LUẬN văn THẠC sĩ QUẢN lý HOẠT ĐỘNG dạy học của GIÁO VIÊN các TRƯỜNG TIỂU học QUẬN bắc từ LIÊM, THÀNH PHỐ hà nội

MỤC LỤC
Trang

MỞ ĐẦU
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY
HỌC CỦA GIÁO VIÊN CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC
1.1. Các khái niệm cơ bản của đề tài
1.2. Nội dung quản lý hoạt động dạy học của giáo viên các
trường tiểu học
1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động dạy học của
giáo viên các trường tiểu học
Chương 2 CƠ SỞ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY
HỌC CỦA GIÁO VIÊN CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC
QUẬN BẮC TỪ LIÊM, THÀNH PHỐ HÀ NỘI
2.1. Đặc điểm kinh tế - xã hội và giáo dục tiểu học của quận Bắc
Từ Liêm, thành phố Hà Nội
2.2. Thực trạng quản lý hoạt động dạy học của giáo viên ở
trường tiểu học quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội
Chương 3 BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC

3
15
15
21
27

33
33
39

CỦA GIÁO VIÊN CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC

QUẬN BẮC TỪ LIÊM, THÀNH PHỐ HÀ NỘI
3.1. Hệ thống biện pháp quản lý hoạt động dạy học của giáo viên
các trường tiểu học quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội
3.2. Các biện pháp quản lý bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ
cho công chức, viên chức ngành Bảo hiểm xã hội ở Trường
Đào tạo nghiệp vụ Bảo hiểm xã hội
3.3. Khảo nghiệm sự cần thiết và tính khả thi của các biện pháp
đề xuất
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC

63
63

69
83
88
90
93


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Hoạt động dạy học là hoạt động quan trọng, quyết định đến chất lượng
hoàn thành chức năng, nhiệm vụ của người giáo viên. Trong nhà trường, hoạt
động dạy học có ý nghĩa quan trọng trong nâng cao chất lượng giáo dục và
đào tạo. Quản lý hoạt động dạy của giáo viên là nhiệm vụ trung tâm của hiệu
trưởng, chất lượng dạy học là kết quả cộng hưởng của sự vận động, phát triển
của các thành tố của quá trình dạy học. Quản lý hoạt động dạy học của giáo

viên là mục tiêu trung tâm, xuyên suốt rất quan trọng không thể thiếu trong
quản lý của hiệu trưởng nhà trường nhằm góp phần nâng cao chất lượng dạy
học trong nhà trường.
Thực hiện các Nghị quyết và chủ trương đường lối đổi mới giáo dục phổ
thông của Đảng, Nhà nước và của ngành giáo dục, công tác quản lý hoạt động
dạy học của hiệu trưởng ở các trường tiểu học ở Quận Bắc Từ Liêm trong
nhiều năm qua đã đạt được những thành tích đáng kể, góp phần nâng cao chất
lượng dạy học ở các nhà trường tiểu học nói riêng, nâng cao chất lượng dạy
học trong các nhà trường của quận nói chung. Tuy nhiên, quản lý hoạt động
dạy học của giáo viên còn có một số hạn chế, bất cập, nhất là việc lập kế
hoạch dạy học, xây dựng đội ngũ giáo viên, đổi mới phương pháp dạy học,
quản lý cơ sở vật chất thiết bị dạy học, chậm sử dụng thiết bị kỹ thuật, công
nghệ thông tin vào giảng dạy; chậm hoàn thiện các công cụ quản lý của hiệu
trưởng, các lực lượng tham gia quản lý chưa có sự phối hợp chặt chẽ trong
quản lý chất lượng dạy học ở nhà trường. Những cơ hội, thách thức cùng
những hạn chế tồn tại trong hoạt động quản lý đòi hỏi các nhà quản lý giáo
dục phải tổng kết, rút kinh nghiệm, tìm ra các giải pháp để thực hiện tốt nhất
nhiệm vụ quản lý chất lượng dạy học trong các trường tiểu học.
Để đáp ứng yêu cầu giáo dục đào tạo nguồn nhân lực phục vụ sự
nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, Nghị quyết Hội nghị Ban
Chấp hành Trung ương lần thứ tám (khoá XI) xác định: “Chuyển mạnh quá
3


trình giáo dục từ chủ yếu trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực
và phẩm chất người học...Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy và học
theo hướng hiện đại phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng
kiến thức, kỹ năng của người học khắc phục lối truyền thụ áp đặt một chiều,
ghi nhớ máy móc. Tập trung dạy cách học, cách nghĩ, khuyến khích tự học,
tạo cơ sở để người học tự cập nhật tri thức, kỹ năng, phát triển năng lực” [13,

tr.120]. Quán triệt chủ trương đó, ngành giáo dục, đào tạo của đất nước cũng
như thành phố Hà Nội đã và đang triển khai các đề án đổi mới mạnh mẽ sự
nghiệp giáo dục phổ thông, nhất là hoạt động dạy học và quản lý hoạt động
dạy học của giáo viên các bậc học, trong đó có bậc tiểu học.
Thực tế cho thấy,
các trường phổ thông trên địa bàn thành phố Hà Nội nói chung, các trường
tiểu học nói riêng vẫn còn những bất cập, hạn chế như: chất lượng, hiệu quả
giáo dục còn thấp, chương trình giáo dục còn coi nhẹ thực hành, vận dụng
kiến thức; phương pháp giáo dục, kiểm tra, thi và đánh giá lạc hậu, thiếu thực
chất; quản lý giáo dục, dạy học của giáo viên còn những hạn chế bất cập,
ngành Giáo dục và Đào tạo quận Bắc Từ Liêm cũng không ngoài thực trạng
đó. Nhất là khâu quản lý hoạt động dạy học của giáo viên còn nhiều bất cập
như: công tác kế hoạch hoá hoạt động dạy học, việc bồi dưỡng nâng cao trình
độ kiến thức, kỹ năng tổ chức hoạt động dạy học cho giáo viên, xây dựng ban
hành các văn bản pháp quy về hoạt động dạy học, quản lý khâu đổi mới
phương pháp dạy học, công tác kiểm tra, đánh giá kết quả dạy học và động
viên khích lệ giáo viên, học sinh…
Để khắc phục thực trạng trên, nhiệm vụ quan trọng nhất của ngành Giáo dục
và Đào tạo quận Bắc Từ Liêm nói chung và của các trường tiểu học quận Bắc
Từ Liêm, thành phố Hà Nội nói riêng, là tìm những biện pháp quản lý phù
hợp để nâng cao chất lượng dạy học, đáp ứng yêu cầu phát triển giáo dục tiểu
học trong bối cảnh hiện nay. Xuất phát từ những lý do trên, tác giả chọn đề tài
4


