skkn một số biện pháp nhằm phát huy tính tích cực chủ động khi tham gia hoạt động ngoài trời cho trẻ mẫu giáo 5 6 tuổi

I. MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài:
Giờ chơi ngoài trời ở trường mầm non là khoảng thời gian yêu thích của
trẻ nhỏ. Theo quy định của Chương trình giáo dục mầm non Trẻ mầm non hàng
ngày vào mỗi buổi sáng trẻ đều được tham gia hoạt động ngoài trời với các nội
dung: Quan sát có chủ đích, trò chơi vận động, chơi tự do. Không gian chơi
ngoài trời mặt bằng rộng rãi của sân chơi, là nơi trẻ được thỏa sức chạy nhảy, leo
trèo, được thỏa mãn nhu cầu vận động mà điều kiện phòng học không thể đáp
ứng. Tại đây trẻ được tiếp xúc với thiên nhiên, với nắng, gió, với hoa lá cỏ cây
và với một số vật nuôi thú vị. Trẻ cũng có cơ hội được thấy các hiện tượng diễn
ra xung quanh mà trong lớp không có. Ngoài trời, trẻ có thể thoải mái chơi với
cát, nước mà không sợ lỡ tay làm đổ. Được ra sân chơi trẻ như những chú chim
sổ lồng bay nhảy ngó nghiêng các nơi, thử nghịch với thứ này thứ khác. Cũng có
trẻ thích ngồi lặng yên trên ghế xích đu chăm chú nhìn các bạn ồn ào chơi xung
quanh.[4]
Hiện nay, việc tạo điều kiện để trẻ có cơ hội thực hiện nhiều hoạt động
ngoài trời đa dạng phong phú khi ra sân chơi đã được các trường mầm non quan
tâm chú ý. Điều đó thể hiện ở việc các Nhà trường đã chú ý trồng đa dạng các
loại cây xanh. Chăm sóc vườn rau của bé, tạo góc thiên nhiên với nhiều chủng
loại cây.... Bên cạnh đó các Nhà trường còn nghiên cứu sắp xếp để dành những
khoảng không gian rộng rãi thoáng mát cho trẻ chơi. Nhiều đồ dùng đồ chơi phù
hợp được trang bị hoạt động ngoài trời như xích đu, nhà bóng, cầu trượt, bập
bênh...
Tổ chức giờ học ngoài trời được đưa vào kế hoạch giáo dục như một phần
sinh hoạt hàng ngày của trẻ. Có thể thấy ở hầu hết các trường mầm non việc tổ
chức giờ học ngoài trời đã đi vào nề nếp. Tuy nhiên thực tế cho thấy còn không
ít bất cập trong phương pháp tổ chức từ đó dẫn đến việc không phát huy đầy đủ
những ưu thế của giờ hoạt động ngoài trời. [3]
Là một giáo viên được phân công dạy lớp Mẫu giáo 5 - 6 tuổi, tôi luôn
suy nghĩ trăn trở và tìm cách để mình có thể vận dụng kỹ năng và khả năng của
mình vào việc giảng dạy, lồng ghép các nội dung giáo dục trẻ một cách hấp dẫn,

hứng thú với trẻ nhất nhằm đạt hiệu quả giáo dục cao nhất. Môi trường cho trẻ
hoạt động ngoài trời sẽ là một môi trường hấp dẫn và lôi cuốn trẻ nếu chúng ta
biết nắm bắt và vận dụng tất cả những yếu tố sẵn có trong thiên nhiên, tác động
vào chúng thông qua các trò chơi, sự quan sát tìm hiểu sự vật xung quanh trẻ
trong các tình huống. Những câu hỏi như: vì sao?, làm thế nào?,… và từ sự tò
mò ham hiểu biết ở trẻ để giáo dục, hình thành cho trẻ những hành vi đẹp, thói
quen tốt, góp phần phát triển nhân cách trẻ. Chính vì nhu cầu nhận thức của trẻ
muốn khám phá thế giới xung quanh nên năm học 2016 - 2017 tôi mạnh dạn
chọn đề tài: “Một số biện pháp nhằm phát huy tính tích cực chủ động khi
tham gia hoạt động ngoài trời cho trẻ 5 - 6 tuổi” làm đề tài sáng kiến kinh
nghiệm trong năm học này.
1


