Những vấn đề lý luận và thực tiễn về phạm tội chưa đạt theo luật hình sự Việt Nam

đại học quốc gia hà nội
khoa luật

hoàng đức ngọc

Những vấn đề lý luận và thực tiễn
về phạm tội ch-a đạt theo luật hình sự Việt Nam

luận văn thạc sĩ luật học

Hà nội - 2010

1


đại học quốc gia hà nội
khoa luật

hoàng đức ngọc

Những vấn đề lý luận và thực tiễn
về phạm tội ch-a đạt theo luật hình sự Việt Nam
Chuyên ngành : Luật hình sự
Mã số

: 60 38 40

luận văn thạc sĩ luật học

Ng-ời h-ớng dẫn khoa học: GS.TSKH Lê Văn Cảm

Hà nội - 2010

2


Mục lục

Trang
Trang phụ bìa
Lời cam đoan
Mục lục
Danh mục các bảng
Danh mục các sơ đồ
Mở đầu

1

Ch-ơng 1: Những vấn đề chung về phạm tội ch-a đạt

9

trong luật hình sự

1.1.

Khái niệm và phân loại phạm tội ch-a đạt

9

1.1.1. Khái niệm và cơ sở phân chia các giai đoạn phạm tội do cố ý

9

1.1.2. Khái niệm phạm tội ch-a đạt

18

1.1.3. Phân loại phạm tội ch-a đạt

24

1.2.

Phân biệt phạm tội ch-a đạt với một số hình thức phạm tội khác
trong quá trình thực hiện tội phạm do cố ý

28

1.2.1. Phân biệt phạm tội ch-a đạt với ý định phạm tội, chuẩn bị
phạm tội, tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội

29

1.2.2. Phân biệt phạm tội ch-a đạt với tội phạm hoàn thành và tội
phạm kết thúc

35

1.3.

37

Các quy định của pháp luật hình sự một số n-ớc trên thế giới
về phạm tội ch-a đạt

1.3.1. Bộ luật hình sự Liên bang Nga

37

1.3.2. Bộ luật hình sự Cộng hòa dân chủ nhân dân Trung Hoa

39

1.3.3. Bộ luật hình sự Cộng hòa Pháp

40

3


1.3.4. Bộ luật hình sự Cộng hòa Liên bang Đức
Ch-ơng 2: Các quy định của pháp luật hình sự việt nam

43
47

về phạm tội ch-a đạt

2.1.

Các quy định của pháp luật hình sự từ thời kỳ phong kiến đến
tr-ớc ban hành Bộ luật hình sự Việt Nam năm 1999 về phạm
tội ch-a đạt

47

2.1.1. Giai đoạn từ thời kỳ phong kiến Việt Nam đến tr-ớc Cách mạng
tháng 8 năm 1945

47

2.1.2. Giai đoạn từ Sau Cách mạng tháng 8 năm 1945 cho đến khi
pháp điển hóa lần thứ nhất - Bộ luật hình sự năm 1985

51

2.1.3. Giai đoạn từ sau khi ban hành Bộ luật hình sự năm 1985 đến
tr-ớc pháp điển hóa lần thứ hai - Bộ luật hình sự năm 1999

55

2.2.

58

Các quy định của pháp luật hình sự Việt Nam hiện hành về
phạm tội ch-a đạt

2.2.1. Hành vi phạm tội ch-a đạt

58

2.2.2. Quyết định hình phạt đối với tr-ờng hợp phạm tội ch-a đạt

63

2.2.3. Cấu thành tội phạm của hành vi phạm tội ch-a hoàn thành

77

Ch-ơng 3: Thực tiễn áp dụng và việc hoàn thiện các quy

80

định của bộ luật hình sự việt nam năm 1999
về phạm tội ch-a đạt

3.1.

Thực tiễn áp dụng các quy định của pháp luật hình sự Việt
Nam về phạm tội ch-a đạt

80

3.1.1. Những tồn tại, v-ớng mắc trong thực tiễn

84

3.1.2. V-ớng mắc trong quy định của Bộ luật hình sự

103

3.2.

Việc hoàn thiện các quy định của bộ luật hình sự Việt Nam
năm 1999 hiện hành về phạm tội ch-a đạt

109

3.2.1. Sự cần thiết của việc hoàn thiện các quy định của Bộ luật hình
sự Việt Nam năm 1999 hiện hành về phạm tội ch-a đạt

109

3.2.2. Nội dung sửa đổi, bổ sung các quy định của Bộ luật hình sự

111

4


ViÖt Nam n¨m 1999 hiÖn hµnh vÒ ph¹m téi ch-a ®¹t
KÕt luËn

118

Danh môc Tµi liÖu tham kh¶o

121

5


Danh mục các bảng

Số hiệu
bảng

Tên bảng

Trang

3.1

Tổng số vụ án đã xét xử trên toàn quốc và tổng số vụ án
đã xét xử của Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội các năm
2005-2009

80

3.2

Tổng số bị cáo đã xét xử trên toàn quốc và tổng số bị cáo
đã xét xử của Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội các năm
2005-2009

81

3.3

Tỷ lệ bản án có phạm tội ch-a đạt trong tổng số các bản
án hình sự sơ thẩm và các quyết định giám đốc thẩm hình
sự của Tòa án nhân dân

