Bài giảng luật kinh tế chương 2 (p1) ths đỗ mạnh phương

05/03/2013

Chương II
PHÁP LUẬT VỀ CHỦ THỂ
KINH DOANH

Chương II. Pháp luật về chủ thể kinh doanh

I. Khái quát chung về doanh nghiệp
1.1. Khái niệm doanh nghiệp
1.1.1. Định nghĩa doanh nghiệp
1.1.2. Đặc điểm doanh nghiệp

I. Khái quát chung về doanh nghiệp

1.1.1 Định nghĩa doanh nghiệp
“Doanh nghiệp là tổ chức kinh tế có tên
riêng, có tài sản, có trụ sở giao dịch ổn định,
được đăng ký kinh doanh theo quy định của
pháp luật nhằm mục đích thực hiện các hoạt
động kinh doanh”(K1 Điều 4 Luật doanh
nghiệp 2005).

1


05/03/2013

I. Khái quát chung về doanh nghiệp
1.1.2. Đặc điểm doanh nghiệp
 DN là tổ chức kinh tế có tên riêng

 DN có trụ sở xác định
 DN có tài sản
 DN được hình thành trên cơ sở ĐKDN theo
quy định của pháp luật

I. Khái quát chung về doanh nghiệp
1.1.3. Phân loại doanh nghiệp
- Căn cứ vào hình thức sở hữu vốn điều lệ
+ Doanh nghiệp nhà nước
+ Doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế
khác
+ Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài

I. Khái quát chung về doanh nghiệp
1.1.3. Phân loại doanh nghiệp
- Căn cứ vào quy mô của doanh nghiệp
 Doanh nghiệp có quy mô nhỏ
 Doanh nghiệp có quy mô vừa
 Doanh nghiệp cố quy mô lớn

2


05/03/2013

I. Khái quát chung về doanh nghiệp
1.1.3. Phân loại doanh nghiệp
- Căn cứ vào hình thức pháp lý
+ Doanh nghiệp tư nhân
+ Công ty TNHH

+ Công ty cổ phần
+ Công ty hợp danh

Chương II. Pháp luật về chủ thể kinh doanh

II. Thành lập, tổ chức lại, giải thể và phá sản
doanh nghiệp
2.1. Thành lập - Đăng ký doanh nghiệp
2.1.1. Điều kiện thành lập DN
2.1.2. Trình tự thành lập DN

II. Thành lập, tổ chức lại, giải thể và phá sản doanh
nghiệp
2.1. Thành lập- Đăng ký doanh nghiệp
2.1.1. Điều kiện thành lập doanh nghiệp


Điều kiện về chủ thể thành lập doanh
nghiệp(Điều 13 LDN; Điều 12, 13, 14 NĐ
102)

3


05/03/2013

2.1.1. Điều kiện thành lập doanh nghiệp



Cán bộ, công chức ( Điều 4 Luật CBCC)
Những việc cán bộ công chức không được
làm(Điều 20 Luật CBCC; Điều 37 Luật PCTN)

Cán bộ lãnh đạo quản lý nghiệp vụ trong
doanh nghiệp 100% vốn nhà nước
 Các trường hợp khác theo quy định của
luật phá sản (Điều 94 LPS)


2.1.1. Điều kiện thành lập doanh nghiệp



-

-

Ngành nghề kinh doanh có điều kiện và điều
kiện kinh doanh
Ngành nghề kinh doanh có điều kiện là những
ngành nghề mà khi muốn kinh doanh doanh
nghiệp phải đáp ứng những điều kiện nhất
định theo quy định của pháp luật.
Điều kiện kinh doanh là yêu cầu mà doanh
nghiệp phải có hoặc phải thực hiện khi kinh
doanh ngành nghề cụ thể.

