skkn biện pháp hình thành một số kĩ năng sống cho trẻ mẫu giáo 4 5 tuổi thông qua việc giáo dục lễ giáo tại trường mầm non xuân thọ

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA

PHÒNG GD & ĐT NHƯ THANH

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

BIỆN PHÁP HÌNH THÀNH MỘT SỐ KỸ NĂNG SỐNG CHO
TRẺ MẪU GIÁO 4 – 5 TUỔI THÔNG QUA VIỆC GIÁO DỤC LỄ
GIÁO TẠI TRƯỜNG MẦM NON XUÂN THỌ

Người thực hiện: Nguyễn Thị Tám.
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị công tác: Trường Mầm Non Xuân Thọ
SKKN thuộc lĩnh vực: Chuyên môn

THANH HÓA NĂM 2017


MỤC LỤC
2


MỤC LỤC: ..................................................................................................
1. Mở đầu.....................................................................................................
1.1. Lý do chọn đề tài........……………………………………………............
1.2. Mục đích nghiên cứu....………………………………………...............
1.3. Đối tượng nghiên cứu… .…………………………………….................
1.4. Phương pháp nghiên cứu……………………………………................
2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm..........................………………………..
2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm....……………………...........
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm................

2.3. Các giải pháp và biện pháp thực hiện……………………………………
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, với bản

1
2
2
3
3
3
3
4
5
6
1

thân, đồng ngiệp và nhà trường……………………………...........................

5

16
3. Kết luận, kiến nghị..............………………………………………...........
16
1. Kết luận:……………………………………………………………………. 17
2. Kiến nghị…………………………………………………………............... 18
Tài liệu tham khảo.........................................................................................
19
Danh mục các đề tài SKKN đã đạt …..………………………………………. 20

1. MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài:

“ Giáo dục mầm non là nền móng đầu tiên của hệ thống giáo dục quốc dân, là
nền tảng là cơ sở đầu tiên cho việc hình thành phát triển nhân cách con người mới xã
hội chủ nghĩa...”[1]
Trong những năm gần đây nền kinh tế - Văn hóa - Xã hội phát triển mạnh,
mang tính đột phá và vượt bậc của kỹ thuật khoa học, công nghệ đã đưa con người
3


lên một vị trí văn minh cao nhất trong lịch sử hình thành và tồn tại của nhân loại.
Song sự phát triển của nguồn lực con người mới là yếu tố cốt lõi không thể thiếu
trong quá trình bắt kịp với nhịp sống, thời đại, và giáo dục mầm non cũng có những
bước phát triển vượt bậc. Chính vì vậy đã đặt ra cho giáo dục mầm non những
nhiệm vụ mới và không ngừng đổi mới về phương pháp giảng dạy đồng thời lồng
ghép những nội dung giáo dục vào để dạy trẻ, những nội dung đó là những vấn đề
cấp thiết của xã hội, và làm thế nào để hình thành cho trẻ một số kỹ năng trong cuộc
sống, thông qua giáo dục lễ giáo để trẻ tích lũy được những kinh nghiệm cơ bản
trong cuộc sống, nhằm giáo dục cho trẻ những kỹ năng mang tính cá nhân và xã hội
giúp trẻ có thể chuyển kiến thức, thái độ, cảm nhận thành những khả năng thực thụ,
giúp trẻ biết xử lý hành vi của mình ở các tình huống khác nhau trong cuộc sống.
Một cá nhân nếu có đầy đủ kiến thức trong cuộc sống đồng thời nắm được
nhiều kỹ năng và biết sử dụng linh hoạt những kỹ năng đó thì đảm bảo cá nhân này
có thể đưa ra các quyết định hợp lý, giao tiếp có hiệu quả và có mối quan hệ tốt với
mọi người. Lâu nay trong việc giáo dục trẻ em, chúng ta vẫn nghe thấy nói đến cụm
từ “kỹ năng sống”. Thực chất của kỹ năng sống chính là giáo dục cho trẻ những việc
hàng ngày để chuẩn bị cho cuộc sống tự lập sau này, bởi kỹ năng sống chính là năng
lực tâm lý xã hội để đáp ứng và ứng phó với những tình huống những yêu cầu và
thách thức trong cuộc sống xã hội...[2].
Cùng với sự phát triển của xã hội thì việc giáo dục cho trẻ phát triển về trí tuệ
thôi không đủ mà phải giáo dục hình thành cho trẻ những cơ sở ban đầu của nhân
cách con người mới xã hội chủ nghĩa: khỏe mạnh, nhanh nhẹn, phát triển hài hòa,

cân đối, giàu lòng yêu thương biết quan tâm, nhường nhịn giúp đỡ mọi người, biết
yêu thích và giữ gìn cái đẹp, thông minh, ham hiểu biết, biết xin lỗi và nhận lỗi khi
mình có lỗi, thích khám phá và tìm tòi có một số kỹ năng cơ bản.
Từ đó cho thấy khả năng giao tiếp, khả năng biết tự kiểm soát, thể hiện các cảm
giác của mình, biết cách ứng xử phù hợp và biết tự cách giải quyết các vấn đề cơ bản
một cách tự lập rất quan trọng đối với trẻ... Chính vì vậy, việc đi sâu lồng ghép hình
thành một số kỹ năng sống cho trẻ phù hợp với từng độ tuổi từ lứa tuổi mầm non vô
cùng cần thiết và đó cũng là một trong những nhiệm vụ quan trọng của năm học.
Vì vậy mà hình thành kỹ năng sống thông qua các hoạt động giáo dục lễ giáo
cho học sinh là một phần quan trọng trong nội dung giáo dục trẻ, đó là khâu đầu tiên
hình thành nhân cách cho trẻ đặc biệt là lứa tuổi mầm non. Trước thực trạng đó là
một giáo viên mầm non, người trực tiếp chăm sóc, giáo dục trẻ, tôi trăn trở và nhận
thấy rằng việc hình thành một số kỹ năng sống thông qua việc giáo dục lễ giáo cho
trẻ mẫu giáo hiện nay đang là vấn đề cấp bách, là việc làm cần thiết có vai trò to lớn
đối với học sinh mẫu giáo nói chung và trẻ mẫu giáo nhỡ nói riêng.
Từ tầm quan trọng đó năm học 2016 - 2017 tôi được phân công nhiệm vụ chủ
nhiệm lớp 4 - 5 tuổi A nên tôi chọn đề tài: “Biện pháp hình thành một số kỹ năng
sống cho trẻ mẫu giáo 4 - 5 tuổi thông qua việc giáo dục lễ giáo tại trường mầm non
Xuân Thọ” làm đề tài nghiên cứu cho mình.
1.2. Mục đích nghiên cứu.
Tìm ra được một số biện pháp hiệu nhất, phù hợp nhất để hình thành một số
kỹ năng sống cho trẻ thông qua việc giáo dục lễ giáo cho trẻ mẫu giáo 4 - 5 tuổi tại
4


trường mầm non Xuân Thọ, nhằm giúp trẻ có được một số kỹ năng cơ bản trong
cuộc sống.
1.3. Đối tượng nghiên cứu.
Khách thể: Thông qua giáo dục lễ giáo hình thành kỹ năng sống cho trẻ.
Đối tượng: Biện pháp hình thành một số kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 4 – 5