81

3.4

Tội danh, số vụ, số bị cáo và tỷ lệ số vụ án trên các bản án
hình sự sơ thẩm và các quyết định giám đốc thẩm hình sự
của Tòa án nhân dân

82

6


Danh môc c¸c s¬ ®å

Sè hiÖu
s¬ ®å

Tªn s¬ ®å

Trang

2.1

CÊu thµnh téi ph¹m cña hµnh vi ph¹m téi ch-a ®¹t tån t¹i
trong thùc tiÔn

79

7


Mở đầu
1. Tính cấp thiết của đề tài
Các giai đoạn phạm tội là những b-ớc trong quá trình thực hiện tội
phạm do cố ý. Các giai đoạn phạm tội khác nhau chính là ở những yếu tố
khách quan của hành vi phạm tội - tính chất nguy hiểm cho xã hội của hành
vi, thời điểm chấm dứt của những hành vi đó, cũng nh- mức độ thực hiện ý
định phạm tội của chủ thể.
Tội phạm là một hiện t-ợng tiêu cực trong xã hội, xuất hiện cùng với
sự ra đời của Nhà n-ớc và pháp luật, cũng nh- khi xã hội phân chia thành giai
cấp đối kháng [13, tr. 287]. Cho nên, để bảo vệ quyền lợi của giai cấp thống
trị, Nhà n-ớc đã quy định những hành vi nguy hiểm cho xã hội nào là tội
phạm và áp dụng trách nhiệm hình sự (và hình phạt) đối với những ng-ời đã
thực hiện các hành vi đó. Do đó, tội phạm lại mang bản chất là một hiện t-ợng
pháp lý. Là hiện t-ợng tiêu cực mang thuộc tính xã hội - pháp lý, "tội phạm
luôn chứa đựng trong nó đặc tính chống đối lại Nhà n-ớc, chống đối lại xã
hội, đi ng-ợc lại lợi ích chung của cộng đồng, trật tự xã hội, xâm phạm đến
quyền, tự do và các lợi ích hợp pháp của con ng-ời" [78, tr. 7].
Tội phạm đ-ợc quy định trong Bộ luật hình sự là do có tính chất nguy
hiểm đáng kể cho xã hội. Tính nguy hiểm cho xã hội của tội phạm không
những là một đặc điểm (dấu hiệu) cơ bản, mà còn là thuộc tính khách quan,
tất yếu và thể hiện bản chất xã hội - pháp lý của từng hành vi phạm tội cụ thể.
Ngoài ra, tội phạm có tính chất nguy hiểm cho xã hội, bởi vì tội phạm gây ra
hoặc đe dọa gây ra những thiệt hại đáng kể cho các quan hệ xã hội đ-ợc luật
hình sự xác lập và bảo vệ, do ng-ời có năng lực trách nhiệm hình sự và đủ tuổi

chịu trách nhiệm hình sự thực hiện với hình thức lỗi cố ý và vô ý. Còn đối với
những hành vi tuy có dấu hiệu của tội phạm, nh-ng tính chất nguy hiểm cho
xã hội không đáng kể thì không phải là tội phạm, thì luật quy định, ng-ời thực
hiện hành vi đó sẽ bị xử lý bằng biện pháp khác.

8


Tội phạm diễn ra ở các giai đoạn khác nhau thì mức độ nguy hiểm cho
xã hội cũng khác nhau, việc thực hiện tội phạm do cố ý trong nhiều tr-ờng
hợp nó là một quá trình thỏa mãn dần các dấu hiệu cơ bản của cấu thành tội
phạm cụ thể. Bởi vì, để thực hiện một tội phạm trong nhiều tr-ờng hợp ng-ời
phạm tội phải tiến hành từng b-ớc, từng b-ớc một, chẳng hạn nh-: chuẩn bị
công cụ, ph-ơng tiện phạm tội, chuẩn bị thực hiện hành vi liền kề và dần tiến
đến thực hiện hành vi phạm tội. Tuy nhiên, trong quá trình tiến hành từng
b-ớc để thực hiện hành vi phạm tội, có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau
không phụ thuộc vào ý chí của ng-ời phạm tội mà họ phải dừng lại khi mớ i
chuẩn bị điều kiện để thực hiện tội phạm hoặc khi ch-a thực hiện hoàn thành
tội phạm. Theo đó, về mặt chủ quan hành vi phạm tội bị dừng lại nh-ng ng-ời
phạm tội đã cố ý thực hiện hành vi đó và vẫn muốn cố ý thực hiện tiếp hành vi
phạm tội của mình, vì trong suy nghĩ, t- t-ởng của họ bao giờ cũng mong
muốn thực hiện toàn bộ quá trình đó để đạt đ-ợc kết quả mong muốn đã đ-ợc
đặt ra. Mặc dù vậy, thực tiễn đấu tranh phòng và chống tội phạm cho thấy, có
không ít tr-ờng hợp ng-ời phạm tội không thực hiện đ-ợc đầy đủ dự định của
mình hay không tiến hành thực hiện tội phạm đ-ợc đến cùng vì những nguyên
nhân ngoài ý muốn của họ, mà phải dừng lại ở những thời điểm khác nhau.
Nhiệm vụ đấu tranh phòng, chống tội phạm là một trong những công
việc quan trọng của Nhà n-ớc, của các cơ quan chuyên trách bảo vệ pháp luật
và toàn thể xã hội. Để thực hiện nhiệm vụ đó, pháp luật hình sự Việt Nam
không những trừng trị những hành vi nguy hiểm cho xã hội là hành vi thực

