH3)2NH2Cl
D. C6H5NH3Cl
Câu 10: So sánh tính bazơ của các chất sau: (a) C6H5NH2; (b) CH3-NH2; (c) CH3-C6H4-NH2; (d)
O2N-C6H4-NH2
A. b > c > a > d
B. b > c > d > a
C. a > b > d > c
D. a> b > c > d
Câu 11: Cho các chất: amoniac (1); anilin (2); p-nitroanilin (3); p-metylanilin (4); metylamin
(5); đimetylamin (6). Thứ tự tăng dần lực bazơ của các chất là:
A. (3) < (2) < (4) < (1) < (5) < (6)
B. (2) < (3) < (4) < (1) < (5) < (6)
23


C. (2) > (3) > (4) > (1) > (5) > (6)
Câu 12: Chất nào có lực bazơ mạnh nhất?
A. CH3-NH2
B. (CH3)2-CH-NH2

1.D

2.A

3.A

4.C

D. (3) < (1) < (4) < (2) < (5) < (6)
C. CH3-NH-CH3

BẢNG ĐÁP ÁN
5.D
6.C
7.B
8.C

9.C

10.A

D. (CH3)3-N

11.A

12.A

1.3 Đề ôn luyện tổng hợp
ĐỀ ÔN TẬP KIỂM TRA TỔNG HỢP – SỐ 1
Câu 1: Có các dung dịch riêng biệt sau: NaCl, AgNO3, Pb(NO3)2, NH4NO3, ZnCl2, CaCl2,
CuSO4, FeCl2. Khi sục khí H2S vào các dung dịch trên, số trường hợp sinh ra kết tủa là
A. 6.

B. 5.
C. 3.
D. 4.
Câu 2: Cho các phản ứng sau:
(1) CaOCl2 + 2HCl đặc → CaCl2 + Cl2 + H2O;
(2) NH4Cl → NH3 + HCl;
(3) NH4NO3 → N2O + 2H2O;
(4) FeS + 2HCl → FeCl2 + H2S;
(5) Cl2 + 2NaBr → 2NaCl + Br2;
(6) C + CO2 → 2CO
Số phản ứng thuộc loại phản ứng oxi hóa – khử là
A. 4
B. 5
C. 6
D. 3
Câu 3: Cho dãy các chất sau đây: Cl2, KH2PO4, C3H8O3, CH3COONa, HCOOH, NH3, Mg(OH)2,
C6H6, NH4Cl. Số chất điện li trong dãy là:
A. 4
B. 6
C. 3
D. 5
Câu 4: Cho dãy các chất: Al2O3, NaHCO3, K2CO3, CrO3, Zn(OH)2, Sn(OH)2, AlCl3. Số chất
trong dãy có tính chất lưỡng tính là
A. 7.
B. 5.
C. 4.
D. 6.
Câu 5: Cho các chất: NaHCO3, CO, Al(OH)3, Fe(OH)3, HF, Cl2, NH4Cl. Số chất tác dụng được
với dung dịch NaOH loãng ở nhiệt độ thường là
A. 4

B. 5
C. 3
D. 6
Câu 6:Cho dung dịch Ba(HCO3)2 lần lượt vào các dung dịch: CaCl2, Ca(NO3)2, NaOH, Na2CO3,
KHSO4, Na2SO4, Ca(OH)2, H2SO4, HCl. Số trường hợp có tạo ra kết tủa là
A. 4.
B. 5.
C. 6.
D. 7.
Câu 7: Cho các chất sau: axetilen, etilen, benzen, buta-1,3-đien, stiren, toluen, anlyl benzen,
naphtalen. Số chất tác dụng được với dung dịch nước brom là
A. 6
B. 3
C. 5
D. 4
Câu 8: Cho dãy các chất: HCHO, CH3COOH, CH3COOC2H5, HCOOH, C2H5OH, HCOOCH3.
Số chất trong dãy có thể tham gia phản ứng tráng bạc là
A. 3.
B. 6.
C. 4.
D. 5.
Câu 9: Cho các phát biểu sau:
(1) Trong một chu kì, theo chiều tăng của điện tích hạt nhân thì bán kính nguyên tử giảm dần.
(2) Trong một nhóm A, theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân thì độ âm điện tăng dần.
(3) Liên kết hóa học giữa một kim loại nhóm IA và một phi kim nhóm VIIA luôn là liên kết ion.
(4) Nguyên tử N trong HNO3 cộng hóa trị là 5.
(5) Số oxi hóa của Cr trong K2Cr2O7 là +6.
Số phát biểu đúng là
A.2
B. 3

