Nâng cao vai trò của tổ chức đoàn thanh niên trong việc giáo dục đạo đức cách mạng cho thế hệ trẻ ở TP long xuyên, tỉnh an giang hiện nay

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI
--------

DƯƠNG KIẾM ANH

NÂNG CAO VAI TRÒ CỦA TỔ CHỨC ĐOÀN THANH NIÊN
TRONG GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CÁCH MẠNG CHO
THẾ HỆ TRẺ Ở THÀNH PHỐ LONG XUYÊN,
TỈNH AN GIANG HIỆN NAY

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC TRIẾT HỌC

HÀ NỘI - 2017


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI
--------

DƯƠNG KIẾM ANH

NÂNG CAO VAI TRÒ CỦA TỔ CHỨC ĐOÀN THANH NIÊN
TRONG GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CÁCH MẠNG CHO
THẾ HỆ TRẺ Ở THÀNH PHỐ LONG XUYÊN,
TỈNH AN GIANG HIỆN NAY

Chuyên ngành

: Triết học

Mã số

: 60.22.03.01

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC TRIẾT HỌC

Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS. NGUYỄN THỊ THỌ

HÀ NỘI - 2017


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan Luận văn: “Nâng cao vai trò của tổ chức Đoàn Thanh
niên trong giáo dục đạo đức cách mạng cho thế hệ trẻ ở TP. Long Xuyên,
tỉnh An Giang hiện nay”, là công trình nghiên cứu của riêng tôi, được thực
hiện dưới sự hướng dẫn khoa học của PGS. TS Nguyễn Thị Thọ.
Các tài liệu tham khảo sử dụng trong luận văn là trung thực, các thông
tin trích dẫn có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng.
Long Xuyên, tháng 6 năm 2017
Tác giả

Dương Kiếm Anh


LỜI CẢM ƠN
Thực tế đã chứng minh không có sự thành công nào mà không gắn liền
với những sự hỗ trợ, giúp đỡ dù ít hay nhiều, dù trực tiếp hay gián tiếp của
người khác. Trong suốt thời gian từ khi bắt đầu học tập đến nay, em đã nhận
được rất nhiều sự quan tâm, giúp đỡ của quý Thầy Cô, gia đình và bạn bè.
Với lòng biết ơn sâu sắc nhất, em xin gửi đến Ban Giám hiệu, phòng Sau đại

học, quý Thầy Cô khoa Triết học trường Đại học Sư Phạm Hà Nội đã cùng
với tri thức và tâm huyết của mình để truyền đạt vốn kiến thức quý báu cũng
như tạo mọi điều kiện thuận lợi cho em trong suốt quá trình học tập, nghiên
cứu và thực hiện đề tài luận văn.
Đặc biệt em xin trân trọng bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc nhất đến PGS. TS
Nguyễn Thị Thọ - người đã dành mọi tâm huyết, sự tận tâm, nhiệt tình chỉ
bảo, hướng dẫn, động viên và tạo mọi điều kiện tốt nhất cho em hoàn thành
Luận văn.
Lời cuối cùng, em xin gửi lời tri ân đến gia đình, đồng nghiệp, các bạn
học viên đã luôn động viên, khích lệ, giúp đỡ em trong suốt thời gian qua để
em có thể hoàn thành Luận văn.
Long Xuyên, tháng 6 năm 2017
Tác giả
Dương Kiếm Anh


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN
Xã hội chủ nghĩa

XHCN

Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh

ĐTNCSHCM

Đội Thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh

ĐTNTPHCM

Thành phố

Tp

Công nghiệp hóa, hiện đại hóa

CNH, HĐH

Kinh tế - xã hội

KT-XH


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .............................................................................................. 1
1. Lý do chọn đề tài ............................................................................. 1
2. Lịch sử nghiên cứu .......................................................................... 3
3. Mục đích nghiên cứu của luận văn ................................................ 12
4. Khách thể và đối tượng nghiên cứu của luận văn ....................... 12
5. Giả thuyết khoa học ........................................................................ 12
6. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................... 13
7. Giới hạn về phạm vi nghiên cứu .................................................... 13
8. Phương pháp nghiên cứu ............................................................... 14
9. Những luận điểm cơ bản và đóng góp mới của luận văn........14
10. Cấu trúc của luận văn................................................................... 15
Chương 1: NÂNG CAO VAI TRÒ CỦA TỔ CHỨC ĐOÀN THANH
NIÊN TRONG GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CÁCH MẠNG CHO THẾ HỆ
TRẺ Ở THÀNH PHỐ LONG XUYÊN, TỈNH AN GIANG HIỆN NAY
- MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN…………………...16
1.1. Lý luận chung về đạo đức cách mạng ………………….......16
1.1.1. Khái niệm đạo đức, đạo đức cách mạng…………………….16

1.1.2. Giáo dục đạo đức cách mạng………………………………..24
1.1.3. Nội dung cơ bản của đạo đức cách mạng…………………...26
1.2. Sự cần thiết nâng cao vai trò của tổ chức đoàn thanh niên trong
giáo dục đạo đức cách mạng cho thế hệ trẻ ở thành phố Long Xuyên tỉnh
An Giang hiện nay……………………………………...........................36
1.2.1. Thế hệ trẻ, Đoàn TNCSHCM………………………………...36
1.2.2. Đặc điểm tổ chức đoàn thanh niên ở thành phố Long Xuyên tỉnh
An Giang hiện nay………………………………………………………..41


