Những giải pháp đầu ra cho sản phẩm trái cây tươi của đồng bằng sông cửu long

? 1 .j

no GIAO Dl)C vA nAo T;}O

I

D~I HOC QUOC GIA- THANH PHO HO CHi lVIINH

~

'

,...?

,.,,

DE TAl NCKH TRQNG DIEIVI DAI HQC QUOC CIA
NAlVI 2000-2001

"NHU'NG GIAIPHAPDAURA CHO
SAN PHAM TRAI CAy Tu'OI cuA
DONG BANG SONG ClJU LONG"
~

~

?

A

CHU NmEl\1

DE TAl

PGS, TS VO THANH THU

Ph6 Chii nhiem

: Ky

Thu kv d~ tai

: Th9c si HATH! NGQC OANH

sll NGUYEN ClfdNG

CAC THANH VrEN:

TS.

Tran Nguyen Ng9c Anh Thu

TS.

Ngo Thi Ng9c Huyen

TS.

Nguyen Dong Phong

Thqc si Cao Vi$t Hieu

~ThQc si ··Nguyen Van Thi

- 9/2001-

·~----------------------------------~

lj


. MUCLUC
·=· LOI IYid DA u

.

;

'

............................................................................................ .
l. y NGHIA CHON DE TAI: ........................................................................ ..
2. Dor TVQNG vA PHAM vr NGHIEN cuu: ............................................ .
3. Ml)C TIEU NGHIEN cuu CUA DE TAl: ................................................ .
,...,
A
'
~
..
4. DIEM Mvl CUA DE TAl: ......................................................................... ..
5. PHVONG PHAP NGHIEN cuu DE TAI: ................................................. .
6. NQI DUNG CHINH CUA DE TAI: ........................................................... ..

·:· cmJCiNG I: NGHIEN cuu TiNH HiNH SAN xuAT v ATHlJ0NG
MAl TRAI CAY TRONG VA NGOAI NUOC .............................................. .
1..1. TINH HINH SAN XUAT vA THI TRVONG TRAI cA. Y TREN THE
GIOI: ................................................................................................................ .
1.1.1. Tlnh hlnh san xuat tr,.,~
tra1
' cay the g1o1: ................................................. ..
1.1.2. "r':
1m h h'm h th! truvng
0

0

0

0

A'

A

'

1.1.2.1. EJr;ic die'm tlnh hlnh kinh doanh trdi cay [l{Cfi Cll(l the' gioi: ................ .
1.1.2.2. Vai net vi tlnh lzlnh thf tnrr!ng nh(lp klufu trcii cay tuai chzi ye'u ella
rhrt giai: ................ ~ ............................................................................... :........... .

1.2. TINH HINH SAN XUAT v A TIEU THl) TRAI CAY TRONG NVOC:.
•

v·1~t Nam: ............................................ ..
1.2.1. "r':
1In h h'm h sanxuattraicayu
1.2.2. Tlnh hlnh th! tru'ong tieu tht,I trai cay cua Vi~t Nam: ......................... ..
A'

,

•

A

.;

A

1.2.2.1. Thi trLtill'}g xua't kha·u . ....................................................................... ..
1.2.2.2. Thi truang trong nuac: ...................................................................... .

1.3. NGHIEN CUU KINH NGHI~M TIEU THl) TRAI CAY CUA THAI
LAN VA CAC NVOC, CAC BAI HOC KINH NGHI~M RUT RA: .............. .
1.3.1. Kinh nghi~m cua Thai Lan: ..................................................................
1.3.2. Kinh nghi~m cua Phillipines: ...............................................................
1.3.3. Kinh nghi~m cua ChiLe:.....................................................................
·:· CmJCiNG II; PHAN TICH TmJC T~NG TIEU THT.J TRAI CAY
T frl
H
;.:
~
(J'~

Tuvl u DONG BANG SONG C U LONG....................................................
2.1. KHAI QUAT CHUNG v:E TINH HINH SAN xu AT TRAI cAY cu A
DONG BANG SONG CVU LONG:.................................................................
2.1.1. Di€u ki~n tt! nhh!n cua D6ng bfrng song Cuu Long va van <1~ S,..,
,..
.
xuat tral cay: .................................................................................................... .
2.1.2. Vai net v€ di~n tich va san h.tqng san xua't trai cay cua .DBSCL ...... :.
:.• net
' vek ch"'b""'
• trat
'' cay ';!,u: ....................................... .
e ten Vet:. b.ao quan
2 . 1.3. Vat
2.1.4. Danh gia hi~u qua san xua't trai cay aDBSCL: ............... .'.................. .
2.2. PHAN TfCH.TmjC TR~NG TIEU THl) TRAI CA. Y d DBSCL: ........ .
2.2.1. Nh?n xet t6ng quat v€ h~ tho'ng tieu thl:l trai cay DBSCL: ............ ..
A

~

~

A

•

2
2

3
4
4
4
()

6

8
20
21

23
..,~

_j

24

25
30
31

33

,

.(.

A

a

33
33
33

42

43
44
44


2.2.2. Danh gia v€ t6 chuc tieu thl) trai cay tu'di cua DBSCL tren thi tn({fng
n(>i d!a: ............................................................................................................. .
2.2.3. Tlnh h_lnh xua't khfiu trai cay cth DBSCL. ......................................... ..
·:· CI-HJcJNG III: NHUNG GIAI PHAP DAY M~NH TIEU THl) TRJ\1
CAy TUcJI DONG BANG SONG cifu LONG..........................................
3.1 MVC TIEU- QUAN DIEM vA co sd DE XUAT GIAI PHAP ........... .
3.1.1 Ml)C tieu cua gi

3.1.1.1 Muc tieu chung: ................................................................_. ................. .
3.1.1.2 M~;~c rieu Cl:l thf: ................................................................................. .
~·
,1 ~
A,
o. •phap:
,
•

ue
xuat
giai
.............................................................
..
3. 1.2 Q uan uiem
•
.1 ~
~•• •
h
,
3 . 1. 3 Cd sd ue xuat giai p ap: ....................................................................... .
3.1.3.1 Bo'i canh. quo'c te' va khu VlfC ............................................................ ..
3.1.3.21inh hinh trong nuac. ........................................................................ ..
3.2 NHUNG GLA.I PHAP NANG CAO TINH HANG HOA CHO SAN
,...,
,
"'
.,
"'
.,

a

•

;t'

~

~

49
52
67

o7
o7
o7
o7
o7
70
70
7I

PHAM TRAI CAY CUA E>ONG BANG SONG CVU LONG: ...................... .
3.2.1 H6 trq d~ phat triEn t?p trung va lien ke't san xua't, tieu tht,I trai cay: ..
3.2.2 Cac giai phap nang cao tinh q1nh tranh v~ chat cho san phfim tnii diy
•
r\ ~
tu'dl• cua
uong b~ang song c,.~uu L ong: ............................................................... .
3.2.3 Nhii'ng giai phap nang cao kha nang q.nh tranh v€ gia cho san phrt'm
r\ ~
b""ang song c,.~
tra1 cay d uong
uU ·L ong ............................................................. .
3.3 NH6M GLA.r PHAP DAY MANH XUAT KHA u TRAI cAY ................ .
,
'

3.3.1 Xay dlfng chien lu'QC ve thi tru'ong va san pham .................................. .
A dlfng ve~ ch'A'
,. cay
~
1en I·~d
u. c t1ep th'! tra1
.............................................. .
3 .3 .2X ay

72
72

h
~
3 .3 . 2. 1 T zep t 1 a tam vz nzo: .......................................................................... .
? ? T'
~
3 .3 ·-·zep th!. a• tam
vz. nzo: .......................................................................... .

86

A

,

•

A

•

A

.

'A'

0

o A,

•

•

-

A

A'

A

,

A.'

.,

,

,

3.4 CAC KIEN NGHJ GIAI PHAP KHAC. .................................................. .
3.4.2 Xay dlfng chinh sach h6 trq xuat khfru trai cay .................................... .
3.4.3 H6 trq d6 t~o vit;c lam .......................................................................... .
3.4.4 Nha nttd'c h6 trQ d§u tu' ........................................................................ ..
3.4.5 Dao t~o ngu6n nhan llfc: ................................ :..................................... .
3.4.6 Xay dt!ng quy ho~ch c16 h6 trQ cho chuy6n d!ch cd cau theo hu'dng: ... .
,...,
,
,..,
.,
,
"''
.,
3.5 TONG HCJP CAC KIEN NGHI CUA CAC DdN VI THUC TE VE GIAI

76
80
8I
8I

86
87
87

ss
88

88
89
89

~

PHAP DAY MANH TIEU THl,J TRAI cAY d DBSCL ....... :........................ .
...~· san
• xua~t tra1
, cay: ............................... ..
ung nguvl
3 .5 . 1 N guy~n VQng cua nh•~
3.5.2 Kie'n nghj cua cac nha thu'dng m~i tnii cay n(>i d!a v€ gi. . th u tra''1 c"y
man h .~ueu
a ........................................................................... ;........ ..
3·.5.3 Kie'n ~ghi cua cac doanh nghi~p xua't kh§'u 'trai cay: V8 giai piulp uct'y
,
.
m~nh xuat khau .............................................................................................. ..
"'
,..
KETLU~N .....................................................................................................
A

.-

o

•

~

.

*****

A

90
90
90
91

93


>\_____ ..

'

?

~

LOIMODAU
1.

y

NGHIA CHON DE TAl:

Dong bang song Cuu Long la vung nong nghi~p JOn nha't nu'ck: Chie'm tren 90%
luc;ng g<;1o xua't khffu; gftn 50% gia trj thuy san xua't khffu va c1ay Ia vC1ng cung ci\p
tn1i cay ldn nha't cua Vi~t Nam. Vui di~n tich trong tnii cay IOn nhflt nu'dc, chiem
gfin 70% san lt1<;1ng cay an tnii o Vi~t Nam Dong bang song Cuu Long dung tru'oc mot thlfc tr~ng mang tinh thach thuc: kinh te' 0 nhung vung trong cay
an trai con kern phat tritin, thieu 6n c1jnh, muc so'ng nhan dan tha'p. Nhan t6 anh
hu'dng Jdn nhat c1en hi~u qua san XUat trai cay Ja thieu guy hO?Ch phat tritin, Cd Sd
h<;i t~ng phl;lC Y1;l cho kinh doanh trai cay con ye'u, thieu c1ong b9 c1~c bi~t Ia thieu
c1fru ra cho vi~c tieu thl;l trai cay. Cho nen, c1ti gop phfin phat tritin kinh te vung
Dong bang song Cuu Longtheo hu'ong cong nghi~p h6a nong th6n thi vi~c xay
dlfng chien lt1<;1c c1iu ra cho san phJm trai cay tu'di cua Dong bang song Cli'u Long
mangy nghia thie't thvc va cap bach.
2. DOl TU'ONG VA PHAl'vi VI NGHIEN CUU:
+ Nghien cuu toan di~n cac nhan to' tac c1(>ng c1en kha nang trai cay tu'di cua

Dong bang song Cli'u Long.

