LUẬN văn THẠC sĩ QUẢN lý GIÁO dục QUẢN lý PHÁT TRIỂN đội NGŨ cán bộ QUẢN lý GIÁO dục các TRƯỜNG TRUNG học cơ sở THỊ xã VĨNH CHÂU, TỈNH sóc TRĂNG

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
Chữ viết dầy đủ

Chữ viết tắt

Cán bộ quản lý

CBQL

Cán bộ quản lý giáo dục

CBQLGD

Giáo dục - đào tạo

GD-ĐT

Quản lý giáo dục

QLGD

Trung học cơ sở

THCS


MỤC LỤC
Trang
MỞ ĐẦU

3

Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ

12

CÁN BỘ QUẢN LÝ GIÁO DỤC Ở CÁC TRƯỜNG
TRUNG HỌC CƠ SỞ

1.1
1.2

Những khái niệm cơ bản
Nội dung quản lý phát triển đội ngũ cán bộ quản lý giáo

12
22

1.3

dục các trường trung học cơ sở
Những yếu tố tác động đến quản lý phát triển đội ngũ cán

31

bộ quản lý giáo dục thị xã Vĩnh Châu, tỉnh Sóc Trăng
Chương 2 CƠ SỞ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI

38

NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ

SỞ THỊ XÃ VĨNH CHÂU, TỈNH SÓC TRĂNG

2.1

Đặc điểm giáo dục - đào tạo và đội ngũ cán bộ quản lý giáo

38

dục các trường trung học cơ sở của thị xã Vĩnh Châu, tỉnh
2.2

Sóc Trăng
Thực trạng đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục và quản lý

41

phát triển đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục các trường
trung học cơ sở thị xã Vĩnh Châu, tỉnh Sóc Trăng
Chương 3 CÁC BIỆN PHÁP QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ

53

CÁN BỘ QUẢN LÝ TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ THỊ
XÃ VĨNH CHÂU, TỈNH SÓC TRĂNG

3.1

Những yêu cầu trong quản lý phát triển đội ngũ cán bộ

53

quản lý giáo dục các trường trung học cơ sở thị xã Vĩnh
3.2

Châu, tỉnh Sóc Trăng
Biện pháp quản lý phát triển đội ngũ cán bộ quản lý giáo

56

dục các trường trung học cơ sở thị xã Vĩnh Châu, tỉnh
3.3

Sóc Trăng
Khảo nghiệm tính cấp thiết và tính khả thi của các biện

72

pháp
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

80


DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC

83
86

MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn quan tâm đến cán bộ và công tác
phát triển đội ngũ cán bộ, bởi theo Người, “cán bộ là gốc của mọi công việc”.
đội ngũ cán bộ được xem là “tiền vốn của đoàn thể”, giữ vai trò đặc biệt quan
trọng trong các hoạt động của các tổ chức, đơn vị. Đối với giáo dục và đào tạo,
đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục có vai trò quan trọng trong quản lý, định hướng
và quyết định chất lượng, hiệu quả mọi hoạt động của nhà trường. Vì vậy, phát
triển đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục là nhiệm vụ quan trọng và cần thiết của các
cơ sở giáo dục hiện nay. Nghị quyết Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương lần
thứ VIII (khóa XI) khẳng định: “Phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý
giáo dục, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục và đào tạo” [21, tr.136].
Trong hệ thống giáo dục quốc dân ở nước ta, cấp THCS có vai trò rất
quan trọng. Điều 27, Luật Giáo dục ghi rõ: “Giáo dục THCS nhằm giúp học
sinh củng cố và phát triển những kết quả giáo dục tiểu học, có hiểu biết ở
trình độ cơ sở và những hiểu biết ban đầu về kỹ thuật và hướng nghiệp để tiếp
tục học THPT, trung cấp, học nghề hoặc đi vào cuộc sống lao động” [28].
Trong bối cảnh mới, giáo dục THCS phải có trách nhiệm cùng với nền giáo
dục quốc dân đổi mới toàn diện nền giáo dục Việt Nam, đưa giáo dục nước ta
hội nhập cùng thế giới. Để thực hiện được những nhiệm vụ giáo dục quan
trọng đó, bên cạnh yêu cầu về xây dựng, kiện toàn cơ sở vật chất, sử dụng đội
ngũ giáo viên có đầy đủ phẩm chất đạo đức, năng lực chuyên môn, công tác
quản lý trường học cũng phải được đặc biệt coi trọng. Một trong những nhân
tố quyết định đến hiệu quả của công tác quản lý trường học chính là chất
lượng của đội ngũ CBQL. Cán bộ quản lý giáo dục trường THCS vừa là nhà
lãnh đạo, nhà quản lý, nhà giáo, nhà hoạt động xã hội nên đòi hỏi họ phải đạt
những yêu cầu cao về phẩm chất và năng lực để quản lý nhà trường, hoàn
thành xuất sắc nhiệm vụ. Vì vậy, đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục ở các
3

trường THCS phải là người năng động, sáng tạo và đổi mới, nắm vững các lý
thuyết về quản lý, nhận thức được các thế mạnh và các mặt hạn chế, tạo ra sự
thay đổi và quản lý được sự thay đổi trong nhà trường, huy động được mọi
nguồn lực và sử dụng chúng một cách hiệu quả để phát triển nhà trường.
Vĩnh Châu là thị xã thuộc vùng nông thôn của tỉnh Sóc Trăng. Trên địa
bàn thị xã Vĩnh Châu hiện có 72 cơ sở giáo dục, đào tạo, trong đó có 14
trường THCS. Đa số CBQL trường THCS thị xã Vĩnh Châu, tỉnh Sóc Trăng
được lựa chọn từ lực lượng giáo viên nên có mặt tích cực là hiểu biết rõ về
thực trạng hoạt động của nhà trường. Tuy nhiên, việc chuyển đổi từ vai trò
giáo viên sang vai trò cán bộ quản lý trong khi chưa được bồi dưỡng kiến
thức về quản lý trường học, thiếu kiến thức về pháp luật, hạn chế về ngoại
ngữ, tin học… là những yếu tố gây khó khăn không nhỏ đến quá trình thực thi
trách nhiệm và quyền hạn của đội ngũ cán bộ QLGD.
Trong những năm qua, đội ngũ CBQLGD trường THCS thị xã Vĩnh
Châu, tỉnh Sóc Trăng về cơ bản đã đáp ứng được yêu cầu của GD-ĐT, có
nhiều cố gắng trong công tác quản lý, góp phần cùng cán bộ, giáo viên của
nhà trường nâng cao chất lượng GD-ĐT. Tuy nhiên, trước yêu cầu phát triển
giáo dục trong bối cảnh hội nhập sâu rộng với nền kinh tế khu vực và thế giới,
đội ngũ CBQLGD trường THCS thị xã Vĩnh Châu, tỉnh Sóc Trăng còn bộc lộ
nhiều yếu kém, bất cập. Đội ngũ CBQLGD mất cân đối về cơ cấu; năng lực
quản lý chưa đáp ứng yêu cầu; số lượng CBQLGD ở một số trường thì thừa
nhưng ở một số trường lại thiếu. Những yếu kém, bất cập này do nhiều
nguyên nhân trong đó có nguyên nhân từ công tác quản lý như: các khâu tạo
nguồn, quy hoạch, tuyển chọn, bổ nhiệm, đào tạo, bồi dưỡng, chính sách đãi
ngộ… Chính vì vậy, vấn đề cấp thiết đặt ra là phải làm tốt công tác quản lý
phát triển, nâng cao chất lượng đội ngũ CBQLGD trường THCS đáp ứng yêu
cầu GD-ĐT trong tình hình mới. Nghiên cứu làm sáng tỏ cơ sở lý luận, thực
tiễn, đề xuất được hệ thống giải pháp quản lý phát triển đội ngũ CBQLGD là
4