“Quản lý hoạt động dạy học của giáo viên các trường tiểu học quận Bắc
Từ Liêm, thành phố Hà Nội” làm luận văn tốt nghiệp Thạc sĩ chuyên ngành
Quản lý giáo dục.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
* Những nghiên cứu về hoạt động dạy học và quản lý hoạt động dạy

học ở nước ngoài:
Dạy học và quản lý hoạt động dạy học của giáo viên là một trong những
vấn đề luôn nhận được sựu quan tâm của nhiều nhà khoa học trên thế giới.
Trong nền giáo dục Xô Viết có các tác giả V.A.Xukhomlinxki,
V.P.Xtrezicondin, Jaxapob đã nghiên cứu và đề ra một số vấn đề quản lý của
hiệu trưởng trường phổ thông như phân công nhiệm vụ của hiệu trưởng và
phó hiệu trưởng, còn V.A.Xukhomlinxki đặc biệt coi trọng sự trao đổi giữa
hiệu trưởng và phó hiệu trưởng để tìm ra cách quản lý tốt nhất. Tác giả cho
rằng: “Trong những cuộc trao đổi này như đòn bẩy, đã nảy sinh ra những dự
định mà sau này trong công tác quản lý được phát triển trong lao động sáng
tạo của tập thể sư phạm”.
Tác giả V.A.Xukhomlinxki còn chỉ rõ tầm quan trọng của việc tổ chức
dự giờ và phân tích sư phạm bài dạy. Ông đã chỉ ra thực trạng yếu kém của
việc phân tích sư phạm bài dạy cho dù hoạt động dự giờ và góp ý với giáo
viên sau dự giờ của nhà quản lý vẫn diễn ra thường xuyên. Từ đó ông đã đưa
ra nhiều cách phân tích sư phạm bài dạy cho giáo viên.
* Những nghiên cứu về hoạt động dạy học và quản lý hoạt động dạy
học ở Việt Nam:
Ở nước ta các nhà nghiên cứu về giáo dục, quản lý giáo dục, khoa học
quản lý giáo dục và quản lý nhà trường như Trần Kiểm, Thái Duy Tuyên,
Trần Văn Kim, Vũ Như Thành, Lê Minh Đức, Bùi Minh Hiền, Vũ Ngọc Hải,
Đặng Quốc Bảo…đã làm sáng tỏ khái niệm về quản lý, quản lý giáo dục, quản
lý nhà trường và các hoạt động có liên quan.
5


Vấn đề nâng cao chất lượng hoạt động giảng dạy của giáo viên đã thu hút
được sự quan tâm của nhiều nhà nghiên cứu trong nước. Các tác giả Nguyễn
Ngọc Hợi, Phạm Minh Hùng, Thái Văn Thành đã nêu lên những nguyên tắc
chung về nâng cao chất lượng của đội ngũ giáo viên như: xây dựng hoàn thiện

quy chế đánh giá, xếp loại chuyên môn; tổ chức bồi dưỡng năng lực chuyên
môn; xây dựng quy chế thi đua, khen thưởng hợp lý để kích thích phong trào
thi đua dạy tốt...
Tác giả Trần Bá Hoành cũng đã đề cập đến việc đổi mới phương pháp
dạy học “lấy học sinh làm trung tâm, tăng cường phương pháp tự học, phát
triển các phương pháp dạy học tích cực...” [17].
Tác giả Trần Kiểm trong quyển “Những vấn đề cơ bản của khoa học
quản lý giáo dục” đã nói rõ “…hoạt động quản lý nhà trường bao gồm nhiều
loại, như quản lý các hoạt động giáo dục: hoạt động dạy học, hoạt động giáo
dục, hoạt động xã hội, hoạt động văn thể, hoạt động lao động, hoạt động ngoại
khóa, hoạt động giáo dục hướng nghiêp…; quản lý các đối tượng khác nhau:
quản lý giáo viên, học sinh, tài chính, cơ sở vật chất…; quản lý nhiều khách
thể khác nhau: quản lý thực hiện xã hội hóa giáo dục, điều tiết và điều chỉnh
ảnh hưởng từ bên ngoài nhà trường, phối hợp với Ban đại diện cha mẹ học
sinh…” [21].
Tác giả Lê Huỳnh trong “Cẩm nang nghiệp vụ quản lý trường học” đã
khẳng định “vai trò rất lớn của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, Đội TNTP Hồ Chí
Minh trong nâng cao chất lượng học tập cho học sinh, cũng như trách nhiệm
của Chi bộ Đảng, Công đoàn cơ sở, các Hội đồng khác trong nhà trường đối
với nâng cao chất lượng chuyên môn, nghiệp vụ của giáo viên”.
Trong “ Những bài giảng về quản lý trường học”, tác giả Hà Sĩ Hồ đã
nêu rõ mục tiêu quản lý, nội dung và giải pháp quản lý nhà trường phổ thông.
Tác giả cho rằng “trong việc thực hiện mục tiêu đào tạo, việc quản lý dạy và
học (theo nghĩa rộng) là nhiệm vụ trung tâm của nhà trường”.
6


Về giải pháp để nâng cao chất lượng giáo dục phổ thông, tác giả Nguyễn
Văn Lê đã nêu “Cần có giải pháp phòng ngừa, khắc phục hiện tượng học sinh
yếu kém; cần chú trọng các giải pháp giáo dục tư tưởng chính trị cho cán bộ,

giáo viên kết hợp với việc bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ...”. Tác giả cũng
nêu rõ quan điểm của mình về sự cần thiết của các phương tiện hỗ trợ dạy học
trong các giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục phổ thông là “thiết bị và đồ
dùng dạy học là phương tiện vật chất để phục vụ quá trình đổi mới phương
pháp dạy học, giúp cho giáo viên thực hiện có hiệu quả mục tiêu dạy học,
giúp học sinh trực tiếp quan sát, phát huy tính chủ động, tích cực, phát huy
năng lực sáng tạo trong tiếp thu kiến thức góp phần nâng cao chất lượng giáo
dục toàn diện”.
Thời gian qua nhiều hội thảo khoa học, hội nghị chuyên đề được tổ chức
để bàn về các giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục, chất lượng dạy học bộ
môn,... Qua các đề tài nghiên cứu, các bài tham luận ở các hội thảo, hội nghị,
các tác giả đều đã làm rõ vai trò của người hiệu trưởng trong quản lý hoạt
động dạy học để nâng cao chất lượng dạy học. Trong đó nhấn mạnh khả năng
tổ chức các hoạt động về chuyên môn như: bồi dưỡng giáo viên, bồi dưỡng
học sinh giỏi, chuẩn hoá đội ngũ, tổ chức các hội thảo về phương pháp dạy
học hiệu quả.
Tác giả Tăng Thị Kim Dung với đề tài “ Một số giải pháp quản lý nhằm
nâng cao chất lượng hoạt động dạy học ở các trường trung học cơ sở trên địa
bàn ven đô thành phố Cao Lãnh, tỉnh Đồng Tháp”. Tác giả đã tiến hành
nghiên cứu cơ sở lý luận của vấn đề quản lý hoạt động dạy học ở trường trung
học cơ sở nói chung, thực trạng quản lý hoạt động dạy học ở một số trường
trung học cơ sở trên địa bàn ven đô thành phố Cao Lãnh, tỉnh Đồng Tháp và đề
xuất một số giải pháp quản lý nhằm nâng cao chất lượng hoạt động dạy học ở
các trường này. Tuy nhiên, khi đề xuất các giải pháp tác giả chỉ tập trung vào
giải pháp về quản lý cơ sở vật chất và quản lý các điều kiện hỗ trợ hoạt động
dạy học, tăng cường đầu tư, phát triển mạng lưới trường lớp, cung cấp thiết bị dạy
7


học, xây nhà công vụ cho giáo viên, hỗ trợ kinh phí đi lại cho giáo viên... mà chưa