Điều kiện kinh doanh được biểu hiện dưới các
hình thức(K2 Điều 7 LDN; K2 Điều 8 NĐ 102)

Giấy phép kinh doanh
Giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh
 Chứng chỉ hành nghề
 Chứng nhận bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp
 Xác nhận vốn pháp định
 Chấp thuận khác của cơ quan nhà nước có thẩm
quyền
 Các yêu cầu khác



4


05/03/2013

Thẩm quyền quy định ngành nghề kinh doanh có
điều kiện và điều kiện kinh doanh

Luật, pháp lệnh
 Nghị định
 Quyết định có liên quan của thủ tướng chính
phủ


2.1. Thành lập- Đăng ký doanh nghiệp
2.1.2. Trình tự thành lập doanh nghiệp
 Đăng ký doanh nghiệp (K1 Điều 3 NĐ 43)
 Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp (K2
Điều 3 NĐ 43)

2.1. Thành lập- Đăng ký doanh nghiệp
2.1.2. Trình tự thành lập doanh nghiệp

Lập hồ
sơ
ĐKDN

Thẩm
định hồ
sơ
ĐKDN

Cấp
giấy
chứng
nhận
ĐKDN

Công
bố nội
dung
ĐKDN

5


05/03/2013

2.1.2. Trình tự thành lập doanh nghiệp



Người thành lập doanh nghiệp tự kê khai hồ
sơ đăng ký doanh nghiệp và phải chịu trách
nhiệm trước pháp luật về tính đầy đủ, hợp
pháp, trung thực và chính xác của các thông
tin kê khai trong hồ sơ đăng ký doanh nghiệp
(khoản 1 Điều 4 NĐ 43).

2.1.2. Trình tự thành lập doanh nghiệp




Cơ quan đăng ký kinh doanh(Điều 9 NĐ 43)
Cấp tỉnh(Phòng ĐKKD thuộc Sở KHĐT)
Cấp huyện(PhòngĐKKD hay Phòng KT-KH)
Cơ quan đăng ký kinh doanh chịu trách nhiệm về
tính hợp lệ của hồ sơ ĐKDN

2.1.2. Trình tự thành lập doanh nghiệp
Điều kiện cấp Giấy chứng nhận đăng ký kinh
doanh (Điều 24 LDN)
1. Ngành, nghề đăng ký kinh doanh không thuộc
lĩnh vực cấm kinh doanh
2. Tên của doanh nghiệp được đặt theo đúng quy
định (Điều 31-34 LDN; Điều 13-18 NĐ 43)
3. Có trụ sở chính theo quy định (Điều 35 LDN)
4. Có hồ sơ đăng ký kinh doanh hợp lệ theo quy

định
5. Nộp đủ lệ phí đăng ký kinh doanh theo quy
định


6


05/03/2013

2.1.2. Trình tự thành lập doanh nghiệp

-

Thời hạn cấp giấy chứng nhận ĐKDN
Khoản 2 Điều 15 LDN (10 ngày)
Khoản 1 Điều 28 NĐ 43 (5 ngày)

2.1.2. Trình tự thành lập doanh nghiệp


Công bố nội dung DKDN(Điều 28 LDN)

2.1.2. Trình tự thành lập doanh nghiệp

-

Thực hiện việc góp vốn
Quy định về việc góp vốn (Điều 29, 30 LDN)

7


05/03/2013

II. Thành lập, tổ chức lại, giải thể và phá sản doanh
nghiệp

2.2. Tổ chức lại doanh nghiệp
2.2.1. Khái niệm
Tổ chức lại doanh nghiệp là việc chia,
tách, hợp nhất, sáp nhập hoặc chuyển đổi
doanh nghiệp (khoản 16 Điều 4 LDN)

2.2. Tổ chức lại doanh nghiệp

Làm thay đổi
quy mô DN

Thay đổi hình
thức pháp lý

Ý nghĩa
Thay
đổi về
quy mô

Thay
đổi hình
thức

pháp lý

Tạo điều kiện
cho doanh
nghiệp phát
triển thuận lợi
hiệu quả và đa
dạng

8


05/03/2013

2.2. Tổ chức lại doanh nghiệp

2.2.2. Các hình thức tổ chức lại doanh nghiệp
- Chia doanh nghiệp
- Tách doanh nghiệp
- Hợp nhất doanh nghiệp
- Sát nhập doanh nghiệp
- Chuyển đổi công ty

2.2.2. Các hình thức tổ chức lại doanh nghiệp

Loại hình doanh nghiệp
nào được áp dụng
Cơ quan có thẩm quyền
thông qua quyết định
Hậu quả pháp lý

Chia doanh nghiệp(Điều 150 LDN)
Loại hình doanh
nghiệp nào được
áp dụng

• Công ty TNHH
• Công ty cổ phần

Cơ quan có thẩm
quyền thông qua
quyết định

• HĐ thành viên(Chủ sở hữu)
• Đại hội đồng cổ đông

Hậu quả pháp lý

• Công ty bị chia chấm dứt tồn tại
• Các CT mới (cùng loại) liên đới chịu TN
về các khoản nợ chưa TT, HĐLĐ, các
nghĩa vụ về TS...

