tìm hiểu những yếu tố ảnh hưởng đến hành vi bạo lực trong nhà trường

MỤC LỤC
MỞ ĐẦU.....................................................................................................................
I. Lý do chọn đề tài....................................................................................................
II. Cơ sở lý luận của đề tài.........................................................................................
NỘI DUNG.................................................................................................................
I.

Giai

đoạn

chuẩn

bị

và

thành

lập

nhóm......................................................................
II. Giai đoạn khởi động và bắt đầu khởi động..............................................................
III. Giai đoạn hoạt động – giai đoạn tập trung………………………………………
IV. Lượng giá và kết thúc............................................................................................
TỔNG
KẾT..................................................................................................................
TÀI LIỆU THAM KHẢO.........................................................................................


MỞ ĐẦU

I. Lý do nghiên cứu
Trong những năm gần đây dư luận xã hội đang phản ánh thực trạng bạo lực học
đường đang diễn ra ngày càng nhiều, với những hành vi bạo lực diễn ra với chiều
hướng khác nhau, biểu hiện có sự thay đổi theo chiều hướng tiêu cực. Tại Việt
Nam, số liệu được Bộ Giáo dục và đào tạo đưa ra gần đây nhất, trong một năm học,
toàn quốc xảy ra gần 1.600 vụ việc học sinh đánh nhau ở trong và ngoài trường học
(khoảng 5 vụ/ngày). Cũng theo thống kê của Bộ Giáo dục và đào tạo, cứ khoảng
trên 5.200 học sinh thì có một vụ đánh nhau, cứ hơn 11.000 học sinh thì có một em
bị buộc thôi học vì đánh nhau, cứ 9 trường thì có một trường có học sinh đánh
nhau... Bạo lực học đường, đặc biệt là về mặt thể chất đã trở thành mối quan tâm
của rất nhiều gia đình, các nhà trường và là nỗi trăn trở của toàn xã hội bởi hậu quả
nghiêm trọng mà nó gây ra. Theo nghiên cứu, hành vi bạo lực học đường diễn ra
chủ yếu ở lứa tuổi thiếu niên, lứa tuổi đang đối mặt với những biến đổi quan trọng
về thể chất và tinh thần.
Ở lứa tuổi Trung học cơ sở (hay còn gọi là lứa tuổi Thiếu niên) cơ thể các em
thay đổi, và các em phải chống chọi với nhiều áp lực có tính xung năng – nhất là
xung năng tính dục. Chính trong giai đoạn này, nhiều trẻ rơi vào tình trạng hoang
mang, dao động, mất phương hương đến mức có thể có những rối nhiễu tâm trí:
hoài nghi, coi thường các giá trị, lo sợ nhưng cũng bộc lộ con người thật và muốn
tự khẳng định mình. Trẻ muốn phá vỡ những thiết lập quan hệ cũ, muốn từ bỏ tuổi
thơ để tạo lập một phương thức quan hệ mới với xã hội,...và hành vi bạo lực học
đường cũng là một trong những hệ quả tất yếu của những rối nhiễu tâm trí khi các
em không thể kiểm soát được của mình.


Ngoài nguyên nhân từ các em, còn rất nhiều các yếu tố khác ảnh hưởng đến
hành vi lệch chuẩn này: gia đình, nhà trường, xã hội,...Việc tìm hiểu những yếu tố
ảnh hưởng đến hành vi bạo lực trong nhà trường có ý nghĩa quan trọng đối với các
nhà quản lý giáo dục, các thầy cô giáo cũng như các bậc phụ huynh trong việc việc
quản lý, giải quyết và phòng ngừa hành vi bạo lực học đường.

I. Cơ sở lý luận của đề tài
I.1. Bạo lực học đường và bạo lực học đường về mặt thể chất
I.1.1. Khái niệm
Bạo lực học đường:
Trong quá trình nghiên cứu về những vấn đề liên quan đến bạo lực học đường,
nhiều nhà nghiên cứu đã đưa ra những quan điểm khác nhau về khái niệm bạo lực
học đường. Có khái niệm cho rằng: bạo lực học đường là bất kỳ hình thức hoạt
động bạo lực hoặc các hoạt động bên trong các cơ sở trường học. Nó bao gồm các
hành vi bắt nạt, lạm dụng thân thể, lạm dụng bằng lời nói, ẩu đả, bắn,… Bắt nạt và
lạm dụng vật chất là những hình thức phổ biến nhất của bạo lực có liên quan đến
bạo lực học đường. Tuy nhiên, trường hợp cực đoan như bắn và giết người cũng đã
được liệt kê như là bạo lực học đường.
Mặc dù, cho đến nay vẫn chưa có định nghĩa thống nhất trong giới nghiên cứu,
tuy nhiên chúng ta có thể hiểu bạo lực học đường là những hành vi cố ý, sử dụng
vũ lực hoặc quyền lực của học sinh hoặc giáo viên đối với những học sinh, giáo
viên hoặc những người khác và ngược lại. Đó có thể là những hành vi bạo lực về
thể xác, bạo lực về tinh thần, bạo lực về tình dục, bạo lực ngôn ngữ, những bắt ép
về tài chính hoặc những hành vi khác có thể gây ra nhưng tổn thương về mặt tinh
thần hoặc thể xác cho người bị hại.


Bạo lực học đường về mặt thể chất:
Bạo lực về thể chất là một hiện tượng rất nghiêm trọng, nó không chỉ ảnh
hưởng đến người bị bạo lực mà còn ảnh hưởng đến người bị chứng kiến cảnh bạo
lực. Bạo lực về thể chất xảy ra khi một người bị người khác sử dụng công khai
những hành động cơ thể để áp đặt sức mạnh của họ lên người kia.
Bạo lực thể chất bao gồm các hành vi như đá, đấm đánh, hoặc các hành động
tấn công về mặt thể chất khác. Trong thực tế, có những em học sinh thường bị bạo
lực bởi những hành vi tiêu cực về mặt thể chất như trộm cắp, đánh nhau, quấy rối,

