ĐỀ Tài Day học tích hợp

NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ DẠY HỌC TÍCH
HỢP

I. Khái niệm tích hợp.
II. Khái niệm dạy học tích hợp.
III. Mục tiêu của dạy học tích hợp.
IV. Điểm khác biệt giữa mục tiêu dạy học tích hợp với dạy học một môn.


I. Khái niệm tích hợp.

•
•

Tích hợp (Intergration) là xác lập cái chung, cái toàn thể, cái thống nhất trên
cơ sở những bộ phận riêng lẻ.
Oxford, Intergration là kết hợp những phần, những bộ phận với nhau trong một
tổng thể. Những phần, những bộ phận có thể khác nhau nhưng tích hợp với
nhau.


Khái niệm tích hợp: Sự hợp nhất hay nhất thể hóa các bộ phận khác nhau
để đưa tới một đối tượng mới như là một thể thống nhất trên những nét bản
chất của các thành phần đối tượng, chứ không phải là phép cộng giản đơn
những thuộc tính của các thành phần ấy.


I. Khái niệm tích hợp.

•

Tích hợp có hai tính chất cơ bản:
- Tính liên kết: tạo nên một thực thể toàn vẹn trong đó không cần phân chia giữa

các thành phần kết hợp.
- Tính toàn vẹn: dựa trên sự thống nhất nội tại các thành phần liên kết, chứ không
phải sự sắp đặt của các thành phần bên cạnh nhau. Không thể gọi là tích hợp nếu các tri
thức, kỹ năng không có sự liên kết, phối hợp với nhau trong lĩnh hội nội dung hoặc giải
quyết một vấn đề tình huống.


II. Khái niệm dạy học tích hợp
“Từ điển giáo dục học”

•

Dạy học tích hợp: hành động liên kết các đối tượng nghiên cứu, giảng dạy, học tập của cùng một
lĩnh vực hoặc vài lĩnh vực khác nhau trong cùng một kế hoạch dạy học.

•

Tích hợp các môn: quá trình xích gần và liên kết các ngành khoa học lại với nhau trên cơ sở của
những nhân tố, những quy luật giống nhau, chung cho các bộ môn, ngược lại với quá trình phân hóa
chung.

•

Tích hợp dọc: kiểu tích hợp trên cơ sở liên kết hai hoặc nhiều môn học thu được cùng một lĩnh vực
hoặc một số lĩnh vực gần nhau.

•

Tích hợp ngang: kiểu tích hợp trên cơ sở liên kết các đối tượng học tập, nghiên cứu thuộc các lĩnh
vực khác nhau.


II. Khái niệm dạy học tích hợp

•

Tích hợp chương trình: tiến hành liên kết hợp nhất nội dung các môn học có nguồn tri thức khoa
học và có những quy luật chung gần gũi nhau.

•

Tích hợp kiến thức: hành động liên kết nối liền các tri thức khoa học khác nhau thành một tập
hợp kiến thức thống nhất.

•

Tích hợp kỹ năng: hành động liên kết rèn luyện hai hoặc nhiều kỹ năng thuộc cùng một lĩnh vực
hoặc vài lĩnh vực gần nhau để nắm vững một thể.

 Dạy học tích hợp (theo nghĩa hẹp): việc đưa những vấn đề về nội dung của nhiều môn học, vào
một giáo trình duy nhất trong đó những khái niệm khoa học được đề cập đến theo một tinh thần và
phương pháp thống nhất.


II. Khái niệm dạy học tích hợp

•

Liên hợp: có sự phối hợp chặt chẽ về nội dung phương pháp, kế hoạch bài giảng của các môn học
tích hợp nhưng mỗi môn vẫn đặt trong một phần riêng hoặc một chương riêng. Đây là hình thấp của
tích hợp – tích hợp liên môn.

