giao an dia li 10

giáo án địa lý 10
ngày 04.tháng 09 năm 2007
tiết 1: Phần một: địa lý tự nhiên
Chơng I: Bản đồ
Bài 1: Các phép chiếu hình bản đồ
I- Mục tiêu:
Sau bài học, học sinh cần:
- Nêu rõ đợc vì sao cần có các phép chiếu hình bản đồ khác nhau.
- Hiểu rõ đợc một số phép chiếu hình bản đồ cơ bản.
- Phân biệt đợc một số dạng lới kinh, vĩ tuyến khác nhau của bản đồ. Từ đó
biết đợc lới kinh, vĩ tuyến đó của phép chiếu hình bản đồ nào.
- Thông qua phép chiếu hình bản đồ, biết đợc khu vực nào tơng đối chính xác,
khu vực nào kém chính xác.
- Thấy đợc sự cần thiết của bản đồ trong học tập.
II- Đồ dùng dạy học:
Quả địa cầu, một mảnh bìa, bản đồ thế giới, bản đồ châu á.
III- Phơng pháp:
Đàm thoại, gợi mở, sử dụng phơng tiện trực quan.
IV- Tiến trình dạy học:
1- ổn định lớp.
2- Tổ chức dạy học.
Giáo viên giới thiệu bài mới.
Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính
- Hoạt động 1 (cá nhân): Học sinh trình
bày sự hiểu biết về bản đồ, quả địa cầu.
- Giáo viên: Để triển khai bề mặt cong
của trái đất lên mặt phẳng phải có các
phép chiếu hình bản đồ.
- Giáo viên: Dùng quả địa cầu, mảnh
bìa mô tả để học sinh hình dung phép
chiếu phơng vị (đứng, nghiêng, ngang)

- Hoạt động 2 (cá nhân):
1- Khái niệm
- Phép chiếu hình bản đồ là cách biểu thị
mặt cong của trái đất lên một mặt phẳng để
mỗi điểm trên mặt cong tơng ứng với 1
điểm trên mặt phẳng.
- Do bề mặt trái đất cong, khi thể hiện ra
mặt phẳng các khu vực không chính xác
nh nhau dẫn đến có các phép chiếu hình
bản đồ khác nhau.
2- Các phép chiếu hình bản đồ cơ bản:
- Phép chiếu phơng vị.
- Phép chiếu hình nón.
- Phép chiếu hình trụ.
a/ Phép chiếu phơng vị:
- Là phơng pháp thể hiện mạng lới kinh,
vĩ
tuyến của mặt cầu lên mặt phẳng.
_____________________________________________________________
Nguyễn Thái Hùng Trờng THPT Cờ Đỏ
1
giáo án địa lý 10
+ Với phép chiếu phơng vị đứng thì mặt
phẳng tiếp xúc quả địa cầu ở đâu ? Hệ
thống kinh, vĩ tuyến có đặc điểm gì ?
+ Khu vực nào sẽ chính xác ?
- Chia lớp làm hai nhóm.
- Hoạt động 3: Nhóm 1 nghiên cứu
phép chiếu hình nón theo các nội dung
nh ở phép chiếu phơng vị

+ Mặt chiếu.
+ Đặc điểm hệ thống kinh, vĩ tuyến.
+ Khu vực tiếp xúc.
+ Dùng vẽ bản đồ khu vực nào.
- Hoạt động 4: Nhóm 2 nghiên cứu
phép chiếu hình trụ.
Lu ý: Mỗi phép chiếu này, giáo viên
mô tả qua bằng quả địa cầu và mảnh
bìa để học sinh hình dung.
- Hoạt động 5 (cá nhân): Gọi đại diện
nhóm trả lời.
- Bản đồ châu á.
- Tùy theo vị trí tiếp xúc của mặt phẳng với
quả địa cầu có các phép chiếu phơng vị
khác nhau.
- Phép chiếu phơng vị đứng.
+ Mặt phẳng tiếp xúc quả địa cầu ở cực.
+ Kinh tuyến là đờng thẳng đồng quy ở
cực.
+ Vĩ tuyến là các đờng tròn đồng tâm ở
cực.
+ Khu vực mặt phẳng tiếp xúc là chính xác
(cực)
b/ Phép chiếu hình nón:
- Là cách thể hiện mạng lới kinh, vĩ tuyến
của địa cầu lên mặt chiếu là mặt nón, sau
đó triển khai ra mặt phẳng.
- Phép chiếu hình nón đứng, nghiêng,
ngang.
- Phép chiếu hình nón đứng.

+ Hình nón tiếp xúc với quả địa cầu tại một
vòng vĩ tuyến.
+ Kinh tuyến là những đoạn thẳng đồng
quy ở đỉnh hình nón, vĩ tuyến là những
cung tròn đồng tâm ở đỉnh hình nón.
+ Vẽ bản đồ ở các khu vực vĩ độ trung bình.
c/ Phép chiếu hình trụ:
- Là phơng pháp thể hiện mạng lới kinh, vĩ
tuyến của địa cầu lên mặt chiếu là hình trụ,
sau đó triển khai ra mặt phẳng.
- Phép chiếu hình trụ đứng, nghiêng, ngang.
- Phép chiếu hình trụ đứng.
+ Hình trụ tiếp xúc quả địa cầu theo vòng
xích đạo.
_____________________________________________________________
Nguyễn Thái Hùng Trờng THPT Cờ Đỏ
2
giáo án địa lý 10
Bản đồ thế giới
+ Kinh, vĩ tuyến là các đờng thẳng song
song.
+ Vùng xích đạo tơng đối chính xác.
3- Kiểm tra đánh giá:
Từ các phép chiếu đã học, gọi 3 học sinh vẽ hệ thống kinh, vĩ tuyến của 3 phép
chiếu đó.
4- Hoạt động nối tiếp:
Làm câu hỏi sau sách giáo khoa.
___________________________________________________________
ngày 06 tháng 09.năm 2007
tiết 2: Bài 2: một số phơng pháp biểu hiện

các đối tợng địa lý trên bản đồ
I- Mục tiêu:
Sau bài học, học sinh phải:
- Hiểu rõ mỗi phơng pháp đều có thể biểu hiện đợc một số đối tợng nhất định
trên bản đồ với những đặc tính của nó.
- Tìm hiểu kỹ bảng chú giải của bản đồ khi đọc bản đồ qua đặc điểm ký hiệu.
II- Thiết bị dạy học:
III- Phơng pháp dạy học:
Phơng pháp đàm thoại, vấn đáp, sử dụng kênh hình sách giáo khoa.
IV- Tiến trình dạy học:
1- ổn định lớp.
2- Tổ chức dạy học
Bài cũ: Nêu khái niệm của phép chiếu phơng vị, đặc điểm hệ thống kinh, vĩ
tuyến, ứng dụng trong vẽ bản đồ nh thế nào ?
Bài mới:
Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính
- Hoạt động 1 (cá nhân): Nhìn vào hình
2.2: Các nhà máy điện của Việt Nam
có đặc điểm gì so với toàn lãnh thổ ?
- Hoạt động 2 (cá nhân): Dựa vào hình 2.1,
nêu các dạng ký hiệu
1- Phơng pháp ký hiệu:
a/ Đối tợng biểu hiện:
Biểu hiện các đối tợng đợc phân bố
theo những điểm cụ thể. Ký hiệu đợc
đặt chính xác vào vị trí phân bố của đối
tợng.
b/ Các dạng ký hiệu:
_____________________________________________________________
Nguyễn Thái Hùng Trờng THPT Cờ Đỏ

3
giáo án địa lý 10
(Giáo viên nêu qua về các dạng ký hiệu
này)
- Hoạt động 3 (cá nhân): Nhìn hình 2.2,
ngoài việc biết đợc vị trí đối tợng (nhà
máy điện), chúng ta còn biết đợc đặc
điểm gì nữa ? Nêu cụ thể.
- Hoạt động 4 (nhóm): Dành thời gian
học sinh tìm hiểu các phơng pháp còn
lại.
- Chia lớp làm 3 nhóm:
Nhóm 1: Phơng pháp ký hiệu đờng
chuyển động (hình 2.3)
Nhóm 2: Phơng pháp chấm điểm (hình
2.4)
Nhóm 3: Phơng pháp bản đồ, biểu đồ
(2.5)
- Gọi đại diện trả lời, nhóm khác có thể
bổ sung thêm
- Hoạt động 5: Ta tìm hiểu đặc điểm các
đối tợng dựa vào đâu ? (Bảng chú giải)
- Ký hiệu hình học.
- Ký hiệu chữ.
- Ký hiệu tợng hình.
c/ Khả năng biểu hiện
- Vị trí phân bố của đối tợng.
- Số lợng, quy mô, chất lợng.
- Động lực phát triển của đối tợng.
2- Phơng pháp ký hiệu đờng chuyển