đề cập nhiều đến các giải pháp quản lý chuyên môn, nghiệp vụ để nâng cao chất
lượng dạy học.
Tại tỉnh Cà Mau, tác giả Báo Trung Thành đã thực hiện luận văn thạc sĩ
chuyên ngành Quản lý giáo dục với đề tài “nâng cao chất lượng dạy học tại
các trường trung học phổ thông huyện Thới Bình, tỉnh Cà Mau”, nghiên cứu
tìm nguyên nhân vì sao chất lượng dạy học tại các trường trung học phổ thông
ở huyện Thới Bình luôn thấp hơn các trường trung học phổ thông ở các địa
phương khác trong tỉnh và đề xuất các giải pháp về quản lý chất lượng dạy
học. Trong quá trình nghiên cứu tác giả tập trung vào phương pháp đánh giá
chất lượng đầu vào (học sinh lớp 10) để phân loại học sinh từ đó đề xuất các
biện pháp dạy học phù hợp với từng đối tượng, đồng thời tác giả cũng tập
trung nhấn mạnh các giải pháp quản lý đổi mới phương pháp dạy học và kiểm
tra đánh giá. Tuy nhiên, tác giả chưa đề xuất giải pháp để giải quyết những
hạn chế hiện nay của các trường trung học phổ thông huyện Thới Bình là cơ
sở vật chất, trường lớp và chất lượng đội ngũ giáo viên.
Tác giả Võ Thanh Liêm thực hiện luận văn thạc sĩ chuyên ngành Quản
lý giáo dục với đề tài “Một số giải pháp quản lý hoạt động dạy học ở các
trường trung học phổ thông huyện Phú Tân, tỉnh Cà Mau”. Trong đó đã trình
bày đặc điểm, tình hình chung của các trường trung học phổ thông ở vùng
nông thôn và những đặc điểm về hoạt động giảng dạy, học tập của giáo viên
và học sinh, đồng thời đề xuất các giải pháp quản lý để nâng cao chất lượng
dạy học, đặc biệt tập trung giải quyết vấn đề về đổi mới quản lý phương pháp
dạy học và kiểm tra đánh giá, về các biện pháp huy động học sinh đến trường
và hạn chế học sinh bỏ học, về ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý và
giảng dạy. Song tác giả chưa đề xuất được các giải pháp tác động nâng cao
chất lượng đội ngũ giáo viên, cũng như giải pháp tác động đến học sinh để
nâng cao chất lượng học tập.
8

Tác giả Trần Thị Thuỷ Trâm thực hiện luận văn thạc sĩ chuyên ngành
Quản lý giáo dục với đề tài “Biện pháp bồi dưỡng đội ngũ cán bộ quản lý giáo
dục trên địa bàn thành phố Cà Mau”. Tác giả đã đánh giá những điểm mạnh,
điểm yếu của đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục của thành phố hiện nay. Qua đó
đề xuất 4 giải pháp để bồi dưỡng đội ngũ này là: bồi dưỡng về tư tưởng, chính
trị, đạo đức, lối sống của cán bộ quản lý; chuẩn hoá chuyên môn, nghiệp vụ,
lý luận chính trị, quản lý nhà nước, quản lý giáo dục; trang bị kỹ năng sử
dụng công nghệ thông tin và nâng cao trình độ ngoại ngữ; tổ chức giao lưu,
học tập kinh nghiệm”.
Những năm gần đây đã có một số luận văn Thạc sĩ nghiên cứu về quản
lý hoạt động dạy học trong nhà trường các cấp như:
Tác giả Hoàng Thị Yến nghiên cứu đề tài: Biện pháp quản lý hoạt động
dạy học của hiệu trưởng các trường tiểu học quận Lê Chân – Hải Phòng; Tác
giả Bùi Chương An nghiên cứu đề tài: Biện pháp quản lý hoạt động dạy học
ở trường Trung học phổ thông công lập huyện Hạ Hoà - Phú Thọ đáp ứng
yêu cầu trường chuẩn Quốc gia; Tác giả Nguyễn Văn Du nghiên cứu đề tài:
Biện pháp quản lý hoạt động dạy học của hiệu trưởng các trường trung học
cơ sở huyện Ninh Giang - Hải Dương; Tác giả Phùng Thị Thuý Hằng nghiên
cứu đề tài: Biện pháp quản lý hoạt động giảng dạy của hiệu trưởng các
trường trung học phổ thông vùng có điều kiện kinh tế xã hội đặc biệt khó
khăn trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng; Tác giả Trần Mạnh Hưởng nghiên cứu đề
tài: Biện pháp quản lý hoạt động dạy học của hiệu trưởng các trường trung
học phổ thông huyện Lâm Thao - Phú Thọ; Tác giả Đỗ Thành Đồng nghiên
cứu đề tài: Giải pháp quản lý hoạt động dạy học ở các trường trung học cơ
sở huyện Thiệu Hoá - Thanh Hoá…
Như vậy, vấn đề nâng cao chất lượng quản lý hoạt động dạy học của
giáo viên đã từ lâu luôn được các nhà nghiên cứu giáo dục trong và ngoài
nước quan tâm. Nhất là những công trình nghiên cứu luận văn cao học những
năm gần đây với nhiều cách tiếp cận khác nhau, ở những địa phương khác
9

nhau, với phạm vi nghiên cứu khác nhau, song đều đã khẳng định vai trò quan
trọng của công tác quản lý trong việc nâng cao chất lượng dạy và học trong
các nhà trường.
Các công trình luận văn kể trên đã đề cập đến những vấn đề cơ bản liên quan
đến hoạt động dạy học và đưa ra những biện pháp giúp nâng cao khả năng
quản lý hoạt động dạy học của nhà trường. Về cơ bản các công trình đó đã
tiến hành nghiên cứu thực trạng quản lý hoạt động dạy học của hiệu trưởng
đối với giáo viên hoặc của các chủ thể khác đối với các trường ở cấp học phổ
thông bằng những cách tiếp cận khác nhau; và đã đề xuất được một số biện
pháp cần thiết, khả thi để nâng cao hiệu quả quản lý. Các biện pháp đề xuất
đều đã hướng vào việc đảm bảo cho hoạt động dạy học có nề nếp và góp phần
nâng cao chất lượng dạy học.
Do hướng tiếp cận khác nhau nên nội dung và cách thức thực hiện các biện
pháp cũng có những điểm riêng khác nhau; mặc dù vậy những kết quả nghiên
cứu trên đã góp phần hoàn thiện và làm phong phú thêm lý luận quản lý hoạt
động dạy học ở các trường tiểu học; tác giả sẽ có cơ sở để kế thừa, bổ sung,
phát triển chúng trong luận văn của mình.
Tuy nhiên, hướng nghiên cứu về quản lý hoạt động dạy học ở các
trường tiểu học trên địa bàn Hà Nội vẫn còn ít công trình nghiên cứu, vì vậy
trong phạm vi cho phép, tác giả nghiên cứu đề tài "Quản lý hoạt động dạy
học của giáo viên các trường tiểu học quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội"
hy vọng có thể đưa ra những biện pháp quản lý hoạt động dạy học hữu hiệu
nhằm nâng cao chất lượng giáo dục cấp tiểu học quận Bắc Từ Liêm, thành
phố Hà Nội trong thời kỳ mới.
3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu
* Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở luận giải làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn, luận văn hướng tới
đề xuất biện pháp quản lý hoạt động dạy học của giáo viên các trường tiểu học