1.2.3. Nâng cao vai trò của tổ chức đoàn thanh niên trong giáo dục đạo
đức cách mạng cho thế hệ trẻ ở thành phố Long Xuyên tỉnh An Giang hiện
nay nhằm đáp ứng yêu cầu thực tiễn ……………….................................43
Tiểu kết chương 1............................................................................. 50
Chương 2 NÂNG CAO VAI TRÒ CỦA TỔ CHỨC ĐOÀN THANH
NIÊN TRONG GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CÁCH MẠNG CHO THẾ HỆ
TRẺ Ở THÀNH PHỐ LONG XUYÊN, TỈNH AN GIANG HIỆN NAY THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP………………………………………..51
2.1. Thực trạng nâng cao vai trò của tổ chức đoàn thanh niên trong
giáo dục đạo đức cách mạng cho thế hệ trẻ ở thành phố Long Xuyên, tỉnh
An Giang hiện nay……………………………………………………….51
2.1.1. Những thành tựu, nguyên nhân của thành tựu………………51
2.1.2. Những hạn chế, nguyên nhân của hạn chế………………......58
2.2. Một số giải pháp nhằm nâng cao hơn nữa vai trò của tổ chức
đoàn thanh niên trong giáo dục đạo đức cách mạng cho thế hệ trẻ ở
thành phố Long Xuyên, tỉnh An Giang hiện nay………………………..62
2.2.1. Phát huy vai trò của tổ chức Đảng, chính quyền, đoàn thể chính trị
xã hội trong giáo dục đạo đức cách mạng cho thế hệ trẻ thành phố Long
Xuyên, tỉnh An Giang hiện nay……………………………………………63
2.2.2. Phát huy tinh thần tự giác, tích cực, chủ động, sáng tạo hơn nữa
của mỗi cán bộ đoàn, tổ chức đoàn trong việc rèn luyện đạo đức, nâng cao

nhận thức về đạo đức cách mạng…………………………………………67
2.2.3. Tăng cường giáo dục đạo đức cách mạng cho thế hệ trẻ thông qua
các hoạt động phong trào và nâng cao chất lượng công tác tổ chức của Đoàn
TNCS HCM ……………………………………………………………….70


2.2.4. Phối kết hợp giữa gia đình, nhà trường và xã hội trong giáo dục
đạo đức cách mạng cho thế hệ trẻ thành phố Long Xuyên, tỉnh An Giang hiện
nay…………………………………………………....................................74
Tiểu kết chương 2…………………………….....................................78
KẾT LUẬN……………………………………………………...........79
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ……………………….......81


1
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong Khoản 1, Điều 4, Luật Thanh niên có ghi: “Thanh niên là tương
lai của đất nước, là lực lượng xã hội hùng hậu, có tiềm năng to lớn, xung
kích trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”. Nghị quyết Trung ương
4 (khóa VII) của Đảng ta đã chỉ rõ: Sự nghiệp đổi mới có thành công hay
không, đất nước bước vào thế kỷ 21 có vị trí xứng đáng trong cộng đồng
thế giới hay không, cách mạng Việt Nam có vững bước theo con đường Xã
hội chủ nghĩa hay không phần lớn tùy thuộc vào lực lượng thanh niên, vào
việc bồi dưỡng, rèn luyện thế hệ thanh niên.
Trải qua các thời kỳ cách mạng cho thấy, Đảng ta luôn luôn coi trọng
công tác thanh niên, trọng tâm là giáo dục, bồi dưỡng thanh niên về lý tưởng
cách mạng, đạo đức cách mạng, nâng cao bản lĩnh chính trị, hướng tới mục
tiêu xây dựng những lớp người kế tục trung thành tuyệt đối với mục tiêu:
“Độc lập dân tộc gắn liền với Chủ nghĩa xã hội”. Do đó, khi nước nhà bị

xâm lược, lý tưởng đó đã hướng thanh niên xả thân đấu tranh vì độc lập, tự
do, thống nhất Tổ quốc. Và hôm nay, trong thời kỳ cách mạng mới, nhiệm
vụ chính trị cao cả của thanh niên là cùng với cả hệ thống chính trị và toàn
xã hội ra sức thi đua yêu nước theo đường lối đổi mới do Đảng khởi xướng
và lãnh đạo.
Quán triệt các quan điểm giáo dục đối với thanh niên của Đảng và Bác
Hồ, thời gian qua, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh đã phát huy
vai trò nòng cốt trong công tác thanh niên, cùng với các lực lượng giáo dục
khác luôn kiên trì thực hiện nhiệm vụ giáo dục và rèn luyện thanh niên.
Giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh niên được triển khai thực hiện
đồng bộ dưới nhiều phương thức đa dạng và phong phú, như công tác tuyên
truyền, giáo dục; triển khai học tập các bài lý luận chính trị cơ bản; học tập,


2
nghiên cứu chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; quán triệt các
chủ trương, nghị quyết của Đảng; tổ chức các buổi sinh hoạt truyền thống,
giáo dục đạo đức, lối sống; tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho
thanh niên…; thông qua phong trào thi đua yêu nước trong cộng đồng dân
cư và các phong trào hành động cách mạng của tuổi trẻ như “thanh niên lập
nghiệp”, “tuổi trẻ giữ nước”, “thanh niên tình nguyện”, “thi đua, tình
nguyện xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”,… thông qua công tác tổ chức, bồi
dưỡng thanh niên phấn đấu trở thành đoàn viên, qua các đợt sinh hoạt của
chi đoàn, qua công tác đoàn kết tập hợp thanh niên vào các tổ chức Hội do
Đoàn làm nòng cốt; qua nhiệm vụ bồi dưỡng giới thiệu đoàn viên ưu tú cho
Đảng xem xét kết nạp và tham gia xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống
chính trị; qua việc quản lý, giáo dục thanh thiếu nhi của gia đình, nhà
trường và xã hội.
Nhờ vậy, trong thời gian qua, cùng với những thành tựu quan trọng và
to lớn đạt được của đất nước, công tác giáo dục thanh niên đã góp phần tạo

dựng nên một lớp thanh niên mới, trong đó có bộ phận thanh niên tiên tiến
đi đầu trên nhiều lĩnh vực, có thái độ, nhận thức tốt và ý thức chính trị cao,
có ý chí vượt qua khó khăn, vươn lên lập thân, lập nghiệp, phát huy mạnh
mẽ truyền thống xung kích cách mạng, xung phong tình nguyện của những
thế hệ thanh niên cách mạng lớp trước, đó cũng là những phẩm chất nổi trội
của thanh niên ngày nay.
Tuy nhiên, bên cạnh đó, một bộ phận không nhỏ thanh niên ngày nay
ít quan tâm hoặc ngại tham gia vào sinh hoạt chính trị và các hoạt động xã
hội, có nhận thức chính trị non kém, chưa xác định được lý tưởng sống
đúng đắn, coi nhẹ những giá trị truyền thống, nhân văn cao đẹp của dân tộc,
bị ảnh hưởng xấu bởi lối sống ngoại lai, sự xâm nhập văn hóa và những
tiêu cực từ mặt trái của cơ chế thị trường diễn biến phức tạp, trong đó thanh