chọc ghẹo...hành động này thường diễn ra liên tục trong một thời gian tương đối
dài, gây tổn thương về thể chất cũng như tâm lý bên cạnh những mất mát hay
những thương tổn về thực thể hay định lượng được trên bình diện cụ thể.
I.1.2. Các hình thức thường gặp của bạo lực học đường về mặt thể chất
Các hình thức bạo lực thể chất hay gặp gồm: giật cặp, lục cặp, giật và giấu đồ
dùng học tập, giật mũ, áo, giày dép, phá hoại đồ dùng học tập...
Ngoài ra còn có các hình thức tác động vào thân thể chưa gây thương tích như:
gõ lên đầu, vai, đập vào người, xô đẩy, dùng các đồ dùng học tập, đất cát, sâu bọ
ném vào người, kéo tóc, dính kẹo cao su lên tóc, cắt tóc, đổ nước lên đầu, gạt
chân,..
Bên cạnh đó còn có những hành động gây thương tích: cào cấu, giật tóc, đánh,
tát vào mặt, ném gạch hoặc đất đá vào người, cố ý dùng vũ khí để gây thương tích
cho người khác...
Những hành động bắt nạt này xảy ra thường xuyên nhất là ở trường hoặc có thể
trên đường đến trường, sau giờ tan học. Ngoài ra các hình thức của hành vi bạo lực
này cũng diễn ra ở những dạng khác nhau ở mức độ và cấp độ khác nhau phụ thuộc
vào văn hóa cũng như tình hình thực tế từng địa phương hay môi trường học


đường.
I.2. Lứa tuổi thiếu niên (lứa tuổi Trung học cơ sở)
I.2.1. Khái niệm
Lứa tuổi Trung học cơ sở hay còn gọi là thiếu niên, tuổi ô mai, bao gồm các em
có tuổi từ 11 - 14 (học lớp 6 - 9 ở trường Trung học cơ sở) là một giai đoạn chuyển
tiếp thể chất và tinh thần trong sự phát triển của con người diễn ra giữa giai
đoạn trẻ em và trưởng thành. Sự chuyển tiếp này liên quan tới những thay đổi về
sinh học (ví dụ dậy thì), xã hội và tâm lý, dù những thay đổi về sinh học và tâm lý
là dễ nhận thấy nhất.
I.2.2. Khái quát đặc điểm tâm lý lứa tuổi thiếu niên
Đây là lứa tuổi có bước nhảy vọt về thể chất lẫn tinh thần, các em đang tách dần

khỏi thời thơ ấu để tiến sang giai đoạn phát triển cao hơn (người trưởng thành) tạo
nên nội dung cơ bản và sự khác biệt trong mọi mặt phát triển: thể chất, trí tuệ, tình
cảm, đạo đức…của thời kỳ này.
Ở lứa tuổi thiếu niên có sự tồn tại song song “vừa tính trẻ con, vừa tính người
lớn”, điều này phụ thuộc vào sự phát triển mạnh mẽ về cơ thể, sự phát dục, điều
kiện sống, hoạt động…của các em.
Mặt khác, ở những em cùng độ tuổi lại có sự khác biệt về mức độ phát triển các
khía cạnh khác nhau của tính người lớn - điều này do hoàn cảnh sống, hoạt động
khác nhau của các em tạo nên. Hoàn cảnh đó có cả hai mặt:



Những yếu điểm của hoàn cảnh kiềm hãm sự phát triển tính người lớn: trẻ
chỉ bận vào việc học tập, không có những nghĩa vụ khác, nhiều bậc cha mẹ


có xu thế không để cho trẻ hoạt động, làm những công việc khác nhau của
gia đình, của xã hội.


Những yếu tố của hoàn cảnh thúc đẩy sự phát triển tính người lớn: sự gia
tăng về thể chất, về giáo dục, nhiều bậc cha mẹ quá bận, gia đình gặp khó
khăn trong đời sống, đòi hỏi trẻ phải lao động nhiều để sinh sống. Điều đó
đưa đến trẻ sớm có tính độc lập, tự chủ hơn.

Phương hướng phát triển tính người lớn ở lứa tuổi này có thể xảy ra theo các
hướng sau:



Đối với một số em, tri thức sách vở làm cho các em hiểu biết nhiều, nhưng
còn nhiều mặt khác nhau trong đời sống thì các em hiểu biết rất ít.



Có những em ít quan tâm đến việc học tập ở nhà trường, mà chỉ quan tâm
đến những vấn đề làm thế nào cho phù hợp với mốt, coi trọng việc giao tiếp
với người lớn, với bạn lớn tuổi để bàn bạc, trao đổi với họ về các vấn đề
trong cuộc sống, để tỏ ra mình cũng như người lớn.



Ở một số em khác không biểu hiện tính người lớn ra bên ngoài, nhưng thực
tế đang cố gắng rèn luyện mình có những đức tính của người lớn như: dũng
cảm, tự chủ, độc lập…

Trong những giai đoạn phát triển của con người, lứa tuổi thiếu niên có một vị trí
và ý nghĩa vô cùng quan trọng. Đây là thời kỳ phát triển phức tạp nhất, và cũng là
thời kỳ chuẩn bị quan trọng nhất cho những bước trưởng thành sau này. Thời kỳ
thiếu niên quan trọng ở chỗ : trong thời kỳ này những cơ sở, phương hướng chung
của sự hình thành quan điểm xã hội và đạo đức của nhân cách được hình thành,
chúng sẽ được tiếp tục phát triển trong tuổi thanh niên. Hiểu rõ vị trí và ý nghĩa của
giai đoạn phát triển tâm lý thiếu niên, giúp chúng ta có cách đối xử đúng đắn và


giáo dục để các em có một nhân cách toàn diện.