•

Tổ hợp: nội dung các môn học tích hợp được hòa vào nhau hoàn toàn. Tuy đã đảm bảo phần nào
tính hệ thống của mỗi môn nhưng vẫn có những bài nội dung nặng về môn này và có những bài
khác nội dung nặng về môn kia; bên cạnh đó những bài có tính chất bắc cầu giữa các môn đó.

•

Tích hợp: các môn học riêng rẽ được hòa vào nhau hoàn toàn và được trình bày thành những bài
hoặc những chủ đề. (Tích hợp ở mức cao nhất)


III. Mục tiêu của dạy học tích hợp.

•

Làm cho quá trình học tập không bị cô lập với cuộc sống hằng ngày, các kiến thức gắn liền với
kinh nghiệm sống của học sinh và được liên hệ với các tình huống cụ thể. Học sinh được dạy
sử dụng kiến thức trong những tình huống cụ thể  giảng dạy kiến thức không chỉ là lý thuyết
mà còn phục vụ cho cuộc sống con người, người lao động tốt, công dân tốt. Mặt khác, kiến
thức không lạc hậu do thường xuyên cập nhật với cuộc sống.

Kiến thức

•

Đánh giá học sinh
Khả năng sử dụng kiến thức ở các tình huống
khác nhau trong cuộc sống.


III. Mục tiêu của dạy học tích hợp.

•

Giúp thiết lập mối liên hệ giữa các khái niệm đã học trong cùng một môn học và giữa các môn
học khác nhau:
- Tránh được nội dung trùng lặp
- Tiết kiệm được thời gian
- Phát triển năng lực cho học sinh

•

Thực hiện dạy học giúp xác định rõ mục tiêu, phân biệt cái cốt yếu và cái ít quan trọng hơn
khi lựa chọn nội dung:
- Rèn luyện kỹ năng
- Nâng cao kiến thức


III. Mục tiêu của dạy học tích hợp.

•

Phát triển những năng lực giải quyết các vấn đề phức tạp, làm cho việc học tập trở nên ý
nghĩa hơn đối với học sinh. (so với việc học các môn học, các mặt giáo dục được thực hiện

riêng rẽ).

•

Dạy học theo hướng tích hợp phát huy được tính tích cực của học sinh, góp phần đổi mới nội
dung và phương pháp dạy học  góp phần đào tạo những con người có đầy đủ phẩm chất và
năng lực để giải quyết các vấn đề của cuộc sống hiện đại.


IV. Điểm khác biệt giữa mục tiêu dạy học tích hợp với dạy học một môn

Phương diện

Miêu tả

Liên môn

Dạy từng môn

Phục vụ cho mục tiêu chung của một số Mục tiêu dạy là xử lý riêng rẽ
nội dung thuộc các môn học khác nhau. của từng môn học.

Bản chất của mục tiêu

Mục tiêu rộng, ưu tiên các mục tiêu

Mục tiêu hạn chế hơn, chuyên

theo đuổi

chung, các mục tiêu trung gian đóng

biệt hơn (thường có các kiến

góp vào việc đạt được mục tiêu chung

thức, kỹ năng)


Phương diện

Kế hoạch dạy học

Liên môn

Dạy từng môn

Kết nối với lợi ích và sự quan tâm của học sinh, Xuất phát từ một tình huống có
của cộng đồng.

liên quan tới nội dung của 01
môn học.

Tổ chức dạy học

Xuất phát từ vấn đề cần giải quyết hoặc một dự Hoạt động học được cấu trúc
án cần thực hiện, việc tự chủ giải quyết vấn đề

chặt chẽ theo tiến trình đã dự

cầu viện vào các kiến thức, kỹ năng thuộc các

kiến hoặc chiều tự phát.

môn học khác.


Phương diện

Liên môn

Dạy từng môn

Trung tâm của việc

Nhấn mạnh đặc biệt đến sự phát triển và làm

Đặc biệt nhắm tới việc làm chủ

dạy

chủ mục tiêu lâu dài như là các phương pháp,

mục tiêu ngắn hạn như kiến

kỹ năng, thái độ của người học.

thức.