2. Mục đích nghiên cứu:
Hoạt động ngoài trời bao gồm các hoạt động có chủ đích nhằm rèn luyện
cho trẻ một số kiến thức, kỹ năng một cách khoa học theo đúng mục tiêu của
chương trình, các hoạt động giúp trẻ nhận biết và làm quen với môi trường và
cuộc sống xung quanh… Thông qua hoạt động ngoài trời sẽ giúp trẻ được khám
phá thiên nhiên, được tự mình trải nghiệm, tìm tòi khám phá nhiều điều kỳ thú,
qua đó trẻ tích lũy được nhiều kinh nghiệm, trẻ được trực tiếp nhìn, sờ mó, trải
nghiệm các hiện tượng tự nhiên trong môi trường sống thực với tất cả những
mối quan hệ và sự phụ thuộc lẫn nhau. Trẻ được dạo chơi thoải mái tạo ra sự
thỏa mãn khi được tiếp xúc với môi trường xung quanh.[1]. Vì vậy, tôi chọn đề
tài: “Một số biện pháp nhằm phát huy tính tích cực chủ động khi tham gia
hoạt động ngoài trời cho trẻ 5 -6 tuổi” làm đề tài nghiên cứu với mục đích giúp
trẻ phát huy tính tích cực chủ động sáng tạo trong việc khám phá thiên nhiên,
tìm hiểu về thế giới muôn loài xung quanh trẻ, giúp trẻ phát triển cả về mặt thể
chất, tinh thần cũng như vận động; tăng cường kỹ năng giao tiếp của trẻ, trẻ tiếp
xúc, làm quen, trao đổi với các bạn, với Cô từ đó giúp trẻ mạnh dạn và tự tin

hơn trong giao tiếp; giúp giáo viên có những biện pháp tổ chức hướng dẫn trẻ
hoạt động ngoài trời đạt hiệu quả cao.
3. Đối tượng nghiên cứu:
Các cháu học sinh lớp lá 2 trường Mầm Non Hà Giang - Hà Trung - Thanh Hóa.
4. Phương pháp nghiên cứu:
Trước hết bản thân tôi nhận định được tình hình chung của đối tượng nghiên
cứu, sau đó đọc, phân tích, tổng hợp tài liệu tham khảo, để xây dựng đề cương
sáng kiến, áp dụng và hoàn thành sáng kiến. Tôi áp dụng trên trẻ thông qua các
phương pháp: phương pháp quan sát, phương pháp so sánh - phân loại, phương
pháp giao tiếp, phương pháp học tập trải nghiệm.
II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM:
1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm:
Hoạt động ngoài trời là một hoạt động không thể thiếu trong chế độ sinh
hoạt hàng ngày của trẻ. Bởi thông qua đó, trẻ được tiếp xúc, gần gũi với thiên
nhiên, hít thở bầu không khí trong lành, đồng thời được khám phá, thoả mãn trí
tò mò của trẻ.
Giai đoạn bé học Mầm non là giai đoạn phát triển quan trọng trong
cuộc đời của bé. Ở giai đoạn này, trẻ hình thành, phát triển giao tiếp xã hội, phát
triển về mặt tư duy, trí tuệ, thể chất và nhiều kĩ năng khác. Nếu không được
tham gia các hoạt động ngoài trời, sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến tâm lý, tình
cảm, kỹ năng giao tiếp của trẻ, có thể khiến trẻ mất tự tin, thiếu sự linh hoạt, khó
hòa đồng…Vì vậy, trong các hoạt động dạy và học hàng ngày của trường Mầm
non không thể thiếu các hoạt động ngoài trời.
Hoạt động ngoài trời bao gồm các hoạt động có chủ đích (nhằm rèn luyện
một số kiến thức, kỹ năng cho trẻ một cách khoa học, theo đúng mục tiêu của
chương trình); các hoạt động giúp trẻ nhận biết và làm quen với môi trường và
2


cuộc sống xung quanh… Có thể nói, khi trẻ tham gia các hoạt động ngoài trời,

khi trẻ đùa nghịch, cười nói, chạy nhảy… thực chất là trẻ khám phá, học hỏi và
có điều kiện phát triển tốt nhất những cảm xúc tích cực của mình.
Bên cạnh đó, các hoạt động này giúp trẻ phát triển về mặt thể chất,
vận động, giúp bé tiêu hao năng lượng, do đó sẽ ăn ngủ ngon hơn. Việc chạy
nhảy, vui đùa, hít thở không khí trong lành sẽ giúp cho đầu óc thoải mái, sảng
khoái hơn, bé sẽ tiếp thu các bài học trong lớp một cách dễ dàng hơn.
Một lợi ích quan trọng của các hoạt động ngoài trời là tăng cường kĩ năng
giao tiếp của trẻ. Trẻ sẽ tiếp xúc, làm quen, nói chuyện với các bạn trong lớp,
trong trường, từ đó giúp trẻ mạnh dạn, tự tin hơn trong giao tiếp. Ngoài ra, trẻ sẽ
dễ dàng thích nghi, hòa nhập khi đến môi trường khác. Do đó, có thể khẳng
định rằng, hoạt động ngoài trời có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong việc phát
triển thể chất, tình cảm, trí tuệ của trẻ. [1]
2. Thực trạng của vấn đề nghiên cứu:
Trường mầm non Hà Giang là một trường nằm ở phía Đông Bắc của
Huyện Hà Trung. Hiện nhà trường có 16 CBGV với 9 nhóm lớp đặt ở 2 khu.
Năm học 2016- 2017 tôi được Nhà trường phân công dạy lớp 5- 6 với 33 cháu.
Trong quá trình thực hiện bản thân tôi gặp một số thuận lợi và khó khăn sau:
* Thuận lợi:
Các cháu đã được học qua các lớp, đã có nề nếp trong học tập. Ban giám
hiệu Nhà trường luôn quan tâm giúp đỡ khuyến khích sự tìm tòi sáng tạo của
giáo viên, luôn tạo điều kiện về cơ sở vật chất và phương tiện thực hiện các hoạt
động cho trẻ.
Môi trường lớp học sạch sẽ, thoáng mát, trường có sân cho trẻ chơi với
đầy đủ đồ chơi ngoài trời, có vườn cây cho trẻ quan sát, tìm tòi, khám phá.
Trang thiết bị của trường tương đối đầy đủ từ đó cho trẻ một môi trường học tập
tốt.
Bản thân có trình độ chuyên môn trên chuẩn nắm chắc phương pháp dạy
học, luôn yêu nghề, mến trẻ, tận tụy với nghề, không ngừng trau dồi kiến thức
học hỏi kinh nghiệm của chị em trong trường và các trường bạn để nâng cao
trình độ chuyên môn. Phụ huynh luôn quan tâm ủng hộ các hoạt động, phong

