Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục kỹ năng sống cho học sinh ở trường tiểu học anh sơn

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HOÁ

PHÒNG GD&ĐT HUYỆN TĨNH GIA

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIÁO
DỤC KĨ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH TRƯỜNG TIỂU
HỌC ANH SƠN, HUYỆN TĨNH GIA

Người thực hiện: Lường Thị Hiên
Chức vụ: Hiệu trưởng
Đơn vị công tác: Trường Tiểu học Anh Sơn
SKKN thuộc lĩnh vực: Quản lí Giáo dục

THANH HOÁ NĂM 2017


Mục lục

Trang

I. MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài

1

2. Mục đích nghiên cứu

2

3. Đối tượng nghiên cứu

2

4. Phương pháp nghiên cứu

2

II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm

3

2. Thực trạng của vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm.

4

3. Các biện pháp đã áp dụng

6

3.1. Nâng cao nhận thức cho cán bộ giáo viên, nhân viên, phụ
huynh và nhân dân địa phương về tầm quan trọng của việc giáo
dục kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học

6

3.2. Chỉ đạo giáo dục kĩ năng sống thông các nội dung “Xây dựng
trường học thân thiện, học sinh tích cực”.

6

3.3. Chỉ đạo tích hợp giáo dục kĩ năng sống trong các môn học và
thực hành kĩ năng

9

3.4. Chỉ đạo rèn kĩ năng sống thông qua các tiết sinh hoạt tập thể.

11

3.5. Chỉ đạo giáo dục kĩ năng sống cho học sinh thông qua đổi mới
phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động dạy - học.

13

3.6. Tăng cường sự phối hợp giữa gia đình - nhà trường -xã hội
trong giáo dục kĩ năng sống cho học sinh

14

4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm

15

III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
1. Kết luận

18

2. Kiến nghị

18


I. MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Tiểu học là cấp học nền tảng trong hệ thống giáo dục quốc dân. Chất
lượng giáo dục đào tạo phụ thuộc rất nhiều vào kết quả giáo dục Tiểu học. Mỗi
môn học ở Tiểu học đều góp phần vào sự hình thành và phát triển nhân cách con
người mới. Đặc biệt trong giai đoạn công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước và
mục tiêu dân giàu nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ và văn minh hiện nay
thì việc thực hiện mục tiêu: "Nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân
tài" đang đặt ra cho ngành Giáo dục nói chung và giáo dục Tiểu học nói riêng
trách nhiệm nặng nề nhưng cũng rất vẻ vang.
Trong trường Tiểu học, các em được học tập những kiến thức cơ bản về tự
nhiên, xã hội, được học tập, vui chơi và đặc biệt là tham gia mọi hoạt động để
phát triển về trí, đức, thể, mỹ. Từ đó các em hoàn thiện dần về nhân cách, biết tự
chủ, tự tin và làm chủ cuộc sống .
Để nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho thế hệ trẻ, đáp ứng nguồn
nhân lực phục vụ sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Cùng với
các biện pháp để nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện trong nhà trường, giáo
dục kỹ năng sống cho học sinh là yêu cầu vô cùng quan trọng.
Mục đích của quá trình giáo dục kỹ năng sống là nhằm trang bị cho học
sinh những kỹ năng cơ bản, cần thiết nhất để các em có thể thích ứng với cuộc
sống xã hội thời hiện đại, luôn có những thay đổi trong điều kiện của một xã hội
đang trên đà phát triển và hội nhập. Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh là giúp
các em rèn kĩ năng ứng xử, thói quen rèn luyện sức khỏe, ý thức tự bảo vệ bản
thân, phòng ngừa tai nạn giao thông, đuối nước và các tệ nạn xã hội trong mọi
tình huống. Hình thành các kĩ năng sống cơ bản đối với học sinh Tiểu học là vô

cùng quan trọng bởi kĩ năng sống ảnh hưởng đến quá trình hình thành và phát
triển nhân cách của trẻ và là tiền đề, là nền tảng của nhân cách con người mới.
Giáo dục kĩ năng sống là góp phần làm cho cuộc sống cá nhân học sinh cũng
như cộng đồng được tốt đẹp hơn.
Những năm gần đây, phong trào “Xây dựng trường học thân thiện, học
sinh tích cực” được triển khai và hưởng ứng mạnh mẽ việc giáo dục kỹ năng
sống cho học sinh ngày càng được quan tâm. Đặc biệt, năm học 2016-2017
Thông tư Số 22/2016/TT-BGDĐT về sửa đổi bổ sung một số điều của quy định
đánh giá học sinh Tiểu học ban hành kèm theo Thông tư số 30/2014/TT-BGDĐ
ngày 28 tháng 8 năm 2014 của Bộ Giáo dục và Đào tạo đã hoàn toàn thay thế
Thông tư số 32/2009/TT-BGDĐT ngày 27 tháng 10 năm 2009 quy định đánh giá
và xếp loại học sinh Tiểu học, thì giáo dục kĩ năng sống cho học sinh là một
trong ba nội dung giáo dục cơ bản song hành với việc lĩnh hội tri thức, vốn hiểu
biết và phẩm chất, năng lực.
1