nội dung có ý nghĩa quan trọng và thiết thực đối với công tác GD-ĐT của các
trường THCS trên địa bàn thị xã Vĩnh Châu, tỉnh Sóc Trăng hiện nay. Để góp
phần giải quyết đòi hỏi này, tác giả đã lựa chọn vấn đề: “Quản lý phát triển
đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục các trường trung học cơ sở thị xã Vĩnh
Châu, tỉnh Sóc Trăng” để nghiên cứu. Đề tài vừa có tính cấp thiết cả về lý
luận và thực tiễn trong xây dựng đội ngũ cán bộ QLGD ở các trường trung
học cơ sở thị xã Vĩnh Châu, tỉnh Sóc Trăng hiện nay.
2. Tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài
* Những tư tưởng và công trình nghiên cứu về đội ngũ cán bộ quản
lý giáo dục và phát triển đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục
Vấn đề xây dựng, phát triển đội ngũ CBQLGD được Đảng, Nhà nước và
Chủ tịch Hồ Chí Minh hết sức coi trọng. Đặc biệt, trong những năm gần đây,
nước ta đã xây dựng và thực hiện nhiều chủ trương, chính sách nhằm phát
triển đội ngũ nhà giáo và CBQLGD. Điều đó được đề cập ở nhiều Nghị quyết,
Chỉ thị của Đảng và Nhà nước đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc xây dựng
và phát triển đội ngũ CBQLGD. Chiến lược phát triển giáo dục 2011 - 2020
chỉ rõ, phát triển đội ngũ nhà giáo và CBQL GD là giải pháp then chốt để đạt
được mục tiêu chiến lược [13]
Trong những năm gần đây đã có nhiều tác giả nghiên cứu lý luận về
quản lý giáo dục, đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục và phát triển đội ngũ cán
bộ quản lý giáo dục.
Tác giả Phạm Minh Hạc khẳng định: Trong sự nghiệp đổi mới giáo
dục, việc phát triển đội ngũ CBQLGD được đặt ra như một yêu cầu cấp bách
hàng đầu của việc tiếp tục triển khai, điều chỉnh, đổi mới và nâng cao chất
lượng giáo dục [19].
Tác giả Đặng Quốc Bảo đề cập đến “Những vấn đề cơ bản về lãnh đạoquản lý và sự vận dụng vào điều hành nhà trường” [4] đã giới thiệu và tổng
hợp các yếu tố, phẩm chất, năng lực mỗi CBQLGD cần có và cần đạt được;
5

các vấn đề cốt lõi của lãnh đạo và quản lý cũng như việc thực hiện vai trò
lãnh đạo, quản lý trong các nhà trường.
Cuốn sách “Giáo dục Việt Nam những thập niên đầu thế kỷ XXI Chiến lược phát triển” của Đặng Bá Lãm đã có những phân tích khá sâu sắc
về giải pháp quản lý giáo dục, trong đó có bàn đến những giải pháp phát triển
đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục, lực lượng thực hiện nhiệm vụ đổi mới và
nâng cao chất lượng giáo dục [17, tr.283].
Tác giả Trần Khánh Đức trong cuốn "Giáo dục và phát triển nguồn
nhân lực trong thế kỷ XXI” đã trình bày quan điểm, mục tiêu và giải pháp
phát triển giáo dục và hệ thống giáo dục, làm rõ thêm nhận thức về chiến
lược phát triển giáo dục cũng như phát triển nguồn nhân lực trong thế kỷ
XXI [24] . Tác giả đã tập trung làm rõ yêu cầu, nhiệm vụ, phương hướng
phát triển đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục, lực lượng quan trọng trong
nguồn nhân lực giáo dục hiện nay.
Tác giả Bùi Minh Hiền cho rằng, xây dựng và phát triển đội ngũ
CBQLGD cần phải quy tụ vào ba vấn đề chính: số lượng, chất lượng, cơ cấu.
Trên cơ sở phân tích thực trạng chất lượng đội ngũ CBQL, tác giả đã đề xuất
bốn giải pháp phát triển đội ngũ CBQLGD: Mọi cấp QLGD đều xây dựng
được quy hoạch CBQLGD cho đơn vị và gắn liền với quy hoạch này là các
công việc cần triển khai để đào tạo, bồi dưỡng CBQLGD theo quy hoạch; xây
dựng hệ thống tiêu chuẩn đối với CBQLGD các cấp; có chính sách hỗ trợ tinh
thần, vật chất thỏa đáng với CBQLGD; tổ chức lại hệ thống trường, khoa đào
tạo CBQLGD [22, tr.283].
Tác giả Vũ Ngọc Hải trên cơ sở phân tích lý luận và thực tiễn về phát
triển QLGD nước ta qua 25 năm đổi mới đã chỉ ra một trong những giải pháp
đổi mới QLGD trong bối cảnh hiện nay là chuẩn hóa và nâng cao chất lượng đội
ngũ CBQLGD: cơ cấu lại đội ngũ CBQLGD; đào tạo, bồi dưỡng theo yêu cầu
chuyên nghiệp hóa và chuẩn hóa, nâng cao chất lượng đội ngũ CBQLGD cả về
6

