Sức khỏe môi trường và bệnh nghề nghiệp

Sức khỏe môi trường chính là ngành khoa học nghiên cứu về các vấn đề sức khỏe có
liên quan môi trường. Môi trường là một yếu tố quan trọng quyết định sức khỏe. Mỗi yếu
tố môi trường tác động ở nước độ nhất định đến sức khỏe. Vấn đề sức khỏe môi trường
hiện đang được quan tâm ở nhiều nước trên thế giới và ngày càng trở nên phức tạp. Sự
phát triển của kinh tế xã hội như việc đô thị hóa, tăng dân số, sự phát triển công nghiệp,
nông nghiệp… đã gây ảnh hưởng xấu tới chất lượng môi trường, từ đó gây ảnh hưởng bất
lợi đến sức khỏe con người trong những năm gần đây.
Sức khoẻ và môi trường có mối tương quan chặt chẽ và luôn có xu thế biến động theo
hướng ngày càng đa dạng. Sức khỏe môi trường nằm trong lĩnh vực y tế công cộng, Nó
bao gồm tất cả các khía cạnh của tự nhiên và môi trường mà có thể ảnh hưởng đến sức
khỏe con người. Để hiểu hơn về khái niệm sức khỏe môi trường, trước hết ta phải hiểu “
Sức khỏe là gì?” và “ Môi trường là gì?”.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) mô tả vào năm 1948, trong phần giới thiệu cho
bản Hiến chương của tổ chức, “Sức khỏe là trạng thái hoàn toàn khỏe mạnh về thể chất,
tinh thần, và xã hội và không đơn thuần là vô bệnh hay vô tật”. Sức khỏe không chỉ được
bảo đảm bởi cuộc sống vật chất mà còn quy định bởi tinh thần và các mối quan hệ giữa
cá nhân trong một cộng đồng và giữa các cộng đồng khác nhau. Như vậy, sức khỏe môi
trường không chỉ được xem xét ở mức độ cá nhân , cộng đồng, quốc gia mà còn là vấn đề
chung của toàn cầu. Năm 1984, theo WHO, sức khỏe được hiểu là mức độ mà một người
hoặc một nhóm người có thể nhận biết những nguyện vọng và làm thỏa mãn các nhu cầu,
để thay đổi hoặc đương đầu với môi trường. Sức khỏe là một tài nguyên cho cuộc sống
hàng ngày, không chỉ là mục đích sống, đó là một khái niệm do con người đặt ra, nhấn
mạnh các nguồn lực xã hội và cá nhân, và khả năng thể chất. Nếu cơ thể thích ứng tốt với
môi trường, con người sẽ có một sức khỏe tốt. Ngược lại bệnh tật chính là biểu hiện của
sự không thích ứng. Có thể nói sức khỏe vừa chính là yếu tố để đánh giá sự thích ứng của
cơ thể, vừa là tiêu chuẩn để đánh giá môi trường.


Theo luật bảo vệ môi trường năm 1993, môi trường bao gồm các yếu tố tự nhiên và
yếu tố vật chất nhân tạo có quan hệ mật thiết với nhau, bao quanh con người, có ảnh
hưởng tới đời sống, sản xuất, sự tồn tại, phát triển của con người và thiên nhiên. Môi

trường tự nhiên bao gồm các yếu tố thiên nhiên như vật lý, hóa học, sinh học. Môi trường
xã hội nói lên mối quan hệ giữa người với người. Mỗi yếu tố môi trường tác động đều tác
động đến sức khỏe ở một mức độ nhất định.
Như vậy sức khỏe môi trường chính là cầu nối giữa hai lĩnh vực sức khỏe và môi
trường. Theo Tổ chức y tế thế giới (WHO), “Sức khoẻ môi trường bao gồm tất cả những
khía cạnh liên quan tới sức khoẻ, tình trạng ốm, bị bệnh và bị thương tật của con người
do phải chịu tác động từ các yếu tố môi trường vật lý, hoá học, sinh học, xã hội và tâm lý.
Thuật ngữ này đồng thời cũng được dùng để gọi chung cho các lý thuyết và thực tiễn về
đánh giá, điều chỉnh, kiểm soát và phòng ngừa những yếu tố/thành phần môi trường có
khả năng gây nên những tác động có hại cho sức khoẻ con người, cả thế hệ hiện tại và
các thế hệ trong tương lai”. Sức khỏe môi trường là ảnh hưởng của các nhân tố môi
trường đến con người và đề cập đến việc ngăn ngừa những yếu tố vật lý, hóa học, sinh
học…trong môi trường vốn có tiềm năng tác động bất lợi đến sức khỏe. Như vậy sức
khỏe môi trường không chỉ xoay quanh sự đánh giá và kiểm soát những yếu tố môi
trường vốn có tiềm năng tác động đến sức khỏe mà còn hướng đến việc ngăn ngừa bệnh
tật và tạo ra những môi trường có lợi cho sức khỏe.
Sức khỏe con người gắn liền với mọi biến động lớn nhỏ của môi trường. Môi trường bị
ô nhiễm gây tác hại cho sức khỏe nhưng nếu môi trường được quản lý tốt sẽ có tác dụng
hỗ trợ cho sức khỏe.