trào của trường lớp.
Được sự quan tâm chỉ đạo sát sao của BGH Nhà trường, tổ chuyên môn
thường xuyên dự giờ thăm lớp, để đóng góp rút kinh nghiệm trong công tác.
* Khó khăn:
Diện tích khu trung tâm của nhà trường còn chật hẹp dẫn đến việc xây
dựng môi trường cho trẻ hoạt động còn chưa đảm bảo.
Phụ huynh học sinh đang ở độ tuổi lao động nên ít có thời gian chăm sóc,
quan tâm đến việc học tập của con. Một số phụ huynh nhận thức về giờ hoạt
động ngoài trời của trẻ còn chưa thấu đáo, học cho rằng đó chỉ là giờ ra chơi
bình thường, trẻ chỉ chơi với đô chơi, chứ chưa nhận thấy được tầm quan trọng
3


của việc cho trẻ chơi, tiếp xúc với thiên nhiên. Hoặc họ nghĩ rằng cho con đến
trường Mầm non chỉ là cần các cô cho ăn no, mặc đẹp, biết hát, múa, đọc thơ
còn những thứ khác là không cần thiết.
Bảng thống kê số liệu kết quả phân loại sự hứng thú tích cực tham gia vào
các hoạt động: Quan sát, vận động của trẻ đầu học 2016 - 2017
(Tổng số trẻ: 33 trẻ)
Hoạt động
STT quan sát
1
2
3
4

Loại tốt
Loại khá
Loại TB
Loại yếu

Kết quả
Số
lượng
10
16
5
2

Tỷ lệ %

Hoạt động
vận động

30.3%
48.5%
15.2%
6%

Loại tốt
Loại khá
Loại TB
Loại yếu

Kết quả
Số
lượng
11
16
5

1

Tỷ lệ %
33.3%
48.5%
15.2%
3%

3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề:
Dựa vào mục tiêu giáo dục Mầm Non nói chung và yêu cầu cần đạt của
độ tuổi lớp mẫu giáo lớn nói riêng về nhận thức, trí tuệ, ngôn ngữ và đặc biệt là
thể lực và các nhu cầu của trẻ. Để từ đó tôi tìm hiểu và đưa ra một số biện pháp
phát triển tính tích cực trong giờ hoạt động ngoài trời cho trẻ Mầm Non.
3.1. Giải pháp 1. Tạo môi trường hợp lý và có tính phát triển cho trẻ hoạt
động ngoài trời.
Môi trường chơi hợp lý có ảnh hưởng rất quan trọng trong việc tổ chức
giờ chơi cho trẻ. Môi trường cho trẻ hoạt động chính là nơi cung cấp nguồn
thông tin về thế giới tự nhiên xung quanh trẻ, là nơi khuyến khích tính độc lập
và tích cực hoạt động của trẻ. Vì vậy tạo môi hợp lý sẽ giúp trẻ tìm tòi, khám
phá và phát hiện những điều mới lạ hấp dẫn trẻ, từ đó giúp tôi củng cố và bổ
xung cho trẻ các kiến thức, kỹ năng mà trẻ cần. Tạo ra môi trường phù hợp, đa
dạng phong phú giúp gây hứng thú cho trẻ và cả chính giáo viên chúng ta, đồng
thời còn góp phần hình thành và nâng cao mối quan hệ thân thiện giữa giáo viên
với trẻ, giữa trẻ với các bạn... tạo cho trẻ sự mạnh dạn, tự tin trong giao tiếp.
a)
Tæ chøc cho trÎ quan s¸t:
Một trong những hình thức cho trẻ làm quen với kiến thức tự nhiên và xã
hội xung quanh trẻ đạt hiệu quả cao đó là tổ chức cho trẻ quan sát.
Đây là một hình thức kích thích óc tìm tòi khám phá của trẻ rất tốt. Nội
dung quan sát thường dựa vào khả năng của từng trẻ để có thể nâng cao hay hạ

thấp yêu cầu cho từng trường hợp quan sát. [1]
Nhằm giúp trẻ quan sát một cách hiệu quả nhất, tôi hướng trẻ cùng tham
4


gia chuẩn bị nội dung trước khi quan sát. VD: Ở chủ đề Thực vật - Tết và mùa
xuân, tôi vận động phụ huynh dành nhiều thời gian trò chuyện với trẻ, cho quan
sát sự phát triển của cây, đồng thời yêu cầu trẻ về nhà tìm và mang đến lớp một
số loại cây và hoa để cả lớp cùng quan sát… Ngoài ra tôi cũng chuẩn bị các câu
hỏi gợi ý nhằm phát triển tư duy của trẻ... Với cách làm này tôi thấy trẻ rất hứng
thú và tích cực thực hiện, về phía phụ huynh tôi cũng nhận được sự đồng tình và
họ đã tham gia rất nhiệt tình.