3
thiếu nhi vừa là đối tượng, vừa là nạn nhân đã gây ảnh hưởng nhất định đến
chất lượng nguồn nhân lực trẻ cho sự phát triển của đất nước. Công tác
giáo dục đối với thanh thiếu nhi từng lúc, từng nơi còn yếu, chưa phát huy
được sức mạnh đồng bộ của các lực lượng xã hội trong giáo dục thanh niên.
Việc nắm bắt, xử lý diễn biến tư tưởng thanh niên và thực hiện nội dung giáo
dục lý tưởng, đạo đức cách mạng cho thanh niên của Đoàn, Hội hiệu quả còn
thấp, hình thức còn xơ cứng, thiếu hấp dẫn; nhiều vấn đề chính đáng của
thanh niên chậm được giải quyết; việc đầu tư cho công tác giáo dục thanh
niên chưa tương xứng với yêu cầu, nhiệm vụ của tình hình hiện nay.
Trước bối cảnh như vậy, tôi xin chọn đề tài: “Nâng cao vai trò của tổ
chức Đoàn Thanh niên trong giáo dục đạo đức cách mạng cho thế hệ trẻ
ở TP. Long Xuyên, tỉnh An Giang hiện nay” để nghiên cứu trong luận văn
thạc sĩ của mình. Với mục đích mong muốn góp phần nâng cao hiệu quả
công tác thanh niên, đặc biệt là góp phần xây dựng một lớp thanh niên ưu tú,
vững vàng về chính trị, có lý tưởng cao đẹp, sống có văn hóa, tình nghĩa,

giàu lòng yêu nước với tinh thần quốc tế chân chính, biết nuôi dưỡng hoài
bão lớn, tự cường dân tộc và luôn kiên định con đường Xã hội chủ nghĩa.
2. Lịch sử nghiên cứu
Đạo đức, đạo đức cách mạng là những nội dung hết sức quan trọng
trong giáo dục và đào tạo con người. Việc giáo dục lý tưởng cách mạng,
đạo đức cách mạng, lối sống cho thanh thiếu nhi luôn là một yêu cầu,
nhiệm vụ công tác đặt ra thường xuyên, liên tục đối với Đoàn TNCS Hồ
Chí Minh. Vì vậy, từ trước tới nay nghiên cứu về đạo đức, đạo đức cách
mạng, vai trò của Đoàn Thanh niên và phát huy vai trò của Đoàn Thanh
niên trong việc giáo dục đạo đức cách mạng cho thế hệ trẻ đã được rất
nhiều người quan tâm nghiên cứu, điều đó được thể hiện ở những nhóm
vấn đề sau:


4
Thứ nhất, Nh

c c c ng

nh nghi n cứ

ề đạo đức à đạo đức

cách mạng
Viện Bảo tàng Hồ Chí Minh, Viện Mác-Lênin, Trường Đảng cao cấp
Nguyễn Ái Quốc, UBKHXH Việt Nam (1986): Hội thảo khoa học “Chủ
tịch Hồ Chí Minh với vấn đề đạo đức cách mạng”, Nxb Thông tin lý luận,
Hà Nội. Kỷ yếu bao gồm những bản tham luận phân tích về đạo đức của
Chủ tịch Hồ Chí Minh và những chỉ dẫn của Người về đạo đức cách mạng.
Nâng cao đạo đức của cán bộ, đảng viên dưới ánh sáng tư tưởng của Chủ

tịch Hồ Chí Minh.
Vũ Anh, Vũ Kỳ, Hoàng Hữu Kháng (2008), Những chuyện kể về tinh
thần lạc quan, vượt khó của Bác Hồ, Nxb Lao động, Hà Nội. Cuốn sách tập
hợp những câu chuyện kể về những nét phẩm chất cao đẹp, trong sáng của
Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhằm tuyên truyền sâu rộng tư tưởng đạo đức cách
mạng của Người.
Phạm Văn Khánh (2008), Thấm nhuần tư tưởng đạo đức Hồ Chí
Minh, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội. Cuốn sách gồm những bài viết, luận
bàn một số vấn đề cụ thể mà Đảng và Nhà nước, mỗi cán bộ, đảng viên cần
phải học tập nhằm hiện thực hóa tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức cách
mạng và khát vọng của Người về một đất nước trong tương lai "có thể sánh
vai với các cường quốc" trên thế giới.
Hoàng Chí Bảo (2009), “Người cán bộ tổ chức học tập và làm theo
tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, Tạp chí Xây dựng Đảng, số 1+2, tr.7173. Trong đó nhấn mạnh, người cán bộ tổ chức, người làm công tác tổ chức
cán bộ trong cơ quan Đảng, nhà nước, đoàn thể đã ý thức sâu sắc về công
việc mình phụ trách và trách nhiệm của mình với người, với việc, với tổ
chức, bên cạnh đó họ còn chú trọng thực hành tính nguyên tắc sau khi học
tập tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.


