Bài giảng chính sách thương mại quốc tế phần II, chương 4+5

Chương 4

Hi u qu kinh t c a
ho t đ ng ngo i thương


Hi u qu kinh t c a ho t đ ng ngo i thương
I.

Khái ni m, phân lo i hi u qu kinh t ho t đ ng ngo i
thương
II. H th"ng ch# tiêu đánh giá hi u qu kinh t ngo i
thương
III. Phương pháp xác đ'nh m t s" ch# tiêu hi u qu kinh t
ho t đ ng ngo i thương
IV. Nh+ng bi n pháp ch y u đ. nâng cao hi u qu kinh t
ngo i thương


I. Khái ni

m, phân lo i hi u qu kinh t ho t
đ ng ngo i thương

1.1. Khái ni m
• KN: Hi u qu kinh t là m t ph m trù so sánh th. hi n m"i
quan h gi+a cái ph i b5 ra và cái thu v7 đư8c.
• Phân bi t Hi u qu và K t qu
•
Hi u qu KTNT = K t qu đ;u ra
Chi phí đ;u vào

• Hai y u t" nh hư=ng đ n trao đ>i ngo i thương:
– SA khác nhau gi+a chi phí sx dân t c và chi phí sx qu"c
t ph n ánh mCc chi phí trung bình c a các nưEc khác
nhau trên th giEi
– Hi u qu ngo i thương xuFt hi n trên cơ s= sA khác
nhau v7 chi phí s n xuFt trong nưEc c a các hàng hóa
khác nhau


1.2. Phân lo i hi u qu kinh t ngo i thương
• Hi u qu kinh t cá bi t và hi u qu kinh t xã h i c a
n7n kinh t qu"c dân
– Hi u qu kinh t cá bi t: thu đư8c tJ ho t đ ng ngo i
thương c a tJng DN, tJng thương vL, mMt hàng => th.
hi n = doanh l8i
– Hi u qu kinh t xã h i: nh+ng đóng góp c a ho t đ ng
ngo i thương vào vi c phát tri.n nhi7u mMt kinh t xã h i


1.2. Phân lo i hi u qu kinh t ngo i thương
• Hi u qu chi phí b phOn và chi phí t>ng h8p
– Quy luOt giá tr':
– Chi phí b5 ra: Chi phí lao đ ng xã h i, cL th.
• Giá thành sx (NVL, nhân công, bao bì,U )
• Chi phí ngoài sx (NCPT, vOn chuy.n, b o qu n, thu )

– NguWn g"c hi u qu KTNT: tJ k t qu và chi phí
sx trong nưEc

1.2. Phân lo i hi u qu kinh t ngo i thương
• Hi u qu tuy t đ"i và hi u qu so sánh
– MLc đích xác đ'nh hi u qu
• Th. hi n và đánh giá trình đ sd các lo i chi phí
• Phân tích, luOn chCng v7 kinh t đ. tìm phương án
t"t nhFt

– Hi u qu tuy t đ"i: mCc l8i ích thu đư8c trên
lư8ng chi phí b5 ra
– Hi u qu so sánh: so sánh các ch# tiêu hi u
qu tuy t đ"i các phương án vEi nhau
• 2 ch# tiêu trên vJa quan h chMt chY vJa đ c lOp
tương đ"i


II. H th"ng ch# tiêu đánh giá hi u qu KTNT
2.1. Tiêu chuZn hi u qu KTNT
• Hi u qu KT th. hi n = 2 mMt:
– Lư8ng: m"i tương quan gi+a k t qu và chi phí
– ChFt: ti t ki m lao đ ng xã h i, tăng NSLĐXH,
phát tri.n kinh t xã h i => Tiêu chuZn c a hi u
qu

• Hi u qu xuFt phát tJ l8i ích c a xã h i, DN
và ngư^i lao đ ng => nh+ng l8i ích v7 mMt
kinh t , chính tr', xã h i
• Tiêu chuZn hi u qu KTNT bi.u hi n gián
ti p qua m t h th"ng ch# tiêu

2.2. H th"ng ch# tiêu hi u qu KTNT
Ch# tiêu t>ng h8p

NV
HQNT = N
P

Nv : Thu nhOp qu"c dân đư8c s_ dLng
Np : Thu nhOp qu"c dân đư8c sx ra
• HQNT >1: Ngo i thương làm tăng thu nhOp qu"c dân
• HQNT <1: Ngo i thương làm gi m thu nhOp qu"c dân
Ý nghĩa:
– Ch# tiêu đi7u ki n thương m i

Px1
Tc =
Px0

:

Pn1
Pn0

Tc: Đi7u ki n thương m i
x, n: Ch# s" giá xuFt khZu, nhOp khZu
1, 0: Th^i kỳ tính toán và th^i kỳ g"c

• Tc >1: c i thi n các m"i quan h trao đ>i
• Tc <1: h y ho i các m"i quan h trao đ>i
Ý nghĩa:

2.2. H th"ng ch# tiêu hi u qu KTNT
Các ch# tiêu bi.u hi n hi u qu cL th. c a các ho t đ ng XNK
• Ch# tiêu l8i nhuOn XK, NK
• Ch# tiêu so sánh giá XNK so vEi giá qu"c t
• Ch# tiêu so sánh DTXK vEi giá thành XK trong nưEc (tính ra ti7n
VN)
• Ch# tiêu so sánh DTNK vEi chi phí NK (tính ra ti7n VN)
• Ch# tiêu so sánh giá c NK gi+a các khu vAc th' trư^ng và gi+a
các thương nhân
• Ch# tiêu hi u qu XNK k t h8p tính cho c nưEc hay tJng d'ch
vL đ>i hàng riêng le

Giá tr' ti7n t :
• Quy đ>i ra USD đ. so sánh vEi giá qu"c t
• Tính ra đWng VN theo th giá hi n hành liên ngân hàng đ. so
sánh vEi chi phí NK và DTXK trong nưEc

Phương thCc thanh toán:
• XNK tr ti7n ngay: không tính đ n lãi suFt tín dLng
• XNK tr ti7n sau: tính đ n lãi suFt tín dLng


III. Phương pháp xác đ'nh m t s" ch# tiêu
hi u qu kinh t ho t đ ng ngo i thương
– Giá thành XK (CPxk)
– Giá thành NK (CPnk)
3.1. Xác đ'nh m t s" ch# tiêu hi u qu tài chính ho t đ ng kinh
doanh XNK

• Đánh giá các th l sinh l^i:
– Th suFt ngo i t xuFt khZu

RXK

DT XK (ngo i t )
=
CPXK (n i t )

– Th suFt ngo i t nhOp khZu

RNK =

DT NK (n i t )
CPNK (ngo i t )


L8i nhuOn và th suFt l8i nhuOn
• L8i nhuOn:
LN = DT – CP
LN phL thu c vào nhi7u y u t": nk lAc c a DN, các y u t"
đ;u vào, thu , bi n đ ng th' trư^ngU
• Th suFt l8i nhuOn:
Tính theo giá thành Tính theo v"n kinh Tính theo
(hi u qu c a m t doanh (h s" sinh doanh thu
đơn v' chi phí )
l^i c a v"n)

LN
Pz =

CP

LN
Pv =
Vcđ + Vlđ

LN
Pdt =
DT


L8i nhuOn và th suFt l8i nhuOn
• Th^i gian hoàn v"n: kho ng th^i gian mà v"n đ;u tư b5 ra
có th. thu hWi đư8c nh^ l8i nhuOn và khFu hao cơ b n thu
đư8c hàng năm.
CT:

Vdt
Tv =
P + Kc

• Vdt: T>ng lư8ng v"n đ;u tư hàng năm
• Kc: MCc khFu hao cơ b n hàng năm
• Tv càng ngnn hi u qu càng cao
• H s" hoàn v"n đ;u tư

E=

1
LN + Kc

=
Tv
Vdt


3.2. Hi u qu tài chính c a ho t đ ng ngo i
thương trong đi7u ki n có tín dLng
M t s" khái ni m
Lãi tCc
Lãi suFt
Đánh giá hi u qu tài chính các h8p đWng mua bán ch'u
Lãi tCc đơn: Tính theo v"n g"c mà không tính thêm lãi tích
lũy phát sinh = các th^i đi.m trưEc đó:

I=V.i.t
Lãi tCc ghép: Lãi c a th^i kỳ trưEc đư8c c ng vào v"n g"c
đ. tính lãi cho th^i kỳ sau
• T>ng v"n và lãi t i th^i đi.m t (Giá tr' tương lai):

Vt = V . (1+i)t
• Lãi tích lũy đ n th^i đi.m t:

It = Vt – V = V. (1+i)t – V
= Vi + Vi2 + Vi3 +U+ Vit


3.2. Hi u qu tài chính c a ho t đ ng ngo i
thương trong đi7u ki n có tín dLng
Đánh giá hi u qu tài chính ho t đ ng kinh doanh brng
phương pháp hi n giá

• Giá tr' hi n t i (hi n giá)

V=

Vt
(1+i)t

s Giá tr' c a đWng ti7n thay đ>i theo th^i gian, theo lãi suFt
s Ta ch# xét đ n trư^ng h8p lãi tCc ghép


3.2. Hi u qu tài chính c a ho t đ ng ngo i
thương trong đi7u ki n có tín dLng
Ví dL 1:
Có s" li u v7 công ty X như sau:
s Doanh thu lô hàng xuFt khZu: $ 500000
s Chi phí s n xuFt và d'ch vL thương m i: $ 370000
Yêu c;u:
s Công ty X có nên bán ch'u hay không n u th^i gian thanh
toán là 3 năm, lãi suFt 8%/năm và hi u qu v"n kinh t
qu"c dân (Kv) là 10%.


