Vốn chủ sở hữu và rủi ro mất khả năng thanh toán của các ngân hàng thương mại việt nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

LƯU THỊ THUẬN

VỐN CHỦ SỞ HỮU VÀ RỦI RO MẤT KHẢ NĂNG
THANH TOÁN CỦA CÁC NGÂN HÀNG
THƯƠNG MẠI VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2017


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

LƯU THỊ THUẬN

VỐN CHỦ SỞ HỮU VÀ RỦI RO MẤT KHẢ NĂNG
THANH TOÁN CỦA CÁC NGÂN HÀNG
THƯƠNG MẠI VIỆT NAM
Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng
Mã số: 60340201

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Người hướng dẫn khoa học:
PGS.TS. Trầm Thị Xuân Hương

TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2017

LỜI CAM ĐOAN
Vốn chủ sở hữu và rủi ro

Tôi xin cam

năng thanh toán của các ngân hàng thương mại Việt Nam" là k t qu
trình h c t p, nghiên c u khoa h
PGS. TS Tr m Th
Các s

li u

cl pc

is

.
c nêu trong lu

thu th p t th c t
K t qu

c a quá

c trích d n ngu
cx

lý trung th c và khách quan.

nghiên c u trong lu

b t k công trình nghiên c u nào khác.

TPHCM, ngày 20 tháng 3
Tác gi

Thu n

7


MỤC LỤC
L
M CL C
DANH M C T

VI T T T

DANH M C B NG BI U
I THI U CHUNG .......................................................................... 1
1.1. Gi i thi u v

nghiên c u. .............................................................................. 1

1.2. S c n thi t c a v

nghiên c u. ..................................................................... 2

1.3. M c tiêu nghiên c u............................................................................................. 3
1.4. Câu h i nghiên c u. .............................................................................................3

ng và ph m vi nghiên c u. ....................................................................... 4

u. .........................................................................
cc
1.8. K t c u c a lu

tài nghiên c u. ................................................

........................................................................................... 7
LÝ THUY T V

KH

V N CH

S

H U VÀ R I RO M T

.................................................................................... 8

2.1. Gi i thi

...............................................................................................8

2.2. V n ch s h u c

i...............................................

2.2.1. Khái ni m v n ch s h u c

i. ........................

2.2.2. Thành ph n v n ch s h u c

m i. ......................

2.2.2.1. Ngu n hình thành v n ch s h u ................................................................. 9
2.2.2.2. Phân lo i theo Hi
2.2.3. Vai trò c a v n ch

c Basel ..................................................................... 11
s

h

i v i ho

ng kinh doanh t i Ngân hàng

i ............................................................................................................... 12
2.3. Lý thuy t v r i ro m t kh
2.3.1 Khái ni m r i ro m t kh

.....................................................

ng r i ro m t kh

2.3.3. Các nguyên nhân d

n r i ro m t kh

.....................................

......................


c kh o các nghiên c u liên quan: ................................................................ 20
2.4.1.Nghiên c

c ngoài: ...................................................................................20

2.4.2.Nghiên c

c .................................................................................... 23

Tóm t

..................................................................................................... 29
TH C TR NG V

V N CH

S

H U VÀ R I RO M T KH

A CÁC NH™ VI T NAM .......................................... 30

3.1 Gi i thi

..............................................................................................30

3.2 Th c tr ng ho

ng c a các NH™ Vi

n 2013-2015: .......

3.2.1 Tình hình T ng tài s n: .................................................................................... 30
3.2.2 Tình hình V n ch s h u: .............................................................................. 31
3.2.3 Tình hình l i nhu n ròng: ................................................................................ 32
3.2.4 Tình hình Chi phí ho
Tóm t

ng: ........................................................................... 33
..................................................................................................... 34
U VÀ K T QU

NGHIÊN C U TH C

NGHI M ................................................................................................................... 35
4.1. Gi i thi

.............................................................................................35

4.2. Thi t k nghiên c u ............................................................................................ 35
4.3. Mô hình và gi

thuy t nghiên c u...................................................................... 36

4.4.Thu th p và x lý d li u. ................................................................................... 45

ng: ............................................................................
4.6. Các ki

nh: ................................................................................................... 49

4.7. Th ng kê mô t
4.8 K t qu
Tóm t

m u nghiên c

a các bi n: ................