hiện hoàn thành một tội phạm mà cả điều chỉnh xử lý các hành vi phạm tội
ch-a đạt - hành vi ch-a hoàn thành. Việc phát hiện, trừng trị những hành vi
phạm tội ch-a hoàn thành không chỉ để ngăn chặn tội phạm, mà còn nhằm
hạn chế đến mức thấp nhất những thiệt hại cho xã hội do hành vi phạm tội có
thể gây ra cho xã hội, cho Nhà n-ớc và cho công dân. Điều này còn thể hiện
đ-ờng lối xử lý trong chính sách hình sự - không để cho tội phạm gây ra nguy
hiểm cho xã hội thì tốt hơn để cho tội phạm xảy ra mới tìm cách khắc phục,

9


phòng chống, đồng thời điều này cũng đã đ-ợc cụ thể hóa trong Điều 1 về
nhiệm vụ của Bộ luật hình sự.
Tuy nhiên, trong diễn biến thực hiện tội phạm, việc xác định những
hành vi nào đã đến mức gây ra hoặc đe dọa gây ra nguy hiểm cho xã hội là tội
phạm, quyết định hình phạt đối với những ng-ời thực hiện hành vi ấy giúp cho
cơ quan điều tra, truy tố, xét xử nhằm xử lý đúng ng-ời, đúng tội, đúng pháp
luật, không để lọt tội phạm và ng-ời phạm tội, tránh làm oan ng-ời vô tội
không phải bao giờ cũng đơn giản và dễ dàng. Mặt khác, để quyết định một
hình phạt đ-ợc chính xác và công bằng th-ờng gặp một số khó khăn nhất định
hay còn có nhiều sai sót, đặc biệt khi đánh giá tính chất, mức độ nguy hiểm
cho xã hội và thời điểm dừng lại của hành vi phạm tội trong thực tế khách
quan với ý nghĩ, mong muốn chủ quan của ng-ời phạm tội.
Thời gian vừa qua, d-ới góc độ khoa học luật hình sự xung quanh
những vấn đề lý luận về phạm tội ch-a đạt vẫn còn nhiều ý kiến khác nhau,
việc phân định ranh giới giữa chuẩn bị phạm tội, phạm tội ch-a đạt, tội phạm
hoàn thành và tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội còn có nhiều quan điểm
khác nhau, có một số tr-ờng hợp do phân biệt không chính xác sẽ dẫn tới
nhiều tr-ờng hợp xử oan, sai hoặc không đúng pháp luật. Bên cạnh đó, d-ới
góc độ thực tiễn áp dụng, có nhiều tr-ờng hợp đánh giá ch-a đúng khi thực tế

là chuẩn bị phạm tội nh-ng ng-ời phạm tội lại phải chịu trách nhiệm hình sự
về phạm tội ch-a đạt, có tr-ờng hợp ng-ời phạm tội đáng lẽ phải chịu trách
nhiệm hình sự lại không phải chịu hoặc ở giai đoạn phạm tội ch-a đạt, nh-ng
lại cho là tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội hoặc chuẩn bị phạm tội dẫn
đến họ đ-ợc miễn trách nhiệm hình sự; v.v...
Vì vậy, việc tiếp tục nghiên cứu về phạm tội ch-a đạt trong khoa học
và việc áp dụng nó trong thực tiễn để trên cơ sở đó đ-a ra những kiến giải lập
pháp hoàn thiện phục vụ yêu cầu đấu tranh phòng, chống tội phạm và ngăn
chặn, hạn chế tới mức thấp nhất hậu quả của tội phạm gây ra có ý nghĩa lý
luận và thực tiễn quan trọng. Đây là lý do chúng tôi lựa chọn để nghiên cứu đề

10


tài "Những vấn đề lý luận và thực tiễn về phạm tội ch-a đạt theo luật hình
sự Việt Nam" làm luận văn thạc sĩ luật học của mình.
2. Tình hình nghiên cứu
Phạm tội ch-a đạt là một vấn đề hẹp và thuộc chế định các giai đoạn
phạm tội, đồng thời nó cũng có liên hệ mật thiết đến nhiều quy phạm và chế
định khác trong luật hình sự nh-: tội phạm, hình phạt, trách nhiệm hình sự,
chuẩn bị phạm tội, tội phạm hoàn thành, tội phạm kết thúc, tự ý nửa chừng
chấm dứt việc phạm tội; v.v... Ngoài ra, mặc dù Bộ luật hình sự năm 1999 đã
có những quy định thay đổi đáng kể về tội phạm và về phạm tội ch-a đạt nhtách khoản 2 Điều 15 Bộ luật hình sự năm 1985 thành Điều 18 Bộ luật hình sự
năm 1999, khoản 3 Điều 15 Bộ luật hình sự năm 1985 (về quyết định hình
phạt) đ-ợc tách thành Điều 52 Bộ luật hình sự năm 1999 với ba khoản cụ thể
t-ơng ứng với từng hành vi phạm tội ở các giai đoạn phạm tội khác nhau chuẩn bị phạm tội và phạm tội ch-a đạt nh-ng xung quanh chế định này còn
nhiều vấn đề cần nghiên cứu và đòi hỏi có quan điểm thống nhất.
Sau khi Bộ luật hình sự năm 1999 ban hành, vấn đề phạm tội ch-a đạt
cũng đ-ợc đề cập trong một số giáo trình, sách tham khảo do các tác giả khác
nhau biên soạn nh-: 1) Ch-ơng XII - Các giai đoạn phạm tội của TS. Nguyễn