Tranh : Trẻ quan sát sự phát triển của cây
Tranh: Trẻ tham quan khu trồng rau xanh của lớp

Tranh: Trẻ quan sát cây ở góc thiên nhiên khám phá
sự phát triển của cây
Trong quá trình quan sát, tôi luôn lấy trẻ làm trung tâm (trẻ được tự nhận
xét đánh giá, được trực tiếp sờ, nắn, cầm vào vật thật…. và trẻ tự nói nên suy
nghĩ, ý kiến của mình về những gì quan sát thấy, những gì trẻ được trực tiếp hoạt
động…) Vì vậy đòi hỏi giáo viên cần có kiến thức sâu, rộng về thế giới xung
quang để cung cấp cho trẻ.
Trong quá trình tổ chức cho trẻ quan sát, tôi luôn quan tâm, phát huy tính
tích cực của trẻ bằng cách khai thác kinh nghiệm thực tế của trẻ, tận dụng môi
trường sẵn có và luôn tạo điều kiện cho trẻ được thực hành nhiều nhất. Tôi luôn
cố gắng tạo ra nhiều tình huống cho trẻ phải suy nghĩ, tìm cách giải quyết tình
huống đó, đồng thời sáng tạo thêm nhiều nội dung và chủ đề chơi phong phú
hơn cho trẻ. Tôi luôn cố gắng hướng trẻ chơi theo chủ đề thích hợp, mở rộng kỹ
năng chơi và kỹ năng giao tiếp cho trẻ. Vì vậy trẻ được hoạt động một cách tích

cực nhất, từ đó tạo được nhiều hứng thú cho trẻ khi chơi.
Ngoài ra tôi luôn chú ý tạo cho trẻ cảm giác thoải mái khi quan sát. Tạo
bầu không khí vui vẻ giữa cô và cháu để buổi chơi đạt được kết quả cao nhất.
b. Chuẩn bị các nguyên vật liệu sẵn có trong tự nhiên và trong sinh hoạt.
Để tạo hứng thú cho trẻ chơi với thiên nhiên, tôi gợi ý cho trẻ mang đến
nhiều nguyên vật liệu như: các loại hạt, các loại cây và hoa, vỏ chai nhựa, vỏ
hến, đá, sỏi, bìa cát tông…
Ví dụ: Khi tổ chức cho trẻ quan sát vật chìm nổi tôi cho trẻ cùng chuẩn bị
các nguyên liệu: sỏi, đá, các miếng xốp, đồ chơi bằng nhựa….
Khi tổ chức cho trẻ chơi với cát nước, tôi cùng trẻ sưu tầm chuẩn bị các
vỏ chai nước bằng nhựa (vỏ C2, trà xanh…..) Để khi tham gia chơi trẻ có thể
5


dùng chính các vỏ chai đó để chơi: Đong nước, chơi đồng hồ cát……
Tôi còn tận dụng các sự vật, hiện tượng xung quanh để tổ chức cho trẻ
quan sát đạt hiệu quả cao.
Ví dụ: Trẻ xuống sấn trường thấy nhiều lá vàng rụng trên sân thì cô cho
trẻ thi nhau nhặt lá vàng và cùng nhau trò chuyện về những chiếc lá đó.
• Đố bạn đó là lá của cây gì? Tại sao bạn biết?
• Tại sao lá rụng? Quan sát trên cây xem lúc này như thế nào?
• Cây cần gì để sống? người ta trồng cây để làm gì?
• Theo bạn mình bảo vệ cây bằng cách nào?
• Quan sát xem trên sân trường có bao nhiêu cây giống với cây này?
Đồng thời để tạo hứng thú cho trẻ chơi với thiên nhiên tôi gợi ý cho trẻ
đem nhiều nguyên vật liệu mở như các loại hạt đã luộc sẵn, cuống rau
muống...và thay đổi nhiều hình thức cho phong phú.
Cô gợi ý cho trẻ chơi, giúp trẻ sáng tạo trong sản phẩm của mình.
Ví dụ: Tạo bức tranh bằng lá cây.
• Đi nhặt nhiều loại lá cây khác nhau (lá tròn, dài, răng cưa, to, nhỏ….),

phân loại lá theo đặc điểm.
• Sau đó tô màu một mặt với nhiều màu sắc khác nhau, rồi dán lên tờ
giấy A3 hoặc A4 tạo thành bức tranh đẹp.
• Xâu hạt bằng hạt đậu đã luộc sơ qua.
• Xâu vòng bằng cuống rau muống.
• Xếp hình các con vặt bằng lá cây…