10


quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội, góp phần nâng cao chất lượng dạy học,
giáo dục bậc tiểu học, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông hiện nay.
* Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu làm rõ cơ sở lý luận về hoạt động dạy học của giáo viên
các trường tiểu học và quản lý hoạt động này.
- Khảo sát, phân tích đánh giá thực trạng quản lý hoạt động dạy học của
giáo viên các trường tiểu học quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội.
- Đề xuất biện pháp quản lý hoạt động dạy học của giáo viên các trường
tiểu học quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội.
- Khảo sát tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất.
4. Khách thể, đối tượng, phạm vi nghiên cứu của đề tài
* Khách thể nghiên cứu
Hoạt động dạy học ở trường tiểu học quận Bắc Từ Liêm, thành phố
Hà Nội.
* Đối tượng nghiên cứu
Quản lý hoạt động dạy học của giáo viên ở trường tiểu học quận Bắc
Từ Liêm, thành phố Hà Nội.
* Phạm vi nghiên cứu
- Về nội dung: Luận văn nghiên cứu quản lý hoạt động dạy học của
giáo viên ở trường tiểu học nhằm nâng cao chất lượng dạy học ở các trường
tiểu học.
- Về không gian nghiên cứu: Luận văn nghiên cứu công tác quản lý
hoạt động dạy của giáo viên các trường tiểu học: Trường tiểu học Minh Khai
A, trường tiểu học Minh Khai B, trường tiểu học Xuân Đỉnh, trường tiểu học
Cổ Nhuế A, trường tiểu học Đông Ngạc A, trường tiểu học Đông Ngạc B
quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội.
- Về thời gian: Các số liệu điều tra, khảo sát sử dụng để nghiên cứu

trong phạm vi 2 năm từ năm 2013 đến 2015.
11


5. Giả thuyết khoa học
Chất lượng hoạt động dạy học của giáo viên không chỉ phụ thuộc vào
người dạy mà còn bị chi phối và phụ thuộc vào nhiều yếu tố trong đó có công
tác quản lý. Nếu trong quá trình quản lý hoạt động dạy học của giáo viên, các
chủ thể thực hiện đồng bộ và hiệu quả những vấn đề như: kế hoạch hoá hoạt
động dạy học; tổ chức bồi dưỡng nâng cao nhận thức, kiến thức, kỹ năng tổ
chức các hoạt động dạy học cho người dạy; hoàn thiện cơ chế và xây dựng
ban hành các văn bản pháp quy về hoạt động dạy học; thường xuyên kiểm tra,
đánh giá kết quả dạy, động viên khích lệ được sự nỗ lực trong giảng dạy của
giáo viên… thì hiệu quả quản lý hoạt động dạy học được nâng lên, góp phần
nâng cao chất lượng dạy học của nhà trường, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ giáo
dục trong giai đoạn hiện nay.
6. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
* Phương pháp luận
Trong quá trình nghiên cứu, tác giả dựa trên cơ sở phương pháp luận
duy vật biện chứng của chủ nghĩa Mác - Lênin; quán triệt sâu sắc tư tưởng Hồ
Chí Minh và quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về giáo dục; đồng thời
vận dụng các quan điểm hệ thống - cấu trúc, lịch sử - lo gic và quan điểm thực
tiễn trong triển khai thực hiện các nhiệm vụ nghiên cứu đề tài.
* Phương pháp nghiên cứu
Để phục vụ nghiên cứu của đề tài, tác giả sử dụng kết hợp các phương
pháp nghiên cứu lý thuyết và thực tiễn, cụ thể là:
- Nhóm các phương pháp nghiên cứu lý thuyết
+ Hệ thống hoá, khái quát hoá các quan điểm, chủ trương, chính sách
của Đảng, Nhà nước, các cơ quan chức năng về hoạt động dạy học và quản lý
hoạt động dạy học của giáo viên.

+ Nghiên cứu tài liệu, thu thập thông tin, phân tích, tổng hợp các số
liệu, các báo cáo về hoạt động dạy học của giáo viên và quản lý hoạt động dạy
học của nhà trường.
12


+ Nghiên cứu giáo trình, sách giáo khoa, tài liệu về khoa học quản lý và
quản lý giáo dục; các công trình nghiên cứu, các bài báo khoa học có liên
quan đến đề tài nghiên cứu được đăng tải trên các tạp chí, báo, kỷ yếu hội
thảo khoa học…
- Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
+ Phương pháp điều tra: Điều tra xã hội học đối với cán bộ quản lý,
giáo viên, cán bộ thuộc các lực lượng khác và cha mẹ học sinh để làm cơ sở
đánh giá thực trạng, tìm nguyên nhân và đề xuất các biện pháp quản lý hoạt
động dạy học của giáo viên.
+ Phương pháp quan sát: Quan sát hoạt động lãnh đạo; hoạt động dạy
học của giáo viên; hoạt động học tập, rèn luyện của học sinh để rút ra kết luận
về nội dung nghiên cứu.
+ Phương pháp toạ đàm, trao đổi: Toạ đàm, trao đổi với cán bộ quản lý,
giáo viên và học sinh từ đó rút ra những kết luận cho nhiệm vụ nghiên cứu.
+ Phương pháp tổng kết thực tiễn: Nghiên cứu từ những vấn đề đã và
đang diễn ra nhằm đúc rút thành kinh nghiệm về quản lý hoạt động dạy học
của giáo viên tiểu học ở quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội.
- Các phương pháp hỗ trợ
+ Phương pháp chuyên gia: Xin ý kiến của các nhà khoa học, nhà quản
lý về một số vấn đề lý luận và thực tiễn có liên quan trong quá trình nghiên
cứu đề tài.
+ Phương pháp thống kê toán học: Sử dụng phương pháp thống kê toán
học để xử lý, phân tích, tổng hợp kết quả điều tra.
7. Ý nghĩa của đề tài

Luận văn nếu được nghiên cứu thành công sẽ góp phần làm phong phú
thêm cơ sở lý luận về quản lý hoạt động dạy học của giáo viên tiểu học; đồng
thời làm sáng tỏ những vấn đề thực tiễn quản lý hoạt động dạy học của giáo
viên các trường tiểu học quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội, từ đó đề xuất
13


hệ thống biện pháp có tính khả thi nhằm nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động
dạy học của giáo viên tiểu học trên địa bàn. Luận văn có thể dùng làm tài liệu
tham khảo trong quản lý hoạt động dạy học nói chung và ở quận Bắc Từ
Liêm, thành phố Hà Nội nói riêng, góp phần nâng cao chất lượng dạy học
trong các nhà trường tiểu học hiện nay.
8. Kết cấu của đề tài
Luận văn có kết cấu gồm: Phần mở đầu, 3 chương (8 tiết), kết luận,
danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục.