Xác định được vai trò, ý nghĩa, tầm quan trọng trong việc giáo dục kĩ
năng sống đối với học sinh Tiểu học, Với vị trí là một Hiệu trưởng trường Tiểu
học, bản thân tôi đã đi sâu tìm hiểu nghiên cứu, đưa ra biện pháp giáo dục kĩ
năng sống và đúc rút thành sáng kiến kinh nghiệm “Một số số biện pháp nâng
cao chất lượng giáo dục kĩ năng sống cho học sinh trường Tiểu học Anh Sơn,
huyện Tĩnh Gia”.
2. Mục đích nghiên cứu
Tìm hiểu cơ sở lí luận và pháp lý: phân tích, đối chiếu với thực trạng của
nhà trường trong thời điểm hiện tại để qua đó tìm ra các biện pháp, giải pháp
mới hiệu quả hơn cho các hoạt động giáo dục kĩ năng sống .
Xây dựng mô hình để giáo dục giá trị sống và rèn luyện kỹ năng sống
giúp cho học sinh có tinh thần và thái độ học tập tự giác, tích cực, sống có lý
tưởng và hoài bảo, ứng xử, hành động mang tính nhân văn. Nó còn giúp cho học

sinh có ý thức bảo vệ và rèn luyện cơ thể, không vi phạm tệ nạn xã hội.
Đạt hiệu quả cao trong phong trào “ Xây dựng trường học thân thiện, học
sinh tích cực”
Đạt được các mục tiêu của giáo dục, đã được định hướng theo bốn mục
tiêu: Học để biết; Học để làm; Học để chung sống cùng nhau và học để làm
người.
3. Đối tượng nghiên cứu
Thực trạng và các biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục kĩ năng sống cho
học sinh trường Tiểu học Anh Sơn, huyện Tĩnh Gia
4. Phương pháp nghiên cứu
Để có thông tin, liệu và kết quả cho sáng kiến của mình bản thân đã sử
dụng các phương pháp:
- Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lý thuyết từ các tài liệu liên
quan đến giáo dục kĩ năng sống cho học sinh.
- Phương pháp điều tra khảo sát thực tế, thu thập, xử lí thông tin như: xây
dựng kế hoạch chuyên môn, thảo luận với đồng nghiệp, triển khai công tác, tổ
chức các hoạt động phong trào, điều tra, khảo sát thực tế từ học sinh,..
- Phương pháp hệ thống thông tin, thực hành, giải quyết vấn đề như : tổng
hợp ý kiến, thu thập thông tin, áp dụng vào thực tế hoạt động trong nhà trường,
rút kinh nghiệm và định hướng cách làm cho bản thân.

2


II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm
Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh có thể quan niệm là việc tổ chức các
hoạt động giáo dục đa dạng, phong phú nhằm kích thích học sinh tham gia một
cách tích cực chủ động vào các quá trình hoạt động, qua đó hình thành hoặc thay
đổi hành vi của trẻ theo hướng tích cực nhằm góp phần phát triển nhân cách toàn

diện; giúp học sinh có thể sông an toàn, khỏe mạnh và tích cực , chủ động trong
cuộc sống hằng ngày. Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh là giáo dục cho các
em có cách sống tích cực trong xã hội hiện đại, là xây dựng hoặc thay đổi ở các
em các hành vi theo hướng tích cực phù hợp với mục tiêu phát triển toàn diện
nhân cách người học trên cơ sở giúp học sinh có tri thức, giá trị, thái độ và kỹ
năng phù hợp.
Vậy kỹ năng sống là gì? Có nhiều định nghĩa và quan niệm khác nhau về
kỹ năng sống. Mỗi định nghĩa được thể hiện dưới những cách thức tiếp cận khác
nhau. Thông thường, kỹ năng sống được hiểu là những kỹ năng thực hành mà
con người cần để có được sự an toàn, cuộc sống khỏe mạnh với chất lượng cao.
- Theo tổ chức văn hóa, khoa học và giáo dục Liên hợp quốc (UNESCO),
kỹ năng sống là năng lực cá nhânđể họ thực hiện đầy đủ các chức năng và tham
gia vào cuộc sống hàng ngày, những kỹ năng đó gắn vói 4 trụ cột của giáo dục:
Học để biết: gồm các kỹ năng tư duy phê phán, tư duy sáng tạo, ra quyết
định vấn đề, nhận thức được hậu quả của việc làm…;
Học để làm: gồm kỹ năng thực hiện công việc và nhiệm vụ như kỹ năng
đặt mục tiêu, đảm nhận trách nhiệm..;
Học để làm người: gồm các kỹ năng cá nhân như ứng phó với căng
thẳng, kiểm soát cảm xúc, tự nhận thức, tự tin…;
Học để chung sống: gồm các kỹ năng như giao tiếp, thương lượng, khẳng
định hợp tác, làm việc theo nhóm, thể hiện sự cảm thông;
- Theo tổ chức Y tế Thế giới (WHO), kỹ năng sống là kỹ năng thiết thực
mà con người cần để có cuộc sống an toàn và khỏe mạnh, đó là những kỹ năng
tâm lý xã hội và giao tiếp mà mỗi cá nhân có thể có để tương tác với những
người khác một cách hiệu quả hoặc ứng phó với những vấn đề hay thách thức
của cuộc sống hằng ngày.
Tương đồng với quan niệm của WHO, còn có quan niệm kỹ năng sống là
những kỹ năng tâm lý xã hội liên quan đến những tri thức, những giá trịvà
những thái độ, cuối cùng được thể hiện ra bằng những hành vi làm cho các cá
nhân có thể thích nghi và giải quyết có hiệu quả các yêu cầu và thách thức của

