Công tác xã hội nhóm với bệnh nhân tâm thần phân liệt nhằm phục hồi chức năng tự phục vụ (Can thiệp tại mô hình phục hồi chức năng bệnh viện tâm thần tỉnh Bắc Giang)

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

NGUYỄN THỊ LOAN

CÔNG TÁC XÃ HỘI NHÓM VỚI BỆNH NHÂN TÂM THẦN PHÂN LIỆT
NHẰM PHỤC HỒI CHỨC NĂNG TỰ PHỤC VỤ
( Can thiệp tại mô hình phục hồi chức năng bệnh viện t}m thần tỉnh Bắc Giang)
Chuyên ng{nh: Công t|c x~ hội
M~ số: 60.90.01.01

LUẬN VĂN THẠC SĨ NGÀNH CÔNG TÁC XÃ HỘI
Người hướng dẫn khoa hoc: PGS.TS Nguyễn Hồi Loan

HÀ NỘI – 2016

MỤC LỤC

1


Trang

MỞ ĐẦU………………………………………………………………………Error!

Bookmark not defined.
1.Lý do lựa chọn vấn đề can thiệp

6

2. Tổng quan những nghiên cứu liên quan đến vấn đề can thiệp

8

2.1. Trên thế giới: 9
2.2. Tại Việt Nam 12
3. Ý nghĩa của can thiệp

15

3.1 Ý nghĩa lý luận: 15
3.2 Ý nghĩathực tiễn:
4. Mục đích can thiệp:

16
16

5. Khách thể, vấn đề cần can thiệp
5.1 Khách thể can thiệp:

16

5.2 Vấn đề can thiệp:

16

16

6. Phạm vi can thiệp 16
7. Phương pháp can thiệp

17

8. Tiêu chuẩn theo dõi và đánh giá

17

CHƯƠNG 1.CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀTHỰC TIỄN CỦA THỰC NGHIỆM .................... 20
1. Lý thuyết ứng dụng thực tiễn trong can thiệp

20

1.1. Thuyết học tập xã hội 20
1.1.1. Nội dung cơ bản của thuyết 20
1.1.2 Ứng dụng

21

1.2. Thuyết nhu cầu: Error! Bookmark not defined.
1.2.1 Nội dung cơ bản của thuyết: Error! Bookmark not defined.
1.2.2 Ứng dụng:

Error! Bookmark not defined.

1.3. Thuyết vai trò

Error! Bookmark not defined.

1.3.1. Nội dung cơ bản của thuyết: Error! Bookmark not defined.
1.3.2. Ứng dụng

Error! Bookmark not defined.

2. Kỹ năng CTXH nhóm được áp dụng để triển khai công việc can thiệp cho bệnh nhân TTPL
phục hồi chức năng tự phục vụ
Error! Bookmark not defined.
2.1 Nhóm kỹ năng giao tiếp, nhận diện vấn đề, xác định nhu cầu và thiết lập hoạt động của
nhóm
Error! Bookmark not defined.

2


2.2 Nhóm kỹ năng triển khai và duy trì hoạt động của nhóm:
defined.

Error! Bookmark not

2.3 Nhóm kỹ năng đánh giá hoạt động của nhóm: Error! Bookmark not defined.
3. Các khái niệm chính trong can thiệp
3.1 Tâm thần phân liệt:
3.2 CTXH nhóm

Error! Bookmark not defined.

Error! Bookmark not defined.

Error! Bookmark not defined.

3.3 Khái niệm về chức năng và phục hồi chức năng Error! Bookmark not defined.
3.4 Khái quát về bệnh viện tâm thần tỉnh Bắc Giang Error! Bookmark not defined.

3.5 Cơ sở pháp lý của can thiệp:

Error! Bookmark not defined.

3.6. Đặc điểm của bệnh nhân TTPL: Error! Bookmark not defined.
3.7. Đặc điểm của đối tượng trước khi can thiệp:

Error! Bookmark not defined.

Tiểu kết chương 1 .................................................. Error! Bookmark not defined.
CHƯƠNG 2: XÂY DỰNG CHƯƠNG TRÌNH CAN THIỆP, TRỢ GIÚP NGƯỜI
TÂM THẦN PHỤC HỒI CHỨC NĂNG TỰ PHỤC VỤ THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG
CTXH NHÓM. ............................................................ Error! Bookmark not defined.
2.1 Các bước CTXH nhóm được áp dụng để triển khai công việc can thiệp cho bệnh nhân TTPL
phục hồi chức năng tự phục vụ
Error! Bookmark not defined.
2.1.1. Bước 1:Chuẩn bị và thành lập nhóm Error! Bookmark not defined.
2.1.2 Bước 2: Khởi động và bắt đầu hoạt động

Error! Bookmark not defined.

2.1.3 Bước 3: Tập trung hoạt động- giai đoạn trọng tâm

Error! Bookmark not defined.

2.1.4 Bước 4:Lượng giá và kết thúc Error! Bookmark not defined.
2.2. Thực nghiệm hoạt động công tác xã hội nhóm nhằm trợ giúp người mắc bệnh tâm thần
phân liệt phục hồi chức năng tự phục vụ
Error! Bookmark not defined.
2.2.1 Bước 1: Chuẩn bị và thành lập nhóm Error! Bookmark not defined.

2.2.2 Bước 2: Khởi động và bắt đầu hoạt động

Error! Bookmark not defined.

2.2.3 Bước 3: Tập trung hoạt động- giai đoạn trọng tâm:
2.2.4 Lượng giá kết quả thực nghiệm:
2.3 Bài học kinh nghiệm:

Error! Bookmark not defined.

Error! Bookmark not defined.

Error! Bookmark not defined.

2.3.1 Mức độ đáp ứng nhu cầu của đối tượng can thiệp:

Error! Bookmark not defined.

2.3.2 Mối liên hệ giữa kiến thức, lý thuyết, phương pháp ứng dụng và kiến thức thực tế
Error! Bookmark not defined.
2.3.3 Những thuận lợi, khó khăn trong quá trình can thiệp và biện pháp khắc phục Error!
Bookmark not defined.

Tiểu kết chương 2 .................................................. Error! Bookmark not defined.
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................ Error! Bookmark not defined.

3


1. Kết luận: Error! Bookmark not defined.

2. Khuyến Nghị

Error! Bookmark not defined.

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................... 22

PHỤ LỤC

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VÀ CHỮ VIẾT TẮT

Ký hiệu, chữ viết tắt

Viết đầy đủ

CTXH

Công t|c x~ hội

BLĐTB&XH

Bộ lao động thương binh v{ x~ hội

TTPL

T}m thần ph}n liệt

PHCN

Phục hồi chức năng

UBND

Ủy ban nh}n d}n

NVXH

Nh}n viên x~ hội

TC

Th}n chủ

4


DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 1.1: Điểm thực trạng c|c chức năng tự phục vụ của từng th}n chủ trước
khi can thiệp……………………………………………………………………………39
Bảng 1.2: Điểm thực trạng c|c chức năng tự phục vụ của từng th}n chủ sau khi
can thiệp ………………………………………………………………………………83

5


MỞ ĐẦU
1.Lý do lựa chọn vấn đề can thiệp
Tại sao tôi lại chọn đề t{i n{y? Đó l{ lý do xuất ph|t từ những trăn trở của
bản th}n, từ sự hứng thú đam mê cũng như tính cấp thiết v{ ứng dụng cao của đề
t{i.