phẩm chất và năng lực chuyên môn, nghiệp vụ. phát triển lực lượng cán bộ lãnh
đạo và QLGD có tầm nhìn và năng lực thích ứng với các điều kiện thay đổi kinh
tế, xã hội, môi trường, tận tâm, thạo việc, có năng lực điều hành. [8, tr.338]
* Những công trình nghiên cứu về phát triển đội ngũ cán bộ quản lý
giáo dục trường trung học cơ sở
Việc nghiên cứu, đề xuất các giải pháp về phát triển đội ngũ
CBQLGD trường THCS đã có một số tác giả đề cập đến vấn đề này như:
Tác giả Cao Viết Sơn đã chỉ ra một trong những giải pháp phát triển
đội ngũ CBQL trường THCS theo quan điểm chuẩn hóa là tăng cường công
tác bồi dưỡng: cần cập nhật và bổ sung kịp thời các nội dung kiến thức mới
trong chương trình bồi dưỡng hàng năm. Không ngừng đổi mới phương pháp
và hình thức bồi dưỡng. Chú trọng bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý trường học,
trang bị các kiến thức và kỹ năng cho người quản lý, giúp họ tạo dựng được
hành lang pháp lý quan trọng để chủ động, tự tin trong công tác quản lý, điều
hành nhà trường [43].
Tác giả Trần Thị Thu, trên cơ sở đánh giá thực trạng đội ngũ CBQL
trường THCS, thực trạng công tác quy hoạch đội ngũ CBQL trường THCS
huyện An Dương, thành phố Hải Phòng đã đề xuất 3 giải pháp đổi mới công
tác quy hoạch đội ngũ này: 1) Đổi mới trong việc tuyển chọn đội ngũ GV
đưa vào quy hoạch CBQL; 2) Đổi mới công tác quy hoạch, thực hiện
phương châm “động” và “mở” trong xây dựng quy hoạch; 3) ĐT, bồi dưỡng
nâng cao trình độ GV [42].
Ngoài ra, cón có một số đề tài, luận văn thạc sĩ quản lý giáo dục và
nhiều tài liệu, bài báo khoa học đề cập đến vấn đề này như:
"Thực trạng, phương hướng và những giải pháp cơ bản nâng cao chất
lượng đội ngũ quản lý giáo dục trường trung học cơ sở tỉnh Bắc Ninh” của
Nguyễn Công Duật (2000).
“Phát triển đội ngũ CBQL trường THCS huyện Trực Ninh tỉnh Nam Định

trong giai đoạn hiện nay” của Trần Hải Bằng (2010).

7


“Giải pháp phát triển đội ngũ nữ CBQL trường THCS ở huyện Sơn
Động, tỉnh Bắc Giang” của Nguyễn Đức Dụng (2010).
Lưu Bích Thuận “Quy hoạch xây dựng và phát triển đội ngũ CBQL
trường THCS huyện Yên Sơn tỉnh Tuyên Quang giai đoạn từ 2006 đến 2015”.
Luận văn thạc sỹ khoa học giáo dục năm 2006.
Nguyễn Thanh Tú “Biện pháp phát triển đội ngũ CBQL các trường
THCS của Phòng giáo dục huyện U Minh tỉnh Kiên Giang”. Luận văn thạc sỹ
khoa học giáo dục năm 2008...
Như vậy, có rất nhiều công trình nghiên cứu về “Quản lý phát triển đội
ngũ CBQL trường THCS” trên thế giới và Việt Nam. Các công trình đã nghiên
cứu về phát triển đội ngũ CBQLGD ở những lĩnh vực cụ thể, ở những trường
cụ thể. Các nghiên cứu đều khẳng định CBQLGD nói chung, CBQL trường
THCS nói riêng có vị trí, vai trò quan trọng, quyết định chất lượng giáo dục
và hiệu quả hoạt động của nhà trường. Họ cũng đã khẳng định phát triển đội
ngũ CBQL nhà trường là yêu cầu cấp thiết trong bối cảnh hiện nay. Các
nghiên cứu đã làm rõ nội hàm về quản lý; nội hàm của phát triển, nâng cao chất
lượng đội ngũ CBQLGD ở các trường THCS và đề xuất một số giải pháp cơ
bản để phát triển đội ngũ CBQLGD trường THCS ở một số địa phương. Đây
là những tư liệu quý giúp tác giả nghiên cứu hoàn thiện vấn đề nghiên cứu.
Tuy nhiên, cho đến thời điểm này, chưa có công trình nào nghiên cứu
trực tiếp đến việc quản lý phát triển đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục trường
THCS của thị xã Vĩnh Châu, tỉnh Sóc Trăng nhằm nâng cao hiệu quả của quá
trình này, góp phần trực tiếp nâng cao chất lượng giáo dục ở các trường
THCS trên địa bàn thị xã Vĩnh Châu, tỉnh Sóc Trăng.
Từ những vấn đề trên là cơ sở để tác giả lựa chọn vấn đề “Quản lý

phát triển đội ngũ quản lý giáo dục trường THCS của thị xã Vĩnh Châu,
tỉnh Sóc Trăng” làm đề tài luận văn thạc sỹ chuyên nghành QLGD. Đây là
vấn đề rất cấp thiết, vừa có ý nghĩa lý luận, vừa có ý nghĩa thực tiễn sâu sắc.
8


3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu
* Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở làm rõ những vấn đề lý luận và thực tiễn phát triển đội ngũ
CBQLGD, từ đó đề xuất một số biện pháp phát triển đội ngũ CBQLGD các
trường THCS ở thị xã Vĩnh Châu tỉnh Sóc Trăng hiện nay.
* Nhiệm vụ nghiên cứu
Đề tài tập trung thực hiện các nhiệm vụ cơ bản sau:
- Nghiên cứu cơ sở lý luận về về công tác phát triển đội ngũ CBQLGD
trường THCS.
- Khảo sát, đánh giá thực trạng đội ngũ CBQLGD trường THCS và
thực trạng công tác phát triển đội ngũ CBQLGD các trường THCS của thị xã
Vĩnh Châu tỉnh Sóc Trăng; phân tích nguyên nhân thực trạng đó.
- Đề xuất các biện phát chủ yếu phát triển đội ngũ CBQLGD trường THCS
thị xã Vĩnh Châu tỉnh Sóc Trăng và khảo nghiệm các biện pháp đã đề xuất.
4. Khách thể, đối tượng, phạm vi nghiên cứu của đề tài
* Khách thể nghiên cứu: Đội ngũ cán bộ QLGD ở các trường THCS
thị xã Vĩnh Châu tỉnh Sóc Trăng.
* Đối tượng nghiên cứu: Biện pháp phát triển đội ngũ CBQLGD các
trường THCS thị xã Vĩnh Châu tỉnh Sóc Trăng.
* Phạm vi nghiên cứu
- Phạm vi về nội dung: Đề tài tập trung nghiên cứu biện pháp quản lý
phát triển đội ngũ CBQLGD trường THCS thị xã Vĩnh Châu tỉnh Sóc Trăng
hiện nay.
- Phạm vi về đối tượng khảo sát: Đề tài khảo sát, điều tra, tọa đàm,

phỏng vấn và quan sát sư phạm với 50 cán bộ phòng GD, 50 hiệu trưởng, hiệu
phó và 50 giáo viên các trường THCS
- Phạm vi về thời gian: Các số liệu được sử dụng để nghiên cứu trong
khoảng thời gian từ năm 2010 đến nay.
9