động
a/ Đối tợng biểu hiện:
Biểu hiện sự di chuyển của các đối t-
ợng, hiện tợng tự nhiên, KT-XH.
b/ Khả năng biểu hiện:
- Tốc độ, khối lợng của đối tợng.
- Hớng di chuyển.
3- Phơng pháp chấm điểm:
a/ Đối tợng biểu hiện:
Biểu hiện các đối tợng phân bố không
đồng đều bằng những điểm chấm có
giá trị nh nhau.
b/ Khả năng biểu hiện:
- Sự phân bố của đối tợng.
- Số lợng của đối tợng.
4- Phơng pháp bản đồ, biểu đồ:
a/ Đối tợng biểu hiện:
Biểu hiện các đối tợng phân bố trong
những đơn vị phân chia lãnh thổ bằng
các biểu đồ đặt trong đơn vị lãnh thổ
đó.
b/ Khả năng biểu hiện:
- Số lợng, chất lợng của đối tợng.
- Cơ cấu của đối tợng.
3- Kiểm tra đánh giá:
So sánh hai phơng pháp ký hiệu và phơng pháp ký hiệu đờng chuyển động
4- Dặn dò, hoạt động nối tiếp:
Bài tập 1, 2 sách giáo khoa.
ngày 08.tháng 09năm 2007
_____________________________________________________________

Nguyễn Thái Hùng Trờng THPT Cờ Đỏ
4
giáo án địa lý 10
tiết 3: Bài 3: sử dụng bản đồ trong học tập, đời sống
I- Mục tiêu:
Sau bài học, học sinh cần:
- Có kỹ năng sử dụng bản đồ, atlat trong học tập.
- Có thói quen sử dụng bản đồ trong suốt quá trình học tập.
II- Thiết bị dạy học:
Bản đồ thế giới, các châu lục.
III- Tiến trình dạy học:
1- ổn định lớp.
2- Tổ chức dạy học
Bài cũ: Nêu phơng pháp chấm điểm (đối tợng biểu hiện, khả năng biểu hiện).
Nó biểu hiện những đối tợng cụ thể nào ?
Giới thiệu bài mới:
Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính
- Hoạt động 1 (cá nhân): Học sinh nêu
ý kiến về vai trò của bản đồ trong quá
trình học tập môn địa lý ở các lớp dới
- Giáo viên tổng hợp các ý kiến, sử
dụng một số bản đồ minh họa.
- Hoạt động 2 (cá nhân): Trong đời
sống, sản xuất, những ngành nào cần
đến bản đồ địa lý ?
Giáo viên đa ra tình huống cụ thể, học
sinh lựa chọn bản đồ.
Ví dụ: Học về tự nhiên Hoa Kỳ sẽ phải
sử dụng bản đồ gì ?
- Hoạt động 4: Học sinh lựa chọn. Vậy

vấn đề cần lu ý đầu tiên là gì ?
- Hoạt động 5 (cá nhân): Căn cứ vào
đâu sẽ biết tỷ lệ, ký hiệu của bản đồ ?
- Hoạt động 6: Tại sao phải xác định đợc
I- Vai trò của bản đồ trong học tập và
đời sống
1- Trong học tập:
Là phơng tiện để học tập, rèn luyện các
kỹ năng địa lý tại lớp, ở nhà và trong
kiểm tra.
2- Trong đời sống:
- Bảng chỉ đờng.
- Phục vụ cho các ngành sản xuất.
- Phục vụ cho quân sự.
II- Sử dụng bản đồ, atlat trong học tập
1- Một số vấn đề cần lu ý trong quá
trình học tập địa lý trên cơ sở bản đồ.
a/ Chọn bản đồ phải phù hợp với nội
dung cần tìm hiểu.
b/ Đọc bản đồ phải tìm hiểu tỷ lệ, ký
hiệu của bản đồ.
- Đọc kỹ bảng chú giải.
c/ Xác định đợc phơng hớng trên bản
đồ.
d/ Hiểu đợc mối quan hệ giữa các yếu
_____________________________________________________________
Nguyễn Thái Hùng Trờng THPT Cờ Đỏ
5
giáo án địa lý 10
phơng hớng trên bản đồ ? (Vị trí)

- Giáo viên lấy ví dụ: Hớng chảy của
sông liên quan đến địa hình --> tìm
hiểu trong mối quan hệ với địa hình.
tố địa lý trong bản đồ, atlat.
3- Kiểm tra đánh giá:
- Học sinh nêu cách sử dụng bản đồ trong học tập của bản thân.
- Khi sử dụng cần lu ý những vấn đề gì ?
4- Hoạt động nối tiếp:
_________________________________________________________________
ngày 09.tháng 09năm 2007
tiết 4: Bài 4: thực hành
I- Mục tiêu:
- Học sinh phải hiểu rõ một số phơng pháp biểu hiện các đối tợng địa lý trên
bản đồ.
- Nhận biết đợc những đặc tính của đối tợng địa lý và từng phơng phát biểu
hiện ở các loại bản đồ khác nhau.
II- Đồ dùng dạy học:
- Bản đồ tự nhiên Việt Nam.
- Bản đồ kinh tế chung Việt Nam.
III- Tiến trình dạy học:
1- ổn định lớp.
2- Bài cũ.
3- Bài mới.
Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính
- Hoạt động 1: Học sinh đọc nội dung
bài thực hành. Xác định yêu cầu
- Giáo viên thông báo lại yêu cầu bài
thực hành
- Hoạt động 2 (nhóm): Giáo viên treo 2
bản đồ lên bảng, chia nhóm nghiên cứu

lần lợt các nội dung, yêu cầu bài thực
hành, viết ra giấy.
- Hoạt động 3 (cá nhân): Gọi học sinh
lên bảng điền thông tin cho nhóm
mình.
- Hoạt động 4 (nhóm): Các nhóm bổ
sung, giáo viên nhận xét, hoàn thành
bài thực hành.
1- Yêu cầu.
_____________________________________________________________
Nguyễn Thái Hùng Trờng THPT Cờ Đỏ
6
Tên bản đồ
Nội dung bản đồ
Các PP biểu hiện
Biểu hiện đối tợng
Đặc tính đối tợng.
Nhóm 1
Bản đồ TNVN
Yếu tố TN
PP đờng CĐ
Dòng biển
Hớng chỉ và số
lợng

Nhóm 2
giáo án địa lý 10
4- Kiểm tra đánh giá:
Cho điểm những nội dung trên.
5- Hoạt động nối tiếp:

- Tổng kết chơng I.
- Bài tập sách giáo khoa.
_______________________________________________________________________
ngày10tháng 09.năm 2007
tiết 5: Chơng II: vũ trụ, hệ quả
các chuyển động của trái đất
Bài 5: vũ trụ, hệ mặt trời và trái đất hệ quả
chuyển động tự quay quanh trục của trái đất
I- Mục tiêu:
Sau bài học, học sinh cần:
- Nhận thức đợc vũ trụ là vô cùng rộng lớn. Hệ mặt trời, trong đó có trái đất
chỉ là một bộ phận nhỏ bé trong vũ trụ.
- Hiểu khái quát về hệ mặt trời, trái đất trong hệ mặt trời.
- Giải thích đợc các hiện tợng, sự luân phiên ngày - đêm, giờ trên trái đất. Sự
lệch hớng chuyển động của các vật thể trên trái đất.
- Dựa vào các hình trong sách giáo khoa, xác định hớng chuyển động của các
hành tinh trong hệ mặt trời, vị trí của trái đất trong hệ mặt trời.
- Xác định đợc các múi giờ, hớng lệch của các vật thể khi chuyển động trên bề
mặt đất.
- Nhận thức đúng đắn quy luật hình thành, phát triển của các thiên thể
II- Thiết bị dạy học:
- Quả địa cầu, một cây nến.
- Bản đồ thế giới.
III- Tiến trình lên lớp:
1- ổn định lớp.
2- Bài cũ.
3- Bài mới.
Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính
- Hoạt động 1 (nhóm): Dựa vào sách giáo
khoa (hình 5.1), em hiểu vũ trụ là gì ?