tuổi thông qua việc giáo dục lễ giáo tại trường mầm non Xuân Thọ.
Phạm vi: Lớp mẫu giáo nhỡ 4- 5 tuổi trường mầm non Xuân Thọ.
1.4. Phương pháp nghiên cứu.
Trong đề tài này tôi đã chọn và sử dụng những phương pháp nghiên cứu sau:
Phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Gồm phương pháp điều tra, quan sát, đàm
thoại.
Phương pháp điều tra khảo sát thực tế, thu thập thông tin: Điều tra ở lớp mẫu
giáo 4-5 tuổi A trường Mầm non Xuân Thọ tổng số 28 cháu.
Phương pháp nghiên cứu lí luận: Gồm phương pháp phân tích, tổng hợp,
phân loại và hệ thống hóa các tài liệu và văn bản có liên quan đến vấn đề nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu lý thuyết: Tài liệu, sách báo, mạng internet, bài thơ
câu chuyện có nội dung giáo dục lễ giáo cho trẻ.
Phương pháp thống kê sử lý số liệu: Phương pháp toán học và các bảng biểu.
Phương pháp đàm thoại trò chuyện: Trò chuyện giữa giáo viên với các đồng
nghiệp, phụ huynh của trẻ và với trẻ để tìm hiểu sự hiểu biết của trẻ về các kỹ năng,
nề nếp, thói quen, tình cảm của từng trẻ, tìm hiểu sự hiểu biết của đồng nghiệp và
của phụ huynh về cách thức hình thành một số kỹ năng cho trẻ.
2. NỘI DUNG
2.1 Cơ sở lý luận.
Như chúng ta đã biết. Giáo dục đào tạo là quốc sách hàng đầu, là động lực phát
triển kinh tế xã hội, xây dựng và bảo vệ đất nước. Giáo dục là sự nghiệp của Đảng,
Nhà nước và toàn dân. Mục đích của nền giáo dục XHCN Việt Nam là đào tạo ra
những con người có kiến thức văn hoá, có sức khoẻ, có kỹ năng nghề nghiệp, lao
động tự chủ sáng tạo và có kỷ luật, giàu lòng nhân ái, yêu nước, yêu chủ nghĩa xã
hội, có cuộc sống lành mạnh đáp ứng nhu cầu phát triển của đất nước...[3]. Các cơ
sở giáo dục mầm non có nhiệm vụ tạo điều kiện tốt nhất để trẻ phát triển hài hoà thể
chất và tinh thần, có một số kinh nghiệm, một số kỹ năng, để trẻ phát triển một cách
toàn diện, đặt nền tảng đầu tiên cho sự hình thành những phẩm chất con người mới
XHCN :
Chương trình giáo dục mầm non ra đời với kì vọng sẽ đem đến cho đứa trẻ

một sự phát triển toàn diện về tất cả các mặt: Thể chất; Ngôn ngữ; Nhận thức;
TCXH và Thẩm mĩ của trẻ mầm non nói chung và đặc biệt trẻ mẫu giáo nói riêng.
Chương trình quan tâm đến việc dạy trẻ như thế nào chứ không phải dạy trẻ cái gì,
chương trình hướng tới việc dạy trẻ các kĩ năng sống chứ không phải nhồi nhét kiến
thức...[4]. Khi trẻ lớn dần, nhu cầu hòa nhập xã hội, tiếp xúc với thế giới bên ngoài
càng cao. Thông tin ngoại cảnh không chỉ có những cái tốt đẹp mà còn bao gồm cả
những cái xấu, cái không tốt. Vì vậy, việc hình thành kỹ năng sống cho trẻ là vô
cùng cần thiết, tùy theo lứa tuổi, các cháu sẽ được bắt đầu làm quen với các kỹ năng
như giao tiếp, thích nghi, khám phá thế giới xung quanh, kỹ năng tự chăm sóc bản
thân, kỹ năng tạo niềm vui, tự bảo mình, kỹ năng làm việc nhóm.
5


Như chúng ta đã biết trẻ 4 - 5 tuổi việc nhận thức về thế giới xung quanh đang
được hình thành và phát triển, ý thức trước những sự việc diễn ra xung quanh, việc
cảm nhận về thế giới xung quanh, các kỹ năng nhận thức, giao tiếp, ứng xử còn hạn
chế. Hình thành kỹ năng sống cho trẻ thông qua giáo dục lễ giáo nhằm giúp trẻ em
tự biết cách giới thiệu về bản thân và gia đình mình trước đám đông, biết mình học
lớp nào, thích cái gì, biết cách chăm sóc bản thân và quan trọng hơn là các em đã tự
biết bảo vệ mình khi ra đường, khi gặp người lạ, biết ứng xử khi gặp những trường
hợp có thể nguy hại đến tính mạng.
Hình thành kỹ năng sống cho trẻ thông qua giáo dục lễ giáo cho trẻ là bắt đầu
hình thành cho trẻ những biểu tượng, sự chú ý, ghi nhớ và các kỹ năng có chủ định
khi tiếp xúc con ngươi và xã hội. Vì vậy trong mục tiêu giáo nghi rõ: Hình thành cho
trẻ những cơ sở ban đầu của nhân cách con người mới, xã hội chủ nghĩa: khỏe mạnh,
nhanh nhẹn, nhẹ nhàng, khéo léo, biết xin lỗi và nhận lỗi, giàu lòng yêu thương, biết
quan tâm nhường nhịn mọi người, biết yêu thương và giữ gìn cái đẹp, thông minh
ham hiểu biết, thích khám phá tìm tòi, có một số kỹ năng sơ đẳng...[5]
Vậy kỹ năng sống là gì? Là những kỹ năng cần có cho hành vi lành mạnh, cho
phép bạn đối mặt với những thách thức của cuộc sống hằng ngày, hình thành kỹ

năng sống cho trẻ mầm non thông qua việc giáo dục lễ giáo cho trẻ là ta nhằm giúp
trẻ có kinh nghiệm trong cuộc sống, biết được những điều nên làm và không nên
làm, nội dung giáo dục kỹ năng sống cho trẻ em phải hết sức đơn giản và gần gũi
với trẻ.
Thông qua giáo dục lễ giáo chúng ta dạy kỹ năng sống cho trẻ chính là chúng
ta dạy trẻ biết sự hợp tác, tự kiểm tra, tính tự tin, tự lập, tò mò, khả năng thấu hiểu và
giao tiếp. Trẻ sẽ học cách có được những mối liên kết mật thiết với các bạn khác
trong lớp, biết chia sẻ, chăm sóc, lắng nghe, trình bày và diễn đạt được ý của mình
trong nhóm bạn.
Và điều quan trọng chúng ta mong muốn là sẽ giúp trẻ luôn cảm thấy tự tin
khi tiếp nhận các thử thách mới qua việc phát triển các kỹ năng cho trẻ. Nếu chỉ suy
ngẫm và trò chuyện thôi thì chưa đủ, cần có các kỹ năng ứng dụng vào thực tế. Ngày
nay trẻ cần được trải nghiệm, hiểu kết quả của hành vi ứng xử và muốn chủ động
đưa ra những quyết định có sức ảnh hưởng lớn, khoẻ mạnh, nhanh nhẹn cơ thể phát
triển hoàn hảo cân đối. Vì vậy hình thành kỹ năng sống cho trẻ thông qua giáo dục lễ
giáo cho trẻ mẫu giáo nói chung và trẻ mẫu giáo 4 -5 tuổi nói riêng là rất quan trọng
và cần thiết trong trường mầm non.
2.2 Thực trạng của vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến:
2.2.1. Thuận lợi:
Nhà trường luôn nhận được sự quan tâm của các cấp lãnh đạo, sự chỉ đạo trực
tiếp về chuyên môn của Phòng giáo dục, sự ủng hộ nhiệt tình cả vật chất lẫn tinh
thần của cha mẹ học sinh.
Có đội ngũ cán bộ giáo viên trẻ nhiệt tình trong công tác, tâm huyết, yêu
nghề, mến trẻ có tinh thần ham học hỏi, cầu tiến bộ, tích cực học tập để nâng cao
kiến thức, kỹ năng, phương pháp.
Bên cạnh đó, bản thân được sự quan tâm của ban giám hiệu luôn chỉ đạo sát
sao với công tác chuyên môn. Luôn có sự đầu tư và bồi dưỡng cho chuyên môn, tạo
mọi điều kiện tốt nhất về cơ sở vật chất, các phương tiện dạy học hiện đại. Đặc biệt
6

trẻ đã học qua lớp nhà trẻ nên đã có kiến thức và kỹ năng nhất định, trẻ ham học hỏi
và thích khám phá tìm hiểu thế giới xung quanh. Vì vậy đây cũng là những yếu tố
thuận lợi trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ đạt hiệu quả cao nhất.
2.2.2. Khó khăn:
Bên cạnh những thuận lợi vừa nêu trên cũng có những mặt khó khăn như sau:
Năm học vừa qua tôi được nhà trường phân công chủ nhiệm lớp mẫu giáo nhỡ
4- 5 tuổi A, với tổng số trẻ 28 cháu, tuy có cùng độ tuổi nhưng nhận thức của trẻ
không đồng đều, cá tính của mỗi trẻ cũng khác nhau do vậy việc dạy bảo trẻ cũng rất
khó khăn cho giáo viên.
Đặc biệt trên thực tế các gia đình thường chú trọng đến việc học kiến thức của
trẻ mà không chú ý đến phát triển các kỹ năng cho trẻ, phụ huynh luôn bao bọc,
nuông chiều, làm hộ trẻ khiến trẻ ỷ lại, ích kỷ, không quan tâm đến người khác và
các kỹ năng trong cuộc sống rất hạn chế. Vì thế khi trẻ đến trường thường có thói
quen tự do, hay nói leo, chưa có kỹ năng giao tiếp và thói quen lễ phép, trẻ luống
cuống trong mọi hoạt động, khó khăn cho trẻ trong việc có tình huống bất ngờ xảy
ra.
Nhận thức rõ được vai trò quan trọng của việc hình thành kỹ năng cho trẻ thông
qua việc giáo dục lễ giáo cho học sinh lớp tôi chủ nhiệm, nên bản thân lo lắng trăn
trở phải dạy trẻ như thế nào và bằng những biện pháp gì để tất cả trẻ trong lớp có
một số kỹ năng, thói quen và hành vi đạo đức và phù hợp với chuẩn mực xã hội.
2.2.3. Kết quả thực trạng:
* Đối với giáo viên:
Bản thân tôi chưa thường xuyên, chưa thật sự đầu tư, chưa chú trọng đến
việc rèn kỹ năng và thói quen cũng như chưa đi sâu đi sát tìm ra những biện pháp để
lồng ghép công tác giáo dục lễ giáo để hình thành một số kỹ năng cơ bản cho trẻ vào
trong các hoạt động, mọi lúc mọi nơi để đạt được hiệu quả tốt.
Nghiên cứu vấn đề này tôi mong muốn rằng sẽ khai thác một cách đầy đủ chi
tiết ở mọi khía cạnh, mọi góc độ trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ để có thể lồng
ghép giáo dục trẻ đạt hiệu quả cao nhất.