5. Giả thiết khoa học
Đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục có vai trò quan trọng trong quản lý,
định hướng và quyết định chất lượng, hiệu quả mọi hoạt động của các nhà
trường nói chung, các trường THCS nói riêng. Vì vậy, quản lý phát triển đội
ngũ cán bộ quản lý giáo dục là nhiệm vụ quan trọng và cần thiết của các
trường THCS hiện nay. Nếu trong quá trình quản lý phát triển đội ngũ CBQL
trường THCS thị xã Vĩnh Châu tỉnh Sóc Trăng, các chủ thể đề xuất và thực
hiện đồng bộ các giải pháp phù hợp, tập trung vào: Xây dựng quy hoạch phát
triển đội ngũ CBQLGD phù hợp với sự phát triển giáo dục THCS của thị xã
Vĩnh Châu, tỉnh Sóc Trăng; Tuyển chọn, bố trí sử dụng hợp lý tạo sự phù hợp
về cơ cấu đội ngũ CBQLGD; Thường xuyên đổi mới công tác đào tạo, bồi
dưỡng nâng cao trình độ mọi mặt cho đội ngũ CBQLGD; Tăng cường chỉ
đạo công tác kiểm tra, đánh giá kết quả phát triển đội ngũ CBQLGD; Thực
hiện tốt các chế độ chính sách, tạo động lực phát triển đội ngũ CBQLGD…
thì sẽ nâng cao chất lượng quản lý phát triển đội ngũ CBQL của các nhà
trường, góp phần trực tiếp nâng cao chất lượng giáo dục ở các trường THCS
trên địa bàn thị xã Vĩnh Châu, tỉnh Sóc Trăng trong giai đoạn hiện nay.
6. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
* Phương pháp luận
Đề tài được nghiên cứu dựa trên cơ sở phép duy vật biện chứng và duy
vật lịch sử của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; đồng thời,
quán triệt và cụ thể các quan điểm, chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà
nước về phát triển đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục.

Đề tài sử dụng các quan điểm tiếp cận hệ thống - cấu trúc, lôgíc - lịch
sử và quan điểm thực tiễn trong nghiên cứu khoa học.
* Phương pháp nghiên cứu
Sử dụng tổng hợp các phương pháp nghiên cứu của khoa học chuyên
nghành, bao gồm các phương pháp nghiên cứu lý luận và nghiên cứu thực
tiễn. Cụ thể là:

10


- Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận: Phân tích, tổng hợp, hệ thống
hoá... các tài liệu, các văn bản có liên quan đến vấn đề phát triển đội ngũ
CBQL trường THCS.
- Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
+ Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi: tiến hành thu thập ý kiến của
75 cán bộ QLGD ở thị xã Vĩnh Châu, Tỉnh Sóc Trăng.
+ Phân tích các báo cáo thống kê, văn bản tổng kết kinh nghiệm phát
triển đội ngũ cán bộ QLGD.
+ Phương pháp tọa đàm, trao đổi: trao đổi với đội ngũ cán bộ QLGD,
các chuyên gia, các nhà khoa học về một số vấn đề lý luận và thực tiễn về
phát triển đội ngũ cán bộ QLGD.
- Nhóm các phương pháp hỗ trợ:
+ Phương pháp xin ý kiến chuyên gia: xin ý kiến các chuyên gia, nhà
khoa học và các cán bộ QLGD có nhiều kinh nghiệm quản lý về các vấn đề lý
luận và thực tiễn của đề tài.
+ Phương pháp toán học: sử dụng phương pháp toán thống kê để sử lý
kết quả nghiên cứu của đề tài
7. Ý nghĩa của đề tài
Luận văn góp phần bổ sung, phát triển lý luận và thực tiễn về phát triển đội
ngũ CBQLGD các trường THCS thị xã Vĩnh Châu, tỉnh Sóc Trăng, đề xuất các

biện pháp phát triển đội ngũ cán bộ QLGD của thị xã qua đó góp phần nâng cao
năng lực quản lý cho cán bộ QLGD các trường THCS ở thị xã Vĩnh Châu.
Kết quả nghiên cứu của luận văn có thể sử dụng làm tài liệu tham khảo
cho các đơn vị trong công tác phát triển đội ngũ CBQLGD nói chung và phát
triển đội ngũ CBQLGD trường THCS nói riêng.
8. Kết cấu của đề tài
Luận văn gồm phần mở đầu, 3 chương, kết luận, kiến nghị, danh mục
các tài liệu tham khảo và phụ lục.
11


Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ GIÁO
DỤC CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ

1.1. Những khái niệm cơ bản
1.1.1. Đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục các trường trung học cơ sở
* Cán bộ quản lý
Theo Điều 1, Chương 1 Pháp lệnh Cán bộ, công chức, được Ủy ban
thường vụ Quốc hội khoá XI, thông qua ngày 29/4/2003: Cán bộ, công chức
quy định tại pháp lệnh này gồm những người được tuyển dụng, bổ nhiệm
hoặc giao giữ một công việc thường xuyên, được phân loại theo trình độ đào
tạo, ngành chuyên môn, được xếp vào ngạch hành chính, sự nghiệp trong các
cơ quan Nhà nước. Mỗi ngạch thể hiện chức và cấp về chuyên môn, nghiệp
vụ, có chức danh tiêu chuẩn riêng.
Luật Công chức (2008) đã xác định: Cán bộ là công dân Việt Nam,
được bầu cử, phê chuẩn, bổ nhiệm giữ chức vụ, chức danh theo nhiệm kỳ
trong cơ quan của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị – xã
hội ở trung ương, ở tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương (gọi chung là cấp
tỉnh), ở huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh (gọi chung là cấp huyện),

trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước.
Theo Từ điển Tiếng Việt, CBQL là “người làm công tác có chức vụ
trong một cơ quan, một tổ chức, phân biệt với người không có chức vụ" [41].
CBQL có thể là cấp trưởng hoặc cấp phó của một tổ chức được cơ quan
cấp trên bổ nhiệm bằng quyết định hành chính nhà nước. Cấp phó giúp việc
cho cấp trưởng, chịu trách nhiệm trước cấp trưởng và chịu trách nhiệm trước
pháp luật về công việc được phân công. CBQL là lực lượng rất quan trọng
trong cơ quan, đơn vị. Với tầm quan trọng của người CBQL, đòi hỏi người
CBQL phải có những phẩm chất và năng lực điển hình.

12


Từ các khái niệm trên đối với CBQL, có thể thấy rằng CBQL là chủ
thể quản lý, là người có chức vụ trong tổ chức, được cấp trên ra quyết định
bổ nhiệm, là người chỉ huy, giữ vai trò lãnh đạo, dẫn dắt, tác động, ra lệnh,
kiểm tra đối tượng quản lý nhằm thực hiện các mục tiêu của đơn vị. Người
quản lý vừa là người lãnh đạo, quản lý của cơ quan, đơn vị, vừa chịu sự chỉ
đạo, quản lý của cấp trên.
* Cán bộ quản lý giáo dục trường THCS
Cán bộ quản lý giáo dục là các cá nhân thực hiện chức năng và nhiệm
vụ quản lý nhất định của bộ máy quản lý. CBQLGD được hiểu là người điều
hành hay điều khiển tổ chức thực hiện công việc. Mỗi CBQLGD đảm nhận
trách nhiệm trong bộ máy quản lý bằng một trong hai hình thức: tuyển cử
hoặc bổ nhiệm.
Cán bộ quản lý giáo dục là người làm công việc lãnh đạo, quản lý,
điều hành các hoạt động giáo dục từ: bộ, cục, vụ, viện ở trung ương đến các
sở, phòng, ban, cơ sở giáo dục thuộc ngành giáo dục.
Giáo dục THCS là bậc học phổ thông nằm trong hệ thống giáo dục
quốc dân và có vị trí đặc biệt quan trọng trong việc tạo dựng mặt bằng dân

trí, là bước căn bản để chuẩn bị tri thức khoa học, hình thành nhân cách để
học sinh sau khi tốt nghiệp có thể tiếp tục học lên hoặc trực tiếp tham gia lao
động sản xuất, có đủ bản lĩnh góp phần xây dựng và bảo vệ tổ quốc trong
thời kỳ CNH, HĐH đất nước. Đồng thời bậc THCS còn là nguồn tuyển chọn
để đào tạo thành những công nhân kỹ thuật và cán bộ cần thiết cho đất nước,
trước mắt là phục vụ cho sự nghiệp CNH, HĐH nông nghiệp, công nhiệp ở
nông thôn ngày nay.
Từ sự phân tích trên, chúng tôi cho rằng: CBQLGD trường THCS là
những người đứng đầu nhà trường, là chủ thể quản lý nhà trường, là người
chỉ huy, giữ vai trò lãnh đạo, dẫn dắt, tác động, ra lệnh, kiểm tra đối tượng