5
Nguyễn Văn Bạo (2009), “Rèn luyện đạo đức cách mạng một nội dung
quan trọng trong tư tưởng Hồ Chí Minh”, Tạp chí Lịch sử Đảng, số 1 (218),
tr.28-31. Bài viết khái quát những nội dung của đạo đức cách mạng theo tư
tưởng Hồ Chí Minh: Nhân (nhân ái), Nghĩa (ngay thẳng), Trí (sáng suốt), Dũng
(dũng cảm), Liêm (quang minh), Trung với nước - hiếu với dân ....
Nguyễn Hữu Cát (2009), “Hồ Chí Minh với công tác giáo dục, rèn
luyện đạo đức cách mạng”, Tạp chí Lý luận chính trị, số 6, tr.10-15. Bài
viết đã chỉ ra rằng, nội dung cơ bản của đạo đức cách mạng được Hồ Chí
Minh thể hiện qua các tiêu chí: Tuyệt đối trung thành với Đảng với nhân

dân; phấn đấu thực hiện mục tiêu của Đảng; trong hoàn cảnh khó khăn kiên
quyết làm đúng chính sách và nghị quyết của Đảng...
Phạm Công Khái (2009), “Giáo dục đạo đức cách mạng cho thế hệ trẻ
theo tư tưởng Hồ Chí Minh”, Tạp chí Lịch sử Đảng, số 3 (220), tr.41-44.
Bài viết nhấn mạnh thế hệ trẻ là một trong những lực lượng nòng cốt của
cách mạng, luôn xung phong gương mẫu, đi đầu trong nhiệm vụ và góp
phần quan trọng vào thắng lợi của cách mạng Việt Nam.
Chu Đức Tính, Nguyễn Văn Công, Đặng Văn Thái (2010), Hồ Chí
Minh tấm gương sáng trung với nước, hiếu với dân, Nxb Chính trị Quốc
gia, Hà Nội. Tác phẩm phân tích phẩm chất đạo đức cách mạng của Hồ Chí
Minh, nổi bật là trung với nước, hiếu với dân, cần kiệm liêm chính, chí
công vô tư, khiêm tốn, nhân ái,...
Đinh Thị Mai (2011), “Đưa Tư tưởng Hồ Chí Minh vào cuộc sống của
thanh niên, học sinh, sinh viên”, Tạp chí

iáo dục, số 258, tr.3-4. Nêu lên

một số phương pháp có tính nguyên tắc đối với việc tiến hành giáo dục tư
tưởng Hồ Chí Minh cho giới trẻ thông qua việc dạy học các môn học về
khoa học xã hội.


6
Nguyễn Đình Bắc (2012), “Tư tưởng Hồ Chí Minh về phương pháp
“nêu gương” trong giáo dục đạo đức cho thanh niên hiện nay”, Tạp chí
Khoa học xã hội Việt Nam, số 1, tr.3-7. Bài viết trình bày tư tưởng Hồ Chí
Minh về phương pháp “nêu gương” trong đó trước hết là nêu gương về đạo
đức của gia đình, giáo dục đạo đức trong nhà trường và giáo dục xã hội; kết
hợp chặt chẽ và linh hoạt giữa gia đình, nhà trường và xã hội.
Nguyễn Thị Quang, Chu Ngọc Lan (2012), Về tác phẩm nâng cao

đạo đức cách mạng, quét sạch chủ nghĩa cá nhân, Nxb Chính trị Quốc
gia, Hà Nội. Cuốn sách giới thiệu tác phẩm "Nâng cao đạo đức cách
mạng, quét sạch chủ nghĩa cá nhân" của Chủ tịch Hồ Chí Minh và một
số bài viết của các nhà khoa học nghiên cứu về giá trị lý luận và thực
tiễn của tác phẩm với hai vấn đề lớn là đạo đức cách mạng và chủ nghĩa
cá nhân; nêu bật những ưu điểm của cán bộ, đảng viên, chỉ rõ những
khuyết điểm, thiếu sót và sự nguy hại của chủ nghĩa cá nhân,... đặc biệt
là những biện pháp để phòng, chống chủ nghĩa cá nhân trong cán bộ,
đảng viên.
Các bài viết trên đây, đề cập cơ sở lý luận và thực tiễn về đạo đức
cách mạng và rèn luyện đạo đức cách mạng cho thế hệ trẻ, cho cán bộ,
đảng viên và quần chúng nhân dân. Đây là nguồn tài liệu vô cùng quý giá,
giúp tác giả có được nhận thức khái quát về đạo đức cách mạng, giáo dục
đạo đức cách mạng theo tư tưởng Hồ Chí Minh, là cơ sở để tác giả kế thừa
và tiếp tục nghiên cứu, triển khai trong luận văn của mình.
Thứ hai, nh

c c c ng trình nghi n cứ

ề gi o ục đạo đức c ch

ạng
Trần Sỹ Phán (1999), iáo dục đạo đức đối với sự hình thành và phát
triển nhân cách sinh viên Việt Nam trong giai đoạn hiện nay. Luận án Tiến
sỹ Triết học, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh. Nội dung luận án


7
góp phần làm sáng tỏ những nhân tố tác động đến sự hình thành, phát triển
nhân cách, từ đó làm nổi bật vai trò của giáo dục đạo đức, tìm hiểu, vạch ra

nét đặc thù của mối quan hệ giữa giáo dục đạo đức với sự hình thành phát
triển nhân cách sinh viên; qua đó đề ra một số phương hướng, giải pháp
nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác giáo dục đạo đức cho sinh
viên.
Lê Thị Hoài Thanh (2003), Quan hệ biện chứng giữa truyền thống và
hiện đại trong giáo dục đạo đức cho thanh niên Việt Nam hiện nay. Luận
án Tiến sỹ Triết học, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh. Luận án
luận giải mối quan hệ giữa truyền thống và hiện đại trong sự phát triển đạo
đức, vận dụng mối quan hệ này vào hoạt động giáo dục đạo đức cho thanh
niên, từ đó đề xuất một số phương hướng và giải pháp chủ yếu kết hợp
truyền thống và hiện đại nhằm xây dựng đạo đức mới cho thế hệ trẻ Việt
Nam hiện nay.
Đào Duy Quát, Vũ Khiêu, Tô Hoài (2004), Về giáo dục đạo đức cách
mạng trong cán bộ đảng viên hiện nay: Thực trạng và giải pháp, Nxb
Chính trị Quốc gia, Hà Nội. Cuốn sách trình bày một số vấn đề lý luận
chung về đạo đức, đạo đức cách mạng, lối sống. Thực trạng đạo đức, lối
sống và công tác giáo dục đạo đức, lối sống trong cán bộ, đảng viên.
Nguyễn Viết Thông (2004),