Thời gian tổ chức lồng ghép giáo dục cho trẻ rất hạn hẹp vì nội dung hướng
dẫn trẻ vì thời gian trẻ ở trường ở nhóm lớp có giới hạn, không tổ chức hướng dẫn
suốt cả một hoạt động của trẻ mà nó chủ yếu chỉ được lồng ghép và tích hợp thông
qua giáo dục lễ giáo vào các hoạt động mà thôi.
* Đối với phụ huynh:
Một số phụ huynh cho rằng việc chăm sóc giáo dục trẻ ở trường mầm non là
ngoài việc trẻ chỉ hoạt động với các môn học như: Văn học, toán, tạo hình, âm nhạc,
khám phá khoa học và một số hoạt động khác ra thì, việc giáo dục hình thành kỹ
năng cho trẻ thông qua giáo dục lễ giáo cho trẻ mẫu giáo nói chung và trẻ 4 -5 tuổi
nói riêng lại hoàn toàn xa lạ đối với họ.
Đồng thời phụ huynh cũng chưa quan tâm đến việc giáo viên hay chính họ
hướng dẫn trẻ có được một số kỹ năng cho con em mình.
* Đối với trẻ:
Trong lớp còn một số trẻ rụt rè, nhút nhát, thiếu tự tin và không thích tham
gia vào các hoạt động tập thể.
7


Khả năng chú ý có chủ định của trẻ còn hạn chế, trẻ dễ dàng nhập cuộc để
tham gia vào các hoạt động do cô tổ chức, nhưng cũng nhanh chóng tự rút ra khỏi
nếu trẻ không còn hứng thú, trẻ không hứng thú tham gia dẫn đến trẻ tiếp thu còn
hạn chế.
Trước khi áp dụng kinh nghiệm vào tổ chức hình thành kỹ năng sống thông
qua giáo dục lễ giáo cho trẻ 4 - 5 tuổi A, tôi khảo sát tổng số trẻ là: 28 cháu.
BẢNG KHẢO SÁT TRẺ ĐẦU NĂM
KÊT QUẢ
Nhóm kĩ năng Tổng
Đạt
Chưa đat
đặc trưng

s
Trung
Loại khá
Yếu
ố Loại tốt
bình
t Số
Tỷ Số
Tỷ
Số
Tỷ
Số
Tỷ
r cháu lệ % cháu lệ % cháu lệ % cháu lệ %
ẻ
1. Kĩ năng học tập
28
8
23,6
9
32,1
8
28,6
3
10,7
- vui chơi.
2. Kĩ năng giao
28
6
21,4 10 35,7

7
25
5
17,9
tiếp - hợp tác.
3. Kĩ năng thực
28
7
25
8
28,6
8
28,6
5
17,9
hành, lao động.
4. Kĩ năng phòng
28
5
17,9
7
25
9
32,1
7
25
ngừa - chia sẽ.
Nhìn vào bảng trên chúng ta thấy rằng hình thành một số kỹ năng sống cho trẻ
thông qua việc giáo dục lễ giáo cho học sinh chưa đạt kết quả cao, điều này khiến tôi
phải suy nghĩ và tìm ra những giải pháp, biện pháp để nâng cao hiệu quả hoạt động,

qua sự tìm tòi và nghiên cứu, bản thân tìm ra một số biện pháp hình thành các kỹ
năng sống cho trẻ mẫu giáo 4 – 5 tuổi thông qua việc giáo dục lễ giáo tại trường
mầm non Xuân Thọ đó là:
2.3 Các giải pháp và biện pháp thực hiện:
2.3.1. Các giải pháp thực hiện.
* Giải pháp 1: Xây dựng kế hoạch thực hiện.
* Giải pháp 2: Phối hợp tuyên truyền với các bậc phụ huynh.
* Giải pháp 3: Giáo dục lồng ghép vào các hoạt động và môn học
* Giải pháp 4: Thông qua việc tạo tình huống cụ thể.
* Giải pháp 5: Thông qua hợp tác, giao tiếp và quan hệ xã hội.
* Giải pháp 6: Giáo dục thông qua hoạt động vui chơi; mọi lúc mọi nơi.
2.3.2. Các biện pháp thực hiện:
2.3.2.1. Biện pháp 1: Xây dựng kế hoạch thực hiện.
Lập kế hoạch là bước đầu tiên quan trọng nhất để giúp tôi thực hiện nhiệm vụ
một cách khoa học và đạt được hiệu quả tốt nhất, không những thế xây dựng kế
hoạch còn giúp tôi dạy trẻ hình thành kỹ năng thông qua giáo dục lễ giáo đạt được
tối đa mục tiêu cần thực hiện.
Cần nắm được từng chủ đề để đưa nội dung giáo dục lồng ghép vào thực hiện
sau đó lên kế hoạch cụ thể để thực hiện giáo dục kỹ năng sống cho trẻ, làm sao cho
8


phù hợp với chủ đề, thời gian hoạt động hợp lý sao cho không ảnh hưởng tới các
hoạt động trong ngày của trẻ. Xây dựng kế hoạch cụ thể chi tiết giúp giáo viên chủ
động trong công việc, tận dụng được thời gian và tranh thủ được sự ủng hộ của phụ
huynh.
Tôi thường lên kế hoạch hướng dẫn trẻ hoạt động, đồng thời xây dựng góc
giáo dục kỹ năng sống cho trẻ, lồng ghép nội dung giáo dục phù hợp với độ tuổi,
không những thế tôi kế hoạch vào lúc đón, trả trẻ, lúc chơi hoạt động có chủ đích,
hoạt động ngoài trời, chơi hoạt động góc.

Hình ảnh: Góc kỹ năng
Đồng thời tôi trang trí ở góc sách có nội dung giáo dục kỹ năng sống cho trẻ thông
qua các cuốn sách có bài thơ câu chuyện về lễ giáo, giúp trẻ lĩnh hội được những kỹ
năng sơ dẳng trong hành động, lời nói, hay trong cuộc sống diễn ra hàng ngày của
mình.

Hình ảnh:Tủ sách bé rèn luyện kỹ năng
2.3.2.2. Biện pháp 2: Phối hợp tuyên truyền với các bậc phụ huynh.
Tận dụng cơ hội để thực hiện tốt công tác tuyên truyền đến mọi tầng lớp nhân
dân, ngoài việc giáo viên triển khai tốt ở lớp ra cần phải có sự phối kết hợp của phụ
huynh, của gia đình và toàn xã hội. Cô giáo phải là những nhà tuyên truyền viên tích
cực tới các bậc phụ huynh. Thông qua hội nghị phụ huynh ở lớp, cùng thảo luận với
phụ huynh về nội dung này, phụ huynh hiểu được người lớn chính là tấm gương
9


phản chiếu để trẻ bắt chước làm theo. Trong buổi họp phụ huynh đầu năm tôi mạnh
dạn trao đổi với phụ huynh về tầm quan trọng của việc hình thành kỹ năng sống
thông qua giáo dục lễ giáo đối với trẻ mẫu giáo nhỡ 4 – 5 tuổi, phải làm cho phụ
huynh thấy rõ trách nhiệm giáo dục, hình thành các kĩ năng sống thông qua việc giáo
dục lễ giáo cho trẻ, các kỹ năng cơ bản ban đầu, bố mẹ, gia đình đóng vai trò vô
cùng quan trọng, đặc biệt là kĩ năng giao tiếp, hoà nhập, bố mẹ phải luôn là tấm
gương và công bằng trong tất cả các tình huống.
Bên cạnh việc dạy trẻ ở trường, tôi cũng chú trọng đến việc trao đổi với phụ
huynh để cùng phối hợp dạy và hình thành kỹ năng sống thông qua giáo dục lễ giáo
cho trẻ. Tuyên truyền cho phụ huynh hiểu không nên làm hộ con, phải dậy trẻ tính tự
lập từ bé. Trẻ càng được hướng dẫn sớm về cách tự vệ, nhận biết những mối nguy
hiểm từ xung quanh và cách xử lý thì sẽ vững vàng vượt qua những thử thách trong
mọi tình huống. Điều đó được chứng minh rõ ràng từ thực tế. Chính vì vậy, cách bảo

vệ trẻ tốt nhất chính là dạy trẻ biết cách tự bảo vệ bản thân.