+ Chi c1~ xuat cac giai phap mang tinh kinh te'- xa h(>i, khong c12 c~p sau den
cac giai phap c6 lien quan c1en cong ngh~ ky thu?t: gio'ng, c6ng ngh~ trong. thu
ho<;1ch va xli' ly sau thu ho?ch ... m~c du de nhan to' nay tac c1(>ng m?nh den kha
nang tieu thl;l san ph:fm trai cay.

+ Chi nghien cuu trong ph?m vi khong gian la Bong b~ng song Cli'u Long, tuy
n~ien c1ti nang cao hi~u qua phan tich chung toi o c1oi ch6 c6 thlfc hi~n do'i chieu
so sanh voi vung cay an trai Mi~n c1ong Nam b(>.
3. MUC TrEU NGHIEN
Nh~m

cuu CUA DE TAl:

giai quyet 4 m1fc tieu:

•

Nghit~n

CUu kinh nghi~m xay dlfng chien lt!<;1C c1au ra cho san phftm cay trai
tu'di cua Thai Lan va c1ua ra nhung b~d h9c cho Bong bfi.ng song Cli'u Long.

•

Banh gia thlfc trc;tng san xua't, che' bie'n, thj truong tieu thl;l trai cay ciia D6ng
b~ng song Cli'u Long.

•

Nghien cuu nhung nhan to' tac d9ng thu~n l<;1i va gay tro ng~i cho phat tri6n
trai cay- hang h6a (J Dong b~ng song Cti'u Long.

•

f)~ xua't nhung ghii phap c1fiu ra cho san phim trai cay tudi ciia Dong b~ng

song Cti'u Long.

1

4. DrEM Mdi CUA DE TAI:
C6 rfft nhi~u a6 tai tntdc a6 aa nghien cuu v~ va'n a~ tieu tht,I trai cay cua Vi~t
Nam n6i chung va cua Ddng bang song Cll'u Long n6i rieng. Nhung uie'm mdi
trong a6 tai cua chung toi Ia:
•

Day Ia a€ tai nghien cuu toan di~n va h~ tho'ng cac tac c19ng khach quan va
chu quan ae'n kha nang tieu tht,I trai cay cua D6ng bhng song Ctiu Long.

•

Nghien cuu kinh nghi~m t6 chuc tieu tht,I cay an tnii cua de m(uc V~l rut ra
cac b~d hQc cho D6ng b~ng song Cll'u Long.

•

Eh.I'a ra cac "buc tranh" a€ nh?n di~n thj tntong tieu tht,I tnii cay: trong va
ngoai nu'dc.

• £)6 xua't cac giai phap kinh te'- xa hoi d~ dffy m~mh tieu tht,I trai cay cua
D6ng b~ng song Cll'u Long.
5. PHtfONG PH..\P NGHIEN

cuu DE TAl:

D~ dam bao d~ t~li mang tinh khoa hQc, thtfc ti€n va tinh ling d1;1ng cao chung toi

sli' d1;1ng 4 phu'dng phap cd ban:
5.1. Phu'dng phap phan tich tho'ng ke:

Tren cd sd de so' Ii~u thu th?p du'<;1c tude ngu6n, nh6m nghien cuu xll' ly, dp
xe'p, tinh tmin cac chi tieu va tlm ra cac quy Iu?t clia cac hi~n tu'<;1ng kinh te' d~
au'a ra cac nh?n djnh v~ cac va'n d€ nghien CUll.
5.2. Phudng pha p thua ke':

M<)t so' nghien cuu va giai phap cua d~ tai du'QC thtfc hi~n tren vi~c thua ke' c6
phat tri~n nhung ke't qua nghien cuu chua hoan chinh cua cac a6 tai cua de tac
gia k.hac. Va'n d~ nay mang tinh thua ke' chung t6i se neu r6 trong a€ tai cua
m1nh.
5.3. Phudng phap khao sat thtfc te':
f)~ d€ tai mang tinh thtfc ti€n cac nh6m nghien CUll thtfc hi~n 3 CUQC khao Sat cho

3 a6i tu'<;1ng khac nhau c6 lien quan ae'n kha nang tieu tht,I tnii cay:
•

Ngu'oi san xua't (tr6ng) trai cay.

•

Nguoi thudng

•

Cac doanh nghi~p xua't khffu trai cay.

m~i

trai cay.

d m6i c16i tu'qng ~ao sat, chung toi thie't ke' m~u di~u tra cau hoi rieng (xem phl,l

..

ll,lC 1 Va 2) .
5.4. Phu'dng phap chuyen gia:

Qua t6 chuc h<)i thao va gC1i a€ an ban nhap ae'n de chuyen gia c6 kinh nghi~m
a~ xin y kie'n d6ng g6p.
2


A

~

?

I'

'

6. NQl DUNG CHINH CUA DE TAl:
E>~ tai cua chung toi dai 93 trang, chua dtfng 48 bi€'u bang V~l 9 so

u6. Khong k2' 5

ph~;~l~;~c.

N<)i dung chinh cua c16 tai dt1<;1c thE hi~n trong 3 cht1ong:
Chudng 1:

NGHlEN CUU THl TRVONG TIEU THl) SAN PHAM TRAI
CAY NHitT DOl TRONG VA NGOAl NUOC.

E>ay la chu'ong gidi thi~ll v~ c1~c diem tlnh hlnh san xua't va tieu tht,~ trai diy nhi~t
doi trong va ngoai nu'oc. Qua phftn gioi thi~ll nay giup cho cac nha nghien CUll c6
slly nghi cl!nh huang giiii phap v~ thi trt.tong tiell th~;~ tn1i cay cho 86ng bang song
Cull Long. B?c bi~t trong chu'ong 1, nh6m nghien CUll da nghien CUll tlnh h1nh san
xu;{t Va tiell thl;l trai cay d mQt SeJ nu'OC trong khll VrfC Va rut ra nhung bai hQC kinh
nghi~m cho Vi~t Nam.
Chudng 2:

.-

D..\NH GlA TmjC TR~NG TrEU TID) TRAl CAY TifOI
DONG BANG soNG ciru LONG.

d

E>ay la cht1ong co ban voi cac n<)i dung: neu thrfc trq.ng tieu tht,~ trai cay o D6ng
b~ng song Cuu Long: Bao g6m tieu th1,1 n<)i d!a va xua't khfru; neu nhung nhan t6
tac cl<)ng den kha nang tieu thl,l trai cay: bao g6m nhung nhan t6 tac c1<)ng thu~n
lQi va khong thu~n l<;1i. Va'n d~ co ban rna nh6m nghien cuu rut ra d chuang nay
la: m?c du D6ng b~ng song Cull Long la vung cay an trai IOn nht.tng tinh hang
h6a cua trai cay khong cao; tfnh cq.nh tranh chu'a mang tfnh n6i trQi tren thi tru'ong
qu6c te l~n tren thi tru'ong n<)i dia. Cu6i chu'ong chung toi rut ra de ket Iu~n co
ban lam n~n cho vi~c d~ xua't de giai phap achu'ong 3.
-

Chudng 3:

I'

?

A?

A

I'

A

NHUNG GIAI PHAP DAY 1\'~NH TIEU THl) TRAl CAY
TifOI CUA DONG BANG SONG CUU LONG.
")

~

~

A

.,

chu'dng nay nh6m nghien CUU d€ XUtinh nha't qmin khi a€ xua't de giai phap. Va nh6m tac gia cla d~ xuat 3 nh6m gi:ii
phap quan trQng: nh6m giai phap nang cao tinh qnh tranh cho san phfrm trai diy
tu'di; nh6m giai phap t<;J-0 thj tru'ong cho san phfm trai cay va de kien nghi voi
Nha nude tq.o moi tntong kinh doanh thu?n IQi cho san phfrm trai cay.

d

Bay la d~ t~li nghien CUll mang tinh thrfc ti€n cao g6p ph~n giai quyet mot phftn
va'n d8 rna Chinh phu dang quan tam h~mg dftu: t1m aciu ra cho nong siin Vi~t
Nam. M?c du da <;:6 nhi€u c6 g~ng n6 lrfc, nhu'ng c!€ tai khong tninh khoi nhung
khiem khuyet hq_n che, kinh mong Srf gop y cua cac nha khoa hQc; nha nghien
. cuu; de nha doanh nghi~p. nha san xua't de u€ tai them. hoan thi~n va c6 kha
nang ling d1,1ng trong thrfc te.

3


CHUONG 1:

NGHIEN

cuu TiNH HiNH SAN XUAT v A

THU'

'

'?

, ..:'

'

'

,

A

A

"'"

1.1. TINH HINH SAN XUA T VA THI TRUONG TRAI CAY TREN THE
GIOI:

1.1.1. Tinh h'inh san xufft tnii cay:
Tnii cay tu'di ngay cang c6 vi tri quan trQng g6p ph~n nang cao muc s6'ng ctia
nhan dan toan the' gioi: a nhung nu'oc ngheo san xua't tnii cay c1~ x6a c16i gingheo, a nhung nu'oc c6 thu nh~p dung trai cay ai tang cu'ong s((c khoe keo dai
tu6i thQ.
Theo th6ng ke ctia FAO cac nu'oc tren the' giOi gianh 12 tri~u ha uti chuyen tr6ng
cay an qua, nang sua't b1nh quan 30- 35 ta'n/ha, san lttqng tnii cay c1~t 430 tri~u
ta'n; b1nh quan d~u nguoi tieu tht.I 69 kg qua/nam (Phap 191 kg; Nh~t 160 kg).
Trai cay san xua't tren the' gioi chia thanh 4 nh6m cd ban:
Nh6m 1: Nhung Io~i trai cay c6 san Iuqng san xua't tren 10 tri~u ta'n: nho, cay c6
mui (cam, quit, buai), chu6i, tNh6m 2: Nh6m trai cay c6 san lu'(/ng til 1 ue'n 10 tri~u tan: le bd, c1u du, c1ao, dua,
dua, dila, cha Ia, dau tay, m~n (lo?i m~n bac ...)
Nh6m 3: Nh6m trai cay c6 san Ittqng til 100.000 T ae'n 1 tri~u tan: thanh long, sfru
rieng, vai, cham cham, anh dao.
Nh6m 4: Nh6m trai cay c6 san lu'Qng duoi 100.000 T: phuc b6n ttl', 6i, mang du
xi em. ..

