skkn một số giải pháp nâng cao chất lượng làm quan với các biểu tượng toán học cho trẻ 5 6 tuổi trường mầm non điền trung huyện bá thước tỉnh thanh hóa

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐẠO TẠO BÁ THƯỚC

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG LÀM QUEN
VỚI CÁC BIỂU TƯỢNG TOÁN HỌC CHO TRẺ MẪU GIÁO
5-6 TUỔI, TRƯỜNG MẦM NON ĐIỀN TRUNG,
HUYỆN BÁ THƯỚC, TỈNH THANH HÓA.

Người thực hiện: Trương Thị Huệ
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị: Trường Mầm non Điền Trung
SKKN thuộc lĩnh vực: Chuyên môn


THANH HÓA NĂM 2017
MỤC LỤC
TT
1.1
1.2
1.3
1.4
2.1
2.2
2.3
2.3.
1
2.3.2
2.3.3

2.3.4
2.3.5
2.3.6
2.3.7
2.4
3.1
3.2

NỘI DUNG
1. MỞ ĐẦU

Trang
1
Lý do chọn đề tài
1
Mục đích nghiên cứu
2
Đối tượng nghiên cứu
2
Phương pháp nghiên cứu
2
2. NỘI DUNG
3
Cơ sở lý luận
3
Thực trạng
4
Một số biện pháp
5
Biện pháp 1: Tạo môi trường để cung cấp các biểu tượng 5

toán học cho trẻ
Biện pháp 2: Giúp trẻ hiểu về số lượng và con số
6
Biện pháp 3: Giúp trẻ tìm hiểu về hình dạng
6
Biện pháp 4: Giúp trẻ tìm hiểu về đo lường
7
Biện pháp 5: Giúp trẻ tìm hiểu về định hướng không gian, 8
thời gian
Biện pháp 6: Bổ sung đồ dùng từ nguyên liệu sẵn có ở địa 8
phương
Biện pháp 7: Phối kết hợp chặt trẻ với các bặc phụ huynh
11
Kết quả đạt được
11
3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
13
Kết luận
13
Kiến nghị
13
TÀI LIỆU THAM KHẢO
15
NHỮNG SÁNG KIẾN ĐÃ ĐẠT ĐƯỢC
15


I. PHẦN MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài:
Bác Hồ nói: "Không có giáo dục thì không nói gì đến kinh tế văn hoá".

Sản phẩm của giáo dục chính là con người, mà con người là mục tiêu, động lực
của sự phát triển đất nước trong tương lai, đó chính là thế hệ trẻ. Vì vậy việc
chăm sóc giáo dục trẻ ngay từ khi còn nhỏ là vô cùng quan trọng trong sự
nghiệp giáo dục, nhằm hình thành và phát triển nhân cách toàn diện cho trẻ sau
này.
Như chúng ta đã biết việc hướng dẫn cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi hình
thành biểu tượng toán học cho trẻ mầm non là quá trình hình thành ở trẻ những
kiến thức sơ đẳng về tập hợp, con số, phép đếm, về kích thước, hình dạng của
các vật về khả năng định hướng không gian, thời gian và mối quan hệ giữa các
đại lượng dưới sự tổ chức hướng dẫn của giáo viên trong quá trình dạy học ở
trường mầm non.[1]
Là một giáo viên phụ trách lớp 5 - 6 tuổi. Qua thời gian giảng dạy và thực
trạng trẻ lớp tôi, tôi nhận thấy các hoạt động là những mắt xích tạo nên một
chương trình giáo dục nói chung trong đó hoạt động hình thành biểu tượng toán
học cho trẻ mầm non đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc cung cấp
những kiến thức ban đầu cho trẻ. Ngay từ lứa tuổi nhà trẻ, trẻ đã được hoạt động
với đồ vật, qua đó mà trẻ đã dần dần biết được giữa to hơn - nhỏ hơn; cao hơn thấp hơn… với những dấu hiệu đặc trưng nhất. Song đến tuổi mẫu giáo, trí tuệ
và các giác quan của trẻ phát triển hoàn thiện hơn, trẻ bắt đầu thích tìm hiểu
khám phá và nhận biết được những kiến thức sơ đẳng nhất của toán học.
Toán học giúp trẻ biết quan sát, phát hiện những dấu hiệu nổi bật rõ nét về
màu sắc, hình dạng, kích thước, chủng loại để trẻ có thể tạo thành nhóm đồ vật
theo dấu hiệu cho trước. Toán học còn giúp trẻ nhận biết sự khác biệt rõ nét về
số lượng, về độ lớn, chiều cao, chiều dài, chiều rộng giữa 2 nhóm đối tượng …
Thông qua hoạt động làm quen với toán còn giúp trẻ nhận biết và gọi đúng tên
các hình hình học, biết định hướng trong không gian… Thế nhưng trong quá
trình dạy trẻ làm quen với toán giúp trẻ nhận biết sâu sắc, có những kiến thức
mà mình mong muốn thì vấn đề không thể thiếu được ở đây đó là: Phải truyền
thụ những kiến thức của giáo viên đến với trẻ. Giáo viên cần phải tìm tòi, nghiên
cứu, khám phá để truyền tải những kiến thức nội dung cần mang đến cho trẻ,
1