ng mô hình: ............................................................................... 54
..................................................................................................... 64
T LU N VÀ GÓP Ý ..................................................................... 66

5.1. Các góp ý nh m h n ch

r i ro m t kh

i t i Vi t Nam. .......................................................................................... 66
5.2.1. Góp ý nh

l

v n ch

s

h u trên t ng tài s n t i Ngân

i: ............................................................................................................... 66


5.2.2. Góp ý v t

l

trên t ng tài s n t

5.2.3. Góp ý nh
5.2. Ki n ngh

nv

i: ..
ng t

iv

5.3. H n ch

c Vi t Nam.....................................
ng nghiên c u ti p theo. ............................................................ 72

5.4. K t lu n chung ................................................................................................... 73
TÀI LI U THAM KH O
PH L C 1: TH NG KÊ MÔ T VÀ MA TR N H
PH L C 2: K T QU H I QUY MÔ HÌNH
PH L C 3: CÁC KI
PH L C 4: K T QU

NH
NG MÔ HÌNH B

I THI U T NG QUÁT KH THI

S


DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
STT

Ký hiệu

Tiếng Việt

viết tắt

1

ACB

2

Agribank

Từ tiếng Anh
Asia Commercial Joint Stock
Bank

Ngân hàng ™CP Á Châu

Ngân hàng Nông nghi p và Phát tri n Vietnam bank for Agriculture
Nông thôn Vi t Nam
and Rural Development
Joint Stock Commercial Bank
for Investment and
Development of Viet Nam

3

BIDV

4

CPI

5

EAB

6

Eximbank

7

FEM

8

FGLS

9

GDP

T ng s n ph m qu c n i

10

GSO

T ng c c Th ng kê

11

HDBank

12

MB

13

NHNN

c Vi t Nam

14

NH™

i

Vi t Nam
Ch s giá tiêu dùng

Consumer Price Index
Dong A Commercial Joint
Stock Bank

Ngân hàng ™CP Xu t nh p kh u
Vi t Nam
ng c

Vietnam Export Inport
Commercial Joint Stock Bank
nh

Fixed Effects Model
Feasible General Least Square

t ng quát kh thi

Gross Domestic Product
General Statistics Office Of
Viet Nam

Ngân hàng ™CP Phát tri n Nhà TP
HCM
Ngân hàng ™CP

i


15

REM

16

Sacombank

17

SCB

Ngân hàng ™CP Sài Gòn

18

SHB

Ngân hàng ™CP Sài Gòn

19 Techcombank

ng ng u nhiên Random Effects Model
Saigon Thuong Tin
Commercial Joint Stock Bank

Tín

Saigon Joint Stock
Commercial Bank
Hà N i

Ngân hàng ™CP K
Nam

Saigon Hanoi Commercial
Joint Stock Bank
Vietnam Technological and
Commercial Joint Stock Bank

20

™CP

i c ph n

Joint Stock Commercial

21

VAR

Mô hình vector t h i quy

Vector Autoregression

22

VIB

Ngân hàng ™CP Qu c t

Vietnam International and
Commercial Joint Stock Bank

23

Vietcombank

Ngân hàng ™CP Ngo
Nam

Joint Stock Commercial Bank
for Foreign Trade of Vietnam

24

Vietinbank

Nam

Vietnam Joint Stock
Commercial Bank for Industry
and Trade

25

VPBank

Ngân hàng ™CP Vi t Nam Th nh
ng

Vietnam Joint Stock Bank For
Private Enterptise


DANH MỤC BẢNG BIỂU
B ng 2.1. T ng h p các nghiên c u liên quan .......................................................... 25
Bi

3.1. T ng tài s n bình quân c

Bi

3.2. V n ch

s

n 20

h u bình quân c

2015. .......................................................................................................................... 31
Bi

3.3. L i nhu n ròng bình quân c

n

................................................................................................................................... 32
Bi

3.4. Chi phí ho

ng bình quân c

2015. .......................................................................................................................... 33
B ng 4.1. T ng h p các bi n trong mô hình nghiên c u .......................................... 44
B ng 4.2. Th ng kê các ngân hàng và ngu n d li u nghiên c u: ...........................46
B ng 4.3. K t qu

th ng kê mô t ............................................................................. 50

B ng 4.4: Ma tr n h s
B ng 4.5: Ki

......................................................................... 52
ng tuy n gi a các bi