- Giáo viên phân biệt thiên hà (nhiều
thiên thể), giải Ngân Hà là thiên hà có
chứa hệ mặt trời.
I- Khái quát về vũ trụ, hệ mặt trời, trái
đất trong hệ mặt trời.
1- Vũ trụ:
Là khoảng không gian vô tận chứa các
thiên hà.
_____________________________________________________________
Nguyễn Thái Hùng Trờng THPT Cờ Đỏ
7
giáo án địa lý 10
- Vậy hệ mặt trời là gì ?
- Hoạt động 2: Dựa vào hình 5.2, kể tên
các hành tinh thuộc hệ mặt trời. Quỹ
đạo chuyển động của chúng.
- Giáo viên chuẩn kiến thức.
- Trái đất là hành tinh thứ mấy của hệ
mặt trời ? Ta sang mục 3
- Hoạt động 3: Dựa vào hình 5.2, một em
nhắc lại trái đất là hành tinh thứ mấy của
hệ mặt trời ? Em nhận xét gì về
khoảng
cách này ? (Từ thực tế nêu ra)
- Hoạt động 4 (nhóm): Trái đất có mấy
chuyển động, chuyển động theo hớng
nào ? Thời gian của các chuyển động ?
- Giáo viên chuẩn về hai chuyển động
của trái đất, mô tả bằng quả địa cầu để
học sinh hình dung.

- Giáo viên mô tả lại hoạt động tự quay
của trái đất. Dùng một ngọn nến diễn tả
hiện tợng ngày - đêm.
- Hoạt động 5 (nhóm): Vì sao có hiện tợng
ngày đêm, sự luân phiên ngày đêm
- Giáo viên: Do trái đất hình cầu, tự
quay quanh trục --> ở các kinh tuyến
khác nhau nhìn thấy mặt trời độ cao
khác nhau --> có giờ khác nhau.
- Hoạt động 6: Học sinh nghiên cứu
hình 5.3, bản đồ trên bảng múi giờ 0,
kinh tuyến 180
0
, Việt Nam ở múi giờ
số mấy ?
- Bài tập nhỏ: ở Anh 2h sáng ngày 3/4
thì ở Cu Ba là mấy giờ, ngày mấy ?
(Biết Cu Ba ở múi giờ số 19).
Múi giờ 0 - 12 tăng 1h qua mỗi múi giờ
; 12 - 24 giảm 1h.
2- Hệ mặt trời:
- Là một tập hợp các thiên thể nằm
trong giải Ngân Hà (mặt trời, các hành
tinh, thiên thể và các đám bụi khí)
- Gồm 9 hành tinh: Thủy tinh, Kim
tinh, Trái đất, Hỏa tinh, Mộc tinh, Thổ
tinh, Thiên vơng tinh, Hải vơng tinh,
Diêm vơng tinh.
3- Trái đất trong hệ mặt trời:
- Vị trí thứ ba trong hệ mặt trời (khoảng

cách 149,6 triệu km).
- Nhận lợng nhiệt, ánh sáng đảm bảo
cho sự sống.
- Trái đất tự quay quanh trục, vừa chuyển
động tịnh tiến xung quanh mặt trời.
II- Hệ quả chuyển động tự quay quanh
trục của trái đất:
1- Sự luân phiên ngày đêm
Do trái đất hình cầu và tự quay quanh
trục nên có hiên tợng ngày đêm
2- Giờ trên trái đất và đờng chuyển
ngày quốc tế.
- Giờ địa phơng: Các điểm thuộc các kinh
tuyến khác nhau có giờ khác nhau.
- Chia trái đất 24 múi giờ, mỗi múi giờ
cách 15
0
.
- Giờ múi: Các địa phơng mằm cùng
một múi giờ.
- Giờ quốc tế: Giờ ở múi số 0.
- Đờng chuyển ngày quốc tế: Kinh
tuyến 180
0
(Tây --> Đông lùi 1 ngày và
ngợc lại)
_____________________________________________________________
Nguyễn Thái Hùng Trờng THPT Cờ Đỏ
8
giáo án địa lý 10

- Hoạt động 7: Học sinh nghiên cứu
hình 5.4. Cho biết bán cầu Bắc vật thể
chuyển động lệch phía nào ? ở bán cầu
Nam ?
- Giáo viên chuẩn kiến thức, nêu lực
Côriôlit, nêu sự lệch hớng của vật thể ở
hai bán cầu.
3- Sự lệch hớng chuyển động của các
vật thể:
- Khi trái đất tự quay quanh trục, các
vật thể chuyển động trên bề mặt trái đất
bị lệch hớng so với hớng ban đầu. Lực
làm lệch hớng là lực Côriôlit.
- Bán cầu Bắc: Vật chuyển động lệch
về hớng bên phải.
- Bán cầu Nam: Vật chuyển động lệch
về bên trái.
- Lực Côriôlit tác động mạnh đến hớng
chuyển động của các khối khí dòng biển
4- Kiểm tra đánh giá:
- Sắp xếp các hành tinh theo thứ tự xa dần mặt trời:
a/ Kim tinh.
b/ Thủy tinh.
c/ Hải vơng tinh.
d/ Thiên vơng tinh.
e/ Diêm vơng tinh.
g/ Hỏa tinh.
h/ Thổ tinh.
i/ Mộc tinh.
m/ Trái đất.

- Trái đất có những chuyển động nào ? Sinh ra hệ quả gì ?
5- Hoạt động nối tiếp: Bài tập trang 21.
___________________________________________________________
ngày 15.tháng 09năm 2007
tiết 6:
Bài 6: hệ quả chuyển động xung quanh
mặt trời của trái đất
I- Mục tiêu:
Sau bài học, học sinh cần:
- Giải thích đợc các hệ quả chuyển động của trái đất xung quanh mặt trời.
- Chuyển động biểu kiến hàng năm của mặt trời, các mùa, ngày đêm dài ngắn
theo mùa.
- Dựa vào các hình vẽ trong sách giáo khoa, xác định đờng chuyển động biểu
kiến của mặt trời trong một năm. Góc chiếu sáng của tia mặt trời trong các ngày
21/3 ; 22/6 ; 23/9 và 22/12.
- Nhận thức đúng các hiện tợng tự nhiên.
II- Đồ dùng dạy học:
_____________________________________________________________
Nguyễn Thái Hùng Trờng THPT Cờ Đỏ
9
giáo án địa lý 10
III- Tiến trình dạy học:
1- ổn định lớp.
2- Bài cũ.
- Trình bày hệ quả chuyển động tự quay quanh trục của trái đất.
- ở Việt Nam là 9 giờ ngày 04/02, ở Tôrôntô (Canada) là mấy giờ, ngày mấy ?
Biết Việt Nam ở múi giờ số 7, Tôrôntô ở múi giờ 16
3- Bài mới: Giáo viên giới thiệu:
Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính
- Giáo viên đa ra ví dụ: Buổi sáng, buổi

chiều mặt trời ta nhìn thấy có vị trí
khác nhau --> mặt trời không chuyển
động, do vận động của trái đất -->
chuyển động này là chuyển động biểu
kiến.
- Hoạt động 1: Vì sao chúng ta có ảo
giác là mặt trời chuyển động ?
- Hoạt động 2: Dựa vào hình 6.1, hoạt
động quay quanh mặt trời (mô tả), khu
vực nào trên trái đất đợc mặt trời chiếu
sáng ? Khu vực nào có hiện tợng mặt
trời lên thiên đỉnh (đứng ở đỉnh đầu) ?
- Học sinh nêu ý kiến, giáo viên chuẩn
kiến thức
- Hoạt động 3: Dựa vào sách giáo khoa
hình 6.2 học sinh nêu khái niệm về
mùa.
- Các mùa trong năm.
- Hoạt động 4: Dựa vào hình 6.2 xác
định thời gian từng mùa. Các ngày
21/3 ; 22/6 ; 23/9 và 22/12.
- Hoạt động 5: Vì sao sinh ra mùa ?
Các mùa nóng lạnh khác nhau ? (Dựa
vào hình 6.2 thảo luận).
I- Chuyển động biểu kiến hàng năm
của mặt trời
- Là chuyển động nhìn thấy đợc nhng
không có thật của mặt trời hàng năm
diễn ra giữa hai chí tuyến.
- Do trục trái đất nghiêng và không đổi