13


quản lý nhằm thực hiện tốt nhiệm vụ giáo dục và rèn luyện học sinh nhà
trường, hoàn thành tốt mục tiêu giáo dục THCS.
Như vậy, CBQLGD trường THCS là những người được Đảng và
Nhà nước giao nhiệm vụ quản lý, lãnh đạo các hoạt động của nhà trường, đặc
biệt là hoạt động giáo dục và đào tạo, góp phần thực hiện mục tiêu nâng cao
dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài.
* Đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục các trường trung học cơ sở
Theo tác giả Hoàng Phê, “Đội ngũ là khối đông người cùng chức năng
nghề nghiệp được tập hợp và tổ chức thành lực lượng” [41].
Khái niệm đội ngũ cũng có thể hiểu là: Một nhóm người được tổ chức và
tập hợp thành một lực lượng, để thực hiện một hay nhiều chức năng, có thể cùng
hay không cùng nghề nghiệp, nhưng đều có chung một mục đích nhất định.
Tóm lại có thể hiểu: Đội ngũ là một tập thể gồm nhiều người, có cùng
lý tưởng, cùng mục đích, làm việc theo sự chỉ huy thống nhất, có kế hoạch,
gắn bó với nhau về quyền lợi vật chất cũng như tinh thần.
Từ mục tiêu, đặc điểm, nhiệm vụ của giáo dục THCS, chúng tôi quan

niệm: đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục trường THCS là tập hợp những nhà
giáo, CBQL đảm nhiệm vai trò và chức năng lãnh đạo, quản lý các hoạt động
giáo dục của nhà trường trung học cơ sở nhằm đảm bảo các hoạt động giáo
dục của trường đạt được mục tiêu giáo dục bậc THCS.
Như vậy, đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục là tập hợp những người làm
công tác quản lý giáo dục, là những người lãnh đạo, điều hành quá trình giáo
dục diễn ra trong các cơ sở giáo dục. Đội ngũ CBQLGD là những người
dược đào tạo cơ bản ở các trường sư phạm, đã qua giảng dạy và có kinh
nghiệm công tác, đảm nhiệm chức năng và nhiệm vụ quản lý ở các cơ sở
giáo dục, chịu trách nhiệm quản lý toàn diện giáo dục và đào tạo của cơ sở
mình đảm nhiệm.
Đội ngũ CBQLGD thường là hiệu trưởng, hiệu phó và các thành
14


viên của Hội đồng sư phạm nhà trường, các tổ trưởng, trưởng bộ môn,
trưởng khối… Đội ngũ CBQLGD trường THCS có vị trí, vai trò rất quan
trọng, họ cùng với đội ngũ giáo viên là nhân tố quyết định đến chất lượng
giáo dục, đào tạo của nhà trường. Điều 16 Luật giáo dục 2005 quy định:
“Cán bộ quản lý giáo dục giữ vai trò quan trọng trong việc tổ chức, quản lý,
điều hành các hoạt động giáo dục”. Vì vậy CBQLGD phải không ngừng học
tập, rèn luyện. Nâng cao phẩm chất đạo đức, trình độ chuyên môn, năng lực
quản lý và trách nhiệm của cá nhân đối với sự nghiệp giáo dục quốc dân.
Giáo dục Việt Nam đang trong giai đoạn phát triển của xã hội hiện đại
đòi hỏi người CBQLGD trường THCS ngày càng phải thể hiện nhiều vai trò
trong tư cách là người đứng đầu và chịu trách nhiệm cho sự phát triển và
hoàn thành mục tiêu giáo dục của trường mình đối với chính quyền, ngành và
xã hội. Người CBQLGD cần phải hiểu rõ mình thực sự không phải là quan
chức hành chính chỉ làm theo các mệnh lệnh từ trên đưa xuống mà phải là
người lãnh đạo sáng tạo và năng động, biết nhìn nhận tình huống phát triển

của xã hội để đưa ra những quyết định chính xác thúc đẩy các hoạt động giáo
dục của nhà trường đáp ứng yêu cầu thực tế.
1.1.2. Phát triển đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục
trường trung học cơ sở
Theo Từ điển Tiếng Việt: “Phát triển là biến đổi hoặc làm cho biến đổi
từ ít đến nhiều, từ hẹp đến rộng, từ thấp đến cao, đơn giản đến phức tạp” [41,
tr.769]. Phát triển đội ngũ CBQLGD là tổng thể những tác động tạo ra sự biến
đổi theo chiều hướng không ngừng tăng lên về số lượng và phẩm chất đạo
đức, năng lực chuyên môn; đồng bộ về cơ cấu, đạt chuẩn nghề nghiệp để thực
hiện tốt các hoạt động giáo dục, giảng dạy trong các nhà trường.
Phát triển đội ngũ CBQL là một phần của phát triển nguồn nhân lực. Bản
chất của công tác này là tạo ra những tác động khiến đội ngũ CBQL biến đổi
theo chiều hướng đi lên, tức là xây dựng đội ngũ CBQL phát triển cả về số
15


lượng, cơ cấu, phẩm chất và năng lực có khả năng đáp ứng yêu cầu quản lý
của cơ sở GD, thực hiện có kết quả mục đích quản lý trong bối cảnh mới. Phát
triển đội ngũ CBQL trường THPT bao gồm hai vấn đề: Phát triển đội ngũ và
phát triển phẩm chất, năng lực cá nhân của từng CBQL. Hai vấn đề này có
mối liên hệ gắn bó và hỗ trợ lẫn nhau. Cá nhân giỏi sẽ dẫn đến tập thể vững
mạnh và tập thể vững mạnh sẽ tạo điều hiện tốt cho cá nhân phát triển.
Phát triển đội ngũ là phát triển về số lượng, cơ cấu và chất lượng của đội
ngũ, cần nắm vững tình hình phát triển và biến đổi về các mặt số lượng, cơ
cấu về giới tính, độ tuổi, thâm niên giảng dạy, trình độ chuyên môn, quản lý,
phẩm chất đạo đức, chính trị… Xây dựng tiêu chuẩn về yêu cầu năng lực và
những kỹ năng cần rèn luyện theo từng vị trí, chức danh quản lý để phát huy
mặt mạnh, hạn chế điểm yếu của đội ngũ về tư tưởng, về đạo đức, trình độ,
năng lực, sức khỏe so với yêu cầu, nhiệm vụ được giao trong từng giai đoạn.
Phát triển đội ngũ CBQLGD trường THPT thực chất là phát triển

