Giải pháp hoàn thiện hoạt động sáp nhập và mua lại tại ngân hàng thương mại việt nam

B<) GIAO Dl)C VA DAO T ~0
TRU'ONG f>~I HQC KINH TE TP. HO CHi MINH

~

~

NGUYEN THJ CAO NGUYEN

GIAI PHAP HOAN THIEN
. HOAT
. DONG
. SAP NHAP
.
VA MUA L~I T~I cAc NGAN HANG THUONG M~I
1

',

VIETNAM
•

Chuyen nganh: TAl CHINH- NGAN HANG

Ma sfi: 60340201

LUAN
. VAN THAC
. Si KINH

TE

NGU(11 HUONG DAN KHOA HQC:
GS.TS. NGUYEN THANH TUYEN

TP.

HB Chi Minh- Nam 2014


--

,

..

LdiCAMDOAN

,
L
!

ua

Toi xin cam doan d~ tai '"Giai phap hoan thi~n ho~t dQng sap nh~p va
l~i t~i

cac Ngan hang thtrO'ng

m~i Vi~t

Nam" do chfnh toi nghien c(ru va

thgc hi~n. Cac s6 li~u va thong tin duqc neu trong lu~n van Ia trung thgc, c6 ngu6n
g6c va duqc phep cong b6.
I
I

TpHCM, ngay

thang

nam

Nguy~n Thj Cao Nguyen


Ml)C Ll)C

Lm cam doan

~uc luc
I

•

•

Danh muc tir vi~t t~t

bi~u

hanh mvc sO' dB, bi~u dB
hanh mvc bang
I
'
I
I

iai

ma dfru

1

¢huang 1: TONG QUAN VE

HO~T DONG sAP NHAP v A MUA L~I

i .1. Ca sa ly thuy~t v~ ho~t d()ng sap nh?p va mua l~i
1.1 .1. Cac khai
1

ni~m

lo~i ho~t

4
4

1.1.2. Phan bi~t sap nh?p, hqp nh~t va mua l~i
1.1.3. Ph an

4

d()ng M&A

5
6

1.1.3.1. Dva vao m6i quan h~ gifra hai cong ty ti~n hanh M&A

6

1.1.3 .2. Dva tren ph~m vi Hinh th6

8

1.1.3 .3. Dva tren tinh ch~t cua thuang vv

9

.2. Cac phuang thuc thvc

hi~n

M&A

1.2.1. Chao thfru (tender offer)
1.2.2. Mua

l~i

9
9

tai san cong ty

10

1.2.3. Loi keo c6 dong b~t man

10

nguy~n

10

1.2.4. Thuang luQTig tv

1.2.5. Thu gom c6 phi~u tren thi truang chung khoan
1, .3. Trinh

tv ca ban d~ thvc hi~n giao dich M&A

1.3 .1. Xac d!nh doanh

nghi~p

mvc tieu

1.3 .2. Xac djnh gia tr! giao d!ch M&A

11
11

12
13

1.3.2.1. Phuang phap tai san

13

1.3.2.2. Phuang phap thu nh?p

14

1.3.2.3. Phuang phap so sanh th! truang

14


1.3 .3. Dam phan, giao k~t va thvc hi~n thoa thu~n trong hgp d6ng M&A

I

11.4. Tac d<)ng cua ho?t d<)ng M&A

15
15

1.4.1. Tac d<)ng tich qrc

16

1.4.1.1. Hgp h;c thay th~ C?nh tranh.

16

1.4.1.2. Nang cao hi~u qua va ti~t ki~m chi phi.

17

1.4.1.3. Giam duvc chi phi gia

nh~p

thi tnrcmg.

17

1.4.1.4. Giup giai CUll cac cong ty ben b<'r VlJC pha san.

18

1.4.2. Tac d<)ng tieu cvc

18

1.4.2.1. Anh huang tinh qnh tranh Ianh m?nh cua thi tnrang
1.4.2.2. Van h6a doanh

nghi~p

bi pha tr<)n

18
19

1.4.2.3. Xu huang dich chuyen nhan lt;c

19

1.4.2.4. Mau thufin, xung d<)t gifra cac c6 dong Ian.

19

11.5. Tieu chi hoan

thi~n

ho?t d<)ng M&A

20

J .6. Kinh nghi~m hoan thi~n M&A tren th~ giai va bai h9c kinh nghi~m cho cac

22

NHTM VietNam
•

I

1.6.1. Kinh nghi~m hoan thi~n M&A tren th~ giai
1.6.2. Bai hQc kinh

nghi~m

cho cac NHTM

Vi~t

22

Nam

26

k~t lu~n Chuang 1

28

CHVdNG 2: THl}c TRANG HOAT DC)NG sAP NHAP

vA MUA LAI TAI

29

CAC NGAN HANG THUdNG MAl TAl VI~T NAM
~.1. Tht;c tr?ng nganh Ngan hang Vi~t Nam va d<)ng ca thuc dtiy ho?t d<)ng

29

M&A
, 2.1.1. Tht;c tr?ng nganh Ngan hang

Vi~t

Nam

29

, 2.1.2. D<)ng ca thuc dtiy M&A cua cac NHTM t?i Vi~t Nam

33

2.1.2.1. Qui mo v6n cua ngan hang Vi~t Nam kha nho

33

2.1.2.2. Di~u ki~n thanh l~p ngan hang mai r~t kh5t khe

35

2.1.2.3. Dinh huang va quy~t tam tht;c hi~n ca du l?i TCTD cua Chinh phu

36

va Ngan hang Nha nuac

2.1.2.4. Ngan hang nu&c ngoai tham

nh~p

thi trm.'Yng tai chinh

Vi~t

Nam ngay

37

cang sau va r()ng

~.2. Ca sa phap ly cho ho~t d()ng M&A cua cac NHTM t~i Vi~t Nam
!

38

2.2.1. C:ic qui djnh chung ve M&A

38

d~c

d()ng M&A NHTM

40

hinh.ho~t dQng M&A cila.cic NHTM t~i Vi~t Nam trong thiri gian qua

42

2.2.2. Quy djnh

,
t

.3. Tinh

thu cho

ho~t

2.3.1. M()t so thuang V\1 M&A dien hinh gifra cac ngan hang trong nu&c

42

I

2.3.1.1. Giai

do~n

tru&c 2005

2.3.1.2. Giai do~n tir 2005 d~n nay

42
45

2.3.1.2.1. Sap nh~p NHTMCP Lien Vi~t va Cong ty Djch vv Ti~t ki~m Buu
45
2.3.1.2.2. Hqp nheit NHTMCP SaiGon- Vi~t Nam Tin Nghla- D~ Nheit
2.3.1.2.3. Sap

nh~p

NHTMCP SaiGon- Ha N()i va Nha Ha N()i

46
50

2.3.2. Ho~t d(mg mua, ban c6 ph53
long nu&c

iA. Danh gia tinh hinh ho~t d()ng M&A cua cac NHTM t~i Vi~t Nam
i

2.4.1. Nhfrng k~t qua d~t duqc

57

2.4.2. Nhfrng h~n ch~ clln di€u chinh d~ thuc dciy ho~t d()ng M&A ngan hang

58

2.4.2.1. Hanh lang phap ly cho ho~t d()ng M&A ngan hang chua hoan thi~n

58

2.4.2.2. Thong tin thi trucmg con nhieu h~n ch~ va thi~u tinh minh b~ch

59

2.4.2.3. Kh6 khan trong vein de djnh gia

60

2.4.2.4. Thi~u cac t6 chuc tu vein M&A chuyen nghi~p

60

2.4.2.5. Quan di~m tieu ciJc cua nha quan trj v€ ho~t d()ng M&A

60

2.4.2.6. Xung dQt van h6a doanh nghi~p h~u M&A

61

!