sao cho trẻ cảm thấy đơn giản, gần gũi mà dể hiểu. Như vậy giờ học mới có hiệu
quả. Nhưng để đạt được hiệu quả thì giáo viên phải tìm ra phương pháp mới
sáng tạo giúp trẻ tiếp thu một cách dể dàng hơn, qua đó để trẻ được hoạt động
một cách hứng thú.
Vì vậy tôi đã mạnh dạn chon đề tài “Một số biện pháp nâng cao chất
lượng làm quen với các biểu tượng toán học cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi,
trường mầm non Điền Trung, huyện Bá Thước’’ với mong muốn góp một
phần nhỏ bé kiến thức của mình trong việc nâng cao hiệu quả hình thành các
biểu tượng toán học
cho trẻ mầm non.
1.2. Mục đích nghiên cứu:
Trên cơ sở nghiên cứu sự hứng thú của trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi trong các
tiết toán, qua đó đề xuất “Một số biện pháp nâng cao chất lượng làm quen
với các biểu tượng toán học cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi trường mầm non
Điền Trung, huyện Bá Thước’'
1.3. Đối tượng nghiên cứu:
Biện pháp nâng cao chất lượng làm quen với các biểu tượng toán học cho
trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi.
1.4. Phương pháp nghiên cứu:
- Nhóm phương pháp quan sát.
- Phương pháp đàm thoại.
- Phương pháp thực nghiệm sư phạm.
- Phương pháp thống kê toán học.

2


II. NỘI DUNG

2.1. Cơ sở lý luận:
Làm quen với toán là một môn khoa học vô cùng quan trọng trong mọi
lĩnh vực của đời sống con người, nhờ có toán học mà con người có thể tiếp cận
với nền khoa học công nghiệp tiên tiến và hiện đại của đất nước. Hiện nay chúng
ta đang xây dựng đất nước xã hội chủ nghĩa và thúc đẩy phát triển theo con
đường công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, ai sẽ là những nhân tài kế tiếp,
thực hiện nhiệm vụ cao cả này? đó chính là những mầm non tương lai của đất
nước, đúng vậy chăm sóc giáo dục trẻ đang là mối quan tâm hàng đầu của mỗi
gia đình nói riêng và toàn xã hội nói chung, không những vậy làm quen với toán
còn là bước đầu hình thành những biểu tượng toán sơ đẳng ban đầu, góp phần
giúp trẻ làm quen với việc học, là nền tảng cho trẻ học bộ môn toán ở các cấp
học sau, và đặc biệt hơn nữa kiến thức toán học vô cùng cần thiết trong cuộc
sống, lao động, học tập của con người nói chung và trẻ mầm non nói riêng. Tuy
nhiên để tổ chức hoạt động cho trẻ Làm quen với toán đạt hiệu quả cao không
phải là vấn đề đơn giản. Bởi vì như chúng ta đã biết đặc điểm tâm sinh lí trẻ em
lứa tuổi mầm non là nhanh nhớ nhưng cũng rất chóng quên, tư duy của trẻ là
trực quan minh hoạ, nhận thức đang ở mức độ đơn giản. Chính vì vậy việc hình
thành các biểu tượng toán học sơ đẳng cho trẻ mầm non là một nội dung quan
trọng góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục mầm non. Hiệu quả của việc hình
thành các biểu tượng toán học cho trẻ mầm non không chỉ phụ thuộc vào việc
xây dựng hệ thống các biểu tượng toán học cần hình thành cho trẻ mà còn phụ
thuộc vào phương pháp, biện pháp tổ chức các hoạt động mà trọng tâm là tiết
học toán cho trẻ ở trường mầm non.[1]
Trong quá trình dạy học cho trẻ ở trường mầm non chúng ta phát triển ở
trẻ khả năng nhận biết, khả năng phân tích các dấu hiệu, nhận biết các tính chất,
các mối quan hệ của các sự vật, phát triển ở trẻ hứng thú quan sát, hình thành
các thao tác trí tuệ, các biện pháp của hoạt động tư duy, qua đó tạo ra những điều
kiện bên trong để dẫn dắt trẻ tới những hình thức mới của trí nhớ, của tư duy và
tưởng tượng.
Trong quá trình hình thành các biểu tượng toán học sơ đẳng cho trẻ, giáo

viên giữ vai trò chủ đạo, là người tổ chức, hướng dẫn, điều khiển hoạt động có
mục đích học tập của trẻ. Việc tổ chức dạy trẻ đúng lúc và phù hợp với đặc
3


điểm, lứa tuổi cho trẻ đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển trí tuệ cho trẻ
mầm non. Thông qua quá trình dạy học như vậy, trẻ sẽ nắm được những kiến
thức sơ đẳng về tập hợp con số, phép đếm, về kích thước và hình dạng các vật,
trẻ biết định hướng trong không gian và thời gian, trẻ nắm được phép đếm, phép
đo độ dài của các vật bằng các thước đo ước lệ …
Qua tình hình thực tế ở trường, ở lớp tôi phụ trách và qua tham khảo một
số trường bạn cho thấy tỉ lệ nhận biết một số biểu tượng toán học ở trẻ còn rất
thấp. Trẻ cảm thấy việc học toán là vô cùng khó khăn. Vậy nguyên nhân là do
đâu, thiết nghĩ nếu giáo viên tổ chức tốt các biện pháp sẽ giúp trẻ làm tốt hơn.
Vậy làm thế nào để tổ chức tốt một tiết học tốt có hiệu quả nhất. Qua thực
tế giảng dạy đã cho tôi thấy, nếu phát huy tối đa khả năng tập trung chú ý của trẻ
vào đối tượng thì tiết học sẽ rất thành công.
2.2. Thực trạng:
* Thuận lợi:
- Hàng năm nhà trường đã bổ xung thêm đồ dùng day học, đồ chơi cho
các cháu.
- Nhà trường đã làm tốt công tác tuyên truyền nên số trẻ 5 tuổi ra lớp đạt
100%.
- Hầu hết số trẻ 5 tuổi đều đã qua lớp mẫu giáo bé, nhỡ nên trẻ đã có thói
quen trong học tập.
- Trẻ khỏe, mạnh dạn, nhanh nhẹn.
- Số trẻ 5 tuổi trong toàn xã được tập trung về khu trung tâm học chương
trình giáo dục mầm non, học 2 buổi trên ngày, bán trú 100%.
- Đa số giáo viên có trình độ trên chuẩn và đủ 2 giáo viên trên lớp bán trú.
- Trẻ phát âm chuẩn tiếng việt.