nguồn nhân lực trong lĩnh vực giáo dục, là thực hiện mục tiêu xây dựng đội
ngũ này theo hướng chuẩn hóa, đồng bộ về cơ cấu và chất lượng, có phẩm
chất đạo đức trong sáng, lành mạnh, năng lực quản lý toàn diện, bản lĩnh
chính trị vững vàng đáp ứng đòi hỏi ngày càng cao của giáo dục bậc THPT,
góp phần vào sự nghiệp đổi mới, phát triển giáo dục Việt Nam và tiếp thu
những tinh hoa của giáo dục thế giới.
Từ sự phân tích trên, chúng tôi quan niệm: phát triển đội ngũ cán bộ
quản lý giáo dục các trường trung học cơ sở là tổng thể các cách thức, biện
pháp tác động của chủ thể quản lý đến đội ngũ CBQLGD nhằm nâng cao
chất lượng đội ngũ CBQLGD, bảo đảm đủ về số lượng, phù hợp về cơ cấu,
đạt chuẩn về trình độ đào tạo, đáp ứng các yêu cầu nhiệm vụ lãnh đạo, quản
lý, điều hành các hoạt động giáo dục ở trường trung học cơ sở.
Phát triển đội ngũ CBQLGD các trường THCS, một mặt có ý nghĩa củng
cố, kiện toàn đội ngũ hiện có; mặt khác, định hướng cho việc phát triển về số
16


lượng, về cơ cấu và nâng cao chất lượng cho đội ngũ CBQLGD các trường
THCS trong giai đoạn trước mắt cũng như lâu dài. Phát triển đội ngũ
CBQLGD được thực hiện trong môi trường liên nhân cách: nhân cách học sinh,
nhân cách giáo viên, nhân cách người quản lý để tạo nên đội ngũ nhà giáo có
đủ phẩm chất, năng lực đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo.
1.1.3. Quản lý phát triển đội ngũ cán bộ quản lý
giáo dục các trường trung học cơ sở
Quản lý là một thuộc tính gắn liền với xã hội ở một giai đoạn phát
triển của nó. Thuộc tính này bắt nguồn từ bản chất của hệ thống xã hội, từ
lao động tập thể, lao động xã hội của con người. Do đó quản lý là một khái
niệm bao gồm nhiều lĩnh vực. Bản thân khái niệm quản lý có tính đa nghĩa
nên có sự khác biệt giữa nghĩa rộng và nghĩa hẹp. Xuất phát từ những góc
độ nghiên cứu khác nhau, rất nhiều học giả đã đưa ra những quan niệm

khác nhau về quản lý.
Theo giáo sư Nguyễn Ngọc Quang: “Quản lý là tác động có mục đích,
có kế hoạch của chủ thể quản lý đến tập thể những người lao động (nói chung
là khách thể quản lý) nhằm thực hiện những mục tiêu dự kiến” [34].
Theo tác giả Phạm Khắc Chương: “Quản lý một đơn vị (cơ sở sản xuất,
cơ quan, trường học, địa phương, …) với tư cách là một hệ thống xã hội, là
khoa học và nghệ thuật tác động vào hệ thống, vào từng thành tố của hệ thống
bằng phương pháp thích hợp nhằm đạt được các mục tiêu đề ra” [16].
Theo tác giả Đặng Quốc Bảo: “Quản lý là một quá trình tác động gây ảnh
hưởng của chủ thể quản lý lên khách thể quản lý nhằm đạt mục tiêu chung” [3].
Theo tác giả Trần Kiểm: “Quản lý là những tác động của chủ thể quản lý
trong việc huy động, phát huy, kết hợp, sử dụng, điều hành, điều phối các nguồn
lực (nhân lực, vật lực, tài lực) trong và ngoài tổ chức (chủ yếu là nội lực) một
cách tối ưu nhằm đạt mục đích của tổ chức với hiệu quả cao nhất”. [25]

17


Từ rất nhiều định nghĩa dưới góc độ khác nhau của các học giả trong
nước và ngoài nước, chúng ta có thể đưa ra khái niệm: Quản lý là sự tác động
có tổ chức, có hướng - đích của chủ thể quản lý lên đối tượng và khách thể
quản lý nhằm sử dụng có hiệu quả nhất các nguồn lực, các thời cơ của tổ chức
để đạt mục tiêu đặt ra trong điều kiện môi trường luôn biến động.
Trong trường THCS hoạt động quản lý là một hoạt động quan trọng,
mang tính chất then chốt; hoạt động quản lý tốt sẽ mở đường cho các hoạt
động khác diễn ra nhịp nhàng và có hiệu quả cao. Hoạt động quản lý mang
tính xã hội sâu sắc, đồng thời nó vừa là khoa học, vừa là nghệ thuật.
Từ sự phân tích trên, chúng tôi đưa ra khái niệm: quản lý phát triển đội
ngũ cán bộ quản lý giáo dục trường trung học cơ sở là hệ thống các tác động
của các chủ thể quản lý đến hoạt động phát triển đội ngũ cán bộ quản lý giáo

dục nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ CBQLGD, đáp ứng các yêu cầu
nhiệm vụ lãnh đạo, quản lý, điều hành các hoạt động giáo dục ở THCS.
Mục đích của quản lý phát triển đội ngũ CBQLGD các trường THCS
nhằm làm cho đội ngũ CBQLGD các trường THCS đủ về số lượng, tốt về
chất lượng, hợp lý về cơ cấu, đáp ứng yêu cầu giáo dục - đào tạo bậc THCS ở
các nhà trường và đáp ứng yêu cầu công tác quản lý ở các trường THCS theo
quy định của Nhà nước.
Chủ thể quản lý phát triển đội ngũ CBQLGD các trường THCS là phòng
giáo dục và đào tạo, tổ chức đảng các cấp, cấp ủy chính quyền địa phương, các
cơ quan chức năng liên quan và đội ngũ CBQLGD các trường THCS.
Quản lý phát triển đội ngũ CBQLGD các trường THCS có sự tham gia
của nhiều chủ thể, mỗi chủ thể có vai trò, trách nhiệm riêng. Trong đó, phòng
GD&ĐT, Sở Nội vụ; cấp uỷ, chính quyền và các cơ quan chức năng liên quan
là chủ thể gián tiếp. Tổ chức đảng, Ban Giám hiệu các nhà trường là chủ thể
giữ vai trò chủ yếu và trực tiếp phát triển đội ngũ CBQLGD các trường
THCS. Các chủ thể đều hướng tới thực hiện mục tiêu chung là phát triển về
18


số lượng, chất lượng và cơ cấu đội ngũ CBQLGD các trường THCS đáp ứng
mục tiêu, nhiệm vụ giáo dục - đào tạo bậc THCS của các nhà trường.
Đối tượng quản lý phát triển là đội ngũ CBQLGD các trường THCS
Nội dung quản lý phát triển đội ngũ CBQLGD các trường THCS bao
gồm: xây dựng quy hoạch phát triển đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục; tuyển
chọn và sử dụng cán bộ quản lý giáo dục các trường trung học cơ sở đủ về số
lượng, phù hợp về cơ cấu; đào tạo, bồi dưỡng phát triển chất lượng đội ngũ
cán bộ quản lý giáo dục; kiểm tra, đánh giá kết quả phát triển đội ngũ cán bộ
quản lý giáo dục và thực hiện chế độ chính sách để phát triển đội ngũ cán bộ
quản lý giáo dục các trường trung học cơ sở
Phương thức quản lý phát triển đội ngũ CBQLGD các trường THCS

