Một số biện pháp cơ bản nhằm nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm lớp 4 ở trường tiểu học bình phước b

MỘT SỐ BIỆN PHÁP CƠ BẢN
NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM
LỚP 4 Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC BÌNH PHƯỚC B

Người thực hiện: Cao Thị Xuân Trang
Giáo viên dạy lớp 4
Trường Tiểu học Bình Phước B
I. NHẬN THỨC
Hưởng ứng phong trào vận động “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh
tích cực” của Bộ GD&ĐT đã phát động. Mỗi giáo viên không chỉ không ngừng đổi
mới nội dung và phương pháp dạy học sao cho phù hợp với quá trình hội nhập và
phát triển của đất nước mà còn không ngừng đổi mới cách tổ chức, quản lí lớp học,
nhất là bậc tiểu học để các em đến trường với tâm trạng thoải mái, vui tươi, tạo
không khí lớp học đầm ấm, nhẹ nhàng để tất cả học sinh đến trường luôn cảm nhận
được “Mỗi ngày đến trường là một niềm vui”
Tôi luôn tâm niệm rằng làm sao để dạy dỗ, giáo dục các em trở thành người
hữu ích cho xã hội. Để thực hiện điều này tôi quyết tâm làm tốt công tác chủ
nhiệm. Người giáo viên chủ nhiệm phải đóng vai trò vừa là thầy cô giáo, vừa là
người mẹ, người chị và có lúc phải là người bạn tốt nhất, có như vậy ta mới đi sâu
vào nội tâm các em, từ đó uốn nắn các em đi theo quỹ đạo của mình
Từ nhận thức trên đây tôi thấy người GVCN lớp là hết sức quan trọng trong
việc chủ nhiệm lớp và đào tạo thế hệ trẻ theo mục đích giáo dục toàn diện. Giáo
viên chỉ đạo lớp tốt thì mới dẫn đến việc dạy tốt. Khi mọi hoạt động của lớp đã đi
vào nề nếp thì việc học của các em chắc chắn sẽ tốt.


I.

ĐẶC ĐIỂM TÌNH HÌNH
Năm học 2013 - 2014 nhà trường phân công tôi chủ nhiệm và giảng dạy lớp

5.
Học sinh lớp 5 là lớp cuối cấp ở Tiểu học. Ở lứa tuổi này, các em đã có
nhiều thay đổi về nhận thức, về tâm sinh lí, tình cảm và cả các mối quan hệ xã hội.
Nhiều em đang ở ngưỡng cửa của tuổi dậy thì. Các em rất dễ bị lôi kéo, dụ dỗ, bị
xâm hại,…Nhưng các em vẫn chưa có đủ khả năng để từ chối, để tự bảo vệ mình.
Vì vậy, các em rất cần được giáo dục và rèn luyện nhiều kĩ năng sống để tự tin
trong học tập, trong cuộc sống.
Năm học 2013-2014, lớp tôi có tổng số 23 học sinh. Trong đó có 13 em nữ
thường chia bè phái, phân biệt giàu nghèo, một vài em lại hay hờn dỗi và thường
xuyên nói xấu bạn; có 4 em nam hay quậy phá, chọc ghẹo các bạn trong lớp gây ồn
ào, mất trật tự trong giờ học nhưng lại học rất yếu; nhiều em có hoàn cảnh khó
khăn nên không có góc học tập ở nhà, đi học về là vứt sách vở lung tung, đến lớp
thì thường xuyên quên vở, quên viết…Bao nhiêu chuyện rắc rối, bao nhiêu tình
huống khó xử khiến tôi phải đau đầu.
Đã nhiều năm làm giáo viên chủ nhiệm lớp, phần nào đã có chút ít kinh
nghiệm nhưng tôi vẫn thấy công việc của một giáo viên chủ nhiệm lớp ở tiểu học
là rất nặng nhọc, rất phức tạp. Mỗi giáo viên muốn làm tốt công tác chủ nhiệm thì
phải vừa là một giáo viên giỏi về chuyên môn, vừa phải là một nhà tâm lí giỏi để
hiểu học sinh, để xử lí các tình huống rắc rối sao cho khéo léo, tế nhị và đạt hiệu
quả giáo dục cao. Nếu giáo viên không tâm huyết với nghề, không có tinh thần
trách nhiệm cao thì khó mà hoàn thành nhiệm vụ. Chất lượng học tập của học sinh,
nhân cách, đạo đức, lối sống…của học sinh rồi sẽ ra sao? Chính vì hiểu rõ điều đó
nên trong những năm học qua, song song với việc giảng dạy tốt các môn học theo
qui định, tôi luôn cố gắng phấn đấu làm tốt vai trò, nhiệm vụ của một giáo viên chủ
nhiệm lớp.