- Bản thân tham gia học lớp bồi dưỡng hè và dự các buổi chuyên đề do
Phòng và nhà trường tổ chức.
* Khó khăn:
- Đồ dùng dạy học của giáo viên còn nghèo nàn chủ yếu là tự làm vì vậy
độ bền chưa cao, chưa đồng bộ.
- Đa số trẻ mới biết đến chữ số 5 và đếm trong phạm vi 10.
- Định hướng về không gian và thời gian còn nhầm lẫn chưa chính xác.
- Trẻ ít được thao tác thực hành trên đồ vật, trẻ dễ bị phân tán chú ý, mức
4


độ hứng thú chưa cao.
- Với tổng số trẻ là 50 quá đông so với quy định nên việc thực hiện các
hoạt động không diễn ra bình thường như các lớp ít trẻ được.
- Giáo viên hạn chế sử dụng các biện pháp nhằm khiêu gợi, kích thích trẻ
quan sát khám phá các vấn đề lên quan đến toán.
- Ứng dụng công nghệ thông tin còn hạn chế.
- Kĩ năng đếm và kĩ năng xếp tương ứng 1:1 chưa thành thạo và chính
xác, trẻ thường hay đếm vẹt theo kiểu học thuộc lòng, và xếp theo thứ tự lần
lượt chứ không theo qui luật nhất định.
- Trẻ chưa nhanh nhạy trong vấn đề tìm, đếm nhóm đối tượng theo yêu
cầu của cô, thường bị thụ động vào sự gợi ý hướng dẫn của cô.
- Chưa biết ước lượng về kích thước và đồ vật.
- Tham gia trò chơi chưa linh hoạt, nhanh nhẹn.
- Thao tác đo chưa thuần thục.
- Đa số phụ huynh đều làm nông nghiệp và đi làm ăn xa để các cháu cho
ông (bà) chăm sóc nên chưa nhận thức đúng đắn vai trò của việc học toán đối
với trẻ vì vậy nhiều khi không tạo điều kiện thuận lợi cho con em mình học tập,
nên việc học toán của trẻ còn hạn chế chủ yếu là cô cung cấp kiến thức cho trẻ ở
trường.

- Qua quá trình khảo sát tôi thu được kết quả như sau:

TT
1
2
3
4
5
6
7

Nội dung
Trẻ nhận biết được 10 chữ số đầu.
Trẻ nhận biết mối quan hệ trong
phạm vi 10.
Phân biệt được kích thước, hình
dạng.
Trẻ hiểu biết về đo lường.
Định hướng không gian thời gian.
Phản ứng nhanh nhẹn với những
hệ thống câu hỏi ngược.
Có khả năng tạo nhóm tương ứng

Số
Kết quả
trẻ Tốt - khá Trung bình
khảo Số % Số trẻ %
sát trẻ
50
38 76

7
14

Yếu
Số
%
trẻ
5 10

50

36

72

11

22

3

6

50

40

80

6

12

4

8

50
50

38
37

76
74

10
8

20
16

2
5

4
10

50

35

70

8

16

7

14

50

38

76

10

20

2

4

5


8

9

1-1 bằng nhiều cách.
Có kỹ năng tham gia các trò chơi
toán học.
Trẻ hứng thú tham gia các hoạt
động.

50

35

70

10

20

5

10

50

38

76

8

16

4

8

Nhìn vào bảng khảo sát trên tôi thấy những biện pháp thông thường, bài
soạn dập khuôn, cứng nhắc chưa có biện pháp mới tác động thì chất lượng đạt
được trên trẻ về các mức độ trung bình và yếu còn ở mức rất cao, số trẻ nhận
biết về số lượng, kích thước, hình dạng, không gian, thời gian …..còn thấp. Vì
vậy tôi đã suy nghĩ làm thế nào để có biện pháp hữu hiệu nhất trong việc thực
hiện nâng cao hiệu quả cho trẻ mẫu giáo lớn 5-6 tuổi làm quen với các biểu
tượng toán học đạt hiệu quả cao và tôi xin nêu một số biện pháp sau.
2.3. Biện pháp thực hiện:
2.3.1. Biên pháp 1: Tạo môi trường để cung cấp các biểu tượng toán
học cho trẻ.
2.3.1.1. Môi trường bên trong lớp:
- Trang trí các góc, chủ đề chính bằng tranh ảnh, vật thật, đồ dùng đồ chơi
từ các nguyên vật liệu phế thải do cô và trẻ tự làm.
VD: Đồ dùng bằng nhiều nguyên vật liệu phế thải như giấy xốp màu, vỏ
lọ, lon bia…để cắt những con vật, cây, hoa, quả… làm những chiếc vòng có
nhiều màu sắc để cho trẻ đếm và có thể học lồng ghép các môn học khác.
- Sắp xếp đồ đùng, đồ chơi theo hướng mở để trẻ dễ lấy, dễ sử dụng thu
hút được trẻ vào tất cả các hoạt động.
- Nguyên học liệu: là những đồ dùng, đồ chơi gần gũi và ở xung quanh
trẻ. Cô sử dụng những hình ảnh, đồ dùng để tạo ấn tượng giúp trẻ nhận ra điều
gì đó khác thường liên quan đến toán học để buộc trẻ phải thắc mắc, suy nghĩ
cách điều chỉnh bổ xung như :
VD: - Cô đưa ra hình ảnh bàn có 3 chân, ghế có 2 chân, ô tô mà các bánh
xe là hình vuông, xe đạp mà không có bánh xe. Trẻ nhận xét và trẻ đưa ra ý kiến

của mình tại sao bàn chỉ có 3 chân? Bàn phải có 4 chân mới đứng được? Bánh
xe không phải là hình vuông, hình vuông không lăn được? Vậy để xe chạy được
thì bánh xe phải hình gì? Phải hình tròn mới đi được ...
2.3.1.2. Môi trường bên ngoài:
6


