MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong suốt quá trình hình thành và phát triển của nền hành
chính nhà nước Việt Nam, chính quyền cấp xã, phường, thị trấn (gọi
chung là cấp cơ sở) có vai trò vô cùng quan trọng trong hệ thống
chính quyền của nước ta hiện nay, là nền tảng của hệ thống chính trị,
thực hiện các chức năng chủ yếu: bảo đảm việc chấp hành các chủ
trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước cấp
trên; quyết định và đảm bảo thực hiện các chủ trương biện pháp để
phát huy mọi khả năng và tiềm năng của địa phương về các lĩnh vực
chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh, quốc phòng; không ngừng
cải thiện đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân trong xã và làm
tròn nghĩa vụ của địa phương với Nhà nước. Trên thực tế, cấp xã giữ
một vị trí, vai trò rất quan trọng, nơi trực tiếp thực hiện đường lối,
chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước, là cầu nối giữa Nhà
nước và nhân dân.
Tuy nhiên, chính quyền cấp cơ sở không thể hoàn thành nhiệm
vụ của mình một cách hiệu lực và hiệu quả nếu thiếu một đội ngũ cán
bộ, công chức cấp cơ sở có đủ trình độ để đảm nhận công việc được
giao. Công chức cấp xã là những người gần dân nhất, gắn bó và tiếp
xúc trực tiếp với quần chúng nhân dân, sâu sắt với tâm tư nguyện
vọng của nhân dân hơn bất cứ một bộ phận nào trong hệ thống cán
bộ, công chức nước ta. Đó là những người trực tiếp đại diện cho Nhà
nước trong tổ chức thực thi đường lối, chủ trương của Đảng; chính
sách, pháp luật của Nhà nước; là nhân tố quyết định hiệu lực, hiệu
quả của quản lý Nhà nước. Nói cách khác, chính sách pháp luật được
tổ chức thực hiện thành công đến đâu đều phụ thuộc vào đội ngũ cán
1
bộ, công chức cấp xã.
Là một tỉnh ven biển nằm ở vùng duyên hải miền trung và
vùng kinh tế trọng điểm miền trung được Chính phủ chọn khu
vực Dung Quất để xây dựng nhà máy lọc dầu đầu tiên của Việt Nam.
Điểm nổi bật về kinh tế Quảng Ngãi trong những năm gần đây là sự
phát triển mạnh mẽ của ngành công nghiệp mà trọng tâm là nhà máy
lọc dầu Dung Quất. Cùng với Nhà máy lọc dầu, khu kinh tế Dung
Quất cũng đã thu hút nhiều ngành công nghiệp như đóng tàu, dệt, chế
biến các sản phẩm sau hóa dầu, góp phần quan trọng vào tăng trưởng
công nghiệp của tỉnh và mục tiêu của tỉnh phấn đấu trở thành tỉnh
công nghiệp vào năm 2020. Vì vậy để đáp ứng yêu cầu sự nghiệp
CNH-HĐH đất nước nói chung và phát triển nhanh, bền vững của
tỉnh Quảng Ngãi nói riêng yêu cầu đặt ra trong giai đoạn hiện nay là
phải xây dựng được đội ngũ CBCC và CBCC cấp xã theo hướng
chuyên nghiệp, hiện đại, tinh thông và có phẩm chất đạo đức. Trong
những năm qua, Đảng bộ và chính quyền tỉnh Quảng Ngãi đã quan
tâm lãnh đạo, chỉ đạo công tác đào tạo, bồi dưỡng phát triển đội ngũ
công chức nói chung và công chức cấp xã nói riêng nhờ đó đội ngũ
công chức cấp xã được nâng lên, phát triển mạnh về số lượng, chất
lượng và cơ cấu. Tuy nhiên, bên cạnh đó chất lượng đội ngũ công
chức cấp xã cũng còn những hạn chế nhất định: trình độ chuyên môn
chưa đáp ứng so với yêu cầu trong tình hình mới; công tác quy
hoạch, đào tạo, bồi dưỡng công chức tuy đã được quan tâm nhưng
chưa kịp thời, chưa phù hợp và đôi lúc chưa đúng yêu cầu; đội ngũ
công chức còn chưa hợp lý, thể hiện rõ qua số lượng cũng như giới
tính, chưa đồng bộ, chưa hợp lý trong hệ thống chính sách về tiền
lương, phụ cấp đối với đội ngũ công chức cấp xã. Bên cạnh đó, một
bộ phận đội ngũ công chức đã có những biểu hiện suy thoái về phẩm
2
chất, đạo đức, lối sống tham nhũng gây tổn hại không nhỏ đến uy tín
và làm giảm sút lòng tin của nhân dân đối với Đảng và Nhà nước.
Xuất phát từ những lý do trên cho thấy, việc chọn và nghiên
cứu đề tài: "Giải pháp chính sách phát triển công chức cấp xã từ
thực tiễn tỉnh Quảng Ngãi" là yêu cầu tất yếu khách quan, cấp thiết
cả về lí luận và thực tiễn.
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
- Nguyễn Thị Phương Thảo (2010) "Chất lượng cán bộ, công
chức cấp xã của tỉnh Tuyên Quang"; Luận văn Thạc sĩ Luật học, Học
viện Chính trị - Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội, 2010 đã
đưa ra một số giải pháp nâng cao chất lượng cán bộ, công chức cấp
xã của tỉnh Tuyên Quang đáp ứng yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp
quyền XHCN.
- Trần Thị Hồng Nhung (2014) "công chức cấp xã ở tỉnh
Thanh Hóa trong giai đoạn hiện nay". Với công trình này, tác giả đã
nghiên cứu, làm rõ các vấn đề lý luận về công chức cấp xã, năng lực
thực thi công vụ của công chức cấp xã, đánh giá thực trạng năng lực
thực thi công vụ của công chức cấp xã ở tỉnh Thanh Hóa, trên cơ sở
đó đưa ra một số giải pháp nâng cao chất lượng thực thi công vụ của
công chức cấp xã góp phần thực hiện mục tiêu CNH-HĐH đất nước
và xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN.