cuộc sống.
- Theo UNICEFF, Kỹ năng sống là tập hợp rất nhiều kỹ năng tâm lý xã
hội và giao tiếp cá nhân giúp cho con người đưa ra những quyết định có cơ sở,
3


giao tiếp một cách có hiệu quả, phát triển các kỹ năng tự xử lý và quản lý bản
thân nhằm giúp họ có một cuộc sống lành mạnh và có hiệu quả. Kỹ năng sống
được thể hiện ở những hành động cá nhân và những hành động đó sẽ tác động
đến những hành động của những người khác cũng như dẫn đến những hành
động nhằm thay đổi môi trường xung quanh, giúp nó trở nên lành mạnh.
Có thể thấy rằng kỹ năng sống bao gồm một loạt các kỹ năng cụ thể, cần
thiết cho cuộc sống hàng ngày của con người. Về bản chất, đó là kỹ năng tự
quản lý bản thân và kỹ năng xã hội cần thiết để cá nhân tự lực trong cuộc sống,
học tập và làm việc hiệu quả… Nói các khác kỹ năng sống là khả năng làm chủ
bản thân của mỗi con người, khả năng ứng xử phù hợp với những người khác và
với xã hội, khả năng ứng phó trước các tình huống của cuộc sống. Kỹ năng sống
hướng vào việc giúp con người thay đổi nhận thức, thái độ và giá trị trong
những hành động theo xu hướng tích cực và mang tính chất xây dựng.
Kỹ năng sống được hình thành thông qua một quá trình sống, rèn luyện,
học tập trong gia đình, nhà trường và ngoài xã hội. Vì vậy, kỹ năng sống của
mỗi người vừa có tính cá nhân, vừa có tính xã hội và chịu ảnh hưởng của gia
đình, cộng đồng, dân tộc. Kỹ năng sống mang tính cá nhân bởi vì đó là khả năng
của mỗi cá nhân. Mặt khác kỹ năng sống có tính xã hội là vì trong mỗi giai đoạn
của sự phát triển xã hội, mỗi tôn giáo, cá nhân được yêu cầu để có sự phù
hợpvới những kỹ năng sống ấy. Ví dụ: kỹ năng sống của những người sống ở
những vùng miền khác nhau có sự khác nhau…
2. Thực trạng của vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm.
Qua nhiều năm theo dõi, quản lí chỉ đạo ở Trường Tiểu học Anh Sơn, tôi
thấy thực trạng của giáo dục kĩ năng sống cho học sinh Tiểu học còn nhiều khó

khăn cụ thể như sau:
Một bộ phận giáo viên chưa thực sự quan tâm đến việc giáo dục kỹ năng
sống cho học sinh mà chỉ chú trọng truyền thụ kiến thức ở sách giáo khoa nên
chưa chịu khó tìm tòi các hình thức và phương pháp tổ chức cho các hoạt động
này nên làm mất sự hứng thú của học sinh.
Học sinh học tập thụ động, chủ yếu chỉ nghe và làm theo thầy cô giáo, ít
sáng tạo, tính tự giác chưa cao, lười hoạt động tập trung nhiều cho học kiến
thức, khả năng ứng phó với các tình huống trong cuộc sống kém, tính tự tin ít, tự
ti nhiều, thường nóng nảy, gây gổ lẫn nhau. Kỹ năng giao tiếp hạn chế, hay nói
tục, chửi bậy.
Nguyên nhân khiến đa phần học sinh khó tiếp cận được các hoạt động kỹ
năng thực hành xã hội là do phụ huynh không cho phép. Đa số phụ huynh cho
rằng con em mình chỉ cần học giỏi kiến thức. Phụ huynh học sinh chỉ khuyến
khích các con tìm kiến thức mà không hướng cho con em mình tích cực tham
gia các hoạt động đoàn thể, hoạt động xã hội và cách ứng xử trong gia đình. Phụ
huynh chưa quan tâm đến việc giao tiếp trong gia đình cho con em mình, xưng
hô chưa chuẩn mực nên các em xưng hô thiếu lịch sự và thiện cảm.
4


Trước những thực trạng đó, Ban giám hiệu nhà trường đã tích cực chỉ
nâng cáo chất lượng giáo dục kĩ nang sống cho học sinh. Thực trạng về công tác
chỉ đạo giáo dục kĩ năng sông trong nhà trường như sau:
Trường Tiểu học Anh Sơn là một trường vùng xa nằm ở phía Tây Bắc của
huyện, cách trung tâm huyện 20km, điều kiện kinh tế xã hội khó khăn. Năm học
2016-2017, nhà trường có 16 lớp với tổng số 425 học sinh. Trường đã được
được công nhận trường chuẩn Quốc gia trong năm học 2015-2016. Trong nhiều
năm trường liên tục đat danh hiệu trường tiên tiến cấp huyện. Trong hoạt động
chuyên môn dạy và học, Nhà trường thường xuyên nghiên cứu, cải tiến nâng cao
chất lượng giảng dạy theo hướng phát huy tính tích cực của học sinh, không