B ng 4.6. K t qu

ng mô hình (1) b

B ng 4.7. K t qu

ng mô hình (1) b

B ng 4.8. K t qu

ki m

B ng 4.9. K t qu

ki

B ng 4.10. K t qu
B ng 4.11. K t qu
Least Square

nh Modified Wald: .......................................................... 56
nh Wooldridge: ............................................................. 57
ng mô hình (1) b
ng mô hình (2) b

FGLS ................................................................................................ 61

B ng 4.13. K t qu
Least Square

nh Hausman Test: ........................................................... 56

FGLS ................................................................................................ 57

B ng 4.12. K t qu
Least Square

ki

c l p.....................................

ng mô hình (3) b

FGLS ................................................................................................ 63


1

CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU CHUNG.
1.1. Giới thiệu vấn đề nghiên cứu.
Bên c nh r i ro tín d ng, trong các nghiên c u g

a Laetitia, Strobel

và Frank (2013), Mohamed Aymen Ben Moussa (2015)
m tv
s

y r i ro m t kh

trí quan tr ng trong các lo i r i ro do có

t n t ic a m

h

gia.R i ro m t kh

th ng tài chí

t trong nh ng r

ng

c bi t khi các cu c kh ng ho ng trên ph m vi toàn c u nói chung

t ng khu v c nói riêng liên ti p x y ra.
M c tiêu chính c a lu

ng c a v

n r i ro m t kh
hình tác gi

t qu

ng các h

ra các gi i pháp nh mgi m thi u r i ro m t kh

các NH™ t i Vi t Nam.
Nghiên c

c th c hi

pháp nghiên c u
d ng mô hình th
thanh toán.

u tiên, d a

xu t b iMohamed Aymen Ben Moussa (2015)
hi n m i quan h

c ti p theo,

pháp

c
gi a v n ch

s

h u và r i ro m t kh

ng mô hình v i d

li u b ng b

ng c

nh Hausman
các ki

xây

ng ng u nhiên (Ra
c th c hi n

l a ch n gi a random effects hay fixed effects và

nh khác nh m ki m tra các hi
iv id

ng tuy n, t
li u b ng. K t qu

ct

mô

c phân tí
Nghiên c u s

d ng m u bao g m 15 NH™ chi m trên 80% th

hàng t i Vi t Nam (Báo cáo ngành ngân hàng Vi t Nam, 2014).D
th p t

các ngu

(GSO),

: Ngân hàng

ph n ngân

li u

c thu
c (SBV), T ng c

- 2015 c a 15 NH™: Agribank, Ex

Vietinbank, Vietcombank, BIDV, Sacombank, SCB, VIB, MB, Techcombank,
VPBank, ACB, EAB, HDBank, SHB.