- Luận văn thạc sĩ chính sách công của tác giả Trương Việt
Hoa (2015) "Chính sách phát triển cán bộ, công chức cấp xã từ thực
tiễn tỉnh Tiền Giang", đã làm rõ cơ sở lý luận về chính sách phát triển
cán bộ, công chức cấp xã, thực trạng thực hiện các chính sách phát triển
cán bộ, công chức cấp xã và đưa ra các giải pháp hoàn thiện chính sách
phát triển cán bộ công chức cấp xã.
Ngoài ra còn có nhiều luận văn thạc sĩ nghiên cứu về cán bộ,
3
công chức cũng như công chức cấp xã ở nhiều góc độ khác nhau, một
số bài viết trên các tạp chí như: Nâng cao chất lượng cán bộ, công
chức cơ sở ở Hải Dương (9/2009) của tác giả Vũ Thị Phương, Chất
lượng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã từ sau Hội nghị Trung ương
5 khóa IX và một số kiến nghị, bài viết “Những nội dung mới của
Luật cán bộ công chức năm 2008” trên tạp chí Tổ chức Nhà nước (số
2/2009) của Tiến sỹ Trần Anh Tuấn, bài viết “Vấn đề đánh giá và sử
dụng cán bộ” trên tạp chí Xây dựng Đảng (số 6/2009) của tác giả
Nguyễn Đình Hương.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu
Mục đích nghiên cứu đề tài "Giải pháp chính sách phát triển
công chức cấp xã từ thực tiễn tỉnh Quảng Ngãi" hướng đến làm sáng
tỏ những vấn đề lý luận về chính sách phát triển công chức cấp xã,
phân tích thực trạng đội ngũ công chức cấp xã và việc thực hiện các
giải pháp chính sách phát triển công chức cấp xã ở tỉnh Quảng Ngãi.
Từ đó hoàn thiện các giải pháp chính sách phát triển công chức cấp
xã ở nước ta hiện nay.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để thực hiện được mục đích nêu trên, luận văn có những
nhiệm vụ sau:
+ Làm rõ những vấn đề lý luận về chính sách phát triển công
chức cấp xã;
+ Vận dụng lý thuyết chính sách công để nghiên cứu phân tích
thực trạng và các giải pháp, công cụ của chính sách phát triển công
chức cấp xã tại tỉnh Quảng Ngãi;
+ Nghiên cứu hoàn thiện giải pháp chính sách phát triển công
chức ở nước ta hiện nay.
4
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
- Đề tài tập trung nghiên cứu các vấn đề có liên quan đến chính
sách phát triển công chức cấp xã, cụ thể là nghiên cứu chủ thể chính
sách, thể chế chính sách, giải pháp và công cụ chính sách dưới góc độ
khoa học chính sách công.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Nghiên cứu tình hình thực hiện chính sách phát triển công
chức cấp xã tại tỉnh Quảng Ngãi từ 2011 đến 2015 và đề ra các công
cụ giải pháp thực hiện hoàn thiện chính sách phát triển công chức cấp
xã giai đoạn 2016-2020.
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
5.1. Phương pháp luận nghiên cứu
Luận văn vận dụng cách tiếp cận nghiên cứu chính sách công đa
ngành, liên ngành về khoa học xã hội và luận văn triệt để vận dụng
phương pháp nghiên cứu chính sách công đó là cách tiếp cận chính sách
công về chu trình chính sách từ hoạch định đến xây dựng, thực hiện và
đánh giá chính sách công có sự tham gia của các chủ thể chính sách. Lý
thuyết chính sách công được soi sáng qua thực tiễn của chính sách công
giúp hình thành lý luận về chính sách chuyên ngành.
5.2. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp thu thập thông tin
+ Phân tích và tổng hợp, thống kê và so sánh được sử dụng để
thu thập, phân tích và khai thác thông tin từ các nguồn có sẵn liên
quan đến đề tài nghiên cứu, bao gồm các Văn kiện, tài liệu, Nghị
quyết, Quyết định của Đảng, Nhà nước, Bộ Ngành ở Trung ương và
địa phương; các công trình nghiên cứu, các báo cáo, tài liệu thống kê
của chính quyền, ban ngành đoàn thể, tổ chức, cá nhân liên quan trực
5
tiếp hoặc gián tiếp tới vấn đề chính sách phát triển công chức cấp xã
từ thực tiễn tỉnh Quảng Ngãi. Đồng thời, thu thập các tài liệu của các
tổ chức và học giả có liên quan đến đề tài trong thời gian qua.
+ Thu thập, tìm hiểu và vận dụng các lý thuyết của chính sách
liên quan đến vấn đề chính sách phát triển công chức cấp xã.
- Phương pháp phỏng vấn sâu
+ Phỏng vấn sâu là phương pháp được dùng khá phổ biến
trong nghiên cứu xã hội học, đó là phương pháp đối thoại với một đối
tượng nhằm thu thập thông tin.
+ Theo dự kiến thiết kế nghiên cứu có sử dụng phương pháp
phỏng vấn sâu đối với một số đồng chí lãnh đạo, công chức cấp xã;
lãnh đạo Phòng Nội vụ cấp huyện nhằm thu thập thêm những thông
tin chi tiết, sâu sắc về vấn đề cần nghiên cứu.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
6.1. Ý nghĩa lý luận
- Luận văn vận dụng các lý thuyết về chính sách công để đánh
giá kết quả thực hiện chính sách phát triển công chức cấp xã ở địa
phương, góp phần làm phong phú lý luận về chính sách công.
- Kết quả nghiên cứu đề tài minh chứng cho việc vận dụng các
lý thuyết liên quan đến chính sách công, từ đó đề xuất các giải pháp
hoàn thiện chính sách nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả chính sách
đã ban hành.