Tranh: Làm tranh cá làm bằng lá cây
3.2. Giải pháp 2: Đa dạng các trò chơi ngoài trời cho trẻ. (Tăng cường nhóm
trò chơi vận động, nhóm trò chơi phát triển nhận thức và phát triển giác quan
cho trẻ, sưu tầm một số trò chơi dân gian cho trẻ hoạt động…)
Ngoài việc tách nhóm cho cháu hoạt động, giáo chủ động tìm tòi những nội
dung hoạt động ngoài trời, những trò chơi vận động, trò chơi phát triển các giác
quan cho trẻ, trò chơi phát triển nhận thức, trò chơi dân gian gắn với chủ đề và
những mốc thời gian một cách hợp lý. [2]
a. Nhóm trò chơi vận động giúp phát triển thể lực cho trẻ: (Trẻ chơi với các
đồ chơi sẵn có trong sân trường).
Tận dụng những đồ chơi và dụng cụ vận động sẵn có trong sân trường như:
Đu quay, cầu trượt, bập bênh…. Là những trò chơi có sức hấp dẫn trẻ rất lớn.
Tôi tổ chức cho trẻ tham gia vào các hoạt động: Leo trèo trên các thiết bị dụng
cụ vận động ngoài trời: cầu trượt, các vận động bò trườn, tung, ném, chuyền và
bắt bóng, leo cầu thang, leo bậc thềm các gốc cây, nhảy lò cò…… Từ đó rèn cho
trẻ sự khéo léo nhanh nhẹn của đôi bàn tay, bàn chân, và sức dẻo dai của cơ thể.
Đồng thời kết hợp lồng ghép giáo dục trẻ không leo trèo, chạy nhảy ở những nơi
6


nguy hiểm.
Bên cạnh đó tôi cũng tổ chức cho cháu chơi một số trò chơi sinh hoạt tập
thể đơn giản, trò chơi sinh hoạt cộng đồng cũng rất thu hút trẻ như: Trời nắng

trời mưa, Bịt mắt bắt dê; Chìm nổi; Đổi chỗ cho bạn; Cá sấu lên bờ…
Để cho các trò chơi phù hợp theo chủ đề, và vẫn gây hứng thú cho trẻ, hấp
dẫn trẻ tham gia chơi mà không bị nhàm chán, tôi đã linh hoạt thay đổi luật
chơi, thay đổi tên trò chơi.
Ví dụ: Trò chơi “ Đổi chỗ” tôi thay thành tên mới là “Gió thổi, tìm
bạn”
- Tôi cũng khuyến khích để trẻ cùng tham gia làm những đồ chơi ngoài trời
với cô như: Làm quả cầu từ dây nilon và nắp nhựa, hay nhặt những chiếc lá khô
rồi cùng đếm và so sánh với nhau xem đó là lá của loại cây nào?
Tôi cũng tận dụng tối đa những dụng cụ cho trẻ học trong giờ thể dục để
cho trẻ hoạt động ngoài trời, đây cũng là một hình thức ôn luyện kỹ năng vận
động cho trẻ đạt hiệu quả cao và rất hứng thú đối với trẻ.
b. Nhóm trò chơi tăng cường nhận thức cho trẻ:
Ở nhóm trò chơi này tôi tổ chức cho trẻ được tham gia trồng cây và chăm
sóc vườn cây xung quanh khu vực trường nhằm phát triển óc tò mò ở trẻ: quan
sát sự thay đổi hàng ngày của cây xanh trong trường và phân loại chúng theo
nhóm: Nhóm cây có hoa, nhóm không có hoa, nhóm ăn quả, nhóm cây cho bóng
mát nhóm cây lấy gỗ, nhóm cây lương thực, nhóm cây cảnh….
Khi tham gia hoạt động ngoài trời, trẻ được chơi với cát, nước, sỏi, phấn
vẽ, đất đá như: Trẻ chơi đong nước, vật chìm vật nổi, chơi đồ hình bằng cát, xây
lâu đài cát,… qua đó trẻ biết được tính chất của chúng. Lá cây cũng là phương
tiện chơi rất hấp dẫn trẻ. Trẻ dùng lá cây để xếp thành những hình dạng khác
nhau theo trí tưởng tượng của trẻ như hình bông hoa, căn nhà, con bướm, con
cá,….

Tranh: Trẻ quan sát sự chìm, nổi của vật
Thông qua những trò chơi này cũng giúp trẻ mở rộng hơn mối quan hệ với
thế giới xung quanh, trẻ biết cách chăm sóc cây xanh và bảo vệ cây xanh, đồng
thời rèn cho trẻ cách giao tiếp lịch sự với mọi người.
c. Nhóm trò chơi phát triển giác quan:

Bên cạnh việc củng cố các biểu tượng về thế giới tự nhiên xung quanh trẻ,
rèn cho trẻ những kỹ năng trong giao tiếp, trong vận động và rèn luyện cho trẻ
có một thể lực tốt. Tôi còn chú trọng tìm tòi thêm các trò chơi giúp phát triển các
giác quan cho trẻ như: Cho trẻ lắng nghe các tiếng động, tiếng kêu ở đâu, lắng
nghe tiếng gió thổi, lá rụng, chim hót, cho trẻ ngửi mùi hoa, mùi cỏ, mùi của lá
cây, và cảm nhận ánh nắng mặt trời, qua các trò chơi như: “Tai ai tinh”; “Ngửi
hoa”; “Ai tinh mắt”; “ Nhìn lá đoán cây”; “Đoán vật bằng tay”; “ Đoán xem
tiếng động gì”; “Âm thanh phát ra từ đâu? ” (5)
d. Sưu tầm một số trò chơi dân gian và trò chơi theo chương trình mới cho trẻ
7


hoạt động ngoài trời: [5]
Kho tàng trò chơi dành cho lứa tuổi Mầm Non rất phong phú và đa dạng.
Tuy nhiên lựa chọn trò chơi sao cho phù hợp với khả năng của trẻ, phù hợp với
đặc điểm tâm sinh lý của trẻ là không giống nhau. Cùng một trò chơi nhưng
cách tổ chức ở mỗi một độ tuổi lại phải tổ chức ở một mức độ khác nhau. Nhận
thức được điều đó, tôi đã tìm tòi và sưu tầm được một số trò chơi cho trẻ ở lớp
mình thông qua các phương tiện: tạp chí, sách báo, mạng internet… Cụ thể đó là
những trò chơi sau:
Ở chủ đề gia đình tôi sưu tầm và tổ chức cho trẻ một số trò chơi như: Dung
dăng dung dẻ; Lộn cầu vồng; Kéo co; Đôi bạn; Tìm đúng nhà....
Tranh: Trẻ chơi “ Lộn cầu vồng”
Ở các chủ đề về thế giới động vật tôi sưu tầm và tổ chức cho trẻ một số
trò chơi như: Mèo đuổi chuột; Đua ngựa; Bẫy chuột; Thả đỉa ba ba; Trời nắng
trời mưa; Mưa to mưa nhỏ; Câu ếch; Gà con tìm mồi, Cáo ơi cáo ngủ à? Trồng
nụ trồng hoa;……

Tranh: Trẻ chơi “ Mèo đuổi chuột”
Ở các chủ đề về môi trường xã hội tôi sưu tầm và tổ chức cho trẻ một số trò

chơi: Đá bóng vào gôn; Tung bóng; Gia đình nhà gấu; Về đúng bến;…
Ví dụ: Trò chơi: “Tung bóng” - chơi tập thể theo nhóm 5-7 trẻ
* Luật chơi: Trẻ ném và bắt bóng bằng 2 tay. Ai bị rơi bóng 2 lần thì phải
ra ngoài 1 lần chơi.
* Cách chơi: 1 nhóm 5-7 trẻ đứng thành vòng tròn cùng chơi chung 1 quả
bóng. 1 trẻ cầm bóng tung cho bạn, bạn bắt bóng xong lại tung cho bạn khác
trong nhóm trẻ được tung bóng cho phải chú ý bắt bóng, nếu để bóng rơi sẽ bị ra
ngoài 1 lượt chơi. Trong quá trình chơi, cho trẻ kết hợp đọc đồng dao:
Quả bóng con con
Quả bóng tròn tròn
Em tung bạn đỡ
Tung cao cao nữa
Bạn bắt rất tài
Cô bảo cả hai
Chúng em đều giỏi

Quả bóng con con
Quả bóng tròn tròn
Bạn tung em đỡ
Tung cao cao nữa
Em bắt rất tài.

Hay khi tổ chức trò chơi: Dung dăng dung dẻ; Thả đỉa ba ba; Rồng rắn
8


lên mây; lộn cầu vồng….. đều có thêm lời đồng dao tạo hứng thú cho trẻ tham
gia chơi rất hiệu quả.

Tranh : Trẻ chơi “Rồng rắn lên mây”