phơng khi chuyển động cho ta ảo giác
mặt trời chuyển động.
- Mặt trời lên thiên đỉnh (tia sáng mặt
trời chiếu thẳng góc với tiếp tuyến bề
mặt đất) giữa vùng nội chí tuyến diễn
ra vào các ngày:
+ Chí tuyến Bắc: 22/6
+ Chí tuyến Nam: 22/12
+ Xích đạo: 21/3 ; 23/9
II- Các mùa trong năm:
- Mùa là một phần thời gian của năm
có những đặc điểm riêng về thời tiết và
khí hậu.
- Mỗi năm có 4 mùa:
+ Mùa xuân.
+ Mùa hạ.
+ Mùa thu.
+ Mùa đông
- ở Bắc bán cầu mùa ngợc lại Nam bán
cầu. Nguyên nhân do trục trái đất
nghiêng không đổi phơng khi chuyển
động nên Bắc bán cầu và Nam bán cầu
lần lợt ngả về phía mặt trời, nhận đợc l-
ợng nhiệt khác nhau sinh ra mùa, nóng
lạnh khác nhau.
_____________________________________________________________
Nguyễn Thái Hùng Trờng THPT Cờ Đỏ
10
giáo án địa lý 10
- Hoạt động 6: Hình 6.3 cho biết ngày

22/6 nửa cầu nào ngả về phía mặt trời ?
Độ dài ngày và đêm nh thế nào ?
- Tơng tự ngày 22/12.
- Vùng cực Bắc ngày 22/6 và ngày
22/12 độ dài ngày đêm nh thế nào :
- Hoạt động 7: Vì sao có sự khác nhau
về thời gian các ngày, đêm ?
III- Ngày đêm dài ngắn theo mùa, theo vĩ độ
- Mùa xuân, mùa hạ: Ngày dài hơn đêm.
- Mùa thu, mùa đông: Ngày ngắn hơn
đêm
- Xích đạo ngày đêm dài bằng nhau.
- Vùng gần cực, vùng cực có ngày đêm
dài 24 giờ. Vùng cực có 6 tháng ngày
và 6 tháng đêm.
- Nguyên nhân do trục trái đất nghiêng
và không đổi phơng khi chuyển động,
tùy vị trí trái đất trên quỹ đạo mà ngày
đêm dài ngắn khác nhau và theo mùa.
4- Kiểm tra đánh giá:
Chọn câu trả lời đúng:
1- Khi nào đợc gọi là mặt trời lên thiên đỉnh ?
a/ Lúc 12 giờ tra hàng ngày.
b/ Khi tia sáng mặt trời chiếu thẳng góc với tiếp tuyến ở bề mặt trái đất.
c/ Thời điểm mặt trời lên cao nhất trên bầu trời ở một địa phơng.
2- Vì sao mùa hạ nóng, mùa đông lạnh ?
5- Hoạt động nối tiếp:
Làm bài tập trang 24.
___________________________________________________________
ngày 16 tháng 09năm 2007

tiết 7:

chơng III: cấu trúc của trái đất
các quyển của lớp vỏ địa lý
Bài 7: cấu trúc của trái đất, thạch quyển
thuyết kiến tạo mảng
I- Mục tiêu:
Giúp học sinh qua bài học này:
- Mô tả đợc cấu trúc của trái đất, trình bày đợc đặc điểm của mỗi lớp vỏ bên
trong trái đất. Biết khái niệm thạch quyển, phân biệt đợc vỏ trái đất và thạch
quyển.
- Trình bày đợc nội dung cơ bản của thuyết kiến tạo mảng.
- Các nội dung trên, học sinh biết quan sát, nhận xét đợc qua tranh ảnh.
- Khâm phục lòng say mê nghiên cứu của các nhà khoa học để tìm hiểu cấu
trúc bên trong của trái đất và sự vật, hiện tợng có liên quan.
_____________________________________________________________
Nguyễn Thái Hùng Trờng THPT Cờ Đỏ
11
giáo án địa lý 10
II- Phơng pháp:
- Phơng pháp đàm thoại gợi mở, thuyết trình, trực quan.
- Học sinh làm việc theo nhóm, cá nhân
III- Tiến trình dạy học:
1- ổn định lớp.
2- Bài cũ
- Khái niệm mùa, nguyên nhân sinh ra các mùa.
- Tại sao mùa thu, mùa hạ ngày lại dài hơn đêm ?
3- Bài mới.
HĐ của GV và HS Nội dung chính
- Giáo viên nêu

qua về phơng
pháp địa chấn
- Hoạt động 1:
Học sinh dựa vào
hình 7.1 và kênh
chữ mục I, làm
việc theo nhóm
tìm thông tin điền
vào sơ đồ.
- Giáo viên chuẩn
kiến thức
- Hoạt động 2:
Học sinh nghiên
cứu kênh chữ sách
giáo khoa nêu
khái niệm thạch
quyển
- Hoạt động 3:
Dựa vào hình 7.3
nêu tên 7 mảng
kiến tạo. Chúng
có đặc điểm gì ?
- Thạch quyển bao gồm vỏ trái đất và phần trên của lớp manti
(đến độ sâu 100km) đợc cấu tạo bởi các loại đá khác nhau tạo
thành lớp vỏ cứng ở ngoài cùng của trái đất.
II- Thuyết kiến tạo mảng:
- Vỏ trái đất trong quá trình hình thành của nó đã bị biến dạng
do các đứt gãy và tách ra một số đơn vị kiến tạo. Mỗi đơn vị là
một mảng cứng gọi là mảng kiến tạo.
- Có 7 mảng kiến tạo lớn.

- Các mảng kiến tạo gồm những bộ phận lục địa nổi trên bề mặt
trái đất và những bộ phận lớn của đáy đại dơng.
- Các mảng kiến tạo có thể dịch chuyển đợc trên lớp manti do
hoạt động của các dòng đối lu vật chất quánh dẻo và nhiệt độ
cao trong tầng manti trên.
_____________________________________________________________
Nguyễn Thái Hùng Trờng THPT Cờ Đỏ
12
Vỏ đại dơng, độ dày 5km. Cấu
tạo gồm đá trầm tích, đá bazal
Vỏ lục địa, 70km. Cấu tạo: Đá
trầm tích, tầng granit, tầng bazal
Tầng manti trên 15 - 700km. Vật
chất ở trạng thái quánh dẻo
Tầng manti dới 700 - 2.900km.
Vật chất ở trạng thái rắn
Nhân ngoài: 2.900-5.100km. Vật
chất ở trạng thái lỏng t
0
500
0
C
Nhân trong: 5.100-6.370km. Vật
chất ở trạng thái rắn, chứa Ni, Fe
Lớp vỏ
trái đất,
cứng,
mỏng
Lớp
manti

80% thể
tích,
68% KL
trái đất
Nhân
trái đất,
độ dày
3.470km
Cấu
trúc
của
trái
đất
giáo án địa lý 10
- Các mảng kiến tạo có nhiều cách tiếp xúc:
+ Tiếp xúc dồn ép: Hình thành các dãy núi, vực sâu.
+ Tiếp xúc tách dãn: Tạo ra các dãy núi ngầm ở đại dơng.
- Những vùng tiếp xúc của các mảng kiến tạo sinh ra nhiều hoạt
động động đất, núi lửa.
4- Đánh giá:
Chọn câu đúng:
1- Lớp manti chiếm:
a/ 80% thể tích, 68,5% khối lợng trái đất.
b/ 75% thể tích, 70% khối lợng trái đất.
c/ 68,5% thể tích, 80% khối lợng trái đất.
2- Khi hai mảng kiến tạo có tiếp xúc dồn ép sẽ tạo nên:
a/ Các đứt gãy.
b/ Các vực, biển sâu.
c/ Các dãy núi cao.
d/ Cả b và c.