ngừng đổi mới PPDH phù hợp với nội dung chương trình. Và đặc biệt chú trọng
đến việc"Giáo dục kỹ năng sống" cho học sinh. Nhà trường coi đây là một
trong những yếu tố quan trọng hàng đầu trong việc thực hiện mục tiêu giáo dục.
Chính vì thế ngay sau khi Bộ Giáo dục đào tạo đưa nội dung giáo dục kỹ năng
sống lồng ghép vào các môn học và hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, nhà
trường tiến hành triển khai đồng bộ đến toàn thể cán bộ giáo viên về việc tăng
cường rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh. Đẩy mạnh thực hiện phong trào thi
đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”. Mỗi thầy, cô giáo tâm
huyết, trách nhiệm hơn trong việc giáo dục đạo đức, nhân cách cho học sinh.
Mỗi giáo viên trong nhà trường không chỉ nâng cao chất lượng chuyên môn
nghiệp vụ, mà còn thường xuyên quan tâm đến đời sống, tâm tư tình cảm của
học sinh.
Việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh trong nhà trường, ngoài việc lồng
ghép vào các môn học hàng ngày, hoạt động ngoài giờ lên lớp là một trong
những con đường giáo dục có hiệu quả trong việc giáo dục kỹ năng sống cho
học sinh. Chính vì thế ngoài việc xây dựng và hoàn thiện các quy tắc ứng xử văn
hóa trong nhà trường, bằng nhiều hình thức khác nhau nhà trường thường xuyên
tổ chức những buổi sinh hoạt ngoại khóa với các cuộc thi như "Rung chuông
vàng các môn học", "Giao lưu các Câu lạc bộ", Múa hát tập thể sân trường, Hội
thi văn nghệ , Kể chuyện chào mừng các ngày lễ lớn, trò chơi dân gian, trò chơi
vận động,… tham gia các hoạt động dọn vệ sinh bảo vệ môi trường, tổ chức các
hoạt động quyên góp ủng hộ bạn nghèo, bạn bị bệnh tật hiểm nghèo...Thông qua
những hoạt động này, nhà trường muốn rèn luyện cho các em học sinh tính
đoàn kết tập thể, khả năng làm việc theo nhóm. Đồng thời xây dựng tinh thần
chia sẻ, ý thức trách nhiệm cho các em.
Chính nhờ việc chú trọng giáo dục kỹ năng sống cho học sinh của nhà
trường đã tạo tinh thần đoàn kết, gắn bó, quan tâm giúp đỡ lẫn nhau trong học
tập, học sinh nỗ lực tiếp thu bài giảng và tìm tòi những kiến thức liên quan đến
bài học để liên hệ áp dụng vào thực tiễn, qua đó phát huy tính tích cực, chủ
động, sáng tạo của học sinh. Các em cảm thấy rất vui và biết thêm nhiều kiến

thức. Nhờ đó các em biết tự chăm sóc bản thân như là tự sắp xếp góc học tập
thật ngăn nắp, tự giặt quần áo cho mình, vệ sinh cá nhân và môi trường sống....
5


Ngoài ra, em còn giúp bố mẹ nhiều việc nhà. Đây được xem là bước tiến quan
trọng trong việc đổi mới và nâng cao chất lượng giáo dục xem học sinh là trung
tâm, góp phần tạo điều kiện cho việc hoàn thiện nhân cách học sinh ngay từ khi
còn ngồi trên ghế nhà trường.
Từ những thực trạng trên đây, thì việc "Giáo dục kỹ năng sống cho học
sinh Tiểu học" là một việc làm vô cùng cần thiết giúp cho các em say mê, hứng
thú trong học tập, các em thấy mình mạnh dạn hơn trong giao tiếp, tự tin hơn trong
việc thể hiện những năng lực của bản thân .
3. Các biện pháp đã áp dụng
3.1. Nâng cao nhận thức cho cán bộ giáo viên, nhân viên, phụ huynh
và nhân dân địa phương về tầm quan trọng của việc giáo dục kỹ năng sống
cho học sinh Tiểu học.
Nhà trường tuyên truyền cho mọi tầng lớp nhân dân hiểu rõ về tầm quan
trọng của việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học từ đó sẽ có biện
pháp phối hợp giáo dục một cách đồng bộ. Đặc biệt là cán bộ giáo viên có nhận
thức đúng đắn thì sẽ tự giác chú trọng tới việc học hỏi kinh nghiệm triển khai,
lồng ghép nội dung này vào các bài dạy có khả năng tích hợp và các buổi hoạt
động ngoài giờ.
Nâng cao nhận thức cho đội ngũ cán bộ giáo viên, nhân viên bằng cách
tạo điều kiện cho họ được tập huấn, bồi dưỡng chuyên đề, hội thảo, trang bị tài
liệu, nghiên cứu về nội dung giáo kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học.
Nâng cao nhận thức đối với phụ huynh: Thông qua các buổi họp phụ
huynh toàn trường, các buổi giao ban Ban đại diện cha mẹ học sinh, các buổi
giao lưu, hội thảo giữa cán bộ giáo viên với Ban đại diện cha mẹ học sinh nhằm
cung cấp thêm những kiến thức về giáo dục kỹ năng sống. Từ đó họ có trách

nhiệm trong việc tuyên truyền, phối hợp với giáo viên chủ nhiệm giáo dục con
em họ biết cách ứng xử, đối xử với cộng đồng, với mọi người xung quanh, với
bạn bè, đặc biệt là với ông bà, cha mẹ, với mọi người trong gia đình.
Nâng cao nhận thức đối với nhân dân địa phương: Hiệu trưởng nhà trường
phải coi mình là một thành viên trong ban tuyên truyền của địa phương, cùng
với ban lãnh đạo địa phương đề ra các biện pháp giáo dục đạt hiệu quả tốt nhất.
Phối hợp với các tổ chức đoàn thể xã hội, nhất là Hội phụ nữ, các bí thư chi bộ
và xóm trưởng để tuyên truyền giáo dục kỹ năng sống bằng nhiều hình thức như
thông qua các cuộc họp của xóm, của chi bộ xóm …
3.2. Chỉ đạo giáo dục kĩ năng sống thông các nội dung “Xây dựng
trường học thân thiện, học sinh tích cực”.
a. Chỉ đạo giáo dục kĩ năng sống thông qua việc xây dựng lớp học thân
thiện, học sinh tích cực.
Một trong những mục tiêu quan trọng trong giáo dục của những năm gần
đây là “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”. Điều quan trọng
mà chúng ta dễ nhận thấy là “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích
6