I

57

'

Ket lu~n Chuang 2

61

CHVONG 3: MOT SO DE XUAT NHAM HOAN THII;:N HOAT DONG SAP NHAP
VA MUA LAI TAl cAc NGAN HANG THVONG MAl VII;:T NAM

63

J. 1. Xu huang phat tri~n ho~t d()ng M&A trong h~ th6ng NHTM t~i Vi~t Nam

63

3.1.1. Sap nh~p hai hay nhi€u ngan hang trong mr&c v&i nhau d~ hinh thanh

63


ngan hang c6 quy mo l&n hem
3 .1.1.1 . Sap

nh~p

gifra cac ngan hang quy mo nho v&i nhau

63

3.1.1.2. Sap

nh~p

gifra cac ngan hang quy mo trung binh va l&n v&i nhau

63

3.1.1.3. Sap

nh~p

gifra ngan hang quy mo trung va 1&n v&i ngan hang quy mo

nho

64

3.1.2. Sap

nh~p

gifra ngan hang

Vi~t

Nam v&i cac ngan hang nu&c ngoai

65

3. 1.3. Sap nh~p gifra ngan hang v&i cac cong ty bao hi em, cong ty chtrng khoan
.. hinh thanh

t~p

doan tai chinh ngan hang

65

3.1.4. Sap nh~p gifra ngan hang v&i nha cung clip ho~c khach hang

65

3.2. Cac d~ xuftt d6i v&i h~ th6ng Ngan hang thuang m~i.

66

• 3.2.1. Thay d6i tu duy nh~n thuc v~ ho~t d(>ng M&A

66

3.2.2. Chu d(>ng minh b~ch trong cong b6 thong tin.

68

3.2.3.

Ho~ch

djnh va thvc

hi~n

qui trinh

ho~t

d(>ng M&A m(>t each phu hqp.

69

3.2.3.1. Len k~ ho~ch M&A.

69

3.2.3.2. T~p trung phan tich cac d6i tuqng ti~m nang.

72

3.2.3.3. Dam phan, ky k~t va thvc hi~n hqp d6ng

75

3.2.3.4. Cling c6 va phat tri~n sau M&A

76

3.3. Cac d~ xufit d6i v&i h~ th6ng Ngan hang Nha nu&c.
. 3.3.1. Nang cao vai tro cua Ngan hang Nha nu&c trong

79
vi~c

dinh hu&ng va thuc

I

dAy ho~t d(>ng M&A ngan hang
3.3.2. Hoan

thi~n

khung phap ly cho

79
ho~t

d(>ng M&A ngan hang

81

3.3.3. Tang cm1ng nang hJc giam sat cua Ngan hang Nha nu&c

82

3.3.4. Xay dvng ca ch~ h6 trq M&A ngan hang trong tru<'rng hqp b~t bu(>c

83

3.3.4.1. Xay dvng cac quy dinh d6i v&i cac NHTM dn sap nh~p, hqp nhftt

83

3.3.4.2. Xay dvng cached~ cac NHTM chu d(>ng trong ho~t d(>ng sap nh~p,
hqp nhftt mua l~i ngan hang bu(>c phai M&A

84

3.4. Cac d~ xufit d6i v&i Nha nu&c

84

. 3 .4.1. Khuyen khich, h6 trq phat tri~n cac t6 chile tu vftn M&A chuyen nghi~p
3.4.2. Xay d1,rng va phat tri~n ngu6n nhan lvc cho thi tru
84
85


3.4.3. Phat tri~n kenh ki~m soat thong tin cling nhu tinh minh b~ch cua thong
tin trong hoc;tt d(>ng M&A.

K~t lu~n Chuang 3

Ket Iu~n
Phvlvc I
Phvlvc 2
T ai li~u tham khao

86
86
88

DANH Ml)C TiJ' VIET TAT

M&A

Sap nh~p, hQ'p nh~t va mua l~i
(Mergers and Acquisitions)

NH

Ngan hang

NHTM
NHTMCP

Ngan hang thrrO'ng

m~i

Ngan hang thtrO'ng m~i c6 phin

NHNN

Ngan hang Nha nm)·c

NHNNg

Ngan hang Nmrc ngoai

TCTD

Tfi chu·c tin d1).ng

CAR

H~ sA an toan vAn

EPS

H~ sA thu nh~p tren m&i cfi phi~u

P/E

H~ sA ghi tren thu nh~p

ROE

Ty sA IQ'i nhu~n tren vAn chu so· hfru

HDQT

Hqi dBng Quan trj


-------.

-----

DANH Ml)C BANG BIEU

Bang 1.1:

Phan bi~t sap nh~p, hqp nh£1t va mua l~i

Trang 6

Bang 1.2:

Nhfrng thucmg vv mua ban ngan hang l&n nhfit th~ gi&i trong
giai do~n tu nam 1998 d~n nam 20 13

Bang2.1:

S6 luqng cac lo~i hinh Ngan hang thuang m~i

Bang 2.2:

Quy mo v6n t1J c6 cua m(>t s6 NHTM cua cac qu6c gia
trong khu VIJC.

33

Bang 2.3:

Ho~t d(>ng M&A ngan hang giai do~n 1997 d~n 2004

43

Bang 2.4:

Cac chi tieu tai chinh ca ban cua ba ngan hang tru&c khi
hqp nhfit (SCB- Ficombank- TinNghiaBank)

47

Bang 2.5:

T6ng hqp cac chi tieu tai chinh chu y~u cua SCB nam 2012

48

Bang 2.6:

Ho~t d(>ng mua, ban c6 phdn gifra nha ddu tu nu&c ngoai va
ngan hang trong nu&c giai do~n 2005 d~n nay

53

Bang 3.1:

N(>i dung ca ban cua chi~n luge phat tri~n khi xem xet M&A

69

DANH Ml)C

aVi~t Nam

22
32

so DO, BIEU DO

Sa d6 1.1: Cac bu&c chinh thiJc hi~n m(>t thuang vv M&A

Trang 12

Bi~u d6 1.1: Cac mvc tieu khi th1Jc hi~n M&A

16

Bi~u d6 2.1: Ty I~ nq xfiu cua h~ th6ng ngan hang Vi~t Nam 6 nam qua

29

Bi~u d6 2.2: T6ng tai san cua Ngan hang Lien Vi~t tru&c va sau sap nh~p

46

Bi~u d6 2.3: Cac chi tieu SHB tru&c va sau sap nh~p

51

Bi~u d6 2.4: Nq xfiu cua SHB tru&c va sau khi sap nh~p

52


LCH M6 uAu
i

,

,

'

lfinh dip thiet cua de tai

Ho~t d()ng M&A ra dai va phat tri~n m~nh tren th~ gi&i han 1 th~ ky qua.
~uy nhien, t~i Vi~t Nam ho~t d()ng M&A chi th~t sv di~n ra m~nh me vao nhfrng
I

nam 90 cua th~ ky 20 va nhfrng nam tr& 1~i day. Ho~t d()ng M&A di~n ra & mQi
Inh vvc, nganh ngh~ khac nhau, trong d6 llnh vvc ngan hang cling khong phai Ia
go~i 1~.