Ngọc Chí, trong sách: Giáo trình Luật hình sự Việt Nam (Phần chung). Tập thể
tác giả do TSKH. Lê Cảm chủ biên, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội, 2001
(tái bản năm 2003, 2007); 2) Ch-ơng IX - Các giai đoạn phạm tội của GS.TS.
Nguyễn Ngọc Hòa, trong sách: Giáo trình Luật hình sự Việt Nam, Tập I, Tập
thể tác giả do PGS.TS. Nguyễn Ngọc Hòa chủ biên, Nxb Công an nhân dân,
Hà Nội, 2007; 3) Ch-ơng XII - Các giai đoạn phạm tội của GS.TS. Võ Khánh
Vinh, trong sách: Giáo trình Luật hình sự Việt Nam, Tập thể tác giả do
PGS.TS. Võ Khánh Vinh chủ biên, Nxb Công an nhân dân, Hà Nội, 2005;
4) Ch-ơng VII - Các giai đoạn cố ý thực hiện tội phạm, trong sách: Giáo trình
Luật hình sự Việt Nam - Phần chung, Học viện Cảnh sát nhân dân, Hà Nội,
1995; 5) Lâm Minh Hạnh. Ch-ơng III - Các giai đoạn phạm tội, trong sách:

11


Những vấn đề lý luận cơ bản về tội phạm trong luật hình sự Việt Nam, Nxb
Khoa học xã hội, Hà Nội, 1986; v.v...
Một số nhà khoa học - luật gia hình sự Việt Nam cũng đã dành không ít
công sức cho việc nghiên cứu về đề tài này, đáng chú ý là các công trình nghiên
cứu của GS.TSKH. Lê Văn Cảm: 1) Mục V - Chế định về các giai đoạn thực hiện
tội phạm, Ch-ơng thứ t-, trong Những vấn đề cơ bản trong khoa học luật hình sự
(Phần chung), (Sách chuyên khảo Sau đại học), Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội,
2005; 2) Chế định các giai đoạn thực hiện tội phạm và mô hình lý luận của nó
trong luật hình sự Việt Nam, Tạp chí Dân chủ và pháp luật, số 2/2002; v.v...
Ngoài ra, còn có một số bài đăng trên tạp chí khoa học pháp lý nh-:
1) Hoàn thiện các quy định của Bộ luật hình sự về giai đoạn thực hiện tội
phạm, Tạp chí Tòa án nhân dân, số 5/1999, của PGS.TS. Trần Văn Độ; 2) Một
số vấn đề về giai đoạn thực hiện tội phạm, Tạp chí Luật học, số 6/1995; 3) Về
trách nhiệm hình sự của hành vi chuẩn bị phạm tội và phạm tội ch-a đạt, Tạp
chí Luật học, số 4/2002, của PGS.TS. Lê Thị Sơn; 4) Hoàn thiện hình phạt tử

hình, tù có thời hạn và phạt tiền theo yêu cầu cải cách t- pháp , Tạp chí Tòa
án nhân dân, số 9, 5/2008 5) Một số vấn đề về giai đoạn phạm tội ch-a đạt,
Tạp chí Khoa học, (chuyên san Kinh tế - Luật), số 4/2002, của TS. Trịnh Quốc
Toản; 6) Quyết định hình phạt trong tr-ờng hợp chuẩn bị phạm tội và phạm
tội ch-a đạt, Tạp chí Luật học, số 4/2002, của TS. D-ơng Tuyết Miên; 7) Về
tr-ờng hợp miễn trách nhiệm hình sự cho ng-ời tự ý nửa chừng chấm dứt việc
phạm tội, Tạp chí Khoa học, chuyên san Kinh tế - Luật, số 2/2006; 8) Về phạm
tội ch-a đạt và các hình thức phạm tội khác trong quá trình thực hiện tội
phạm, Tạp chí Khoa học, (chuyên san Luật học), số 2/2009, của TS. Trịnh
Tiến Việt; 9) Chuẩn bị phạm tội hay phạm tội ch-a đạt, Tạp chí Tòa án nhân
dân, số 3/1993, của tác giả Nguyễn Thị Mai; v.v... Các công trình nghiên cứu
nói trên đã đề cập đến vấn đề phạm tội ch-a đạt nh-ng chỉ dừng lại ở một khía
cạnh nào đó hoặc chừng mực xem xét qua các tr-ờng hợp phạm tội cụ thể hay
kiến nghị sửa đổi, bổ sung Bộ luật hình sự. Tuy nhiên, về ph-ơng diện nghiên