II. BIỆN PHÁP THỰC HIỆN
Mỗi giáo viên chủ nhiệm lớp muốn hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình, muốn
đề ra các biện pháp giáo dục học sinh phù hợp, đạt hiệu quả thì trước hết giáo viên

phải hiểu học sinh, phải nắm được đầy đủ các thông tin cần thiết về từng học sinh
1. Khảo sát đối tượng học sinh để đưa ra phương pháp giáo dục phù
hợp:
Khảo sát đối tượng thông qua giáo viên cũ.
Tiến hành phân loại đối tượng để đưa vào sổ kế hoạch công tác chủ nhiệm
cụ thể:
- Học sinh có hoàn cảnh khó khăn.
- Học sinh yếu.
- Học sinh cá biệt về đạo đức.
- Học sinh học hòa nhập.
- Học sinh có những năng lực đặc biệt.
2. Áp dụng các phương pháp giáo dục phù hợp với từng loại đối tượng:
2.1. Đối với những học sinh có hoàn cảnh gia đình khó khăn:
GVCN thường xuyên động viên giúp đỡ cả về vật chất lẫn tinh thần. Kêu gọi
học sinh cả lớp có tinh thần đoàn kết giúp bạn vượt khó. Đề đạt với chi hội phụ
huynh lớp, nhà trường tạo điều kiện giúp đỡ những em đó.
2.2. Đối với học sinh yếu:
Tìm hiểu nguyên nhân vì sao em đó học yếu, học yếu những môn nào. Có
thể là ở gia đình các em đó không có thời gian học tập hoặc hụt hẫng về kiến thức
nên chán học.
Giáo viên lập kế hoạch giúp đỡ các em bằng những việc cụ thể như sau:
+ Giảng lại bài các em hiểu lờ mờ vào những thời gian ngoài giờ lên
lớp.
+ Đưa ra những câu hỏi từ dễ đến khó để học sinh có thể trả lời được
nhằm tạo hứng thú và củng cố niềm tin cho các em.
+ Thường xuyên kiểm tra các em đó trong quá trình lên lớp.


+ Tổ chức cho học sinh học theo nhóm để học sinh khá giỏi giúp đỡ
học sinh yếu kém tiến bộ.