VD1: Đối với chủ đề thực vật (cho trẻ chơi và làm thí nghiệm).
- Tận dụng những chai coca nhựa cùng trồng 1 loại cây trong 10 chai coca
và trồng 10 cây khác ở lọ, chai khác cho trẻ so sánh, phân biệt sự giống và khác
nhau về số lượng, mầu sắc, hình dạng…
VD2: + Tổ 1 có 10 bạn hôm nay vắng 2 bạn hỏi còn bao nhiêu bạn?
+ Tổ 2 có tất cả 8 bạn giờ có 6 bạn hỏi vắng bao nhiêu bạn?
- Đan sản phẩm của các nghề hoặc cắt các đoạn luồng có số lượng 10 cho
trẻ quan sát hình dạng, số lượng, kích thước.
VD: + Có bao nhiêu đoạn luồng? Để đan được chiếc rổ này cần bao
nhiêu đoạn luồng nữa?
+ Để đan được một chiếc làn cần có 5 đoạn luồng vậy đan 2 chiếc
phải như vậy thì cần bao nhiêu đoạn luồng?
.
2.3.2. Biện pháp 2: Giúp trẻ hiểu biết về số lượng và con số.
- Giáo viên cứ để cho trẻ đếm mọi thứ nếu trẻ đếm được.
VD: Đếm lô tô, rau, củ, quả, đồ chơi, bát, thìa, ghế, bàn, đếm các bạn,
đếm viên sỏi, đếm hột, hạt…
- Trẻ nhận biết con số trong điện thoại, số ở máy tính, số giờ cần ngủ dạy,
số giờ ăn trưa, số giờ ra về, số vé xem xiếc, số các tờ lịch….
VD: + Số điện thoại nhà con là mấy? Mấy giờ lớp mình ăn trưa?
+ Số cân nặng, chiều cao của con là bao nhiêu ?
+ Trong tuần mình đi học mầy ngày? Đó là những ngày nào? Thứ
mấy mình được nghỉ?..

- Giúp trẻ hiểu về con số, tạo tách số lượng: Cho trẻ đếm thầm rồi đếm to.
VD: Có bao nhiêu chú thỏ? có bao củ cà rốt? có 10 chú thỏ đi về trước 6
chú hỏi còn bao nhiêu chú thỏ? Vậy số thỏ và cà rốt như thế nào? Để thỏ và cà
rốt bằng nhau ta phải làm gì?..
Cứ như vậy chúng ta giúp trẻ hiểu được con số không thể thiếu trong cuộc
sống của con người một cách nhẹ nhàng và thú vị. Từ đó để gây thêm sự tò mò,
tìm tòi, quan tâm của trẻ đối với số lượng và con số một cách đam mê, hào
hứng.
2.3.3. Biện pháp 3: Giúp trẻ tìm hiểu về hình dạng.
- Để giúp trẻ hiểu sâu về hình dạng cần cung cấp, giáo viên cần đưa ra
những hệ thống câu hỏi mở mang tính mô tả để yêu cầu trẻ hiểu và làm theo yêu
7


cầu của cô, câu hỏi tổng hợp những kiến thức trẻ đã biết và đưa ra yêu cầu cao
hơn.
VD: Con xếp khối chữ nhật màu xanh làm thân nhà đi? Vậy mái ngói là
màu gì? Hình gì?
- Trong khi làm quen với các hình cho trẻ để rỗ lại đằng sau yêu cầu trẻ tri
giác để lấy đúng hình cô yêu.
VD: Trò chơi "chiếc túi kỳ lạ"
+ Cách chơi: bỏ hình vào trong túi yêu cầu trẻ lấy hình theo yêu cầu của
cô. Hãy lấy cho cô hình tròn? Lấy cho cô hình chữ nhật?...
+ Luật chơi: Bạn nào lấy đúng theo yêu cầu của cô sẽ được nhận quà, bạn
nào lấy sai sẽ phải lặc cò cò …
- Hoạt động của trẻ chủ yếu là hoạt động học chơi?
VD: Trò chơi "Truyền tin"
+ Cách chơi: cô giáo vẽ vào lòng bàn tay của bạn đầu tiên một hình vẽ
(Vẽ bằng tay không, không phải bằng bút) sau đó bạn đầu tiên lại vẽ vào tay tiếp
đến bạn thứ 2 và cứ thế lần lượt đến bạn cuối cùng rồi thông báo kết quả….

+ Luật chơi: Truyền tin chỉ vẽ không nói, bạn cuối cùng thông báo đúng
theo yêu cầu sẽ được nhận quà bạn nào lấy sai sẽ phải lặc cò cò……..
VD: Hôm nay cô sẽ tặng lớp mình một hình vẽ thật đẹp và để biết hình vẽ
đó là gì ? Giờ cô sẽ vẽ hình vẽ đó vào tay bạn đầu tiên rồi bạn đầu tiên lại vẽ vào
tay tiếp đến bạn thứ 2 và cứ thế lần lượt đến bạn cuối cùng rồi thông báo kết
quả, khi truyền tin chú ý chỉ được vẽ không được nói, bạn nào nói đúng sẽ được
nhận quà, nói sai sẽ phải lặc cò cò xung quanh lớp….
Với các dạng trò chơi này trẻ rất hứng thú và nhớ hình rất nhanh, và được
trẻ tự chơi ở mọi lúc mọi nơi.
2.3.4. Biện pháp 4: Giúp trẻ hiểu về đo lường.
- Giáo viên khiến khích trẻ cầm thước dây, thước đo để đo các con vật, đồ
chơi, búp bê, bàn, ghế…
- Cho trẻ đứng gần nhau để đo ai cao hơn, thấp hơn? Mỗi lần cân đo cho
trẻ cô nên chỉ và cung cấp số liệu cho trẻ nhớ về số đo của mình, lần sau đo tiếp
để trẻ so sánh số đo sau lớn hơn số đo trước và hiểu như vậy là mình đã lớn
hơn…