6.2. Ý nghĩa thực tiễn
- Qua nghiên cứu chính sách phát triển công chức cấp xã từ
thực tiễn tỉnh Quảng Ngãi, luận văn chỉ ra những khó khăn, hạn chế
trong việc hoạch định và thực thi chính sách để có biện pháp khắc
phục. Đồng thời kết quả nghiên cứu giúp cho lãnh đạo tỉnh Quảng
Ngãi, các tổ chức, đoàn thể, đơn vị liên quan có cơ sở thực tiễn để
6
điều chỉnh chính sách và tổ chức thực thi chính sách phát triển công
chức cấp xã tại tỉnh Quảng Ngãi hiệu quả hơn.
7. Cơ cấu của luận văn
Ngoài phần mục lục, mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo và
phụ lục, nội dung chính của luận văn được trình bày theo 3 chương:
Chương 1: Những vấn đề lý luận về chính sách phát triển công
chức cấp xã ở Việt Nam.
Chương 2: Thực trạng thực hiện các giải pháp chính sách phát
triển công chức cấp xã từ thực tiễn tỉnh Quảng Ngãi.
Chương 3: Hoàn thiện giải pháp chính sách phát triển công
chức cấp xã ở nước ta hiện nay.
7
CHƯƠNG 1
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN
CÔNG CHỨC CẤP XÃ Ở VIỆT NAM
1.1. Một số vấn đề lý luận về chính sách phát triển công chức cấp xã
1.1.1. Các khái niệm cơ bản có liên quan
1.1.1.1. Khái niệm công chức và công chức cấp xã
Luật cán bộ công chức số 22/2008/QH12 ngày 13/11/2008 tại
Khoản 3, điều 4 Luật cán bộ, công chức năm 2008 đã định nghĩa
rằng: Công chức cấp xã là công dân Việt Nam được tuyển dụng giữ
một chức danh chuyên môn, nghiệp vụ thuộc UBND cấp xã, trong
biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước.
Theo Nghị định 92/2009/NĐ-CP ngày 22/10/2009 của Chính Phủ
về chức danh, số lượng, một số chế độ chính sách đối với cán bộ, công
chức ở xã, phường, thị trấn và những người hoạt động không chuyên
trách ở cấp xã; thì công chức cấp xã có 7 chức danh như sau:
+ Trưởng Công an;
+ Chỉ huy trưởng Quân sự;
+ Văn phòng – thống kê;
+ Địa chính- xây dựng- đô thị và môi trường (đối với phường,
thị trấn) hoặc địa chính – nông nghiệp – xây dựng và môi trường (
đối với xã);
+ Tài chính – Kế toán;
+ Tư pháp – Hộ tịch;
+ Văn hóa – Xã hội.
1.1.1.2. Khái niệm chính sách công
Chính sách công là tập hợp các quyết định chính trị có liên
quan của nhà nước nhằm lựa chọn các mục tiêu cụ thể với các giải
8
pháp công cụ thực hiện giải quyết các vấn đề của xã hội theo mục
tiêu xác định của đảng cầm quyền.
1.1.1.3. Khái niệm chính sách phát triển công chức cấp xã
Từ khái niệm chính sách công và khái niệm công chức cấp xã
thì “ Chính sách phát triển công chức cấp xã là tập hợp các quyết
định có liên quan của nhà nước nhằm lựa chọn các mục tiêu cụ thể
với các giải pháp và công cụ thực hiện giải quyết các vấn đề phát
triển công chức theo mục tiêu đã xác định"
1.1.2. Mối quan hệ nhân quả vấn đề- giải pháp chính sách
phát triển công chức cấp xã
1.1.3. Mối quan hệ mục tiêu – giải pháp chính sách phát
triển công chức cấp xã
1.1.4. Mối quan hệ giải pháp - công cụ chính sách phát triển
công chức cấp xã
1.1.5. Các giải pháp chính sách phát triển công chức cấp xã
1.1.5.1. Giải pháp chính sách tuyển dụng, bố trí, sử dụng công
chức cấp xã
1.1.5.2. Giải pháp về chính sách đào tạo và phát triển đối với
công chức cấp xã
1.1.5.3. Giải pháp chính sách quy hoạch công chức cấp xã
1.1.5.4. Giải pháp về chính sách tiền lương đối với công chức
cấp xã
1.1.5.5. Giải pháp chính sách cải thiện điều kiện, môi trường
làm việc cho công chức cấp xã
1.1.5.6. Giải pháp chính sách khen thưởng đối với công chức
cấp xã
1.2. Chính sách của Nhà nước đối với phát triển công chức cấp xã
1.2.1. Chính sách tuyển dụng, bố trí, sử dụng
Chính phủ đã ban hành rất nhiều văn bản pháp quy hướng dẫn
9
thi hành Luật Cán bộ, công chức năm 2008, nhằm cụ thể hóa các quy
định của Luật, trong đó, đáng quan tâm nhất là Nghị định
số112/2011/NĐ-CP ngày 05/12/2011 của Chính Phủ Nghị định về
công chức xã, phường, thị trấn quy định về tuyển dụng công chức cấp
xã là việc tuyển dụng phải căn cứ vào yêu cầu nhiệm vụ, tiêu chuẩn
chức danh và số lượng công chức cấp xã theo từng chức danh được
UBND tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương giao.
1.2.2. Chính sách thu hút sinh viên tốt nghiệp đại học chính
quy về công tác cấp xã
Dự án tuyển chọn 600 trí thức trẻ ưu tú có trình độ đại học tăng
cường về làm Phó Chủ tịch xã; Dự án được Chính phủ phê duyệt tại
Quyết định số 170/tháng 01/2011 và bắt đầu triển khai từ tháng
4/2011, Dự án nhằm thực hiện 3 mục tiêu: tăng cường nguồn nhân
lực có trình độ giúp địa phương phát triển, tạo nguồn cán bộ trẻ và
góp phần hoàn thiện cơ chế, chính sách về CBCC cấp xã. Ngày
30/9/2013, Thủ tưởng Chính phủ đã ban hành Quyết định số
1758/QĐ-TTg về phê duyệt Đề án thí điểm tuyển chọn trí thức trẻ tình
nguyện về các xã tham gia phát triển nông thôn, miền núi giai đoạn 2013
– 2020 (Đề án 500).