2

1.2. Sự cần thiết của vấn đề nghiên cứu.
Theo Nguy

th ng NH™

i v i m i qu c gia, góp ph n thu hút v n và cung
kinh t . Ho

ng các kho n tín d ng cho n n

ng kinh doanh c a NH™ ph

m b o kh

an toàn và sinh l
iv is

m b o kh

t n t i và phát tri n c a các ngân hàng. Kh
c hi u là kh

t i m i th

ng t c th i nhu c u rút ti n c a k

m phát sinh. Khi ngân hàng m t kh

n n kinh t

m. Th c t

ho ng kinh t

th

gi

c ki m ch ng q

2008 v a qua, r i ro c a các kho n tín d

chu n kéo theo tình tr ng m t kh

n c a nh

công ty l
kinh t M
Trong nh

c bi t sau cu c kh ng ho ng kinh t
2008, các nghiên c

nguyên nhân d
tri n các công c

t

c không ng ng

n r i ro m t kh

a các NH™ nh

qu n lý r i ro này. Nhi u nguyên nhân khách quan và ch

c các nhà nghiên c u trong và ngoài n
Tuy nhiên, v

c ch ra.
c tranh lu

kh

ng c a v

a các NH™ V n ch

m t ngân hàng. V n ch

s

h u không ch

hàng mà còn giúp các ngân hàng ch

tài tr

s

h u là h t s c quan tr

cho các kho

an

ng trong ho

m b o uy tín c a ngân hàng. Tuy nhiên m i q

v n ch
s

s

h u và r i ro m t kh

nghiên c u c a Godlewski (2004), Abba và c ng s

Ben Moussa (2015) th y r ng v n ch
tb
s

a ngân hàng khá ph c

m h n ch

h u, nên ngân hàng có th

thi t h
gi m b

(2013), Mohamed Aymen

s h u giúp gi m thi u r i ro. V

c xem
a, do s

d

ng tham gia vào các
t


3

Aggrawal và Jacques (2001), Shu Ling Lin và c ng s

(2005), Dao và Ankinbrand

(2014) l i tìm th y b ng ch ng cho r

i quan h

i ro. V n và r i ro ngân hàng có th

cùng chi u, t c là

di n ra m i quan h

cùng chi u

nh ng r i ro v

tr c l

ti n g i (Demirguc-Kunt và Kane, 2002). Tuy nhiên, Rime (2001) l i cho r ng
không có m i quan h

gi a r i ro và v n trong ngân hàng.

T i Vi t Nam, ho
r ng v i h

th ng tài chính ngân hàng khu v c và th

phát tri n nhanh c

theo chi u sâu và chi u r ng. S

gi i, h

th ng ngân hàng s

phát tri

ng các công c

tài chính và ho
i ro m t kh
v n ch

s

h u l i chi m t

l

. M t khác, t i m t s

nh

trong t ng ngu n v n c

th nói trong b i c nh Vi t Nam hi n nay vi c xem xét m i quan h
h u và r i ro m t kh

gi a v n ch s

n thi t. B i vì, vi

chi

ng v n ch

hàng s

N

s

h

n r i ro m t kh

giúp cho vi c xây d ng các chính sách qu n lý phù h p. Xu t phát t

lý do

Vốn chủ sở hữu và rủi ro mất khả năng thanh toán của các ngâ
hàng thương mại Việt Nam

n thi t và phù h p.

1.3. Mục tiêu nghiên cứu.
tài t p trung vào nghiên c u các v
-

Nghiên c u

-

Ki

sau:

ng c a v n ch

s

h

n r i ro m t kh

toán.
nh mô hình

kh

t

ng c a v n ch

s

h

n

a các NH™ t i Vi t Nam.
-

xu t các gi i pháp gi m r i ro m t kh

NH™ t i Vi t Nam.
1.4. Câu hỏi nghiên cứu.
c nh ng m c tiêu nghiên c u trên, lu
sau:

n tr

l i các câu h


4

-

Mô hình nào phù h

r i ro m t kh

NH™ Vi t Nam?
-

M

ng c a v n ch

toán t i các NH™ Vi

h u

n r i ro m t kh

nào?

xu t

-

s

gi m r i ro m t kh

i các NH

Nam?
1.5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.

Đối tượng nghiên cứu: m i quan h

gi av n ch

s

h u và r i ro m t kh

a các NH™ Vi t Nam.
Phạm vi nghiên cứu: Do gi i h n v
l c tài chínhnênnghiên c u d

th i gian nghiên c

ki n ti n hành t i 15 NH™: Agribank, Eximbank,

Vietinbank, Vietcombank, BIDV, Sacombank, SCB, VIB, MB, Techcombank,
VPBank, ACB, EAB, HDBank, SHB. M
NH™ trong m u nghiên c

n cu
m trên 80% th

ph n ngân hàng t i Vi t Nam

(Báo cáo ngành ngân hàng Vi t Nam, 2014).
D

li

c thu th p t

ck

ngân hàng trên t
1.6. Phương pháp nghiên cứu.
Lu

d

ng d a trên ng

Mohamed Aymen Ben Moussa (2015) nh m xây d ng mô hình th
h gi a v n ch

s h u và r i ro m t kh

hi n m i quan
b ng ph n m m

d li u Panel Data. Mô hình nghiên c u c th

(1)
-core là bi n ph
toán c a NH™. Ch

s

Moussa (2015) do có nhi u c i ti

thu

i di n cho r i ro m t kh

xu t c a Mohamed
i Boyd và Graham (1986). C th :


