CHUYÊN ĐỀ MÔN HÓA

TRƯỜNG THCS M Ỹ PHƯỚC
TỔ CHUYÊN MÔN :TOÁN- LÝ - HÓA
MỘT SỐ GIẢI PHÁP GIÚP HỌC SINH GIẢI BÀI TẬP
ĐỊNH LƯNG HÓA HỌC CÓ HIỆU QUẢ
Chuyên đề tổ lý - hoá
MỘT SỐ GIẢI PHÁP GIÚP HỌC SINH GIẢI BÀI TẬP ĐỊNH
LƯNG HÓA HỌC CÓ HIỆU QUẢ
A./Lý do chọn đề tài
Môn hoá học là một khoa học tự nhiên được đưa vào trường THCS muộn
hơn so với các môn học khác .Hoá học là môn khoa học thực nghiệm giúp
học sinh học hứng thú thông qua các sự biến đổi chất này thành chất khác ,
qua các hiện tượng cháy nổ,thay đổi thể của các chất … ở trong tự nhiên đã
giải thích một cách thực tế
Tháng 4 năm 2007
Thí dụ : Tại sao trong các nghóa trang,nghóa đòa lại xuất hiện hiện tượng
lửa cháy lập loè và bay trong không khí ,hay tại sao máy đang chạy ta
đóng e gió thì máy tắt .Củi to ướt cháy rất chậm còn củi chẻ nhỏ phơi khô
mau cháy …Hoá học giải thích một cách rất thực tế ,thuyết phục giúp học
sinh có những hiểu biết khá cơ bản khoa học để áp dụng trong cuộc sống .
Tuy nhiên để giải thích được học sinh cần phải nắm chắt lí thuyết:Các
khái nòêm cơ bản ,nguyên tử ,phân tử ,sự biến đổi trạng thái của các chất
chúng có mối quan hệ mật thiết với nhau .Đó là về mặt lí thuyết .Nội dung
lí thuyết đã khó ,bài tập kiểm nghiệm đònh lượng chính xác lại càng khó
hơn.Do đó để giúp học sinh vận dụng lí thuyết vào bài tập và nhất là bài
tập đònh lượng sao cho được tốt đó là lí do tôi chọn đề tài này .
2./ Cơ sở lí luận
Môn hóa học nói chung và bài tập hóa học nói riêng ở chương
trình THCS, học sinh lớp 8 mới bắt đầu làm quen nhưng không thể vì thế
mà xem nhẹ. Vì ở chương trình hóa học 8,9 các em sẽ tìm hiểu khá cụ thể
về những khái niệm cơ bản . Những khái niệm này được nhắc lại nhiều
lần, xuyên suốt cả cấp học và ngày càng nâng cao hơn ở chương trình

THPT.Qua những khái niệm như “Phương trình hóa học; Số mol; Khối
lượng ; Nồng độ mol ;Nồng độ phần trăm ;Thể tích chất khí ở đktc…”.
Trong một bài toán thường tính đến những đơn vò nà. Khái niệm thì khá
trừu tượng, phương trình thì khá cụ thể và mối quan hệ giữa các lượng chất
trên cần được tính toán một cách chính xác. Hiểu được vấn đề ngay từ đầu
thì các em sẽ hứng thú hơn trong khi học môn hóa học.
Bài tập đònh lượng hóa học có vai trò rất quan trọng nó giúp ta
xác đònh được công thức hóa học, khối lượng chất tham gia, sản phẩm cũng
như thành phần phần trăm các chất theo khối lượng và thể tích của chúng
có trong hỗn hợp. Dạng bài tập này đã được đưa vào chương trình THCS.
Giải quyết được tốt các vấn đề này các em sẽ có cơ sở học tiếp các lớp cao
hơn.
Nhận thức được vấn đề này , tôi thường đưa ra những dạng bài tập
để các em làm quen và nhận dạng để làm bài đạt kết quả tốt nhất. Ở đây
tôi chỉ đưa ra một số dạng để quý đồng nghiệp cùng tham khảo.( CẮT)
3. Thực trạng:
Trong những năm đầu thay sách học sinh vẫn còn quen với cách học cũ,
chưa chòu khó tìm toài học hỏi ,chất lượng học của học sinh chưa đồng đều,
mất kiến thức cơ bản trong tính toán.Từ đó dẫn đến các em học sinh
thường lúng túng khi giải một số bài tập mang tính chất suy luận tích hợp.
Làm thế nào để học sinh tự giải bài tập được tốt hơn, nhanh hơn. Trong
một bài toán hóa có nhiều cách giải như: “giải bài toán hóa học bằng
phương pháp bảo toàn khối lượng, giải bài toán hóa học bằng phương pháp
đại số, giải bài toán hóa học bằng phương pháp đường chéo,giải bài toán
hoá học bằng phương pháp tính số mol .”Từ đó dẫn đến chất lượng học tập
của học sinh trong thời gian đầu còn thấp
B. GIẢI PHÁP
Ở đây tôi xin đưa ra một số phương pháp giải bài toán hóa học dễ và
nhanh nhất , tuỳ theo từng dạng đề mà chọn cách giải cho phù hợp . Bởi
vì không có phương pháp nào là tối ưu