cực” chính là tạo môi trường tốt, thuận lợi cho trẻ hình thành và phát triển kĩ
năng sống của chính mình.
Đẩy mạnh và hưởng ứng phong trào “Xây dựng trường học thân thiện,
học sinh tích cực” với vai trò là một Hiệu trưởng nhà trường thì việc chỉ đạo
nhà trường thực hiện tốt và đảm bảo tốt 5 nội dung của phong trào thì công tác
xây dựng lớp học thân thiện, học sinh tích cực là một vấn đề cực kì quan trọng.
Có lớp học thân thiện mới có được trường học thân thiện vì việc chỉ đạo xây
dựng “Lớp học thân thiện” là nội dung quan trọng để thực hiện có hiệu quả
phong trào trào “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”
- Xây dựng môi trường sư phạm thân thiện, thân thiện trong các mối quan
hệ, thân thiện trong từng cách ứng xử, mỗi học sinh phải có được ý thức tốt

trong học tập và rèn luyện, trong phát triển phẩm chất và năng lực. Tập thể lớp
luôn có ý thức phấn đấu trở thành lớp điển hình tiên tiến. Mọi thành viên phải
gương mẫu trong việc gìn giữ môi trường tự nhiên và môi trường xã hội.
- Xây dựng ý thức giữ gìn vệ sinh cá nhân, vệ sinh môi trường, chăm sóc
bảo vệ cây non, có ý thức cao trong chăm sóc công trình văn hóa, lịch sử ở địa
phương, chăm lo xây dựng các công trình công cộng, trồng cây, chăm sóc cho
đường làng, ngõ xóm xanh, sạch, đẹp….
- Tạo được phòng học khang trang, sạch, đẹp, đúng yêu cầu sư phạm. Sắp
xếp, trang trí phòng học sao cho đẹp mắt, sáng tạo và đặc biệt là hợp thị hiếu
học sinh Tiểu học. Phòng học không chỉ là nơi các em mong muốn được tới để
cùng nhau chiếm lĩnh tri thức mà còn phải là nơi để các em tự hào về bản thân,
về lớp mình, trường mình, quê hương mình,... ,... (Xem Phụ lục: Trang trí lớp
học thân thiện- Ảnh 1)
- Tổ chức các nhóm học tập, tổ tự quản, đôi bạn cùng tiến hay nhóm
chúng mình là những bông hoa nghìn việc tốt,... để các em có cơ hội cùng giúp
đỡ nhau tiến bộ. Khuyến khích các em chia sẻ những cảm nhận, suy nghĩ và
quan sát của mình với bạn, với cô một cách thoải mái, tự nhiên không gò bó, áp
đặt,... (Xem Phụ lục: Tổ chức các nhóm học tập, tổ tự quản, đôi bạn cùng tiếnẢnh 2)
- Trong môi trường lớp học thân thiện, học sinh học tập hứng thú, chủ động
tìm hiểu kiến thức, gắn chặt giữa học và hành, biết thư giãn khoa học, biết rèn
luyện kỹ năng, phương pháp học tập và quan trọng là khả năng tư duy, hợp tác,
tự tìm hiểu, khám phá, sáng tạo,… Điều đó giúp cho các kĩ năng sống tạo đường
mòn trong mỗi các em.
Như vậy, thúc đẩy phong trào “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh
tích cực” là một mục tiêu quan trọng của Giáo dục và Đào tạo hiện nay là cơ sở
trong giáo dục kĩ năng sống cho trẻ.
b.Chỉ đạo giáo dục kĩ năng sống thông qua hoạt động ngoại khóa.
7