Trong llnh vvc ngan hang,

ho~t

d()ng M&A dugc xem Ia m()t trong nhfrng

iai phap hi~u qua giup cac ben tham gia vao thuang vv c6 th~ d~t dugc nhi1'ng mvc
ieu nhu tang nang 1vc tai chinh, thi phftn, phat tri~n m~ng lu&i ho~t d('>ng, khai thac
f6i uu nhfrng 1gi

th~, ti~t ki~m chi phi ho~t d('>ng nh~m gia tang 1gi nhu~n kinh

doanh va phat tri~n vfrng b~n.

I

H~ th6ng ngiin hing thuang m~i t~i VW Nam phat trit'n m~nh me vit il ~~

I

,

,

'

trong m('>t khoang thai gian tuang doi ngan vua qua. Nhieu ngan hang thuang m~i
~ugc dp phep thanh 1~p va ho~t d('>ng kha hi~u qua, tuy nhien cling c6 nhfrng ngan

hang ho~t d()ng cftm chung va phai d6i m~t v&i vong xoay c~nh tranh dt kh6c 1i~t
~rong

thai gian qua.
Cling theo d6, thi truang ho~t d()ng cua nganh ngan hang c6 nhfrng thay d6i

~in~nh me, cac ho~t d('>ng ngan hang d~n dap ung dugc nhu du thi truang va ti~p c~n

~hli·ng chu~n mvc ngan hang qu6c t~, tuy nhien cling con nhi~u ngan hang b('>c 19
nhfrng h~n ch~. y~u kem trong ho~t d()ng kinh doanh nhu san ph~m djch vv kinh
doanh con khiem t6n, cong ngh~ l~c h~u, tinh c~nh tranh khong cao, chfit lugng tai
san thfip, quan tri di~u hanh chua theo kip sv phat tri~n m~nh me hi~n nay. Ben
¢~nh d6. ap lvc c~nh tranh gia tang dang k~ han, ngoai cac ngan hang thuang m~i
~&n trong nu&c, 1~i c6 them sv hi~n di~n cua cac ngan hang 100% v6n nu&c ngoai

v&i nang 1vc c~nh tranh m~nh me so v&i ngan hang n('>i dja.
Tru&c nhfrng ap h,rc c~nh tranh, cling nhu nhu du tai du true ho~t d()ng, W
hoan thi~n va phat tri~n cua chfnh cac ngan hang, vi~c sap nh~p, hgp nhfit gifra cac
ngan hang d~ t~o ra m('>t ngan hang 16'n m~nh han, du sue c~nh tranh va ho~t d('>ng


2

Lhi~u

qu:i, b€n vfrng li1 mi)t nhu du riit dp

thi~t

villil m(>t xu htr&ng ph3t trifn

t:it

yeu hi~n nay.
I
I

M?c du da xu~t hi~n r~t Hiu tren the giai nhung

ja llnh v1,rc kha mai me. Tim

hi~u v~ llnh VlJC mai

a Vi~t Nam, M&A v~n con

luon Ia hm;1t d<)ng duqc khuyen

khich. Do d6, toi ilJa ch9n d€ tai: "Giiii pluip hoim thi?n lto(lt ilpng sap nh{ip va

rua l(li t(li cac Ngfin himg thu·ung m(Ji Vi?t Nam" lam lu?n van t6t

nghi~p

cao

hQc.

rvc tie~ nghii\n clfu

' ' '

De tai t?p trung vao m<)t so van de nhu sau:
Tln'r nluit, lam ro cac khai ni~m lien quan den v~n d€ sap nh?p va mua lc,1i
~M&A), phan lo(,!L cac phuang thuc va trinh

wCO' b<'m d~ thlJC hi~n giao djch M&A,

dfmg thai cling neu len cac lqi ich va bc1t lqi, cling nhu d<)ng CO' thlJC hi~n M&A.

Thzi· hai, danh gia tinh hinh hoc,1t d<)ng M&A ngan hang tren the giai, d~ thc1y

y nghia cua ho(,lt d<)ng M&A d6i vai

h~

th6ng ngan hang.
.

Thzi· ba, phan tich cac thuang Vl,l M&A di~n hinh trong h~ th6ng ngan hang

thuang mc,1i tc,1i Vi~t Nam trong thai gian qua. Nhfrng t6n tc,1L hc,1n che m'to cfm kh~c

phl,lc? Va nh?n djnh xu huang phat tri~n cua hoc,1t d<)ng M&A trong h~ th6ng ngan
~ang thuang mc,1i tc,1i Vi~t Nam.
I

Cu6i cling, d6 Ia dua ra m<)t s6 d€ xuftt

cac ngan hang thuang mc,1i

Vi~t

nh~m hoan thi~n hoc,1t d<)ng M&A tc,1i

Nam.

J)Bi trrO"ng
. nghien crru
'

u€ tai nghien c(ru thlJc trc,1ng hoc,1t d<)ng M&A tc,1i cac Ngan hang thuang mc,1i
Vi~t Nam trong thai gian qua- tir nam 1997 den nam 2012. Qua d6 chi ro nhfrng ket

qua dc,1t duqc cling nhu nhfrng hc,1n che c~n di€u chinh d~ thuc d~y hoc,1t d<)ng M&A

ngan hang. u6ng thai. dua ra huang phat tri~n hoc,1t d<)ng M&A tc,1i cac ngan hang
thuang mc,1i

Vi~t

Nam m<)t each chuyen

Ph~m vi nghien crru

nghi~p

va

hi~u

qua han.


3

Ph<;lm vi nghien c(ru chu y€u la cac thuang V\1 M&A C\1 th~ trong h~ th6ng
gan hang thuang m<;1i tc;ti Vi~t Nam, v&i mong mu6n kham pha m(>t v~n de tuang
6i m&i 1~e t<;Ii Vi~t Nam, ,v6n da xu~t hi~n tir rM,Iau tren th€ gi&i, dS c6 th~ ap ~vng

f

hung diem tfch cvc, khac phvc nhfrng hc;tn che, nhfrng tac d(>ng tieu qrc den sv

I

hat tri~n hoc;tt d(>ng M&A ngan hang tc;ti Vi~t Nam.
hu·o·ng phap nghien cfru
Phuang phap nghien c(ru chu y€u cua de tai Ia phuang phap phan tich h6ng ke, phuang phap so sanh. Dva tren cac ngu6n thong tin dugc cong b6 tren cac
huang ti~n thong tin dc;ti chung do cac cong ty tu v~n thvc hi~n giao d!ch M&A
.ong b6, cling nhu nhfrng thong tin th6ng ke thi trucmg va k€t qua giao dich cua
4ac thuang V\1 M&A ngan hang da thvc hi~n trong thai gian qua, cung v&i kenh
4ong b6 thong tin tir thi tnrang chung khoan, d~ phan tich, danh gia thvc trc;tng
!

qh~m xac dinh nhfrng hc;tn ch€, t6n tc;ti cua hoc;tt d(>ng M&A ngan hang t<;ti Vi~t N am,
'

qua ra m(>t s6 de xu~t nh~m hoan thi~n hoc;tt d(>ng nay. Ben c<;tnh d6la cac sach bao va
t.P chi cua Vi~t Nam, cua nu&c ngoai, cling nhu Internet d~ khai thac cac thong tin
1 en quan d€n v~n de nay cua th€ gi&i, cling nhu cua Vi~t Nam.

:

Ngoai lCri m& dfru, k€t lu~n, phv Ivc, tai li~u tham khao, lu~n van g6m 3

Jhuang:
I

4huang 1: T6ng quan ve hoc;tt d(>ng sap nh~p va mua lc;ti (M&A).
Chuang 2: Thvc trc;tng hoc;tt d(>ng sap nh~p va mua lc;ti tc;ti cac Ngan hang thuang mc;ti
Vi~tNam.