Từ khi l{ học sinh tôi tự nguyện lựa chọn ng{nh học CTXH, đến khi trở
th{nh sinh viên thì được học đối tượng của CTXH chính l{ những người yếu thế

6


trong x~ hội( trẻ em mồ côi, trẻ nhiễm HIV, trẻ em lang thang, người gi{ cô đơn,
người gi{ bị bạo h{nh, phụ nữ bị bạo h{nh, người đồng tính nam, đồng tính nữ,
những người bị thất nghiệp...) tóm lại l{ có đủ tất cả gi{, trẻ, g|i, trai miễn sao
có vấn đề cần đến CTXH, bởi vậy m{ nhóm đối tượng n{y đ~ được nghiên cứu
rất nhiều trên những chiều cạnh kh|c nhau. Nhưng điều thật đ|ng buồn l{ có
rất ít những nghiên cứu về những người bị mắc bệnh TTPL thuộc đối tượng
l{m việc của CTXH, phải chăng đ}y l{ đối tượng nghiên cứu còn tương đối mới
ở nước ta?
Tôi tưởng rằng những c}u hỏi mình đặt ra vì những |nh mắt ấy sẽ l~ng
quên trong tôi giữa dòng đời mưu sinh cơm, |o, gạo, tiền. Nhưng thật may mắn
cho tôi khi con đường học vấn còn được bước tiếp v{ trở th{nh học viên cao
học, được học s}u rộng hơn bậc đại học rất nhiều, trong đó phải kể đến môn
học “ CTXH trong chăm sóc sức khỏe tâm thần” do thầy PGS.TS Nguyễn Hồi Loan
trực tiếp giảng dạy, qua đó đ~ đ|nh thức niềm trăn trở bấy l}u trong tôi về đối
tượng bệnh nh}n l{ người mắc bệnh t}m thần, qua những b{i giảng của thầy l{
h{nh trang ban đầu cho tôi dấn th}n v{o đam mê nghiên cứu về đối tượng n{y
m{ khi nêu tên đề t{i thôi khiến bạn bè trong lớp đều có chung nhận xét “sao
chọn đề tài khó quá vậy?”
Mặt kh|c, khi chọn đề t{i nghiên cứu theo hướng thực h{nh bản th}n tôi
đ~ rất mong muốn ứng dụng những lý thuyết được học trên lớp v{o thực tiễn
để nhằm minh chứng cho tính ứng dụng cao, tính đặc thù của ng{nh học được
công nhận l{ một nghề chuyên nghiệp n{y. Bên cạnh đó tôi đ~ nhận được rất
nhiều sự giúp đỡ từ phía ban l~nh đạo bệnh viện, đội ngũ y, b|c sĩ, điều dưỡng
viên cũng như đông đảo bạn bè, đồng nghiệp, gia đình quan t}m, động viên

khích lệ.
Như chúng ta đều đ~ biết, bệnh t}m thần nói chung v{ TTPL nói riêng nó
đ~ để lại những hệ quả vô cùng to lớn cho x~ hôị v{ chính bản th}n, gia đình
người bệnh. Theo số liệu của WHO thì số người mắc bệnhTTPL trên thế giới l{

7


1,3 đến 1,5% d}n số v{ ở Việt Nam l{ 1%d}n số [15, tr27]. Đ}y l{ những con số
đ|ng buồn, một mảng tối trong bức tranh “sức khỏe” của x~ hội.
Tại tỉnh Bắc Giang người mắc bệnh TTPL được tập trung ở 2 nơi, thứ
nhất l{ tại trung t}m bảo trợ x~ hội của tỉnh, thứ 2 tại bệnh viện t}m thần. Tuy
nhiên ở trung t}m bảo trợ x~ hội thì chỉ l{ hoạt động nuôi nhốt, c|c hoạt động
can thiệp y tế còn vô cùng nghèo bởi vậy m{ ho{n to{n không hề có chương
trình phục hồi chức năng. Đ}y l{ một lỗ hổng trong qu| trình chăm sóc, trợ giúp
bệnh nh}n thuộc sự quản lý của BLĐTB&XH. Còn ở bệnh viện t}m thần tỉnh
trong mô hình PHCN thì c|c hoạt động diễn ra được “mặc định” theo sự hưỡng
dẫn của đội ngũ nh}n viên y tế phụ tr|ch, điều n{y tức l{ thiếu sự tiếp cận họ
dưới khía cạnh t}m lý, x~ hội, không đi s}u v{o việc tìm hiểu những nhu cầu,
mong muốn, t}m tư tình cảm của họ…do vậy m{ hiệu quả trong qu| trình phục
hồi vẫn chưa cao.
Vấn đề đặt ra ở đ}y l{ l{m thế n{o để mang lại hiệu quả cao nhất bằng
việc tìm hiểu v{ x|c định đúng c|c chức năng cần được phục hồi v{ c|c biện
ph|p can thiệp trong mô hình PHCN cho bệnh nh}n TTPL v{ phải có tính ứng
dụng cao. Với c|ch tiếp cận vấn đề bằng phương ph|p CTXH nhóm trên cơ sở
đam mê của nh{ nghiên cứu chắc chắn sẽ mang lại hiệu quả trong việc PHCN
cho bệnh nh}n tại mô hình. Vì những lý do trên m{ tôi đ~ chọn đề t{i“ CTXH
nhóm với bệnh nhân tâm thần phân liệt nhằm phục hồi chức năng tự phục
vụ”(Can thiệp tại mô hình phục hồi chức năng bệnh viện tâm thần tỉnh Bắc
Giang).

2. Tổng quan những nghiên cứu liên quan đến vấn đề can thiệp
Sức khỏe t}m thần nói chung v{ TTPL nói riêng đ~ được nghiên cứu từ
rất l}u trong lịch sử ph|t triển của nh}n loại. Bởi vậy m{ đ~ có rất nhiều những
công trình nghiên cứu về căn bệnh n{y, nhưng chủ yếu l{ từ góc nhìn y học,
nhưng đó lại l{ nền tảng hiểu biết về bệnh mang tính quyết định cho việc ứng
dụng CTXH với đối tượng l{ bệnh nh}n TTPL. Sau đ}y l{ những nghiên cứu v{
can thiệp liên quan đến vấn đề.