Theo các nhà khoa học và chuyên gia tâm lý học thì “Trong quá trình phát
triển của trẻ nếu thiếu không gian vui chơi trẻ sẽ mất đi sự linh hoạt. Thiếu các
hoạt động thể chất trẻ sẽ khó lòng phát triển ngôn ngữ, cảm xúc, dễ trầm uất và
khó thích nghi với cuộc sống”. Điều này có nghĩa các hoạt động ngoại khóa như
hoạt động thể dục thể thao, các câu lạc bộ năng khiếu, các buổi tham quan dã
ngoại hay các buổi chuyên đề, giao lưu trao đổi văn hóa, hoạt động từ thiện,
nhân đạo, các buổi lao động vừa sức,... có ý nghĩa đặc biệt và đóng vai trò quan
trọng trong giáo dục kĩ năng sống. Nhà trường đẫ thành lập các Câu lạc bộ. Tùy
vào sở thích, năng khiếu về nghệ thật, thể thao hay học tập,… mà học sinh có
thể làm đơn tự nguyện đăng kí nội dung bản thân yêu thích.
Lên kế hoạch, nội dung và tổ chức cho học sinh sinh hoạt câu lạc thường
xuyên, định kì đảm bảo chất lượng. Sắp xếp lịch để mỗi tháng một Câu lạc bộ
tham gia giao lưu cấp trường. (Xem Phụ lục: Tổ chức hoạt động các câu lạc bộ
- Ảnh 3)
Tổ chức triển khai và hưởng ứng triệt để các hoạt động như : nhân đạo, từ
thiện, tấm lòng vàng, tăm tre ủng hộ người mù, Tết vì người nghèo, thăm viếng
nghĩa trang, tổ chức thăm hỏi bạn bè khi ốm đau hoặc khi gia đình có chuyện
không vui... Các hoạt động văn nghệ, thể dục, thể thao, chăm sóc và bảo vệ môi
trường... Làm đồ chơi dân gian, sưu tầm các bài hát, điệu múa thể loại dân ca,
viết, sưu tầm, vẽ, trang trí báo tường chào mừng ngày lễ...(Xem Phụ lục: Tổ
chức các hoạt động nhân đạo từ thiện - Ảnh 4)
Tạo mọi điều kiện cho trẻ ứng xử hợp lý các tình huống trong cuộc sống
sinh hoạt, ứng xử văn hóa, loại bỏ bạo lực và tệ nạn xã hội trong học đường.
Xây dựng tủ sách dùng chung (tài liệu tham khảo, truyện thiếu nhi, truyện tranh,
thơ, vè,...). Quyên góp sách học (tài liệu đã học qua rồi) cho các em học khóa
sau có hoàn cảnh.
c.Chỉ đạo giáo dục kĩ năng sống thông qua tổ chức các trò chơi dân gian
và các hoạt động vui chơi giải trí.
Ở Tiểu học, trò chơi hay hoạt động vui chơi giải trí có vai trò rất quan
trọng trong việc rèn kĩ năng sống. Các em học hành và khám phá thông qua trò

chơi. Các hành động chơi đòi hỏi các em phải suy nghĩ, giải quyết các vấn đề,
thực hành các ý tưởng và sáng tạo. Để trò chơi đân gian có tác động hiệu quả
đến việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh nhà trường đã:
- Phối kết hợp với tổ chức Đoàn, Đội và Sao nhi đồng để giới thiệu các trò
chơi dân gian, các loại hình văn hoá nghệ thuật dân gian tới học sinh của mình.
- Lựa chọn, tổ chức, hướng dẫn việc đưa những trò chơi, các loại hình văn
hoá nghệ thuật dân gian vào hoạt động học tập và vui chơi của học sinh.
- Phát huy các trò chơi mà trẻ đã biết nhân rộng trong lớp, trong trường,...
Trò chơi giúp các em phát triển trí tuệ như: cờ vua, ô ăn quan, bịt mắt bắt
dê, rồng rắn lên mây, nhóm bảy nhóm ba,…(Xem Phụ lục: Tổ chức các trò chơi
dân gian - Ảnh 5)
8


Trò chơi dân gian là những nét văn hoá đặc sắc của địa phương. Việc chọn
lựa và đưa trò chơi dân gian vào trường học là nhằm góp phần giảm bớt áp lực
của hoạt động học tập; tạo môi trường giao tiếp lành mạnh, thân thiện, giúp cho
học sinh có những hiểu sâu sắc về những nét đẹp của văn hoá truyền thống,
những nét đặc sắc của dân tộc, tạo cơ hội bình đẳng giới, thu hút sự tham gia
tích cực của học sinh.
d. Chỉ đạo giáo dục kĩ năng sống thông qua hoạt động tham gia tìm hiểu,
chăm sóc và phát huy giá trị các di tích lịch sử, văn hóa, cách mạng ở địa
phương.
Tăng cường giáo dục các giá trị văn hóa dân tộc, lịch sử, truyền thống cách
mạng cho học sinh là nhiệm vụ đặc biệt quan trọng trong giáo dục kĩ năng sống
cho học sinh vì vậy nhà trường đã chú trọng:
- Tổ chức giáo dục truyền thống lịch sử, văn hóa, cách mạng, truyền thống
nhà trường cho học sinh.
- Hưởng ứng nhiệt tình công tác đảm nhận chăm sóc di tích lịch sử, văn
hóa, cách mạng, gia đình liệt sỹ, gia đình diện chính sách hoặc chăm sóc giữ gìn,

tôn tạo công trình công cộng ở địa phương do nhà trường phát động và tổ chức.
- Giới thiệu các giá trị văn hoá vật thể, phi vật thể, các lễ hội, di tích, di
sản văn hóa, các điểm tham quan du lịch lồng ghép vào chương trình bài giảng ở
các môn học chính khóa, hay các buổi sinh hoạt tập thể đặc biệt là phải giới
thiệu cho học sinh biết về các di tích lịch sử văn hoá tại địa phương như: đền
Đào Duy Từ (Nguyên Bình- Tĩnh Gia), đền Quang Trung (Hải Thanh-Tĩnh Gia),
đền Bà Triệu (Hậu Lộc), thành Nhà Hồ (Vĩnh Lộc), Lam Kinh (Thọ Xuân)... hay
vẻ đẹp của bãi biển Sầm Sơn, gần đây nhất là bãi biển Hải Hòa, khu công nghiệp
Nghi Sơn,...(Xem Phụ lục: Tổ chức cho học sinh tìm hiểu và chăm sóc các Di
tích lịch sử - Ảnh 6)
Hiểu về giá trị và bản sắc các di tích lịch sử, văn hóa, cách mạng tôi chắc
chắn đã tác động tới các em niềm tự hào dân tộc, ý thức, trách nhiệm trong việc
bảo vệ giữ gìn và đặc biệt các em biết bộc lộ thái độ đúng mực, bày tỏ tấm lòng
và ý thức, trách nhiệm hơn đối với tương lai của mình và chắc chắn một điều là
kĩ năng sống của trẻ sẽ bộc lộ rõ nét hơn.
3.3. Chỉ đạo tích hợp giáo dục kĩ năng sống trong các môn học và thực
hành kĩ năng.
a. Tích hợp kĩ năng sống trong các môn học
Mặc dù chưa có được chương trình hay giáo trình học tập cụ thể cho nội
dung giáo dục kĩ năng sống nhưng để đáp ứng được mục tiêu giáo dục thì từ
năm học 2010 - 2011, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã đưa nội dung giáo dục kĩ năng
sống lồng ghép trong từng bộ môn như: Đạo đức, Tiếng Việt, Khoa học. Nội
dung giảng dạy chỉ là tích hợp mà các em lại chưa được trang bị đầy đủ các kĩ
9