8


VD: Con và Lan ai cao hơn, ai thấp hơn? Con cao bao nhiêu? Cân nặng
của con là thế nào? Vậy tháng này con thấy cân nặng của mình như thế nào so
với tháng trước?
- Cho trẻ đong gạo bằng chén nước, đong đậu bằng cốc, cân túi gạo, túi
lạc nặng bao nhiêu kg?
VD: Con đang làm gì? Con đong được mấy chén rồi? Còn mấy chén nữa
là đầy ?
- Cho trẻ đong nước vào chai, lọ bằng nhiều dụng cụ đong khác nhau?
Cho trẻ nhận xét để đưa ra ước lượng.
VD: Khoảng mấy chén nước nữa là đầy chai. Khi đong nước vào lọ và

đong nước vào chai con thấy thế nào ? Vì sao đong vào lọ lại nhanh đầy hơn hay
đong vào chai ?
- Cho trẻ bê hai đồ vật ở hai tay và cho trẻ ước lượng cái nào nặng hơn cái
nào nhẹ hơn.
VD: Con thấy thế nào ? Vì sao biết bên tay trái nặng hơn bên tay phải?
- Cho trẻ dùng mắt ước lượng chiều cao các cây trong sân trường là bao
nhiêu thước.
VD: Cây nhãn này khoảng bao nhiêu thước? chiều cao của cây nhãn như
thế nào so với chiều cao của cây phượng?
- Trong khi chơi xây dựng trẻ có thể ước lượng.
VD: Hàng rào cần khoảng bao nhiêu viên gạch nữa là đủ?
Cứ như vậy để tập cho trẻ thói quen và hiểu được một điều trong khi chơi,
học, làm việc, thì ai cũng cần biết cách đo, ước lượng về chiều cao, cân nặng…
Vì vậy sẽ rẽ ràng hơn trong quá trình sử lí các vấn đề có liên quan.
2.3.5. Biện pháp 5: Giúp trẻ hiểu về định hướng không gian, thời
gian.
* Muốn giúp trẻ định hướng được không gian trước hết chúng ta phải dạy
cho trẻ biết vị trí của các bộ phận trên cơ thể người. Sau đó định hướng phái
trên, phía dưới, phía trước, phía sau, phía trái, phía phải của bản thân và của các
đối tượng khác.
VD 1: Trò chơi "tìm mật ong cho Gấu"

9


Cách chơi: (bịt mắt) cô vẽ sơ đồ và hướng dẫn bằng lời hãy đi về phía
trước 5 bước, đi về phía phải 7 bước, đi về phía trái 3 bước, đi thẳng… dừng lại,
lùi lại phía sau 2 bước đã đến chỗ có mật ong.
Luật chơi: (Cô bịt mắt trẻ) chia lớp ra 3 đội mỗi đội cử đại diện 1 bạn lên
chơi, các thành viên còn lại trong đội có nhiệm vụ hướng dẫn bạn trong đội của

mình thực hiện. Đội nào làm đúng theo yêu cầu và lấy được mật ong trước đội
đó sẽ dành chiến thắng. Yêu cầu khi đi không làm đổ chướng ngại vật.
VD2: Yêu cầu trẻ lấy cho cô cái bát bên trái, cái thìa bên phải hoặc lấy
cái cặp dưới gầm bàn, lấy cái mũ trên đầu của con…
Với phương pháp này giúp trẻ tìm kiếm mọi vật sung quanh một cách dễ
dàng và giúp trẻ ứng dụng thực tiễn hàng ngày.
* Giúp trẻ hiểu về thời gian: Giáo viên thông qua các hoạt động hàng
ngày, trò chuyện với trẻ như hôm nay là thứ mấy? Thời tiết hôm nay thế nào?
Sáng nay con ăn gì? Hôm qua con có ăn món này không ? Sáng mai con định ăn
món gì?... Sáng mai ngủ dạy con thường làm gì? Đến chưa thì sao? Sau khi ăn
xong con đi đâu? …..
2.3.6. Biện pháp 6: Bổ sung đồ dùng từ nguyên học liệu có sẵn ở địa
phương.
- Trong cuộc sống sinh hoạt hàng ngày của mỗi gia đình thường có rất
nhiều nguyên vật liệu bị loại bỏ sau khi sử dụng như: Lõi giấy vệ sinh, đĩa CD,
chai nhựa, lon bia, giấy báo, vỏ hộp , sữa chua.....Đó là những nguyên vật liệu
rất phong phú và đa dạng có thể làm được những việc hữu ích, vì vậy tôi dã thu
thập từ phụ huynh, từ học sinh … thu gom chọn lọc từ nguồn phế thải đó và làm
đồ dùng đồ chơi để trang trí, để phục vụ các môn học và bổ sung vào các góc
chơi của trẻ. Làm như vậy chúng ta sẽ tiết kiệm được tiền mua sắm nguyên vật
liệu, và tạo ra nhiều đồ chơi mang tính sáng tạo phong phú cho lớp học của
mình, ngoài ra trẻ còn được trải nghiệm và sáng tạo giúp trẻ phát triển tốt hơn.
Dưới đây là một số đồ dùng, đồ chơi tôi và trẻ cùng làm để phục vụ các
môn học mà nhất là môn toán.
VD 1: Làm đồ dùng học toán: tạo từ những hình học cơ bản như hình
tròn, hình chữ nhật….
a. Nguyện liệu:
- Bìa màu, hồ dán, kéo.
10