8


2.1. Trên thế giới:
Bệnh TTPL đ~ có từ rất l}u nhưng đến m~i đến thế kỷ XVIII mới được
miêu tả trong y văn.Sự hiểu biết về TTPL bắt đầu bằng quan niệm của
Griesinger, ông gọi đó l{ sự điên loạn tiên ph|t.Morel v{o năm 1857 mô tả một
loại bệnh t}m thần ở người trẻ tuổi dẫn đến mất trí. Hecker v{o năm 1871 mô
tả thể thanh xu}n thường xuất hiện ở người trẻ tuổi với những triệu chứng dữ
dội v{ bệnh nh}n nhanh chóng đi đến trạng th|i sa sút về trí tuệ, tan r~ nh}n
c|ch. Năm 1874 Khlboumk mô tả thể căng trương lực với một hội chứng chủ
yếu l{ rối loạn t}m lý. Magnan V v{o năm 1983 mô tả bệnh hoang tưởng m~n
tính, trong đó một số bệnh nh}n kết thúc bằng mất trí vô cảm . Korsakov v{o
năm 1891 mô tả một bệnh t}m thần tiến triển cấp tính như l{ một bệnh độc
lập, về mặt l}m s{ng có nhiều nét phù hợp với với bệnh TTPL tiến triển cấp
tính. Năm 1898 Kraepelin E thống nhất tất cả c|c bệnh độc lập được c|c t|c giả
mô tả ở trên th{nh một bệnh riêng biệt được gọi l{ bệnh mất trí sớm, bệnh
ph|t sinh ở tuổi trẻ v{ dẫn đế sa sút. Bleuler P.E v{o năm 1911, khi ph}n tích
diễn biến l}m s{ng của bệnh thấy đặc điểm nổi lên l{ tính chia cắt, mất thống
nhất trong c|c hoạt động t}m thần v{ gọi l{ Schizophrenia – TTPL v{ thuật ngữ
n{y đ~ nhanh chóng được c|c t|c giả ở nhiều nước trên thế giới chấp nhận, đến

đ}y căn bệnh đ~ được gọi tên một c|ch chính thức [ 7, tr17]
Quan niệm hiện tại về TTPL rất mới, bệnh n{y dần dần được t|ch ra khỏi
c|c bệnh t}m thần trong thế kỷ trước, nó vẫn còn đang được b{n c~i bởi rất
nhiều c|c t|c giả.
Từ 1857, một t|c giả người Ph|p l{ Morel đ~ nêu ra với cụm từ “sa sút
sớm” để chỉ c|c thanh niên có hư hại trí tuệ tiến triển nhanh. Nhưng chính ở
Đức mới thật sự có quan niệm hiện đại về TTPL. Như Kahlbaum năm 1863 đ~
viết về bệnh m{ học trò của ông l{ Hecker đ~ góp nó v{o năm 1871 l{ “ bệnh
thanh xuân” cũng như sa sút sớm của Morel, bệnh thanh xu}n đến sau tuổi dậy
thì v{ biểu hiện bằng sự ph|t triển trí tuệ dẫn đến sa sút. Năm 1874 Kahlbaum

9


luôn mô tả căng trương lực trong khi đó c|c rối loạn vận động l{ h{ng đầu
nhưng được phối hợp thêm với c|c rối loạn khí sắc v{ hoang tưởng [7, tr18]
Kraepeline trong nghiên cứu chủ yếu của mình ông cho rằng t}m thần
học hiện đại l{ sự thừa kế trực tiếp sẽ hợp nhất c|c mô tả kh|c nhau v{ trong
lần xuất bản thứ 6 c|c t|c phẩm của ông năm 1899 đ~ gộp lại dưới danh từ “sa
sút sớm”. Nó đ~ thừa nhận 2 tiêu chuẩn chính: Triệu chứng học được đ|nh dấu
bởi sự tan r~ c|c chức năng trí tuệ, c|c rối loạn cảm xúc, h{nh vi ngôn ngữ, tư
duy v{ tiến triển nặng dần đến sự sa sút sau cùng [7, tr18]
Eugen Bleuler (1857-1939) v{o năm 1911 đề nghị thay từ “sa sút sớm”
bằng danh từ TTPL một từ bắt nguồn theo danh từ của Hy Lạp “Schlzein” t|ch
ra hoặc chia ra. Ông muốn đặt một dấu cộng thêm cho sự quan trọng của sự
chia cắt c|c chức năng t}m thần cũng như sự tiến triển của sa sút. Ông cũng
nhấn mạnh đến điều m{ TTPL không được tạo nên bởi một bản chất ho{n to{n
dứt kho|t m{ nó l{ một tổng hợp c|c rối loạn t}m thần “ Tôi muốn đặt tên sự sa
sút sớm là TTPL bởi vì, như tôi muốn chứng minh sự chia cắt các chức năng tâm
thần nhiều loại là một trong những tính chất rất quan trọng của nó. Để cho

thuận lợi tôi dùng danh từ ở số ít mặc dù một nhóm gần như rất nhiều bệnh”[3,
tr21].
Ở Ph|p một lập luận tương tự cũng được thực hiện tiếp theo đó l{
Chasline, ông l{ người đặt sự thiếu hòa hợp v{o nguồn gốc c| biểu hiện l}m
sang của TTPL, chính sự thiếu hòa hợp n{y m{ Bleuler trước kia mô tả l{ sự
ph}n ly. Chaslin l{m rõ r{ng sự thiếu hòa hợp n{y qua những cử chỉ của bệnh
nh}n nhất l{ về phương diện h{nh vi [10, tr29].
C|c trường ph|i nói tiếng Anh nhất l{ Hoa Kỳ đ~ cho ho ra những công
trình hiện đại nhất liên quan đến l}m s{ng của TTPL kể từ những năm 1950.
Quan niệm về TTPL ở đ}y đ~ được mở rộng bằng tất cả những nghiên cứu về
tiến triển, về nguyên nh}n hoặc t}m thần bệnh lý; tất cả những trường hợp n{y
đều theo s|t c|c công trình nghiên cứu ở Ch}u Âu [ 16, tr9].

10


Thật đ|ng buồn l{ trong một thời gian d{i việc tổ chức chữa bệnh cho
họchưa được đặt ra
Thời trung cổ phần lớn những bệnh nh}n TTPL được đưa v{o c|c tu viện
v{ c|c nh{ cứu tế, người ta nghĩ ra c|ch trói họ v{o ghế để bệnh nh}n không
còn kích động được nữa.
Đến cuối thế kỷ XVIII, th|i độ đối bệnh nh}n TTPL đ~ được cải thiện, sự
xuất hiện c|c cơ sở điều trị chuyên khoa cho c|c bệnh nh}n t}m thần l{ bước
tiến bộ rất đ|ng kể cho sự tiến bộ của ng{nh t}m thần học. V{o năm 1793 nh{
t}m thần học người Ph|p l{ Pinel P đ~ đề xuất cải tạo những nh{ cứu tế bệnh
nh}nth{nh những bệnh viện t}m thần [24, tr36].
Đầu thế kỷ XX hầu hết c|c bệnh viện t}m thần với quy mô lớn từ 10003000 giường được x}y dựng ở hầu hết c|c nước ph|t triển nhằm điều trị v{
quản lý bệnh nh}n.Nhưng hiện nay xu hướng điều trị trói buộc bệnh nh}n t}m
thần trong c|c bệnh viện đ~ dần được thay đổi bằng c|ch giảm dần số lượng
giường bệnh v{ tăng cường việc chăm sóc tại cộng đồng [24, tr40].