1.2.3. Chính sách đào tạo, bồi dưỡng phát triển công chức cấp xã
Về đào tạo, bồi dưỡng công chức được áp dụng tại Nghị định
số 18/2010/NĐ-CP ngày 05/3/2010 của Chính phủ. Nghị định này
quy định những người là công chức và công chức cấp xã.
Mục tiêu đào tạo, bồi dưỡng công chức nhằm trang bị kiến
thức, kỹ năng, phương pháp thực hiện nhiệm vụ, công vụ và góp
phần xây dựng đội ngũ công chức chuyên nghiệp có đủ năng lực xây
dựng nền hành chính tiên tiến, hiện đại.
10
1.2.4. Chính sách đánh giá công chức cấp xã
Quyết định số 286-QĐ/TW ngày 08/02/2010 của Bộ chính trị
về việc ban hành Quy chế đánh giá cán bộ công chức; Luật Cán bộ
công chức (được Quốc hội khóa XII thông qua tại kỳ họp thứ 4, ngày
13/11/2008 và có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2010), Nghị định
số 56/2015/NĐ-CP ngày 09 tháng 06 năm 2015 về đánh giá và phân
loại cán bộ, công chức, viên chức và Nghị định 112/2011/NĐ-CP
ngày 05 tháng 12 năm 2011 về công chức xã, phường, thị trấn.
1.2.5. Chính sách quy hoạch công chức cấp xã
- Qua hơn 10 năm thực hiện Nghị quyết số 42-NQ/TW, ngày
30-11-2004, của BCT khóa IX về “Công tác quy hoạch cán bộ thời
kỳ đẩy mạnh CNH-HĐH đất nước"; Hướng dẫn số 15-HD/BTCTW,
ngày 5 tháng 11 năm 2012 của Ban Tổ chức Trung và các nghị quyết,
kết luận của Trung ương, BCT, công tác quy hoạch cán bộ đã được
triển khai thực hiện ở các cấp, các ngành và đạt được một số kết quả
tích cực trên các mặt.
1.2.6. Chính sách tiền lương, phụ cấp đối với công chức cấp xã
Thời gian qua Đảng và Nhà nước ta đã không ngừng quan tâm
cải cách, sửa đổi, bổ sung chính sách tiền lương, điều chỉnh mức lương
tối thiểu nhiều lần, góp phần cải thiện đời sống người lao động hưởng
lương, thúc đẩy người lao động sáng tạo, hăng say trong công việc.
Các quy định về công chức cấp xã được thực hiện theo Nghị
định 92/2009/NĐ-CP, chế độ chính sách đối với công chức được nhà
nước quan tâm và cải thiện. Theo đó công chức cấp xã được hưởng
chế độ tiền lương thay vì hưởng theo sinh hoạt phí.
1.2.7. Chính sách khen thưởng, kỷ luật
Các chính sách khen thưởng hiện hành: Luật thi đua khen
thưởng số 39/2013/QH13ngày 16/11/2013; Nghị định 65/2014/NĐ11
CP ngày 01/7/2014 quy định chi tiết thi hành luật về sửa đổi, bổ sung
luật thi đua khen thưởng năm 2013.
Yêu cầu của chính sách khen thưởng là phải đảm bảo tính
khách quan, công bằng và kịp thời, mức thưởng tương xứng với mức
độ thành tích đạt được của từng công chức cấp xã.
Kết luận Chương 1
12
CHƯƠNG 2
THỰC TRẠNG THỰC HIỆN CÁC GIẢI PHÁP CHÍNH SÁCH
PHÁT TRIỂN CÔNG CHỨC CẤP XÃ TẠI TỈNH QUẢNG NGÃI
2.1. Chính sách phát triển công chức cấp xã tại tỉnh Quảng Ngãi
2.1.1. Mục tiêu chính sách phát triển công chức cấp xã tại
tỉnh Quảng Ngãi
Mục tiêu tổng quát: "Đào tạo, bồi dưỡng theo tiêu chuẩn chức
danh, ngạch công chức, viên chức và từng vị trí việc làm, bao gồm
đào tạo cán bộ nằm trong diện quy hoạch, cán bộ dự nguồn, CBCC
trẻ, nữ; đào tạo nâng cao kiến thức chuyên môn, nghiệp vụ và bồi
dưỡng các kỹ năng, đảm bảo đội ngũ CBCC có bản lĩnh chính trị
vững vàng, tinh thông nghiệp vụ, đủ chuẩn theo quy định: Để xây
dựng đội ngũ CBCC chuyên nghiệp, có năng lực, thực thi công vụ
hiệu quả góp phần thúc đẩy quá trình CNH-HĐH và hội nhập kinh tế
quốc tế trong tình hình mới của tỉnh".
2.1.2. Các giải pháp và công cụ chính sách phát triển công
chức cấp xã tại tỉnh Quảng Ngãi
2.1.2.1. Giải pháp chính sách tuyển dụng, bố trí sử dụng công
chức cấp xã
Thực hiện đúng quy trình việc tuyển dụng công chức cấp xã
trong quá trình tuyển dụng để tuyển chọn nhân sự phù hợp vào ví trí
cần tuyển dụng. Sử dụng linh hoạt các hình thức tuyển dụng trong
phạm vi được phân cấp để tuyển dụng được người đáp ứng được yêu
cầu công việc. Trong bố trí, sử dụng công chức cấp xã tạo điều kiện
và cơ hội phát triển bình đẳng cho mọi công chức.