Tranh : Trẻ chăm sóc, tưới nước cho cây
3.3. Giải pháp 3: Cách tổ chức trong các hoạt động để tạo hứng thú cho trẻ,
trẻ có thể trải nghiệm qua hoạt động trẻ được học trong lớp.
Đây là một hình thức cho trẻ làm quen với những kiến thức tự nhiên, xã
hội xung quanh trẻ, kích thích óc tìm tòi khám phá của trẻ. Nội dung quan sát
thường dựa vào khả năng của từng trẻ để có thể nâng cao hay hạ thấp yêu cầu
tùy từng trường hợp quan sát. Để cho trẻ quan sát được tốt hơn, tôi đã hướng trẻ
cùng chuẩn bị trước khi quan sát với tôi, chẳng hạn với chủ đề thế giới thực vật
thì yêu cầu trẻ thực hiện ở nhà như tìm hiểu một số loại hoa và mang hoa vào
trong lớp cho cả lớp cùng xem, hay vận động sự hỗ trợ của phụ huynh trò
chuyện cùng trẻ hay dẫn trẻ tham quan vườn hoa ở công viên, ngoài ra tôi cũng
chuẩn bị những câu hỏi gợi ý nhằm phát triển tư duy của trẻ…. Với cách này tôi
nhận thấy trẻ hoạt động rất tích cực và không những thế cũng đã nhận được sự
tham gia rất nhiệt tình của phụ huynh học sinh.
Tranh: Trẻ quan sát, chăm sóc cây xanh ở góc thiên nhiên
Đồng thời với phương pháp mới luôn lấy trẻ làm trung tâm trong quá trình
quan sát chính vì thế tôi luôn tìm tòi học hỏi mở rộng kiến thức về thế giới xung
quanh để cung cấp cho trẻ.
Để có thể kết hợp liền ý giữa hoạt động chung với hoạt động ngoài trời
tạo hứng thú để cho trẻ hoạt động:
Ví dụ: Một tiết khám phá môi trường xung quanh chủ đề một số loại hoa
• Trẻ mang đến một số loại hoa
• Cho trẻ quan sát và trò chuyện cung trẻ về một số loại hoa mà trường
mình có
• Trẻ nêu nên những điều trẻ biết được về một số loại hoa
• Dựa vào những hiểu biết của trẻ cô gợi ý mở rộng sự hiểu biết cho trẻ và
cung cấp một số đặc điểm mà trẻ hiểu sai.
Ví dụ: Tiết làm quen với toán chủ đề thực vật, số lượng 5
• Sau khi cung cấp kiến thức cho trẻ trong giờ hoạt động chung thì ở hoạt
9

động ngoài trời có thể kết hợp trong hoạt động quan sát vườn hoa và yêu
cầu trẻ tìm và chọn ra các loại hoa có 5 cánh, kể tên 5 loại hoa mà trẻ
biết, kể tên 5 loại hoa theo màu sắc và tìm xem trên sân trường đồ vật nào
có số lượng là 5…..
• Khi chơi trò chơi bằng các nguyên vật liệu mở trẻ có thể sắp xếp các hạt
thành các loại hoa 5 cánh…..
• Trò chơi động cô yêu cầu trẻ chạy theo nhóm, mỗi nhóm có một loại hoa
và phân loại về đặc điểm, hình dáng, màu sắc…. của loại hoa mà trẻ mang
đến.
• Khi tổ chức cho cháu quan sát cần lưu ý:
+ Tạo điều kiện cho trẻ sự tự do tìm tòi khám phá đối tượng, để trẻ tự suy
luận, cô đặt những câu hởi mở cho trẻ.
Ví dụ: Đặt ra những câu hỏi về các loại hoa:
- Theo con hoa này là hoa gì?
- Tại sao con đặt tên cho hoa như vậy?
- Hoa có đặc điểm gì? Sống ở đâu?
- Làm cách nào để chăm sóc cây?
+ Không nên kéo dài thời gian quan sát bởi vì có thể làm phản tác dụng
trong giáo dục trẻ. Trẻ cần được hoạt động và kết thúc trong tâm trạng tích
cực….
+ Đối tượng, yêu cầu quan sát phải phù hợp và kích thích được tư duy của trẻ.
3.4. Giải pháp 4: Vai trò của giáo viên trong định hướng tổ chức cho trẻ.
Là một giáo viên, tôi cần phải nâng cao trình độ chuyên môn, luôn học tập
qua sách báo, thường xuyên nắm bắt sự đổi mới của quá tình hoạt động để trẻ có
kiến thức sâu, đáp ứng được nhu cầu ham học hỏi khám phá của trẻ.
Luôn có ý thức tìm tòi và sưu tầm những trò chơi mới lạ, những đề tài
khám phá để hướng trẻ quan sát thực nghiệm.
Sáng tạo trong đồ dùng đồ chơi với các nguyên vật liệu đơn giản, gần gũi

xung quanh trẻ mà hiệu quả và nâng cao yêu cầu từ trò chơi đó.
Nắm bắt được ý trẻ, luôn tôn trộng ý kiến của trẻ dựa vào đó để giúp trẻ
phát triển theo mục tiêu chương trình chăm sóc giáo dục mầm non mới.
Luôn tạo cho trẻ có cơ hội được nói theo suy nghĩ của mình.
4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với bản thân, đồng nghiệp và
nhà trường.
Qua một năm nghiên cứu và thực hiện tôi đã tìm ra những hướng tốt
nhất cho cháu khi hoạt động ngoài trời tôi nhận được một số kết quả sau:
4.1. Về bản thân:
- Qua việc thực hiện đề tài đã giúp cho việc dạy và học đạt kết quả cao.
- Tôi thấy mình đã nâng cao được phương pháp hướng dẫn giờ hoạt động
ngoài trời cho trẻ.
- Tôi đã tận dụng các nguyên vật liệu sẵn có, dễ tìm để làm các đồ dùng
phục vụ cho giờ hoạt động ngoài trời như: lá cây, rơm, rạ....
4.2. Về trẻ:
10