5- Hoạt động nối tiếp:
Làm bài tập sách giáo khoa.
___________________________________________________________
ngày 23.tháng 09 năm 2007
tiết 8:
Bài 8: tác động của nội lực
dẫn đến địa hình bề mặt trái đất
I- Mục tiêu:
Giúp học sinh:
- Nắm đợc khái niệm nội lực, nguyên nhân sinh ra nội lực.
- Phân tích đợc tác động của vận động theo phơng thẳng đứng, phơng nằm
ngang đến địa hình bề mặt trái đất.
- Quan sát và nhận biết đợc kết quả của các vận động kiến tạo đến địa hình bề
mặt trái đất qua tranh ảnh.
II- Phơng pháp dạy học:
- Phơng pháp thuyết trình, đàm thoại gợi mở, phơng pháp trực quan.
- Học sinh làm việc theo cá nhân.
III- Tiến trình lên lớp:
1- ổn định lớp.
2- Bài cũ
- Cấu trúc của vỏ trái đất, phân biệt vỏ trái đất với thạch quyển.
- Nội dung cơ bản của thuyết kiến tạo mảng.
3- Bài mới.
_____________________________________________________________
Nguyễn Thái Hùng Trờng THPT Cờ Đỏ
13
giáo án địa lý 10
Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính
- Giáo viên giới thiệu bài mới: Nội lực
có vai trò quan trọng trong việc hình

thành lục địa, đại dơng và các dạng địa
hình.
- Hoạt động 1: Học sinh nghiên cứu
kênh chữ mục I. Nêu khái niệm nội lực,
nguyên nhân sinh ra nội lực
- Hoạt động 2: Dựa vào sách giáo khoa,
vốn hiểu biết, cho biết tác động của nội
lực đến địa hình bề mặt trái đất thông
qua những vận động nào ?
- Giáo viên nêu về tác động của vận
động kiến tạo. Những vận động này có
thể theo chiều thẳng đứng hay chiều
nằm ngang ?
- Hoạt động 3: Học sinh trả lời câu hỏi
+ Vận động theo phơng thẳng đứng là
gì ?
+ Kết quả ?
- Hoạt động 4: Nghiên cứu hình 8.1,
cho biết hiện tợng uốn nếp. Kết quả ?
- Hoạt động 5: Nghiên cứu sách giáo
khoa hình 8.3, cho biết hiện tợng đứt
gãy xảy ra ở vùng nào ? Kết quả ?
- Khái niệm địa hào, địa lũy (rút ra từ
hình 8.3). Trả lời câu hỏi mục b.
- Giáo viên kết luận: Vận động theo
I- Nội lực
- Nội lực là lực phát sinh từ bên trong
trái đất.
- Nguồn năng lợng sinh ra nội lực chủ
yếu là nguồn năng lợng ở trong lòng

đất.
II- Tác động của nội lực
Thông qua các vận động kiến tạo làm
cho lục địa đợc nâng lên hay hạ xuống.
Các lớp đất đá bị uốn nếp hay đứt gãy ?
1- Vận động theo phơng thẳng đứng
- Là vận động nâng lên hay hạ xuống
của vỏ trái đất theo phơng thẳng đứng
- Diễn ra trên một diện tích lớn và diễn
ra chậm.
- Bộ phận lục địa nơi này đợc nâng lên,
nơi kia bị hạ xuống sinh ra hiện tợng
biển tiến và biển thoái.
2- Vận động theo phơng nằm ngang
- Làm cho vỏ trái đất bị nén ép ở khu
vực này, tách dãn ở khu vực kia gây ra
hiện tợng uốn nếp, đứt gãy.
a/ Hiện tợng uốn nếp
- Hiện tợng các lớp đá bị uốn thành nếp
nhng không bị phá vỡ tính liên tục do lực
nén ép theo phơng nằm ngang
- Kết quả:
+ Tạo thành các nếp uốn, các dãy núi
uốn nếp.
+ Chỉ xảy ra ở vùng đá có độ dẻo cao.
b/ Hiện tợng gãy:
- Hiện tợng các lớp đá bị đứt gãy do vận
động kiến tạo theo phơng nằm ngang
- Kết quả:
+ Đá bị gãy và chuyển dịch ngợc hớng

+ Tạo ra các địa hào, địa lũy, thung
lũng.
_____________________________________________________________
Nguyễn Thái Hùng Trờng THPT Cờ Đỏ
14
giáo án địa lý 10
phơng thẳng đứng làm mở rộng hay thu
hẹp diện tích lục địa hay biển. Vận
động theo phơng nằm ngang sinh ra
hiện tợng uốn nếp, đứt gãy. Liên quan
đến nó là hoạt động động đất hay núi
lửa.
+ Xẩy ra ở vùng đá cứng.
4- Đánh giá:
Học sinh hoàn thành bảng sau
Vận động kiến tạo Khái niệm Tác động của vận động đến địa hình
5- Hoạt động nối tiếp:
Làm câu hỏi sách giáo khoa.
___________________________________________________________
ngày 24 tháng 09năm 2007
tiết 8: Bài 9: tác động của ngoại lực
đến địa hình bề mặt trái đất
I- Mục tiêu bài dạy:
Học sinh cần:
- Hiểu khái niệm ngoại lực, nguyên nhân sinh ra và các tác nhân ngoại lực.
- Trình bày đợc khái niệm về quá trình phong hóa. Phân biệt đợc phong hóa lý
học, phong hóa hóa học và phong hóa sinh học.
- Quan sát và nhận xét tác động của các quá trình phong hóa đến địa hình bề
mặt trái đất qua tranh ảnh, hình vẽ.
II- Thiết bị dạy học:

III- Phơng pháp dạy học:
Phơng pháp đàm thoại vấn đáp, đàm thoại gợi mở. Phơng pháp giải thích, minh
họa.
IV- Tiến trình lên lớp:
1- ổn định lớp.
2- Bài cũ.
Trình bày các vận động kiến tạo. Tác động của chúng đến địa hình bề mặt trái
đất.
3- Bài mới.
_____________________________________________________________
Nguyễn Thái Hùng Trờng THPT Cờ Đỏ
15
giáo án địa lý 10
Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính
- Hoạt động 1: Nghiên cứu sách giáo
khoa, nêu khái niệm ngoại lực. Nguồn
năng lợng sinh ra ngoại lực.
- Hoạt động 2: So sánh sự khác nhau
giữa ngoại lực và nội lực.
- Hoạt động 3: Vì sao nguồn năng lợng
sinh ra ngoại lực là nguồn năng lợng từ
bức xạ mặt trời ?
- Hoạt động 4: Khái niệm quá trình
phong hóa.
- Vì sao quá trình này xẩy ra mạnh
nhất ở bề mặt trái đất ?
- Hoạt động 5: Học sinh đọc sách giáo
khoa, nghiên cứu hình 9.1. Nêu khái
niệm phong hóa lý học, nguyên nhân,
kết quả.