Cuối thế kỷ XX tại Anh, Austrailia chiến lược về chăm sóc sức khỏe t}m
thần đ~ được thay đổi. Th|ng 4/ 1992 bộ trưởng bộ y tế cùng đại diện y tế c|c
bang đ~ ký một chính s|ch sức khỏe t}m thần quốc gia( National mental health
polici) trong đó nhấn mạnh đến c|c dịch vụ dựa v{o cộng đồng.
Ở c|c nước ch}u Âu, đặc biệt l{ ở Nga ph|t triển mạnh hệ thống Pix
pance t}m- thần kinh, đó l{ kh}u đầu tiên của hệ thống chữa bệnh t}m thần
nằm ở c|c cơ sở
Ở Mỹ mô hình điều trị dựa v{o cộng đồng do Stein v{ Test ( 1980) lần
đầu tiên x}y dựng ở Madison. Những điểm đặc trưng cơ bản của mô hình n{y
l{: Kết hợp điều trị, phục hồi chức năng, dịch vụ hỗ trợ bệnh nh}n được thực
hiện bởi sự phối hợp giữa b|c sĩ t}m thần, y t| t}m thần v{ c|n sự x~ hội [24,
tr41].
Rebeca P.S ( 1999) mô tả mô hình quản lý ca bệnh theo mô hình bao
gồm: Mô hình chung, mô hình phục hồi chức năng, mô hình tăng cường.

11


MC Nulty S.V ( 2003) nghiên cứu chăm sóc sức khỏe t}m thần cho bệnh
nh}n TTPL lớn tuổi đ~ thấy rằng nhu cầu chăm sóc của họ l{ rất lớn, cần phải
tăng cường hơn nữa cho c|c dịch vụ có chất lượng để phục vụ bệnh nh}n tại
cộng đồng
Mô hình can thiệp gia đình trong điều trị cho bệnh nh}n t}m thần được
nghiên cứu bởi Schooler, Keith, Severe, Mathews, Bellck, Glick v{o năm 1924
trong mô hình n{y b|c sĩ gia đình với bệnh nh}n, gia đình bệnh nh}n tham gia
hợp t|c trong đó b|c sĩ, y t|, c|n sự x~ hội tổ chức giới thiệu về bệnh TTPL, c|c
b|c sĩ cung cấp thông tin hỗ trợ, đề xuất, khuyến khích c|c th{nh viên tham gia,
chia sẻ kinh nghiệm với c|c gia đình kh|c giúp họ gắn liền với nhau đồng thời
thảo luận những vấn đề việc l{m, lao động cho bệnh nh}n [16, tr24].
Sudipto C ( 1998) đ~ nghiên cứu, so s|nh mô hình PHCN dựa v{o cộng

đồng với mô hình chăm sóc bệnh nh}n ngoại trú cho bệnh nh}n TTPL ở Bawari
Ấn Độ từ 1997- 1998 cho thấy bệnh nhận TTPL ở cộng đồng có kết quả tốt hơn
v{ phù hợp với Ấn Độ v{ c|c nước đang ph|t triển.[ 22, tr19].
Nhìn chung c|c mô hình tổ chức, chăm sóc bệnh nh}n t}m thần trên thế
giới ngo{i việc chữa trị chuyên s}u tại c|c bệnh viện chuyên khoa thì luôn có xu
hướng chăm sóc bệnh nh}n t}m thần tại cộng đồng do mô hình ưu việt của nó.

2.2. Tại Việt Nam
V{o năm 1991 một đề |n hợp t|c giữa ng{nh t}m thần học Việt Nam v{ tổ
chức y tế thế giới khu vực T}y Th|i Bình Dương “ nghiên cứu thí điểm PHCN
tâm lý xã hội cho bệnh nhân TTPL và động kinh dựa vào cộng đồng” . Kết quả sau
1 năm nghiên cứu cho thấy số bệnh nh}n t|i ph|t giảm, th|i độ cộng đồng đối
với bệnh nh}n t}m thần đ~ được cải thiện hơn, sự hiểu biết của cộng đồng
được n}ng cao rõ rệt, đ~ huy động được cộng đồng tham gia v{o việc PHCN cho
bệnh nh}n.
Bùi Thế Khanh (1997) “nghiên cứu lồng ghép điều trị, phục hồi chức năng
cho bệnh nhân TTPL vào mạng lưới y tế ở xã Duyên Thái”.Sau 12 th|ng nghiên

12


cứu cho thấy khả năng lồng ghép trong điều trị PHCN cho bệnh nh}n TTPL v{o
mạng lưới y tế cơ sở l{ thực hiện được v{ có hiệu quả.
Luận |n Tiến sĩ do Bùi Thế Khanh bảo vệ v{o năm 2005 với đề t{i “ Phục
hồi chức năng cho bệnh nhân TTPL dựa vào cộng đồng tại Hà tây” lại một lần
nữa đi đến khẳng định tính ưu việt của mô hình v{ mang đến tính ứng dụng cao
trong thực tiễn. Tuy nhiên luận |n n{y vẫn chưa nêu bật được vai trò, tầm quan
trọng của lực lượng nh}n viên x~ hội tham gia v{o mô hình.
Nghiên cứu của b|c sĩ L}m Xu}n Điền v{ cộng sự v{o năn 2000 có công
trình nghiên cứu “ Đánh giá sơ bộ công tác phục hồi chức năng trên bệnh nhân

TTPL dựa vào cộng đồng” v{ đi đến nhận định l{ việc triển khai c|c công t|c
PHCN t}m lý, x~ hội ở bệnh nh}n TTPL cụ thể tùy theo điều kiện địa phương
không hề đơn giản, đòi hỏi phải bỏ nhiều công sức v{ thời gian vừa l{m, vừa
học hỏi mục tiêu nhằm đ|nh gi| sơ bộ công t|c PHCN cho bệnh nh}n TTPL, đề
xuất những biện ph|p thích hợp nhằm x}y dựng mô hình PHCN cho bệnh nh}n
TTPL với ho{n cảnh ở th{nh phố Hồ CHí Minh.
“Nghiên cứu tiến triển và hậu quả của bệnh nhân TTPL ở cộng đồng” do b|c
sĩ Lý Trần Tình v{ cộng sự thuộc bệnh viện t}m thần H{ Nội nghiên cứu v{ đi
đến kết luận c|c kiểu tiến triển của bệnh TTPL kh|c nhau nhiều giữa c|c nghiên
cứu do quan điểm về tiến triển, tiên lượng, t|i ph|t v{ mức độ thuyên giảm rất
phức tạp. Sau giai đoạn cấp của mỗi bệnh nh}n rất kh|c nhau: Tiến triển của
bệnh, mức độ thuyên giảm, sự tu}n thủ điều trị, hậu quả của bệnh với gia đình
v{ x~ hội,...Vì vậy, đề t{i được tiến h{nh với hai mục tiêu: X|c định kiểu tiến
triển v{ một số yếu tố liên quan. Đ|nh gi| hậu quả của bệnh t}m thần ph}n liệt
với gia đình v{ x~ hội. Nghiên cứu n{y được thực hiện trên 1.000 bệnh nh}n
được chẩn đo|n x|c định bệnh TTPL, có thời gian mắc bệnh ≥ 5 năm v{ đang
điều trị ngoại trú tại c|c trạm y tế x~, phường của 29 quận, huyện - TP H{ Nội
từ th|ng 1/2013 đến 3/2013[6].
Tuy nhiên có thể nói rằng c|c nghiên cứu trên l{ do c|c b|c sĩ đang l{m
việc trong c|c bệnh viện nên chỉ mang nặng vấn đề “y học”, nghiêng về nghiên