II. Thực trạng bạo lực học đường ở lứa tuổi học sinh Trung học cơ sở
II.1. Một số thống kê về thực trạng bạo lực học đường
Trong những năm gần đây, bạo lực học đường trở thành một vấn đề nhức nhối

đối với nền giáo dục Việt Nam. Hiện tượng học sinh đánh nhau là một hiện tượng
không mới, nhưng những hiện tượng đánh nhau của học sinh ở một số địa phương
trong thời gian gần đây đã bộc lộ những tính chất nguy hiểm và nghiêm trọng. Điển
hình là các vụ học sinh dùng hung khí đánh nhau trong trường học, trước cổng
trường, học sinh nữ đánh nhau hội đồng, làm nhục bạn gây hậu quả nghiêm trọng
và bức xúc trong dư luận xã hội.
Theo báo cáo của Bộ Giáo dục và Đào tạo Việt Nam, năm học 2009 – 2010 trên
toàn quốc đã xảy ra khoảng 1.598 vụ việc học sinh đánh nhau ở trong và ngoài
trường học. Các nhà trường đã xử lý kỷ luật khiển trách 881 học sinh, cảnh cáo 1.
558 học sinh, buộc thôi học có thời hạn (3 ngày, 1 tuần, 1 năm học) 735 học sinh.
Theo số lượng trường học và học sinh hiện nay thì cứ 5.260 học sinh lại xảy ra một
vụ đánh nhau, và cứ 9 trường học lại xảy ra một vụ đánh nhau. Cứ 10.000 học sinh
thì lại có 1 học sinh bị kỷ luật khiển trách, cứ 5.555 học sinh thì lại có 1 học sinh bị
kỷ luật cảnh cáo vì đánh nhau, cứ 11.111 học sinh thì có 1 học sinh bị buộc thôi học
có thời hạn vì đánh nhau.
Trong hội thảo Trường học an toàn, thân thiện và bình đẳng - Thực trạng và
giải pháp diễn ra tại Hà Nội ngày 26/11/2014, Viện nghiên cứu Y - Xã hội phối hợp
với tổ chức từ thiện Plan Việt Nam đã công bố kết quả nghiên cứu về bạo lực giới
trong trường học. Nghiên cứu được thực hiện từ tháng 3 đến tháng 9/2014 với


3.000 học sinh của 30 trường THCS, THPT trên địa bàn Hà Nội, sử dụng phương
pháp bảng hỏi và phỏng vấn sâu.
Kết quả, khoảng 80% học sinh cho biết từ trước đến nay đã bị bạo lực giới
trong trường học ít nhất một lần, 71% bị bạo lực trong vòng 6 tháng qua. Trong đó,
bạo lực tinh thần (mắng chửi, đe dọa, bắt phạt, đặt điều, sỉ nhục...) chiếm tỷ lệ cao
nhất 73%, bạo lực thể chất (tát, đá, xô đẩy, kéo tóc, bạt tai, đánh đập...) là 41%
và bạo lực tình dục (tin nhắn với nội dung tình dục, sờ, hôn, hiếp dâm, yêu cầu
chạm vào bộ phận sinh dục, lan truyền tin đồn tình dục...) chiếm 19%.
Bạo lực thể chất xảy ra với học sinh THCS (50%) nhiều hơn THPT (25%).

Theo báo VnExpress phỏng vấn cô Đỗ Thị Thu Hồng, Hiệu phó trường THCS
Vạn Thắng (Ba Vì, Hà Nội) cho biết, tình trạng bạo lực trong trường mình vẫn tồn
tại nhưng đã giảm so với năm trước. "Từ đầu năm học đến nay, chúng tôi ghi nhận
khoảng 15 trường hợp bạo lực tại trường. Trong đó, chủ yếu là bạo lực thân thể như
gây gổ, xô xát hoặc bạo lực tinh thần như đe dọa lẫn nhau. Lý do, đôi khi chỉ đơn
giản vì “nhìn ngứa mắt quá” - cô Hồng nói.
Với câu hỏi “Khi đánh nhau với học sinh khác, bạn thường dùng hình thức nào
là chủ yếu?”, kết quả thu được cho thấy có từ 41% đến 59,5% “đánh một mình” và
47,7% đến 52% “đánh tập thể”. Điều này cho thấy, bạo lực học đường không chỉ là
chuyện của mỗi học sinh, mà có tính chất lây lan theo nhóm bạn.
Về phương tiện sử dụng khi đánh nhau, 33% không sử dụng phương tiện
nào, đây là những em khi đánh nhau thường dùng các “chiêu thức võ công” như
túm tóc, cào cấu, xé áo... Việc sử dụng “võ mồm” kết hợp với tay chân tuy không
gây nên những thương tích nghiêm trọng về thể chất nhưng lại gây nên những tổn


thương về tâm lý, tinh thần đối với nạn nhân khi bị chửi rủa hết sức tục tĩu, hoặc bị
xé tung áo giữa đám đông. Dụng công cụ sử dụng khi đánh nhau là 28% sử dụng
dép, guốc; 8% sử dụng gậy gộc, 4% dùng gạch đá, và 0,7% dùng dao lam, ống tuyp
nước. Những phương tiện này, tùy mức độ mà có thể gây nên thương tích, thậm chí
gây nên tàn phế hoặc cướp đi mạng sống của bạn học.
II.2. Hậu quả nghiêm trọng từ bạo lực học đường về mặt thể chất


Ảnh hưởng đến bản thân học sinh

Trong nhiều vụ bạo lực được nói tới, không ít những vụ bạo lực đã gây ra những
hậu quả nghiêm trọng về mặt thể xác. Nhẹ nhàng có thể là những vết bầm tím nhưng
cũng có thể là những thương tích nặng phải vào bệnh viện điều trị. Tồi tệ hơn khi
không ít vụ bạo lực đã cướp đi sinh mạng của những học sinh vô tội để lại sự thiệt

thòi, đau đớn không chỉ về mặt thể xác mà cả tinh thần cho học sinh và gia đình.
Những đứa trẻ bị bạo lực thường cảm thấy bị tổn thương, chán nản, lo âu, cô
đơn, suy sụp… Sự sợ hãi hoặc nỗi ám ảnh làm thế nào để đối phó những kẻ bắt nạt
có thể khiến trẻ bị stress. Các em không dám ra ngoài chơi hoặc đến trường, không
thể tập trung vào học hành.
Kể cả những em chỉ chứng kiến chứ không tham gia hành vi bạo lực cũng bị
ảnh hưởng. Chứng kiến những hành vi bạo lực khiến các em cảm thấy sợ hãi, và
nếu thấy những kẻ gây ra bạo lực không hề bị trừng trị thì những em chứng kiến
cũng có thể hùa theo số đông, ủng hộ hành vi này, và có nhiều khả năng trở thành
kẻ có hành vi bạo lực trong tương lai. Những cuộc thăm dò ở Mỹ đã cho thấy rằng
những em chứng kiến mà im lặng thì 33% cảm thấy giận dữ nhưng bất lực, cho
rằng lẽ ra các em nên làm gì đó nhưng đã không dám làm; 24% cho rằng việc đó
chẳng liên quan gì đến các em; điều này nếu kéo dài và lặp đi lặp lại sẽ tạo nên một
nhóm người vô cảm trước những bất công hay nỗi đau của người khác.