Chuang 3: M(>t s6 de xu~t nh~m hoan thi~n ho<;It d(>ng sap nh~p va mua lc;ti tc;ti cac
Ngan hang thuang mc;ti

Vi~t

Nam.


------ ·--

4

CHU'ONG 1
TONG QUAN
.1.

VE HO~T D<)NG SAP NH~P VA MUA L~I

Co· sO' Iy thuy~t v~ ho~t dQng sap nh~p va mua I~i

.1.1. Cac khai

ni~m:

Theo thong I~ qu6c t~, khai ni~m sap nh~p va mua l<;1i doanh nghi~p thucmg

uqc d~ c~p d~n vai thu~t ngfr M&A (Mergers and Acquisitions) trong do cac thu~t
gfr duqc hi~u nhu sau:
Sap nh~p (Mergers) Ia vi~c k~t hqp hai ho~c nhi~u cong ty l<;1i vai nhau b~ng
ach phat hanh c6 phi~u cua cong ty di sap nh~p cho cac c6 dong cua cac cong ty
Ifuac vai m(>t ti I~ nao do.
Mua l<;1i (Acquisitions) la vi~c m(>t cong ty mua l<;1i h~u h~t ho~c ph~n Ian c6

I

~him ella c6ng ty mvc tieu d€ chi~m quyi;n ki€m soat c6ng ty nity. Vi~c nity thuirng

duqc dung nhu m(>t ph~n cua chi~n luge tang tru&ng cua cong ty khi ngueri ta th~y
r' ng di mua l<;1i m(>t cong ty hi~n hfru se t6t hem la tt.r minh ph at tri~n. Vi~c mua l<;1i
t uang duqc ti~n hanh b~ng ti~n m~t ho~c c6 phi~u cua cong ty di mua l<;1i ho~c k~t
qp ca hai.

Vi~c

mua l<;1i thuerng xay ra theo huang thu djch

Tuy nhien,

thu~t

t?an

hoa hao.

ngfr M&A cling chua dgng trong no m(>t ham nghla cua

doi;lt d(>ng hqp nhfit (Consolidation) la
I

ho~c

vi~c thanh l~p m(>t t6 chuc mai d~ ti~p nh~n

quy~n va nghla V\1 cua cac tfJ ch(rc tham gia hoi;lt d(>ng hqp nhfit.

t Tlteo quy ilinlt ciia pluip lu{it Vi?t Nam thi ilin!t ngltia nhu sau:
I

i

~

Lu(lt doanh nghi¢p 2005:

Sap nh~p doanh nghi~p (Ditu 153): M(>t ho~c m(>t s6 cong ty cung lo<;1i (sau
day gQi la cong ty

bi sap nh~p) co th~ sap nh~p vao m(>t cong ty khac (sau day gQi la

COng ty nh~n Sap nh~p) b~ng each chuy~n toan bQ tai san, quy~n, nghla V\1 Va }qi ich
hQ-p phap sang cong ty nh~n sap nh~p, d6ng thai chAm dm sg t6n t<;1i cua cong ty b!
s~p nh~p.


I

~

5

HQ·p nhfit doanh nghi~p (Di~u 152): Hai ho~c m<)t s6 cong ty cling loc;ti (sau
ay gQi Ia cong ty b! hgp nhfrt) c6 th~ hqp nhfrt thanh m<)t cong ty m6'i (sau day gQi
a cong ty hqp nhfrt) b~ng each chuy~n tofm b<) tai san. quy€n, nghla V\1 va lqi ich

gp phap sang cong ty hqp nhfrt, d6ng thai chfrm dm sv t6n tc;ti cua cac cong ty b!

Thong tu 04/2010/TT-NHNN ngay 11102/2010 Quy ajnh vi¢c sap nhqp, h(Yp
hcit, mua lc;zi td chz'rc tin d~;tng: (Di~u 4)
Sap nh~p tA chrrc tin dl).ng: Ia hinh thuc m<)t ho~c m<)t s6 t6 chuc tin dvng
sau day gQi Ia t6 chuc tin dl,lng b! sap nh~p) sap nh~p vao m<)t t6 chuc tin dl,lng
I

khac ( sau day gQi Ia t6 chuc tin dvng nh~n sap nh~p) b~ng each chuy~n to an b<) tai
I

~an, quy€n, nghia V\1 va lqi ich hgp phap sang t6 chfrc tin dl,lng nh~n sap nh~p, d6ng

tai chihn dirt S\f t6n t~i ella tii chirc tin dvng hi slip nh~p.
I

,

·

...,

,

HQ'p nhat to chrrc tin dl).ng: Ia hinh thuc hai

ho~c

?

m<)t so to chuc tin dvng

~sau day g<;>i Ia t6 chuc tin dl,lng b! hqp nhfrt) hqp nhfrt thanh m<)t t6 chuc tin dvng
• 6'i (sau day gQi Ia t6 chuc tin dl,lng hqp nhfrt) b~ng each chuy~n toan b<) tai san,
uy€n, nghla v1,1 va lqi ich hgp phap sang t6 chfrc tin d1,1ng hgp nhfrt, d6ng thai chfrm

lrt SlJ tf>n tc;ti cua cac t6 chtrc tin dl,lng b! hqp nhfrt.
Mua I~i tA chrrc tin dl).ng: Ia hinh thfrc m<)t t6 chuc tin d1,1ng (sau day gQi Ia

t~ chuc tin dl,lng mua

lc;ti) mua toan b<) tai san, quy€n, nghla v1,1 va lqi ich hqp phap

~ua t6 chuc tin dvng khac (t6 chfrc tin dl,lng b! mua lc;ti). Sau khi mua lc;ti. t6 chfrc tin
I

4\lng b! mua lc;ti tr& thanh cong ty trvc thu<)c cua t6 chfrc tin dl,lng mua lc;ti.
i

1.1.2. Phan bi~t sap nh~p, hQ'p nh~t va mua I~i:
Hoc;tt d<)ng sap nh~p, hgp nhfrt va mua lc;ti gifra cac t6 chuc xet v€ ban chfrt
chinh Ia qua trinh k~t hqp tu hai t6 chfrc tr& len lc;ti v6'i nhau va c6 th~ duqc minh
h<;>a nhu sau:


---- ----- -

------,----

-

-

.

. -

6

Bang 1.1: Phan bi?t sap nh(tp. h(lp nhdt va mua lgi. [34}

Tnro·c khi k~t hgp

Sau khi k~t hQ·p

nh~p

Ava B

A

Hgp nhAt

AvaB

c

A vaB

AvaB

Sap

t

bi~t

Mua

Phiin

l~i

ho~c

B

sap nMp va hqp nhit:

Nhin vao bimg tren ta th§y sap nh~p Ia chi c6 m()t ben chfrm dui sv t6n t~i

·
i

(~en bi sap nh~p) con ben sap nh~p bao gia cling c6 quy~n 16n han trong m9i quy€t
dinh cac v§n d~ chung.
Hgp nh§t Ia cac ben tham gia d~u khong t6n t~i nfra thay vao d6 Ia sv ra dai
~ua m()t phap nhan m&i. Thong thucmg cac ben c6 quy~n ngang nhau trong vi~c cac

lin d~ chung.

Phan

bi~t

sap

nh~p

va mua

I~i:

Sap nh~p Ia hinh thuc v&i S\f tham gia cua cac ben c6 nhfrng net tuang d6ng
&i nhau (v~ quy mo, v~ tai chinh, san phfim ... ).
!

