Cac muc do tu duy cua bloom (sinh) thầy Tống Xuân Tám

Giảng viên Trường ĐHSP TP.HCM
TS. Tống Xuân Tám
 0982 399 008





TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 -


Một cơ sở lý luận để thiết kế
BỘ CÂU HỎI ĐỊNH HƯỚNG BÀI DẠY
đảm bảo có định hướng phát triển tư duy cấp cao
Bảng phân loại B. BLOOM về các cấp độ tư duy
Năm 1956, Benjamin Bloom, một giáo sư của trường
Đại học Chicago, đã công bố kết quả nổi tiếng của ông
“Sự phân loại các mục tiêu giáo dục”.
Trong đó B. Bloom có nêu ra các cấp độ nhận thức
(gọi là bảng phân loại B. Bloom). Kết quả nghiên cứu
này đã được sử dụng trong hơn bốn thập kỷ qua đã
khẳng định ưu điểm của phương pháp dạy học nhằm
khuyến khích và phát triển các kỹ năng tư duy của học
sinh ở mức độ cao.
2

TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 -


Thảo luận nhóm (5 phút)
1. Theo thang phân loại của B. Bloom có

mấy cấp độ nhận thức?

2. Hãy kể tên và giải thích các cấp độ đó.

TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 -


Một cơ sở lý luận để thiết kế
BỘ CÂU HỎI ĐỊNH HƯỚNG BÀI dạy
đảm bảo có định hướng phát triển tư duy cấp cao
Bảng phân loại B.BLOOM về các cấp độ tư duy
Đánh giá : Là khả năng phán xét giá trị
hoặc sử dụng thông tin theo các tiêu
chí thích hợp. (Hỗ trợ đánh giá bằng
lý do).

Đánh
Tổng
hợp : Là khả năng hợp nhất
giá
nhiều thành phần để tạo thành sự
vật lớn. Khả năng khái quát.

Tổng
hợp
Phân tích : Là khả năng nhận biết chi tiết,
phát hiện và phân biệt các bộ phận cấu
thành của thông tin hay tình huống.

Phân tích

Vận dụng : Là khả năng sử dụng thông
tin và kiến thức từ một sự việc này sang
sự việc khác. (Sử dụng những hiểu biết
trong hoàn cảnh mới).

Vận dụng

Hiểu
Hiểu : Là khả năng hiểu, diễn dịch,
Biết : Là khả năng ghi nhớ và
nhận diện thông tin.

diễn giải, giải thích hoặc suy diễn
(dự đoán được kết quả và ảnh hưởng).

Biết

4

TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 -


Biết (Nhớ - knowledge)
Ghi nhớ hoặc nhận biết thông tin.

• Biết là cần thiết cho tất các mức độ tư duy.
• Biết ở đây được hiểu là nhớ lại những kiến thức đã
học một cách máy móc và nhắc lại.
• Những hoạt động tương ứng với mức độ biết có thể

là xác định, đặt tên, liệt kê, đối chiếu hoặc gọi tên.

• Một ví dụ cho mức tư duy biết này là khi giáo viên yêu
cầu học sinh kể tên các kì của quá trình nguyên phân.
5
TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 -


Biết

Các động từ tương ứng với mức độ tư duy BIẾT
Xác định

Liệt kê

Phân loại

Gọi tên

Mô tả

Định danh

Định vị

Giới thiệu/chỉ ra

Phác thảo

Xác định

Lấy ví dụ

Nhận biết

Phân biệt quan điểm từ

Nhớ lại

thực tế

Đối chiếu
6

TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 -


Các hoạt động phù hợp mức tư duy BIẾT
Vấn đáp tái hiện
Phiếu học tập
Các trò chơi, câu đố có hướng dẫn trước

Tra cứu thông tin
Các bài tập đọc
Thực hành hay luyện tập

Tìm các định nghĩa
Các trò chơi, câu đố ghi nhớ

7

TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 -


Hiểu (comprehension)
Là khả năng hiểu, diễn dịch, diễn giải, giải thích hoặc
suy diễn. (Dự đoán được kết quả hoặc hậu quả ).
• Hiểu là mức độ khá gần với nhớ nhưng ở đây phải có
khả năng hiểu thấu đáo ý nghĩa của kiến thức.
• Hiểu không đơn thuần là nhắc lại cái gì đó. Học viên
phải có khả năng diễn đạt khái niệm theo ý hiểu của
họ.