Kết quả của việc học Dẫn đến việc phát triển thái độ và kỹ năng phức Dẫn đến việc tiếp nhận kiến

hợp, trí tuệ cũng như tình cảm (đánh giá, phân

thức và kỹ năng phần lớn thông

tích, phê phán, sáng tạo, làm việc nhóm). Hoạt

qua các thao tác tư duy như nhớ

động học dẫn đến việc tích hợp các kiến thức

lại, tái tạo, sắp xếp.

đã tiếp nhận.


TỔ CHỨC DẠY HỌC TÍCH HỢP

I.

Những nguyên tắc lựa chọn nội dung tích hợp

1. Đảm bảo mục tiêu giáo dục, hình thành và phát triển các năng lực cần thiết cho người học.
Việc lựa chọn chủ đề tích hợp phải hướng tới việc phát triển những năng lực cần thiết của người
lao động để đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong giai đoạn mới. Đó là các năng lực giải quyết
vấn đề, đặc biệt là năng lực vận dụng những hiểu biết vào việc giải quyết những vấn đề thực tiễn
của cuộc sống; năng lực sáng tạo; năng lực quản lý bản thân; năng lực hợp tác; năng lực giao tiếp;
năng lực tự học; năng lực sử dụng CNTT và truyền thông...


2. Đáp ứng được yêu cầu phát triển của xã hội, mang tính thiết thực, có ý nghĩa với người

học.
Người lao động phải năng động, sáng tạo; có kiến thức và kỹ năng mang tính chuyên nghiệp,
sẵn sàng gánh vác trách nhiệm, dám chịu trách nhiệm.
Việc lựa chọn nội dung bài học /chủ đề tích hợp cần tinh giản kiến thức hàn lâm, lựa chọn
những tri thức thiết thực, có ý nghĩa và gắn bó với cuộc sống người học, đáp ứng được những
thay đổi của xã hội...


3. Đảm bảo tính khoa học và tiếp cận những thành tựu của khoa học kỹ thuật; đồng thời
vừa sức với học sinh.
Cần tinh giản những kiến thức hàn lâm tăng cường những kiến thức thực tiễn, tạo điều kiện để
học sinh được trải nghiệm, khám phá tri thức.


4. Đảm bảo tính giáo dục và giáo dục vì sự phát triển bền vững.
Phẩm chất của công dân trong thời đại mới:
- Yêu quê hương, đất nước
- Trách nhiệm đối với gia đình, xã hội
- Hợp tác, đoàn kết và bình đẳng
- Tôn trọng và tuân thủ pháp luật
- Học tập và tôn trọng các nền văn hóa và tôn trọng các dân tộc trên thế giới...
Thách thức trong thời đại toàn cầu hóa và phát triển bền vững
- “Sự thừa thông tin”
- Công nghệ hóa dạy học
- Phát triển bền vững: không phát triển bền vững thế giới hiện đại hóa toàn cầu không có tương lai.


5. Tăng tính hành dụng, tính thực tiễn, quan tâm tới những vấn đề mang tính xã hội của
địa phương.
- Rèn luyện cho học sinh kỹ năng vận dụng tri thức

- Giúp học sinh có những hiểu biết nhất định nơi các em đang sinh sống  chuẩn bị cho học
sinh tâm thế sẵn sàng tham gia vào các hoạt động kinh tế - xã hội của địa phương.


6. Việc xây dựng các bài học/chủ đề tích hợp dựa trên chương trình hiện hành.
- Nội dung giao nhau của các môn học hiện hành và những vấn đề cần giáo dục mang tính quốc
tế, quốc gia và có ý nghĩa đối với cuộc sống học sinh.
- Không chỉ được thực hiện giữa các môn học, giữa các nội dung có những điểm tương đồng
mà còn được thực hiện giữa các môn, giữa các nội dung khác nhau nhưng bổ trợ cho nhau.