13


cứu con người về mặt sinh học m{ vẫn còn thiếu vắng con người x~ hội trong
đó.
Việc chăm sóc, chạy chữa, phục hồi chức năng cho bệnh nh}n TTPL l{
tr|ch nhiệm của nhiều ng{nh liên quan. Nhưng trực tiếp v{ quan trọng nhất đó
chính l{ Bộ y tế v{ bộ LĐTB&XH, trong đó bên Bộ y tế thì đảm đương kh}u
chăm lo về mặt y tế cho bệnh nh}n còn BLĐTB&XH đảm đương chăm lo về mặt

x~ hội cho bệnh nh}n. Nhưng đ~ một thời gian d{i sự ăn nhập của 2 bộ n{y
dường như rất lỏng lẻo, chỉ đến khi có sự nghiên cứu h{ng loạt c|c công trình
của “Trung tâm nghiên cứu và đào tạo phát triển cộng đồng- RTCCD”kèm sau đó
l{ sự mở đường cho h{ng hoạt c|c chính s|ch mới ra đời thì sự gắn kết giữu 2
bộ n{y có phần chặt chẽ hơn. Tiêu biểu có c|c công trình nghiên cứu như:“
Đánh giá chi phí, lợi ích mô hình chăm sóc sức khỏe tâm trí dựa vào cộng đồng
tại Hà Tây và Hà Nam” được nghiên cứu v{o năm 2007[ 15]. Đ}y l{ một nghiên
cứu định hướng chính s|ch được thực hiện trong nỗ lực nhằm đo lường thiết
kế, triển khai v{ lợi ích nhận được từ mô hình chăm sóc sức khỏe t}m trí dựa
v{o cộng đồng do Bộ Y tế x}y dựng v{ thực hiện thông qua chương trình sức
khỏe t}m trí quốc gia.
Tiếp đến nghiên cứu kh| tổng quan của RTCCD đó chính l{ “ Đánh giá
thực trạng hệ thống chăm sóc sức khỏe tâm thần thuộc quản lý của BLĐTB&XH
được hoàn thành vào 2010”[ 15]. Hướng tới mục tiêu "công bằng, hiệu quả v{
bền vững" của hệ thống chăm sóc sức khỏe t}m trí, Bộ LĐTB&XH hợp t|c cùng
UNICEF v{ WHO, đ~ ph|t triển một kế hoạch h{nh động vì sức khỏe t}m trí giai
đoạn 2011-2015. Bước đầu tiên l{ tiến h{nh ph}n tích để trả lời cho c}u hỏi
chiến lược v{ chính s|ch "nên tập trung v{o việc n}ng cấp hoặc mở rộng một
c|ch bền vững mạng lưới c|c trung t}m bảo trợ x~ hội hay tập trung v{o sự
ph|t triển hệ thống điều trị, chăm sóc v{ phục hồi chức năng dựa v{o cộng
đồng". Nghiên cứu đ~ đi đến 5 kết luận, nhưng kết luận nổi bật nhất đó chính l{
“Hệ thống BTXH đang được n}ng cấp thông qua 2 đề |n quốc gia “ Đề |n
32/QĐ- TTg về ph|t triển nghề CTXH” được ban h{nh ng{y 25/3/2010 v{ đề

14


|n 1215/ QĐ- TTg về trợ giúp x~ hội v{ phục hồi chức năng cho người bệnh
t}m thần, người rối nhiễu t}m trí dựa v{o cộng đồng giai đoạn 2011- 2020” ban
h{nh ng{y 22/7/2011. Điều n{y phản |nh sự chủ động, tích cực của

BLĐTB&XH v{ quyết t}m chính trị cao của nh{ nước Việt Nam vì mục tiêu công
bằng v{ an sinh x~ hội nói chung v{ vì người bệnh t}m thần nói riêng. Đ}y
chính l{ cơ sở ph|p lý vô cùng quan trọng cho việc ph|t triển nghể CTXH trong
lĩnh vực y tế nói chung v{ trong chăm sóc sức khỏe tinh thần nói riêng
Như vậy c|c công trình nghiên cứu về phục hồi chức năng cho bệnh nh}n
t}m thần ph}n liệt không phải l{ nhiều, thậm chí l{ thiếu sự gắn kết giữa c|c bộ
ng{nh liên quan, tuy nhiên kể từ khi có sự ra đời của ng{nh học mang tên CTXH
thì nó dường như l{ chất kết dính giữa c|c cơ quan liên quan trong việc giải
quyết vấn đề chung của bệnh nh}n TTPL.
Do đó, luận văn“ CTXH nhóm với bệnh nhân tâm thần phân liệt nhằm phục
hồi chức năng tự phục vụ (Can thiệp tại mô hình phục hồi chức năng bệnh viện
tâm thần tỉnh Bắc Giang) không phải l{ một nghiên cứu mới mẻ. Nhưng sự mới
mẻ của nghiên cứu l{ thông qua việc mô tả thực trạng của mô hình PHCN của
bệnh viện, những mặt được v{ chưa được. Bằng phương ph|p CTXH nhóm với
bệnh nh}n TTPL tôi sẽ tiến h{nh c|c can thiệp giúp bệnh nh}n PHCN tự phục
vụ được tốt hơn.

3. Ý nghĩa của can thiệp
3.1 Ý nghĩa lý luận:
Nghiên cứu đ~ vận dụng một số lý thuyết của x~ hội học, CTXH ,t}m lý
học như: Thuyết vai trò, thuyết nhu cầu …để x|c định nhu cầu của nhóm, vị trí,
vai trò của c|c nhóm viên. C|c kết quả nghiên cứu sẽ góp phần v{o việc bổ sung
v{ ph|t triển hệ thống lý luận, đặc biệt l{ phương ph|p CTXH nhóm, giúp bệnh
nh}n TTPL củng cố v{ duy trì những h{nh vi mong muốn trên cơ sở luyện tập.
Nghiên cứu cũng đ~ ứng dụng c|c kỹ năng trong từng giai đoạn CTXH
nhóm cụ thể, nhuần nhuyễn v{ linh hoạt

15

Đề t{i góp phần l{m t{i liệu tham khảo cho c|c nghiên cứu đi sau.