12


cứu lý luận chuyên sâu và có hệ thống vấn đề phạm tội ch-a đạt vẫn ch-a
đ-ợc quan tâm một cách đúng mức, mặc dù đây là một giai đoạn quan trọng,
có ý nghĩa rất lớn trong quá trình đấu tranh phòng, chống tội phạm, đặc biệt
nếu việc phát hiện và ngăn chặn sớm hành vi phạm tội ch-a đạt sẽ làm giảm
khả năng gây ra thiệt hại về nhiều hậu quả nh-: chính trị, vật chất, thể chất và
tinh thần, cũng nh- tài sản của Nhà n-ớc và toàn xã hội. Do vậy, nhiều vấn đề
lý luận và thực tiễn xung quanh vấn đề phạm tội ch-a đạt cũng đòi hỏi cần
phải đ-ợc tiếp tục nghiên cứu một cách toàn diện, đầy đủ và sâu sắc hơn.
3. Phạm vi nghiên cứu
Phạm tội ch-a đạt là một nội dung t-ơng đối hẹp và phức tạp, nghiên
cứu về chế định này đã có nhiều nghiên cứu chung trong các giai đoạn phạm
tội do cố ý mà ít có nghiên cứu chuyên sâu và riêng rẽ về từng tr-ờng hợp cụ

thể của vấn đề phạm tội ch-a đạt, nên việc hiểu trong lý luận và vận dụng
trong thực tiễn còn gặp nhiều khó khăn và v-ớng mắc. Do đó, phạm vi nghiên
cứu của luận văn sẽ xem xét và giải quyết một số vấn đề cơ bản xung quanh
chế định phạm tội ch-a đạt nh- sau:
1) Khái niệm và cơ sở phân chia các giai đoạn phạm tội do cố ý;
2) Khái niệm, các đặc điểm và phân loại phạm tội ch-a đạt;
3) Các căn cứ quyết định hình phạt trong tr-ờng hợp phạm tội ch-a đạt;
4) Nghiên cứu so sánh các quy định về phạm tội ch-a đạt trong pháp
luật hình sự một số n-ớc trên thế giới;
5) Các quy định về phạm tội ch-a đạt trong pháp luật hình sự Việt Nam;
6) Thực tiễn áp dụng các quy định của pháp luật hình sự Việt Nam về
phạm tội ch-a đạt;
7) Hoàn thiện các quy định của Bộ luật hình sự Việt Nam năm 1999 về
phạm tội ch-a đạt.

13


4. Đối t-ợng và mục đích nghiên cứu
Đối t-ợng nghiên cứu của luận văn đúng nh- tên gọi của nó - Những
vấn đề lý luận và thực tiễn về phạm tội ch-a đạt theo luật hình sự Việt Nam.
Trên cơ sở này, mục đích nghiên cứu của luận văn là nghiên cứu những
vấn đề lý luận về phạm tội ch-a đạt theo luật hình sự Việt Nam, so sánh hành
vi phạm tội ch-a đạt với các hành vi khác trong quá trình thực hiện tội phạm,
cũng nh- so sánh vấn đề này với một số n-ớc trên thế giới. Ngoài ra, luận văn
còn phân tích và đánh giá những v-ớng mắc trong thực tiễn áp dụng và tồn tại
trong các quy định của pháp luật hình sự về phạm tội ch-a đạt để từ đó, đ-a ra
giải pháp hoàn thiện sửa đổi, bổ sung chế định này trong Bộ luật hình sự Việt
Nam năm 1999 hiện hành.
5. Các ph-ơng pháp nghiên cứu của luận văn

Trong quá trình hoàn thành, tác giả luận văn đã sử dụng tổng hợp và
đồng bộ các ph-ơng pháp nghiên cứu có độ tin cậy cao của khoa học luật hình
sự và một số ngành khoa học khác nh-: ph-ơng pháp phân tích, tổng hợp, lịch
sử, so sánh, nghiên cứu (điều tra) án điển hình... để tổng hợp các tri thức khoa
học luật hình sự và luận chứng các vấn đề t-ơng ứng đ-ợc nghiên cứu trong
luận văn.
6. Cơ sở khoa học và thực tiễn của luận văn
Cơ sở khoa học của luận văn là quan điểm chính thống của các nhà
làm luật đ-ợc thể hiện trong Bộ luật hình sự và các văn bản h-ớng dẫn thi
hành về phạm tội ch-a đạt, cũng nh- hệ thống lý luận trong các công trình
khoa học, sách báo pháp lý của các tác giả trong và ngoài n-ớc có liên quan
đến chế định này.
Bên cạnh đó, cơ sở thực tiễn của luận văn là thực tiễn áp dụng việc áp
dụng các bản án của Tòa án nhân dân các cấp trên toàn quốc về phạm tội ch-a
đạt theo luật hình sự Việt Nam trong phạm vi khoảng 10 năm gần đây (20002009) và qua đó để rút ra những nhận xét, đánh giá.