Bang 1:
, . cay
~
tu'01.. t ren th e~- g101
. -·· nam
- 1998
., lu'qng mQ~ t so I0~1. t ra1
Chung I0~1 va san
A,

srrl

Chung Io~i

A

San lu'Q'ng (tri~u tffn)

1

Xoai

21.000.000

2

Dua

12.500.000

3

Du

4

Bd

5

Cac 1o~i sffu rieng, 6i, vai,
mang Ct.It, cham cham.

du

4.800.000
2.300.000
14.000.000

(Ngu6~: Vi?n Nghien cziu cay iin qua miJn Nam- SOFR!)
4


-----------------------------------------------------------------------------

C6 bO'n vung san xua't trai diy nhi~t aoi: Chau A, Chau Phi, Cha ll My Latinh va
vung Caribean.
Chau A c6 di~n tich san xua't tnii cay nhi~t aoi IOn nha't vdi 4 trit;u ha, chie'm ae'n
72,9% di~n tich tnii cay nhi~t doi d the' gidi va chie'm 69% san lu'c;lng nhu'ng lzti
chi chie'm 26% tri gi<1 mua ban trai cay tren thi tru'C1ng the' gidi, trong khi Chau

My Latinh va vung Caribean chi chie'm 20% v€ san lti<}ng nhting l<)i chie'm ae'n
38% san lu'Qng xua't khfru.
Chi tie't han v€ tlnh hlnh san xua't va tieu th1,1 de lo<_1i tnii cay nhi~t tren the' gidi nhu' sau:
• v€ xoai: xoai chie'm 40% cay an tnii nhi~t adi, a(,lt 21 tri~u ta'n nam 1998. An
89 la nude chie'm ae'n 50% san h.tQng xoai tren the' gidi va .tie'p theo hi Trung
Qu6c, Mexico. C6 bay nude cung ca'p xoai cho th! tru'ong the' gioi, trong a6
chu ye'u la tu cac nude: Mexico 187.000 ta'n (chie'm 41 %), Philippines 45.000
ta'n CIO%) va An 89 21.ooo ta'n [26].
+My la nude nh?p khfru xoai tuoi nhi€u nha't g~n 200.000 tan (nam 1999), 75%
sO' nay nh?p kh~u til Mehico.
+ EU nh?p kh~u gftn 120.000 ta'n (1999), 80% nh?p khfru tu vung Chau My
Latinh: Braxin, Mehico, Colombia ...
• Dua trai: hang nam muc san xua't dua cua the' gioi a<_lt 13 tri~u den 14 tri~u
ta'n. EU la khu vvc nh?p khfru nhi€u dua tuoi nha't tren 1 tri~u tan/nam ( 1999).
Khu vlfc tr6ng va xua't khfru nhi€u dua nhat la: Thai Lan, de m!oc Chau My
Latinh.
• 8u au: San luc;lng thu ho?Ch du du moi nam ggn 5 tri~u tan, trong a6 rieng
Braxin 1,8 tri~u ta'n (1999). Khu vlfc nh?p khfru nhi€u au au nhat la: My, EU. ..
Qua nhung sO' Ii~u cua t6 chuc FAO cho ta tha'y cac nude san xuat trai cay nhi~t
doi th~ hi~n qua bang 2 va day chinh la nhung nude la dO'i thu q.nh tranh cua
Vi~t Nam tren thi tntong qu6c te':
n·ang 2:
Chung lo~i va san lu'Q'ng_m(?t solo~i trai cav tu'di tren th(gioi nam 1998
STT
Ten nu'oc
San lu'Q'ng (ta'n)
1
An 89
12.500.000

2
Philippines
5.400.000
3
Brazil
4.800.000
4
Mexico
2.400.000
2.300.000
5
Indonesia
6
Trung Qu6c
2.100.000
7
Thai Lan
2.000.000
8
Nigeria
500.000
200.000
9
My
10
C<)ng hoa Domican
200.000
11
Cac nude khac
22.200.000

(Ngu6n: FAO- Tholzg ke niim 1999)

5


--- ---------------------

-. -

-----------,

Qua nhung s61i~u vG tlnh hlnh san xua't tn1i diy nhi~t ctoi ke tren chota thfi'y:
- Ta't d nhung IO<;ii tnli cay nhi~t ctoi uu'qc cac nu'oc quan tam s<.ln xua't th1 Vi~t
. Nam u€u c6 c1i€u ki~n tlf nhien ct2 phat tri- Vi~t Nam Ht nu'oc c6 c1e'n tren 400.000 ha tr6ng diy an tn1i voi ~dn lu'cJng
khoang 4,6 tri~u tan cay an trai, nhu'ng c6 le v1 xuat khffu qua it so v(li ti0m nang,
cho nen khi xep h~ng de nu'oc san xuat trai cay nhi<;t uoi hang c1Ju thG' gi(1i FAO
quen khong du'a Vi~t Narn vao danh ffi~IC th6ng ke?
1.1.2. 11nh hlnh thi tniong tnii cay the' gioi:
1.1.2.1. Dijc diim tinlz lzinlz kinlz doanlz trdi cay trta'i ClLG the' giai:

Khi kinh doanh trai cay tu'di xuat khffu cac nha qmin ly dn chu y nhung d~c di~m
cd ban sau day:
a/ Trcii cay liz lor;zi hang h6a c6 d9 co dan cung cdu l6'n:
Trai cay Et lo<;li thlfc phffm dn thie't cho nhu du cua con ngu'oi, nhu'ng chung
kh6ng phai Ia lo?i thlfc phii'm thie't ye'u. Cho nen, nhung nu'oc ngheo c6 c1i€u ki~n
kinh te' kh6 khan nhu' cac nttoc NamA, Chau Phi m~c duo nhung vung nay c1i€u
ki~n tlf nhien khiic nghi~t: trai cay it, nhu'ng hQ it nh?p khii'u trc.ii cay. Con o
nhung nude c6 n€n kinh te' phat tri€'n cao, thl hQ cung Ia nuck san xuat trai cay
. JOn EU, My, Canada, Nh?t... Vi~c nh?p khffu trai cay o nhung nu'oc nay nhhm lam

da d?ng phong phu han th~ tru'ong, nen khi n~n kinh te' cua hQ phat tri€'n thu~n IQi
thl cac nu'OC gia tang nh?p khffu va ngu'giam m?nh nh?p khffu cay trai. Bay Ia d~c di€'m rna cac nuoc xuat khffu tr<.li cay
lu'u y khi xay dtfng chie'n luqc th~ tru'ong xuat khffu.
b/ Tfnh viin h6a cua san phrlnz trdi cay tuai ra't cao:
Trai cay tu'oi Ia lo?i thlfc phffrn, rna rn6i lo?i thtfc phffm d~u mang tfnh van h6a vl
rn6i dan tQC d~u c6 nhung khffu v~ va sa thich rieng v€ thtfc phffm sll' dl,lng. Tinh
van h6a cua san phffrn trai cay ch~ng nhung bi€'u hi~n d: lo?i tnii cay, mui v! rna
cbn bi€u hi~n rnau sac, d9 tudi, kich co, hlnh dang. Ch~ng h<_1n, nhu' vi thorn cua
mit, s~u rieng d6i voi nguoi tieu dung a vung Bong Narn Chau A rat thu v!,
nhu'ng ngttoi Chau Au va Bac My l?i khong thich huang v! nay; hay vi~c t?o ra
du'a hau hlnh vuong a Nh~t Ban ho~c de lo<_1i trai cay tu'di con hi gia b<\n (Hlt g~n
ga'p doi so voi san phii'rn cung lo?i nhu'ng hlnh dang khac ho~c la kern theo qua
da b! fl,lng ho?c b! heo. Ho?c a Bai Loan t<_10 ra cac gio'ng xoai c6 vo rna u do lam
tang kha nang xua't kh:fu sang thi tru'ong Trung Qu6c a nhung thai ky te't ho~c le
h()i ... Tu d~c di€rn nay cho ta tha'y mu6n xua't khii'u thanh cong dn nghien cuu
tinh van h6a cua san phii'rn trai cay a tung thj tru'ong, tranh tlnh tr<;lng t6 chuc ban
nhung gl rna rnlnh sKn c6 vl ba~ nhu' v~y ra't kh6, chi phi cao hi~u qua thftp kh6
t:;t o 1~ p clttqc thi tru'ong 6n djnh.
c! Chu f...y song cua trcii dly tuai ra't ngdn, fr:zi kho bdo qudn, d~ bi hzt hong khi thu
ho(lch, thu mua v(ln chuyln.
Trai cay nhi~t ddi H\ lo:,1i thlfc ph:fm d€ htt hong, trong ta't
cac kha u tu khi thu
hO?Ch cle'n khi san phfirn cle'n tay ngu'oi tieu dung vl:

o

ca

6

+ Trai cay phai o~t ou'cjc <19 chin nha't 'mui vj, mau s~c. vitamin, UQ ngon v.v ... va luc cl6 mdi tht!c hic$n thu ho~_lCh, trong
diGu ki~n b1nh thu'ong trai cay chin chuyphffm ra't nhanh, cac te' bao cua tra.i cay chuyEn sang giai OOlo'.li trung b1nh tu 7-8 ngay sau khi chin (c6 san phim ngftn hdn nhu' sapoch0, dau
tay; c6 nhung san phim dai hdn nhtt dua ... )
+ Ba so cac lo~i trhO<).Ch ch~m anh htJong de'n chu ky SOng "tot" CUa tnii dy.
+ Vi~c bao qmln trai cay ra't kh6: tht!c hic$n dong l<;mh se anh htt0ng de'n d(> lu'Lii
ngon, mau s~c cua tn1i cay; sti' dt,mg h6a cha't dE bao quan anh httong de'n chf1t
lu'Qng va v~ sinh im toan tht!c phfrm...
Tu nghien cuu d?c diEm nay cho tha'y diy m~nh xua't khiu trai cay Ia cong vi~c
kh6 khan doi hoi phai c6 Stf n6 It!c cua de b~n c6 li~n quan: Nha san xua't t~o ra
nhung san phfrm c6 cha't ltt<;5ng tot, khong nhi~m sau b~nh trong qua tr1nh tr6ng
trQt va CO phu'dng phap thu hO<;lCh toi tJu dE t~O di~u ki~n thu~n )c_ii cho <.JUbao quan, v?n chuyEn Va thu'dng ID<;li trcli cay tu'di; cac nha nong hQC tim kie'm
each thuc bao quan trai cay to'i tJu nhttng khong vi ph~m cac quy djnh vt; sinh an
toan tht!c phfrm; de nha quan Iy xua't khfru: t?O di~u ki~n thu~n l<;5i nhanh chong
trong kiEm tra cha't ltt<;5ng san phfrm xuat khiu va thu t1,1c hai quan dE dfi'y nhanh
t6c <19 lttu thong hang h6a.
dJ Thai lzQn thu hoQch trdi cay t9p trung ra't cao a mua he:
Bay la d~c diEm rna cac nha kinh doanh trai dy tttdi phai chu )' Vl no de'n kha nang xua't khi u va hic$u qua xu at khTh~t v?y, da so' de lo<;Ii trai cay: tao, nho, le, m?n. xoai, cam, quit, dtta, dau tay,
chom chom, s~u rieng, vai, nhan ... c6 thoi gian thu ho<}ch tu cuo'i mua xuan (thang
4 - thang 5) oe'n he't mua he (thang 7- thang 8), chinh vl v?y rna trai cay trong
giai do<;1n nay a tift d cac thi tntong d~u ra't nhi~u. re. Con a de mua khbi<%t mua dong tu thang 10 nam nay ae'n he't thang 4 nam sau o Chau Au, My,

B~c A hffu nhtt khong c6 cac Io<,1i trai cay nao dttqc thu ho<;Ich. Va a€ dieu riet
cung va du trai cay tttdi Nha nttoc nh?p khkhkhiu cao; con mua dong ap dl,lng muc thue nMp khiu tha'p. Voi chinh Stie't nay hang trai cay nh~p kh:fu ra't kh6 qnh tranh voi tnii cay n9i dja. Tu d~c
diEm nay chota tha'y: vi<%c t<_lO ra san ph:fm thu ho<;Ich nghjch mua d nhung nttoc
c6 khi h?u nhi~t doi c6 4 mua mtta n~ng thu~n hoa nhtt Vi~t Nam gop phm9nh va nang cao hi<%u qua xua't khffu cay trai.
e/ Cdc m/Oc nh9p khdu ngay cang gia tang dp dl;lng bi?n phdp ky thu{it: quy dinh
chti't lttqng va v? sinh an roan th~tc phdm d€ bcio h9 thi truang nqi dja.
.
Ba s6 cac nttoc nh~p khfru trcii cay tttdi d~ phl,IC Vl,l cho nhu du sii' dt,mg hrtng tu'di
s6ng cua ngttoi tieu dung (khac voi ngu c6c, thjt, sua, ca .. ngttoi ti~u ui:mg pluli
che' bie'n mdi slt dl,lng dttqc) cho nen cac nttdc nh~p khiu ap dl,lng cac bi.;n phap
ky thu~t qmin ly cay trai ttfdi nh~p khffu rfft kh~t khe: quy djnh khu VtfC dim nh~p
7


khfiu (d de nu'de c6 d9 an toan thl.fe phirn thffp); quy djnh v~ cac h6a chJt, bao bl
du'Qe Stf dl}ng d~ bao quan tnii cay; cae bi~n phap rna nh~p khfi'u xuJt kh5u phai
bat bu<)e ap dl}ng d~ xtt ly trai cay tru'de khi du'a vao nude nh~p khfi'u: xtt ly nu'oe
s6i, xtt ly b~ng hoi n6ng, l?nh ... Cac bien phap nay la nhung rao c<.'in gay tro ng~.ti
cho ho~t dong tieu thl} eua de nu'oe c6 trai cay xua't khfiu. Theo bao cao tht)ng
ke eua FAO thang 7/2000 thl e6 de'n tren 80% xuflt khiu tnii cay V~l rau gmt g~p
kho khan e6 nguyen nhan lien quan den de rao can v~ ky thuJ t ella nu'dc nh~p
khffu). Bay la d~e die'rn rna cac nha xua't khffu trai cay tlioi phai chli y khi hodjnh ehie'n lu'<;fe thj tru'ong xua't khfi u.

1.1.2.2. Vai net vi (inlz lzinh tlzj tntang nlzgp klzflu irai cay ttto'i clllt ye'u ciia tlzt
gi6"i:

. d ffil}e nay nh6rn nghien euu rnuo'n gWi thi~u de'n b?n d9e quan tam dcfn thj
tru'ong dffu ra a nu'de ngoai cho san phirn trai cay tu'oi tren de khia c~nh: Tinh.
hlnh eung du; kha nang va nhu du nh?p khfiu; quy che' nh?p khfiu trai cay tu'oi;
nhung kh6 khan va thu?n l<;fi tren tung thi tru'ong ... Bay chinh Ia nhung co sa de
ho<}.ch djnh chie'n lu'<;fc v~ thi tru'ong xua't khfiu.
a/ Tinlz lzinlz clzurzg vi tlzj tntang nlzfj..p klzilu trai cay tztoi.
Cac nlioc nh~p khiu chinh trai cay tlioi g6m: EU, My, Nh?t Ban, Trung Quoc,
H6ng Kong, Singapore, Malaysia, Canada. Sau day Ia vai nt:t v~ cac thj trliong
nh~p khiu a'y:

Bang 3:

c,ac nua c nh"

kh""'
,. cav
" tud·1 nam
- 1997
· au t rm
Ten nuoc
San luQ'ng (tan)
EU
707.000
My
466.000
Nh?t
96.000
Trung Quo'e
51.000
Singapore

80.000
Malaysia
37.000
Canada
32.000
Cae nude k.hae
355.000
Tang cQng
1.824.000
~p

SIT
1

2
"

.)

4
5

6
7
8

(Ngu6n: SOFRI)
b/ Tinlz /zilzlz nhqp kluiu trai cay tztdi czia EU:
EU Ia cong d6ng 15 mtdc cong nghi~p c6 tr'inh c19 phat tri~n va mue s6ng cao.
Bay Ia thj tntC1ng nh?p khiu trai cay Ion nha't the' gidi, rieng trai cay tu'di narn

2000 EU nh?p khffu gffn 900.000 ta'n vdi trj gia tren 4 ty USD. Sau day Ia nhung
mtdc nh~p khffu trai cay tttdi nhi~t ddi ehu ye'u eua EU.

8


bl. CQNG HOA LIEN BANG DOC:

C<)ng hoa Lien Bang Due c6 htcjng hang xua't khffu, nh~p khfiu rau qui\ tttoi kha
6n cljnh: nh~p kh~u 19 ty Mac Due va xua't kh~u til' 3,3 ty ue'n 3,5 ty Mac Due.
Nh?p sieu hang nam d nh6m nganh hang nay tren 15 ty Mac. Tinh hlnh nh~p
khfi u rau qua tu'di ciia Due th6 hi~n qua bang 4.
Bang 4:

Tlm h h'mh n}1~p kh au
_:J
rau qua" tttd'1 cua
" CHLB D'
lie 1996 -1998
A

Nh~p khfiu

Ten hang
1996

1997

1998

TL

Trj gi:i

TL

Trj gi:i

TL

Tri gi:i

lOOOT

Tri~u

lOOOT

Tri~u

lOOOT

Tri~u

Rau qua:

DM

DM

DM

19.601

19.594

18.786

Trang d6
Rau tu'di

3.473,3

5.541,7

3.321,1

5.440,9

3.202,5

5.388,6

Hoa qua on doi

2.720,9

4.462,4

2.716,0

4.932,8

2.511, 7

4.853,9

Hoa qua nhi~t doi

2.953,5

4,458,3

2.744,4

4.315,0

2.512,6

3.755,8

Hoa qua d6ng hop

2,458,2

4.331.2

2.482,1

4.220,6

2.393.1

4.106.8

Tai li?u tham khdo do B9 Thuong mc;zi phdt lulnh trang I.
Due nh?p khiu chii ye'u tit cac nttoc th~mh vien EU khae (61 %) con nh~p khffu tu
cac nttoe ASEAN ra't it chie'm 1,75% t6ng t.ri gia nh?p khiu rau qua clia Due va
cp.ie'm 8,33% t6ng nh?p khft'u hoa qua nhi~t doi (xem bang 5).
Bang 5:
Th'! t r rto ngn ~p
EU
Tfing tri gia
(tri~u DM)
NK: 18.786
Ty trQng NK 100%

.. CHLB Duc 1998
au rau qua" cua
'
ASEAN
EFTA
NAFTA

Cac mtoc
khac

11.488

32

725

328

6.302

61,15

0,17

3,86

1,75

33,55

Ngubn: Tai li?u tham khdo B9 Tl11tOng m(li trang 2.
Quy che' quan

ly nhap khiu trai cay cua CHLB Due:

•

Tieu chuin v~ sinh an toan thtte phfim va cha't lu'CJng hang thttc phii'm rfi't cao,
thea quy cljnh chung cua EU.

•

Due khong quy cljnh gia'y phep va h~n ng~ch c16i voi vi~c nh~p khct'u rau qua

tu'di.
9


•

Thue' nh~p khiu trai

cay tudi cua Due thG hi~n qua bang 6.

Bang 6:
Thue' nh~p kh5u trai cay tu'oi etia CHLB Due 1998-2000
f) VT DA0

Mile thuc%

Ten hang hoa

t q. g1a
. , nh.<~p kh
A~
· au

Ten hang hoa

A

Mu·c time
%

Xo~d

2

1. Bttdi

1,5

5.

2. Chanh CQng voi phl;l
thu nh~p kh~u 27,7 ECU
cho 100 kg chanh NK

6,9

6. Quit+ voi phl;l thu
nh?p kh~u 11,5 ECU cho
100 kg quit nh~ p khfi u.

I 7,3

3. Cam

15

7. Chuoi

737 ECU
cho I tfl'n

4. Dua

6,9

8. Mut cam + 24,9 ECU
phl;l thu cho 100 kg

21,7

9. Dua hop

16,9-19.1

Ngu6n: T6ng hc;p tit tai li~u tham khdo cua B9 Thuang mgi Vi~t Nam.