iáo dục đạo đức cho cán bộ, đảng viên

trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, Nxb
Chính trị Quốc gia, Hà Nội. Cuốn sách hệ thống những vấn đề về lý luận và
thực tiễn đạo đức xã hội của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí
Minh, khái quát cô đọng những chuẩn mực, truyền thống giá trị đạo đức
của dân tộc ta, những nguyên tắc, phương hướng, giải pháp xây dựng đạo
đức mới cho đội ngũ cán bộ, đảng viên trong thời kỳ đẩy mạnh công
nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.

8
Viện Khoa học xã hội Việt Nam (2008), Thế giới còn đổi thay nhưng
tư tưởng Hồ Chí Minh sống mãi, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội. Nội dung
cuốn sách gồm ba phần, tập trung phản ánh một số mặt, những vấn đề đang
đặt ra hiện nay, nhằm nêu bật ba nội dung cơ bản: Một là, Hồ Chí Minh Nhà tư tưởng lỗi lạc; Hai là, Hồ Chí Minh - Nhà văn hoá kiệt xuất; Ba là,
tư tưởng Hồ Chí Minh trong sự nghiệp đổi mới đất nước hôm nay. Ở phần
ba “Tư tưởng Hồ Chí Minh trong sự nghiệp đổi mới đất nước hôm nay”,
chú trọng đặc biệt đến các bài viết về Hồ Chí Minh trên các lĩnh vực giáo
dục, đào tạo, tu dưỡng đạo đức cách mạng và xây dựng con người phát
triển toàn diện cả đạo đức và tài năng.
Viện Hồ Chí Minh và các lãnh tụ của Đảng (2008), Hồ Chí Minh về
giáo dục, bồi dưỡng thanh, thiếu niên và nhi đồng, Nxb Lao động - Xã hội,
Hà Nội. Cuốn sách là công trình sưu tầm, biên soạn công phu, có hệ thống
những bài nói, bài viết, lời dạy bảo ân cần của Chủ tịch Hồ Chí Minh với
thanh niên, thiếu niên và nhi đồng; là tập hợp những kết quả trong việc
nghiên cứu, học tập tư tưởng Hồ Chí Minh về thế hệ trẻ và giáo dục đạo
đức cách mạng cho thế hệ trẻ.
Đặng Huỳnh Mai, Phạm Văn Tây (2011), Tuyên truyền giáo dục đạo
đức Hồ Chí Minh và pháp luật phòng tránh bạo lực học đường; ma tuý,
mại dâm; vệ sinh an toàn thực phẩm; phòng chống dịch bệnh truyền nhiễm
trong cơ sở giáo dục, Nxb Đại học Sư phạm, Hà Nội. Cuốn sách nhằm
tuyên truyền giáo dục tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, giáo dục kỹ năng
phòng tránh bạo lực học đường và kỹ năng sống cho học sinh, sinh viên,
những quy định chỉ đạo về xây dựng trường học an toàn và phòng chống
dịch bệnh trong trường học.
Nguyễn Thị Hoàng Oanh (2011), Xây dựng mô hình quản lí công tác
giáo dục đạo đức cho sinh viên trong các trường Đại học Sư phạm trong


9

giai đoạn hiện nay, Luận án Tiến sỹ Quản lý giáo dục, Đại học Giáo dục, Hà
Nội. Luận án trình bày nội dung xây dựng mô hình quản lý công tác giáo dục
đạo đức cho sinh viên trong các trường Đại học Sư phạm hiện nay.
Lương Gia Ban, Nguyễn Thế Kiệt (2013),

iáo dục đạo đức mới cho

sinh viên trong điều kiện kinh tế thị trường ở Việt Nam hiện nay, Nxb
Chính trị Quốc gia, Hà Nội. Cuốn sách phân tích tầm quan trọng và nội
dung giáo dục đạo đức mới cho sinh viên; khái quát thực trạng và những
vấn đề đặt ra trong việc giáo dục đạo đức mới cho sinh viên; từ đó đề xuất
một số phương pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác giáo dục đạo đức
mới cho sinh viên trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ
nghĩa ở Việt Nam.
Nội dung các cuốn sách và luận án trên đây, đã góp phần giúp tác giả
có thêm kiến thức để nhận thức đầy đủ hơn về công tác giáo dục đạo đức,
đạo đức cách mạng cho thế hệ trẻ ở nhiều khía cạnh khác nhau cùng những
giải pháp có ý nghĩa thiết thực; là cơ sở và nguồn tài liệu quan trọng để tác
giả tham khảo trong việc triển khai luận văn của mình.
Bên cạnh đó, phải kể đến một số công trình, như: Nguyễn Văn Cư
(2008), “Giáo dục đạo đức cách mạng cho học sinh lớp 10 Trung học phổ
thông qua việc dạy và học môn Giáo dục công dân”, Tạp chí

iáo dục, số

186, tr. 22-24. Nguyễn Thị Thọ (2009), “Giáo dục đạo đức cho sinh viên sư
phạm trong điều kiện hiện nay”, Tạp chí iáo dục, số 206 (tháng 1), tr. 5456. Văn Thị Thanh Mai (2010), “Giáo dục và chiến lược trồng người trong
tư tưởng Hồ Chí Minh”, Tạp chí

ân chủ và

háp luật, số 11, tr.2-5.