Mua l~i thong thuang dugc xem nhu Ia hinh thuc c~nh tranh " ca l&n nu6t ca

~e· cua cac chtl th~ m~nh d~ n~m gifr luon quy~n sa hfi'u toan b9 cua cac chu th~

y~u han, khong nhfrt thi€t phai c6 net tuang d6ng v&i nhau ma phl) thu()c vao chinh
sach kinh doanh cua cac chu th~.

V ~ ban ch§t thi sap nh~p. hgp nh§t, mua l~i Ia khac bi~t, tuy nhien n€u xet v~
tac d()ng thvc t€ d6i v&i quan tri cong ty thi ranh gi&i phan bi~t gifra chung nhi~u
khi l~i r§t mong manh.

tlt.3.

Phan

lo~i ho~t d(}ng M&A:

1.1.3.1. D\fa vao mfii quan h~ gifi·a hai cong ty ti~n hanh M&A.


_T _ _ _

7

Day la each phan lo<_1i ph6 bi~n nhftt hi~n nay, d\fa tren muc d<) lien h~ giCi'a
hai t6 ch(rc thi c6 th~ chi a thanh 3 lo<_1i: M&A thea chi~u ngang, M&A thea chi~u
dQC, M&A t6 hgp. Theo nghien ClrU cua Thomson Financial Securities, trong s6 han
70.000 vv sap nh~p tren th~ gi6i nhfrng nam g~n day, c6 t6i 54% la sap nh~p t6 hgp,
sap nh~p theo chi~u ngang chi€m 42%, sap nh~p theo chi~u d9c chi€m 4%.

M&A theo chi~u ngang (Horizontal M&A): la S\f sap nh~p va mua l<_li gifra
cac cong ty C<_lnh tranh tr1,l'C ti€p V~ cling dong san phfrm va cling thj tru(mg, dugc ap
dvng cho cac cong ty ho<_lt d<)ng trong cling llnh V\fC kinh doanh. Sap

nh~p

theo

chi~u ngang thuemg di~n ra khi c6 S\f c6, hgp nhftt trong nganh, t<_1o di~u ki~n cho

cac cong ty k€t hgp v6i nhau thanh m<)t cong ty m6i 16n han v~ quy mo va sue qnh
tranh cao han.

I
I

S!! hinh thanh 4 cong ty ki~m toan 16n nhftt th€ gi6i-Big Four- la minh chung
Cl,l th~ cho lo?i hinh sap nh~p nay. Ca 4 cong ty ra d<'Yi d~u d1,l'a tren S\f sap nh~p tir

!

cac cong ty ki~m toan khac nhau: KPMG Ia S\f sap nh~p gifra KMG Group va Peat

!

I

Marwick International. Deloitte & Touche S\f sap nh~p gifra Deloitte Askins & Sells

!

va Touch Ros. Pricewaterhousecoopers dugc hinh thanh tir S\f sap nh~p gifra Price

I

'

Waterhouse va Coopers & Lybrand. Ernst & Young ket qua cua

vi~c

sap

nh~p

gifra

Ernst & Whinney va Arthur Young.
!

M&A theo chi~u drc (Vertical M&A): Khac v6i M&A thea chi~u ngang,
1M&A theo chi~u d9c di~n ra gifra hai ho~c m<)t s6 cong ty n~m

a nhfrng giai

do?n

khac nhau cua m<)t quy trinh san xuftt ho~c cung dp d!ch Vl,l. Cac cong ty sap nh~p
theo chi~u d9c c6 quan h~ ngu<'Yi mua-ngu<'Yi ban v6i nhau. Trang sap nh~p theo

thi~u dQc. m<)t cong ty c6 th~ sap nh~p v6i hai ho~c m<)t s6 cong ty la nha cung cftp
bua minh (g9i la sap nh~p v~ phia sau). ho~c sap nh~p v6i cong ty c6 quan h~ than

c~n trong h~ th6ng phan ph6i san ph.im d€n ngu<'Yi tieu dung (g9i la sap nh~p v~
phia tru6c ). Sap nh~p v~ phi a sau di~n ra khi m<)t nha san xuftt tim dugc nha cung

~ftp nguyen v~t li~u v6i chi phi thftp, con sap nh~p v~ phia tru6c di~n ra khi m<)t nha
~ung dp nguyen v~t li~u ho~c thanh phfim tim dugc cong ty mua sim phfim cua


8

minh m<)t each thucmg xuyen. Sap nh~p theo chi~u d9c giup ti€t giam duqc cac chi
phi c6 djnh nhu chi phi luu kho, v~n chuy~n, cac chi phi giao djch nhu chi phi tim
ki€m d6i tac c6 gia ca hqp ly, chi phi thuang thao giao k€t hqp dbng ... Truy~n d?t
thong tin trong su6t va hi~u qua han, ho<_lch djnh hang t6n kho chinh xac han.

M&A han hl)'p (Conglomerate M&A): Ia trw'mg hqp xay ra d6i v6i cac cong
ty ho<_lt d<)ng

a cclC llnh V\fC, cac nganh ngh~ kinh doanh khac nhau, khong CO quan

h~ nguai mua-nguai ban va cling khong phai Ia d6i thu C<_lnh tranh cua nhau. Nhfrng

cong ty theo du6i chien luqc da d?ng h6a cac day san phftm se l\fa ch9n chien luqc
sap nh~p h6n hqp. B&i vi n€u m<)t cong ty tham gia vao nhi~u llnh V\fC san xu~t, hQ
kh6 c6 th~ dap ling duqc cung h1c cac yeu c~u v~ quan tri, nghien cliu, ky thu~t,
marketing ... Thay vi v~y, c6ng ty nay c6 th~ sap nh~p v6i c6ng ty dang ho?t d<)ng
trong llnh V\fc ma minh mu6n nh~m den d~ thong qua cong ty bi sap nh~p c6 th~
tham

nh~p

VaO llnh V\fC d6.

M&A han hf/p co tid cltia lam ba nltom:
~ M&A t6 h(Yp thudn tuy: hai ben khong h~ c6 m6i quan h~ nao veri nhau.
I

~ M&A banh tru6-ng vi aja ly: hai c6ng ty san xu~t cung m<)t lo?i san phfrm nhung

tieu thv tren hai thi truang hoan toan each bi~t v~ dja ly.

~ M&A aa dc;mg h6a sim phdm: hai c6ng ty san xu~t hai lo?i san phfrm khac nhau

nhung cung ling dvng m<)t c6ng ngh~ san xu~t.

1.1.3.2. Dl}'a tren ph~m vi Hinh thB.
0\fa tren ph?m vi lanh th6 cua cac cong ty sap nh~p. mua l?i c6 th~ chia
thanh hai lo?i:

Sap nlujp va mua lqi trong nu6·c (Domestic M&A:) Ia thuang vv sap nh~p va
mua l?i gifra cac cong ty trong cung lanh th6 m<)t qu6c gia.

Sap nh¢p va mua lqi xuyen qu6c gia (Cross -border M&A): Ia m<)t trong
nhfrng hinh thuc d~u tu tr\fc ti€p ph6 bien nh~t hi~n nay, duqc thtJc hi~n gifra hai
cong ty thu<)c hai qu6c gia khac nhau. Trong nhfrng nam g~n day, Ian song toan du


9

h6a da dfrn x6a bo bien gi6i kinh doanh cua cac cong ty da qu6c gia, khi~n cho xu
huang sap nh~p va mua l~i xuyen qu6c gia ngay cang tra thanh mQt phfrn t~t y~u
cua buc tranh toan canh cua n~n kinh t~ th~ gi6i.