Theo nh~n ajnh cua cac chuyen gia: E>uc la thi trttong nh? p khfi u tra i di y Wn va
khong kh6, quan trQng day trai cay nh?p kh~u phai c6 tinh qnh tranh cao v~
chat ht<;1ng Va gia ca va tlm dU'<;1C doi tac mua hang.

a

b2.

Nu'OC CQNG HOA PHAP:

Phap la nttoc c6 n6n nong nghi~p phat tri~n nhat Chau Au, nhung hang nam Phap
nh?p kh~u de'n g~n 4 tY fding rau qua tu'oi va tren 2 ty frang rau qua kho va che
.bien (xem bang 7).
Co che' quan lv nhap khfiu trai cav cua Phap:

• Tieu chu~n cha't lu<;1ng va v~ sinh an toan thlfc ph~m aoi voi trai cay tu'oi nh~p
kh~u ra't cao theo quy che cua EU.
• Phap khong quan ly nh?p kh~u tnii cay b~ng giay phep va bang h<~n ng<~ch.
• Thue' nh?p kh~u trai cay vao Phap th~ hi~n qua bang 8.
Theo cac nghien cuu thl nhung m~t hang sau day ne'u mang tinh qnh tranh cao
c6 th~ de§ dang nh?p kh~u vao Phap: thanh long, xoai, dua (mifng va che bien),
dua ..

10


nnng 7:.

'

'

Nh6m m~t hang

I.

Rau qu:i tu'di hol)c lam lanh

1.
2.
3.
4.

C~n t3y (0709400)

5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.

II.

1.
2.
3.
4.

5.
6.
7.
II.
9.

A

"1

,..?

...

A

...

,

TINII IIINII NII;}P KIIAU RAU, QUA VAO C()NG IIOA PHAP
CAC NAlVI 1997, 1998 v A 1999
Don vi tinh: Tri !!i
Toi tay (0703900)
Dtta chu<)t (070700)
Khai tay (0710)
D:lp cai, sup 111 (070-t)
Dll cic 1o~i (0708)
Chu6i (080300)
Dua (080 11900)
Xo?li (080-t5000)
Dtta hfiu (080711 00)
Dua (080-t300)
T6ng cl)ng
Rau qu:i khO che' bH!'n
Do cic lo~i (khO xay) (0713)
Di'l de lo~i (ehl bie'n, 116ng
h¢p) (20054)
Khoai tay (khO, dt nho)
(07129005)
Khoai tay (ehc bien, d6ng h{lp)
(200410)
Dua ehuot hc)p (07114000)
Dlfa chuot hOp ngam d!lm

(20011000)
Dila (08011100)
Dt1a hOp (2008.:!0)
N1tde d(ta (200904)
Tt1n~: cl)nll

1998

1997
Tri ~:ia

Lu't}ng

42.896
85.494
192.639
485.421
234.229
427.742
1.408.655
13.461
167.085
148.653
55.110
3.761.385

....,

Ta'n.

Nh11ng thi tntung nhap kha'u chfnh

1999

Tri ~:ia

Ltfcjng

Trj gia

Ltfl/ng

19.793
18.211
46.960
295.765
68.341
43.345
348.184
4.261
22.991
73.646
143.016
1.084.513

57.936
91.466
210.998
756.082
240.459

429.426
1.347.474
13.140
171.825
162.713
527.888
4.054.407

21.350
20.892
45.772
370.100
73.637
44.889
316.138
3.635
22.461
80.158
131.823
1.130.855

45.259
85.107
213.0!!7
705.753
255.670
457.459
1.270.947
20.230
199.163

160.826
550.624
3.%-U25

17.963
20.330
48.344
394.359
76.725
46.301
342.431
4.685
30.619
80.519
168.176
1.230.452

473.442
13.319

119.300
3.563

460.793
27.427

113.861
9.617

446.031

23.754

110.750
7.628

9.561

1.659

8.471

1.514

11.170

1.924

812.690

215.693

1.037.425

251.783

1.201.489

253.737

34.614

245.992

6.011
32.480

33.237
274.5116

6.90.'i
35.~5~

25.857
2-16.255

6.101
33.950

(AnD<), Bl & Luxambua, Srilanea, In Lan) 21 nude
(Ill & Luxambua, Th6 Nhi Ky, Due, Maro'c, An D(l) 37 nude

10.035

40.971
168.665
J:\5.710
2.1117".21!_i_

46.567
170.827
1·1-1.574

2.3II'i.524

6.~60

30.065
21.905
472.3.20

(Srilanea, lndoncxia, Bl1 bi~n Nga, IU Lan) 23 nude
(Th:li Lan, Kenya, Philippin, Bi & Luxambua, Elite) 41 nt!Je
(II;) l.an, Th:li Lan, Kcnva,lli & Luxamhua. Dire) 41 mrdc

45.799
166.770
144.4.'i6
I.HU2.1117

29.11!1~

23.403
442.0211

. 6.602
~9.X79
~:!
L._

054

47H.I74

(Tay Ban Nha, Italia, Dl & Luxambua, lxrael) II nt!de
(Tay Ban Nha, Jtalia, Dl & Luxambua,Duc, IU Lan) 28 mt~e
(II?! Lan, T5y Dari Nha, Ao, Bl & Luxambua, Due) 32 nt!de
(II?! Lan, Dl & Luxambua, Tay Dan Nha, ltalia, Due) 37 nttde
(II?! Lan, Dl & Luxambua, T5y Ban Nha, ltalia, Due) 34 mtdc
(TDN,Mar6c. Ixrael, Kenya Durkina-faso, ltalia) 62 nt!dc
(BI & Luxambua, Camarun, D. bi~n Ng?l, Colombia) 65 nu~c
(CII Dominic, Indoncxia, Sri Lanca, D. biEn Ngb.) 34 nude
(DB Ng?l, Ixrael, Peru, Draxin Mali, Mexico) 69 nude
(Tay Ban Nha, ltalia, Costa-rica, H?l Lan, Due) 29 nude
(lUI Ngb., Costa Rica, Camdrun, Gh:ma, Nicaragua) 56 nude

(WI Lan, Anh, M9, ThO Nht Ky, Tr. Quo'c, Canada) 67 nttdc
(BI & Luxambua, 11?1 Lan, Due, Italia) 20 ntt~e
(Ill & Luxambua, lib. Lan, D1te, Ita1ia) 12 mtde
(BI & Luxambua,

Ghi chu: Thanh long, vai, nhan nh~p vao Pluip kh(>ng nhiCu nen kh(>ng c6 sC) li<;u rieng.
Ngu6n: Trung tam thong rin- Tifng qtc Hdi qu{m Pluip.
11

lla Lan, Due, Th\IY Ditin) 28 nu~c


b3. Vl10NG QUOC ANH:

Nuac Anh hang nam c6 nhu du nh~p khffu gfrn 3 tri~u Ul'n trai cay tt(di voi tri gia
1,7 ty bang Anh tu'ong clu'ong gftn 3 ty USD. Nhung m~t hang tn\i cay chl'1 y0'u
nh<}p khrt'u vao Anh qu6c the' hi~n qua b:\ng 9 va bi~u c16 1.

Biing 8· Gh1 va thue'hai_quan mOt

so'm~t hang rau qm'i nh~p vao Ph:\p.

DFF&g

Nhom m:}t hiwg

Thuc' Hiii quan hi~n h:111h
.
ThOng
Uu dai GSP
tlnfong (Tf)

1997

1998

ch tay (0709400)

2,17

2,71

2,52

13.30%

85% x thuc rr

2. Toi tay (0703900)

4,69

4,38

4,18

10.80%

85% x thuc TI

3. Dl.l'a chu<)t (070700)

4,10

4,60

4,40

13.30%

1OO'lr x thuc 1T

4. Khai tay (0710)

1,64

2,04

1,79

4.9-12.6%

70% x thucTI

5. B~p di, sup Ia (0704)

3,43

3,26

3,33

I0-14%

85% x thucTI

6. D6 cac lo;:ti (0708)

9,87

9,56

9,88

11.7%

85% x thuc·rr

7. Chuoi (080300)

4,05

4,26

3,71

708 Euro/tan

85% x thuc 1T

8. Dua (080 11900)

3.16

3,61

4,32

Mien

;\lien

9. Xoai (08045000)

7,27

7,65

6.50

10. Dl.l'a ha"u (08071100)

2,01

2,03

2,00

9.20C:t>

RSS~

11. Dua (0804300)

3,88

4,00

3,27

6.30%

SYk x thuc TI

l. D6 de lo:~i (kho xay) (0713)

3,97

4,05

4,03

0.5-3.5%

2. E>6 cac lo;:ti (che bien, d6ng hQp)
(20054)

3,74

2.85

3,11

20%

85% x thucTI

3. Khoai lay
(07129005)

nho)

5,76

5,60

5,80

11.2%

85% x thue TI

4. Khoai tay (che bien, dong h<)p)

3,77

4,12

4,74

15-18.3%

S5% x thucTI

5,75

4,81

4,24

12.5%

85% x thueTI

7,57

7,64

7,25

18.3%

85% x thueTI

7. DU'a (08011100)

4,56

6,20

7,44

8. Dua hQp (200820)

5,58

5,64

5,68

18.3-26.7%

85% x thucTI

9.Nu(jcdua(200904)

6,17

6,15

6,60

15.8-31%

85% x thue TT

1999

I

I. Rau quii tu'o'i khO ho~c lam l:.mh:
1.

x thucTI

II. Rau qu:i khO ho~c chc' bic'n:

(kho,

dt

Mien

(200410)
5. Dl.l'a chu()t hQp (07114000)
6. Dl.l'a chu<)t

(20011000)

hQp

ngiim

dam

Mien

Mien

Ghi chu: Thanh long, viii, nhan nh?p vao Phap khong nhi6u nen khong c6 st> lit;:u
rieng.
Nr:u6n: Trung tam thong tin- Tdng qlc Hdi quan Phdp~
Bi~u thue' Hai quan nam 2000.