14


7. ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
ý nghĩa lý luận và thực tiễn quan trọng của luận văn là ở chỗ tác giả
đã làm rõ khái niệm, cơ sở phân chia các giai đoạn phạm tội, khái niệm, bản
chất pháp lý của phạm tội ch-a đạt, quyết định hình phạt trong tr-ờng hợp
phạm tội ch-a đạt, nội dung và các căn cứ của các tr-ờng hợp phạm tội ch-a
đạt trên cơ sở xem xét các quy định của pháp luật hình sự Việt Nam hiện
hành, đồng thời đ-a ra các kiến nghị hoàn thiện các quy định t-ơng ứng đó ở
khía cạnh lập pháp và việc áp dụng chúng trong thực tiễn.
Ngoài ra, luận văn còn có ý nghĩa làm tài liệu tham khảo lý luận cần
thiết cho các nhà khoa học - luật gia, cán bộ thực tiễn và các sinh viên, học
viên cao học và nghiên cứu sinh chuyên ngành t- pháp hình sự, cũng nh- phục

vụ cho công tác lập pháp và hoạt động thực tiễn áp dụng pháp luật hình sự
trong việc đấu tranh phòng và chống tội phạm, cũng nh- công tác giáo dục,
cải tạo ng-ời phạm tội hiện nay ở n-ớc ta.
8. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần Mở đầu, Kết luận và Danh mục tài liệu tham khảo, nội
dung của luận văn gồm 3 ch-ơng:
Ch-ơng 1: Những vấn đề chung về phạm tội ch-a đạt trong luật hình sự.
Ch-ơng 2: Các quy định của pháp luật hình sự Việt Nam về phạm tội
ch-a đạt.
Ch-ơng 3: Thực tiễn áp dụng và việc hoàn thiện các quy định của Bộ
luật hình sự Việt Nam năm 1999 về phạm tội ch-a đạt.

15


danh mục Tài liệu tham khảo

1. X. A-lếch-xây-ép (1986), Pháp luật trong cuộc sống của chúng ta, (Ng-ời
dịch: Đồng ánh Quang), Nxb Pháp lý, Hà Nội.
2. Nguyễn Ngọc Anh, Đỗ Khắc H-ởng (2010), Bình luận Luật sửa đổi, bổ
sung một số điều của Bộ luật hình sự năm 1999, Nxb Chính trị quốc
gia, Hà Nội.
3. Phạm Văn Beo (2009), Luật hình sự Việt Nam, (Quyển I - Phần chung),
Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
4. Bộ hình luật Việt Nam (1962), Nguyễn Văn Hào xuất bản do sự bảo trợ
của Bộ T- pháp, Sài Gòn.
5. Bộ T- pháp (1997), Bộ luật hình sự Cộng hòa Liên bang Đức, (Tài liệu
tham khảo - bản dịch, Hà Nội.
6. Bộ T- pháp (1997), Bộ luật hình sự Liên bang Nga, (Tài liệu tham khảo bản dịch, Hà Nội.
7. Bộ T- pháp (1997), Bộ luật hình sự Cộng hòa Pháp, (Tài liệu tham khảo bản dịch, Hà Nội.

8. Lê Cảm (2000), Các nghiên cứu chuyên khảo về Phần chung luật hình sự,
Tập III, Nxb Công an nhân dân, Hà Nội.
9. Lê Cảm (chủ biên) (2001), Giáo trình Luật hình sự Việt Nam (Phần
chung), Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội, tái bản 2003, 2007.
10. Lê Cảm (2002), Các nghiên cứu chuyên khảo về Phần chung luật hình sự,
Tập IV, Nxb Công an nhân dân, Hà Nội.
11. Lê Cảm (Chủ biên) (2003), Giáo trình Luật hình sự Việt Nam (Phần các
tội phạm), Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội.
12. Lê Cảm (2005), "Nghiên cứu so sánh luật hình sự của một số n-ớc Châu
Âu", Tòa án nhân dân, (19).

16


13. Lê Văn Cảm (2005), Những vấn đề cơ bản trong khoa học luật hình sự
(Phần chung), Sách chuyên khảo Sau đại học, Nxb Đại học Quốc gia
Hà Nội, Hà Nội.
14. Lê Cảm (2007), Nghiên cứu so sánh các quy định về Phần chung luật hình
sự, Chuyên đề giảng dạy Sau đại học, Khoa Luật, Đại học Quốc gia
Hà Nội.
15. Lê Cảm, Trịnh Quốc Toản (2004), Định tội danh, lý luận h-ớng dẫn mẫu
và 350 bài thực hành, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội.
16. Nguyễn Ngọc Chí (2007), "Ch-ơng XII, Các giai đoạn phạm tội", Trong
sách: Giáo trình Luật hình sự Việt Nam (Phần chung), do TSKH. Lê
Cảm chủ biên, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội.
17. Đại Việt Sử ký toàn th- (1998), Tập II, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội.
18. Trần Văn Đ-ợm (1995), "Ch-ơng VII, Phần thứ hai", Trong sách: Giáo
trình Luật hình sự Việt Nam (Phần chung), Tr-ờng Đại học Cảnh sát
nhân dân, Hà Nội.
19. Trần Văn Độ (1999), "Hoàn thiện các quy định của Bộ luật hình sự về giai

đoạn thực hiện tội phạm", Tòa án nhân dân, (5).
20. Đinh Bích Hà (2007), Bộ luật hình sự Cộng hòa dân chủ nhân dân Trung
Hoa, Nxb T- pháp, Hà Nội.
21. Đỗ Đức Hồng Hà (Chủ biên) (2010), Bộ luật hình sự Việt Nam hiện hành:
Câu hỏi, tình huống thực tiễn và gợi ý trả lời, Nxb Hồng Đức, Thanh Hóa.
22. Phạm Hồng Hải (2003), Mô hình lý luận Bộ luật tố tụng hình sự Việt
Nam, Nxb Công an nhân dân, Hà Nội.
23. Lâm Minh Hạnh (1986), "Ch-ơng III - Các giai đoạn phạm tội", Trong
sách: Những vấn đề lý luận cơ bản về tội phạm trong luật hình sự
Việt Nam, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội.
24. Hệ thống hóa các văn bản pháp luật về hình sự, tố tụng hình sự (1994),
Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.