- Hoạt động 6:
+ Học sinh suy nghĩ, trả lời vì sao sự
thay đổi của nhiệt độ (sự đóng băng
của nớc) làm đá vỡ vụn ?
+ Vì sao phong hóa lý học xẩy ra mạnh
ở miền khí hậu khô nóng và miền khí
hậu lạnh ?
- Hoạt động 7: Tơng tự học sinh tìm
hiểu nh ở phong hóa lý học.
- Giáo viên củng cố.
Nêu ví dụ tác động của nớc làm biến
đổi thành phần hóa học của đá, khoáng
vật tạo địa hình Catxtơ. Lấy ví dụ dạng
địa hình này ở Việt Nam.
- Hoạt động 8: Vì sao rễ cây có thể làm
cho đá bị phá hủy (nghiên cứu kỹ hình
9.3)
I- Ngoại lực:
- Ngoại lực là lực có nguồn gốc từ bên
trên bề mặt trái đất.
- Nguồn năng lợng sinh ra ngoại lực là
nguồn năng lợng của bức xạ mặt trời.
- Ngoại lực gồm tác động của các yếu tố
khí hậu, các dạng nớc, sinh vật và con
ngời.
II- Tác động của ngoại lực:
Các quá trình ngoại lực bao gồm: Phong
hóa bào mòn, vận chuyển, bồi tụ.
Quá trình phong hóa:
- Là quá trình phá hủy và làm biến đổi

các loại đá và khoáng vật do tác động của
sự thay đổi nhiệt độ, nớc, ôxi, khí CO
2
,
các loại axit có trong thiên nhiên và sinh
vật.
- Quá trình phong hóa xẩy ra mạnh nhất
ở bề mặt trái đất.
a/ Phong hóa lý học:
- Là sự phá hủy đá thành các khối vụn có
kích thớc to nhỏ khác nhau mà không
làm biến đổi màu sắc, thành phần khoáng
vật và hóa học của chúng.
- Tác nhân:
+ Sự thay đổi nhiệt độ.
+ Sự đóng băng của nớc.
b/ Phong hóa hóa học:
- Là quá trình phong hủy đá, làm biến đổi
thành phần, tính chất hóa học của đá và
khoáng vật.
- Tác nhân: Tác động của chất khí, nớc,
những khoáng chất hòa tan trong nớc...
- Kết quả
c/ Phong hóa sinh học:
- Là sự phá hủy đá và khoáng vật dới tác
động của sinh vật: Vi khuẩn, nấm, rễ cây.
- Kết quả:
+ Đá bị phá hủy về mặt cơ giới.
_____________________________________________________________
Nguyễn Thái Hùng Trờng THPT Cờ Đỏ

16
giáo án địa lý 10
+ Bị phá hủy về mặt hóa học.
4- Đánh giá:
Chọn câu trả lời đúng:
A/ Quá trình phong hóa làm biến đổi thành phần, tính chất hóa học của đá,
khoáng vật là:
1- Phong hóa lý học.
2- Phong hóa hóa học.
3- Phong hóa sinh học.
B/ Ngoại lực là:
1- Lực có nguồn gốc từ bên trong trái đất.
2- Lực có nguồn gốc từ bên ngoài, trên bề mặt trái đất.
3- Cả 1 và 2
5- Hoạt động nối tiếp:
___________________________________________________________
ngày 30 tháng 09 năm 2007
tiết 10: Bài 9: tác động của ngoại lực
đến địa hình bề mặt trái đất (tiết 2)
I- Mục tiêu:
Sau bài học, học sinh cần:
- Phân biệt đợc các khái niệm: Bóc mòn, vận chuyển, bồi tụ và biết đợc tác
động của các quá trình này đến địa hình bề mặt trái đất.
- Phân biệt đợc mối quan hệ giữa 3 quá trình: Bóc mòn, vận chuyển, bồi tụ.
- Qua tranh ảnh quan sát và nhận xét đợc tác động của 3 quá trình đến địa hình
bề mặt trái đất
II- Phơng tiện dạy học:
III- Phơng pháp giảng dạy:
- Phơng pháp đàm thoại, gợi mở, giải thích, minh họa, trực quan.
- Học sinh làm việc cá nhân.

IV- Tiến trình dạy học:
1- ổn định lớp.
2- Bài cũ.
Sự khác nhau giữa phong hóa lý học và phong hóa hóa học.
3- Tổ chức bài mới.
Mở bài: Sản phẩm của quá trình phong hóa tạo vật liệu cho quá trình vận
chuyển, bồi tụ. Sản phẩm phong hóa chuyển vị trí khác ban đầu nhờ quá trình bóc
mòn.
_____________________________________________________________
Nguyễn Thái Hùng Trờng THPT Cờ Đỏ
17
giáo án địa lý 10
Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính
- Hoạt động 1: Quan sát hình 9.4 ; 9.5 ;
9.6 ; 9.7 và kênh chữ mục 2, phân biệt,
nêu 3 hình thức của quá trình bóc mòn
+ Kết quả đến địa hình bề mặt trái đất
(tạo ra những dạng địa hình nào ?)
+ Những hình thức này xẩy ra ở những
vùng nào ?
- Hoạt động 2: Học sinh đọc sách giáo
khoa, tìm hiểu khái niệm quá trình vận
chuyển
- Quan hệ của quá trình này với quá
trình bóc mòn.
- Hoạt động 3: Tơng tự hoạt động 2 cho
quá trình bồi tụ.
- Các dạng địa hình của quá trình bồi tụ
tạo nên.
- Hoạt động 4: Nêu quan hệ giữa 3 quá

trình: Phong hóa, vận chuyển, bồi tụ.
- Hoạt động 5: Nhận xét về quá trình
nội lực và quá trình ngoại lực
2- Quá trình bóc mòn
- Là quá trình các tác nhân ngoại lực
(nớc chảy, sóng biển, băng hà, gió) làm
chuyển dời các sản phẩm phong hóa
khỏi vị trí ban đầu vốn có của nó.
- Quá trình bóc mòn có nhiều hình thức
khác nhau
+ Xâm thực: Là quá trình bóc mòn do
nớc chảy, sóng, gió...
Do nớc chảy tạm thời: Khe, rãnh
Do dòng chảy thờng xuyên: Sông, suối
+ Mài mòn: Do tác động của gió, nớc
biển tạo dạng địa hình: Vách biển, hàm
ếch, bậc thềm sóng vỗ.
+ Thổi mòn: Quá trình bóc mòn do gió.
Dạng địa hình: Nấm đá, hố trũng.
3- Quá trình vận chuyển:
- Là sự tiếp tục của quá trình bóc mòn.
Là quá trình di chuyển vật liệu từ nơi
này đến nơi khác.
- Khoảng cách dịch chuyển phụ thuộc
vào động năng của quá trình.
4- Quá trình bồi tụ:
- Là sự kết thúc của quá trình vận
chuyển, tích tụ các vật liệu phá hủy.
+ Nếu động năng giảm dần, vật liệu sẽ
tích tụ dần trên đờng đi.

+ Nếu động năng giảm đột ngột thì vật
liệu sẽ tích tụ, phân lớp theo trọng lợng.
+ Do gió: Cồn cát, đụn cát (sa mạc)
+ Do nớc chảy: Bãi bồi, đồng bằng
+ Do nớc biển, bãi biển
=> Nội lực làm cho bề mặt trái đất gồ
ghề. Ngoại lực có xu hớng san bằng gồ
ghề. Chúng luôn tác động đồng thời,
tạo ra các dạng địa hình bề mặt trái đất.
4- Đánh giá:
Sự khác nhau giữa quá trình vận chuyển và bồi tụ
_____________________________________________________________
Nguyễn Thái Hùng Trờng THPT Cờ Đỏ
18
giáo án địa lý 10
5- Hoạt động nối tiếp:
__________________________________________________
ngày 30 tháng 10 năm 2007
tiết 11: Bài 10: thực hành
nhận xét về sự phân bố các vành đai động
đất, núi lửa và các vùng núi trẻ trên bản đồ
I- Mục tiêu:
Sau bài học, học sinh cần:
- Biết đợc sự phân bố các vành đai động đất, núi lửa và các vùng núi trẻ trên
thế giới.
- Nhận xét đợc mối quan hệ giữa sự phân bố của các vành đai động đất, các
vùng núi trẻ với các mảng kiến tạo.
- Xác định đợc trên bản đồ các vành đai động đất, núi lửa, vùng núi trẻ.
II- Phơng pháp giảng dạy:
- Thuyết trình, giảng giải, vấn đáp.