3.2 Ý nghĩathực tiễn:
Nghiên cứu đưa ra được c|i nhìn tổng thể về thực trạng bệnh nh}n t}m
thần tại bệnh viện nói chung v{ hoạt động trong mô hình phục hồi chức năng
cho bệnh nh}n TTPL nói riêng. Từ đó, nghiên cứu đề xuất hoạt động CTXH
nhóm với c|c bệnh nh}n TTPL để nhằm PHCN tự phục vụ. Đ}y l{ tiền để cơ bản
cho bệnh nh}n tiến đến đo{n tụ cùng gia đình v{ hòa nhập cộng đồng x~ hộiđ}y cũng l{ đích hướng tới trong công t|c chăm sóc cho bệnh nh}n t}m thần.
Đối với bản th}n nh}n viên CTXH, đ}y l{ cơ hội |p dụng những lý thuyết,
phương ph|p khoa học được trang bị trên giảng đường v{o thực tiễn cuộc
sống. Từ đó giúp cho tôi nắm vững kiến thức, rèn luyện kỹ năng v{ có thêm
nhiều kinh nghiệm cho c|c nghiên cứu tiếp theo cũng như trong qu| trình công
t|c.

4.Mụcđích can thiệp:
Tìm hiểu thực trạng vấn đề sức khỏe t}m thần của bệnh nh}n tại bệnh
viện nói chung v{ hoạt động của mô hình phục hồi chức năng cho bệnh nh}n
TTPL nói riêng. Qua đó đề xuất thực nghiệm hoạt động CTXH nhóm để nhằm
phục hồi chức năng tự phục vụ cho bệnh nh}n TTPL. Lượng gi| kết quả trước
v{ sau khi thực nghiệm để nhằm đ|nh gi| tính hiệu quả của mô hình can thiệp.

5. Khách thể, vấn đề cần can thiệp
5.1 Khách thể can thiệp:
Bệnh nh}n TTPL đ~ được điều trị ổn định về mặt y tế v{ hiện tại đang có
mong muốn phục hồi chức năng tự phục vụ.

5.2 Vấn đề can thiệp:
Hoạt động thực nghiệm mô hình CTXH nhóm nhằm phục hồi chức năng
tự phục vụ cho nhóm bệnh nh}n t}m thần ph}n liệt đ~ được chọn l{m nhóm
viên

6. Phạmvi can thiệp

16


Thời gian được tiến h{nh từ th|ng 3/2015-6/2015
Không gian: Nghiên cứu được tiến h{nh tại bệnh viên t}m thần tỉnh Bắc
Giang
Nội dung ca thiệp:
+ Can thiệp được thực hiện bằng phương ph|p CTXH nhóm trên nhóm
đối tượng l{ bệnh nh}n TTPL nhưng đ~ có được sự điều trị ổn định về mặt y tế
từ phía bệnh viện đang trong qu| trình phục hồi chức năng tại viện
+ Can thiệp chỉ thực hiện trong việc PHCN “ tự phục vụ” cho nhóm đối
tượng được chọn l{m nhóm viên .

7. Phƣơng phápcan thiệp
Đó l{ phương ph|p CTXH nhóm với 4 giai đoạn cụ thể : Giai đoạn chuẩn bị
th{nh lập nhóm; giai đoạn đi v{o hoạt động; giai đoạn can thiệp thực hiện
nhiệm vụ; giai đoạn lượng gi| v{ kết thúc.

8. Tiêu chuẩn theo dõi và đánh giá
Việc theo dõi v{ đ|nh gi| được ghi nhận sau từng bước can thiệp cụ thể
bằng phương ph|p định tính v{ định lượng. Ngo{i ra khi lượng gi| kết quả cuối
cùng được đ|nh gi| theo c|c tiêu chí sau:
Bảng tiêu chí đ|nh gi| v{ c|ch cho điểm chức năng tự phục vụ
C|c chức
năng cần

Điểm số

Tiêu chí để đ|nh gi|

phục vụ

từng
tiêu chí

Nghe theo sự hướng dẫn

2

C|ch cho điểm
Thực hiện:2
Không thực hiện: 0

Rót nước ra ca

1

Thực hiện: 1
Không thực hiện: 0

Cầm thuốc đ~ được chia

1

Thực hiện: 1
Không thực hiện: 0

17

Đưa thuốc v{o miệng

1

Tự uống
thuốc

Thực hiện: 1
Không thực hiện: 0

Đưa nước v{o miệng

1

Thực hiện: 1
Không thực hiện: 0

Uống trôi thuốc v{o trong

3

Không uống trôi v{o
trong:0
Uống trôi v{o trong
:3

Súc miệng lại bằng nước đ~ rót

1

ra

Thực hiện: 1
Không thực hiện: 0

Tổng điểm

10

Nghe theo sự hướng dẫn

2

Thực hiện:2
Không thực hiện: 0

Biết cầm thìa hoặc đũa theo như

1

Tự ăn cơm hướng dẫn

Thực hiện: 1
Không thực hiện: 0

Gắp thức ăn

1

Thực hiện: 1
Không thực hiện: 0

V{ cơm

1

Thực hiện: 1
Không thực hiện: 0

Chan canh

1

Thực hiện: 1
Không thực hiện: 0

Nuốt thức ăn v{ cơm v{o trong

3

Thực hiện:3
Không thực hiện:0

Không l{m rơi v~i

1

Rơi: 0

Không rơi: 1

Tổng điểm

10

Nghe theo sự hướng dẫn

2

Thực hiện :2
Không thực hiện: 0

18


Vén |o lên cao để tr|nh bị ướt

1

Thực hiện: 1
Không thực hiện: 0

L{m ướt hai b{n tay

1

Thực hiện: 1
Không thực hiện: 0

Lấy dung x{ bông

1

Tự rửa tay

Thực hiện: 1
Không thực hiện: 0

Cọ rửa b{n tay với x{ bông

3

Thực hiện: 1
Không thực hiện: 0

L{m sạch với nước

1

Thực hiện: 1
Không thực hiện: 0

Lau khô bằng khăn sạch

1

Thực hiện: 1
Không thực hiện: 0

Tổng điểm

10

Nghe theo sự hướng dẫn

2

Thực hiện :2
Không thực hiện: 0

L{m ướt b{n chải

1

Tự đ|nh
răng

Thực hiện: 1
Không thực hiện: 0

Lấy kem lên bề mặt b{n chải

1

Thực hiện: 1
Không thực hiện: 0

Súc miệng với nước

1

Thực hiện: 1
Không thực hiện: 0

Tiến h{nh chải răng

3

Thực hiện: 1
Không thực hiện: 0

Súc miệng với nước

1

Thực hiện: 1
Không thực hiện: 0

Lau khô miệng bằng khăn sạch

1

Thực hiện: 1
Không thực hiện: 0

Tổng điểm

10

19


Nghe theo sự hướng dẫn

2

Thực hiện:2
Không thực hiện: 0

Tự mặc

Cầm lên v{ ph}n biệt mặt tr|i

quần |o

hay phải của quần |o

2

Thực hiện :2
Không thực hiện: 0

Tiến h{nh mặc |o

3

Thực hiện được : 3
Không thực hiện
được: 0

Tiến h{nh mặc quần

3

Thực hiện được : 3
Không thực hiện
được: 0

Tổng điểm

10

Ghi chú: Mỗi chức năng tự phục vụ được đ|nh gi| theo tổng điểm l{ 10 dựa v{o
c|c th{nh phần tiêu chí được nêu ra ở trên. Căn cứ v{o sự quan trọng của từng
tiêu chí m{ cho điểm ở mỗi tiêu chí l{ kh|c nhau. Bên cạnh đó l{ c|ch thức cho
điểm của từng tiêu chí cụ thể
CHƢƠNG 1.CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀTHỰC TIỄN CỦA THỰC NGHIỆM

1. Lý thuyết ứng dụng thực tiễn trong can thiệp
1.1. Thuyết học tập xã hội
1.1.1. Nội dung cơ bản của thuyết
Được bắt nguồn từ qua điểm học tập của Tarde (1843- 1904), Tolseland
v{ Rivas(1998) trong quan điểm của mình, Tarde nhấn mạnh đến ý tưởng về
học tập x~ hội thông qua 3 quy luật bắt chước: Đó l{ sự tiếp xúc gần gũi, bắt
chước người kh|c v{ sự kết hợp cả 2. C| nh}n học c|ch h{nh động v{ ứng xử
của người kh|c qua quan s|t hoặc bắt chước [27, tr84]
Thuyết n{y được ứng dụng v{o CTXH v{o những năm 80 của thế kỷXX .
Thuyết n{y được sử dụng để điều chỉnh h{nh vi.