Để thực hiện tốt giải pháp, tuyển dụng, bố trí, sử dụng công
chức cấp xã cần thực hiện đồng bộ các công cụ chính sách sau:
13
Căn cứ Nghị định 112/2011/NĐ-CP ngày 05/12/2011 của
chính phủ về công chức xã, phường, thị trấn; Thông tư 06/2012/TTBNV ngày 30/10/2012 hướng dẫn về chức trách, tiêu chuẩn cụ thể,
nhiệm vụ và tuyển dụng công chức xã, phường, thị trấn.
2.1.2.2. Giải pháp chính sách thu hút sinh viên tốt nghiệp đại
học chính quy về công tác cấp xã
Tỉnh ủy xây dựng "Đề án tuyển chọn, đào tạo, chuẩn hóa đội
ngũ CBCC xã, phường, thị trấn". Trong đó có nội dung thu hút sinh
viên tốt nghiệp đại học tình nguyện về công tác tại xã. Để triển khai
thực hiện Đề án, UBND tỉnh chỉ đạo xây dựng cơ chế, chính sách đối
với cán bộ cơ sở thuộc diện nghỉ hưu, nghỉ công tác để thay thế cán
bộ trẻ; chính sách ưu tiên đối với sinh viên tình nguyện về xã, làm tốt
công tác tư tưởng, xác định rõ trách nhiệm cho từng cán bộ được thay
thế và cho từng sinh viên trước khi nhận nhiệm vụ mới.
Để thực hiện tốt giải pháp này cần thực hiện đồng bộ các công
cụ chính sách như sau:
Tỉnh đã quyết định mở lớp đào tạo trình độ trung cấp lý luận
chính trị-hành chính dành riêng cho đối tượng này là bước quyết định
để tạo được đội ngũ cán bộ “vừa hồng, vừa chuyên” đúng như mong
muốn của các địa phương. Có kiến thức chuyên môn và nắm vững lý
luận chính trị, nghệ thuật quản lý hành chính, các trí thức trẻ tình
nguyện đã tự tin hơn trong thực tiễn với vai trò, khả năng của họ
được phát huy một cách tốt nhất.
Các sinh viên tình nguyện còn được chính sách hỗ trợ lần đầu từ
4 triệu đồng/ người đến 12 triệu đồng/ người tùy địa phương công tác,
hỗ trợ hàng tháng được thực hiện trong vòng 5 năm từ 4 trăm nghìn
đến 1 triệu đồng/người/tháng tùy theo địa phương đến công tác.
14
2.1.2.3. Giải pháp chính sách đào tạo, bồi dưỡng công chức cấp xã
Tỉnh đã ban hành Quyết định số 1752/QĐ-UBND ngày
02/12/2011 ban hành kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng CBCC tỉnh Quảng
Ngãi giai đoạn 2011-2015;
Để thực hiện tốt giải pháp đào tạo, bồi dưỡng công chức cấp
xã, cần thực hiện đồng bộ các công cụ chính sách như sau:
- Đối với Đảng ủy, UBND cấp xã: xây dựng kế hoạch cử công
chức cấp xã đi đào tạo, bồi dưỡng để đảm bảo công chức vừa phải
hoàn thành nhiệm vụ được giao, vừa tham gia học tập nâng cao trình
độ chuyên môn nghiệp vụ, lý luận chính trị. Tổng hợp, đề nghị các cơ
quan chức năng của Huyện giải quyết các chế độ chính sách đào tạo,
bồi dưỡng cho công chức cấp xã thuộc thẩm quyền quản lý.
- Đối với Ban Tổ chức cấp huyện và Phòng Nội vụ: xây dựng
kế hoạch và thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng công chức cấp
xã theo hướng chú trọng đào tạo đội ngũ cán bộ kế cận, có trong quy
hoạch, nhằm phát triển đội ngũ công chức cấp xã đảm bảo về chất
lượng, đủ sức giải quyết những vấn đề lý luận và thực tiễn đặt ra ở
cở. Kiểm tra trong việc cử công chức đi đào tạo, bồi dưỡng và kịp
thời giải quyết chế độ, chính sách đào tạo, bồi dưỡng cho công chức
cấp xã theo quy định.
2.1.2.4. Giải pháp Chính sách đánh giá công chức cấp xã
- Hoàn thiện danh mục hệ thống vị trí việc làm, từ đó xây dựng
hệ thống tiêu chí đánh giá của từng vị trí việc làm. Danh mục hệ
thống vị trí việc làm với những mô tả chi tiết công việc, chức trách,
nhiệm vụ của từng vị trí việc làm là nền móng quan trọng trong mọi
quy trình quản lý nguồn nhân lực, từ đó có cơ sở cho việc đánh giá
công chức cũng như về các vấn đề khác như tuyển dụng dựa trên việc
xác định nhu cầu công việc, mô tả công việc cũng được sử dụng để
xác định số lượng biên chế, tuyển dụng.
15
Để thực hiện tốt giải pháp đánh giá cần thực hiện đồng bộ các
công cụ chính sách như sau:
- Cơ quan quản lý nhân sự cấp huyện cần phải thiết lập được
một hệ thống tiêu chí đánh giá khoa học và phù hợp. Một hệ thống
đánh giá thường bao gồm 3 yếu tố cơ bản sau:
Một là: Hệ thống các tiêu chí đánh giá thực hiện công việc.
Hai là: Hệ thống đo lường thực hiện công việc theo các tiêu
chuẩn đã xác định.
Ba là: Hệ thống thông tin phản hồi đối với công chức và các cơ
quan quản lý nhân sự cấp huyện. Vì vậy công cụ cho giải pháp đánh
giá công chức cấp xã phù hợp với từng chức danh, vị trí việc làm.
2.1.2.5. Giải pháp chính sách quy hoạch công chức cấp xã
Thực hiện nghiêm túc việc quy hoạch CBCC theo hướng mở
và động theo Hướng dẫn 15-HD/BTCTW, ngày 5 tháng 11 năm 2012
của Ban Tổ chức Trung ương.