- Lịch treo tường cũ, thiếp mời.
b. Cách làm:
* Đồ dùng hình chữ nhật
- Vẽ mẫu các nhân vật lên giấy A4.
- Lấy mẫu đó gấp đôi lại đặt trên bìa màu để cắt theo mẫu.
- Lấy mẫu đã cắt được dán lên nền đen và cắt viền.
- Gài phần bụng của đồ chơi lại đề con vật có thể đứng được.
* Đồ dùng từ dạng hình tròn:
- Bìa màu, lịch treo tường cũ, thiếp mời cắt thành những hình tròn to nhỏ
khác nhau đề tạo thành hình các con vật;
Ví dụ: Làm con bướm:
- Lấy một hình tròn cuộn lại làm thân bướm.
- Lấy một hình tròn khác cắt đôi lại làm cánh bướm.
- Lấy một hình tròn nhỏ làm đầu bướm.
- Gắn các bộ phận lại với nhau và thêm các chi tiết phụ như: mắt, mũi,
râu, hoa văn trên cánh bướm.
Ví dụ: Làm con gà.
- Lấy một hình tròn to gấp đôi lại để làm thân gà.
- Lấy ½ hình tròn gấp đôi lại để làm đuôi gà.
- Lấy một hình tròn nhỏ làm đầu gà.
- Lấy ½ hình tròn nhỏ gấp đôi lại làm cổ gà.
- Ghép các bộ phận của con gà lại với nhau bằng cách dập gim để tạo
thành chú gà hoàn chỉnh.
- Tương tự như thế ta có thể tạo ra nhiều con vật khác nhau.
c. Cách sử dụng:
- Với loại rối này ta có thể sử dụng để học toán cao, thấp. (con hươu cao
hơn, con chim thấp hơn), học các số lượng (Dạy trẻ đếm các con vật).
- Sử dụng để bày vào các sa bàn dạy làm quen văn học, khám phá khoa
học. Sử dụng để chơi ở góc học tập của trẻ đặc biệt là trẻ mẫu giáo lớn có thể sử

dụng các hình hình học cơ bản làm những con vật làm trẻ thích.
VD 2. Bảng đa năng:
a, Nguyên liệu:
- Xốp màu, bìa (lịch cũ có mặt trắng) dây len, gai dính…
11


b, Cách làm:
- Cắt miếng bìa hình chữ nhật bằng khổ giấy A4, sau đó dán những miếng
gai dính nhỏ lên tấm bìa.
- Cắt những bông hoa bằng xốp màu hoặc các loại rau, các con vật,
phương tiện giao thông phù hợp với bài dạy và gắn gai dính ở mặt sau của hoa,
con vật, PTGT (cô có thể vẽ cho trẻ tự cắt).
- Buộc sợi giây len vào chính giữa cạnh trên của tấm bìa. Kẻ viền xung
quanh tấm bìa.
- Làm hai túi nhỏ bằng nilon nhựa trong ở hai góc dưới của tấm bìa để
đựng thẻ số.
c, Cách sử dụng:
* Sử dụng trong giờ làm quen với toán, khám phá khoa học qua trò chơi
“Rung chuông vàng”.
- Trong giờ làm quen với toán. Ví dụ Số 8 tiết 3: Chia nhóm có 8 đối
tượng ra làm 2 phần “Với trò chơi sợi dây thần kỳ”.
Cách chơi: Trẻ sẽ dùng sợi dây chia, chia 8 bông hoa ra làm 2 phần theo ý
thích và gắn thẻ số tương ứng.
- Trò chơi “Rung chuông vàng”: Trò chơi này có thể tổ chức rất nhiều
trong các môn học: Làm quen chữ cái, khám phá khoa học, làm quen với toán…
Hay tổ chức được trong hoạt động ngoài trời…
Cách chơi: Mỗi bạn chơi có một bảng và một rổ hoa. Cô giáo đưa ra câu
hỏi để các bạn chơi cùng trả lời, mỗi câu trả lời đúng sẽ đươc gắn một bông hoa
lên bảng của mình. Kết thúc cuộc chơi bảng của bạn nào có nhiều bông hoa nhất

thì bạn đó sẽ được rung chuông vàng.
- Làm quen với toán: 3 bông hoa thêm 4 bông hoa là bao nhiêu bông hoa ?
- Trong giờ khám phá khoa học : Nhận biết phân biệt một số con vật sống
trong gia đình. Cô tổ chức cho trẻ phân loại nhóm con vật có 2 chân đẻ trứng, có
4 chân đẻ con trên bảng đa năng rồi cho trẻ gắn số tương ứng. Tương tự như thế
với các bài phân nhóm các loại rau, phân nhóm các phương tiện giao thông,
phân nhóm đồ dùng theo công dụng…
VD 3. Sâu con học chữ, học toán:
a, Nguyên liệu:

12


- Vỏ lon bia, vỏ hộp sữa, cốc nhựa cũ, bóng nhựa, xốp màu, gai dính, dây
điện, thẻ chữ cái, thẻ số…
b, Cách làm:
- Lấy quả bóng nhựa làm đầu của sâu, cắt xốp màu làm mắt mũi miệng,
chân của sâu.
- Lấy dây điện làm râu của sâu.
- Lấy các vỏ lon bia, vỏ hộp sữa, bóng nhựa, làm thân của con sâu.
- Làm gai dính giữa các thân của con sâu và trên thân sâu để gắn thẻ số và
thẻ chữ cái khi cần thiết.
c, Cách sử dụng:
* Được sử dụng trong giờ làm quen với toán và khám phá khoa học.
Trong giờ làm quen với toán.
- Trẻ sắp xếp các số trên thân con sâu từ 1 đến 10.
- Xác định được số liền trước, số liền sau của các số trong dãy số tự nhiên.
Khi các số được gắn trên thân con sâu, trẻ dễ dáng xác định hơn là khi cô chỉ
gắn một dãy số tự nhiên lên bảng từ 1 – 10.
Trong giờ khám phá khoa học: Con vật đứng trước con chó là con gì? Con