12


Bang 9:
Tlnh hlnh nh~p khfiu tdi cay tu'di vao Anh Quo'c ni'im 199S.
Ten hfmg

Kho'i lu'Q'ng (Tiln)

Tr! gi::1

(Tri~u

pound)

Hoa qua
Chuo'i

768.533

355,6

Tao

461.813

236,2

Cam

314.149

93,2

Quit

233.906

124,0

Dtta

183.888

75,9

Nho tttai

155.060

171,2

Le

132.411

74,1

105.581

92,7

E>ao

88.953

79,6

Chanh

59.660

29,0

M~n

39.510

30,6

Dau

36.317

49,0

Cam kho

34.480

13,9

Dua

30.579

12,5

Qua Kiwi

28.614

24,7

25.411

17,0

Qua bd (Avocados)

23.310

16,8

Dau ttop l?nh

16.586

16,6

Anh dao

11.686

21,7

Cha Ia

10.966

10,5

va kho

va tttdi

2.359

3,0

734

1,0

163.055

110,8

2.927.560

1.660,2

Nho

kho

Chuo'i

kho

Cac loai qua khac
C()ng

Ngu6n: Tai

li~u

tham khdo cua B9 Thuang m{zi Vi?t Nam rrang 84.

13


·""
B ICU

d~
0

1:

Tinh h'inh nh~p khfiu trai cay cua Anh Quo'c 1996- 1998
3

2,846

2,8

2,5

2
1,5

1

1996

1997
~ Tri~u

ta'n

1998

·II Bancr Anh
0

Nttoc Anh nh~p k.hffu tnii cay til cac nttoc EU k.hac nhtt: Phap, Ha Lan, Tay Ban
Nha (chie'm g~n 50% tri gia nh~p khffu). Nhung loq.i trai cay khac Anh nh~p khfiu
tu Hoa Ky, Canada, Israel, Nam Phi, Honduras, Jamaica ...
Quy che' nh~p khfiu tnii cay vao Anh quoc:
•

Mot so loq.i nh~p khfiu phai c6 gia'y chung nh~n v~ sinh an toan thtfc phdq.t cac tieu chufin cha't lttc;ng cua EU.

•. Thue' nh~p khBang 10:
ue n

~P

Lo~i

' An h nam

- 1998-1999
au trm cav tlio'i. vao
. Time sua't %
trai cay

1. Chanh
2. Nho tuoi
3. Chuoi
4.Cam
5. Qua Kiwi
6. Cac loai khac

13,3
18,3
16,7
16,7

9,2
5-8

Ngu6n: Tai li?u tham khdo cua B9 Thuong m{li Vi?t Nam trang 84.
T6m l~i, Anh la mQt trong nhung nu'oc nh~p khffu nhi8u tnii cay nhf\t EU v1 sxua't trong nude chi thoa man 20% nhu du cua th! tru'C1ng, 80% con h~i ph

khJu. Tuy nhien tinh qnh tranh ctia thj truC1ng muon xua't khffu thanh c6ng sang
14


- - - - - - - - - - - --

- --- ----

thj tntC1ng nay ngoai cha't lu't;1ng va v~ sinh an toan thifc phim thl phi1i c6 chfnh
sach tie'p thL phan pho'i thich h
c. THJ TRUONG HOA KY:
My Ia nu'oc san xua't trai cay hang ufi u the' gioi, nhu'ng hang nam nhu d u nh~ p
kh.i'u cua My cling rat cao: nam 1999 My nh~p khffu 2,3 ty USD rau qudong h<)p; 3,5 ty USD tnii cay va de lo<;1i h<.lt an ou'\)c. Gftn 60% gia tri nh~p khtiu
trai cay vao My Ia do Canada va Mehico cung cap do l. va cung n~m trong kho'i NAFfA cho nen ou'<;1c hu'cJng u'u oai v~ thue.
Tnii cay nh?p khiu vao My rat oa d<;1ng, k~ d de lo<_1i trai cay nhi~t o{1i: dua,
sQuy che' nhap khiu trai cay tu'oi vao thi tru'ong Mv: (trfch tai li~u tham khao v6
d6 an rau qua cua B<) Thu'ong m<;1i trang 58-59).
•

Rau qua tu'oi nh?p khiu vao My phai c6 giay phep cua cd quan Giam ojnh
Bong- Thifc v?t Hoa Ky (APHIS - thu<)c Bquan nay v~n chu'a chinh thuc cho phep nh~p kh:i'u cac san phfrrn rau, qua tu
Vi~t Narn, vl cho oe'n nay hQ vfin chua c6 nhung thong tin va nghien cuu uay
du v6 cac IO<;li sau bQ c6 tren cac san phffm rau, qua tu'oi de'n tu Vi~t Narn,
trong khi theo cac thong tin rna hQ c6 thl cac san phfrm rau qua cua Vi~t Nam
khong du u<) an toan v~ sinh va c6 nguy co du'a vao Hoa ky de sau bQ co h<_1i.
B(> Nong nghi~p My (co quan APHIS) chi cho phep nh~p khftu de srau qua nr Vi~t Nam sau khi hQ nh~n ou'<;1c nhung thong tin chinh thuc tu phia
Vi~t Nam va sau khi nghien cuu va xac djnh ding cac sa~ phfrm o6 co thg
ott<;1c nh?p khftu rna khong du nh~p vao Hoa Ky cac lo<;1i sau bQ co h<_l.i.

APHIS se xem xet va xac djnh rang cac san ph:i'm d6 chu'a tung bi nhi2m sa u
b~nh (k~ d. cac b~nh tht!c v~t) d nu'oc xua't xu, va c6 th~ xll' ly du'<;1c o~ Io~ i bo

sau b~nh, ho~c da Uu'QC tr6ng, thu hO<;lCh va giao hang tu nhung khu vJ!c oa Uu'QC
APHIS phe chuxu. Co quan APHIS san sang lam nhung nghien cuu dn thie't n6i tren ut)i vdi cac
san ph:i'm rau qua tu Vi~t Narn dJ!a tren nhung thong tin rna phia Vi~t Narn gti'i
cho hQ. Cac thong tin v6 sau b~nh phai do B9 Nong nghi~p cua Vi~t Narn cung
cfip cho phia Hoa Ky v6 cac Io<_ii sau b~nh da tung c6 t?i Vi~t Nam oo'i vdi tung
lo?i rau qua. ·
f)~ Him du'<;1c vi~c nay de cong ty xuat khfi'u rau qua d Vi~t Nam ph
vdi cac do'i tac (ngttC1i nh?p khfi'u) d Hoa Ky, doi vdi tung lo(.li rau qua. Ngu'oi
nh~p kh:i'u phai thu th~p va cung ca'p cac thong tin sau gti'i cho ccJ quan APHIS:
1. Ten khoa hQc (lo~li va chung lo~i), uG xac djnh ngu6n goc va xua't xu ctb san
phffm, vl thu'ong m9t lo?i cay c6 th~ c6 nhung ten gQi khac nhau ode mfdc khac
nhau.

15


2. Mo ta de phfin cua rau qua se giao hang (g6c, than, 6ng, qua, hZJt, 1<1, cu6ng
v.v ... ) v'i cac Ioc;ti sau b~nh khac nhau c6 thG nhi€m. vao cac philn khac nhau cua
cay.
3. Ten cua nude tr6ng lo<;d cay va ten nude rna tu <16 se giao h~tng sang Hoa Ky,
vl de nude nay c6 cac lo<,li sau b~nh khac nhau, khi chuy~n sang m(>t mfdc tht"f ba
c6 thG nhi€m sau b~nh d nude <16.
4. Mo ta uja phudng ndi tr6ng lo?i cay, qua <16, vl m(>t s6 loZJi sa u b~nh c6 thG
khong t6n t~i d mot s6 khu vlfc cua nu'oc <16. T~i nhung khu v\fc, uja phu'clng Uu'QC
coila khong c6 sau b~nh (pest-free area/district) thl c6 thG cha'p nh~n clu<;1c.
5. Ten va clja chi ~ua ba't ky cong ty, hQp tac xa hay ba't ky m(>t t6 chuc tuong tlf
nao c16 ciing nguoi tr6ng lo~i cay c16, v'i APHIS mu6n sd bo cha'p nh~n nhung 16
h~mg qua slf tin nhi~m cua t6 chuc hdn la qua tung d nhan.

6. Dlf kie'n t6ng trQng Iu<;1ng (kg) va cac chuyen hang se giao hang nam, va s6
lu<;1ng eli a tung chuyen se giao hang sang Hoa Ky.
7. Dlf kien cac th6i

Vl,l

thu ho~ch va de thang giao hang.

8. Dlf kien de dng c!e'n t?i Hoa Ky va khu VlfC c!ja ly se. phan ph6i, tieu thl,l hang
t~i Hoa Ky.
9. Phudng ti~n v~n chuyGn (c!uong hang kh6ng ho?c c1u'ong biGn).
(Cac mtJc tu 6-9 Ia dn thie't c!G xac c!jnh vi~c lam giam c1jnh va xli' I)' de chuyen
hang nh~p kh~u . .D6i voi mot s6 san phffm c6 thG giao hang c1u<;1c bttng clu'ong
biGn v'i phai dn nhung phudng ti~n bao quan l?nh. Thong tin v~ clja ban phan
phO'i c6 th~ dung c!G gioi h?n vi~c cho phep nh~p khffu. Cac thong tin v~ kh6i
lu<;fng, sO' Iu<;fng va de thai gian thu hO?Ch va giao hang Ia c!G phi,IC \'1,1 cho nhung
phan tich v€ kinh te' khi xem xet cho phep nh?p kh£u).

..