- Học sinh làm việc theo nhóm.
III- Tiến trình dạy học:
1- Bài cũ.
2- Bài mới.
Giáo viên giới thiệu bài mới:
Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính
- Hoạt động 1: Xác định các yêu cầu
của bài thực hành.
- Hoạt động 2: Học sinh làm việc theo
nhóm, hoàn thành từng yêu cầu của bài
thực hành:
+ Nêu các vùng có vành đai động đất,
núi lửa, núi trẻ.
I- Yêu cầu:
1- Xác định các vành đai động đất, núi
lửa, các vùng núi trẻ trên bản đồ.
2- Sự phân bố các vành đai động đất,
núi lửa, núi trẻ.
3- Mối quan hệ giữa các vành đai động
đất, núi lửa, núi trẻ với các mảng kiến
tạo của thạch quyển.
+ Các vành đai động đất:
- Giữa Đại Tây Dơng
- Đông, Tây Thái Bình Dơng
- Khu vực Địa Trung Hải
- Trung á, Tây á.
+ Vành đai núi lửa:
- Đông, Tây Thái Bình Dơng (vành đai
lửa Thái Bình Dơng)
_____________________________________________________________

Nguyễn Thái Hùng Trờng THPT Cờ Đỏ
19
giáo án địa lý 10
+ Nhận xét về sự phân bố.
+ Mối quan hệ với các mảng kiến tạo
Ví dụ: Về các vành đai động đất, núi
lửa cụ thể
- Khu vực Địa Trung Hải.
+ Núi trẻ:
- Dãy Himalaya (châu á)
- Dãy Coocdie, Andet (châu Mỹ)
+ Sự phân bố:
- Các vành đai động đất, núi lửa, núi trẻ
thờng phân bố trùng nhau.
- Phân bố ở những vùng tiếp xúc của
các mảng kiến tạo, nơi có hoạt động
kiến tạo xẩy ra mạnh. Một mặt hình
thành các dãy uốn nếp, Mặt khác hình
thành các đứt gãy, vực thẳm đại dơng.
Mặt tiếp xúc giữa hai mảng chồm lên
nhau là vùng có nhiều động đất, núi
lửa.
Ví dụ: Vành đai lửa Thái Bình Dơng
4- Kiểm tra đánh giá:
Học sinh hoàn thành bài thực hành tại lớp.
5- Hoạt động nối tiếp:
___________________________________________________________________________
ngày 02 tháng 09 năm 2007
tiết 12:
Bài 11: khí quyển, sự phân bố

nhiệt độ không khí trên trái đất
I- Mục tiêu:
Sau bài học, học sinh cần:
- Hiểu rõ cấu tạo của khí quyển, các khối khí và tính chất của chúng. Các
frônt, sự di chuyển của các frônt và tác động của chúng.
- Nguồn cung cấp nhiệt chủ yếu cho không khí ở tầng đối lu là nhiệt của bề
mặt trái đất do mặt trời cung cấp.
- Các nhân tố ảnh hởng đến sự thay đổi nhiệt độ không khí.
- Nhận biết các kiến thức trên qua hình ảnh, bảng thống kê, bản đồ.
II- Phơng pháp giảng dạy:
Phơng pháp sử dụng tranh ảnh, bản đồ
III- Tiến trình dạy học:
1- ổn định lớp.
2- Bài cũ.
3- Bài mới.
Giáo viên giới thiệu bài mới
_____________________________________________________________
Nguyễn Thái Hùng Trờng THPT Cờ Đỏ
20
giáo án địa lý 10
Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính
- Hoạt động 1:
+ Học sinh nghiên cứu sách giáo khoa,
nêu khái niệm khí quyển.
+ Thành phần, vai trò của khí quyển
- Hoạt động 2: Phân nhóm, mỗi nhóm
nghiên cứu một tầng của khí quyển
+ Độ cao.
+ Đặc điểm.
+ Vai trò.

- Giáo viên bổ sung, củng cố lại
I- Khí quyển:
- Là lớp không khí bao quanh trái đất
luôn chịu ảnh hởng của vũ trụ, trớc hết
là mặt trời.
- Thành phần khí quyển: Khí nitơ
78,1% ; ôxi 20,43%, hơi nớc và các khí
khác 1,47%
- Vai trò hết sức quan trọng đối với sự
tồn tại, phát triển của sinh vật và con
ngời.
1- Cấu trúc của khí quyển:
Gồm 5 tầng:
a/ Tầng đối lu:
- ở xích đạo có bề dày 16km, ở cực
8km.
- Không khí chuyển động theo chiều
thẳng đứng, nhiệt độ giảm theo độ cao
- Tập trung 80% khối lợng không khí,
3/4 lợng hơi nớc của khí quyển.
- Hạt nhân ngng tụ gây mây, ma, nơi
diễn ra sự sống.
b/ Tầng bình lu:
- Giới hạn trên tầng đối lu đến độ cao
50km.
- Không khí chuyển động theo chiều
ngang, nhiệt độ tăng.
- Tầng ôzôn: Hấp thụ các tia tử ngoại
(tia cực tím) bảo vệ trái đất.
c/ Tầng giữa:

- Giới hạn trên tầng bình lu đến 80km
- Không khí rất loãng, nhiệt độ giảm
mạnh.
d/ Tầng i-on
- Giới hạn trên tầng giữa đến 800km.
- Chứa nhiều i-on mang điện tích âm
hoặc dơng --> phản hồi sóng vô tuyến
từ mặt đất truyền lên.
e/ Tầng ngoài:
- Độ cao 800km trở lên. Không khí rất
loãng, chứa chủ yếu là khí hêli, khí
hydrô.
2- Các khối khí:
- Mỗi bán cầu có 4 khối khí chính:
_____________________________________________________________
Nguyễn Thái Hùng Trờng THPT Cờ Đỏ
21
giáo án địa lý 10
- Hoạt động 3: Học sinh nghiên cứu kỹ
mục 2, trả lời:
+ Nguyên nhân hình thành các khối khí
+ Xác định vị trí các khối khí.
- Hoạt động 3: Khái niệm Frônt. Vì sao ở
khối khí chí tuyến, xích đạo không
hình
thành frôngt thờng xuyên ?
- Hoạt động 4: Học sinh quan sát phân
phối bức xạ mặt trời (hình 11.2)
Nhận xét: Nhiệt độ của bề mặt trái đất,
tầng đối lu kết quả liên quan gì đến bức

xạ mặt trời ?
- Hoạt động 5: Dựa vào bảng 11, nhận
xét sự thay đổi nhiệt độ trung bình năm
(BBc) theo vĩ độ, sự thay đổi biên độ
nhiệt độ năm.
- Vì sao nhiệt độ thay đổi nh vậy ?
(Nhớ lại kiến thức bài 6).
- Tại sao vùng chí tuyến nóng hơn xích
đạo (ở xích đạo có diện tích biển, rừng
nhiều)
+ Khối khí cực (rất lạnh): A
+ Khối khí ôn đới (lạnh): P
+ Khối khí chí tuyến (rất nóng): T
+ Khối khí xích đạo (nóng ẩm): E
- Phân biệt ra thành kiểu đại dơng (ẩm):
m. Kiểu lục địa (khô): c
+ Am ; Ac
+ Pm ; Pc
+ Tm ; Tc
+ Em
- Các khối khí khác nhau về tính chất,
luôn luôn chuyển động, bị biến tính.
3- Frông (F)
- Là mặt tiếp xúc của hai khối khí có
nguồn gốc khác nhau.
- Trên mỗi bán cầu có hai frông căn
bản
+ Frông địa cực (FA)
+ Frông ôn đới (FP)
II- Sự phân bố của nhiệt độ không khí

trên trái đất:
1- Bức xạ và nhiệt độ không khí:
- Bức xạ mặt trời là các dòng năng lợng
và vật chất của mặt trời tới trái đất
- Mặt đất hấp thụ 47%, khí quyển 19%.
- Nguồn cung cấp nhiệt chủ yếu cho
trái đất là bức xạn mặt trời, nhiệt của
không khí ở tầng đối lu do nhiệt độ bề
mặt đất đợc mặt trời đốt nóng cung cấp.
- Góc chiếu lớn nhiệt càng nhiều.
2- Sự phân bố nhiệt độ của không khí
trên trái đất.
a/ Phân bố theo vĩ độ địa lý:
- Nhiệt độ giảm dần từ xích đạo đến
cực Bắc (vĩ độ thấp lên cao) do càng
lên vĩ độ cao, góc chiếu sáng của mặt
trời (góc nhập xạ) càng nhỏ dẫn đến l-
ợng nhiệt ít.
- Biên độ nhiệt lại tăng dần (chênh lệch
góc chiếu sáng, thời gian chiếu sáng)
b/ Phân bố theo lục địa, đại dơng:
- Nhiệt độ trung bình năm cao nhất và
_____________________________________________________________
Nguyễn Thái Hùng Trờng THPT Cờ Đỏ
22
giáo án địa lý 10
- Hoạt động 6: Quan sát hình 11.3,
nhận xét sự thay đổi biên độ nhiệt độ ở
các vĩ tuyến khoảng 52
0