+ Gặp gỡ phụ huynh học sinh trao đổi về tình hình học tập để phụ
huynh giúp đỡ thêm việc học ở nhà cho các em.
+ Chú ý tránh thái độ miệt thị, phân biệt đối xử làm cho các em xấu
hổ trước bạn bè.
2.3. Đối với học sinh cá biệt về đạo đức:
- Tìm hiểu nguyên nhân qua gia đình. Gia đình thiếu quan tâm hoặc trẻ có những
tính xấu mà bản thân gia đình chưa giáo dục được.
- Dùng phương pháp tác động tình cảm. Tuyệt đối không sử dụng phương pháp
trách phạt, chú ý gần gũi các em và thường xuyên nhắc nhở động viên khen chê
kịp thời. Giao cho các em một nhiệm vụ trong lớp nhằm gắn các em trách nhiệm
để từng bước điều chỉnh mình.
2.4. Đối với học sinh học hòa nhập:
GVCN cần dành tình cảm ưu ái hơn. Chú ý cách bố trí chỗ ngồi, cách đặt
câu hỏi khi tìm hiểu bài. Gặp phụ huynh để kết hợp theo dõi diễn biến về sức khỏe
của các em
2.5. Đối với học sinh có những năng lực đặc biệt:
Phát hiện những năng lực đặc biệt của học sinh về hội họa, thể thao, văn
nghệ…
Có kế hoạch bồi dưỡng cho các em, giáo viên động viên khích lệ kịp thời.
2.6. Củng cố nề nếp lớp:
Sau khi nhận lớp, như mọi năm. Tôi nắm bắt lý lịch của học sinh ngay từ
đầu năm (con ai? Ở đâu? Số điện thoại…)
Công việc đầu tiên của tôi là củng cố nề nếp cho các em. Xếp chỗ ngồi và
bầu ban cán sự lớp. Việc xếp chỗ ngồi cũng là vấn đề mà tôi phải cân nhắc, làm sao
để lựa chọn bạn ngồi chung bàn không gây mất trật tự, hỗ trợ nhau trong việc học
và làm việc theo nhóm thuận tiện, xếp chỗ dàn đều số học sinh giỏi khá trung bình
giữa các tổ để tạo sự cân bằng trong thi đua và cùng nhau phấn đấu tốt hơn.


Tuy nhiên hàng tháng tôi cũng có sự thay đổi chỗ ngồi. Còn việc bầu ban

cán sự lớp, tôi để các em tự chọn, tôi chỉ tham gia sau khi chỉ có ý kiến của số
đông học sinh. Tiếp theo đó tôi thông qua nội qui của nhà trường và cùng cả lớp
đưa ra nội qui lớp để cả lớp dễ theo dõi, kiểm tra giúp nhau cùng tiến bộ. Tất cả
các em đều được tham gia ý kiến, các em cùng nhau trao đổi xem có điểm nào cần
điều chỉnh. Sau đó tiến hành thi đua giữa các tổ. Lớp tôi chia làm 4 tổ. Nhiêm vụ
của ban cán sự lớp được tôi nêu rất cụ thể:
 Nhiệm vụ của lớp trưởng:
- Theo dõi, kiểm tra mọi hoạt động của lớp
- Giữ trật tự lớp khi dự lễ chào cờ, các hoạt động ngoại khóa, chải răng,
múa hát sân trường…
- Điều khiển các bạn xếp hàng vào lớp, xếp hàng chào cờ, xếp hàng tập
thể dục…
- Đề nghị giáo viên tuyên dương cá nhân hoặc tập thể.
 Nhiệm vụ của lớp phó học tập:
- Theo dõi lớp truy bài 15 phút đầu giờ, giúp đỡ các bạn học yếu làm
bài, học bài.
- Theo dõi việc học tập của lớp trong các tiết chuyên.
- Làm các việc của lớp trưởng khi lớp trưởng vắng mặt.
 Nhiệm vụ của lớp phó lao động:
- Theo dõi các tổ trực nhật, nhắc nhở tổ trực tắt đèn, quạt khi ra về.
- Theo dõi các bạn khi tham gia các buổi lao động do trường, lớp tổ
chức.
- Phối hợp với lớp trưởng, lớp phó học tập giữ trật tự lớp.
 Nhiệm vụ của tổ trưởng:
- Ghi chép trong sổ điểm số một cách khoa học, cụ thể, rõ ràng.
- Điều hành công việc chung, theo dõi, đôn đốc các hoạt động hàng
ngày của tổ về việc thực hiện nề nếp, nội quy, học tập…


 Nhiệm vụ của tố phó:

- Cùng với tổ trưởng điều hành công việc chung nhưng phụ trách về
việc thực hiện nội quy là chính.
Nhiệm vụ chung của tổ trưởng, tổ phó là truy bài 15 phút đầu giờ, kiểm tra
tổ viên việc học ở nhà, việc thực hiện nội qui.
Thí dụ: Học sinh đến lớp phải thuộc bài, phải mặc đồng phục theo qui định, phải
đeo khăn quàng đỏ (nếu là đội viên)…
4. Xây dựng mối quan hệ thầy trò và bạn bè trong lớp:
Hành vi của giáo viên sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến tâm lí cũng như sự hình
thành tính cách của học sinh. Vì vậy, khi lên lớp tôi chú ý đến cả cách nói năng, đi
đứng, cách ăn mặc, cách cầm sách, chữ viết, thái độ… để học sinh noi theo. Không
vì bất cứ lí do gì mà tôi cho phép mình cẩu thả hoặc xuề xòa, qua loa trước mặt học
sinh.
Khi có học sinh mắc sai lầm, thiếu sót, tôi luôn cố gắng kiềm chế và tôn
trọng học sinh, tìm hiểu cặn kẽ, thấu đáo nguyên nhân để có biện pháp giúp đỡ các
em sửa chữa. Tôi không bao giờ có những lời nói, cử chỉ xúc phạm các em. Vì tôi
nghĩ chỉ một lời xúc phạm sẽ làm tan nát tâm hồn trẻ thơ. Thậm chí có em sẽ oán
hận, căm ghét thầy cô, bỏ học. Người giáo viên phải biết lắng nghe những ý kiến
của học sinh. Phải tạo môi trường thân thiện giữa thầy và trò thì học sinh mới có
nhiều cơ hội và mạnh dạn bày tỏ những suy nghĩ của mình.
5. Thực hiện tốt tiết sinh hoạt chủ nhiệm:
Cuối tuần tôi sinh hoạt lớp đều đặn theo lịch.
Học sinh tự đánh giá các hoạt động của bản thân. Sau đó, các thành viên
trong tổ sẽ cho ý kiến, cả lớp thống nhất số điểm và xếp loại cho từng thành viên.
Thí dụ: Giỏi: Dán hoa đỏ. (80 – 100đ)
Khá: Dán hoa xanh. (60 – 79đ)
TB: Dán hoa vàng. (40 – 59đ)
Giáo viên cùng kết hợp để đánh giá học sinh.
Sau đó các em dán hoa vào bảng thi đua của lớp.

Cứ mỗi tháng, tôi sẽ tổng kết phát thưởng một lần cho tổ 4 tuần về nhất và
cho cá nhân 4 tuần đạt hoa đỏ. Phần thưởng là những quyển vở, những câu chuyện
về tấm lòng hiếu thảo, những câu chuyện về đạo đức…
Học sinh được trao đổi về những ưu điểm và tồn tại trong tuần qua, điều này
rất quan trọng. Tôi sẵn sàng có những lời khen hay những lời động viên cho học
sinh tiến bộ. Điều này học sinh rất thích. Nếu trong tuần có học sinh chưa đạt thành
tích tốt nhiều trong giờ sinh hoạt, tôi thường gặp riêng em để tìm hiểu vì sao em
chưa cố gắng, sau đó tôi tìm cách nói lại cho lớp để em không buồn và tìm cách
giúp em cố gắng bằng bạn. Tôi thường động viên và tặng hoa học tốt cho tổ nếu tổ
nào hăng hái phát biểu. Tôi chưa bao giờ trách phạt học sinh vì đã phát biểu chưa
đúng.
6. Công tác phối hợp giáo dục gia đình, nhà trường và xã hội:
Đối với cha mẹ học sinh: Giáo viên chủ nhiệm phải biết vận động, động viên
phụ huynh, cùng với phụ huynh bàn bạc một số giải pháp nhằm giúp con học tốt,
giáo dục đạo đức ở gia đình, thu nộp đầy đủ các khoản quy định. Thường xuyên
thông tin để phụ huynh biết tình hình học tập của con em mình.
Bám sát kế hoạch, phối hợp với tổng phụ trách tạo ra sân chơi bổ ích, thiết
thực cho học sinh.
Thường xuyên kiểm tra nhắc nhở việc giữ vệ sinh cá nhân, vệ sinh môi
trường sạch sẽ.
III. KẾT QUẢ
Với những biện pháp nêu trên, tôi thật sự vui mừng vì sự đầu tư của mình đã
đạt được kết quả tốt. Đa số học sinh của lớp tôi chủ nhiệm có ý thức, kỉ luật cao.
Biết tự phê bình, thi đua học tập rất sôi nổi ngay trong từng giờ học. Đa số học sinh
trong lớp đã có tinh thần tự giác cao, có tinh thần tự học. Giờ truy bài thực sự rất
hữu ích với các em vì đó chính là giờ tự học, tự kiểm tra rất có kết quả. Các em
mạnh dạn trình bày ý kiến và mong muốn của mình trước tập thể. Các cán bộ lớp
thực sự năng động hơn. Các em đã tích cực chuẩn bị bài ở nhà, luôn sẵn sàng tham
gia các phong trào của lớp, của trường.