Ảnh hưởng đến gia đình

Những hành vi bạo lực học đường của học sinh sẽ không thể làm cho các bậc
phụ huynh vừa lòng. Nếu con đánh nhau với bạn, bị nhà trường xử phạt, bị cha mẹ
nạn nhân lên tiếng thì cách xử lý phổ biến nhất được các bậc cha mẹ lựa chọn là
chửi mắng, trách móc, thậm chí là đánh đập con mình. Điều đó đồng nghĩa với việc
họ gieo thêm vào đứa con của mình nỗi bực tức và làm nảy sinh mâu thuẫn giữa
cha mẹ và con cái. Không khí gia đình sẽ trở nên căng thẳng hơn nếu như cha mẹ
cứ đổ lỗi cho nhau về việc quản lý và giáo dục con. Không những thế nếu những
hành vi bạo lực của học sinh để lại hậu quả nghiêm trọng về mặt thể xác thì gia
đình phải mất thêm một khoản tài chính lớn để giải quyết hậu quả. Đó là chưa kể,
gần đây có những vụ bạo lực học đường đã dẫn tới những cái chết thương tâm của

những em học sinh vô tội. Nỗi đau đó đối với bất cứ gia đình nào cũng không thể
bù đắp được.



Ảnh hưởng đến nhà trường

Hành vi bạo lực không chỉ tác động xấu đến nạn nhân mà còn khiến không khí
trường học trở nên nặng nề, căng thẳng với nỗi sợ hãi, bất an luôn bao trùm. Đã có
không ít học sinh từ chối đến trường vì sợ bị bạn bè trêu chọc, đánh đập. Điều đó
cho thấy môi trường nhà trường không còn tính lành mạnh, sự hấp dẫn và là nỗi sợ
hãi của học sinh.



Ảnh hưởng đến xã hội

Xã hội Việt Nam chịu ảnh hưởng sâu sắc của nền văn hóa Nho giáo với những
lễ nghi, phép tắc và chuẩn mực đạo đức. Giờ đây, có những học trò ngang nhiên cãi


lại thầy, thậm chí đánh thầy ngay trên bục giảng đến mức ngất xỉu; bạn bè đánh
đấm, đâm chém nhau xảy ra khá thường xuyên. Chính những hành động ấy đã càng
làm lu mờ những nét văn hóa truyền thống của xã hội, thể hiện một sự suy đồi về
mặt đạo đức và sự sai lệch về mặt hành vi một cách đáng báo động.
Cùng với những ảnh hưởng tới văn hóa truyền thống của xã hội thì hành vi bạo
lực chốn học đường cũng đã là một phần không nhỏ làm mất trật tự xã hội. Những
vụ bạo lực học đường không chỉ xảy ra trong khuôn viên nhà trường mà phần lớn
còn xảy ra ở bên ngoài nhà trường. Những vụ bạo lực học đường có thể là giữa một
học sinh với một học sinh những cũng có thể là những hành vi “đánh hội đồng” và

cả những vụ bạo lực học đường có sự tham gia của những người ngoài, vì thế sự
mất trật tự xã hội mà nó gây ra không phải là nhỏ.

I. Giai đoạn chuẩn bị và thành lập nhóm
1. Chọn nhóm viên và chuẩn bị môi trường hoạt động.
Dựa trên những nhu cầu và thực tiễn chúng tôi tiến hành chọn một nhóm gồm
khoảng 25 thành viên là học sinh Trung học cơ sở, một số là các cán bộ lớp và một
số em đã từng gây ra bạo lực cũng như một số em là nạn nhân của nạn bạo lực học


đường.
Địa điểm tổ chức sinh hoạt nhóm là phòng học hoặc là ngoài trời tùy vào từng
buổi sinh hoạt mà sẽ được lưu động. Để đảm bảo có một môi trường tốt nhất trong
từng buổi sinh hoạt nhóm.
2. Mục đích và mục tiêu sinh hoạt
- Mục đích: Là nhằm nâng cao hiểu biết cho các học sinh về nạn bạo lực học
đường và cách phòng tránh
- Mục tiêu: gồm có 2 mục tiêu chính
+ Củng cố kiến thức cho các thành viên về bạo lực học đường
+ Củng cố kỹ năng giải quyết các mâu thuẫn, xung đột bằng phương pháp
hòa giải tránh bạo lực.
3. Đánh giá nguồn lực – tiềm năng và sự hỗ trợ bên ngoài – phân tích lực
trường tác động
- Nguồn lực bên trong: đó chính là đến từ các thành viên. Phải khai thác hết
các khả năng và kiến thức của các thành viên trong nhóm. Để từ đó nâng cao năng
lực cho các thành viên và phát hiện các khả năng tiềm tang của các thành viên để từ
đó giúp điều chỉnh hợp lý trong các buổi sinh hoạt nhóm và nhằm giúp phát triển
nhóm.
- Nguồn lực bên ngoài: Có thể đến từ gia đình, nhà trường hay bạn bè của các
thành viên trong nhóm hay là từ các chính sách hỗ trợ cho các nạn nhân bạo lực

học đường. phải nắm bắt khai thác các nguồn lực từ bên ngoài này một cách triệt để
như thế mới giúp đánh giá được các thành viên trong nhóm từ đó đưa ra các kế
hoạch hoạt động phù hợp giúp thúc đẩy nhóm phát triển.
Phải khai thác và kêu gọi sự trợ giúp từ phía nhà trường và gia đình của các
thành viên vì đó là những nguồn lực quan trọng liên quan trực tiếp đến các thành
viên trong nhóm. Nếu khai thác tốt thì sẽ giúp nhóm hoạt động và phát triển tốt


hơn.
Bên cạnh đó cũng phải xem xét những mặt khó khăn khi tiến hành sinh hoạt
nhóm. Như sự thiếu hợp tác hay không đoàn kết của nhóm… Phải lường trước các
tình huống xảy ra, kêu gọi nguồn lực và xây dựng các kế hoạch đối phó kịp thời.
4. Xây dựng kế hoạch – dự thảo chương trình hoạt động của nhóm.
Xác định việc sinh hoạt nhóm diễn ra trong khoảng thời gian nào và kéo dài bao
lâu. Ở đây nhóm chúng tôi xây dựng một bản kế hoạch hoạt động nhóm kéo dài
trong 5 buổi với một mục đích và 2 mục tiêu đề ra bên trên:
Thời