• Những hoạt động tương ứng với mức độ hiểu có thể
là diễn giải, tổng kết, kể lại, viết lại theo cách hiểu của
mình.
• Một ví dụ của mức độ hiểu đó là khi giáo viên yêu cầu
học sinh “Mô tả kì giữa của quá trình nguyên phân….”
8
TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 -


Hiểu

Các động từ tương ứng với mức độ tư duy HIỂU

Tóm tắt

Diễn giải

Giải thích

Phân biệt

Diễn dịch

Chứng tỏ

Mô tả

Hình dung

So sánh

Trình bày lại

Chuyển đổi

Viết lại

Ước lượng

Lấy ví dụ
9

TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 -


Các hoạt động phù hợp mức tư duy HIỂU
Sắm vai tranh luận
Dự đoán

Đưa ra những dự đoán hay ước lượng

Cho ví dụ
Diễn giải

10
TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 -


Vận dụng (application)
Năng lực sử dụng thông tin và chuyển đổi kiến thức
từ dạng này sang dạng khác. (Sử dụng những kiến
thức đã học trong hoàn cảnh mới).
• Vận dụng là bắt đầu của mức tư duy sáng tạo. Tức là vận dụng
những gì đã học vào đời sống hoặc một tình huống mới.
• Vận dụng có thể được hiểu là khả năng sử dụng kiến thức đã
học trong những tình huống cụ thể hay tình huống mới.
• Những hoạt động tương ứng với mức tư duy vận dụng có thể là
chuẩn bị, sản xuất, giải quyết, vận hành hoặc theo một công thức
nấu ăn.
• Một ví dụ về hoạt động vận dụng đó là khi giáo viên đưa cho học
sinh các bản hướng dẫn viết và yêu cầu “Hãy giải thích vì sao từ
một tế bào bất kì của thực vật sẽ tạo được một cây hoàn chỉnh”.
11
TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 -


Vận dụng
Các động từ tương ứng với mức độ tư duy VẬN DỤNG
Giải quyết

Áp dụng

Minh họa

Phân loại

Tính toán

Sửa đổi

Diễn dịch

Đưa vào thực tế

Thao tác

Chứng minh

Dự đoán

Ước tính

Bày tỏ

Vận hành
12

TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 -

Các hoạt động phù hợp mức tư duy VẬN DỤNG

Các hoạt động mô phỏng: Sắm vai và đảo vai trò.
Sáng tác chuyện báo, quảng cáo …
Xây dựng mô hình

Phỏng vấn
Trình bày theo nhóm hoặc theo lớp
Tiến hành các thí nghiệm
Xây dựng các phân loại

13
TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 -


Phân tích (analysis)
Là khả năng nhận biết chi tiết, phát hiện và phân biệt
các bộ phận cấu thành của thông tin hay tình huống.
• Ở mức độ này đòi hỏi khả năng phân loại.
• Phân tích là khả năng phân nhỏ đối tượng thành các
hợp phần cấu thành để hiểu rõ hơn cấu trúc của nó.
• Các hoạt động liên quan đến mức độ phân tích có
thể là vẽ biểu đồ, lập dàn ý, phân biệt hoặc chia nhỏ
các thành phần.
• Một ví dụ của mức độ phân tích là khi giáo viên hỏi
học sinh “Cơ chế nào trong nguyên phân giúp đảm
bảo cho bộ NST của tế bào con giống hệt bộ NST
của tế bào mẹ?”.
14

TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 -


Phân tích

Các động từ tương ứng với mức độ tư duy PHÂN TÍCH

Phân tích

Đối chiếu

Tổ chức

So sánh

Suy luận

Chỉ ra sự khác biệt

Lựa chọn

Phân loại

Vẽ biểu đồ

Phác thảo

Phân biệt

Liên hệ

15
TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 -


Các hoạt động phù hợp mức tư duy PHÂN TÍCH
Tạo tiêu chí cho đánh giá (động não)
Liệt kê chất lượng đặc trưng

Xác định vấn đề
Phác thảo tài liệu viết
Đưa ra các suy luận
So sánh và đối chiếu

16
TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 -


Tổng hợp (synthesis)
Là khả năng hợp nhất các thành phần để tạo thành
một tổng thể/sự vật lớn.
• Ở mức độ này học viên phải sử dụng những gì đã học
để tạo ra hoặc sáng tạo một cái gì đó hoàn toàn mới.