14


Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
CỦA GIÁO VIÊN CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC
1.1. Các khái niệm cơ bản của đề tài
1.1.1. Hoạt động dạy học
Hoạt động dạy học được hiểu là một hình thức đặc biệt của giáo dục
(nghĩa rộng), xem như là một trường hợp riêng của giáo dục. Dạy học là con
đường đặc biệt quan trọng trong mối quan hệ biện chứng và phối hợp với các
con đường, các hoạt động khác trong quá trình giáo dục để thực hiện các mục
tiêu và nhiệm vụ giáo dục đặt ra.
Dạy học là một quá trình truyền thụ, tổ chức nhận thức kiến thức, kinh

nghiệm xã hội và nghề nghiệp cho người học nhằm hình thành và phát triển
nhân cách nói chung và nhân cách nghề nghiệp nói riêng. Dạy học bao hàm
trong nó sự học và sự dạy gắn bó với nhau, trong đó sự dạy không chỉ là sự
giảng dạy mà còn là sự tổ chức, chỉ đạo và điều khiển sự học.
Tác giả Phạm Viết Vượng cho rằng: “Hoạt động dạy học là hoạt động của
hai chủ thể, trong đó dưới sự tổ chức, hướng dẫn, điều khiển của giáo viên, người học
nhận thức lại nền văn minh nhân loại và rèn luyện hình thành kỹ năng hoạt động, tạo
lập thái độ sống tốt đẹp” [37, tr.34] .

Tác giả Trần Thị Tuyết Oanh quan niệm: “Dạy học là hoạt động tương
tác giữa dạy và học”.
Trong nhà trường, hoạt động dạy là một mặt của quá trình dạy và học,
do người giáo viên thực hiện theo nội dung chương trình dạy học đã xác định,
nhằm giúp người học đạt được các mục tiêu học tập theo từng bài học hoặc
toàn khoá đào tạo. Hoạt động dạy học không chỉ hướng đến yêu cầu truyền
thụ kiến thức, hình thành kỹ năng, kỹ xảo và thái độ nghề nghiệp đúng đắn ở
người học mà còn góp phần phát triển tính tích cực và tổ chức các hoạt động
học tập của học sinh.

15


Dạy học là hoạt động của giáo viên, không chỉ là hoạt động truyền thụ
cho học sinh những nội dung đáp ứng được các mục tiêu đề ra mà còn hơn
nữa là hoạt động giúp đỡ chỉ đạo và hướng dẫn học sinh trong quá trình lĩnh
hội kiến thức. Chỉ khi nào nắm bắt được các điều kiện bên trong (hiểu biết,
năng lực, hứng thú, …) của học sinh thì giáo viên mới đưa ra được những tác
động sư phạm phù hợp để hoạt động học đạt được kết quả mong muốn.
Từ những quan niệm trên, chúng tôi quan niệm: Hoạt động dạy học là
hoạt động có mục đích, có tổ chức, tương tác giữa hoạt động dạy của giáo viên

và hoạt động học của người học nhằm truyền thụ, tổ chức, điều khiển và lĩnh
hội kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo và thái độ đáp ứng mục tiêu, nhiệm vụ dạy học.
Trong nhà trường dạy và học là hai hoạt động đặc trưng, cơ bản của
quá trình dạy học. Hai hoạt động này thống nhất biện chứng với nhau. Sự tác
động qua lại giữa dạy và học, giữa thầy và trò phản ánh tính chất hai mặt của
quá trình dạy học. Hai hoạt động này không thể tồn tại một cách độc lập mà
chúng luôn thống nhất (nhưng không đồng nhất) với nhau. Nếu có tồn tại thì
không còn mang bản chất đặc trưng của quá trình dạy học. Ví dụ, nếu quá
trình học mà không có quá trình dạy thì đó là quá trình tự học, tự nghiên cứu
(nhưng vẫn kết tinh kết quả của quá trình dạy trước đó vì một cá thể người
mới sinh ra không có khả năng tự học được) hoặc nói theo dân gian “Không
thầy đố mày làm nên”.
Hoạt động dạy học chỉ đạt hiệu quả tối ưu trong trường hợp có sự thống
nhất biện chứng giữa hoạt động dạy và hoạt động học, trong đó sự nỗ lực của
giáo viên và của học sinh trùng nhau tạo sự cộng hưởng của chính quá trình
dạy học đó.
Để đạt được mục đích dạy học, người dạy và người học phải cộng tác
trong việc phát huy các yếu tố chủ quan của mỗi cá nhân (phẩm chất và năng
lực cá nhân) nhằm xác định nội dung, lựa chọn phương pháp, tìm kiếm các
hình thức, tận dụng các phương tiện và điều kiện, đánh giá kết quả thu được.
16


Người dạy vừa chịu tác động của chủ thể quản lý dạy học, vừa là người
định hướng (lập kế hoạch, mục tiêu), người chỉ dẫn, người huấn luyện. Người
dạy chỉ ra cách thức hiệu quả để người học đạt mục tiêu; kích thích, theo dõi,
điều chỉnh động cơ và cách thức phù hợp cho hoạt động của người học; chỉ ra
cho người học các cách học khác nhau. Người dạy là người chỉ dẫn người học
lập chương trình học tập, cung cấp các thông tin liên quan đến nội dung và
nhiệm vụ người học cần thực hiện; tạo cơ hội cho người học chủ động xây dựng

kế hoạch học tập và lựa chọn cách thức đạt mục tiêu. Người dạy luôn theo sát,
chỉ đạo người học thực hiện các nhiệm vụ học tập, dẫn dắt người học chủ động
thực hiện các thao tác học tập để hình thành kỹ năng, kịp thời điều chỉnh các
thao tác, hướng đi chưa chuẩn xác của người học; đồng thời tự kiểm tra đánh giá
kết quả dạy của mình và kiểm tra đánh giá kết quả học của người học.
Người học ở đây với tư cách vừa là đối tượng của hoạt động dạy nhưng
cũng đồng thời là chủ thể của các hoạt động trong quá trình học. Người học tự
xây dựng kế hoạch, tự tổ chức, tự chỉ đạo và kiểm tra hoạt động học của mình
theo kế hoạch, cách tổ chức, chỉ đạo và phương pháp kiểm tra đánh giá của
người dạy.
Các công việc trên của họ được thực hiện theo một kế hoạch, có tổ
chức, tuân thủ sự chỉ đạo và được sự kiểm tra đánh giá của chủ thể quản lý
dạy học. Nói cụ thể hơn, trong quá trình dạy học đã xuất hiện đồng thời các
hoạt động của chủ thể quản lý dạy học, của người dạy và của người học như
sau: Chủ thể quản lý dạy học tác động đến dạy học và người học thông qua
thực hiện các chức năng: kế hoạch hoá, tổ chức, chỉ đạo, kiểm tra.
1.1.2. Hoạt động dạy học của giáo viên tiểu học
Giáo dục tiểu học (tiếng Anh: primary education, elementary
education) là giai đoạn thứ nhất của giáo dục bắt buộc. Là giai đoạn tiếp theo
sau giáo dục mầm non (nhà trẻ và mẫu giáo) và trước giai đoạn giáo dục trung
học. Đây là bậc giáo dục cho trẻ em từ lớp một (6 tuổi) tới hết lớp năm. Đây
17


là bậc học quan trọng đối với sự phát triển của trẻ em, thời gian hình thành
nhân cách và năng lực (trí tuệ và thể chất).
Mục đích giáo dục tiểu học nhằm giúp học sinh hình thành những cơ sở
ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất,
thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản để học sinh tiếp tục học trung học cơ sở. Mục
tiêu chính của giáo dục tiểu học là giúp tất cả học sinh biết đọc, biết viết, và