Nguyễn Minh Tuấn (2014), “Học và làm theo Bác về làm gương và nêu
gương”, Tạp chí Tuyên giáo, số 7, tr. 30-33. Các đề tài được nhiều tác giả
các bài viết, chuyên khảo, tác giả các luận văn thạc sỹ và luận án tiến sỹ
quan tâm, như “ iáo dục đạo đức cho học sinh trường trung học cơ sở tại


10
thành phố Hồ Chí Minh trong điều kiện đổi mới hiện nay”, Luận án Tiến sỹ
triết học của Đỗ Tuyết Bảo, 2001; “Vấn đề giáo dục đạo đức truyền thống
cho sinh viên Việt Nam hiện nay”, “Chủ tịch Hồ Chí Minh với công tác
giáo dục đạo đức học sinh trong nhà trường phổ thông” của Nguyễn Đức
Hoà, Tạp chí Triết học số 5 (204) năm 2008; “Vai trò của giá trị đạo đức
truyền thống trong sự hình thành và phát triển nhân cách” của Cao Thu
Hằng, Tạp chí Triết học số 2 (237) năm 2011. Trong bài viết này, tác giả đã
đưa ra và luận giải sự tác động, ảnh hưởng của giá trị đạo đức cách mạng
đến sự hình thành và phát triển nhân cách, đặc biệt là nhân cách con người
Việt Nam hiện nay. Tác giả khẳng định vai trò to lớn của các giá trị đạo
đức trong quá trình này và coi đây là tiền đề khách quan để xây dựng nhân
cách Việt Nam vừa mang tính hiện đại, vừa đậm đà bản sắc dân tộc...
Thứ ba, nhóm những nghiên cứu về vai trò của tổ chức Đoàn TNCS
Hồ Chí minh trong việc giáo dục đạo đức cách mạng cho thế hệ trẻ nói
chung và thế hệ trẻ ở TP. Long Xuyên, tỉnh An Giang nói riêng
Nguyễn Đắc Vinh (2015), “Giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh,
thiếu niên giai đoạn hiện nay”, Tạp chí Tuyên giáo, số 3, tr. 9-13. Tác giả
đề xuất một số giải pháp cơ bản của Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh
trong công tác giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh, thiếu niên hiện nay.
Đàm Thế Vinh, Nguyễn Ngọc Ánh (2014), “Tăng cường công tác

giáo dục giá trị truyền thống dân tộc cho thế hệ trẻ Việt Nam theo tư
tưởng Hồ Chí Minh”, Tạp chí Giáo dục lý luận, số 216, tr. 71-73,77.
Trong bài viết, tác giả đã phân tích tư tưởng Hồ Chí Minh về giá trị
truyền thống của dân tộc và đưa ra những giải pháp để nâng cao chất
lượng giáo dục các giá trị truyền thống dân tộc cho thế hệ trẻ trong điều
kiện hiện nay.


11
Lại Quốc Khánh, Phan Duy An (2013), “Giáo dục truyền thống cách
mạng cho thanh niên trong giai đoạn hiện nay”, Tạp chí Tuyên giáo, số 9,
tr. 66-69. Theo tác giả để nâng cao hơn nữa chất lượng hiệu quả công tác
giáo dục lý tưởng và đạo đức cách mạng cho thanh niên cần phải thực hiện
các giải pháp đồng bộ.
Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng (2013), “Công tác thanh niên là vấn
đề sống còn của dân tộc, là một trong những nhân tố quyết định sự thành
bại của cách mạng”, Tạp chí Cộng sản, số 1 (843), tr.6-11. Bài viết đề cập
tới vai trò và vị trí của công tác thanh niên trong giai đoạn mới hiện nay,
qua đó tác giả cũng đưa ra một số giải pháp để phát triển hơn nữa công tác
này.
Mai Thị Dung (2013), “Về lối sống mới cho thế hệ trẻ Việt Nam hiện
nay”, Tạp chí Triết học, số 5 (264), tr.84-92. Tác giả cho rằng để việc định
hướng lối sống mới cho thế hệ trẻ hiện nay đạt hiệu quả thì cần chú trọng
một số giải pháp: xây dựng tình yêu quê hương, đất nước; xây dựng lối
sống vì cộng đồng có tinh thần trách nhiệm cao với bản thân, gia đình và xã
hội; xây dựng lối ứng xử có văn hoá trong cuộc sống.
Trong những năm qua, Thành uỷ Long Xuyên nói chung và Thành
Đoàn TP. Long Xuyên nói riêng rất quan tâm tới việc giáo dục đạo đức
cách mạng cho đội ngũ thế hệ trẻ. Thực hiện Chỉ thị 03-CT/TW của Bộ
Chính trị, cán bộ đoàn các cấp đã xây dựng, thực hiện các tiêu chí chuẩn

mực đạo đức cán bộ, đoàn viên, thanh thiếu nhi theo tư tưởng, tấm gương
đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Ban Thường vụ Trung ương Đoàn khoá
X đã ban hành quy định về tác phong, lề lối cán bộ đoàn. Nghiêm túc thực
hiện kiểm điểm theo tinh thần của Nghị quyết Trung ương 4 khoá XI.
Nhìn chung các công trình nghiên cứu, các bài viết trên đều ít nhiều đề
cập đến vấn đề lối sống và xây dựng lối sống xã hội chủ nghĩa cũng như kế