1.1.3.3.

Dl]·a tren tinh chfit cua thll'O'ng VI].

~ M&A mang tinh ch~t tho djch:

La ho~t d(>ng M&A rna m(>t doanh nghi~p thau t6m doanh nghi~p khac b~ng
mQi each va doi khi la

ca thu do~n nhu loi keo cb dong b~t man, mua cb phi~u theo

~ gia chao thfru cao han gia thi trucmg nh~m n~m quy~n ki~m soat m(>t phfrn ho~c
I

toan bQ doanh nghi~p

lTil,JC

tieu. ban qm}n trj Va CaC Vj trf qufm ly Chll ch6t CUa doanh

nghi~p ml,lc tieu se bj thay th~. thuang hi~u va ca du

duqc gifr
~

l~i ho~c

bi sap

nh~p

M&A mang tinh than

hoan toan vao doanh

tb

nghi~p

chuc cua n6 vfrn c6 th~

thon tinh.

thi~n:

La hinh thuc M&A duqc ti~n hanh tren CO' sa SIJ ttJ nguy~n va lqi ich cua ca
hai ben. N~u ca hai cong ty d~u nh~n th~y lqi ich chung ti~m tang trong m(>t Vl,l sap
nh~p va nhfrng di~m tuang d6ng gifra hai cong ty (v~ van h6a,

tb chuc, thi phfrn, san

phfim ... ). nguai di~u hanh se xuc ti~n d~ ban quan tri cua hai cong ty ng6i l~i
thuO'ng thao cho m(>t hqp d6ng sap nh~p.

1.2. Cac phrrO'ng thrrc thvc

hi~n

M&A.

Cach thuc thl)'c hi~n M&A r~t da d~ng tuy thu(>c vao ml,lc tieu. d~c di~m
quan tri. du true sa hfru va uu th~ cua cac cong ty lien quan trong tung truang hqp
Cl,l th~. C6 th~ tbng hqp m(>t s6 each thuc phb bi~n thuang duqc su dl,lng nhu sau:

1.2.1. Chao th~u (tender offer).
Chao th~u la phuang thuc ma doanh nghi~p di mua cong khai d~ nghi
dong hi~n hfru cua cong ty trong t~m ng~m ban l~i

cb

cb phfrn cua hQ v6i m(>t muc gia

cao han thi trm'mg. Gia chao th~u do phai du h~p dfrn de da s6 c6 dong tan thanh

vi~c

tu bo quy€n sa hfru cling nhu quan ly cong ty cua minh. Hinh thuc chao th~u


10

nay thuang duQ'C ap dt,ll1g trong cclC

VI)

thon tinh tnang tinh thu d!ch d6i thu C~tnh

tranh.

1.2.2. Mua

l~i

tai san cong ty.

Mua ll;li tai san cong ty g~n gi6ng nhu phmmg thfrc chao th~u. Cong ty sap
nh~p CO th~ don phmmg ho~C cung cong ty mi)C tieu djnh gia tai san CUa cong ty d6

(h<;> thuang thue m9t cong ty tu vfrn chuyen djnh gia tai san d()c l~p ). Sau d6 cac ben
se ti~n hanh thmmg thao d~ dua ra mtrc gia phil hqp. Phuong thfrc thanh toan c6 th~
dung ti~n m~t ho~c nq.
Di~m hl;ln ch~ cua phuang thfrc nay Ia cac tai san vo hinh nhu thuang hi~u. thj

' ph§n, nhan SlJ, van h6a t6 chfrc dt kh6 duqc djnh gia va duqc cac ben th6ng nhfrt.
I

Do d6, phuang th(rc nay thu(mg chi ap dvng d~ ti~p qmin ll;li cac cong ty nho, ma
thtJC chfrt Ia nh~m d~n cac CO' SCr san xufrt nha xuerng, may m6c, day chuy~n cong
ngh~, h~ th6ng Ctra hang, dl;li ly dang thUQC SCr hfru cua cong ty d6.

1.2.3. Loi keo cfi dong b~t man (Proxy Fights).
Loi keo c6 dong bfrt man thm'mg duqc Str dvng trong cac

VI)

"thon tinh mang

tinh thu djch". Khi m9t cong ty lam vao tinh tr(;lng kinh doanh y~u kem va thua 16,
luon c6 m9t b9 ph~n c6 dong b£1t man va mu6n thay d6i Ban qmin tri va Ban di~u
hanh cong ty minh. Cong ty Cl;lnh tranh c6 th~ lqi dvng tinh canh nay d~ loi keo b9

ph~n c6 dong d6. Tru6c tien. thong qua thi truang, h<;> se mua m9t s6 Iuqng c6 ph~n
tuang d6i Ian (nhung chua du d~ chi ph6i) d~ trer thanh c6 dong cua cong ty trong
t§m ng~m. Sau khi da nh~n duqc SlJ ung h(), hQ va cac c6 dong bfrt man se tri~u t~p
h<;>p Dl;li h9i dbng c6 dong. h9i du s6 luqng c6 ph~n chi ph6i d~ lo1:1i Ban quan trj eli
va b§u d1:1i di~n cua cong ty thon tinh vao H9i d6ng quan tri m6i.

1.2.4. ThrrO'ng lrrQ·ng tl}'

nguy~n.

Thuong luqng ttJ nguy~n v6i Ban quan trj va di~u hanh Ia hinh thfrc ph6 bi~n
trong CaC

VI)

sap nh~p "than thi~n'" (friendly mergers).


11

N~u

ca hai cong ty d~u nh~n th~y lgi ich chung trong m¢t vv sap nh~p va co

nhfrng di~m tuang df>ng gifra hai cong ty (v~ van hoa t6 chtl'C, thj ph~n, san
ph~m ... ), nguai di~u hfmh se xuc tien d~ Ban quan trj cua hai cong ty ng6i l~i va

thuang thao cho m9t hgp d6ng sap nh~p. Co khong it truang hgp, chu s& hfru cac
cong ty nho, thua ){) ho~C y~u th€ trong CUQC C~nh tranh tim each rut lui b~ng each
ban l~i, ho~c tiJ tim d€n cac cong ty l&n han d~ d~ nghj dugc sap nh~p nh~m l~t
ngugc tinh th~ cua cong ty minh tren th! truang.

i

Ngm1i cac phuang an chuy~n nhugng c6 phi~u hay tai san b~ng ti~n m~t ho~c
k€t hgp ti~n m~t va ng, cac cong ty thvc hi~n sap nh~p than thi~n con co th~ chon
phuang thuc hoan d6i c6 phi€u (stock swap) d~ bi~n c6 dong cua cong ty nay tr&

thanh c6 dong cua cong ty kia va ngugc l~i.

1.2.5. Thu gom cfi phi~u tren thj trrrimg chrrng khmin.
Cong ty co

y djnh

mua l~i se giai ngan d~ gom d~n c6 phi€u cua cong ty ml)c

tieu thong qua giao djch tren thj truang chung khoan, ho~c mua l~i cua cac c6 dong
chi€n luge hi~n hfru. Phuang an nay doi hoi thai gian, d6ng thai n€u d~ 19 y d6 thon
tinh, gia cua c6 phi€u do co th~ tang vot tren thj truang. Ngugc I~i, each thau tom

1

nay n€u dugc thl,l'C hi~n d~n d~n va troi chay, cong ty thau tom CO th~ d~t dUQ'C ml)C
!

dich cu6i cimg cua minh m9t each em th£1m, khong gay xao d¢ng I&n cho d6i thu
cua minh.