Hoạt động

gian

Người phụ Ghi chú
trách

Các thành viên trong nhóm giới thiệu và làm
Buổi 1 quen với nhau, tìm hiểu lý do các thành viên
đến với nhóm
Chia sẻ các cảm xúc tiêu cực mà các thành viên
Buổi 2 đã, đang trải nghiệm, tìm hiểu những tâm tư,

nguyện vọng cụ thể của các thành viên trong
nhóm TC về việc kiểm soát cảm xúc tiêu cực và
hình thành hành vi tích cực thay thế hành vi gây
hấn.
Củng cố kiến thức cho các thành viên về bạo
Buổi 3 lực học đường và nâng cao kỹ năng giải quyết
vấn đề bạo lực học đường cho các thành viên
Cho các thành viên thực hành các kiến thức học
Buổi 4 được từ buổi trước để củng cố lại.

Nhân viên
CTXH và
nhóm TC


Đánh giá, tổng kết quá trình sinh hoạt nhóm và
Buổi 5

rút ra bài học kinh nghiệm

II. Giai đoạn khởi động và bắt đầu khởi động
II.1. Giới thiệu thành viên trong nhóm
a. Yêu cầu
Giới thiệu thành viên trong nhóm ở buổi sinh hoạt đầu tiên không chỉ là hình
thức mà còn có ý nghĩa, tác động ấn tượng và sự hiểu biết ban đầu đối với các
thành viên. Với ý nghĩa đó, việc giới thiệu thành viên không nên quá đơn giản hoặc
quá cầu kì mà cần được thực hiện một cách tự nhiên, sinh động, hấp dẫn.
Định hướng nội dung giới thiệu gồm: thông tin cơ bản về cá nhân, nhu cầu - kì
vọng của các nhân khi tham gia nhóm hay hoạt động, năng lực, hay sự đóng góp
của cá nhân đối với nhóm...

Cách thức giới thiệu: cần lựa chọn những hình thức hấp dẫn, dễ thực hiện tạo
cho nhóm viên sự tự nhiên, tự tin cần thiết.
b. Ứng dụng
Tổ chức chơi trò chơi cho các em. Trò chơi mang tên “Xuân hạ thu đông”
Dựa vào ngày sinh của mỗi em mà chia thành 4 nhóm nhỏ của mỗi mùa. Sau đó
để các em tự tìm hiểu nhau trong nhóm nhỏ đó. Sau đó giới thiệu về nhau, cùng
thảo luận, tìm điểm chung, riêng, sở thích, sở ghét, sở trường,...Rồi tìm một bài hát,
cải biên bài hát đó làm sao ghép tên thành viên trong nhóm cùng lời giới thiệu.
II.2. Xác định lại mục tiêu hoạt động của nhóm
Nội dung này đã được dự thảo trong giai đoạn chuẩn bị thành lập nhóm, tuy


nhiên chưa chính thống. Vì vậy, ở giai đoạn bắt đầu chính thức hoạt động, nhân
viên xã hội cùng nhóm xác định lại mục đích, mục tiêu hoạt động của nhóm dựa
trên sự tương tác, thể hiện nhu cầu và ý chí của một nhóm thực sự.
a. Mục tiêu trước mắt
- Các thành viên tự tin giới thiệu bản thân mình, cũng như có những hiểu biết
nhất định về các thành viên khác trong nhóm.
- Đưa ra được nguyên tắc hoạt động nhóm
- Các thành viên có hứng thú với buổi sinh hoạt nhóm, tỷ lệ tham gia các buổi
sinh hoạt tiếp theo đạt 100%
- Các thành viên có cảm giác mình là một phần của nhóm
- Củng cố kiến thức cho các thành viên về bạo lực học đường
- Củng cố kỹ năng giải quyết các mâu thuẫn, xung đột bằng phương pháp hòa
giải tránh bạo lực.
b. Mục tiêu lâu dài
- Các thành viên trong nhóm sau khi sinh hoạt sẽ áp dụng được những kĩ năng
được học vào thực tiễn:
+ Các em là cán bộ lớp: có thể về tuyên truyền với các bạn ở lớp, để nâng
cao nhận thức của các bạn trong lớp về nạn bạo lực học đường và cách giải

quyết mâu thuẫn, xung đột.
+ Các em gây ra bạo lực: nhận ra cái sai của mình và sau này không có
những hành động gây bạo lực với các bạn khác.
+ Các em từng là nạn nhân của nạn bạo lực học đường: có cái nhìn lạc
quan hơn về trường học, không còn sợ hãi khi đến trường, cũng như có các kĩ
năng phòng tránh để mình không tiếp tục là nạn nhân của nạn bạo lực học
đường.