3.2. Hi u qu tài chính c a ho t đ ng ngo i
thương trong đi7u ki n có tín dLng
Ví dL 2:
Quý II/2010, Doanh nghi p X xuFt đư8c lô hàng gia công
hàng đi n t_.
s DN X sY nhOn đư8c kho n thanh toán $450000 n u khách
hàng thanh toán ngay.

s Trong trư^ng h8p bán ch'u, sau 4 năm DN X sY nhOn đư8c
kho n thanh toán là $500000.
H5i: DN X có nên bán ch'u hay không bi t lãi suFt chi t khFu
là 12%/năm?


3.3. Xác đ'nh hi u qu kinh t xã h i c a
ho t đ ng kinh doanh ngo i thương
SA khác nhau gi+a xác đ'nh hi u qu tài chính và hi u qu
kinh t xã h i:
Hi u qu tài chính
• Vi mô
• DN
• T"i đa l8i nhuOn (Tài
chính)

Hi u qu kinh t xã h i
• Vĩ mô
• Toàn xã h i
• T"i đa phúc l8i xã h i


3.3. Xác đ'nh hi u qu kinh t xã h i c a
ho t đ ng kinh doanh ngo i thương
• Phân bi t l8i nhuOn tài chính – l8i nhuOn kinh t
s L8i nhuOn tài chính (L8i nhuOn k toán) = T>ng
doanh thu tài chính s T>ng chi phí tài chính
s L8i nhuOn kinh t = T>ng doanh thu – T>ng chi phí
kinh t
= L8i nhuOn k toán s chi phí cơ

h i – chi phí chìm


3.3. Xác đ'nh hi u qu kinh t xã h i c a
ho t đ ng kinh doanh ngo i thương
• Quan đi.m v7 ti7n lương, thu , tr8 giá, bù giá
Doanh nghi p
Thu nhOp
Ti7n
lương
Thu
Tr8 giá –
bù giá

Chi phí
√
√

√

Xã h i
Thu nhOp

Chi phí

√
√
√

3.3. Xác đ'nh hi u qu kinh t xã h i c a
ho t đ ng kinh doanh ngo i thương
Phương pháp xác đ'nh hi u qu kinh t s xã h i
• Xác đ'nh giá tr' hàng hóa gia tăng
Giá tr' gia tăng trAc ti p = Lãi ròng + Lương + Thu
s Tr8 giá, bù giá
• Hi u qu kinh t c a v"n
Giá tr' gia tăng
V"n kinh doanh bình quân


3.3. Xác đ'nh hi u qu kinh t xã h i c a
ho t đ ng kinh doanh ngo i thương
• Tăng thu và ti t ki m ngo i t
Tăng thu ngo i t = Thu ngo i t do xuFt khZu – Chi phí
ngo i t cho nhOp khZu

Ti t ki m ngo i t = Chi phí ngo i t n u nhOp khZu –
Chi phí ngo i t c;n nhOp khZu
Th giá h"i đoái thAc t :


3.3. Xác đ'nh hi u qu kinh t xã h i c a
ho t đ ng kinh doanh ngo i thương
Ví dL: Doanh nghi p X có doanh thu xuFt khZu m t lô hàng
tr' giá 7 tri u USD. Đ. có đư8c kho n doanh thu này, DN
đã ph i chi ra 0,8 tri u USD đ. mua vât tư s n xuFt s n
phZm xuFt khZu. T>ng chi phí xuFt khZu h t 100000 tri u
VNĐ. Lãi suFt chi t khFu ti7n Vi t là 8%/năm, ti7n đô la
M€ là 5%/năm. Th giá h"i đoái do ngân hàng VCB công

b" là 16000/USD.
H5i: DN X có ti t ki m đư8c ngo i t không?


3.3. Xác đ'nh hi u qu kinh t xã h i c a
ho t đ ng kinh doanh ngo i thương
• MCc đóng góp vào ngân sách nhà nưEc (A)
MCc đóng góp vào ngân sách nhà nưEc
T>ng v"n bình quân
3.4. Phân tích, đánh giá, lAa ch„n phương án kinh
doanh (Giáo trình)
4. Các bi n pháp nâng cao hi u qu kinh t ngo i
thương


IV. Các bi n pháp nâng cao hi u qu kinh t
ngo i thương
Nghiên cCu môi trư^ng qu"c t c a doanh nghi p
• Môi trư^ng kinh doanh qu"c t
• Môi trư^ng kinh t c a nưEc khách hàng
• Môi trư^ng chính tr', luOt pháp c a nưEc khách hàng
• Môi trư^ng văn hóa
Đánh giá thAc tr ng ti7m năng c a doanh nghi p
• Đánh giá các nguWn ti7m năng c a doanh nghi p
• Đánh giá t"c đ tăng trư=ng và bi n đ ng doanh l8i


IV. Các bi n pháp nâng cao hi u qu kinh t
ngo i thương
Ch# quy t đ'nh kinh doanh = th' trư^ng nưEc ngoài sau

khi đã có đ thông tin
Xác đ'nh chi n lư8c kinh doanh c a doanh nghi p
• Xác đ'nh quy mô và đ'a bàn ho t đ ng c a doanh
nghi p
• Quy t đ'nh phương pháp xâm nhOp th' trư^ng
• Quyêt đ'nh cơ cFu t> chCc c a doanh nghi p