1.3. Trinh tl)· cO' band~ tht,rc hi~n giao djch M&A.
Tru&c h€t. cac ben tham gia giao djch dn xac djnh ml)C dich, chi€n luge
I

i

M&A cua minh. Nhfrng ky VQng, mong mu6n cua cac ben khi tham gia giao djch Ia
d¢ng Ivc chinh d~ d§n d~t cac ben trong quy€t djnh va cac bu&c thvc hi~n sau nay.

' Sau khi da xac djnh dugc ml)C dich, cac ben b~t d~u Cl) th~ hoa tren thvc t~ cac cong
vi~c d~ dam bao ml)c dich d~t dugc.

Cac bentham gia M&A dn phai quan tam va tra lai tuang d6i chinh xac hai
: v~n d~ chinh sau: thvc hi~n M&A d~ lam gi va giao djch M&A b~ng each nao. Tuy


12

tung trm'mg h<_1p giao dich M&A

Cl,l

th~ ma cac ben tham gia tri~n khai cac cong

vi~c chi ti~t. Thong thuang, cong vi~c ma cac ben tham gia din thvc hi~n Ia:

Sa a6 1.1: Cac bu6·c chinh th~rc hi?n m(Jt thzrang V{l M&A

nghi~p

nwc tieu

1.3.1. Xac dinh doanh

Dam phan, giao k~t
va thl)'c hi~n thoa
thu~n trong hqp d6ng
M&A

Khao sat, danh
gia d~ xac dinh
gia tri giao dich
M&A

Xac dinh
doanh

nghi~p

ml)c tieu.

D~ dam bao M&A thanh cong, cac ben dn Iva chQn nhi~u han m{)t doanh

nghi~p mvc tieu n~u c6 th~ dugc. Doanh nghi~p mvc tieu

a day c6 th~ dugc hi~u

Ia

ben mua ho~c ben ban chu khong phai chi Ia ben ban, di~u nay xu~t phat tu chfnh
nhu du thl)'c hi~n M&A Ia cua ca hai ben chu khong phai cua rieng m{)t ben ban
hay ben mua. Han nfra khi c6 nhi~u doanh nghi~p m1,1c tieu, cac ben se c6 nhi~u
phuang an va di~u ki~n thu~n lgi cho vi~c dam phan giao dich M&A.
f)~ xac dinh dugc doanh nghi~p mvc tieu khong phai d~ dang d6i v6i t~t ca

cac truang hgp, nh~t Ia trong truang hgp mu6n xac dinh nhi~u doanh nghi~p mvc
tieu. Vi~c xac dinh doanh nghi~p mvc tieu v~ ban ch~t Ia l~y dugc cac thong tin
chfnh xac v~ nhfrng doanh nghi~p mvc tieu, vi v~y khong phai ben tham gia M&A
!

nao cfing d~ dang c6 dugc cac thong tin nay. C6 nhi~u each thuc d~ ti~p c~n va c6
dugc thong tin. Trang s6 d6. each thuc hgp tac v6i nhfrng t6 chile tai chfnh (nhu

· cong ty chung khoan. quy d~u tu ... ) Ia m{)t trong nhfrng each thuc hi~u qua d~ d~t
1

dugc mvc dfch.
Sau khi xac dinh dugc doanh nghi~p mvc tieu. bu6c ti~p theo Ia th1,1·c hi~n
khao sat danh gia doanh

I

nghi~p

m1,1c tieu.

Vi~c

danh gia phai dugc thvc

hi~n t~p

trung vao hai ngu6n thong tin chfnh: thong tin tai chinh va phi tai chinh:
~ Danh gia thong tin tili chinh: Dugc phan tfch chu y~u tir bao cao tai chfnh

cua doanh nghi~p. Sau khi phan tich se cho th~y dugc tfnh hi~u qua cua doanh
'nghi~p (kha nang sinh lai tren v6n chu

sa hfru, kha nang sinh lai tren tai san). kha

13

nang ho~t d<)ng cua doanh nghi~p (vong quay v6n luu d<)ng, vong quay hang t6n
kho, vong quay khoan phai thu, phai tra), cac chi s6 EPS. PIE. Danh gia cac ho~t
d<)ng v~ ki~m soat chi phi. qufm

ly

chi phi tac d(>ng d~n k~t qua kinh doanh. D~

danh gia chinh xac tinh hlnh tai chinh thi tinh minh b~ch cua bao cao tai chinh Ia
m(>t y~u t6 quan tn;mg. Bao cao tai chinh cua doanh nghi~p nen duqc ki~m toan bai
m<)t t6 chuc ki~m toan d<)c l~p c6 uy tin d~ dam bao tinh chinh xac.
&

Danh gia thong tin phi tai chinh: La cac thong tin c6 th~ anh huang d€n

lqi nhu~n cua doanh nghi~p nhu k~ ho~ch kinh doanh trong tuang lai cua doanh

nghi~p, th! ph~n, thuang hi~u. ti~m nang cua doanh nghi~p, trinh d9 ban di~u hanh.

I

doanh nghi~p c6 lien quan d€n cac v~n d~ phap ly khong nhu b! ki~n cao. ra toa,

1

quy~n

I

sa hfru tri tu~, giai quy€t cac tranh ch~p cua cfl dong ...

!

1.3.2. Xac djnh gia tri giao djch M&A.
Xac djnh gia tri giao djch M&A khong hoan toan d6ng nh~t v6i ho<,1t d<)ng
. d!nh gia doanh nghi~p. Th!Jc ch~t, d!nh gia doanh nghi~p la m(>t cong cv d~ cac ben
I
I
I

,

c6 the xac djnh duqc gia tri giao d!ch. Can Clr vao gia tri doanh

nghi~p

duqc dinh

• gia va cac di~u ki~n C\1 th€ khac ma cac ben tham gia giao djch CO th€ dam phan va
i

. thuang luqng cac muc gia giao djch M&A khac nhau.
Tren thiJc t€ c6 r~t nhi~u phuang phap djnh gia doanh nghi~p khac nhau
dang duqc ap dvng. Tuy nhien, tuy theo tinh hinh thiJc te v~ d~c di~m. nganh ngh~
I

cua tung lo<,1i hinh doanh nghi~p, tuy theo mvc dich djnh gia cv th€ va theo ngu6n
thong tin c6 th€ thu th~p duqc d€ l!Ja ch9n mo hinh va phuang phap d!nh gia thich

I

hqp.
M(>t s6 phuang phap djnh gia ph6 bi€n:

1.3.2.1.

Phu·o·ng phap tai san

La phuang phap u&c tfnh gia tri doanh

nghi~p

d\ra tren gia tri thi trucmg cua

t6ng tai san cua doanh nghi~p trir di cac khoan nq. N6 duqc dva tren ca
l~ch

gifra gia tri thj tru(mg cua tai san c6 v6i tai san nq cua doanh

nghi~p.

sa chenh


14

Phuang phap tai san c6 th~ ap dt,mg v6i da s6 lo~i hinh cac doanh nghi~p ma
I

tai san cua ctoanh nghi~p chu y~u ta tai san hnu hinh.

vu cti~m cua phuang phap nay

la dan gi:'m, d~ thvc hi~n, khong doi hoi nhung ky nang tinh tmin phuc t~p nhung bu
ll~i, n6 khong th~ lo~i bo hoan toan tinh chu quan khi tinh gia tr! doanh nghi~p. Han
!

nfra, vi~c d!nh gia doanh nghi~p chu y~u dva tren gia tri s6 sach k~ toan, chua tinh
dtrQ'C gia tri ti~m nang nhtr thtrang hi~u, SlJ phat tri~n ttrang }ai CUa doanh nghi~p.