II.3. Thảo luận đưa ra các nguyên tắc hoạt động nhóm
Những nguyên tắc hay quy chế hoạt động của nhóm là rất cần thiết. Những
nguyên tắc này phải được xây dựng để làm cơ sở cho cả quá trình hoạt động của
nhóm, trong đó đặc biệt là quy chế nhóm và nguyên tắc bảo mật thông tin.
Ở đây, chúng tôi cho các em thảo luận chung để đưa ra nguyên tắc hoạt động.
Trong đó hướng các em đến các nguyên tắc chủ yếu: Nguyên tắc cá biệt hóa; các
thành viên trong nhóm cùng tham gia giải quyết vấn đề; cho dù là sinh hoạt nhóm
thì vẫn phải đảm bào giữ bí mật những vấn đề cá nhân của mỗi thành viên; đảm bảo
rằng các thành viên trong nhóm đều bình đẳng và có hội trải nghiệm như nhau. Các
thành viên trong nhóm TC đã rất tích cực trong việc hình thành nên những nguyên
tắc của nhóm. Các thành viên trong nhóm TC đều thống nhất rằng các thành viên
đã tham gia sinh hoạt nhóm đều phải đến đúng giờ; nhóm đã thống nhất thời gian
và địa điểm sinh hoạt cụ thể nên nếu thành viên nào không thể tham gia buổi sinh
hoạt thì cần có sự báo trước với người nhóm trưởng. Một nguyên tắc khác mà
nhóm TC đưa ra đó là công việc trong nhóm nên có sự phân công cụ thể cho mỗi
thành viên để mỗi người nâng cao tinh thần, ý thức trách nhiệm hơn. Đồng thời các
thành viên trong nhóm cần tích cực chia sẻ, đóng góp ý kiến để các hoạt động
nhóm mang lại hiệu quả cao nhất.
II.4. Giúp các thành viên cảm nhận rõ ràng họ là một phần của nhóm
- Để các thành viên phát biểu ý kiến của mình
- Tổ chức nhiều trò chơi đòi hỏi sự tham gia của tất cả các thành viên trong

nhóm
- Có những lời khen khi thành viên nhóm nhiệt tình đưa ra ý kiến hay tham gia
hoạt động tốt
II.5. Định hướng phát triển của nhóm và dự báo về những khó khăn cản trở


trong tiến trình
a. Định hướng phát triển của nhóm
- Củng cố kiến thức cho các thành viên về bạo lực học đường
- Củng cố kỹ năng giải quyết các mâu thuẫn, xung đột bằng phương pháp hòa
giải tránh bạo lực.
- Các thành viên trong nhóm sau khi sinh hoạt sẽ áp dụng được những kĩ năng
được học vào thực tiễn
b. Dự báo về những khó khăn cản trở trong tiến trình
- Các thành viên trong nhóm không cởi mở, không tự tin tham gia các hoạt
động của nhóm
- Các hoạt động của nhóm không thu hút các em học sinh
III. Giai đoạn tập trung hoạt động – giai đoạn trọng tâm
Thời gian

Buổi 1

Hoạt động
Người thực hiện
− NVCTXH làm quen một lần nữa với
nhóm TC. Giới thiệu lại mục đích, mục
tiêu…
− NVCTXH sẽ cho nhóm TC xem 2 video
clip về bạo lực học đường cụ thể là các
phóng sự học đường và clip do chính các

em học sinh quay lại khi thấy các bạn
đánh nhau.
− Sau khi xem sau sẽ hỏi nhóm TC :
+ Các em thấy điều gì trong 2 đoạn
clip vừa xem?
+ Các em thử nêu lên bạo lực học
đường là gì? Em hiểu như thế nào là
bạo lực học đường?
+ Có bao nhiêu hình thức bạo lực học
NVCTXH (Nhân
đường mà các em biết?
viên Công tác xã
+ Trong đoạn clip các bạn quay phimhội) và nhóm TC
có phải là người gây ra bạo lực học


đường hay không?
+ ….?
− Sau khi tổng hợp các ý kiến của nhóm TC,
NVCTXH ghi trên bảng các ý kiến sau đó
chọn lọc những thông tin đúng và định
nghĩa lại 1 lần nữa về bạo lực học đường
là gì? Các hình thức bạo lực học đường
khác nhau?
− Đặc biệt lưu ý trả lời câu hỏi “Trong đoạn
clip các bạn quay phim có phải là người
gây ra bạo lực học đường hay không?” Và
câu trả lời là có, đó là một dạng của bạo
lực học đường, cố giải thích rõ ràng nhất(nhóm thân chủ)
cho các em hiểu.

Buổi 2

(kết thúc một ngày học, các NVCTXH sẽ ngồi
lại họp với nhau có những điểm nào chưa được
để thay đổi, điểm nào đã tốt thì phát huy. Đặc
biệt để ý tới thái độ của các em có hứng thú hay
không là điều quan trọng vì với thái độ thờ ơ như
vậy là vẫn chưa đạt kết quả mong đợi không chỉ
cho buổi 1 mà là cả quá trình dựng lên. Cuối
cùng là bàn bạc cho buổi tiếp chuẩn bị kĩ càng
nhất có thể để đạt được kết quả tốt hơn nữa ở
buổi 2)
− NVCTXH cho các em chơi một trò chơi
khoảng 15 phút để các em hoạt động cho
tỉnh táo để bắt đầu vào học sao cho thư
giãn nhất. Chơi trò chơi “làm theo tôi nói
không làm theo những gì tôi làm” .
− NVCTXH giúp các em ôn bài.
− Buổi 2 tập trung chia sẻ sau khi buổi 1 đã
cho các em một lượng kiến thức khá lớn.
− Hỏi nhóm TC:
+ Em đã từng gặp những tình huống
bạo lực học đường chưa?
+ Em làm gì khi gặp phải bạo lực học
đường?
+ Em đã bao giờ gây ra bạo lực học


−

−
−

−

−
−
−

Buổi 3

−

−

−

đường chưa? Vô tình hay cố ý sau
khi hiểu về các hình thức khác
nhau của bạo lực học đường?
+ ….?
Tìm hiểu những tâm tư nguyện vọng khi
các em tham gia vào lớp học này. Các em
muốn đạt được điều gì khi hoàn thành
khóa học này? Về nhận thức, hành vi, cách
phòng tránh bạo lực học đường?
NVCTXH cũng chia sẻ những kinh
nghiệm của mình cùng nhóm TC.
Kết thúc buổi 2, NVCTXH sẽ chia nhóm 4