được thực hiện bằng sự phối hợp nhiều cách thức, biện pháp khác nhau của
chủ thể quản lý. Do sự phong phú về nội dung phát triển và đặc điểm đội ngũ
CBQLGD các trường THCS nên các cách thức, biện pháp phát triển đội ngũ
CBQLGD các trường THCS cũng rất đa dạng.
1.2. Nội dung quản lý phát triển đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục
các trường trung học cơ sở
1.2.1. Xây dựng quy hoạch phát triển đội ngũ cán bộ quản lý giáo
dục các trường trung học cơ sở
Muốn phát triển đội ngũ CBQLGD các trường THCS trước hết phải
định hình được đội ngũ. Nghị quyết Trung ương 3 khoá VIII đã khẳng
định: “Quy hoạch cán bộ là một nội dung trọng yếu của công tác cán bộ,
đảm bảo cho công tác cán bộ đi vào nề nếp, chủ động, có tầm nhìn xa, đáp
ứng cả nhiệm vụ trước mắt và lâu dài” [23, tr.82].
Quy hoạch là sự bố trí, sắp xếp toàn bộ theo một trình tự hợp lý trong
từng thời gian, làm cơ sở cho việc lập kế hoạch dài hạn. Quy hoạch được hiểu
theo nghĩa chung nhất là bước cụ thể hoá chiến lược ở mức độ toàn hệ thống,

19


đó là kế hoạch mang tính tổng thể, thống nhất với chiến lược về mục đích,
yêu cầu và là căn cứ để xây dựng kế hoạch.
Quy hoạch phát triển đội ngũ CBQLGD các trường THCS là bản luận
chứng khoa học về phát triển đội ngũ đó để góp phần thực hiện các định
hướng của địa phương và của chính nhà trường về công tác nhân sự, phục vụ
việc xây dựng kế hoạch đào tạo và bồi dưỡng cán bộ, đồng thời làm nhiệm vụ
điều khiển, điều chỉnh trong công tác quản lý, chỉ đạo các cấp quản lý.
Quy hoạch đội ngũ CBQLGD các trường THCS là lập kế hoạch để đáp
ứng những nhu cầu hiện tại cũng như tương lai về đội ngũ CBQLGD các
trường THCS khi tính đến cả những nhân tố bên trong và những nhân tố của

môi trường bên ngoài.
Nội dung của quy hoạch phát triển đội ngũ CBQLGD các trường THCS
bao gồm: Đánh giá thực trạng; dự báo quy mô phát triển: về số lượng, cơ cấu,
chất lượng; xác định các nhân tố ảnh hưởng đến quy mô, cơ cấu, chất lượng;
xây dựng các biện pháp thực hiện quy hoạch phát triển đội ngũ CBQLGD các
trường THCS.
Quy hoạch phát triển đội ngũ CBQLGD các trường THCS phải đảm
bảo được yêu cầu về chuyên môn; vừa phải đảm bảo yêu cầu về năng lực
quản lý, khuyến khích những CBQLGD thật sự tâm huyết, trách nhiệm với
nghề, cống hiến tài năng cho sự nghiệp giáo dục, đồng thời có cơ sở để thay
thế những CBQLGD không đủ phẩm chất, năng lực công tác. Trên cơ sở đó
xây dựng kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng đạt chuẩn chất lượng đội ngũ nhà giáo
và CBQLGD.
Trong quy hoạch phát triển đội ngũ CBQLGD các trường THCS
phải tổ chức điều tra, đánh giá đúng thực trạng đội ngũ CBQLGD các
trường THCS về tình hình tư tưởng, đạo đức, trình độ chuyên môn,
nghiệp vụ quản lý… Hàng năm phải rà soát, bố trí, sắp xếp lại những
CBQLGD không đáp ứng yêu cầu của nhà trường bằng các giải pháp như:
20


luân chuyển, đào tạo lại, bồi dưỡng nâng cao trình độ... Có kế hoạch chuẩn bị
đội ngũ CBQLGD các trường THCS theo quy định của điều lệ trường THCS
và chuẩn nghề nghiệp CBQLGD nói chung, CBQLGD các trường THCS nói
riêng.
Việc xây dựng quy hoạch phát triển đội ngũ CBQLGD các trường
THCS phải xuất phát từ nhiệm vụ phát triển giáo dục đào tạo của địa phương
và của từng trường; trên cơ sở phân tích đánh giá đội ngũ CBQLGD các
trường THCS hiện có, dự kiến khả năng phát triển quy mô của đội ngũ trong
tương lai; xem xét khả năng phát triển của đội ngũ CBQLGD các trường

THCS hiện tại và tính đến khả năng bổ sung từ nguồn bên ngoài để xây dựng
kế hoạch tổng thể; xây dựng kế hoạch chi tiết cho từng giai đoạn cụ thể. Quy
hoạch đội ngũ CBQLGD các trường THCS cần làm rõ số lượng, chất lượng
về trình độ chuyên môn - nghiệp vụ, cơ cấu của từng trường cụ thể và tính
đến quy hoạch chung cho các trường trong địa bàn làm cơ sở cho việc quản
lý, tổ chức, chỉ đạo trong từng giai đoạn phát triển. Tất cả hướng đến mục tiêu
đảm bảo đủ về số lượng, ổn định về chất lượng để thực hiện tốt kế hoạch, nội
dung, đào tạo của trường.
1.2.2. Tuyển chọn và sử dụng cán bộ quản lý giáo dục các trường
trung học cơ sở đủ về số lượng, phù hợp về cơ cấu
1.2.2.1. Công tác tuyển chọn đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục
Để có một đội ngũ CBQLGD các trường THCS có đủ trình độ, năng lực
thì việc tuyển chọn phải được tiến hành theo một trình tự nhất định, hợp lý và
khách quan. Công tác tuyển chọn đội ngũ CBQLGD trong các trường THCS
hiện nay phải đảm bảo đầy đủ các mặt đó là: về số lượng, về cơ cấu và chất
lượng. Tuyển chọn đội ngũ CBQLGD các trường THCS được thực hiện bằng
nhiều cách thức biện pháp khác nhau và từ nhiều nguồn khác nhau. Nguồn
tuyển chọn đội ngũ CBQLGD các trường THCS có thể từ địa phương và từ