vật đúng sau con mèo là con gì?
Qua các cách làm trên giúp trẻ phát triển trí tưởng tượng, làm giàu cảm
xúc thẩm mỹ cho trẻ, trẻ hứng thú với môn học hơn.
2.3.7. Biện pháp 7: Phối kết hợp chặt chẽ với các bậc phụ huynh.
Như chúng ta đã biết giáo dục trẻ có thông tin hai chiều là rất có lợi giúp
gia đình và nhà trường có chung quan điểm giáo dục trẻ.
VD: Qua các cuộc họp phụ huynh hay giờ đón, trả trẻ tôi tranh thủ trao
đổi về việc học số lượng, hình dạng, kích thước, về những đề tài học cho ngày
tiếp theo để phụ huynh nắm rõ, nhờ phụ huynh dạy trẻ khi ở nhà, Những vấn đề
có liên quan đến quá trình học của trẻ, nếu trẻ yếu ở mặt nào tôi trao đổi với phụ
huynh cùng phối hợp với cô giáo để dạy trẻ.
Không những vậy tôi thường xuyên nhắc nhở phụ huynh đưa trẻ đi học
chuyên cần để trẻ được lĩnh hội kiến thức một cách có hệ thống, tôi tuyên truyền
tới các bậc phụ huynh về tầm quan trọng của việc làm quen với toán, đối với trẻ
là nền tảng cho quá trình học toán ở các cấp học sau của trẻ, đánh thức tư tưởng
xem nhẹ vấn đề này ở một số phụ huynh.
13


Vận động phụ huynh hổ trợ nguyên vật liệu phế thải như: thùng giấy,lon
sữa, bóng, nắp chai, chai nhựa, quần áo cũ, dụng cụ hóa trang,một số tranh ảnh
hoạ báo cũ để cùng với cô giáo làm một số đồ dùng,đồ chơi phục vụ tiết học.
Ngoài ra tôi còn mời phụ huynh tham dự các tiết toán do tôi tổ chức để phụ
huynh hiểu thêm về phương pháp dạy học và tầm quan trọng của giáo dục mầm
non.
Nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen với toán là nhiệm vụ và là điều
kiện tiên quyết cho sự phát triển toàn diện nhân cách trẻ vì vậy cần có sự nỗ lực
của giáo viên, sự cộng tác phối hợp giữa gia đình, nhà trường và xã hội.
2.4. Hiệu quả đạt được:
* Sau khi thực hiện các biện pháp mới vào quá trình tổ chức cho trẻ làm

quen với toán tôi đã khảo sát lại trên trẻ và thu được kết quả như sau:

TT

1
2

Nội dung

Số
trẻ
khảo
sát

Tốt - khá
Số
trẻ
50
50

%

Kết quả
Trung
bình
Số
%
trẻ

Yếu

Số
trẻ

%

Trẻ nhận biết được 10 chữ số đầu. 50
100
Trẻ nhận biết mối quan hệ trong 50
100
phạm vi 10.
3
Phân biệt được kích thước, hình 50
49 98
1
2
dạng.
4
Trẻ hiểu biết về đo lường.
50
49 98
1
2
5
Định hướng không gian thời gian. 50
48 96
2
4
6
Phản ứng nhanh nhẹn với những 50
48 96

2
4
hệ thống câu hỏi ngược.
7
Có khả năng tạo nhóm tương ứng 50
50 100
1-1 bằng nhiều cách.
8
Có kỹ năng tham gia các trò chơi 50
50 100
toán học.
9
Trẻ hứng thú tham gia các hoạt 50
50 100
động.
* Những năm chưa sử dụng biện pháp phối kết hợp với phụ huynh một
cách tích cực, dẫn đến kết quả đồ dùng trực quan còn đơn điệu chưa phong phú.
Nhưng từ khi phối hợp với phụ huynh đồ dùng tự tạo đã đa dạng về nguyên liệu
14


hơn, bản thân tôi đã chú ý vận dụng tuyên truyền một cách thuyết phục cho bộ
môn “Làm quen toán”. Đặc biệt phụ huynh rất quan tâm tới việc học của con
em, thường xuyên trao đổi tình hình học tập của trẻ ở lớp để về nhà rèn luyện
thêm cho trẻ ... Tạo cho cô giáo một điểm tựa tốt hơn.
*Qua những năm giảng dạy trẻ, lúc mới bước vào giảng dạy, phương pháp
tôi sử dụng chưa linh hoạt, sáng tạo nên kết quả của tiết học chưa cao. Từ khi sử
dụng các biện pháp trên, kỹ năng sư phạm của tôi sáng tạo, linh hoạt hơn, bản
thân không ngừng phấn đấu, học hỏi ở bạn bè đồng nghiệp, qua các phương tiện
thông tin đại chúng ... Bên cạnh những kết quả trên tôi còn phải cố gắng nhiều

hơn nữa, trau dồi kinh nghiệm chuyên môn để phát huy và đạt được kết quả cao
hơn nữa trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ.