Hình ảnh: Tuyên truyền phối hợp với phụ huynh
Thông qua biện pháp này, tôi còn thường xuyên gặp gỡ trao đổi với phụ huynh
vào giờ đón và trả trẻ nhằm tìm hiểu và nắm bắt hoàn cảnh gia đình của từng cháu
để có biện pháp kịp thời, đối với trẻ có cá tính đặc biệt tôi phải gặp riêng từng phụ
huynh để trao đổi và thống nhất biện pháp giáo dục lễ giáo hình thành một số kỹ
năng sống cho trẻ.
Trong cuộc sống hàng ngày, nên dạy trẻ cách xử lý những tình huống bất trắc
mà trẻ có thể gặp phải dưới hình thức trò chuyện, tạo tình huống, gợi mở giúp trẻ tìm
ra cách giải quyết. Không áp đặt, cấm đoán trẻ, thay vì " Con không được làm thế
này, thế kia" thì ta nên đưa ra các tình huống cụ thể thông qua thực tế giúp trẻ hiểu
tại sao không được làm như thế, nếu xảy ra thì sẽ phải làm như thế nào?
Chính từ những suy nghĩ tìm cách xử lý ở các tình huống cụ thể đó giúp trẻ
dần có kỹ năng suy đoán, biết áp dụng những kiến thức kinh nghiệm mình đã có để
tìm cách giải quyết. Từ đó trẻ có thể vận dụng với những tình huống khác trong thực
tế hàng ngày mà trẻ gặp. Dần dần hình thành cho trẻ những kinh nghiệm, những kỹ
năng biết bảo vệ mình trong cuộc sống sau này.
Ở góc tuyên truyền với phụ huynh tôi cũng dành một góc để tuyên truyền giáo
dục lễ giáo để hình thành cho trẻ một số kỹ năng cho trẻ với phụ huynh nắm bắt
thông tin, từ đó phụ huynh sẽ chú trọng đến việc giáo dục hình thành kỹ năng cho trẻ
10


qua giáo dục lễ giáo cho trẻ lúc ở nhà. Để phụ huynh có thể tham khảo sau mỗi giờ
đón, trả trẻ, thường xuyên trao đổi, thông báo nội dung giáo dục, để từ đó thống nhất
nội dung giáo dục cho trẻ giữa nhà trường và gia đình.
Vì thế việc kết hợp giữa gia đình và nhà trường hết sức quan trọng để chăm sóc
và giáo dục trẻ là một vấn đề không thể thờ ơ trong giai đoạn phát triển hiện nay,
nhất là trong thời kỳ hội nhập nhiều nền văn hóa phát triển, và có nhiều biến cố khó

lường của xã hội.
2.3.2.3. Biện pháp 3:Giáo dục lồng ghép vào các môn học.
Đối với trẻ mầm non, rèn kỹ năng sống cho trẻ là rèn luyện kỹ năng ứng xử
hợp lý các tình huống trong cuộc sống, thói quen và kỹ năng làm việc sinh hoạt theo
nhóm, rèn luyện sức khoẻ và ý thức bảo vệ sức khoẻ, kỹ năng phòng chống tai nạn,
rèn luyện kỹ năng ứng xử văn hoá. Xuất phát từ đặc điểm tâm sinh lý của trẻ mầm
non là tư duy trực quan hình tượng, những kiến thức giáo dục cho trẻ phải cụ thể,
gần gũi dễ hiểu đối với trẻ. Chính vì vậy, tôi đã lựa chọn những phương pháp sau để
dạy trẻ:

Hình ảnh: Cô giáo đang giáo dục trẻ hình thành kỹ năng
Tôi tổ chức phương pháp dạy theo hướng “lấy trẻ làm trung tâm”. Cô tổ chức trẻ hoạt động; cô chủ đạo – trẻ chủ động và cô trò cùng tương tác. Đặc biệt với
chương trình giáo dục mầm non, việc giáo dục lễ giáo để hình thành kỹ năng sống
cho trẻ vào các môn học có rất nhiều ưu thế, nhằm hình thành cho trẻ những thói
quen, hành vi, những kỹ năng.
Ví dụ: Đối với giờ làm quen tác phẩm văn học:
Tôi cho trẻ làm quen với một số truyện cổ tích Việt Nam, thông qua nội dung truyện
dẫn đến giáo dục lễ giáo cho trẻ một cách nhẹ nhàng mà hình thành được một số kỹ
năng cho trẻ cao, lại phù hợp với lứa tuổi, không gò bó áp đặt mà đạt hiệu quả cao
cho trẻ. Tôi lên kế hoạch truyện có nội dung phù hợp với chủ điểm, tôi xây dựng kế
hoạch làm quen với văn học cho trẻ ngay từ đầu năm học theo từng chủ đề, chủ
điểm. Chính vì vậy để đạt được mục đích đề ra tôi đã tổ chức cho trẻ làm quen với
truyện kể vào mọi lúc mọi nơi mọi thời điểm khác nhau trong ngày.
Như qua câu chuyện "Người bạn tốt"
+ Cô đàm thoại cùng trẻ:
+ Linh và Trang là đôi bạn như thế nào?
11


+ Khi Linh gặp nạn thì Trang đã làm gì?

+ Con học tập được đức tính gì ở hai bạn?
Cô giáo dục trẻ tình đoàn kết, thương yêu giúp đỡ bạn bè, biết nói những lời
hay, ý đẹp, hình thành kỹ năng ứng sử.
Ví dụ: Đối với giờ học âm nhạc:
Bài hát "Em đi qua ngã tư đường phố". Cô đàm thoại trò chuyện cùng với trẻ.
- Bài hát nói về điều gì?
- Trong bài hát trên sân trường các bạn nhỏ đang làm gì?
- Khi tham gia giao thông trên đường phố, thấy đèn đỏ bật lên thì chúng mình
phải như thế nào?
- Còn đèn xanh bật lên thì chúng ta phải làm sao?
- Đèn tín hiệu giao thồng gồm có những đèn màu gì nào?
Thông qua đó tôi có thể giáo dục trẻ những kỹ năng khi tham gia giao thông
thấy đèn tín hiệu bật lên màu đỏ thì phải dừng lại, đèn đèn tìn hiệu bật lên màu xanh
thì nhanh qua đườn.
Với cách dạy trẻ bằng nhiều hình thức khác nhau, như thông qua nội dung các
bài thơ, bài hát, câu chuyện để lồng vào giáo dục trẻ kỹ năng sống giúp trẻ ghi nhớ
một cách thoải mái, nhớ lâu và không gò bó áp đặt trẻ. Đặc biệt với hình thức đặt ra
các tình huống cho trẻ được toạ đàm, nói lên cách sử lý của mình sau đó cô sẽ giúp
trẻ tổng hợp lại và tìm ra phương pháp tối ưu nhất. Chính hình thức này giúp trẻ
mạnh dạn, tự tin, phát triển ngôn ngữ và giao tiếp cho trẻ. Với cách thảo luận, mỗi
cá nhân đưa ra cách giải quyết cho phù hợp giúp trẻ biết vận dụng vốn hiểu biết,
kiến thức của mình đã có để giải quyết vấn đề. Đó cũng chính là một kỹ năng sống
rất cần thiết cho trẻ trong cuộc sống hiện tại cũng như sau này
Ví dụ: Giờ học phát triển thể chất
Cô dạy trẻ biết các kỹ năng vận động, biết siêng năng rèn luyện để cơ thể khỏe
mạnh, trẻ biết trong khi tập không chen lấn xô đẩy nhau.
Ví dụ: Giờ học khám phá xã hội:
Tôi dạy trẻ kỹ năng giao tiếp qua đề tài: Gia đình bạn, gia đình tôi, trẻ biết
chia sẻ thông tin về gia đình, kể về các thành viên trong gia đình, những việc mà trẻ
thường làm ở nhà, qua đó kỹ năng sống trẻ học được đó là: Giao tiếp cởi mở với