1

Khong phu hqp d~ xac d!nh gia tri doanh nghi~p c6 nhi~u tai san vo hinh (thuang
hi~u, bi quy~t cong ngh~. d<)i ngu nhan Ivc gioi, sa huu tri tu~, ban quy~n ... ).

11.3.2.2.

Phrrrrng phap thu nh~p.

Phuang phap nay u6c tinh gia tr! cua doanh

nghi~p,

lqi ich thu<)c sa huu cua

, doanh nghi~p ho~c chung khoan b~ng each chuy~n d6i cac lqi ich dv doan trong

I

tuang lai thanh gia tri v6n t~i thai di~m dinh gia.
Day la phuang phap dva tren CO' sa v6n h6a dong thu nh~p (ho~c dong ti~n)

j

tuang lai cua doanh nghi~p. N~u nhung y~u t6 khac khong d6i, thu nh~p doanh

I

nghi~p

mang

l~i

cang l&n thi gia tri doanh

nghi~p

cang cao. Cac phuang phap tu

ti~p c~n thu nh~p duqc chia thanh:

I

~Phuong phap v6n h6a tnrc tidp (v6n h6a tlm nh~p va v6n h6a dong ti~n):

ap dt,mg d6i v&i truang hqp thu nh~p ho~c dong ti~n cua doanh nghi~p qua cac nam

i

khong thay d6i va s6 nam dAu tu Ia vo h~n.
~ Phuong phap chiit kluiu dong thu nlu)p (chi~t khc1u dong ti~n): ap dt,mg

I

d6i v&i truang hqp thu nh~p ho~c dong ti~n cua doanh nghi~p qua cac nam Ia khac
nhau.

, 1.3.2.3.

Phrro·ng phap so sanh thj trm'rng

Phuang phap so sanh thi truang la each u&c tinh gia tri cua m<)t doanh
nghi~p, cac lqi ich v~ quy~n sa hfru, hay chung khoan, trong d6 so sanh gia tri cua
I

,

'

: doi tuqng can d!nh gia v&i cac doanh

nghi~p.

'

'

cac lqi ich ve quyen sa hfru, hay

chung khoan tuang tv da duqc ban tren thi truang. Theo phuang phap nay, gia tri


15

cua doanh nghi~p duqc u&c tfnh b~ng each u&c tfnh gia trj cua cac tai san so sanh.

i

Cac tai san so sanh nay duqc chufin h6a theo m9t s6 bi~n chung nhu: thu nh~p, dong
ti~n. gia tri s6 sach. doanh thu.
'--

•

>

Phuang phap nay dl)'a tren du li~u thi trucmg hoZ1c phuang phap chuy€n giao.
: mua ban doanh nghi~p: si'r d1,mg nhfrng h~ s6 nhan, vi dv nhu

ty 1~ gia/ thu nh~p; si'r

dvng h~ s6 nhan chuyen giao ...

1

Phuang phap nay ap dvng trong tru(mg hqp c6 nhi~u doanh nghi~p so sanh
duqc giao dich tren thi trm)'ng tai chfnh va thi trm'mg da danh gia cac doanh

nghi~p

nay tuang d6i chinh xac.

!

1.3.3. Dam phan, giao k~t va thvc hi~n thoa thu~n trong hQ'P dBng M&A.
Sau khi da hoan thanh cac bu&c tren. cac ben gZ1p nhau d€ dam phan v~ cac
vein d~ lien quan khi thl)'c hi~n giao djch nhu gia tri thuang vv, thai gian, dia di€m

I

1

ti~n hanh giao dich, nhan

SlJ

sau khi hqp nhcit, sap nh~p ... Vi~c xac dinh gia tri

thuang Vl) CO th€ thuang thao theo thi~n chi CUa CaC ben, gia trj doanh nghi~p bao

1

1

' g6m nhung lqi th~ cling nhu y~u di€m cua doanh nghi~p duqc cac ben danh gia d€
I

'

'

'

'

'

'

di den thong nhat mire gia giao dich, khong nhat thiet phai theo mire gia co dinh xac

1

dinh tru&c d6. Qua trinh dam phan cling d~ cho cac ben c6 th€ thuang luqng, giai

1

I

quy~t nhung di€m chua th6ng nhcit. th~m chi Ia bcit d6ng d€ tim ra giai phap t6i uu

1

ChO

I

ca ben mua Va ben ban.
Khi qua trinh dam phan k~t thuc, giao k~t hqp d6ng Ia cong do~n cu6i cung

I

cua vi~c thoa thu~n giao dich M&A. f)6 Ia khi cac ben da hi€u ro v~ mvc dfch va

,yeu du cua m6i ben, hi€u ro cac lqi ich va rui ro khi thl)'c hi~n M&A. Hqp d6ng Ia
1

SlJ

th€ hi~n va ghi nh~n nhfrng cam k~t cua cac ben dfJi v&i giao dich.
Th1Jc hi~n hqp d6ng Ia bu&c tri€n khai cac cam k~t, nghla vv cua m6i ben d€

dap (rng quy~n lqi cua ben kia nhu thanh toan ti~n giao djch, tri€n khai cac ho~t
d()ng d€ h6 trq doanh nghi~p cua d6i tac chi~c luge ...

,.4.

Tac dc}ng cua

ho~t

dc}ng M&A


16

1.4.1. Tic dqng tich CIJ'C

Lgi ich ctla ho~t d{)ng M&A duqc

I

nMc dfut vm rn{)t phuang trinh toan hQc

lngAn gQn nhu sau: "1+1>2" co nghia Ia khi hai doanh

nghi~ tiSn hanh rnua ban,

sap nh~p th3nh oong, thi gia t:ri thu duqc khong phcii Ia tAng gia t:ri hai doanh nghi~p
hie diu CQng gQp I~ rna se 16n han. PMn chenh l~h nay gQi la gia t:ri c{)ng huang.
Gia t:ri c{)ng huang la rn{)t ySu t6 rit quan trQng dAn dSn rn{)t th3nh cong ctla thuang

IV\1 M&A vi imh huc'mg khOng nhO dfu gill tri giao djch cuAi cimg ella t1nnmg V\1
M&A.
Khi tiSn hanb M&A, rn6i ben tham gia my theo chiSn luqc phat tri~n se co
nhiing rn\}c tieu khac nhau.

Gia tiDg lfi fda cbo ci diax
Bio vf thi phln sin c6

Kbic
0

5

10

15

10

l5

30

35

40

Bi~ aJ 1. 1: Cac myc tieu khi thl:!C hifn M&A (ngu6n: Cong ty KPMG) [36]

Va sau diy Ia rn{)t s6 l<;ri ich rna M&A c6 th~ dern I~ cho cac ben:

1.4.1.1. Hqp II}'C thay th~ CfDh tranh.
1

Chic chin s6 luqng tham gia

se giam di khi co rn{)t V\1 sap nh~p hoij.c hqp

nhit giiia cac oong ty v6n Ia dBi thu ~ tranh tren thuang tnrirng; cling co nghia Ia
I

sire nong c~ tranh khong nhiing giiia

· chung se duqc

~ nhi~t.

cac ben ~ien quan rna ca th! truirng noi

Han nita, tu duy cimg thang (win-win) dang ngay cang

, chiSm uu thS so vm tu duy cii thAng-thua (win-lose).
I

Sap

nh~p da ~o nen rnQt

rn~g lum oong ty, rna trong do khoog co xung lye c~ tranh nao dBi l~p hin vm