năng. Đây chính là điều khiến người làm công tác giáo dục gặp khó khăn, lúng
túng trong rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh.
Trong từng tiết học, giáo viên phải tạo mọi cơ hội cho các em được hoạt
động, được nói, được trình bày trước nhóm bạn, trước tập thể, nhất là các em

còn hay rụt rè, giao tiếp chưa thật tốt qua đó giúp cho các em tích lũy kĩ năng
sống.
Trong mọi tình huống giáo viên phải luôn tạo cơ hội để trẻ:
- Được tăng cường hoạt động nhóm.
- Hiểu rõ mục tiêu mình sẽ phải làm. (xác định được mục tiêu)
- Biết rõ bản thân sẽ được hoạt động trong khoảng thời gian cho phép nào.
- Xác định rõ được thông tin mình cần tìm kiếm hay khai thác và quyết định
được phương án tối ưu cần lựa chọn.
- Hợp tác cùng chung sức, giúp đỡ, hỗ trợ lẫn nhau hoàn thành nhiệm vụ.
- Có nhiều cơ hội để phát biểu, xây dựng và đóng góp ý kiến, bổ sung ý
kiến cho bạn thậm chí là cho chính bản thân.
- Ngoài việc cho nhóm trưởng trình bày cần tạo điều kiện cho học sinh còn
non yếu, nhút nhát thể hiện hoặc bổ sung (dù biết rõ sẽ không đầy đủ).
- Được đánh giá bạn và tự đánh giá chính mình.
- Chịu trách nhiệm với việc mình làm và những vấn đề do mình đưa ra.
- Biết lắng nghe, tập trung chú ý, tôn trọng người nói, kiềm chế cảm xúc…
Lồng ghép và đảm bảo được các yêu cầu trên là bản thân tôi hướng tới mục
tiêu khích lệ, động viên trẻ chủ động chiếm lĩnh tri thức và tạo điều kiện để hình
thành cho trẻ những kĩ năng cần thiết.
Có tới 49 địa chỉ tích hợp kĩ năng sống vào trong bài học trong môn Tiếng
Việt, 14 địa chỉ tích hợp tương ứng với 14 bài của toàn bộ nội dung chương trình
của môn Đạo đức và 21 địa chỉ trong môn Khoa học. Phải khẳng định một điều
là hiệu quả giáo dục kĩ năng sống không thể đo, đếm được bằng con số chính
xác nhưng được thể hiện bằng những được thể hiện bằng những biểu hiện cụ
thể. Các em có ý thức, có thái độ đúng mực, luôn hòa đồng, tự tin, mạnh dạn...
Đó chính là hiệu quả của công tác giáo dục kĩ năng sống mang lại.
b. Giúp trẻ hoàn thành tốt nội dung bài tập thực hành kỹ năng sống
Để nâng cao hiệu quả trong Giáo dục kĩ năng sống, năm học 2016- 2017,
Trường Tiểu học Anh Sơn đã tổ chức cho học sinh thực hành kĩ năng sống trên
tài liệu “Bài tập thực hành kĩ năng sống” theo khối lớp và lên kế hoạch cụ thể,

đưa nội dung thực hành trong các tiết hoạt động tập thể cuối mỗi tuần.
Với nội dung các bài tập nhẹ nhàng, đa dạng, phong phú như: xử lí tình
huống, đóng vai, vẽ tranh, nối tranh, trò chơi,… Trẻ được thực hành, luyện tập
10