20


Trong qu| trình vận dụng thuyết học tập v{o thực tế, có một số nguyên tắc
cần được chú trọng. Thứ nhất hiệu quả đạt được ở mức độ cao nhất của học t}p
quan s|t l{ thông qua việc tổ chức v{ diễn lại h{nh vi l{m mẫu một c|ch tượng
trưng v{ sau đó diễn lại một c|ch cụ thể. Thứ 2 l{ m~ hóa được h{nh vi bằng lời
nói, đặt tên hình tượng hóa kết quả v{ c|ch n{y còn tốt hơn chỉ việc quan s|t.
C|c c| nh}n rất có thể bắt chước được h{nh vi l{m mẫu đó nếu như mô hình
đóthích hợp với họ m{ họ thấy ngưỡng mộ v{ nó mang lại kết quả m{ họ thấy
gi| trị.
Hiện nay người ta vẫn đang có những tranh c~i về thuyết học tập hay tính
ứng dụng của nó trong hoạt động CTXH nhóm. Nhưng không thể chối bỏ được
sự vận dụng của thuyết trong hiệu quả đối với th}n chủ l{ bệnh nh}n TTPL.
1.1.2 Ứng dụng
Mặc dù có nhiều tranh luận về thuyết n{y, nhưng không thể phủ nhận
được những đóng góp của thuyết n{y trong CTXH nhóm. Thuyết được nghiên
cứu ph}n tích để giải thích c|c h{nh vi của c|c th{nh viên trong nhóm. Theo
c|ch tiếp cận cổ điển của thuyết học tập thì h{nh vi trong nhóm có thể xuất
hiện khi nó được kích thích. Trong nghiên cứu n{y khi NVXH nhắc nhở, hướng
dẫn th{nh viên A về những h{nh vi không được khuyến khích thì anh ta đ~ thay
đổi h{nh vi của mình. Đ}y l{ kết quả của việc đưa ra sự kích thích thay đổi h{nh vi
của th}n chủ trong nhóm.
Một phương ph|p học tập theo thuyết n{y kh| phổ biến l{ tạo ra môi
trường có điều kiện, đơn cử như h{nh vi của th}n chủ A sẽ lập lại h{nh vi của
chính mình, nếu như h{nh vi đó nhận được phản ứng tích cực của NVXH, như
vậy cần tạo ra môi trường có điều kiện để th}n chủ A tiếp tục củng cố h{nh vi.
Ngược lại nếu như c|c th{nh viên nhận được sư phản hồi khó chịu thì anh ta sẽ
cố gắng tr|nh có c|c biểu hiện kiểu đó trong tương lai.
Bên cạnh đó thuyết n{y còn giúp cho việc giải thích h{nh vi l}y chuyền từ

th{nh viên n{y sang th{nh viên kh|c nếu như được c|c th{nh viên trong nhóm
hưởng ứng

21


Khi vận dụng NVXH cần phải biết khen, thưởng, động viên khích lệ để
khuyến khích những h{nh vi được coi l{ chuẩn mực ví dụ như cần có những lời
khen khuyến khích động viên những th{nh viên biết rửa tay trước khi ăn, sau
khi đi vệ sinh v{ ngược lại có những hình phạt để nhắc nhở nhóm viên tr|nh
lặp lại những h{nh vi không phù hợp như sẽ phạt bằng c|ch đ|nh nhẹ v{ tay v{
kèm theo lời phê ph|n khi c|c th{nh viên không rửa tay trước khi ăn v{ sau khi
đi vệ sinh . Ngo{i ra NVXH cần phải biết vận dụng c|c kỹ năng, môi trường v{
cơ hội để c|c khuôn mẫu h{nh vi tích cực của th{nh viên nhóm xuất hiện v{ lặp
đi, lặp lại, giúp c|c th{nh viên nhóm nhận thức được c|c khuôn mẫu v{ có thời
gian để thực h{nh.
Do bệnh tật v{ t|c dụng phụ không mong muốn của c|c loại thuốc an thần
kinh t|c động v{o bệnh nh}n m{ họ không chỉ cùi mòn về cảm xúc m{ còn mất
dần c|c chức năng cơ bản của một con người, đó l{ chức năng tự phục vụ, tự ăn,
tự uống, tự vệ sinh c| nh}n…bởi vậy khi ứng dụng hoạt động CTXH nhóm với
nhóm th}n chủ nh}n viên x~ hội cần hết sức linh hoạt v{ chủ động trong suốt
qu| trình để nhằm khuyến khích nhóm th}n chủ học tập những h{nh vi tích
cực, lặp đi lặp lại nhiều lần để nhằm phục hồi dần những chức năng trong đời
sống sinh hoạt h{ng ng{y của th}n chủ.

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Lê Chí An( 1999), Nhập môn công tác xã hội cá nhân, Đại học mở bán
công thành phố Hồ Chí Minh.
2. Võ Văn Bản ( 2001), Thực hành điều trị tâm lý, Nxb Y học, H{ Nội
3. Đỗ Văn Bình (2009), Tập bài gảng Công tác xã hội nhóm (T{i liệu tập

huấn- lưu h{nh nội bộ).
4. Trần Hữu Bình, Cập nhật chẩn đoán và điều trị bệnh tâm thần phân liệt
(6 th|ng đầu năm 2009)

22


5. La Đức Cương (1999), Nghiên cứu tiến triển của bệnh Tâm thần phân
liệt thể paranoid sau khi can thiệp đặc biệt (điều trị hóa dược phối hợp với huấn
luyện gia đình). Luận văn thạc sĩ y học, Đại học Y H{ Nội.
6.