5

Các bi
t

cl

c tín

nhiên c a t ng tài s n, T

l

v n ch

s

h u trên t ng tài s n (CAP), T

l

t ng

trên t ng tài s n (TLA), L i nhu n ròng trên t ng tài s n bình quân (ROA),
L i nhu n ròng trên t ng v n ch

s h u (ROE); Chi phí ho

(CEA), T ng ti n g i trên t ng tài s n (DEPO), V n ch
(CPC); Chi phí lãi trên t

ng trên t ng tài s n
s

h u trên t

(CFC), T

ng GDP (TPIB)

l m phát (TINF)
Mô hình nghiên c

xu

hi n t i các qu c gia trên th
dành cho d

gi i. Tác gi

li u b

s

các nghiê

d

ng c

(Random Effects), Ki

nh Hausman là m t trong nh

ch n gi a random effects hay fixed effects; N

c ch n có x y ra hi

ng t

i qua các th c th
i thi u t ng quát kh

Least Square
ch

FGLS)

kh c ph c hi

ng này.

s h u lên r i ro m t kh

n

t i NH™ Vi t Nam b ng ph n

Stata v i d li u b ng (Panel Data).
Ngu n d

li u: d

hàng N

li u

c thu th p t

các ngu

c, T ng c c th ng kê (GSO),

Agribank, Eximbank, Vietinbank, Vietcombank, BIDV, Sacombank, SCB, VIB,
MB, Techcombank, VPBank, ACB, EAB, HDBank, SHB..
1.7. Ý nghĩa khoa học của đề tài nghiên cứu.
Về mặt lý luận:
K t qu

nghiên c u t ng k t các lý thuy t v

toán t i NH™ v

cung c
ch

v n ch

s

h u và r i ro thanh

khái ni m, m
lý thuy t v

s h u t i r i ro m t kh

thi

nghiên c u
a các NH™ Vi t Nam.


6

Về mặt phương pháp:
, d a vào ngu n d
v n ch

s

h u

li u nêu trên, tác gi

n

n r i ro m t kh

a các NH™ Vi t N
ng cùng v i s

S

d ng d

h

tr

c a ph n

li u b ng v

Effects

ng ng

ng c

nh (Fixed Effects).Ki

Random Effects và Fixed Effects. Tác gi

i thi u t ng quát kh
ph c hi

s

l a

d

n

thi (Feasible General Least Square

kh

ng t

i qua các

, nghiên c
Nghiên c u c a tác gi

ng cho các nghiên c u ti p
s

d

ng

n r i ro m t kh

ti p theo có th

ng c a v

a các NH™ t i Vi t Nam. Các nghi

ti p t c m

r ng nghiên c u này c

chi u r ng, các nghiên c u ti p theo có th
ng c a v n ch

s

h

m

v

chi u r ng l n chi u sâu. V

r ng vi c xây d ng mô hình tác

i v i các lo i r i ro khác c a h

chi u sâu, các nghiên c u khác có th m r ng kích

th ng ngân hàng. V

c m u v i các công c

nh

ng khác.
Ý nghĩa về mặt thực tiễn:
,s
ch

s

h u

d ng

ng m

n r i ro m t kh

a các NH™ Vi t Nam

cung c p m t b ng ch ng th c nghi m v

m i quan h

ng c a v n ch s h
t i Vi t Nam

này. Bài nghiên c u

ng

n r i ro m t kh
ys

bi

ng v n ch

kh

s

h

ng kinh doanh c a NH™
, thông qua k t qu

nh ng ki n ngh

v

v n ch

ng c a mô hình h i quy, tác gi
s

h u trong vi

thanh toán. T vi c nh n bi t các nhân t
r i ro m t kh

và m

thanh toán, tác gi

qu n tr r i ro m t kh

ng c a các nhân t
ts

góp ý nh m nâng cao

i v i các nhà qu n lý ngân


7

1.8. Kết cấu của luận văn.
Lu n

g m

Trình bày t ng quan v

tài nghiên c u bao g m lý do ch

tài, m c

tiêu nghiên c u, câu h i nghiên c u, ph m vi nghiên c

tài.

t liên quan và các nghiên c

c th c h

thành mô hình nghiên c u và các gi thi t nghiên c u.
Nêu tóm t t th c tr ng v n ch

s

h u và m t s

c a các NH™ Vi t Nam nh

ch

tiêu ho

.