bạn, lắng nghe bạn nói và chờ đến lượt mình nói, biết nói rõ ràng để bạn hiểu và
chơi cùng bạn.
Ví dụ: Đối với giờ học tạo hình: "Vẽ ngôi nhà của bé"
Cô giáo dục trẻ biết yêu quí ngôi nhà mình ở, biết quét dọn nhà cửa sạch sẽ,
sắp xếp đồ dùng trong gia đình ngăn nắp gọn gàng.
cảm ơn chân tình khi được người khác giúp đỡ mình.
Như chúng ta đã biết trẻ em rất giàu tình cảm, đặc biệt với trẻ mẫu giáo, trong
mọi hành động đều chịu sự chi phối của tình cảm, một hành vi tốt của trẻ thường do
cảm xúc khi được khích lệ khen ngợi. Chính vì vậy việc giáo dục các chuẩn mực, quy
tắc và động cơ hành vi được coi là cốt lõi của công tác giáo dục lễ giáo để hình
thành kỹ năng sống cho trẻ.
2.3.2.4. Biện pháp 4: Thông qua việc tạo tình huống cụ thể.
Đây là biện pháp cực kì quan trọng vì trước đây, với những nội dung dạy trẻ
nhận biết một số nguy cơ không an toàn và cách phòng tránh thì giáo viên thường
12


giáo dục trẻ với những lời dặn dò nhắc nhở đơn giản thông qua nội dung các bài thơ,
câu chuyện, bài hát có nội dung giáo dục dạy trẻ. Song trên thực tế, trong chương
trình có rất ít bài hát, bài thơ, câu chuyện có nội dung đó. Vì vậy, trong năm học này,
tôi nghiên cứu lựa chọn những tình huống bất trắc thường xảy ra đưa ra những tình
huống cụ thể để dạy trẻ có kỹ năng ứng biến khi gặp tình huống khó khăn, biết cách
suy nghĩ và giải quyết .
Ở đây tôi giáo dục trẻ bằng trải nghiệm thực tế, từ những nội dung thiết kế
thành nhiều hoạt động phù hợp với chủ đề, không đặt để đưa vào một cách gượng
ép, cần diễn ra một cách tự nhiên, các hoạt động gây hứng thú cho trẻ, giúp trẻ trải
nghiệm tạo cơ hội cho trẻ bộc lộ được hết cảm xúc, tạo nhiều tình huống cho trẻ giải
quyết bằng kỹ năng sống mà trẻ có được. Ngoài ra, có thể đưa ra nhiều trò chơi, hợp
tác nhóm, trò chuyện để trẻ chia sẻ, khám phá theo nhiều cách khác nhau, phù hợp
với điều kiện cụ thể ở lớp, bởi chơi là phương thức học chủ yếu của trẻ mầm non và

chơi ảnh hưởng đến phát triển mọi lĩnh vực của trẻ.
Ví dụ: Chẳng hạn như ở hoạt động “Mái ấm tình thương” trong chủ đề “Gia
đình”, tôi đã cho trẻ thực hiện trang trí nhà theo ý tưởng của trẻ, tôi là người gợi ý để
trẻ sáng tạo khi xây, sau đó cô trò cùng nhận xét: Hôm qua cô muốn các con chuẩn
bị quà để tặng các bạn, vậy các con tặng bạn những gì? Sau khi tổ chức thành công
hoạt động “mái ấm tình thương” cô và trò cùng hát bài “Ngôi nhà mơ ước”. Thông
qua hoạt động này, tôi đã gợi được ở trẻ lòng nhân ái, sẵn sàng chia sẻ, giúp đỡ bạn
bè”.
Hay như ở chủ đề “Nghề nghiệp”, với hoạt động “Bộ đội giúp dân”, tôi cho
các bé xem Power Point về các công việc của các chú bộ đội giúp dân như thế
nào.Tiếp đến là cho trẻ tham gia và các hoạt động thực tiễn như: Giúp dân sửa nhà
cửa và sắp xếp đồ dùng giúp dân, sau đó cho các bé hát tặng dân bài hát về chú bộ
đội. Và cuối cùng là tuyên dương các bé đã tích cực tham gia vào hoạt động này.
Có thể nói thông qua giáo dục lễ giáo để hình thành kỹ năng sống cho trẻ
mầm non là một lĩnh vực đặc biệt. Giúp trẻ hình thành những giá trị và kỹ năng
trong cuộc sống nhằm xây dựng vẻ đẹp tâm hồn, phẩm cách con người, tăng sức đề
kháng và năng lực hội nhập cho trẻ ngày hôm nay và tự tin vững bước trong tương
lai thực hiện những mục tiêu mà giáo viên đặt ra để dạy trẻ một cách tự nhiên và gần
gũi với trẻ.
Với tình hình phức tạp trong xã hội hiện nay, nhiều tình huống bất trắc có thể
xảy ra đối với trẻ như bị bắt cóc, xâm hại ... Tôi đã đưa ra những tình huống để dạy
trẻ như : “Nếu có người không quen biết cho bé quà bé nên làm như thế nào”? Ở tình
huống này, với lứa tuổi của trẻ trên thực tế trẻ rất thích khi được cho quà, Khi trẻ
thảo luận, tôi đưa ra những giả thiết, những tình huống xấu “Nếu đó là kẻ xấu thì sẽ
rất nguy hiểm cho bé”. Tôi phân tích, giải thích cho trẻ và giúp trẻ có phương án giải
quyết đó là: Tuyệt đối không nhận quà, ăn bánh kẹo của người lạ vì có thể bị người
xấu tẩm thuốc mê và trúng mưu của kẻ xấu. Khi gặp trường hợp này bé nên nói
“Cháu cám ơn, nhưng bố mẹ cháu không cho nhận quà của người lạ”...Thông qua đó
cô giúp trẻ tìm ra phương án tối ưu nhất, đó cũng chính là kinh nghiệm mà ta cần
dạy trẻ, để hình thành kỹ năng sống cho trẻ thông qua giáo dục lễ giáo giúp trẻ có sự

tư duy lôgích, biết cách diễn đạt suy nghĩ của mình, và giúp trẻ có thêm kinh nghiệm
trong cuộc sống.
13


2.3.2.5. Biện pháp 5: Thông qua hợp tác, giao tiếp và quan hệ xã hội
Trong chương trình Giáo dục Mầm non mới nói chung việc phát triển tình
cảm – kỹ năng xã hội là tiền đề quan trọng cho việc học, phát triển toàn diện của trẻ
và là nguồn lực thúc đẩy sự phát triển các lĩnh vực khác, do đó, giáo viên có thể tổ
chức các hoạt động của trẻ theo hướng tích hợp và tích hợp theo chủ đề. Tăng cường
các hoạt động để trẻ được trải nghiệm, rèn luyện các kỹ năng sống cần thiết. Vì vậy
việc giáo dục kỹ năng hợp tác cho trẻ mầm non là rất cần thiết. Bởi trẻ mầm non còn
nhỏ, có nhiều việc không thể tự làm được nếu không có người khác giúp đỡ. Khi trẻ
được bạn giúp đỡ và khi trẻ giúp đỡ được bạn trẻ sẽ nhanh chóng hoàn thành nhiệm
vụ của mình. Qua đó trẻ có niềm vui, có bạn bên cạnh để chia sẻ công việc, giúp
phát triển kỹ năng và tình cảm xã hội của trẻ.
Để giáo dục kỹ năng hợp tác cho trẻ tôi luôn tạo cơ hội cho trẻ chơi và làm
việc theo nhóm với các trẻ khác trong tất cả các hoạt động.
Ví dụ: Cho trẻ thảo luận theo tổ để cùng nhau nhận xét về đặc điểm của 1 đối
tượng nào đó trong các hoạt động, tạo những cảm nhận giúp trẻ tôn trọng những
quyền lợi của trẻ khác qua việc chia sẻ, hướng dẫn trẻ cư xử lịch sự với bạn khác.
Tổ chức một số hoạt động phát triển kỹ năng hợp tác như: Thảo luận về sự
hợp tác: Trò chuyện với trẻ có sử dụng câu hỏi như “Con và bạn đã cùng nhau làm
những việc gì? Trò chơi nào con thích hơn khi có bạn cùng chơi? Tại sao con phải
hợp tác với bạn, một mình con có làm được việc này không? Điều gì con cảm thấy
vui khi hợp tác?...Qua việc trò chuyện giúp trẻ hiểu hợp tác là có nhiều người cùng
thực hiện một việc gì đó, cùng vui thích khi làm việc: Trò chơi “ đôi bạn hợp
tác”: Cho trẻ tìm thêm bạn để ghép đôi với nhau. Các đôi ngồi quay mặt vào nhau,
nắm lấy tay nhau, cùng ngồi xuống hoặc cùng đứng lên mà không buông tay nhau
ra: Trò chơi “Những chiếc tháp tập thể”. Yêu cầu trẻ ngồi xung quanh cái bàn và đưa