Ngay từ năm lớp 8, khi đến bài Công thức hoá học và Phương trình
hoá học,tôi đã hướng dẫn cho các em tính toán theo số mol dó nhiên đó là
“cách 2” bởi vì theo phương trình ngắn gọn, ta áp dụng đònh luật bảo toàn
khối lượng giải rất nhanh nhưng học sinh dể tham khảo sách giải , nhưng
đến những bài sau có nhiều lượng chất phức tạp thì quy về số mol hay giải
bằng phương pháp đại số…
Sau khi các em đã làm quen với các đại lượng chuyển đổi giữa khối lượng,
thể tích và lượng chất. đây tôi muốn đưa ra cách giải áp dụng chung cho
cả khối 8 và 9.
Để làm được điều này học sinh phải nắm được các vấn đề sau:
 Viết đúng công thức hóa học
 Lập đúng phương trình hóa học
 Chọn hệ số để cân bằng phương trình hóa học. Bước này rất quan
trọng đòi hỏi học sinh phải làm chính xác thì bài toán mới giải đúng.
 Nhớ các công thức:
• Tính số mol theo khối lượng
n=
m
M
• Tính số mol theo thể tích (đktc)
n=
22.4
V
• Các công thức tính nồng độ mol/l
C
M
=
n
V
• Công thức tính nồng độ %.

C%=
100
m
x
m
%
Một bước khá quan trọng là đọc kỉ bài toán xem người ta cho ta những
dữ kiện nào. Hầu như các bài toán điều cho ta những dữ kiện để tìm ra số
mol của một hoặc hai chất,sau đó mới tính đến các lượng chất … còn lại.
C./ Áp Dụng:
Vd1: Để khử hoàn toàn lượng đồng(II)oxit bằng hiđro
người ta thu được 12,8g đồng.
a. Viết PTHH xảy ra
b. Tính khối lượng đồng đem khử.
c. Tính thể tích H
2
ở đktc cần dùng cho phản ứng trên.
 Cách 1:
Dựa vào dử kiện đề bài ta lập
PTHH
Cân bằng và xác đònh số mol
trên phương trình
Dựa vào dử kiện của đề ta thấy
người ta cho 12,8 g đồng ta có:
Có số mol các chất ta dể dàng
tìm ra khối lượng của CuO và
thể tích H
2

CuO + H

2
 Cu + H
2
O
1mol 1mol 1mol
0,2 0,2 0,2
Số mol của đồng. n=
m
M
=
12,8
64
=0,2 mol
Khối lượng của CuO đã dùng:
m=n.M = 0,2.80 = 16g
Thể tích H
2
đã dùng ở điều kiện
tiêuchuẩn:
V=n.22,4 =0,2.22,4 = 4,48(lít)
 Cách 2:
CuO + H
2
 Cu + H
2
O Dựa vào đònh luật BTKLượng ta có
80 g 2 g 64 g
x y 12,8 g
khối lượng của CuO đã dùng:
x=

12,8 80
64
x
=16 g
Số gam H
2
đã dùng:

y=
12,8 2
64
x
=0,4 g.
Số mol Hiđrô:
n=
m
M
=
0, 4
2
=0,2 mol.
1 mol H
2
ở (đktc) chiếm thể tích 22,4 lít
0,2----------------------------------x lít
X=
0, 2 22,4
1
x
=4,48 lít

Cách 1 đơn giản hơn .