10. M6 ta each c16ng g6i, lo~i bao bl va lo~i container se c!u<;c dung c1G v~n
chuy~n h~tng vao Hoa Ky. Cac loc:ti hang c1~u phai clu<;1c bao bl sao cho u~ lam
gia'y giam c1jnh. Mot s6 loc:ti bao bl va container se b~t buoc ph:li khU' trung khi
nh~p khiu vao Hoa Ky.
Sau khi nh~n c!uNam eung ea'p thong tin v€ de loc;ti sau b~nh c6 kha nang nhi€m c1oi voi de san
phim nay. Sau khi c6 nhung thong tin v€ sau b~nh APHIS se tie'n hanh xem xet..
Sau khi xem xet neu APHIS chip nh?n v€ m~t ky thu?t de san phfim nay, thl hQ
se eong bo' mot Dt,t kien c!ang ky san ph~m lien bang (Federal Register Proposal)
c1e Ia'y y kien eong lu?n. Sau c16 hQ se eho phep quyet djnh cho phep nh~p khiu

cae san ph~m nay tit Vi~t Nam va APHIS se ca'p gia'y phep nh?p kh~u eho nguoi
nh?p kh~u va eho ba't ct1 nguoi nao d Hoa Ky mu6n nh~p kh£u m~t hang nay c1~
giao hang tit Vi~t Nam vao Hoa Ky.
• Hang trai cay tudi nh?p khffu vao Hoa Ky phai qua gihang nh~p kh~u c1ap t1ng de yeu du v€ nh?p kh~u trai cay eua My v~: chung

16


lo~i. kfch ca, cha't lu'Qng va do chfn. Vi~c giam djnh do Co quan giam d!nh an

toan thtfc phftm thu<)c B0 Nong nghi~p My thtfc hi~n (Food Safety Inspection
Service).
•

Cac di~u ki~ri h~n che' khac c6 th6 du'Qc ap u~t bdi Co quan giam d!nh Thtfc
v~t va E><)ng v?t (APHIS) thu<)c B0 Nong nghi~p Hoa Ky, theo ui0u Ju~t
(Plant Quarantine Act) va Co quan quc.1n ly thtfc phrt'm va thu6c b~nh (fDAthu(>c BQ Y te' Hoa Ky) theo di0u lu~ t "Federal food, Drug and Cosmetic Act".

•

Thue' nh~p khftu tnii cay va h~t d thi tru'ong My nhu' sau:

+ TO'i

hu~ qu6c: tu 0,2 cent/kg-15 cent/kg ho~c 2,2%-30% (m()t

so lm)i khong

thue' trong d6 c6 h? t di~u).

+ Khong c6 t6i

hu~ qu6c: tu 1,1 cent/kg-15 cent/kg ho~c 35% (rieng h?t di0u

(THS080 132): khong thue').
Ke't luan: Th! tru'ong My nhu du nh?p khftu Ion va da d~ng, nhu'ng thi tnfi:1ng My
qua xa kh6 bao quan tnii cay tu'oi d~ C:hip ling cac yeu du chat lu'Qng cao cua thi
tru'ong, nen chang tham gia thj tru'ong nay Vi~t Nam b~t d~u tu san phfrm tdi cay
kho ho?c d6 h()p?

d. Till TRUONG NHA T BAN:
Nh?t Ban la da't nu'oc da't hyp ngu'oi dong, di~n tich chi IOn hon mot chut so voi
Vi~t Nam: 377.800 km 2, nhung dan s6 dong hon gap ruai: 125,35 tri~u ngu'oi.
Nhung Nh?t Ban ttf san xua't tren 10 tri~u ta'n g~o, 16 tri~u ta'n rau cu. 5 tri~u t<'\n
tnii cay hang nam. Theo th6ng ke cua t6 chile JETRO cua Nh~t hang nam ufit
nude nay nh;%p khftu 1,6 tri~u ta'n trai cay tu'oi voi gia tri 1,5 ty USD. M~t hang
nh?p khftu nhi~u nha't la chu6i khoang 900.000 ta'n; trai cay c6 mui: cam, quit,
bu'di; tao, thanh long, xoai, nho...
Nh?t Ban nh~p kh~u trai cay tu g~n 40 nu'oc, trong s6 nay nhii'ng b~n hang IOn
nhat la: My, Trung Qu6c, Niu Zi Ian, Bai Loan, Uc, Philippines, Tonga, Thai Lan,
Ha Lan...
•

Quv che' guan

lv d6i voi nhap kh~u trai cay tu'oi vao Nhat:

Tnli cay nh?p khftu vao Nh?t Ban phai chju stf ki~m smit ra't ch~t che v~ ch:ft
lti<;1ng va v~ sinh an toan thvc phftm, vl nguoi Nh?t thu'ong an rau qua tu'oi it qua

. che' bie'n hon so voi cac dan tQC khac cua the' gioi. MQi lo?i rau qua tnli cay nh~p
khffu vao Nh~t Ban phai chju sv di~u tie't d6ng thai cua 2 lu?t: Lu?t an to~tn thtfc
v?t va lu?t v~ sinh thlfc phftm cua Nh?t Ban. Thti tt,Ic nh~p khftu hang trai cay
vao Nh?t Ban th€ hi~n qua so d6 2.
Thue' nh?p khftu trai diy vao Nh?t Ban thay d6i ~eo mua (mua dong tha'p hon
mua he) va theo tlnh hlnh san xua't tnii cay trong nuoc. Nhung mt'fc thuG nh<}p
,:! b'mh quan du'QC th,:!
----,
kh au
e h'"
Iyn qua b'ang 11 · Tf11hi:.j 8:\l lie•; 1-\1:::1 Tt
A

-1·'·'~11:1
...J ,.j,-:)·'1"(·;
l''··:
I I \
I \
~ I I•
!

't"!\"lj
&J 1

.I ' I

17


,..

Sd dfl 2:

A

,..,

,

,...

,..?

A

'

?

A

KENII PIIAN PHOI TRAI CAY Nlll).P KIIAU VAO NHAT BAN
Hang de'n

I

Nh~t Ban bhng duC1ng bi,[!

l

Dang ky kitim tr.a thtfc phffm nMp khffu

Giao hang t<.•i kho

I

I

ngo~i quan

'V

Khu trung
Ki€m tra xuat Xlf tn1i cay nh~p khifu
Bi lOl;li
Hiiy bo .
Dang ki€m tra v~ sinh thtfc phfim '----------:w--,=;========:!___.:._..:...:::..:__....::::::~ Tni ll;li
Khai nh~ p khff u

~---

I

I
!I

Kitim tra v¢ sinh tht.(c phifm

I

Cach ly

Bj !Ol;li

::.1 Huy bo

I

Khai h
I

QuJ nh~p khfiu

Tnlll;li

Ngu'oi nh~p khffu
(chuo'i)

Nguoi nh~p khfiu
(cam quit vade loQ.i khac)

I
Nguai ban bu6n

Ngt.tai phan phoi

I!

Nguoi phan phoi

Nguai ban bu6n
Nguai lam thue

I

i

I ,---

I

I

'v
Ngliili

. . .--·7

Ngtt(fi !fun thuc

C::l--~~·::::::::::L-:>-·<:-. . .-.~-. . -.-.·""'"1_____,

~l___._ Sic:~.hi -·---'
!... .. ·-····-·······-······ Chu6i chin

Ngtroi ban

-

Ngtr(Ji d6ng
goi ~<.li
\1 I~

Sicu thi

Ic
18

\I

Nguoi ban

Ie


-------

nang 11:
Thue' nh~p khfi'u tnli diy vao thi tntong NhOt nan

'

Ten hang

0801.11.00

Dua

6

Philippines, Brazin

0803.oo.oo

Chu6i

23

Philippines, Ecuador, Dai Loan, Trung
Qu6c, Thai Lan, De ...

0804.30.00

Dua

16

Philippines, Dai Loan, Trung QuGc,
Thai Lan.

o8o4.4o.oo

Le

6

Mehico, My

0804.50.00

Oi, xoai,
mang CIJ.l

6

Philippines, Me hi co, (J c, ThHoa Ky, D~li Loan.

0804.10.00

Cam

20

Hoa Ky, NamPhi,

0805.20.00

Quit

20

Hoa Kv, Chile, Niu Zi Lan.

-:>

Thuc'nhOp
khflu BQ%

Nttac xua't khfiu clni yc'u

l\!Hi so'HS

De, Tay Ban Nha.

Ngu6n: UNCTAD- 1998
Ngoai cac bi~n phap bao ho k6 tren, cac mtoc c6 trai dy xuat khJu vao Nh~t
Ban cling dn lttu y: Nh~t Ban c1ua nhi~u khu vtfc, nhi~u nu'Jc va nhi6u lo<_li trai
cay vao danh sach cam nh~p kh:fu vao Nh?t Ban (xem ph!J. ltJ.c 3).

so

e. THl TRU· Trung Qu6c Ia qu6c gia Ion c6 nhieu mi~n khi h~u khac nhau, cho nen tnii cay
tr6ng ra't c1a d<,lng va phong phu. Trung Qu6c tro thanh nu'oc Scln xua't va xuat
khffu trai cay IOn nha't the' gioi: ca rau va qua nam 1998 Trung Qu6c Xllty USD; 1999:3,1 ty USD. Va hang nam Trung Qu6c nh~p khiu khoclng 400 tri~u
USD rau qua nhi~t doi c1G b6 sung cac loq.i trho~c c6 it: nhan, vai, thanh long, rau qua kh6 ...
Nude xua't kh:fu chu ye'u trai cay sang Trung Qu6c la Vi~t Nam, Indonesia, Mie'n
Di~n, Malaysia, Thai Lan va m9t ft khming tren 3 tri~u USD nh~p khffu tu EU.
Thj tntong Trung Qu6c khong doi hoi khat khe ve chat h.t<;1ng, quy each chung
loq.i san ph:fm cua trai cay. Nht.tng Trung Qu6c ap dtJ.ng cac bi~n phap thue' quan
va phi thue' quan kha ch~t che c16 bao ho thj tnl'ong noi c1ja:

+ Thue' sua't nh~p khffu ph6 thong quy c1jnh d6i voi trai cay tttoi la 100% (u6i v~i
thue' MFN 30- 50%) gia tri nh~p kh.i'u.

+ Ap d1,mg hlnh thuc gia'y phep ho~c la hq.n ngq.ch nh~p khfru c1G kh6ng ch~ kh6i

ltt<;1ng nh~p kh~u trai cay tttoi nhi~u nttoc, hy vQng khi Trung Qu6c gia nh~p T6
chuc thttong m<}.i the' gWi (WTO) vao th19


d!ch se giam xuong t~lO c:ti€u ki~n thu~n lTrung QuO'c, m<)t thi tni'ong c.16ng dan nha't toan du ..
f. THl TRUONG NGA:

•

Nga la ua't nu'oc c6 di~n tich IOn nha't the' gidi nftm (j 2 chau ll)C A V~l Au cho nen
Nga san xua't ra nhi€ulozti tr~ii cay, vdi kho'i ILI'Qng ldn. Nhttng ua st) de lo~.ti tdi
cay nay thu<)c loq.i tr6ng (j vung on uoi: le, tao, dtl'a, m~n. phuc bt'\n ttl', <.h'iu tay,
anh c:tao... Hang nam Nga c6 nh~p khffu trchuo'i, dua, dua, kiwi..., chu ye'u Nga nh~p khffu cac loq.i nu'oc ep trai dy: dua,
m~n, tao, ca chua ... Kinh te' ciia nu'oc Nga dang h6i phl)c, uoi song ciia nhan dan
dang trong qua trlnh cai thi~n nen vi~c nh~p kh:fu trai cay c6 xu hu'ong tang. Ccic
nude nh~p khffu tnii cay nhi~u nha't vao Nga hi~n nay la cac nttdc c()ng hoa thu()c
Lien X6 cii, Trung Quo'c, My ...
Quv che' qmln lv trai div vao Nga:
•

Thue' nh~p khfiu tnii cay tu 15-25% tuy tung loq.i.