cho trẻ những khối đồ chơi có hình dáng và kích thước khác nhau. Nhiệm cụ của trẻ
là xếp những khối đó thành một cái tháp càng cao càng tốt.
Trưng bày các hình ảnh sưu tập: có nội dung mọi người cùng chơi, làm việc
với nhau và cho trẻ thảo luận nội dung của các hình ảnh đó, cho trẻ tập đóng kịch:
theo nội dung các câu chuyện trong chương trình giáo dục mầm non: Đóng kịch
“Nhổ củ cải”(có các cảnh mọi người hợp tác với nhau để nhổ được củ cải)...Đóng
kịch theo bài thơ “ gấu qua cầu”, theo truyện “đôi bạn tốt”…[6].
Trẻ mầm non cần phải học rất nhiều trong những năm đầu đời : học cách làm
chủ ngôn ngữ, học cách nhận biết và đối phó với cảm xúc của mình cũng như của
người khác, học cách tin vào mình và can đảm để khám phá thế giới rộng lớn xung
quanh.
Phát triển kỹ năng này là một nhiệm vụ phức tạp đối với trẻ. Yêu cầu trẻ biết
ứng xử theo quy tắc xã hội, biết tạo các mối quan hệ cũng như tương tác với cảm
giác thoải mái với những người khác đồng thời biết điều chỉnh hành vi phù hợp với
hoàn cảnh. Để giáo dục tốt cho trẻ nội dung này tôi thực hiện các bước sau:
Bước 1: Dạy trẻ học cách kiểm soát xung đột và điều chỉnh hành vi của mình:
Tôi làm cầu nối giúp trẻ biểu lộ cảm xúc của mình và biết lắng nghe ý kiến
của người khác. Nếu trẻ bất hòa với bạn khác tôi thường chỉ cho trẻ thấy trẻ chưa
đúng ở điểm nào, điểm nào cần khắc phục và điểm tốt nào cần phát huy. Cho trẻ thấy
những mối bất hòa thường dẫn đến những cảm xúc tiêu cực như tức giận, sợ hãi, còn
14


nếu chơi đoàn kết với bạn sẽ tạo nên nhưng tình cảm tốt đẹp và tinh thần thoải mái,
vui vẻ…
Ví dụ: Có 2 trẻ đánh nhau, điều đầu tiên cần làm là hỏi hai trẻ lý do vì sao lại
như vậy để từng trẻ có cơ hội thể hiện suy nghĩ bằng lời nói về sự việc đó. Sau đó
giải thích cho trẻ hiểu bạn nào đúng, bạn nào chưa đúng. Giáo dục trẻ lần sau chơi
đoàn kết với bạn hơn.
Bước 2: Dạy trẻ cách giải quyết vấn đề:

Mỗi tình huống khó khăn mà trẻ gặp phải sẽ có tác dụng giúp trẻ lĩnh hội được
kinh nghiệm sống thông qua việc tìm cách giải quyết vấn đề đó. Cho nên với mỗi
tình huống xảy ra hàng ngày tôi đều tận dụng cho trẻ quan sát và gợi ý để trẻ tìm ra
cách giải quyết một cách nhanh chóng và hiệu quả nhất.
Ví dụ: khi trẻ làm lăn đồ dùng vào gậm tủ mà tay không với tới được, tôi gợi
ý để trẻ biết dùng gậy để lấy đồ dùng đó ra…
Bước 3: Tạo cơ hội cho trẻ tham gia vào các mối quan hệ với trẻ khác:
Nếu trẻ tương tác với nhau một cách phù hợp, qua đó trẻ sẽ học được các quy
tắc ứng xử trong xã hội. Vì vậy, tôi thường xuyên tổ chức các hoạt động tập thể cho
trẻ trong lớp như tổ chức sinh nhật, biểu diễn văn nghệ tổng hợp cuối chủ đề, hoạt
động góc…để các trẻ được làm việc theo nhóm với nhau. Trong quá trình hoạt động
luôn khuyến khích trẻ giao tiếp thỏa thuận với bạn cùng chơi, biểu lộ mong muốn
một cách thích hợp, biết giúp đỡ bạn trong khi chơi. Như khi tổ chức một số trò
chơi :Giúp trẻ biết lắng nghe người khác nói.
Ví dụ: Hoạt động “điện thoại bạn bè”: Cho 2 trẻ chơi gọi điện cho bạn (2 bạn
ở gần nhau). Theo dõi quá trình trò chuyện của trẻ. Sau đó hỏi trẻ: Hai người cùng
nói một lúc thì có nghe rõ điều gì không? Khi nào con nghe thấy tiếng bạn? Con cảm
thấy thế nào khi nghe được, khi không nghe được?
Hay khi giáo dục trẻ biết quan tâm và chia sẻ với người khác.
Ví dụ: Hoạt động“chúc bạn chóng khỏe”: Nếu trong lớp có một trẻ bị ốm
không đến lớp được, Tôi sẽ tổ chức cho trẻ cả lớp làm một tấm thiệp để gửi lời thăm
hỏi và chúc bạn nhanh khỏe rồi gửi tới bạn bị ốm.
2.3.2.6. Biện pháp 6. Giáo dục thông qua hoạt động vui chơi; mọi lúc mọi nơi :
Đối với trẻ mầm non, hoạt động vui chơi chiếm vai trò chủ đạo trong hoạt
động của trẻ ở trường. Thông qua giờ chơi, trẻ được đóng các vai khác nhau trong xã
hội, trẻ đóng vai và tái hiện lại những gì trẻ nhìn thấy trong cuộc sống. Tất cả những
kiến thức và kinh nghiệm cuộc sống mà trẻ có sẽ được trẻ thể hiện qua họat động vui
chơi. Chính vì vậy, tôi rất chú trọng đến việc tạo các tình huống khi trẻ đóng vai để
trẻ tìm cách giải quyết, cũng như quan sát những điều trẻ thể hiện được những kiến
thức mà trẻ đã có.

Nội dung phong trào“ Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”,
trong đó có nội dung: Nhà trường cần tổ chức các hoạt động văn nghệ, thể thao một
cách thiết thực, khuyến khích sự tham gia chủ động, tự giác của học sinh. Tổ chức
các trò chơi dân gian và các hoạt động vui chơi giải trí tích cực khác phù hợp với lứa
tuổi của học sinh. Căn cứ vào nội dung trên, tôi đã xây dựng kế hoạch và thực hiện
nhiều hoạt động một cách thiết thực, khuyến khích sự tham gia chủ động, tự giác của
trẻ. Cụ thể như sau:
15


Tham mưu với Ban giám hiệu nhà trường tổ chức cho giáo viên thi làm đồ
chơi dân gian; sáng tác bài hát, điệu múa thể loại dân ca cho trẻ ở lứa tuổi mầm non.
Tổ chức các hội thi, các hoạt động văn nghệ, vui chơi giải trí tích cực khác
phù hợp với lứa tuổi của trẻ mầm non. Huy động và tạo điều kiện để có sự tham gia
hoạt động đa dạng và phong phú của cha mẹ trẻ em, các tổ chức, lực lượng xã hội,
cá nhân trong việc giáo dục văn hóa, truyền thống, giáo dục lòng yêu nước cho trẻ.
Ví dụ: tăng cường cho trẻ chơi các trò chơi dân gian trong giờ hoạt động
ngoài trời vào các ngày thứ tư, sáu; riêng chiều thứ hai hàng tuần, trẻ được xem các
kịch bản rối qua các câu chuyện cổ tích, giao lưu hỏi đáp giữa các trẻ về nội dung
các câu chuyện.