biết tính toán với những con số ở mức độ căn bản, cũng như thiết lập những
hiểu biết căn bản về khoa học, toán, địa lý, lịch sử, và các môn khoa học xã
hội khác. Chương trình học tại tiểu học được thống nhất toàn quốc, gồm các
môn: Tiếng Việt, Toán, Đạo đức,..
Từ sự phân tích trên, chúng tôi quan niệm: Hoạt động dạy học của giáo
viên tiểu học là hoạt động có tổ chức, có mục đích, tương tác giữa hoạt động
truyền thụ, tổ chức, điều khiển hoạt động lĩnh hội của giáo viên và hoạt động
lĩnh hội của học sinh nhằm trang bị, giúp học sinh lĩnh hội kiến thức, kỹ
năng, kỹ xảo và thái độ nhằm thực hiện mục tiêu của giáo dục tiểu học.
Thực chất hoạt động dạy học của giáo viên tiểu học là sự phối hợp,
tương tác giữa hoạt động dạy và hoạt động học. Bao gồm:
Hoạt động dạy của giáo viên: Là hoạt động truyền thụ, chỉ đạo, tổ chức
và điều khiển hoạt động lĩnh hội kiến thức, rèn luyện kỹ năng, kỹ xảo và hình
thành thái độ, các phẩm chất cần thiết của công dân trong giai đoạn mới.
Hoạt động học của học sinh: Là hoạt động lĩnh hội, tự tổ chức lĩnh hội
kiến thức, rèn luyện kỹ năng, kỹ xảo và hình thành thái độ, các phẩm chất
nhân cách.
Trong quá trình lĩnh hội, người dạy đóng vai trò chỉ đạo, tổ chức và
điều khiển, người học có vai trò chủ đạo trong quá trình lĩnh hội kiến thức.
Chủ thể hoạt động dạy học chính là giáo viên và học sinh. Học sinh vừa
là khách thể của quá trình truyền thụ vừa là chủ thể của quá trình lĩnh hội.
Đối tượng của hoạt động dạy học là nội dung, chương trình của bậc học
tiểu học, đáp ứng mục tiêu, nhiệm vụ giáo dục tiểu học đặt ra.
18


Nội dung của hoạt động dạy học chính là thực hiện nội dung, chương
trình của bậc học tiểu học. Nghị quyết Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương
Đảng lần thứ tám (khoá XI) chỉ rõ: “tập trung phát triển trí tuệ, thể chất, hình
thành phẩm chất, năng lực công dân, phát hiện và bồi dưỡng năng khiếu, định

hướng nghề nghiệp cho học sinh. Nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện,
chú trọng giáo dục lý tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống, ngoại ngữ, tin
học, năng lực và kỹ năng thực hành, vận dụng kiến thức vào thực tiễn. Phát
triển khả năng sáng tạo, tự học, khuyến khích học tập suốt đời” [13].
Cách thức của hoạt động dạy học, bao gồm:
Cách thức dạy: Truyền thụ kiến thức; rèn luyện kỹ năng; hình thành
thái độ; tổ chức hoạt động lĩnh hội; hướng dẫn tự học, tự nghiên cứu.
Cách thức học: Nghe, ghi và thực hiện các nhiệm vụ học tập do giáo
viên tổ chức, chỉ đạo, định hướng, hướng dẫn.
Kết quả của hoạt động dạy học chính là sự trưởng thành về kiến thức,
sự hiểu biết và các phẩm chất của người học.
1.1.3. Quản lý hoạt động dạy học của giáo viên tiểu học
Quản lý hoạt động dạy học là một trong những nội dung quản lý chủ
yếu của quản lý nhà trường. Thực chất quản lý hoạt động dạy học của giáo
viên là hệ thống những tác động có ý thức của chủ thể quản lý trong nhà
trường đến hoạt động dạy của giáo viên nhằm thực hiện có hiệu quả mục tiêu
dạy học.
Quản lý hoạt động dạy học ở trường tiểu học không nằm ngoài quan niệm
trên bởi tiểu học là bậc học quan trọng Từ đó có thể hiểu: Quản lý hoạt động
dạy học của giáo viên tiểu học là hệ thống tác động có mục đích, có kế hoạch
của các chủ thể quản lý đến hoạt động dạy học của giáo viên tiểu học nhằm
đảm bảo cho hoạt động dạy học vận hành thống nhất, đồng bộ và hiệu quả,
chất lượng cao, góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục tiểu học đã xác định.
Mục đích quản lý hoạt động dạy học
19


Mục đích của việc quản lý hoạt động dạy là nhằm nâng cao chất lượng
hoạt động dạy của giáo viên thông qua đó tác động đến hoạt động học của học
sinh qua đó thực hiện có hiệu quả mục tiêu, nhiệm vụ dạy học.

Quản lý hoạt động dạy của giáo viên là quản lý một quá trình với tư
cách một hệ thống toàn vẹn, bao gồm các thành tố cơ bản: mục đích, nhiệm
vụ, nội dung dạy học, hoạt động dạy, các phương pháp và phương tiện dạy
học, các hình thức tổ chức dạy học, kiểm tra đánh giá kết quả dạy học. Tất cả
các thành tố này tồn tại trong mối quan hệ qua lại và thống nhất với môi
trường của nó: môi trường xã hội - chính trị và môi trường khoa học - kinh tế
- công nghệ. Điều đó có nghĩa là chủ thể quản lý phải tác động vào toàn bộ
các thành tố của hoạt động dạy học theo quy luật tâm lý, giáo dục học, lý luận
về quản lý để đưa hoạt động dạy học từ trạng thái này sang trạng thái cao hơn
để dần tiến tới mục tiêu giáo dục .
Hoạt động dạy học vận động và phát triển là do các nhân tố cấu thành
của nó vận động và tương tác với nhau nhằm thực hiện mục tiêu của quá
trình, góp phần thực hiện mục đích giáo dục nói chung. Vì vậy quản lý hoạt
động dạy học vừa phải làm sao cho mỗi nhân tố có được lực tác động đủ
mạnh, lại vừa đảm bảo sự vận động nhịp nhàng, hài hoà và thống nhất của
toàn bộ quá trình, không được để nhân tố nào vận động yếu làm ảnh hưởng
đến sự phát triển chung của quá trình. Điều này đòi hỏi người quản lý phải
có nghệ thuật, vận dụng linh hoạt các biện pháp quản lý mới đạt được mục
tiêu đề ra.
Nhiệm vụ của quản lý quá trình dạy học
Quản lý quá trình dạy học là phải tổ chức thực hiện các nhiệm vụ cơ
bản như: quản lý việc thực hiện mục tiêu, chương trình dạy học; quản lý việc
xây dựng và thực hiện nội dung dạy học; quản lý hoạt động dạy của giáo viên;
quản lý hoạt động học của học sinh; quản lý cơ sở vật chất, thiết bị phục vụ
dạy – học; Tổ chức kiểm tra, đánh giá kết quả dạy học.
20