•

Hang nh?p khfiu phai c6 giay chung nh?n an toan thtfc phffm, trong c.16 chung
nh?n hang c:ta uq.t cac tieu chufin GOST cua Lien bang Nga ban hanh.

Qua vi~c gioi thi~u nhung th! tru'ong nh~p khfiu trai cay tu'oi chii ye'u ct.ia the gioi,
nh6m nghien CUll rut ra cac ke't luan sau c!av:
•

Trai cay tu'oi nhi~t c!oi vfin con c6 th! tru'ong c!~ tham nh~p vl c:ta st) Cnh~p khfiu c!~u c6 mi~n khf h~u va lo;:ti tdi cay khac voi Yi~t Nam.

•

Tfnh c;:tnh tranh trong thu'ong m;:ti trai cay rat cao, de uoi thu qnh tranh cua
Vi~t Nam trong xua't khfr'u c:t~u la nhung nu'oc trong khu vtfc: Thai Lan, Trung
QuO'c, Bai Loan, Philippines, Malaysia, An BQ.

• · M6i thi tru'ong nh~p khfiu tnii cay c!€u c6 chfnh sach bao ho rieng. nhung cong
Cl,l bao hQ gay· tro ng;:ti IOn nhat cho hoQ.t c!<)ng xuat khfiu trai dy u6 Ia de
quy c!!nh khat khe v~ cha't lu'(,1ng va v~ sinh an toan thtfc phffm.

•

Cac th! tru'ong nh~p khffu tnii cay IOn cua the gidi c:t€u o xa Yi~t Nam. nen
va'n a€ c6ng ngh~ bao qmln va v~n chuy~n trdti dffy mq.nh xua't khffu.

1.2. TiNH HINH SAN XUAT v A TIEU THU TRt\.1 CAy TRONG NUOC:

Nhtt o mvc tren c!a neu:
Tnii cay la loq.i thtfc phffm rat c6 ich cho sue khoe ciia con ngttoi, nhu'ng khac vui
gq.o tnii cay kh6ng phai la loq.i thie't ye'u, la loq.i thtfc phffm rna kh~l nang thay the'
ra't cao, d~c bi~t trong di~u ki~n ngu'oi tieu dung c6 thu nh~p tha'p. Nghien cuu
tlnh hlnh san xua't va thi tru'ong tr

gi.
song Cti'u Long.

20


1.2.1. Tinh hlnh san xua't trai cay d Vi~t Nam:

CJ

Vi~t Nam theo s6 li~u cua T6ng ct.~c ThO'ng ke nam 1999 di<:n tich dy an tr
Ia 496.000 ha, chie'm 5,4% di~n tich da't nong nghi~p (day l~t lo~_ti nC>ng siin co
di~n tich da't tr6ng IOn thu 4 sau lua, bftp, mia). Di~n tich trc)ng cay an trai rna
r(>ng ra't nhanh: sau 10 nam (1990-1999) tang 1,8 lfrn (xem bang 12), siin ltfc,fng

nam 1999 d<,1t gffn 5 trit;u ta'n [4,51]. Nang suflt blnh quan tren 10 tfln/ha/nam,
nang sua't nay du'QC coi Ia tha'p so voi cac nu'oc trong khu V~(C.
Di~n tich tr6ng cay an qua thoi

Bang 12:

ky 1990-1999
Don vi: 1.000 ha

1990

1995

1991

1996

1997

1998

1999

Vimg

Tile clO
tang h/q
nam (90-

99:%)
Ca

l. Mi~n nui lrung du

B.fc b9

372,

271,

277,

mt(1c

384,

426,

6,68

496.

438.

1

9

8

8

1

4

18,0

21.0

53,8

57,3

78,8

82.3

0
22.97

115.
7

32,7

28,3

42,4

47,8

44,5

44,3

46.1

3.S9

. 26,6

26.9

36.2

34,8

38,7

39.6

42.3

5.29

25,4

23,9

17,1

16,6

15,4

18.0

20.S

-2.20

5. Ta.y Nguyen

7.1

7.3

6.8

6,8

7,3

7,9

7,4

0.46

6. Bong Nam b9

23,8

23.4

41.5

44,5 . 55.4

56,6

72.4

13.16

6. DBS Cliu Long

143,
5

2. Bong bing song Hong
·3. Khu IV cii
4. Duyen hai Trung b9

·-

175,

141,
1

177,
0

186,
0

191,

189,
0

7

.. .,,,_)

3

Ngu6n: Tdng qtc Tlu'fnx

llano 13:

ke

Co ca'u di~n tich tr6ng cay an trai phan theo vung 1999

Ten vung
I. Mi~n ntii Trung du Bac b¢

Di~n

tfch
100 ha

Lo~i

cay an tnii

%

2. D6ng bang song H6ng

46,1

Ma. n, dao ' h6n",:,• chul')i ' xoai,
cam, quit, mo, vai, nhan.
9,29 Vai, nhfin, chuoi, dua, mit.

3. Khu IV cu

42,3

8,53 Cam, quit, dua, dl!a.

4. Duyen hai Trung b¢

20,8

4,19 Xoai, nho, thanh long, dl!a.

5. Tay Nguyen
6. Dong Nam b¢

115,7

Ty trqng

7,4
72,4

23,33

1.49 H6ng, chuoi, dfiu, m~n.
14,60 Chom chom, mit, sau rieng,

mang ct.~t. chuoi, btt0i.
7. DBS CU"u Long

Tfing cong

191,3
496

38,57 ·Nhan, chom ch6m. C)i, bttl1i, roi,
sapoche, dua, chulii
100

Ngu6n: tinh todn tll so' li?u Clta To~ng qtc Tlufng

ke

21


Hi~n nay, h<$ th6ng che' bie'n qua cua nu'dc ta c6 t6ng s6 70 cd sd vOi cf>ng suilt
150.000 ta'n nguyen li~u/nam, cac xi nghi~p chuyen che' bie'n de lo<.li quii ct) I 6

cd sCi, trong c16 c6 10 don vi thu<)c Vegetexco. San phfi'm v€ qua co cac lo<~i quii
nhu dua co d~c. dua mie'ng dong I<.mh, nude qua, nhan vai sfiy, nuck u()ng dinh

duong ... S6lucong) , S

bao 0(l6nr. khoi Trtll1"C'l lft1n"b ' TCin.
Cong ty rau qua Vi<$t Nam nam cao nhfit da sl~nh va 2.000 ta'n pure qua, khoi clja phu'ong va tu nhan cla san xuflt khC)i Jt(khoang 4.000- 5.000 ta'n long nhan, 3.500 ta'n chu6i sa'y, 15.000 tfln nt(san phffm qua che' bie'n CUa ta cung CO nhii'ng lo~i UUQC nhi€u b<_tn hang thua nh~n
v€ cha't lunha't Ia khi n€n kinh te' chuy~n sang cd che' thi truong. Do nhung nguyen nhan chu
yeu nhu: v6n ·d~u tu cho che' bie'n tha'p, nhi€u xi nghi~p khong ho<_1 t d<)ng he't cong
sua't, cong ngh~ l<;iC h?u Va bao dtiong ye'u dfin de'n chfft lu'cjng san phfim kern.
Mot s6 cd sCi che' bien cua tu' nhan voi quy mo nho n~m b~t duQc th! tnf<)ng kip
thai da lien ket voi d6i tac ben ngoai d~ tie'p nh~n cong ngh~ va kinh nghit;m
quan ly, d~u tu vao xay dlfng kho chua, phttong ti~n v~n chuy€'n. NhiEu thtrong
gia da d~u tu thie't b! a€ che' bie'n qua theo mua, d~c bi~t Ia vai va nhan sfly nen
da d?t OUQC mot sfS ke't qua kha quan.

·-

Danh gia tlnh hlnh san xua't tdi
ket lu~n sau:

cay lJ Vi~t Nam, nh6m nghicn ct?u dtia ra de

1. T6c do phat tri~n di~n tich cay an trai tang nhanh nhung mang tinh t~f pha t v1
nganh san xua't trai cay khong c6 quy hO?Ch t6ng th~ phat tri~n. M<}t stl dja
phu'dng cling CO quy hO<;lCh phat tri~n cay an tnii, nhung cac quy ho<_tch nay
khong mang tinh lien vung, lien nganh. H~u qua it c6 vung chuyen canh d.y an
trai IOn, giua cac vung c6 Sl:f trung l~p v€ lo<).i cay·d~n den qnh tranh Jan nhau
irong tieu th\} san ph.fm.

2. Cd sCi h? tfrng ph\}C V\} cho san xua't va thudng m<;li trai cay: h~ thC)ng kho
chuyen dung, phuong ti~n v~n tai chuyen dung, co sCi dong g6i ... hfru nhu chua c6.
3. T6 chuc tr6ng cay an trai con mang tinh ti~u nong, san xuat nho tren 60% so
ho tham gia tr6ng trai cay c6 di~n tich da't nho hon 1 ha, tren m()t di~n tich tr6ng
nhi~u lo?i cay mang tinh ph6 bie'n. Ngu6n goc gi6ng cay sii' d\}ng khong ro, nang
sua't tha'p lam cho gia thanh trai c:iy cao.
4. Cong ngh~ sinh hQC, quy trlnh san xua't tien tien ling d\}ng trong tr6ng cay tnti
con h<,ln che' dftn tdi tinh qnh tranh v€ cha't luNam con h<;tn che'.
5. Da s6 de vung tr6ng tnli cay cua Vi~t Nam c6 mua thu ho;;tch tlt th~ing 6 d6'n
thang 9 hang nam, l<;li them giii'a cac vung c6 lo<;li trai cay tri:tng nhau. trong khi
c16 gfrn 99% san phfim tnli cay Ia tieu th\1 n<)i d!a, h~u qua qnh tranh trong tieu
th\1 ra't ldn, ghi "rdt" nhanh lam thi~t h~i cho nguui tr6ng cay trai.
22