3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận:

15


Toán học rất cần thiết trong mọi lĩnh vực của cuộc sống. Chương trình
toán học ở trường mầm non góp phần hình thành các biểu tượng toán học cho
trẻ, là những kiến thức tiền khoa học, trang bị cho trẻ những kỹ năng cụ thể
nhằm giúp trẻ có bước đầu thực hành định hướng trong các mối quan hệ toán
học. Nội dung, phương pháp, biện pháp phải phù hợp với đặc điểm sinh lý của
trẻ. Ta cần sử dụng hợp lý các phương pháp, biện pháp trong tiết dạy sẽ làm tăng
hứng thú học tập của trẻ đặc biệt là phương pháp trò chơi, làm cho việc học của
trẻ trở lên thoải mái nhẹ nhàng hơn. Giáo viên cần chú trọng quan tâm đến hứng
thú của trẻ, trẻ có hứng thú học tập thì mới tiếp thu kiến thức một cách dễ dàng.
Chính vì vậy tạo hứng thú cho trẻ là một vấn đề rất quan trọng và cần thiết, điều
này không phải là việc làm đơn giản mà các nhà giáo dục cần có sự đầu tư suy
nghĩ tìm tòi, cần phải dành thời gian và sự sáng tạo cần cho trẻ những gì tốt đẹp
nhất trong điều kiện có thể. Một điều quan trọng nữa là cần tạo điều kiện để trẻ
thể hiện trình độ học tập, sáng tạo, sáng kiến của mình trong việc tìm ra những
biện pháp nhằm giải quyết nhiệm vụ nhận thức.
Đúng vậy với trẻ tuy cùng một độ tuổi nhưng nhận thức khác nhau, có thể
trẻ đam mê, tò mò ham hiểu biết, có những trẻ tò mò nhưng không đam mê…
Không phải trẻ nào cũng đều làm được theo yêu cầu của cô, cũng có trẻ làm
được nhưng không theo yêu cầu của cô mà trẻ đang suy nghĩ theo một chiều
hướng khác. Nếu có những tình huống như vậy giáo viên phải bình tĩnh mà xem
đây là cơ hội để trẻ khám phá cái mới, sáng tạo hơn. Cần tôn trọng trẻ và dành

cho trẻ thời gian để suy nghĩ là điều giáo viên nên dành cho trẻ.
Khi quan sát nhận thấy trẻ không tự tin, bối rối thì giáo viên phải gần
gũi ,nhẹ nhàng đưa ra những hệ thống câu hỏi mở từ dễ đến khó đễ giúp trẻ hiểu
và tự tin thực hiện nhiệm vụ của mình, sau khi trẻ hoàn thành được yêu cầu giáo
viên cần động viên trẻ kịp thời.
Trong quá trình giúp trẻ lĩnh hội các kiến thức làm quen với toán giáo
viên cần áp dụng những tình huống thực tiễn, đời thường, gần gũi trẻ để trẻ tiếp
nhận một cách nhẹ nhàng tự tin. Cần vận dụng các phương pháp dạy học tích
cực một cách loogic sáng tạo, vận dụng các hình thức hội thi, trò chơi, bài hát,
câu đố... Để các đề tài đến với trẻ không bị khô khan, cứng nhắc. Ngoài ra giáo
viên cần sáng tạo trong quá trình tổ chức hoạt động chung cho trẻ làm quen với
toán, tích hợp một số nội dung của bộ môn học khác vào hoạt động cho trẻ làm quen
16


với toán, tạo cho giờ hoạt động làm quen với toán thêm phong phú và hấp dẫn hơn.
Chuẩn bị đầy đủ đồ dùng đồ chơi, để cho trẻ được trãi nghiệm khi hoạt động, đồ
dùng đồ chơi phải đảm bảo tính khoa học, phù hợp và thẫm mỹ cao, gây hứng thú
cho trẻ. Xây dựng môi trường làm quen với toán trong và ngoài lớp học, để mọi
lúc mọi nơi trẻ có thể được ôn luyện và làm quen với toán. Phối, kết hợp chặt
chẽ với các bậc phụ huynh, để có thông tin 2 chiều, tiện cho việc giáo dục trẻ.
3.2. kiến nghị:
* Với phòng Giáo dục và Đào tạo
- Mở thêm lớp học vi tính để nhiều giáo viên được học tập tiếp cận công
nghệ thông tin.
- Phòng đầu tư cho mỗi lớp một bộ vi tính để giáo viên có thể sử dụng
phần mềm Kidsmart vào giảng dạy.
- Tập huấn các chuyên đề Toán, ứng dụng công nghệ thông tin để giáo
viên được tham gia học hỏi, rèn luyện cho bản thân.
* Với nhà trường

- Tham mưu với các cấp lãnh đạo đầu tư thêm cơ sở vật chất cho các lớp.
- Tạo điều kiện cho chị em được dự giờ đồng nghiệp để cùng trao đổi kinh
nghiệm giảng dạy.
- Tăng cường các buổi sinh hoạt chung, sinh hoạt chuyên môn liên trường,
tổ chức các tiết dạy mẫu cho giáo viên được học hỏi và rút kinh nghiệm trong
công tác giảng dạy.
Trên đây là "Một số biện pháp nâng cao chất lượng hình thành các
biểu tượng toán học cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi trường mầm non Điền
Trung". Tôi rất mong được sự góp ý, nhận xét của các cấp để sáng kiến của tôi
được hoàn thiện và đạt kết quả cao hơn.
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết, không sao chép nội dung
của người khác.

17


XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

Điền Trung, ngày 06. tháng 3 năm 2017
Người viết

Trương Thị Huệ

18


TT
1

TÀI LIỆU THAM KHẢO

Tên tài liệu
NXB
Tác giả
Hoàng Thị ThuHương(CB)
Các hoạt động làm quen với
NXBGD Vũ Ngọc Minh
toán của trẻ Mầm non
Nguyễn Thị Nga

CÁC ĐỀ TÀI SKKN ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG ĐÁNH GIÁ XẾP LOẠI

TT

1

Tên đề tài

Cấp
đánh
Kết quả đánh
giá
giá xếp loại
xếp
loại

Một số biện pháp giúp trẻ phát triển
ngôn ngữ mạch lạc tai lớp mẫu giáo 5-6 Cấp
tuổi trường MN Điền Trung.
tỉnh

C

Năm
học
đánh
giá xếp
loại
20132014

19