17


25. Nguyễn Văn Hiện (2001), "Tiêu chuẩn thẩm phán - thực trạng và những
yêu cầu đặt ra trong thời kỳ đổi mới", Tòa án nhân dân, (4).
26. Hình phạt tử hình trong luật quốc tế (2008), Nxb Hồng Đức, Thanh Hóa.
27. Nguyễn Ngọc Hòa (1991), Tội phạm trong luật hình sự Việt Nam, Nxb Công
an nhân dân, Hà Nội.
28. Nguyễn Ngọc Hòa (Chủ biên) (1997), Luật hình sự Việt Nam - Những vấn
đề lý luận và thực tiễn, Nxb Công an nhân dân, Hà Nội.
29. Nguyễn Ngọc Hòa (Chủ biên) (2000), Giáo trình Luật hình sự Việt Nam,
Nxb Công an nhân dân, Hà Nội.
30. Nguyễn Ngọc Hòa (2006), Tội phạm và cấu thành tội phạm, (In lần thứ
hai có bổ sung), Nxb Công an nhân dân, Hà Nội.
31. Nguyễn Ngọc Hòa, Lê Thị Sơn (2006), Từ điển pháp luật hình sự, Nxb Tpháp, Hà Nội.
32. Phùng Ngọc H-ng (2009), "Tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội hay
phạm tội ch-a đạt", Tòa án nhân dân, (3).

33. Trần Minh H-ởng (chủ biên) (2010), Bình luận khoa học Bộ luật hình sự
(đã đ-ợc sửa đổi, bổ sung năm 2009), Tập I, Nxb Lao động, Hà Nội.
34. Khoa Luật - Đại học Quốc gia Hà Nội (1997), Giáo trình Luật hình sự
Việt Nam (Phần chung), Hà Nội.
35. Nguyễn Văn Lam (2006), "N. phạm tội giết ng-ời (ở giai đoạn chuẩn bị)",
Tòa án nhân dân, 17(9).
36. Nguyễn Duy Lãm (Chủ biên) (1996), Sổ tay thuật ngữ pháp lý thông dụng,
Nxb Giáo dục, Hà Nội.
37. Phan Huy Lê (1961), Lịch sử chế độ phong kiến Việt Nam, Tập 2, Nxb Giáo
dục, Hà Nội.
38. Bùi Đức Lợi (2005), Tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội trong luật
hình sự Việt Nam, Luận văn thạc sĩ Luật học, Tr-ờng Đại học Luật
Hà Nội.

18


39. "Luật hình sự của một số n-ớc trên thế giới" (1998), Dân chủ và pháp
luật, (Số chuyên đề).
40. Uông Chu L-u (2004), Bình luận khoa học Bộ luật hình sự Việt Nam năm
1999, Tập I (Phần chung), Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
41. Uông Chu L-u (Chủ biên) (2008), Bình luận khoa học Bộ luật hình sự
Việt Nam năm 1999, tái bản có sửa chữa, bổ sung, Nxb Chính trị
quốc gia, Hà Nội.
42. C. Mác - Ph. ăngghen (1978), Toàn tập, Tập 1, Nxb Sự thật, Hà Nội.
43. Nguyễn Thị Mai (1993), "Chuẩn bị phạm tội hay phạm tội ch-a đạt", Tòa
án nhân dân, (3).
44. D-ơng Tuyết Miên (2001), "Quyết định hình phạt trong tr-ờng hợp chuẩn
bị phạm tội, phạm tội ch-a đạt", Luật học, (4).
45. D-ơng Tuyết Miên (2007), Định tội danh và quyết định hình phạt, Nxb Lao

động - Xã hội, Hà Nội.
46. Công Tôn Nhân (2004), "Đình chỉ bị can sai luật", Báo Pháp luật Thành
phố Hồ Chí Minh, ngày 19/11.
47. Những vấn đề lý luận cơ bản về tội phạm trong luật hình sự Việt Nam
(1986), Nxb Khoa học Xã hội, Hà Nội.
48. Đinh Văn Quế (2000), Bình luận khoa học Bộ luật hình sự năm 1999 Phần chung, Nxb Thành phố Hồ Chí Minh.
49. Đinh Văn Quế (2000), Tìm hiểu về hình phạt và quyết định hình phạt
trong luật hình sự Việt Nam, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
50. Quốc hội (1985), Bộ luật hình sự, Hà Nội.
51. Quốc hội (1999), Bộ luật hình sự, Hà Nội.
52. Quốc hội (2009), Bộ luật hình sự (sửa đổi, bổ sung), Hà Nội.
53. Quốc hội (2002), Luật Tổ chức Tòa án nhân dân, Hà Nội.
54. Quốc triều Hình luật (1995), Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.