12
thừa và phát huy các giá trị đạo đức cách mạng vào xây dựng lối sống mới
ở nước ta. Tất cả những công trình nghiên cứu, những bài viết mà người
viết luận văn tham khảo là rất phong phú về nội dung và hình thức. Ở khía
cạnh này hay khía cạnh khác, các tác giả đã đề cập đến vấn đề đạo đức, đạo
đức cách mạng và giáo dục đạo đức cách mạng, điều đó có ý nghĩa to lớn
đối với việc kế thừa và phát huy những giá trị đạo đức truyền thống hiện
nay ở nước ta. Đồng thời, sự phong phú của các công trình nghiên cứu, bài
viết nói trên càng phản ánh tầm quan trọng và yêu cầu bức thiết của vấn đề
giáo dục đạo đức truyền thống cho thế hệ trẻ. Tuy nhiên, chưa có một công
trình nào trình bày một cách trực tiếp đến việc giáo dục đạo đức cách mạng
cho thế hệ trẻ của TP. Long Xuyên, tỉnh An Giang hiện nay, hy vọng luận
văn của tác giả sẽ góp phần làm rõ nội dung đó.
3. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu làm sáng tỏ vai trò của tổ chức Đoàn Thanh
niên trong giáo dục đạo đức cách mạng cho thế hệ trẻ ở TP. Long Xuyên,
tỉnh An Giang hiện nay, từ đó đưa ra một số giải pháp chủ yếu nhằm góp
phần nâng cao vai trò của tổ chức Đoàn Thanh niên trong giáo dục đạo đức
cách mạng cho thế hệ trẻ ở TP. Long Xuyên, tỉnh An Giang hiện nay.
4. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
Khách thể nghiên cứu: Vai trò của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí
Minh trong giáo dục đạo đức cách mạng cho thế hệ trẻ.

Đối tượng nghiên cứu: Nâng cao vai trò của tổ chức Đoàn Thanh niên
trong việc giáo dục đạo đức cách mạng cho thế hệ trẻ ở TP. Long Xuyên,
tỉnh An Giang hiện nay.
5. Giả thuyết khoa học
Đạo đức của thế hệ trẻ hiện nay, nhất là đạo đức cách mạng chưa được
quan tâm, giáo dục đúng mức, trong đó có nguyên nhân là chưa phát huy


13
được vai trò của tổ chức Đoàn Thanh niên. Nếu phát huy được vai trò của
tổ chức Đoàn Thanh niên trong việc giáo dục đạo đức cách mạng cho thế
hệ trẻ nói chung, thế hệ trẻ TP. Long Xuyên, tỉnh An Giang nói riêng sẽ
góp phần mang lại hiệu quả to lớn trong việc thực hiện chiến lược phát
triển nguồn nhân lực cho đất nước trong điều kiện công nghiệp hóa, hiện
đại hóa.
6. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để đạt mục đích trên, luận văn thực hiện các nhiệm vụ sau:
- Làm rõ một số khái niệm công cụ, như: đạo đức, đạo đức cách mạng,
nâng cao đạo đức cách mạng, đoàn thanh niên, vai trò của tổ chức đoàn
thanh niên.
- Chỉ ra nội dung của đạo đức cách mạng.
- Chỉ ra sự cần thiết nâng cao vai trò của tổ chức Đoàn Thanh niên
trong việc giáo dục đạo đức cách mạng cho thế hệ trẻ ở TP. Long Xuyên,
tỉnh An Giang hiện nay.
- Đánh giá thực trạng vai trò của tổ chức Đoàn Thanh niên trong việc
giáo dục đạo đức cách mạng cho thế hệ trẻ ở TP. Long Xuyên, tỉnh An
Giang hiện nay.
- Nêu lên một số giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao vai trò của tổ chức
Đoàn Thanh niên trong việc giáo dục đạo đức cách mạng cho thế hệ trẻ ở
TP. Long Xuyên, tỉnh An Giang hiện nay.

7. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
Luận văn tập trung nghiên cứu vai trò của tổ chức Đoàn Thanh niên
trong giáo dục đạo đức cách mạng cho thế hệ trẻ TP. Long Xuyên, tỉnh An
Giang từ năm 2008 đến nay (gắn với việc thực hiện thực hiện Nghị quyết
25-NQ/TW ngày 25/7/2008 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá X
về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên thời kỳ


14
đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá”). Và thế hệ trẻ là một khái niệm
rất rộng, gồm cả thanh niên, thiếu niên, nhi đồng, trong luận văn này, khi
bàn về thế hệ trẻ, tác giả chỉ tập trung bàn về lứa tuổi thanh thiếu niên, đặc
biệt là thanh niên.
8. Phương pháp nghiên cứu
Đề tài được thực hiện dựa trên cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa
duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử, đồng thời sử dụng phương
pháp nghiên cứu tài liệu kết hợp phương pháp thu thập thông tin, phương
pháp phân tích - tổng hợp; lôgic - lịch sử; khái quát hoá.
9. Những luận điểm cơ bản và đóng góp mới của luận văn
* Những luận điểm cơ bản
Đạo đức là nền tảng của người cách mạng, cũng giống như gốc của
cây, ngọn nguồn của sông suối.
Việc giáo dục đạo đức cách mạng cho thế hệ trẻ, nhằm đào tạo họ trở
thành những chủ nhân của đất nước trong tương lai vừa “hồng”, vừa
“chuyên”, là yêu cầu vừa thường xuyên vừa có tính cấp bách.
“Đạo đức cách mạng không phải từ trên trời sa xuống. Nó do đấu
tranh rèn luyện bền bỉ hằng ngày mà phát triển và củng cố. Cũng như ngọc
càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng trong”. Vì vậy, cần phải đặc biệt
quan tâm giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng cho thế hệ trẻ như “việc
soi gương rửa mặt hàng ngày”.