Hình ảnh: Trẻ chơi trò chơi dân gian
Cụ thể tôi đã tổ chức thực hiện các hoạt động nổi bật như sau:
Tổ chức cho học sinh lớp 4-5 tuổi thi góc chơi “khám phá khoa học” theo chủ
đề bản thân, tôi lên tiết thực hành giúp trẻ trải nghiệm bằng các giác quan, những trải
nghiệm trong đời sống hàng ngày của trẻ .
Tổ chức cho trẻ đến thăm nhà bạn trong chủ đề gia đình theo từng tổ, từng
nhóm trẻ. Hoạt động trên nhằm phối hợp với các bậc cha mẹ để có thể giúp trẻ phát
triển kỹ năng cảm xúc và xã hội bằng cách tạo ra các mối liên kết bạn bè tại gia đình.
Tổ chức cho trẻ tham quan các công trình công cộng, nhằm rèn luyện kỹ năng

giao tiếp, giáo dục lòng yêu quê hương đất nước con người.
Tổ chức ngày hội “ Bánh chưng, bánh giày” lồng ghép giáo dục qua câu
chuyện lịch sử “Sự tích bánh chưng, bánh giày”. Hoạt động vui chơi giải trí này còn
dành thời gian cho học sinh khối 4 - 5 tuổi thực hành chuyên đề “Bé tập làm nội
trợ”qua hội thi gói bánh chưng ngày tết.
Tổ chức hội diễn văn nghệ rằm trung thu cho trẻ tại các góc chơi với chủ đề
“Trường mầm non”.

16


Hình ảnh: Trẻ biểu diễn văn nghệ tại các góc chơi
Tổ chức cho trẻ lớp tôi tham quan, vui chơi các trò chơi dân gian trong dịp
đầu xuân như: Đập heo, lò cò, cướp cờ, đánh mảng, ném còn tại sân vận động hoặc
nhà văn hoá xã, giúp trẻ có dịp đến tham quan tìm hiểu nét văn hóa đặc trưng ở địa
phương.
Tổ chức hoạt động nghệ thuật cho trẻ qua hội thi “ Vẽ những điều mơ ước cho
mẹ”, tổ chức hoạt động phát triển tư duy qua một số hội thi có sự tham gia trực tiếp
của cha mẹ để cùng chơi với trẻ qua đó rèn luyện tính kiên nhẫn, kỹ năng hợp tác
với cha mẹ, ông bà để chiến thắng yêu cầu thử thách của luật chơi, phát triển kỹ
năng giao tiếp, kỹ năng sống tự tin, phát triển tình cảm, nhận thức ở trẻ.
Trong giờ chơi cô giáo dục cháu đoàn kết với bạn bè, không tranh giành đồ
chơi. Giờ đón trẻ, giờ trả trẻ là lúc cô áp dụng biện pháp hiệu quả nhất.
Ví dụ: Trò chuyện với trẻ trong giờ đón trẻ.
Cô trò chuyện cởi mở, tự nhiên gần gũi trẻ để trẻ tự bộc lộ bản thân như:
Trời mùa đông rất lạnh các con đến trường đội mũ, mặc áo ấm và đi tất chân... vào
để giữ gìn sức khỏe cho bản thân mình nhé! Từ đó cô có thể kể chuyện có nội dung
về giáo dục lễ giáo để hình thành kỹ năng sống cho học sinh một cách cơ bản.
Ví dụ: Giờ hoạt động ngoài trời, với chủ điểm "Động vật" thông qua nội dung
bài hát "Đàn Vịt con". Đàm thoại với trẻ về nội dung bài hát...[7].

Qua đó tôi có thể giáo dục kỹ năng trẻ: Khi đi tham quan, công viên hoặc đến
những nơi công cộng thì phải đi với bố mẹ, không được chạy lung tung để khỏi bị
lạc. Giáo dục trẻ kỹ năng giữ gìn vệ sinh môi trường, vệ sinh lớp, biết đoàn kết, giúp
đỡ bạn bè, mọi người xung quanh, việc giáo dục lễ giáo để hình thành kỹ năng sống
cho trẻ có thể tiến hành mọi lúc, mọi nơi. Vì trẻ ở lứa tuổi này trẻ thích được động viên
khen ngợi, được khen trẻ thêm tự tin và hào hứng thực hiện tốt yêu cầu của cô. Như
vậy, mọi lúc, mọi nơi cô giáo cũng có thể hình thành các kỹ năng sống cho trẻ thông
qua viêc giáo dục lễ giáo giúp trẻ “ Nói lời hay, làm việc tốt.” hình thành cho trẻ kỹ

năng cơ bản phù hợp để giải quyết những tình huống trong cuộc sống của
trẻ sau này.
2.4 . Hiệu quả đạt được.
*Đối với giáo viên:
17


Căn cứ kế hoạch triển khai thực hiện chương trình GDMN các độ tuổi. Đảm
bảo có đủ các kiến thức đáp ứng yêu cầu giáo dục. Phát huy lồng ghép hiệu quả vào
hướng dẫn trẻ.
Bản thân có những biện pháp tích cực hướng dẫn truyền đạt phù hợp với lứa tuổi
trẻ đạt kết quả cao, thông qua các hình thức trên tiết học và mọi lúc mọi nơi: Hoạt động
ngoài trời – Ở gia đình ...Thu hút sự chú ý của trẻ .
Bản thân nắm được các đặc điểm tâm sinh lí của trẻ lớp mình và nắm vững
phương pháp tổ chức cho trẻ hình thành một số kỹ năng sống thông qua việc giáo
dục lễ giáo cho trẻ đạt kết quả cao.
Bản thân thường xuyên tổ chức các hoạt động giáo dục phát huy tính tích cực
ở trẻ, giúp trẻ hứng thú chủ động khám phá, tìm tòi, biết vận dụng vốn kiến thức, kỹ
năng vào việc giải quyết các tình huống khác nhau, luôn đưa ra các tình huống cụ
thể để trẻ trải nghiệm, để trẻ tự thực hiện, tự phán đoán và tự đưa ra quyết định giải
quyết, chứ không lý thuyết dập khuôn.

Tạo môi trường giáo dục cho trẻ theo chủ đề, hình thành được cho trẻ những
kỹ năng sống cơ bản thông qua giáo dục lễ giáo, phát huy tính tích cực của trẻ tham gia
vào các hoạt động ...
Từ đó lập kế hoạch cụ thể cho từng chủ đề để đưa nội dung hướng dẫn trẻ sao
cho phù hợp, không ngừng nâng cao trình độ chuyên môn chất lượng giáo dục ngày
một nâng lên, thường xuyên đánh giá rút kinh nghiệm.
Công tác tuyên truyền phụ huynh đạt kết quả cao, các bậc phụ huynh đã hiểu
được tầm quan trọng của việc hình cho trẻ những kỹ năng sống cơ bản từ ngay
những bước phát triển đầu đời của trẻ thông qua việc giáo dục lễ giáo.
* Đối với phụ huynh:
Đối với các bậc cha mẹ đã gây được sự chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức,
họ đã thấy được trách nhiệm của mình đối với con cái, đã xây dựng mối quan hệ
“Gia đình - Nhà trường” gắn bó hơn, cha mẹ thống nhất với nhà trường để hình
thành cho con em mình những kỹ năng cơ bản thông qua việc giáo dục con cái có
những hành vi đạo đức chuẩn mực mọi lúc mọi nơi, khi trẻ ở nhà, kết hợp cùng hỗ
trợ với nhà trường khi cần thiết nhằm giúp trẻ phát triển toàn diện về "Đức – Trí –
Thể - Mỹ".
*Đối với trẻ:
Đối với nội dung giáo dục này tôi lấy trẻ làm trung tâm để hướng dẫn trẻ hình
thành những kỹ năng sống thông qua việc giáo dục lễ giáo cho trẻ, thì tôi thấy qua
thời gian áp dụng trẻ đã có những chuyển biến rõ nét về ý thức, tích cực tham gia
vào các hoạt động, mạnh dạn tự tin khi giao tiếp, khéo léo hơn trong sử trí các tình
huống.
100% trẻ được mở rộng kiến thức và có thêm rất nhiều hiểu biết và kỹ năng cơ
bản.
Qua một năm ứng dụng các biện pháp trên vào công tác giáo dục trẻ, tôi thấy
các cháu lớp tôi có những chuyển biến tích cực cả về nội dung lẫn hình thức, đạt
được hiệu quả rõ rệt. Đặc biệt, với những hình thức cô đưa ra, trẻ nhận thức rất
nhanh và biết ứng dụng trong cuộc sống thông qua việc trẻ được trải nghiệm trong
hoạt động vui chơi. Từ đó, tạo cho trẻ sự mạnh dạn, tự tin.