9


05/03/2013

Tách doanh nghiệp(Điều 151 LDN)
Loại hình doanh

nghiệp nào được
áp dụng

• Công ty TNHH
• Công ty cổ phần

Cơ quan có thẩm
quyền thông qua
quyết định

• HĐ thành viên(Chủ sở hữu)
• Đại hội đồng cổ đông

Hậu quả pháp lý

• Công ty bị tách không chấm dứt tồn tại
• CT bị tách và CT tách (cùng loại) LĐ
chịu TN về các khoản nợ chưa TT,
HĐLĐ, các nghĩa vụ TS...

Hợp nhất doanh nghiệp(Điều 152 LDN)

Loại hình doanh
nghiệp nào được
áp dụng

• Công ty TNHH
• Công ty cổ phần
• Công ty hợp danh(cùng loại)

Cơ quan có thẩm
quyền thông qua
quyết định

• HĐ thành viên(Chủ sở hữu)
• Đại hội đồng cổ đông

Hậu quả pháp lý

• Các công ty bị hợp nhất chấm rứt tồn tại
• CT hợp nhất hưởng các quyền, chịu TN
về các khoản nợ chưa TT, HĐLĐ, các
nghĩa vụ về TS...

Sáp nhập doanh nghiệp(Điều 153 LDN)

Loại hình doanh
nghiệp nào được
áp dụng

• Công ty TNHH
• Công ty cổ phần
• Công ty hợp danh(cùng loại)

Cơ quan có thẩm
quyền thông qua
quyết định

• HĐ thành viên(Chủ sở hữu)
• Đại hội đồng cổ đông

Hậu quả
pháp lý

• Công ty bị sáp nhập chấm dứt tồn tại
• CT nhận sáp nhập hưởng các quyền, chịu
TN về các khoản nợ chưa TT, HĐLĐ,
các nghĩa vụ về TS...

10


05/03/2013

Chuyển đổi công ty(Điều 154 LDN)

Loại hình doanh
nghiệp nào được
áp dụng

• Công ty TNHH
• Công ty cổ phần
• Doanh nghiệp tư nhân(Đ36 NĐ 102)

Cơ quan có thẩm
quyền thông qua
quyết định

• HĐ thành viên(Chủ sở hữu)
• Đại hội đồng cổ đông

• Chủ sở hữu

Hậu quả pháp
lý

• DN bị chuyển đổi chấm dứt tồn tại
• DN chuyển đổi hưởng các quyền, chịu
TN về các khoản nợ chưa TT, HĐLĐ,
các nghĩa vụ về TS...

II. Thành lập, tổ chức lại, giải thể và phá sản
doanh nghiệp
2.2.3. Giải thể doanh nghiệp
Khái niệm:
Giải thể doanh nghiệp là việc làm chấm
dứt sự tồn tại của một doanh nghiệp khi xuất
hiện các điều kiện luật định mà không phải
thực hiện thông qua một thủ tục tư pháp

2.2.3. Giải thể doanh nghiệp





Các trường hợp giải thể doanh nghiệp
Điều kiện giải thể doanh nghiệp
Thủ tục giải thể doanh nghiệp

11

05/03/2013

II. Thành lập, tổ chức lại, giải thể và phá sản doanh
nghiệp
2.2.4. Phá sản doanh nghiệp
Nghiên cứu trong chương V

Chương II. Pháp luật về chủ thể kinh doanh
III. Các quyền và nghĩa vụ của cơ bản của
doanh nghiệp
(SV tự đọc tại Điều 8 và Điều 9 LDN)

12