C. 4
D. 5

24


Câu 10: Cho các chất: Cu, Mg, FeCl2, Fe3O4. Có mấy chất trong số các chất đó tác dụng được
với dd chứa Mg(NO3)2 và H2SO4 ?
A. 1
B. 2
C. 4
D. 3
Câu 11: Cho các phản ứng sau:
→ 2FeI3 ;
(1) 2Fe + 3I2 
(2) 3Fe(dư) + 8HNO3 (loãng) 
→ 3Fe(NO2)2 + 2NO + 4H2O
→ Fe(NO3)3 + Ag ;
(3)AgNO3 + Fe(NO3)2 
→ 2CaCO3 + Mg(OH)2 + 2H2O
(4) Mg(HCO3)2 + 2Ca(OH)2 (dư) 
→ Al2(CO3)3 + 6NaCl ;
(5) 2AlCl3 + 3Na2CO3 
→ Fe(NO3)2 + H2O
(6) FeO + 2HNO3 (l) 
tû lÖ mol 1:1
(7) NaHCO3 + Ca (OH)2 → CaCO3 + NaOH + H 2 O

Những phản ứng đúng là:
A. (2), (3), (5), (7)

C. (1), (2), (3), (4), (7)

B. (1), (2), (4), (6), (7)
D. (2), (3), (4), (7)

Câu 12 : Cho các chất: KMnO4, K2Cr2O7, MnO2 có cùng số mol lần lượt phản ứng với dd HCl
đặc dư. Các chất tạo ra lượng khí Cl2 (cùng điều kiện) theo chiều tăng dần từ trái qua phải là:
A. MnO2; K2Cr2O7; KMnO4
B. MnO2 ; KMnO4; K2Cr2O7
C. K2Cr2O7 ; MnO2 ; KMnO4
D. KMnO4 ; MnO2 ; K2Cr2O7
Câu 13: Cho các phân tử (1) MgO ; (2) Al2O3 ; (3) SiO2 ; (4) P2O5. Độ phân cực của chúng
được sắp xếp theo chiều tăng dần từ trái qua phải là:
A. (3), (2), (4), (1)
B. (1), (2), (3), (4)
C. (4), (3), (2), (1)
D. (2), (3), (1), (4)
Câu 14: Dãy gồm các chất được xếp theo chiều nhiệt độ sôi tăng dần từ trái sang phải là :
A. C3H8, CH3COOH, C3H7OH, HCOOCH3
B. C3H8, HCOOCH3, C3H7OH, CH3COOH
C. C3H7OH, C3H8, CH3COOH, HCOOCH3
D. C3H8, C3H7OH, HCOOCH3, CH3COOH
Câu 15: Cho các phát biểu sau:
(a) Kim loại kiềm đều có cấu trúc lập phương tâm khối và nhiệt độ nóng chảy tăng dần từ Li đến
Cs.
(b) Vận dụng phản ứng giữa bột nhôm và sắt oxit (hỗn hợp tecmit) để hàn đường ray.
(c) Trong nhóm IA, từ Li đến Cs, khả năng phản ứng với nước giảm dần.
(d) Có thể điều chế Ba, Ca, Mg bằng cách điện phân nóng chảy muối clorua tương ứng của
chúng.
(e) Tất cả các muối cacbonat đều kém bền với nhiệt.

(f) Tất cả dung dịch muối của kim loại kiềm, kiềm thổ đều có pH > 7.
Số phát biểu không đúng là
A. 3.
B. 5.
C. 4.
D. 2.
Câu 16: Thực hiện các thí nghiệm sau:
(a) Nung NH4NO3 rắn.
(b) Cho Mg tác dụng với dd HNO3 loãng, dư
(c) Cho CaOCl2 vào dung dịch HCl đặc.
(d) Sục khí CO2 vào dd Na2CO3 (dư).
(e) Sục khí SO2 vào dung dịch H2S.
(g) Cho dung dịch KHSO4 vào dung dịch NaHCO3.
h) Cho Cu vào dung dịch HCl (loãng).
(i) Cho từ từ Na2CO3 vào dung dịch HCl.
25