Để thực hiện tốt giải pháp quy hoạch công chức cấp xã, cần
thực hiện đồng bộ các công cụ chính sách như sau:
- Đối với Ban Tổ chức cấp huyện là cơ quan tham mưu cho Ban
Thường vụ Huyện ủy trong công tác quy hoạch cán bộ phải xây dựng
kế hoạch và kiểm tra việc thực hiện quy hoạch cán bộ theo đúng
phương pháp, quy trình, mở rộng dân chủ, khách quan, công khai và
phải thực hiện việc đánh giá cán bộ trước khi đưa vào quy hoạch.
- Đối với Đảng ủy cấp xã triển khai thực hiện công tác quy
hoạch, lựa chọn nhân sự đưa vào quy hoạch, hàng năm rà soát, bổ
sung quy hoạch, phân công cán bộ theo dõi giúp đỡ tạo điều kiện cán
bộ quy hoạch thể hiện năng lực công tác, khi đưa vào quy hoạch cấp
ủy, ban thường vụ cấp ủy, các chức danh lãnh đạo chủ chốt cấp xã
phải có trình độ chuyên môn tốt nghiệp cao đẳng trở lên.
16
2.1.2.6. Giải pháp chính sách tiền lương công chức cấp xã
Quan điểm chỉ đạo đối với chính sách tiền lương cho công
chức cấp xã phải ưu tiên hàng đầu đảm bảo thường xuyên, từ nguồn
ngân sách tỉnh, huyện chi trả kịp thời, gắn một số chức danh kiêm
nhiệm phù hợp với lĩnh vực công chức cấp xã đang đảm nhiệm, để
nâng thêm mức phụ cấp, tăng thu nhập cho công chức cấp xã.
Để thực hiện tốt giải pháp tiền lương đối với công chức cấp xã
cần thực hiện đồng bộ các công cụ chính sách như sau:
- Về huyện ủy, UBND cấp huyện: Hàng năm UBND các huyện
xét duyệt nâng lương cho cán bộ công chức viên chức trên toàn
huyện đối với những cán bộ công chức hoàn thành nhiệm vụ. Ngoài
ra còn xét nâng lương trước thời hạn cho công chức cấp xã có sáng
kiến kinh nghiệm và hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao.
2.1.2.7. Giải pháp chính sách khen thưởng công chức cấp xã
Khen thưởng là một trong những nhân tố quan trọng tác động
đến thi đua làm việc của công chức cấp xã. Thời điểm thực hiện công
tác khen thưởng mỗi năm một lần, sau khi kiểm điểm đánh giá phân
loại CBCC, phân loại chất lượng đảng viên.
Để thực hiện tốt giải pháp khen thưởng công chức cấp xã, cần
thực hiện đồng bộ các công cụ chính sách như sau:
- Các công cụ khen thưởng đều là phần thưởng vô hình, nhằm
động viên tinh thần cho các cá nhân xuất sắc trong thực hiện công vụ.
Những phần thưởng này nhằm tăng cường động lực và sự hài lòng
của từng cá nhân công chức bằng cách nâng cao ý nghĩa của họ và
khuyến khích họ gắn bó, cống hiến cho tổ chức.
2.1.3. Chủ thể chính sách phát triển công chức cấp xã tại
tỉnh Quảng Ngãi
2.1.4. Thể chế chính sách phát triển công chức cấp xã tỉnh
Quảng Ngãi
17
2.2. Đánh giá kết quả thực hiện các giải pháp chính sách phát
triển công chức cấp xã tại tỉnh Quảng Ngãi
2.2.1. Kết quả thực hiện mục tiêu chính sách công chức cấp
xã tại tỉnh Quảng Ngãi
Thực hiện chính sách phát triển công chức cấp xã nhằm mục
tiêu nâng cao chất lượng phục vụ người dân và cộng đồng, tiếp tục
đổi mới cơ chế quản lý và xây dựng đội ngũ công chức có phẩm chất
, trình độ năng lực, khắc phục những tồn tại và hạn chế của thể chế
quản lý công chức hiện có. Xây dựng đội ngũ công chức cấp xã
tỉnh Quảng Ngãi có quy mô, cơ cấu, chất lượng cao để đáp ứng
nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội trong điều kiện CNH-HĐH đất
nước và hội nhập quốc tế.
2.2.2. Kết quả triển khai các giải pháp và công cụ chính sách
đối với công chức cấp xã tại tỉnh Quảng Ngãi
2.2.2.1. Giải pháp chính sách tuyển dụng,bố trí, sử dụng công
chức cấp xã
2.2.2.2. Giải pháp chính sách đào tạo, bồi dưỡng công chức cấp xã
2.2.2.3. Giải pháp chính sách đánh giá công chức cấp xã
2.2.2.4.Giải pháp chính sách qui hoạch công chức cấp xã.
2.2.2.5.Giải pháp chính sách về tiền lương đối với công chức
cấp xã
2.2.2.6.Giải pháp chính sách khen thưởng công chức cấp xã
2.2.3. Đánh giá sự tham gia của các chủ thể chính sách phát
triển công chức cấp xã tại tỉnh Quảng Ngãi
2.2.4. Đánh giá môi trường thể chế chính sách phát triển
công chức cấp xã tại tỉnh Quảng Ngãi
Kết luận Chương 2
18
CHƯƠNG 3
HOÀN THIỆN GIẢI PHÁP CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN
CÔNG CHỨC CẤP XÃ Ở NƯỚC TA HIỆN NAY
3.1. Phương hướng, mục tiêu hoàn thiện chính sách phát triển
công chức cấp xã
3.1.1. Mục tiêu hoàn thiện chính sách phát triển công chức
cấp xã
Mục tiêu hoàn thiện chính sách phát triển công chức cấp xã
nhằm góp phần nâng cao chất lượng phục vụ người dân và cộng đồng
của hệ thống chính quyền cấp cơ sở thực hiện tiến bộ và công bằng
xã hội.