Vn t ca tr thờm phong phỳ hn, s dng ngụn ng mch lc hn, bit
din t cõu v s dng ỳng ng iu ging iu qua ú tr nhn thc th
gii xung quanh d dng hn.
Tr rt hng thỳ, tp trung chỳ ý hn trong hot ng, ghi nh chớnh xỏc
cỏc kin thc.
Tr khe mnh, nhanh nhn, ch ng trong mi hot ng rừ rt, c th l
cỏc chỏu cú tớnh nhỳt nhỏt n gn cui nm hc cỏc chỏu tr nờn mnh dn v
t tin hn trong giao tip, hot bỏt hn v khụng cũn rt rố nhỳt nhỏc nh lỳc
u nm hc, hn th na nhn thc ca cỏc chỏu v th gii xung quanh cng
phỏt trin rừ rt, chỏu chm hc hn v luụn ch ng trong mi hot ng
khỏm phỏ v th gii xung quanh.
Sau mt nm thc hin tụi tng hp li kt qu v c kt qu nh sau:

Bng kt qu so sỏnh v phõn loi s hng thỳ tớch cc tham gia vo
cỏc hot ng: Quan sỏt, vn ng ca tr cui nm hc 2016 - 2017
( Tng s tr: 33 tr )
Kt qu
Kt qu
Hot ng
Hot ng
S
S
STT quan sỏt
vn ng
T l %
T l %
lng
lng
1

Loi tt

11

33.3%

Loi tt

13

39.4%

2

Loi khỏ

17

51.5%

Loi khỏ

16

48.5%

3

Loi TB

5

15.5%

Loi TB

4

12.1%

4

Loi yu

0

0%

Loi yu

0

0%

III. KT LUN - KIN NGH
1. Kt lun:
Hoạt động ngoài trời có ảnh hởng quyết định đến sự
hình thành và phát triển nhân cách của trẻ. Qua mt nm cho chỏu
hot ng ngoi tri theo cỏc phng phỏp trờn tụi nhn thy: Hot ng ngoi
tri cú nh hng quyt nh n s hỡnh thnh v phỏt trin nhõn cỏch ca tr .
Cng sau mt nm thc hin cho tr hot ng ngoi tri theo cỏc phng phỏp
ó nờu trờn tụi nhn thy tr tr nờn thụng minh nhanh nhn rừ rt, chỏu tớch
cc v ch ng trong mi hot ng tỡm tũi v khỏm phỏ th gii xung quanh.
Tr ó bit suy ngh v t ra nhiu cõu hi suy lun lý thỳ cho c cụ v tr khỏc
cựng suy ngh tr li.
Bờn cnh ú ngụn ng tr tr nờn mch lc hn, tr mnh dn v t tin hn
trong giao tip rt nhiu, thúi quen lao ng t phc v tr tt hn. Khụng
nhng th tr cũn hỡnh thnh nhng phm cht tt nh kh nng phi hp hot
ng tt vi cỏc bn, kh nng t kim ch, nhng nhn bn, bit chi cựng
11


bạn và giúp đỡ bạn. Đó là niềm vui không chỉ dành cho các bậc cha mẹ mà còn

là niền vui lớn của cô giáo mầm non, của những người làm công tác giáo dục.
Như vậy thông qua việc áp dụng các biện pháp tôi lựa chọn, kết quả cưối
năm tăng lên rõ rệt. Điều đó cho thấy biện pháp mà tôi đưa ra là rất hiệu quả.
2. Kiến nghÞ:
* Đối với phòng GD & ĐT:
Cần tăng cường hơn nữa các lớp chuyên đề tập huấn, bồi dưỡng về tổ
chức hoạt động ngoài trời cho giáo viên học tập.
* Đối với nhà trường:
Nhà trường làm tốt công tác tham mưa với các cấp chính quyền mở rộng
diện tích khu trung tâm trường để xây dựng các phòng chức năng, đặc biệt là
phòng thể chất, mở rộng sân chơi cho trẻ hoạt động. Đầu tư đồng bộ về trang
thiết bị cơ sở vật chất trong lớp và ngoài trời cho trẻ hoạt động.
Tôi xin chân thành cảm ơn !
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

Hà Trung, ngày 10 tháng 4 năm 2017
CAM KẾT KHÔNG COPY.
Tác giả

Trần Thị Hồng Thái

12


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Hướng dẫn tổ chức thực hiện các hoạt động giáo dục trong trường mầm
non theo chủ đề
2. Chương trình chăm sóc giáo dục trẻ 5 tuổi
3. Trang web: “ Giáo dục mầm non”, “ Violet”…….
4. Tạp chí Giáo dục mầm non…

5. Tuyển tập trò chơi, bài hát, cao dao, tục ngữ, câu đố, thơ, truyện cho trẻ 5
tuổi.

13


MỤC LỤC
Trang

14


SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TỈNH THANH HÓA

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HÀ TRUNG

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

MỘT SỐ BIỆN PHÁP NHẰM PHÁT HUY TÍNH
TÍCH CỰC CHỦ ĐỘNG KHI THAM GIA HOẠT ĐỘNG
NGOÀI TRỜI CHO TRẺ 5 - 6 TUỔI

Người thực hiện: Trần Thị Hồng Thái
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị công tác: Trường Mầm non Hà Giang
SKKN thuộc lĩnh vực: chuyên môn (hoạt động
ngoài trời)

15