Nêu lên trình t

c hi n nghiên c

ng m u c n thu th p.
Trình bày k t qu

nghiên c u th c nghi m v

h u và r i ro m t kh

m i quan h

i các NH™Vi t Nam.

góp ý
x

gi a v n ch

phòng ng a v i r i ro m t kh
và k t lu n chung.

s


8

CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ VỐN CHỦ SỞ HỮU VÀ RỦI RO
MẤT KHẢ NĂNG THANH TOÁN
2.1. Giới thiệu chương.
C

mm

ro m t kh

i thi u các lý thuy t v

v n ch

s

thanh toán t i NH™ và gi i thi u mô hình nghiên c u

này g m các ph n chính sau: (1): Lý thuy t v n ch
thuy t v

r i ro m t kh

s

h u t i NH™; (2): Lý

thanh toán t i NH™

ng c a v n

h u t i r i ro m t kh

c kh o các nghiên c u l

2.2. Vốn chủ sở hữu của ngân hàng thương mại
2.2.1. Khái niệm vốn chủ sở hữu của Ngân hàng Thương mại.
Theo Peter S.Rose (2012
h

v n ch

s

iv

h u có m

c bi t. V n ch

i nh

i ch

ngân hàng, bao g m ch

s

h u là ngu n ti

y u là c

phi u, các

d tr và l i nhu n không chia.
S. Rose (2012), v n ch
quan tr

i v i ho

s

h

t vai t

ng kinh doanh h

m b o cho h

trong dài h n c a m t t ch c tài chính.
V n ch

s

h u c a NH™ là ngu n v n riêng c a Ngân hàng do ch

h

c b

s

sung trong quá trình kinh doanh (T

Hoàng, 2011).
i v i các NH™, v

n, theo

mà các c

p, v n ch

s h

nh p c a ngân hàng trong

n ngu n v n c a ch

các ho

lý N

ng, v n ch

s

h un

ngân hàng dành cho vi c h

y bao g m các qu
c g i là ngu n v n c a các c

ch

h u là kho n t

n th

Theo

c nhìn nh

s

s h u có th
c, v

tích t

i qua quá trình ho

c gi m xu
v

c a v n ngân hàng là tr ng y

x y ra cu c kh ng ho ng tài chính toàn c u khi n m t trong nh ng gi i pháp mà

iv


9

chính ph

m ts

c hay s

d

c u vãn h

qu c h u hóa, s d ng ngu n v n c a chính ph

th ng ngân hàng là c u tr

c u vãn s

s

và

c a các ngân

hàng.
2.2.2. Thành phần vốn chủ sở hữu của Ngân hàng Thương mại.
2.2.2.1. Nguồn hình thành vốn chủ sỡ hữu
Vốn điều lệ
hình thành khi ngân hàng

,

ngân hà
quy

ngân h

ý

Ngân hàng

Vốn hình thành trong quá trình hoạt động
Theo Edward (2004), ngân hàng
:
,n


10

Ngân hàng

ngân hàng,
ngân hàng
và

,t
N

n
vào

mà vào các kh
ngân hàng
Quy mô
ngân hàng, và t

.

ngân hàng


11

ngân hàng
v

.

2.2.2.2. Phân loại theo Hiệp ước Basel

(BaselCom
Supervision - BCBS)
ngân hàng

mà các ngân hàng
tên

.H

.
Basel II

hay v

1 (Core Capital, hay Tier 1 Capital):
ngân hàng

ngân hàng

hay

ngân hàng

2 (Supplemental Capital, hay Tier 2 Capita

ngân hàng trong qu
v


12

v
Basel II, V

:

(Revaluation Reserves),
,
,

ngân hàng
2.2.3. Vai trò của vốn chủ sở hữu đối với hoạt động kinh doanh tại Ngân hàng
Thương mại
Theo Lê Th

L i (2013), vai trò c a v n ch

s

h

i v i ho

ng kin

doanh t i NH™ bao g m:
Vai trò quan trọng trong việc hình thành NH™
i v i NH™, v n ch

s

kinh doanh c a ngân hàng. V n ch
kinh doanh, ngân hàng không th
v n ch

s

ngân hàng có nhi u th
th

s

h u

NH™ t

ng

ch c ho

kinh doanh n u không có

c bi t trên t

ng ch ng khoán. Nh ng ngân hàng có v n ch s h u l n
m

a, v n ch

ch c tín d ng, t o th

vì th , có th

thi u trong ho

ch c kinh doanh lo i

u tiên trong vi c ch p hành pháp lu

lu t các t

không th

th c hi n các nghi p v

h u. Ngân hàng là t

ng ti n t và th

h u là nhân t

nói v n ch s

h u

s

c h t là lu

m nh và thu n l i trong kinh doanh ti n t . Chính

u tiên trong chu k kinh doanh c a ngâ


13

ng xuyên chú ý t i vi
h u trong su t quá trình ho
l p theo quy

ng. Vì v y, ngoài v n ch s

nh c a pháp lu t, các ngân hàng ph
ng v n ch

h u

u khi thàn

ng xuyên tìm bi

s h u trong quá trình ho

ng kinh doanh.