21


chính nhà trường, địa phương khác chuyển đến có đủ điều kiện và tiêu chuẩn
theo quy định.
Phát triển về số lượng đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục các trường
trung học cơ sở
Số lượng đội ngũ CBQLGD các trường THCS là biểu thị về mặt định
lượng của đội ngũ này, nó phản ánh quy mô của đội ngũ CBQLGD các
trường THCS tương xứng với quy mô của mỗi nhà trường. Số lượng đội ngũ
CBQLGD các trường THCS phụ thuộc vào sự phân chia tổ chức trong nhà

trường, quy mô phát triển nhà trường, nhu cầu đào tạo và các yếu tố tác động
khách quan khác, chẳng hạn như: Chỉ tiêu biên chế của nhà trường, các chế
độ chính sách đối với CBQLGD. Tuy nhiên, dù trong điều kiện nào, muốn
đảm bảo hoạt động giảng dạy thì người quản lý cũng đều cần quan tâm đến
việc giữ vững sự cân bằng động về số lượng đội ngũ với nhu cầu đào tạo và
quy mô phát triển của nhà trường.
Tổ chức, sắp xếp cơ cấu đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục các trường
trung học cơ sở.
Cơ cấu đội ngũ CBQLGD các trường THCS là một chỉnh thể thống
nhất, hoàn chỉnh, bao gồm:
Về chuyên môn, nghiệp vụ: Đảm bảo tỷ lệ CBQLGD tương thích và
phù hợp với yêu cầu của trường THCS.
Về độ tuổi: Đảm bảo sự cân đối giữa các thế hệ trong nhà trường, tránh
tình trạng “lão hoá” trong CBQLGD, tránh sự hẫng hụt về cán bộ trẻ kế cận,
cần có thời gian nhất định để thực hiện chuyển giao giữa các thế hệ
CBQLGD.
Về giới tính: Đảm bảo tỷ lệ thích hợp giữa CBQLGD nam và CBQLGD
nữ trong bộ máy quản lý của nhà trường.
Bảo đảm sự phát triển về chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục
các trường trung học cơ sở.
22


Phát triển chất lượng đội ngũ CBQLGD các trường THCS bao gồm
phẩm chất chính trị; phẩm chất đạo đức, lối sống; năng lực quản lý của
CBQLGD các trường THCS.
Về trình độ chuyên môn, trước hết là trình độ được đào tạo về chuyên
môn, nghiệp vụ và sự phát triển về kiến thức, tư duy sư phạm và nghiệp vụ,
trình độ quản lý phù hợp với đối tượng học sinh THCS.
Về năng lực nghề nghiệp, đặc biệt là năng lực sư phạm được thể hiện ở

chỗ phát triển năng lực quản lý đồng thời phát triển các năng lực dạy học,
giáo dục học sinh; phát triển phương pháp dạy học hiện đại để học sinh phát
huy tư duy độc lập và khả năng sáng tạo của mình trong học tập và tìm kiếm
tri thức khoa học; kỹ năng, kinh nghiệm sống.
Tuyển chọn bao gồm hai bước: tuyển mộ và lựa chọn, trong đó tuyển mộ
là một tiến trình thu hút những người có khả năng từ nhiều nguồn khác nhau
đến đăng kí, nộp đơn xin việc làm, sau đó tập hợp danh sách lại xem xét trong
số đó ai là người hội tụ đủ các tiêu chuẩn theo yêu cầu rồi quyết định tuyển.
Lựa chọn đội ngũ CBQLGD các trường THCS là quá trình xem xét
những người có đủ tiêu chuẩn làm giáo viên theo quy định của ngành, của cấp
học, của các nhà trường. Căn cứ vào Luật Giáo dục, Pháp lệnh công chức và
nhu cầu sử dụng của nhà trường để đưa ra các tiêu chuẩn lựa chọn đội ngũ
CBQLGD các trường THCS.
Việc tuyển chọn đội ngũ CBQLGD các trường THCS được tiến hành
theo các bước sau:
Bước 1: Nghiên cứu hồ sơ cá nhân, chú ý tới nguồn đào tạo, thành tích
quản lý, giảng dạy, công tác, học tập. Qua nghiên cứu hồ sơ và qua tiếp xúc
có thể đánh giá sơ bộ những nét cơ bản về CBQL mình sẽ tuyển, từ đó đưa ra
quyết định lựa chọn hay không lựa chọn.
Bước 2: Thử thách: những người được duyệt hồ sơ, cần cho họ thử việc
để xem xét, đánh giá trình độ chuyên môn, năng lực của CBQLGD.
23


Bước 3: Xem xét và tiếp nhận: thành lập hội đồng tư vấn xem xét và
kết luận, lập hồ sơ trình Sở GD&ĐT ra quyết định tuyển dụng.
Thực tế cho thấy, kết quả của việc tuyển chọn giáo viên không chỉ phụ
thuộc vào việc tuyển chọn mà còn ở chỗ người đứng đầu đơn vị và các tổ
chức trong nhà trường có trách nhiệm giúp đỡ họ thích ứng với nghề nghiệp
thông qua các khâu bố trí công việc ban đầu.

1.2.2.2. Bố trí, sử dụng đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục các trường
trung học cơ sở
Sử dụng đội ngũ CBQLGD các trường THCS là sắp xếp, bố trí, đề bạt,
bổ nhiệm và giao nhiệm vụ, gắn với chức danh cụ thể, nhằm phát huy khả
năng hiện có của đội ngũ CBQLGD các trường THCS để vừa hoàn thành
được mục tiêu của tổ chức và tạo ra sự đồng thuận trong cơ quan đơn vị, hạn
chế sự bất mãn ít nhất. Việc bố trí, sử dụng đội ngũ CBQLGD các trường
THCS chính là tạo ra sự hợp lý về cơ cấu để phát huy hết tiềm năng, phẩm
chất, năng lực chuyên môn của đội ngũ CBQLGD các trường THCS trong
hoạt động quản lý nhà trường.
Để sử dụng đội ngũ CBQLGD các trường THCS có hiệu quả thì phải
phân công công tác đúng người, đúng việc. Nếu bố trí sử dụng CBQL hợp lý thì
sẽ phát huy được những khả năng tiềm ẩn, vốn có của từng giáo viên. Thực hiện
tốt nội dung này đòi hỏi người quản lý cần: Hiểu rõ trình độ chuyên môn,
nghiệp vụ, năng lực, sở trường cũng như thế mạnh của từng cán bộ từ đó bố
trí đúng người, đúng việc; xem xét đến nguyện vọng của cá nhân và ý kiến
thống nhất từ tổ chức để quyết định; gắn chặt nghĩa vụ và quyền lợi của
cán bộ, đảm bảo công bằng về đãi ngộ; đảm bảo tính kế thừa để có sự ổn
định trong một thời gian nhất định tránh sự xáo trộn quá lớn có thể gây trì trệ
công việc ở một số bộ phận; thực hiện thanh tra, kiểm tra thường xuyên để
điều chỉnh việc bố trí nếu cần và để đánh giá trình độ năng lực của đội ngũ.

24