Tạo cơ sở pháp lý có giá trị cao nhằm xây dựng và quản lý đội
ngũ công chức có đủ phẩm chất, trình độ và năng lực đáp ứng nhu
cầu ngày càng cao của người dân và cộng đồng.
Xây dựng đội ngũ công chức có quy mô, cơ cấu, chất lượng
cao đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội trong điều kiện CNHHĐH đất nước và hội nhập quốc tế.
3.1.2. Phương hướng hoàn thiện chính sách phát triển công
chức cấp xã
Xuất phát từ yêu cầu CNH-HĐH và xây dựng Nhà nước pháp
quyền xã hội chủ nghĩa. Trong những năm qua, Đảng và Nhà nước ta
luôn chú trọng và quan tâm tới việc xây dựng đội ngũ CBCC nói
chung và công chức chính quyền cấp xã nói riêng. Đây là nhân tố
then chốt để thực hiện nhiệm vụ trọng tâm là phát triển kinh tế thị
trường định hướng xã hội chủ nghĩa; đẩy mạnh CNH-HĐH đất nước,
hội nhập kinh tế quốc tế; thực hiện thành công chương trình cải cách
nền hành chính nhà nước và xây dựng nông thôn mới, góp phần ổn
19
định hệ thống chính trị và chất lượng bộ máy nhà nước.
3.2. Hoàn thiện các giải pháp chính sách đối với công chức cấp xã
3.2.1. Giải pháp chính sách tuyển dụng, bố trí, sử dụng công
chức cấp xã
Tuyển dụng công chức phải xuất phát từ nhu cầu vị trí việc làm,
tiêu chuẩn chuyên môn, nghiệp vụ của ngạch công chức cần tuyển và
chỉ tiêu biên chế được giao đúng quy định, đảm bảo nguyên tắc công
khai, dân chủ công bằng, khách quan và mang tính cạnh tranh cao.
Việc bố trí, sử dụng, luân chuyển công chức phải đảm bảo
đúng tiêu chuẩn, phù hợp với năng lực, sở trường. Bố trí, đề bạt công
chức đúng lúc, đúng người, đúng việc; phải căn cứ yêu cầu nhiệm vụ,
tiêu chuẩn của từng chức danh để lựa chọn người phù hợp; bổ nhiệm
công chức khi họ đang có khả năng cống hiến tốt nhất. Đề cao tính
trách nhiệm của người có thẩm quyền sử dụng công chức; tránh tình
trạng bố trí, sử dụng công chức không đúng chỗ.
3.2.2. Giải pháp chính sách thu hút sinh viên tốt nghiệp đại
học chính quy
Để thực hiện tốt chính sách thu hút sinh viên tốt nghiệp đại học
chính quy về xã công tác, cần chú ý đến việc thực hiện ưu đãi trong
chính sách hỗ trợ về tiền lương, phụ cấp; điều kiện nhà ở, phương
tiện làm việc, môi trường sinh sống.
3.2.3. Giải pháp chính sách đào tạo, bồi dưỡng
Các địa phương cần chủ động xây dựng kế hoạch đào tạo, bồi
dưỡng đội ngũ công chức cấp xã trong từng năm và cả nhiệm kỳ; gắn
bồi dưỡng về chính trị - chuyên môn với giáo dục phẩm chất, ý thức tinh
thần trách nhiệm của công chức; tăng cường đào tạo theo vị trí việc làm.
3.2.4. Giải pháp chính sách đánh giá
Công tác kiểm tra, đánh giá, có ý nghĩa rất quan trọng để phát
20
triển đội ngũ công chức cấp xã. Thông qua hoạt động này nhằm phát
hiện những tiêu cực, bất cập nảy sinh từ cán bộ và công tác cán bộ.
Qua đó, động viên khen thưởng những nhân tố tích cực, xử lý kịp
thời những sai phạm, củng cố lòng tin của nhân dân đối với Đảng và
chính quyền. Việc đánh giá công chức phải đảm bảo nội dung, quy
trình theo quy định, công khai, dân chủ với tiêu chuẩn rõ ràng, minh
bạch, gắn đánh giá với công tác tự phê bình, phê bình.
3.2.5. Giải pháp chính sách quy hoạch công chức cấp xã
Để quy hoạch cán bộ sát với thực tiễn và có tính khả thi phải
nắm chắc đội ngũ cán bộ hiện có, dự báo được nhu cầu cán bộ trước
mắt và lâu dài, trên cơ sở đó mới tiến hành lựa chọn, giới thiệu cán
bộ vào quy hoạch, đồng thời xây dựng kế hoạch đào tạo bồi dưỡng,
luân chuyển, bố trí, sử dụng cán bộ theo quy hoạch.
3.2.6. Giải pháp chính sách tiền lương; cải thiện cơ sở vật
chất và điều kiện làm việc đối với công chức cấp xã
Từng bước nâng dần thu nhập từ lương cho công chức cấp xã
và phụ cấp hàng tháng cho công chức, đồng thời tăng cường các biện
pháp kiểm tra giám sát qúa trình thực hiện công việc của công chức
sẽ góp phần làm giảm dần tệ quan liêu, tham nhũng đang có chiều
hướng gia tăng như hiện nay.
Cải thiện điều kiện và môi trường làm việc góp phần tăng hiệu
quả hoạt động công vụ, tăng năng suất lao động của cán bộ, công
chức. Chẳng hạn, cải thiện phòng ốc làm việc, xây dựng nếp sống
văn hóa, văn minh nơi công sở, cung cấp trang thiết bị đầy đủ giúp
tiếp cận với thông tin hiện đại, tri thức mới cũng như thành tựu khoa
học, công nghệ nhằm tạo tâm lý yên tâm, thoải mái, ổn định cho
người công chức khi thực hiện nhiệm vụ, góp phần nâng cao hiệu quả
21
làm việc của công chức.