Vai trò quyết định khả năng thanh toán và năng lực cạnh tranh của
Ngân hàng:
Theo Lê Th

L i (2013), trong n n kinh t

quy mô ho

th

t n t i và m

i các ngân hàng ph i có uy tín l n trên th
c th

hi

ch t

kh

ngu n ti n g i c a

y ngân hàng ph i

hàng có yêu c u rút ti n.

ng nhu c u chi tr

i v i ngân hàng có quy mô v n ch

s

h u nh

nhu c u vay khi nhu c u vay v n trên th
v i quy mô nh , d

tr

ngu n v n huy
hi n d

tr

ít, ngân hàng d
c.

th

ch

l

c nh

c uy tín ngày càng cao. Kh

ho

ng c nh tranh có hi u qu

thu n v i v n ch

v n

ng kinh doanh v i quy mô ngày càng m

c a ngân hàng. Vì v y n u lo i tr

c a ngân hàng t

h u l n, ngân hàng t

d ng c a ngân hàng càng l n. V i ti

h u l n, ngân hàng có th

r ng, ti n hành các ho
cao v

ngv n ch s
ng th i v n th

ngân hàng càng cao thì v n kh
s

s

n u cho vay

kh
t

k

ng l n, m

m t kh
c l i, v i

c a n n kinh t
ch

ng.

n sàng thanh toán, chi tr

hàng c a ngân hàng. Ph n l n v n c a ngân hàng hình thành t
khách hàng

r

s

nh m gi

các nhân t

ch

tín, v a nâng

khác, kh

h u c a ngân hàng nói chung và v i v n

s h u kh d ng c a ngân hàng nói riêng.
Vai trò quyết định trong hoạt động kinh doanh ngân hàng
Th c t

nghi p v

c a ngân hàng là ti
ngu n v n ch
m

r ng quan h

tín d ng, ch

s

cho vi c thu hút ngu n v n (Lê Th
h u l n t o ra nhi u l i th

c nh tranh cho các NH™ trong vi c

tín d ng v i các thành ph n kinh t
ng v

L i, 2013). Tuy nhiên,

xét c

th i gian, th i h n cho vay, hay quy

v

quy mô, kh

ng

nh m c lãi su t phù


14

h p

thu hút ngày càng nhi u khách hàng, doa

ng c a ngân hàng s

t o ra nhi u nhi u t
u ki
v t ch t k

m

ng th i v n ch

vi c s

s

b

sung thêm v n

thu t và quy mô ho

ng c a n

h u c a ngân hàng l n s

t o ra thu n

d ng t ng hòa các ngu n v

kh
cho vay mà còn m

r ng các hình th c liên doanh liên k t, kinh doanh d ch v

mua, mua bán n , kinh doanh trên th
kinh doanh này s

ng tài chính.

ng hóa các ho

góp ph n phân tán r i ro trong ho

v n ch s h u cho ngân hàng,
Xu t phát t

c c nh tranh trên th

vai trò c a ngu n v n ch

s

h u trong ho

i v i n n kinh t

ph
d ng v n ch

s

h u là ti

ng.

ng kinh doanh

nên ngu n v n ch

c b o toàn và không ng ng m

qu s

n

ng kinh doanh và t o thêm

ng th

c a ngân hàng và t m quan tr

thuê

s

h u

r ng quy mô, nâng cao

quan tr ng quy

nh s

c a ho

t n t i và phát

ng nhu c u v n cho

ra, v n ch

s

h u c a ngân hàng d i dào s

t

u ki

mb

c thi chính sách ti n t , góp ph n
i ti n

nt

hàng trong n n kinh t .Vì v y, nâng cao hi u qu

h u là s c n thi t trong quá trình ho

ng c a NH™

ng v n ch

t tc

s

các qu c gia.