B
- Vì sao nhiệt độ trung bình năm cao
nhất ở lục địa chứ không phải đại d-
ơng ?
- Hoạt động 7: Địa hình có ảnh hởng gì
đến nhiệt độ không khí.
- Quan sát hình 11.4, phân tích mối
quan hệ giữa độ dốc, hớng phơi của sờn
núi với góc nhập xạ và lợng nhiệt nhận
đợc.
thấp nhất đều ở lục địa.
+ Cao nhất 30
0
C (hoang mạc Sahara)
+ Thấp nhất -30,2
0
C (đảo Grơnlen).
- Đại dơng có biên độ nhiệt nhỏ, lục địa
có biên độ nhiệt lớn. Do:
+ Nhiệt dung khác nhau. Đất, nớc có sự
hấp thụ nhiệt khác nhau.
+ Càng xa đại dơng, biên độ nhiệt năm
càng tăng do tính chất lục địa tăng dần.
c/ Phân bố theo địa hình:
- Nhiệt độ không khí thay đổi theo độ
cao, trung bình cứ 100m giảm 0,6
0
C.
- Nhiệt độ không khí thay đổi theo độ
dốc và hớng phơi sờn núi.

+ Sờn càng dốc góc nhập xạ càng lớn
+ Hớng phơi của sờn núi ngợc chiều
ánh sáng mặt trời, góc nhập xạ lớn, l-
ợng nhiệt nhiều.
4- Kiểm tra đánh giá:
- So sánh các tầng khí quyển (vị trí, đặc điểm, vai trò)
1- Chọn câu trả lời đúng: Trên mỗi bán cầu có:
a/ Trên mỗi bán cầu có 4 khối khí cơ bản.
b/ Trên mỗi bán cầu có 3 khối khí cơ bản.
c/ Trên mỗi bán cầu có 2 khối khí cơ bản.
2- Khối khí chí tuyến có ký hiệu là:
a/ A
b/ P
c/ T
d/ E
ngày 02 tháng10 năm 2007
tiết 13: Bài 12: sự phân bố khí áp, một số loại gió chính
I- Mục tiêu bài học:
Học sinh phải hiểu rõ:
- Nguyên nhân dẫn đến sự thay đổi khí áp từ nơi này qua nơi khác.
- Nguyên nhân hình thành một số loại gió chính thông qua bản đồ và hình vẽ
II- Phơng pháp:
- Phơng pháp giảng giải, sử dụng phơng tiện trực quan, tranh ảnh
_____________________________________________________________
Nguyễn Thái Hùng Trờng THPT Cờ Đỏ
23
giáo án địa lý 10
- Phơng pháp thảo luận.
III- Tiến trình dạy học:
1- ổn định lớp.

2- Bài cũ.
Nêu sự thay đổi nhiệt độ theo vĩ độ địa lý, theo lục địa, đại dơng. Giải thích.
3- Bài mới.
Giáo viên mở bài
Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính
- Hoạt động 1 (lớp): Nghiên cứu hình
15.1, nhận xét sự phân bố các đai khí
áp trên trái đất.
- Các đai áp cao, áp thấp từ xích đạo
đến cực có liên tục không ? Vì sao ?
- Hoạt động 2 (nhóm): Khí áp thay đổi
do những nguyên nhân nào ?
+ Nhiệt độ cao không khí nở ra, tỷ
trọng giảm --> khí áp giảm
+ Không khí chứa nhiều hơi nớc
--> khí áp giảm
- Hoạt động 3 (cá nhân): Nghiên cứu
hình 12.1, nêu các loại gió trên trái đất
(tên gọi, hớng, tính chất)
- Vì sao gió mậu dịch không cho ma
- Giáo viên chuẩn kiến thức
- Hoạt động 4 (nhóm): Quan sát hình
I- Sự phân bố khí áp:
- Khí áp là sức nén của không khí
xuống mặt trái đất.
- Tùy theo tình trạng của không khí sẽ
có tỷ trọng không khí khác nhau - khí
áp khác nhau.
1- Phân bố các đai khí áp trên trái đất:
Các đai cao áp, áp thấp phân bố xen kẽ

và đối xứng qua đai áp thấp xích đạo.
2- Nguyên nhân thay đổi khí áp:
a/ Khí áp thay đổi theo độ cao.
b/ Khí áp thay đổi theo nhiệt độ.
c/ Khí áp thay đổi theo độ ẩm.
II- Một số loại gió chính.
1- Gió tây ôn đới:
- Thổi theo hớng tây (BBC là tây nam,
NBC là tây bắc) áp cao cận nhiệt đới
--> áp thấp.
- Thổi quanh năm, mang ẩm, ma nhiều.
2- Gió mậu dịch:
- Thổi từ áp cao cận nhiệt đới về xích
đạo.
- Thổi theo một hớng ổn định (ở BBC
hớng đông bắc, ở NBC hớng đông
nam).
- Thổi quanh năm, khô, ít ma.
3- Gió mùa:
- Là gió thổi theo mùa, hớng gió hai
mùa có chiều ngợc nhau.
_____________________________________________________________
Nguyễn Thái Hùng Trờng THPT Cờ Đỏ
24
giáo án địa lý 10
14.1 (T 53), hình 12.2 ; hình 12.3 kết
hợp kiến thức mục 3, trình bày:
+ Xác định trên bản đồ một số trung
tâm áp, hớng gió (tháng 1 và tháng 7)
- Giáo viên lấy ví dụ ở khu vực Nam á,

Đông nam á
- Dựa vào hình 12.4 trình bày sự hình
thành và hoạt động của gió biển, tơng
tự với gió đất
- Giáo viên chuẩn kiến thức: Do sự chênh
lệch nhiệt độ giữa đất và nớc ở các vùng
ven biển. Ban ngày mặt đất
nóng, nhiệt độ
cao, không khí nở ra và trở
thành khu áp
thấp, vùng biển trở thành khu áp cao sinh
ra gió thổi vào đất liền.
- Hoạt động 5 (cá nhân): Dựa vào hình
12.5 cho biết ảnh hởng của gió sờn tây
khác gió khi sang sờn đông nh thế
nào ?
- Khi lên cao, nhiệt độ không khí giảm
bao nhiêu độ/1000m, khi xuống thấp
tăng bao nhiêu độ/1000m
- Giáo viên chuẩn kiến thức.
- Thờng có ở các đới nóng, Nam á,
Đông nam á và một số nơi thuộc vĩ độ
trung bình, Trung Quốc, Đông nam
Liên bang Nga...
- Nguyên nhân hình thành gió mùa:
+ Do sự nóng lên hoặc lạnh đi không
đều giữa lục địa và đại dơng theo mùa -->
có sự thay đổi vùng khí áp cao và khí áp
thấp ở lục địa và đại dơng.
+ Do chênh lệch về nhiệt độ và khí áp

giữa bán cầu bắc và bán cầu nam (vùng
nhiệt đới).
4- Gió địa phơng:
a/ Gió biển và gió đất
- Gió biển, gió đất hình thành ở vùng ven
biển, thay đổi hớng theo ngày và đêm
+ Gió biển thổi từ biển vào ban ngày
+ Gió đất thổi từ đất liền ra biển ban
đêm
b/ Gió phơn:
Là loại gió khô nóng khi xuống núi.
4- Kiểm tra đánh giá:
- Nêu nguyên nhân dẫn đến sự thay đổi khí áp.
- Chọn câu trả lời đúng:
1- Gió mùa là:
a/ Gió thổi theo mùa, hớng gió hai mùa có chiều ngợc nhau
b/ Gió khô nóng khi xuống núi
c/ Gió từ đất liền thổi ra biển
2- Gió tây ôn đới là:
a/ Gió thổi từ cao áp cực về áp thấp ôn đới
b/ Gió thổi từ áp thấp ôn đới về áp cao cận chí tuyến.
c/ Gió thổi từ áp cao cận chí tuyến về áp thấp xích đạo
_____________________________________________________________
Nguyễn Thái Hùng Trờng THPT Cờ Đỏ
25