19


55. Quốc triều Hình luật (2003), Nxb thành phố Hồ Chí Minh.
56. Lê Thị Sơn (1995), "Một số vấn đề về giai đoạn thực hiện tội phạm", Luật
học, (6).
57. Lê Thị Sơn (1997), "Bài 4: Một số vấn đề về các giai đoạn thực hiện tội
phạm", Trong sách: Luật hình sự Việt Nam - Những vấn đề lý luận và
thực tiễn, Nxb Công an nhân dân, Hà Nội.
58. Nguyễn Thị Thảo (2008), Phạm tội ch-a đạt theo luật hình sự Việt Nam Một số vấn đề lý luận và thực tiễn, Khóa luận tốt nghiệp cử nhân
Luật học, Khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội.
59. Kiều Đình Thụ (1996), Tìm hiểu Luật hình sự Việt Nam, Nxb Thành phố
Hồ Chí Minh.
60. Hà Văn Th-, Trần Hồng Đức (1996), Tóm tắt niên biểu lịch sử Việt Nam,
Nxb Văn hóa - Thông tin, Hà Nội.
61. Trần Quang Tiệp (2003), Lịch sử luật hình sự Việt Nam, Nxb Chính trị

Quốc gia, Hà Nội.
62. Trần Quang Tiệp (2007), Đồng phạm trong Luật hình sự Việt Nam (Phần
chung), Nxb T- pháp, Hà Nội.
63. Tòa án nhân dân tối cao (1976), Hệ thống hóa luật lệ hình sự, tập 1 (1945 1975), Hà Nội.
64. Tòa án nhân dân tối cao (1986), Nghị quyết số 02/HĐTP ngày 05/01 của
Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao h-ớng dẫn áp dụng
một số quy định của Bộ luật hình sự, Hà Nội.
65. Tòa án nhân dân tối cao (1990), Các văn bản hình sự, dân sự, tố tụng hình
sự, Hà Nội.
66. Trịnh Quốc Toản (2002), "Một số vấn đề về giai đoạn phạm tội ch-a đạt",
Khoa học, (Chuyên san Kinh tế - Luật), (4).
67. Trịnh Quốc Toản (2008), "Hoàn thiện hình phạt tử hình, tù có thời hạn và
phạt tiền theo yêu cầu cải cách t- pháp", Tòa án nhân dân, (9).

20


68. "Tổng hợp Hội thảo "Sự độc lập của hoạt động xét xử tại Việt Nam"" (2008),
Nhà n-ớc và pháp luật, (9).
69. Tr-ờng Đại học Cảnh sát nhân dân (1995), Giáo trình Luật hình sự Việt
Nam (Phần chung), Hà Nội.
70. Tr-ờng Đại học Luật Hà Nội (2000), Giáo trình Luật hình sự Việt Nam
(Phần chung), Hà Nội.
71. Đào Trí úc (chủ biên) (1993), Mô hình lý luận về Bộ luật hình sự Việt
Nam (Phần chung), Nxb Khoa học Xã hội, Hà Nội.
72. Đào Trí úc (Chủ biên) (1994), Những vấn đề lý luận của việc đổi mới
pháp luật hình sự trong giai đoạn hiện nay, Nxb Công an nhân dân,
Hà Nội.
73. Đào Trí úc (2000), Luật hình sự Việt Nam, (Quyển I - Những vấn đề chung),
Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội.

74. Chu Thị Trang Vân (2004), "Tìm hiểu việc định tội và quyết định hình
phạt từ ph-ơng diện hoạt động áp dụng pháp luật hình sự cơ bản của
Tòa án (Phần 1)", Trong sách: Cải cách t- pháp ở Việt Nam trong giai
đoạn xây dựng Nhà n-ớc pháp quyền, TSKH. Lê Cảm và TS. Nguyễn
Ngọc Chí đồng chủ biên, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội.
75. Viện Khoa học pháp lý - Bộ T- pháp (2006), Từ điển Luật học, Nxb Tpháp và Nxb Từ điển bách khoa, Hà Nội.
76. Viện Nghiên cứu Khoa học pháp lý - Bộ T- pháp (2000), Những vấn đề cơ
bản về Luật hình sự một số n-ớc trên thế giới, Hà Nội.
77. Trịnh Tiến Việt (2006), "Về tr-ờng hợp miễn trách nhiệm hình sự cho
ng-ời tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội", Khoa học, (Kinh tế Luật), (2).
78. Trịnh Tiến Việt (2007), "Về khái niệm tội phạm trong luật hình sự Việt
Nam", Tòa án nhân dân, 13(7).
79. Trịnh Tiến Việt (2009), "Trách nhiệm hình sự và miễn trách nhiệm hình
sự: Những nội dung pháp lý - xã hội", Tòa án nhân dân, 3(2).

21


80. Trịnh Tiến Việt (2009), "Về phạm tội ch-a đạt và các hình thức phạm tội
khác trong quá trình thực hiện tội phạm", Khoa học, (Chuyên san
Luật học), (2).
81. Võ Khánh Vinh (Chủ biên) (2001), Giáo trình Luật hình sự Việt Nam (Phần
chung), Trung tâm Đào tạo từ xa, Đại học Huế, Nxb Giáo dục, Hà Nội.
Tiếng Anh

82. Barry M Hager (1999), The Rule of Law, A Lexicon for Policy Makers,
The Mansfield Center for Pacific Affairs.
Trang Web

83. Http://www.dantri.com.

84. Http://www.google/phamtoichuadat.
85. Http://www.vnexpress.net.
86. Http://wings.buffalo.edu.law/bclc/sweden.pdf.

22