1.2. Nội dung quản lý hoạt động dạy học của giáo viên các trường
tiểu học

1.2.1. Kế hoạch hoá hoạt động dạy học của giáo viên
* Xây dựng kế hoạch dạy học:
Ban Giám hiệu tổ chức cho giáo viên học tập, nghiên cứu chủ trương
của Đảng và Nhà nước về dạy học 2 buổi/ngày đối với cấp tiểu học. Tổ chức
nghiên cứu nội dung, chương trình, phương pháp dạy học 2 buổi/ngày. Tổ
chức thảo luận mục tiêu dạy học cả ngày và mục tiêu trong kế hoạch tổng thể
của nhà trường. Hoàn thiện cơ cấu tổ chức đảm bảo quy định về giáo viên, cơ
sở vật chất, trang thiết bị, tài chính phục vụ cho dạy 2 buổi/ngày đảm bảo phù
hợp với điều kiện thực tế của trường. Triển khai thực hiện dạy 2 buổi/ngày
theo đúng quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
* Nội dung yêu cầu kế hoạch đối với cá nhân:
- Cơ sở để xây dựng kế hoạch: các chỉ thị, nhiệm vụ năm học, hướng
dẫn giảng dạy bộ môn, định mức chỉ tiêu được giao, tình hình điều tra chất
lượng học sinh, các điều kiện đảm bảo cho việc dạy và học.
- Xác định mục tiêu, chỉ tiêu phấn đấu về các mặt hoạt động. Đề ra các
biện pháp để đạt được các mục tiêu và điều kiện để đảm bảo thực hiện kế
hoạch như: sách giáo khoa, tài liệu tham khảo, trang thiết bị dạy học bộ môn,
kinh phí dành cho các hoạt động, kế hoạch cụ thể từng chương, từng bài, từng
tháng, từng tuần. Chỉ đạo việc thực hiện đổi mới chương trình, phương pháp
dạy học trong giai đoạn hiện nay.
* Quản lý phân công giảng dạy
Việc phân công giáo viên đúng người, đúng việc có ảnh hưởng rất lớn
đến chất lượng dạy học. Vì vậy Hiệu trưởng phải là người nhận thức đúng
tầm quan trọng của công tác phân công giảng dạy. Xác định rõ mục tiêu, kế
hoạch dạy học của năm học kết hợp với việc nắm vững năng lực, trình độ,
kinh nghiệm và hoàn cảnh của từng giáo viên.
21


Hiệu trưởng xác định hình thức phân công giáo viên: phân công giáo viên

chuyên dạy một khối lớp trong nhiều năm hay mỗi năm dạy một khối lớp.
Để việc phân công giảng dạy cho giáo viên đạt được mục tiêu kế hoạch
thì hiệu trưởng phải định ra chuẩn phân công phù hợp. Đó là:
+ Theo yêu cầu của hoạt động dạy.
+ Căn cứ vào năng lực và sở trường.
+ Căn cứ vào thâm niên nghề nghiệp.
+ Căn cứ vào hoàn cảnh gia đình và nguyện vọng cá nhân.
+ Căn cứ vào nguồn đào tạo.
1.2.2. Quản lý việc tổ chức truyền thụ và giúp học sinh lĩnh hội kiến
thức của giáo viên
Ban Giám hiệu phải lưu ý hướng dẫn giáo viên định hướng việc sử
dụng sách giáo viên như một tài liệu tham khảo và cung cấp những thiết bị
cần thiết để giáo viên có đầy đủ cơ sở, phương tiện cho việc soạn bài. Yêu cầu
các tổ khối chuyên môn nghiên cứu kỹ nội dung chương trình, trao đổi, bàn
bạc để đi đến thống nhất về mục tiêu bài dạy, nội dung, phương pháp, phương
tiện, hình thức tổ chức của từng tiết học. Hướng dẫn việc sử dụng sách giáo
khoa, các tài liệu tham khảo và các trang thiết bị hiện có và tự làm đồ dùng để
phục vụ việc lập kế hoạh bài dạy. Chỉ đạo Phó hiệu trưởng hoặc khối trưởng
kiểm tra đánh giá việc xây dựng kế hoạch bài giảng của giáo viên thông qua
việc kiểm tra giáo án, dự giờ trên lớp để kịp thời động viên, khuyến khích
cũng như điều chỉnh những sai lệch nhằm nâng cao chất lượng trong việc
soạn bài và chuẩn bị bài của giáo viên. Bên cạnh đó, hiệu trưởng phải tạo mọi
điều kiện cả về vật chất và tinh thần để người dạy thực hiện tốt việc soạn bài
và chuẩn bị bài lên lớp.
Ban Giám hiệu và Hiệu trưởng phải tạo mọi điều kiện cho giáo viên
thực hiện giờ lên lớp, sử dụng thời khoá biểu, kế hoạch bài dạy, sổ chương
trình của giáo viên để quản lý giờ dạy; và ra quy định chế độ thông tin, báo
22

cáo, sắp xếp, thay thế hoặc dạy bù trong trường hợp vắng giáo viên. Xây dựng
chuẩn giờ lên lớp dựa trên căn cứ về yều cầu kiến thức, kỹ năng, thái độ của
môn học theo quy định trong chương trình cấp học; tiêu chuẩn đánh giá tiết
dạy theo quy định của Bộ Giáo dục và Sở Giáo dục; quy định về loại bài (bài
mới, luyện tập, thực hành, …); căn cứ vào hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ năm
học cấp tiểu học; sử dụng các phương pháp dạy học mới; căn cứ vào đặc thù
của địa phương.
Để quản lý tốt việc thực hiện kế hoạch bài dạy của giáo viên, Ban Giám
hiệu phải chú trọng công tác tổ chức dự giờ và phân tích giờ dạy, đánh giá rút
kinh nghiệm, kiến nghị với giáo viên bằng nhiều hình thức như: tổ chức dự
giờ, tổ chức chuyên đề, Hội giảng…
1.2.3. Quản lý việc thực hiện chương trình nội dung dạy học và hồ sơ
chuyên môn của giáo viên
* Về quản lý thực hiện chương trình nội dung dạy học của giáo viên
Chương trình nội dung dạy học là văn kiện có tính pháp qui do Nhà
nước ban hành. Về nguyên tắc, chương trình dạy học là pháp lệnh của Nhà
nước do Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành. Vì vậy hiệu trưởng chỉ đạo giáo
viên phải thực hiện nghiêm túc chương trình và chuẩn kiến thức, kỹ năng đối
với cấp tiểu học (trong tình huống cụ thể của từng địa phương cần vận dụng
linh hoạt trong chừng mực và phạm vi cho phép dưới sự chỉ đạo của cấp trên);
không được tuỳ tiện thay đổi hay thêm bớt làm sai lệch chương trình dạy học.
Triển khai các nội dung chỉ đạo việc thực hiện chương trình. Tổ chức nghiên
cứu chương trình cấp học, chương trình môn học mình phụ trách, những vấn
đề trọng tâm trong thực hiện chương trình và những lưu ý khi thực hiện
chương trình dạy học 2 buổi/ngày. Đồng thời cũng tìm hiểu, nghiên cứu
chương trình các môn có liên quan để có thể thiết lập mối quan hệ liên môn
trong quá trình dạy học. Qua đó, giúp học sinh dễ dàng có bức tranh chung về
thế giới và cho các em có quan điểm phức hợp hệ thống cũng như có tư duy
linh hoạt mềm dẻo khi học các môn học khác.
23