nhóm để các em có nhiệm vụ 4 buổi còn NVCTXH
lại phải nghĩ ra các trò chơi “warm up” ,vànhóm TC
tự mình nghĩ ra các cách thức ôn bài cho
nhau.
(kết thúc buổi 2 NVCTXH cũng ngồi họp
lại với nhau, ở buổi này tập trung tìm kiếm
thông tin về phía các em nên sẽ không
truyền đạt thêm kiến thức nào khác mà chỉ
là những kinh nghiệm được chia sẻ đưa ra.
Chú ý với những em đã từng gây ra bạo
lực và bị ảnh hưởng bởi bạo lực)
Như đã thống nhất ở buổi 2, phần “warm
up đầu giờ sẽ do 1 nhóm được chỉ định để
thực hiện bởi các em.
Ôn bài cũng do các em nghĩ cách để làm.
Kiến thức của buổi 1 đã được ôn xong sau
đó NVCTXH sẽ dẫn các em tới phần cách
giải quyết khi gặp bạo lực học đường.
NVCTXH cho 4 nhóm thảo luận với nhau,
mỗi nhóm 1 tờ A0 để đưa ra các ý kiến
của mình sau đó lên thuyết trình và bảo vệ Nhóm TC
ý kiến đó.
NVCTXH
Thuyết trình xong phần đó NVCTXH sẽ
tổng hợp các ý kiến và chọn những ý kiến
đúng nhất cũng như bổ sung cho các em,
giải thích kĩ khi các em không hiểu.
Phát cho các em tài liệu phát tay mà

và

và


NVCTXH đã chuẩn bị sẵn là những tài
liệu có liên quan tới bạo lực học đường
như là khái niệm, các hình thức bạo lực,
cách bảo vệ chính mình khi gặp tình
huống bạo lực, cách giải quyết, liên hệ với
ai,…
(kết thúc buổi 3, tiếp tục họp nhìn lại cả buổi 3
hoạt động ra sao, kết quả mong đợi là các em
phải luôn sôi nổi bàn luận, suy nghĩ cho phần
giải quyết khi gặp bạo lực học đường. Và chuẩn
bị các tình huống đề buổi 4,5 cho các em được
trải nghiệm.)

Buổi 4

− Phần “warm up” do nhóm 2 thực hiện.
− Ôn lại bài của buổi 3.
− NVCTXH đưa ra các tình huống về bạo Nhóm TC
lực học đường và để cho các em tự tìm NVCTXH
cách giải quyết.
− Sẽ đưa ra 1 tình huống nhưng không có
cái kết nào cả, buộc 4 nhóm có 20 phút
suy nghĩ và chuẩn bị để tự đóng vai vào
tình huống đó. Các thành viên trong nhóm
ai cũng phải tham gia vào tình huống để
trải nghiệm. Các bạn sẽ phải nghĩ ra một

cái kết, một cách giải quyết để đóng vai
( lưu ý: những bạn đã từng gây ra bạo lực
sẽ là người bị bạo lực trong tình huống
này; còn những bạn đã từng chịu hành vi
bạo lực sẽ là người can thiệp, tìm cách giải
quyết cho tình huống trên)
− Sau khi xem xong các tình huống,
NVCTXH sẽ hỏi cách các em can thiệp tại
sao lại dùng như vậy? khen ngợi các em
đã hoàn thành được phần trải nghiệm của
mình và hỏi ý kiến của các nhóm.
NVCTXH sẽ sửa chữa một số điều không
hợp lí và cũng như ghi lại những ý tưởng
thú vị mà các em nêu ra. Nhấn mạnh lại
các cách giải quyết cho các trường hợp

và


bạo lực học đường.
− Dặn dò cho buổi 5, 4 nhóm sẽ nghĩ ra các
câu hỏi dành cho nhau, có thể trên hình
thức trình chiếu, diễn kịch, câu hỏi,… liên
quan tới những điều mà mình đã học trong
4 buổi qua, cũng có thể đưa ra các tình
huống để nhóm bạn giải quyết, tùy theo
các em chọn miễn sao phù hợp với nội
dụng của khóa học lần này là nâng cao
nhận thức và kĩ năng cho các em.

Buổi 5

( kết thúc buổi 4 là một trải nghiệm đầy thú vị,
NVCTXH sẽ quan sát cách các em làm việc và
giúp đỡ khi các em cần đến. Điều quan trọng là
để cho chính những bạn gây ra bạo lực và bị bạo
lực được trải nghiệm ở những vai đối nghịch để
hiểu được cảm giác bạo lực là như thế nào, còn
bạn bị bạo lực thì sẽ tự mình biết cách giải quyết
bạo lực ra sao. NVCTXH cũng chú ý tới thái độ
của các em xem có vấn đề gì xảy ra không để kịp
thời can thiệp sau tình huống đóng vai này)
− Phần “warm up” do nhóm 3 thực hiện.
− Ôn lại buổi 4 xem đã làm được những gì.
− Buổi 5 này hoàn toàn thuộc về nhóm TC,
các em đưa ra các hình thức khác nhau để
tự tổng hợp các mục mà mình đã làm
xuyên suốt 4 buổi trước như đã được giao
ở buổi 4. NVCTXH cũng sẽ là một phần
trong nhóm TC để tham gia vào mục này.
− Cuối buổi tổng kết và điều chình các phần
các em đã hoàn thành tốt và chưa tốt.
(NVCTXH họp lại thống kê được những kiến
thức mà các em đã đạt được trong 5 buổi vừa
qua để xem còn thiếu sót gì không, buổi 6 sẽ
bổ sung 1 chút. Chuẩn bị cho buổi 6 cũng là
buổi kết thúc.)


Tuần 6

− Tổ chức sinh hoạt nhóm ngoài trời.
− Nhóm 4 sẽ tổ chức trò chơi phù hợp ở
ngoài trời khi được dặn trước địa điểm.
− NVCTXH tổng kết xuyên suốt một lần
nữa 5 buổi cả nhóm đã đi qua, bổ sung và
đóng góp rút kinh nghiệm cho nhau. Hỏi
ý kiến của nhóm TC hài lòng ở điểm gì và
chưa hài lòng ở chỗ nào. Nhóm TC cũng
đã học được những gì sau khi hoàn thành
khóa học ( ở phần này sẽ phát cho các em
3 tờ giấy khác màu để các điền vào, tránh
trường hợp các em ngại không muốn chia
sẻ thẳng, như vậy sẽ không mang lại kết
quả) .
− Tăng cường mối quan hệ giữa NVCTXH
với nhóm TC. (Thiết lập mối quan hệ chặt
chẽ nhóm TC hơn nữa khi mà đã trải qua
5 buổi học với nhau. NVCTXH đã đủNVCTXH
hiểu và đánh giá được nhu cầu chung củanhóm TC
nhóm và cung cấp đầy đủ kiến thức cần
thiết để thỏa mãn nhu cầu của nhóm TC
cũng như là tiếp cận sâu một số đối tượng
cần lưu ý hơn nữa. Tạo cảm giác thân
thiết đối với nhóm TC, không phân biệt
NVCTXH với nhóm TC mà hòa hợp lại
với họ.)
− Để lại thông tin liên lạc của các
NVCTXH cho các em tiện trao đổi sau
khóa học lần này.