• Tổng hợp liên quan đến khả năng kết hợp các phần
cùng nhau để tạo một dạng mới.
• Các hoạt động liên quan đến mức độ tổng hợp có thể
gồm: thiết kế, đặt kế hoạch, tạo hoặc sáng tác.

• Một ví dụ hoạt động ở mức độ tổng hợp đó là khi giáo

viên yêu cầu học sinh “Nếu quá trình nguyên phân bị
gián đoạn thì hậu quả gì sẽ xảy ra?”
17
TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 -


Tổng hợp
Các động từ tương ứng với mức độ tư duy TỔNG HỢP
Thiết kế

Thảo luận

Giả thiết

Lập kế hoạch

Hỗ trợ

So sánh

Viết ra

Tạo mới

Báo cáo

Xây dựng

Hợp nhất

Sắp đặt

Tuân thủ

Sáng tác

Phát triển

Tổ chức
18

TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 -


Các hoạt động phù hợp mức tư duy TỔNG HỢP

Đạt được một kế hoạch độc đáo.
Xác định vấn đề, các mục đích, mục tiêu.
Tổ chức và thực hiện một sản phẩm độc đáo.

Chỉ ra làm thế nào các ý tưởng và sản phẩm có thể
thay đổi.
Tìm những sự kết hợp mới.

19
TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 -


Đánh giá (evaluation)
Là khả năng phán xét giá trị hoặc sử dụng thông tin theo các

tiêu chí thích hợp. (Hỗ trợ đánh giá bằng lý do/lập luận).

• Đánh giá là khả năng phán xét giá trị của đối tượng.
• Để sử dụng đúng mức độ này, học sinh phải có khả
năng giải thích tại sao sử dụng những lập luận giá trị
để bảo vệ quan điểm.
• Những hoạt động liên quan đến mức độ đánh giá có
thể là: biện minh, phê bình hoặc rút ra kết luận.
• Một ví dụ liên quan đến mức độ đánh giá là khi giáo
viên hỏi học sinh “Hãy đánh giá vai trò của nguyên
phân đối với cơ thể sinh vật.”
20
TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 -


Đánh giá
Các động từ tương ứng với mức độ tư duy ĐÁNH GIÁ

Đánh giá

Phê bình

Lựa chọn

Bào chữa/thanh minh

Ước tính

Tranh luận

Phán xét

Bổ trợ cho lý do/lập luận

Bảo vệ

Kết luận

Định giá

Định lượng
Xếp loại
21

TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 -


Các hoạt động phù hợp mức tư duy ĐÁNH GIÁ

Đưa ra những đánh giá về bài trình bày và dự án của
người khác.
Đánh giá các số liệu, các tiêu chí đưa ra để áp dụng.
Đánh giá ý tưởng và sản phẩm của ai đó.

22
TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 -


Lorin
Anderson

et al.
(2001)

B.
Bloom
(1956)

7/10/2017

TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 -

23


7/10/2017

TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 -

24


MỤC TIÊU HỌC TẬP THEO LĨNH VỰC NHẬN THỨC
1. Biết: ghi nhớ các sự kiện, thuật ngữ và các nguyên lí dưới hình thức
mà SV đã được học.
2. Hiểu: các tư liệu đã được học, SV phải có khả năng diễn giải, mô tả
tóm tắt thông tin thu nhận được.
3. Vận dụng: được các thông tin, KT vào tình huống khác với tình
huống đã học.
4. Phân tích: biết tách từ tổng thể thành bộ phận và biết rõ sự liên hệ
giữa các thành phần đó đối với nhau theo cấu trúc của chúng.

5. Tổng hợp: biết kết hợp các bộ phận thành một tổng thể mới từ tổng
thể ban đầu.
6. Đánh giá: biết so sánh, phê phán, chọn lọc, quyết định và đánh giá
trên cơ sở các tiêu chí xác định.
7. Chuyển giao: có khả năng diễn giải và truyền thụ kiến thức đã tiếp
thu được cho đối tượng khác.
8. Sáng tạo: sáng tạo ra những giá trị mới trên cơ sở các KT đã tiếp thu
được.
7/10/2017

TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 -

25