Chương trình dạy học là công cụ chủ yếu để hiệu trưởng lãnh đạo và
giám sát hoạt động dạy học của giáo viên. Do đó hiệu trưởng phải xây dựng
các công cụ theo dõi việc thực hiện chương trình như: Lịch báo giảng, lịch
kiểm tra hàng tháng, lịch thi cuối mỗi kỳ, sổ dự giờ thăm lớp, sổ sinh hoạt
chuyên môn, sổ mượn đồ dùng…
* Về quản lý hồ sơ chuyên môn của giáo viên
Hồ sơ chuyên môn là một trong cơ sở pháp lý để đánh giá việc thực
hiện quy chế chuyên môn, việc đầu tư cho công việc của mỗi giáo viên. Vì
vậy, cần chỉ đạo lập danh sách quy định hồ sơ chuyên môn đối với giáo viên
(Kế hoạch dạy học, sổ chương trình, sổ dự giờ, họp nhóm, họp tổ, sổ theo dõi
chất lượng giáo dục), chỉ đạo tổ trưởng chuyên môn kiểm tra thường xuyên
các hồ sơ chuyên môn của giáo viên từ đó có những nhận xét, đánh giá, góp ý
kịp thời cho giáo viên.
1.2.4. Quản lý hoạt động đổi mới phương pháp và sử dụng phương
tiện dạy học
Đổi mới phương pháp dạy học là yêu cầu bức thiết để nâng cao chất
lượng dạy học. Ban Giám hiệu cần chỉ đạo đổi mới phương pháp dạy và học
theo hướng hiện đại; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng
kiến thức, kỹ năng của người học; khắc phục lối truyền thụ áp đặt một chiều,
ghi nhớ máy móc. Chú trọng dạy học sinh cách tự học, cách tư duy, tạo cơ sở
để người học tự cập nhật và đổi mới tri thức, kỹ năng, phát triển năng lực.
Chuyển từ học chủ yếu trên lớp sang tổ chức hình thức học tập đa dạng, chú ý
các hoạt động xã hội, ngoại khoá, nghiên cứu khoa học. Ðẩy mạnh ứng dụng
công nghệ thông tin và truyền thông trong dạy và học. Tiếp tục đổi mới kiểm
tra, đánh giá nhằm thúc đẩy đổi mới phương pháp dạy học, nâng cao chất
lượng; xây dựng hệ thống câu hỏi học tập, hệ thống ngân hàng đề thi theo
chuẩn kiến thức kỹ năng. Phát huy tác dụng của việc viết và phổ biến áp dụng
sáng kiến kinh nghiệm có tính ứng dụng thực tiễn cao, áp dụng công nghệ

thông tin vào giảng dạy để nâng cao chất lượng.
24


Để thực hiện được việc đổi mới phương pháp dạy học như trên thì các
trường phải tổ chức học tập nghiên cứu yêu cầu về đổi mới phương pháp dạy
học; phương pháp dạy học tích cực; sử dụng đồ dùng dạy học, phương tiện
dạy học sáng tạo, linh hoạt và đạt hiệu quả cao tới từng tổ chuyên môn, từng
giáo viên thông qua các hoạt động như tổ chức chuyên đề, học tập kinh
nghiệm từ trường bạn, … Ngoài ra hiệu trưởng phải đánh giá được việc thực
hiện đổi mới phương pháp dạy học của giáo viên, rút ra được những ưu điểm
cần phát huy và những tồn tại cần khắc phục và đưa đổi mới phương pháp dạy
học thành một tiêu chí thi đua trong nhà trường. Bên cạnh đó hiệu trưởng phải
trang bị đầy đủ tài liệu, trang thiết bị dạy học đáp ứng yêu cầu đổi mới
phương pháp dạy học.
1.2.5. Quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên và kiểm tra, đánh giá
kết quả học tập của học sinh
* Về hoạt động bồi dưỡng giáo viên: Muốn thực hiện tốt mục tiêu
giảng dạy và giáo dục của nhà trường thì phải có đội ngũ nhà giáo tốt. Vì vậy
công tác bồi dưỡng giáo viên có vai trò rất quan trọng; để việc bồi dưỡng đạt
hiệu quả thì trước tiên phải rà soát năng lực của giáo viên, đánh giá đúng tình
hình thực trạng đội ngũ giáo viên của nhà trường, phân loại đối tượng cần bồi
dưỡng rồi lập kế hoạch bồi dưỡng chi tiết về nội dung, hình thức, thời gian
(ngắn hạn, dài hạn), đối tượng.
Hoạt động bồi dưỡng đội ngũ giáo viên phải được tổ chức thường
xuyên, nội dung và hình thức phong phú và phải được đánh giá lại sau khi
được bồi dưỡng. Bên cạnh thực hiện kế hoạch bồi dưỡng do nhà trường tổ
chức, hiệu trưởng phải có những quy định cho giáo viên tự bồi dưỡng, tạo
điều kiện, động viên, kích lệ giáo viên trong hoạt động tự bồi dưỡng.
* Về hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh

Quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh là cơ
sở để hiệu trưởng đánh giá việc thực hiện nhiệm vụ dạy của giáo viên và
nhiệm vụ học của học sinh.
25


Công việc kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh được diễn ra
thực chất, hiệu quả cao thì hiệu trưởng phải thực hiện tốt những nội dung sau:
- Nâng cao nhận thức của giáo viên về ý nghĩa, chức năng, yêu cầu sư
phạm của việc kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh.
- Phổ biến cho giáo viên các quy định, quy chế về kiểm tra, ghi điểm,
cộng điểm, đánh giá, xếp loại.
- Lập kế hoạch kiểm tra, đánh giá các môn dựa trên khung quy định
thời gian năm học.
- Tổ chức kiểm tra, chấm bài, trả bài theo đúng quy chế.
- Kiểm tra việc thực hiện ghi điểm, sửa chữa điểm, ghi nhận xét.
- Xử lý các trường hợp vi phạm quy chế kiểm tra, chấm bài, trả bài.
- Ứng dụng công nghệ thông tin để quản lý kết quả học tập của học sinh.
1.2.6. Quản lý việc khai thác, đảm bảo các điều kiện cho hoạt động
dạy học
Đảm bảo các điều kiện cho hoạt động dạy học là hoạt động không thể
thiếu được trong quản lý hoạt động dạy học; nội dung bao gồm:
* Đảm bảo cơ sở vật chất, môi trường học tập. Cơ sở vật chất, thiết bị
dạy học là điều kiện đảm bảo hiệu quả việc dạy học. Quản lý cơ sở vật chất,
thiết bị dạy học đáp ứng yêu cầu sử dụng hiệu quả và xây dựng môi trường
học tập an toàn để nâng cao chất lượng dạy học.
* Công tác thi đua khen thưởng học sinh và giáo viên; bởi thi đua khen
thưởng là đòn bẩy để phát huy tính chủ động sáng tạo của học sinh và giáo viên
* Thực hiện kế hoạch phối hợp nhà trường - Hội cha mẹ học sinh và
cộng đồng: xây dựng và quản lý quỹ hội bảo đảm hợp lý, hiệu quả; tạo điều

kiện cho Ban đại diện cha mẹ học sinh tham gia các hoạt động của nhà
trường; hỗ trợ nhà trường trong các hoạt động.
* Thực hiện phối hợp với các tổ chức ngoài nhà trường:
Tham mưu với chính quyền tổ chức ngày toàn dân đưa trẻ đến trường;
vận động cha mẹ tạo điều kiện cho con đến trường; tuyên truyền, vận động
các tổ chức, nhân dân hỗ trợ nguồn lực cho giáo dục...
26