và

(NVCTXH tổng kết và lượng giá kết quả sau
toàn bộ quá trình khóa học. Kết quả mong đợi là
các em đều đã được nâng cao nhận thức, kĩ năng
sau khóa học, sự hào hứng, và luôn muốn chia sẻ
kinh nghiệm của mình tới bạn bè.)
IV. Giai đoạn lượng giá và kết thúc hoạt động
IV. 1. Lượng giá
Sau quá trình thực hành phương pháp CTXH nhóm tác nghiệp với nhóm TC là
những học sinh có hành vi gây hấn thông qua hình thức tổ chức các hoạt động sinh
hoạt nhóm, NVCTXH cùng nhóm TC đã đạt được những kết quả nhất định.


Nhóm TC đã nhận thức được hành vi gây hấn của mình là không tốt, gây ảnh
hưởng cả đến thể chất và tinh thần của người khác.
Khi tham gia vào các hoạt động sinh hoạt nhóm do NVCTXH tổ chức, nhóm
học sinh đã kiểm soát cảm xúc tiêu cực, các thành viên vui vẻ, tích cực tham gia
vào các hoạt động sinh hoạt nhóm, chia sẻ cảm xúc, suy nghĩ của bản thân, góp
phần vào việc thúc đẩy các hoạt động thúc đẩy tiến trình hoạt động nhóm và việc
thực hiện các mục tiêu của nhóm. Đặc biệt các thành viên đã kiểm soát được cảm
xúc tiêu cực của mình thông qua các bài tập cảm xúc. Một số giá trị sống như hòa
bình, tôn trọng đã được hình thành giúp cho nhóm học sinh có hành vi gây hấn biết
tôn trọng người khác và bản thân mình.
Bên cạnh những kết quả đạt được cũng vẫn còn tồn tại một số hạn chế cần khắc
phục:
+ Trong thời gian đầu khi tham gia các buổi sinh hoạt nhóm, các thành viên
trong nhóm TC còn rụt rè trong việc chia sẻ thông tin, cảm xúc bản thân.
+ Đôi khi còn thụ động trong việc tham gia đề xuất ý kiến trong các hoạt động

của nhóm.
+ Vì thời gian sinh hoạt nhóm còn ngắn nên mới chỉ hình thành bước đầu về giá
trị sống cho các thành viên.
IV. 2. Kết thúc hoạt động nhóm
Hoạt động chia tay nhóm được thực hiện trong buổi sinh hoạt lần thứ sáu cũng
là buổi tổng kết quá trình vận dụng phương pháp CTXH nhóm tại cơ sở với nhóm
TC là nhóm học sinh có hành vi gây hấn tại trường trung học cơ sở Thăng Long.
Trong khi tiến hành thực hiện việc lượng giá và kết thúc hoạt động nhóm,
NVCTXH cũng đề xuất khả năng về sự xuất hiện mô hình hoạt động mới với quy
mô, thành phần, mục tiêu mới.

TỔNG KẾT
Trong quá trình làm việc với nhóm học sinh trung học cơ sở có hành vi gây


hấn, bên cạnh việc tác nghiệp và phát huy vai trò chuyên môn độc lập, NVCTXH
còn làm cầu nối, khai thác, liên kết các nguồn lực khác nhằm giải quyết vấn đề của
từng thành viên và toàn nhóm.
Trong CTXH nhóm, NVCTXH tác động vào các yếu tố của quá trình và tham
gia nhóm với tư cách là “thành viên tích cực” vào các hoạt động thành lập nhóm,
xác định mục tiêu hoạt động của nhóm, xây dựng chương trình sinh hoạt, điều
chỉnh và thúc đẩy hoạt động của nhóm. Mục đích hoạt động của CTXH nhóm là
giúp nhóm phát huy, tăng cường khả năng giải quyết vấn đề của từng thành viên và
toàn nhóm . Do đó, trong một thời gian không dài, đã giúp cho nhóm học sinh có
hành vi gây hấn thay đổi nhận thức, kiểm soát được những xúc cảm tiêu cực và
hình thành hành vi tích cực thay thế cho hành vi gây hấn.


Danh sách nhóm :
1. Đào Thùy Dương ( Làm giai đoạn 3, thuyết trình, đóng vai)

2. Nguyễn Thu Hằng ( Làm giai đoạn 2, tổng hợp bài, đóng vai)
3. Nguyễn Huyền Chi ( Tìm tài liệu giai đoạn 3, đóng vai)
4. Nguyễn Thị Ngọc Anh ( Làm powpoint, đóng vai)
5. Nguyễn Thị Huyền ( Tìm tài liệu giai đoạn 2, đóng vai, ghi nhận xét)
6. Thiều Ngọc Anh ( Tìm tài liệu giai đoạn 1, đóng vai)
7. Nguyễn Thị Nhật Lệ (Tìm tài liệu giai đoạn 1, đóng vai)
8. Nguyễn Thị Hương ( Tìm tài liệu giai đoạn 1, đóng vai)
9. Nguyễn Thị Hương Giang ( Tìm tài liệu giai đoạn 2, đóng vai)
10. Nguyễn Đình Hải (K63A) ( Làm giai đoạn 1)
11. Phạm Thị Ngọc Anh (Tìm tài liệu giai đoạn 2, đóng vai)
12. Phạm Hoài Anh (Tìm tài liệu giai đoạn 3, đóng vai)
13. Phạm Thị Trung Hiếu (Tìm tài liệu giai đoạn 3, đóng vai)
14. Phạm Thị Thu Hương (Chỉnh sửa word, đóng vai)
15. Trần Thu Hằng (Tìm tài liệu giai đoạn 3, đóng vai)
16. Vũ Nữ Linh Chi (Tìm tài liệu giai đoạn 1)