Có tinh thần đoàn kết giúp đỡ lẫn nhau trong học tập. Ý thức chấp hành nội
qui của trường, lớp rất tốt.
IV. BÀI HỌC KINH NGHIỆM
Theo tôi, muốn trở thành một giáo viên chủ nhiệm lớp giỏi và thành công
trong việc giáo dục học sinh thì mỗi người giáo viên chủ nhiệm cần phải:
+ Làm tốt công tác điều tra cơ bản học sinh để biết được một cách toàn
diện, sâu sắc về từng học sinh. Hiểu rõ hoàn cảnh gia đình, đặc điểm tâm lí, tính
cách, sở thích, thói quen,...của từng học sinh để có biện pháp giáo dục phù hợp.
+ Xây dựng và bồi dưỡng Ban Cán sự lớp năng động và sáng tạo, để các
em trở thành những “người lãnh đạo nhỏ” tài ba.
+ Luôn giữ được sự bình tĩnh trước lỗi lầm của học sinh, tìm hiểu cặn kẽ
thấu đáo nguyên nhân của mỗi tình huống xảy ra để có cách xử lí đúng đắn, hợp
tình, hợp lí; tránh trách nhầm, trách oan học sinh làm các em hoang mang, thiếu
niềm tin vào người thầy.
+ Luôn biết khích lệ biểu dương các em kịp thời. Hãy khen ngợi những ưu
điểm sở trường của các em dù là nhỏ nhất để các em thấy giá trị của mình được
nâng cao, có niềm tin và hứng thú học tập hơn.
+ Duy trì và sáng tạo trong công tác xây dựng “Lớp học thân thiện, học
sinh tích cực”, làm sao để tất cả các em luôn cảm thấy “mỗi ngày đến trường là
một niểm vui.
+ Phối hợp chặt chẽ với phụ huynh học sinh, giáo viên bộ môn, Đoàn
Thanh niên, Tổng phụ trách Đội, …tích cực tham gia vào công tác giáo dục học
sinh.
V. KIẾN NGHỊ
Phòng giáo dục, nhà trường nên tổ chức các hội thảo chuyên đề “Về công
tác chủ nhiệm” để giáo viên trao đổi học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau.
Trên đây là một vài ý kiến của tôi trong công tác chủ nhiệm lớp. Tôi rất
mong sự góp ý quý báu của Hội đồng xét duyệt sáng kiến kinh nghiệm cùng các
đồng nghiệp.

Bình phước, ngày 27 tháng 10 năm 2014
Người viết

Cao Thị Xuân Trang