Việc giáo dục đạo đức nói chung, đạo đức cách mạng nói riêng cho
thế hệ trẻ là trách nhiệm của các cấp, các ngành và của toàn xã hội, nhưng
trong đó tổ chức Đoàn có vai trò đặc biệt quan trọng.
* Đóng góp mới của luận văn
Về mặt lý luận:


15
Luận văn góp phần làm sáng tỏ nội dung cơ bản của đạo đức cách
mạng. Chỉ ra cơ sở khoa học, sự cần thiết nâng cao vai trò của tổ chức
Đoàn Thanh niên trong việc giáo dục đạo đức cách mạng cho thế hệ trẻ ở
TP. Long Xuyên, tỉnh An Giang hiện nay. Đánh giá thực trạng vai trò của
tổ chức Đoàn Thanh niên trong việc giáo dục đạo đức cách mạng cho thế
hệ trẻ ở TP. Long Xuyên, tỉnh An Giang hiện nay. Từ đó nêu lên một số
giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao vai trò của tổ chức Đoàn Thanh niên
trong việc giáo dục đạo đức cách mạng cho thế hệ trẻ ở TP. Long Xuyên,
tỉnh An Giang hiện nay.
Về mặt thực tiễn:
Luận văn hoàn thành có thể làm tài liệu tham khảo cho việc giáo dục
đạo đức cách mạng cho thế hệ trẻ của các cấp trong tổ chức Đoàn TNCS
HCM; giảng dạy những môn học như: Đạo đức, Giáo dục công dân, Lịch
sử, Ngữ văn, các chương trình tập huấn giáo dục đạo đức, lối sống cho
đoàn viên, thanh niên.
10. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, luận văn
gồm 2 chương và 4 tiết.


16
Chương 1

NÂNG CAO VAI TRÒ CỦA TỔ CHỨC ĐOÀN THANH NIÊN
TRONG GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CÁCH MẠNG CHO THẾ HỆ TRẺ
Ở THÀNH PHỐ LONG XUYÊN, TỈNH AN GIANG HIỆN NAY
- MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
1.1. Lý luận chung về đạo đức cách mạng
1.1.1. Khái niệ

đạo đức, đạo đức cách mạng

1.1.1.1. Khái niệm đạo đức
Những tư tưởng đạo đức với tư cách là một bộ phận của tri thức triết
học đã xuất hiện cách đây hơn 2.600 năm trong triết học Trung Quốc, Ấn
Độ và Hy Lạp cổ đại. Danh từ đạo đức bắt nguồn từ tiếng Latinh là mos
(moris) nghĩa là lề thói, đạo nghĩa. Còn “luân lý” được xem như đồng
nghĩa với “đạo đức” có gốc từ tiếng Hy Lạp là ethicos nghĩa là lề thói, tập
tục. Khi nói đến đạo đức, có nghĩa là nói đến những lề thói, tập tục biểu
hiện mối quan hệ nhất định giữa người với người trong cuộc sống với nhau
hàng ngày.
Đối với phương Đông, người Trung Quốc cổ đại sớm đưa ra các học
thuyết về đạo và đức. Đạo có nghĩa là con đường, đường đi, về sau khái
niệm này được vận dụng trong triết học để chỉ con đường của tự nhiên. Đạo
không chỉ là con đường của tự nhiên mà còn có nghĩa là đường sống của
con người trong xã hội. Đức dùng để nói đến nhân đức, đức tính, là biểu
hiện của đạo nghĩa, là nguyên tắc của luân lý. Như vậy, đạo đức là những
nguyên tắc do cuộc sống đặt ra mà con người phải tuân theo. Đạo đức là
một trong những phạm trù quan trọng nhất của triết học Trung Quốc cổ đại.
Riêng ở phương Tây, vấn đề đạo đức từ lâu đã thu hút sự quan tâm
của nhiều nhà tư tưởng. Cho đến nay, người ta vẫn coi Xôcrát (469 – 399
TCN) là người đầu tiên đặt nền móng cho khoa học đạo đức. Còn Arixtốt

17
(384 – 322 TCN) đã viết bộ sách Đạo đức học với 10 cuốn, trong đó ông
đặc biệt quan tâm đến phẩm hạnh con người. Nội dung của phẩm hạnh
chính là chỗ biết định hướng đúng, biết làm việc thiện.
Đạo đức là một hình thái ý thức xã hội, xuất hiện từ rất sớm, dường
như cùng với sự xuất hiện và tồn tại của con người và xã hội loài người. Nó
được phát triển, hoàn thiện trên cơ sở các chế độ kinh tế - xã hội nối tiếp
nhau từ thấp đến cao. Trong quá trình phát triển đó, cùng với sự vận động
biến đổi của tồn tại xã hội, đạo đức cũng có những biến đổi, đã tồn tại
nhiều những quan niệm đạo đức khác nhau, thậm chí đối lập nhau trong
lịch sử.
Theo C.Mác, đạo đức không phải là sự phản ánh trực tiếp cơ sở kinh
tế, và quan hệ giữa kinh tế với đạo đức không phải là quan hệ đơn trị, một
chiều. Vì vậy, không phải mọi biến đổi nào đó trong cơ sở kinh tế cũng đều
nhất thiết và ngay lập tức dẫn đến sự biến đổi tương ứng trong đạo đức.
Nhìn nhận đạo đức như một hình thái ý thức xã hội, C.Mác không những
đã chỉ ra tính quy định của kinh tế đối với đạo đức, mà còn cho thấy những
ảnh hưởng của triết học, chính trị, khoa học, nghệ thuật, tôn giáo,… nghĩa
là của toàn bộ đời sống tinh thần đối với đạo đức. Đồng thời, ông cũng chỉ
ra sự kế thừa như một quy luật của quá trình hình thành, phát triển đạo đức
và đạo đức học. Trong điều kiện xã hội phân chia giai cấp, sự kế thừa đó lại
bị quy định bởi lợi ích của giai cấp đang tiến hành xây dựng hệ thống đạo
đức của mình.
Ngày nay, đạo đức được định nghĩa như sau: Đạo đức là một hình thái
ý thức xã hội, là tập hợp những nguyên tắc, quy tắc, chuẩn mực xã hội
nhằm điều chỉnh và đánh giá cách ứng xử của con người trong quan hệ với
nhau và quan hệ với xã hội, chúng được thực hiện bởi niềm tin cá nhân,
bởi truyền thống và sức mạnh của dư luận xã hội.