Giúp ngân hàng mở rộng quy mô hoạt động kinh doanh
V n ch

s

h u c a Ngân hàng quy

ng tín d ng. Trên th c t ,
ho

nh vi c m

r ng hay thu h p kh i

các NH™ có quy mô v n nh

ng có ph m vi

ng kinh doanh, kho n m
n kh

v n c a các t

c nhu c u v n vay c a doanh nhi p. H
hàng và không t n d
ngu n v n ch
m

s h u d i dào s

r ng quan h

ch
s

m

i kinh doanh. Trong khi t i các ngân hàng có
c nhu c u v

tín d ng v i nhi u doanh nghi p và th

v n l n, c

u

ng tín d ng. Ngu n


15

v n ch

s

h u l n còn giúp Ngân hàng ho

ng kinh doanh v i nhi u lo i hình

liên doanh liên k t, d ch v
kho

thuê mua tài chính, kinh doanh ch

Các hình th c kinh doanh này không nh ng giúp phân tán r i ro và t o

thêm v n ch

s

trên th

h u cho Ngân hàng mà còn
ng. Vì v y, v n ch

s

h u có vai trò quy

nh trong ho

ng

doanh c a Ngân hàng.
2.3. Lý thuyết về rủi ro mất khả năng thanh toán của Ngân hàng Thương mại
2.3.1 Khái niệm rủi ro mất khả năng thanh toán
R i ro m t kh
c

ng

c bi t khi các cu c kh ng

vi toàn c u nói chung và t ng khu v c nói riêng liên ti p x y ra. Tuy nhiên khái
ni m v

r i ro m t kh

c pp

nghiên c u.
Theo Lastra và Schiffman (1999), tình tr ng m t kh
ng hai cách. Th
nh
tr

toán có th

nh

th t b i tron

n h n. Th
t quá tài s n trên b

ik

kh

y có th

t bi n c

ch c không th

th c hi

b t ng

x y ra khi m t cá nhân ho

tài chính c

h n thanh toán. R

ng có th d

hi u r n

iv

n vi c phá s n c a t ch c.

i v i ngành ngân hàng, r i ro m t kh
hàng m t kh

t hi n k

các kho n n

này s

ng ki t qu

v

n. C

n vi c

sáp nh p v i ngân hàng khác nh m t o ra m t ngân hàng m i v ng m
b ov

quy n l i c

i cho vay. R i ro m t kh

thanh kho n b i r i ro thanh kho n ch
do không chuy
ro thanh kho n không d

tình tr ng nh t th i ngân hàng thi u kh

i k p các tài s n ra ti

n vi c phá s n hay h p nh t, sáp nh p ngân hàng.


16

2.3.2. Đo lường rủi ro mất khả năng thanh toán
Trong nh

u nghiên c

ng r i ro m t kh

n các nghiên c u s

d n

ng r i ro m t kh
ch
s n c a các doanh nghi

c

Altman (1968). Nghiên c u s
d

báo vi c phá s n. Ch

s

un

d ng mô hình h i quy xác su t (logit) v i 5 bi

s Z n m trong kho ng c th

s

k t lu n doanh nghi

phá s n hay không.
Tuy nhiên, trong bài nghiên c u này chúng tôi mu

c

c t o ra b i hai nhà nghiên c u Boyd và Graham (1986), ch s
s d ng cho vi

y ra m t kh

tín d ng nói chung và h
khi s d ng ch

Ch

s

s

th ng ngân hàng nói riêng. Và trong bài nghiên c u này,

Z

s

c t o ra nh

hàng. Và ch

này chuyên

s

i ro m t kh

Z càng th p thì m

hàng càng th p. Ch

s

Z th

Z c a Boyd và Graham (1986). Ch s

r i ro m t kh

hi n vi c gi m thu nh p s

làm thâm h t v n, t

khi n ngân hàng lâm vào tr ng thái ki t qu
này nh m

ng s

nh c a ngân hàng và có t

l

thu n v i kh

c a ngân hàng, t c là giá tr Z càng cao thì r i ro m t kh

càn

2.3.3. Các nguyên nhân dẫn đến rủi ro mất khả năng thanh toán
Nguyên nhân khách quan:
, do lãi su t bi
s
ti

bi

ng c a lãi su t. Lãi su
ng h p lãi su
h hàng vay gi m t

n tài chính có tính nh y c m v i

ng. D
i
rút ti

c vay m

ng l n

n tâm lý c

g
h n ch

tr

lãi nhi