18


Thông qua việc trẻ được thảo luận, suy nghĩ tìm ra cách giải quyết đã giúp trẻ
phát triển ở nhiều mặt: Trẻ phát triển được các kỹ năng phán đoán, suy luận, biết đưa
ra quyết định của mình. Qua khảo sát đánh giá cuối năm, các nhóm kỹ năng đặc
trưng cơ bản trẻ đạt cao hơn so với năm học trước.
Cuối năm học tôi tiến hành khảo sát đối chứng kết quả để so sánh với đầu năm
thì đạt dược kết quả như sau: Tổng số trẻ khảo sát 28 cháu.
BẢNG KHẢO SÁT TRẺ CUỐI NĂM
KÊT QUẢ
Nhóm kĩ năng Tổng
Đạt
Chưa đat
đặc trưng
s
Trung
Loại khá
Yếu
ố Loại tốt
bình
t Số
Tỷ Số
Tỷ
Số
Tỷ
Số
Tỷ
r cháu lệ % cháu lệ % cháu lệ % cháu lệ %
ẻ

1. Kĩ năng học tập
28
10 35,7 14
50
4
14,3
0
0
- vui chơi.
2. Kĩ năng giao
28
10 35,7 13 46,4
5
17,9
0
0
tiếp - hợp tác.
3. Kĩ năng thực
28
11 39,3 13 46,4
4
14,3
0
0
hành - lao động.
4. Kĩ năng phòng
28
9
32,1 12 42,9
6

21,5
0
0
ngừa - chia sẽ.
So sánh kết quả trước và sau khi sử dụng các biện pháp trên chúng ta thấy
rằng đã có sự chuyển biến rõ rệt chứng tỏ biện pháp hình thành một số kỹ năng sống
cho trẻ mẫu giáo 4 – 5 tuổi thông qua việc giáo dục lễ giáo tại lớp tôi chủ nhiệm đã
mang lại hiệu quả tốt đối với trẻ mẫu giáo nói riêng, đối với chất lượng giáo dục nói
chung.
3. KẾT LUẬN – KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận
Kĩ năng sống là một lĩnh vực rộng mang tính vĩ mô trong tổng hoà các mối
quan hệ của con người, song dưới góc độ là một người làm công tác giáo dục, đại
diện cho một bậc học tôi luôn xác định:
Hình thành kỹ năng sống cho học sinh mẫu giáo 4 - 5 tuổi là một nhiệm vụ
quan trọng, đòi hỏi sự nổ lực của cả cộng đồng, trách nhiệm của những người đi
trước, đặc biệt là vai trò của gia đình và nhà trường, sự kết hợp hài hoà gương mẫu
của các bậc cha, mẹ học sinh, cùng với tinh thần trách nhiệm, lòng tận tuỵ, mẫu
mực, tâm huyết và kiên trì của bản thân thông qua mỗi hoạt động giáo dục, các hoạt
động mọi lúc mọi nơi.
Qua những giải pháp, biện pháp hướng dẫn trẻ mẫu giáo nhỡ hình thành một
số kỹ năng sống thông qua việc giáo dục lễ giáo cho trẻ tôi thấy trẻ mạnh dạn tự tin,
nhanh nhẹn, khéo léo, có sự sáng tạo, linh hoạt, hứng thú tham gia vào hoạt động.
Ngoài ra còn tạo cho trẻ không khi vui tươi, cởi mở, có sự giao lưu với các bạn
thông qua các hoạt động học tập và vui chơi. Nên khi truyền đạt đến trẻ những kỹ
năng kiến thức cơ bản để trẻ phát huy tính tích cực, sáng tạo của trẻ, luôn lấy trẻ làm
19


trung tâm, động viên khuyến khích trẻ để trẻ có được những kỹ năng cơ bản, như

dạy trẻ biết tiết kiệm, quản lý đồ dùng cá nhân, đồ ăn uống của mình, của gia đình
một cách hợp lý.
Bên cạnh đó nó còn kích thích trẻ tham gia vào các hoạt động học tập hứng
thú giúp trẻ tiếp thu kiến thức một cách tốt hơn, giúp hoạt động trở nên sôi nổi, hứng
thú hơn, giúp trẻ được thỏa mãn nhu cầu vui chơi, thỏa mãn nhu cầu khám phá thế
giới xung quanh, giúp trẻ phát triển toàn diện về nhân cách đặc biệt là kỹ năng sống.
Bản thân cô giáo phải luôn năng động linh hoạt sáng tạo trong giảng dạy, tự
học, tự bồi dưỡng kiến thức, nâng cao trình độ bằng nhiều hình thức. Bởi kiến thức
của một giáo viên mầm non tuy không chuyên sâu nhưng phải đa dạng, phong phú.
Để chúng ta có thể đáp ứng được phần nào trong muôn vàn thắc mắc của trẻ
thơ, nắm bắt được đặc điểm, tính chất, công việc, hoàn cảnh gia đình của từng trẻ,
cũng như việc quan tâm của các bậc phụ huynh trong việc rèn lễ giáo cho trẻ để hình
thành những kỹ năng sống phù hợp với xu thế của thời đại, phải có sự ủng hộ, phối
kết hợp của phụ huynh, quá trình giáo dục, cô giáo phải có đánh giá, tổng kết, và có
hình thức động viên, khích lệ những trẻ.
3.2. Kiến nghị đề xuất.
Để có môi trường học tập, vui chơi tốt hơn, bản thân rất mong rằng các cấp
lãnh đạo, ban nghành, đoàn thể quan tâm giúp đỡ nhà trường xây dựng cơ sở vật
chất, mở rộng khuôn viên để đảm bảo cho trẻ có một môi trường giáo dục tốt nhất,
bắt kịp với sự phát triển chung của sự nghiệp phát triển giáo dục hiện nay.
Để ngày càng có nhiều kinh nghiệm hướng dẫn cho trẻ hình thành kỹ năng
sống thông qua giáo dục lễ giáo mong Phòng Giáo dục tạo điều kiện mở nhiều lớp
tập huấn để chúng tôi được học tập, từ đó rút kinh nghiệm, nâng cao trình độ chuyên
môn và học hỏi được những phương pháp hay để truyền đạt cho trẻ đạt hiệu quả hơn
và hướng dẫn trẻ khoa học hơn nhằm nâng cao chất lượng giáo dục trong trường
mầm non.
Trên đây là sáng kiến kinh nghiệm của cá nhân tôi nhằm nâng cao chất lượng
giáo dục nói chung và hình thành một số kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 4 – 5 tuổi
thông qua việc giáo dục lễ giáo nói riêng, kính mong được sự quan tâm góp ý của
đồng nghiệp và các cấp lãnh đạo để phương pháp giáo dục của tôi ngày một hoàn

thiện hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

Như Thanh, ngày 15 tháng 3 năm 2017
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của
mình viết, không sao chép nội dung của
người khác
Người viết SKKN

Nguyễn Thị Tám

20


TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1]. Báo văn hóa – Giáo dục.
[2]. Tài liệu tập huấn giáo dục kỹ năng sống cho trẻ em.
[3]. Nghị quyết số 04-NQ/HNTW Đảng ta ban hành ngày 14 tháng 01 năm 1993.
[4]. Tâm lý học lứa tuổi Mầm Non Nguyễn Thị Ánh Tuyết.
[5]. Cẩm nang giáo dục lễ giáo cho trẻ mầm non.
[6]. Bộ Giáo dục và đào tạo, chương trình giáo dục 3 – 6 tuổi.
[7]. Tuyển tập những bài hát, thơ truyện, ca dao, đồng dao dành cho trẻ mẫu giáo.

CÁC ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG ĐÁNH
GIÁ XẾP LOẠI CẤP PHÒNG GD&ĐT, CẤP SỞ GD&ĐT VÀ CÁC CẤP HƠN
XẾP LOẠI TỪ C TRỞ LÊN
21

Họ và tên tác giả: Nguyễn Thị Tám
Chức vụ và đơn vị công tác: Giáo viên Trường Mầm Non Xuân Thọ

TT

Tên đề tài SKKN

Kết quả
Cấp đánh
đánh giá
giá xếp loại
xếp loại
(Phòng, Sở,
(A, B,
Tỉnh...)
hoặc C)

Năm học
đánh giá xếp
loại

1.

Biện pháp hình thành một số
kỹ năng sống cho trẻ mẫu
giáo 4 - 5 tuổi thông qua việc
Phòng
A
2016 - 2017
giáo dục lễ giáo tại trường

mầm non Xuân Thọ
* Liệt kê tên đề tài theo thứ tự năm học, kể từ khi tác giả được tuyển dụng vào
Ngành cho đến thời điểm hiện tại.
----------------------------------------------------

22