3.2.7. Giải pháp về chính sách khen thưởng
Việc xem xét khen thưởng công chức cấp xã cần tổ chức thực
hiện định kỳ 06 tháng, cuối năm hoặc sau khi kết thúc một đợt hoạt
động, phong trào, dựa trên kết quả đánh giá thực hiện công việc của
công chức theo từng thời kỳ tương ứng. Để công tác khen thưởng
được thực hiện công bằng, khách quan, phát huy tác dụng tốt,
Thường trực Hội đồng thi đua khen thưởng tỉnh, thành phố (Sở Nội
vụ) xây dựng, hướng dẫn UBND cấp huyện, cấp xã xây dựng quy chế
khen thưởng cụ thể, rõ ràng; thủ tục, hình thức khen thưởng phù hợp
với điều kiện đặc điểm ở địa phương.
3.3. Một số kiến nghị, đề xuất
Kết luận chương 3
22
KẾT LUẬN
Ngày 13/11/2008 Luật CBCC được ban hành và có hiệu lực thi
hành từ ngày 01/01/2010 là một dấu mốc quan trọng, mang một ý
nghĩa to lớn trong việc khẳng định vị trí pháp lý, quyền và nghĩa vụ
của CBCC trong đó có đội ngũ công chức cấp xã; tạo cơ sở cho việc
ban hành chính sách tuyển dụng, sử dụng công chức chức cấp xã.
Chính sách là do con người tạo ra, nhưng đồng thời chính sách lại tác
động mạnh mẽ đến hoạt động của con người.
Chính sách phát triển đội ngũ công chức cấp xã ở Việt Nam nói
chung, công chức cấp xã thuộc tỉnh Quảng Ngãi nói riêng có ý nghĩa
hết sức quan trọng nhằm đáp ứng yêu cầu của quá trình CNH-HĐH
và hội nhập quốc tế, góp phần to lớn vào công cuộc xây dựng nền
hành chính hiện đại, xây dựng đội ngũ công chức cấp xã có tinh thần
yêu nước; có phẩm chất chính trị và đạo đức tốt; có lối sống lành
mạnh; tác phong và lề lối làm việc tốt; có năng lực, trình độ chuyên
môn, nghiệp vụ tốt; tận tụy và gắn bó mật thiết với nhân dân; có ý
thức học tập nâng cao trình độ; có tinh thần trách nhiệm cao và phối
hợp tốt trong thực hiện nhiệm vụ; thực hiện nhiệm vụ đảm bảo đúng
tiến độ và hiệu quả cao,
Đề tài luận văn “Giải pháp Chính sách phát triển công chức
cấp xã từ thực tiễn tỉnh Quảng Ngãi” đã làm rõ những vấn đề lý luận
về phát triển công chức cấp xã ở Việt Nam nói chung và tỉnh Quảng
Ngãi nói riêng, trong đó tập trung nghiên cứu chính sách phát triển công
chức cấp xã tỉnh Quảng Ngãi, đánh giá thực trạng thực hiện các giải
pháp chính sách phát triển công chức cấp xã; cung cấp luận cứ khoa học
và đề xuất các giải pháp chính sách về tuyển dụng, bố trí, sử dụng; đào
tạo bồi dưỡng; đánh giá,quy hoạch và tiền lương nhằm hoàn thiện chính
sách phát triển công chức cấp xã của tỉnh Quảng Ngãi.
Qua nghiên cứu đề tài này có thể khẳng định, chính sách phát
23
triển công chức cấp xã của tỉnh Quảng Ngãi trong những năm qua tiếp
tục nhận được sự quan tâm chỉ đạo sâu sắc của các cấp lãnh đạo tỉnh;
các cơ quan, đơn vị đã quán triệt và nâng cao nhận thức về trách
nhiệm, đề cao tinh thần học tập và rèn luyện của công chức cấp xã;
Hằng năm, UBND cấp huyện đã xây dựng các chương trình, kế hoạch
và có các biện pháp cụ thể trong triển khai thực hiện chính sách phát
triển công chức cấp xã. Bên cạnh đó, đội ngũ công chức cấp xã đã có
nhận thức chính trị vững vàng, hiệu quả công tác được nâng lên rõ rệt,
đã và đang phát huy vai trò tích cực trong quá trình xây dựng chính
quyền cấp xã tỉnh Quảng Ngãi toàn diện. Tuy vậy, quá trình thực hiện
chính sách phát triển công chức tại tỉnh Quảng Ngãi vẫn còn bộc lộ
một số vấn đề nhất định. Những kết quả thực hiện chính sách như đã
nêu trên phần lớn xuất phát từ cơ quan thực hiện chính sách. Các công
cụ chính sách như con người và tài chính vẫn chưa đủ mạnh để thúc
đẩy thực hiện các giải pháp của chính sách.
Chính sách phát triển công chức cấp xã trong giai đoạn hiện
nay là một nhiệm vụ hết sức quan trọng trong công tác xây dựng
Đảng và xây dựng Nhà nước pháp quyền Việt Nam XHCN, là nhiệm
vụ của cả hệ thống chính trị.Việc làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn
chính sách phát triển công chức cấp xã và trên cơ sở đánh giá kết quả
thực hiện chính sách phát triển công chức cấp xã từ thực tiễn tỉnh
Quảng Ngãi hiện nay, đề ra mục tiêu, định hướng và hoàn thiện giải
pháp chính sách phát triển công chức cấp xã trong thời gian tới.
Với kiến thức và kinh nghiệm nhất định, mặc dù tôi rất tâm
huyết với đề tài và đã có nhiều cố gắng, song đề tài vẫn khó tránh khỏi
thiếu sót. Tôi rất mong nhận được những chỉ dẫn góp ý của quý Thầy
Cô, các nhà nghiên cứu , các Sở, ngành tỉnh có liên quan; UBND cấp
huyện và UBND cấp xã trong tỉnh và các bạn bè đồng nghiệp để đề tài
luận văn góp phần vào quá trình phát triển công chức cấp xã trong giai
đoạn hiện nay, đáp ứng ngang tầm với nhiệm vụ mới./.
24