Trần Cao Cường (1999), Nghiên cứu hậu quả của bệnh Tâm thần

phân liệt đối với gia đình và xã hội. Luận văn thạc sĩ y học, Đại học Y H{ Nội.
7. Trần Văn Cường (2005), Đánh giá hiệu quả mô hình chăm sóc sức
khỏe tâm thần cho bệnh nhân tâm thần phân liệt dựa vào cộng đồng. Đề t{i
nghiên cứu cấp Bộ, Bộ Y tế.
8. Trần Văn Cường (2003), Tài liệu tập huấn mục tiêu quốc gia, bảo vệ
sức khỏe tâm thần cộng đồng, Bộ y tế
9. Trần Văn Cường (1998), Điều tra về an to{n x~ hội liên quan đến bệnh
t}m thần ph}n liệt tại cộng đồng, Nội san tâm thần học, H{ Nội, số 1, trang 19 23.
10. Trần Văn Cường (1998), Nghiên cứu đặc điểm l}m s{ng v{ c|c nh}n tố
thúc đẩy h{nh vi phạm tội ở bệnh nh}n t}m thần ph}n liệttrong gi|m định ph|p
y t}m thần , Nội san tâm thần học, H{ Nội, số 1, trang 24 - 32.
11. Trần Cao Cường (2000), Nghiên cứu hậu quả của bệnh t}m thần ph}n
liệt đối với gia đình v{ x~ hội , Nội san tâm thần học, H{ Nội, số 4, trang 23 – 27
12. Bài soạn vệ sinh và trò chơi( 1999), Nh{ xuất bản gi|o dục, H{ Nội
13. Cushuie.J.M. Ben. T.D.I (1993) Thực hành tâm thần học cho nhân viên y
tế( bản dịch tiếng Việt), Nxb Đ{ Nẵng.

14. GS.TS Phạm Huy Dũng (2007), Bài giảng công tác xã hội- lý thuyết và
thực hành công tác xã hội trực tiếp, Nxb Đại học sư phạm.
15. RTCCD- Trung t}m nghiên cứu v{ ph|t triển cộng đồng(2011) , Đánh
giá Thực trạng Hệ thống Chăm sóc Sức khỏe Tâm thần thuộc quản lý của Bộ Lao
động, Thương binh và Xã hội.
16. Phan Văn Đo{n (1974), Bệnh tâm thần phân liệt, một thế giới kỳ lạ,
Nxb y học
17. Trần Thị Minh Đức (2009), Giáo trình thâm vấn tâm lý, Nxb Đại học
Quốc gia H{ Nộị.

23


18. Nguyễn Thị Kim Hoa ( 2014) (chủ biên) , Công tác xã hội với người
khuyết tật, Nxb Đại học Quốc gia H{ Nội.
19. Nguyễn Thị Kim Hoa ( 2012) ( chủ biên), Sổ tay hướng dẫn thực hành
công tác xã hội , Nxb Đại Học Quốc Gia H{ Nội.
20. Nguyễn Thị Kim Hoa(2014), Tập bài giảng hành vi con người và môi
trường xã hội( B{i giảng d{nh cho học viên cao học ng{nh công t|c x~ hội),
Trường Đại học khoa học x~ hội v{ nh}n văn, Đại học quốc gia H{ Nội.
21. Nguyễn Hải Hữu( 2012),Giáo trình nhập môn an sinh xã hội, Nxb lao
động x~ hội.
22. Bùi Quang Huy( 2009),Bệnh tâm thần phân liệt, nh{ xuất bản y học
23. Tôn Thất Hưng (2006), Nghiên cứu tổn hại kinh tế do bệnh t}m thần
ph}n liệt g}y ra v{ một số yếu tố liên quan tại bảy phường th{nh phố Huế, Tạp
chí Y học thực hành, số 536/2006, Bộ Y tế, H{ Nội, tr 163-170.
24. Kecbicop O.V (1980), Tâm thần học, bản dịch tiếng Việt, nh{ xuất bản
Mir, Matxcova, Nga
25. Phạm Huy Tuấn Kiệt( 2012), Lý thuyết công tác xã hội và tiếp cận dạy
công tác xã hội cho y tế, Nxb Y học, H{ Nội

26. Nguyễn Ngọc L}m(2006), Công tác xã hội nhóm, Trường đại học mở
b|n công Th{nh phố Hồ Chí Minh (T{i liệu lưu h{nh nội bộ).
27. Nguyễn Thị Th|i Lan (2008) (chủ biên), Nguyễn Thị Thanh Hương,
Bùi Xu}n Mai, Giáo trình công tác xã hội nhóm, Nxb Lao động x~ hội, H{ Nội
28. Nguyễn Thị Th|i Lan( 2012) (chủ biên), Giáo trình công tác xã hội
nhóm, Nxb lao động x~ hội, H{ Nội.
29. Bùi Văn Lợi (2014), Công tác xã hội nhóm với việc can thiệp trợ giúp
trẻ vị thành niên có hành vi gây hấn, luận văn thạc sĩ ng{nh công t|c x~ hội
trường Đại học khoa học x~ hội v{ nh}n văn, Đại học Quốc gia H{ Nội.
30. Nguyễn Hồi Loan(2013), Tập bài giảng Công tác xã hội trong lĩnh vực
chăm sóc sức khỏe tâm thần(B{i giảng d{nh cho học viên cao học ng{nh Công
t|c x~ hội), trường đại học khoa học x~ hội v{ nh}n văn ,Đại học quốc gia H{
Nội.

24


31. Nguyễn Hồi Loan(2013), Tập bài giảng hành vi con người và môi
trường xã hội( B{i giảng d{nh cho học viên cao học ng{nh Công t|c x~ hội),
trường đại học khoa học x~ hội v{ nh}n văn, Đại học quốc gia H{ Nội.
32. Trần Th{nh Nam (2004), Nghiên cứu phương pháp PICTOGRAM trên
kết quả thực nghiệm của bệnh nhân tâm thần phân liệt, luận văn thạc sĩ khoa
t}m lý trường Đại học khoa học x~ hội nh}n văn, Đại học quốc gia H{ Nội.
33. Bùi Thị Xu}n Mai (2012), Giáo trình nhập môn công tác xã hội, Nxb Lao
động x~ hội, H{ Nộị
34. Nguyễn Duy Nhiên (2008), Nhập môn công tác xã hội, Nxb Lao động x~
hội, H{ Nội
35. Nguyễn Duy Nhiên (2013), Giáo trình công tác xã hội nhóm, Nxb Đại
học sư phạm H{ Nội
36. Nguyễn Văn Siêm (1998) Thí điểm chăm sóc bệnh nh}n TTPL m~n

tính dựa v{o cộng đồng,Tài liệu tập huấn, tr 1-8
37. Hồ Sỹ Th|i (2014), Công tác xã hội nhóm với nạn nhân bom mìn(
Nghiên cứu trường hợp tại huyện Triệu Phong , Tỉnh Quảng Trị), luận văn thạc
sỹ khoa x~ hội học trường Đại học khoa học x~ hội v{ nh}n văn, Đại học quốc
gia H{ Nội.
38. Nguyễn Thị Oanh (2013), Công tác xã hội một ngành khoa học, một
nghề chuyên môn, Nxb Thanh niên.
39. Nguyễn Việt (1991), Bệnh tâm thần phân liệt, bách khoa thư bệnh học,
tập 1, trung t}m quốc gia biên soạn từ điển b|ch khoa Việt Nam, H{ Nội
B. Tiếng Anh
41. William Jiang ( 2012) , Guide to Natural Mental Health, Rradi Hard.

25