các kĩ năng cần thiết theo từng khối lớp, phù hợp với lứa tuổi như kĩ năng tự
phục vụ, kĩ năng giao tiếp, kĩ năng ra quyết định và giải quyết vấn đề, kĩ năng tự
bảo vệ, kĩ năng tìm kiếm sự hỗ trợ khi gặp khó khăn, kĩ năng kiểm soát cảm xúc,
kĩ năng đặt mục tiêu thể hiện dưới 7 chủ đề với nhiều bài tập tương ứng.
Giúp trẻ hoàn thành nội dung các dạng bài tập thực hành giáo dục kĩ năng
sống là cần thiết bởi tính thiết thực của nó. Nhiều hoạt động phù hợp, nhiều tình
huống ứng dụng gắn liền với thực tế, nhiều vấn đề đưa ra đòi hỏi trẻ có được
cách lựa chọn, ứng xử hợp lí. Trẻ chủ động, tích cực tìm ra hướng giải quyết
theo cách riêng của mình rồi đi đến cái chung. Trong tình hình thực tế xã hội
hiện nay, việc trẻ tiếp cận và có được hướng giải quyết những vấn đề nhạy cảm
đang từng ngày, từng giờ diễn ra quanh trẻ là vấn đề mà chỉ có công tác giáo dục
kĩ năng sống mới có thể làm được.
Ví dụ : Bài tập 2, chủ đề 4, trang 23, Bài tập thực hành kĩ năng sống 4 “Kĩ
năng tự bảo vệ mình” yêu cầu : “Đọc kĩ các tình huống và cho biết tình huống
nào không an toàn, các bạn trong tình huống sẽ gặp nguy cơ gì? Khi gặp tình
huống như vậy các bạn ấy sẽ phải làm gì?
Tình huống 1 : Hôm qua Nga bị hỏng xe, phải đi bộ từ trường về nhà. Dọc
đường có một người đàn ông lạ mặt, đi xe máy, cứ lẽo đẽo bám theo, gạm gẫm,
rủ Lan lên xe để ông ta đèo về.
Tình huống 2 : Hằng ngày ngoài giờ học, Nam thường sang nhà hàng xóm
chơi với các bạn. Anh Dũng , con bác hàng xóm, rất hay bày trò cho nam và các
bạn chơi. Nam rất qúi anh Dũng. Một hôm, chỉ có hai anh em ở nhà, Dũng nói
muốn chơi một trò chơi. Dũng bảo Nam sờ vào chỗ kín của Dũng còn anh Dũng
cũng sờ vào chỗ kín của Nam. Dũng nói đây là bí mật của hai người,...

Bài tập có 2 tình huống ứng dụng khá thực tế với tình hình xã hội hiện nay.
Ngoài việc phân tích được nguy cơ có thể xảy ra thì trẻ phải đưa ra được cách
ứng xử cho mình. Các em được thoải mái bày tỏ quan điểm của từng cá nhân và
đúc kết biện pháp cần lựa chọn là cả một quá trình các em được trau dồi tổng
hợp các kĩ năng sống. Chính vì thế mà kĩ năng sống của trẻ được hoàn thiện và
bộ lộ rõ nét hơn.
Khoảng 15 phút, tương ứng với một nửa thời gian của tiết sinh hoạt tập thể
cuối tuần giúp học sinh thực hành một số bài tập hay xử lí một vài tình huống
hoặc có thể sắm vai hay lựa chọn cho mình phương án mà bản thân các em cho
là phù hợp đã bộc lộ rõ kĩ năng các em có được và người làm công tác giáo dục
cũng cảm nhận được hiệu quả của công việc.
3.4 Chỉ đạo rèn kĩ năng sống thông qua các tiết sinh hoạt tập thể.
a. Tiết sinh hoạt theo chủ điểm:
Tùy thuộc vào từng chủ điểm giáo dục trong tuần, chỉ đạo giáo viên tổ chức
phát động các phong trào như:
11


Tháng

Chủ điểm

Hoạt động nhằm hướng tới.

8

Em yêu trường em

Khai giảng năm học mới

9

Chắp cánh ước mơ

Quốc khánh nước CHXHCN Việt Nam

10

Nói lời hay, làm việc tốt

Ngày phụ nữ Việt Nam

11

Ơn thầy

Ngày Hiến chương nhà giáo Việt Nam

12

Tiếp bước cha anh

Ngày Quốc phòng toàn dân

1

Ươm những mầm xanh

Tết cổ truyền dân tộc

2

Ngàn hoa dâng Đảng

Ngày thành lập Đảng

3

Hoa thơm tặng mẹ, tặng cô Ngày Quốc tế phụ nữ

4

Uống nước nhớ nguồn

Ngày giỗ tổ Hùng Vương.

5

Bác kính yêu của em

Ngày sinh của Bác

Sinh hoạt chủ điểm là tiết học các em được tiếp cận với nhiều thông tin,
nhiều vấn đề mang tính truyền thông, tính thời sự hay phong trào để bày tỏ được
thái độ, hành vi, tính nhân văn thích ứng của mình. Cũng thông qua các chủ
điểm mà trẻ nhận thức sâu sắc hơn về về phong tục, tập quán, truyền thống dân
tộc, quê hương, đất nước,... Mỗi phong trào là chủ điểm hoạt động của cả tháng.
Ví dụ : Tháng 9, chủ điểm “Chắp cánh ước mơ”
Xác định rõ mục tiêu, chức năng sinh hoạt của chủ điểm là giáo dục cho
các em ý thức, thói quen học tập, ý thức đối với trường lớp, có thái độ đúng đắn

đối với việc học tập và tình yêu đối với trường, lớp.
Mỗi chủ điểm các em thường có 4 tuần để hoạt động. Tháng 9 tôi tổ chức
thực hiện :
 Tuần thứ nhất : Phát động phong trào.
Phát động phong trào là giúp trẻ nhận thức rõ mục tiêu hoạt động cũng như
nhiệm vụ của bản thân. Ngoài việc hiểu rõ bản chất, ý nghĩa của chủ điểm, các
em còn phải biết mình sẽ phải làm những gì và đạt được những gì trong chủ
điểm này. Trẻ định hướng và đặt mục tiêu cho mình để đạt được thành tích trong
phong trào như :
- Lập thành tích cao trong học tập.
- Xây dựng tình bạn đẹp hỗ trợ nhau trong học tập “Đôi bạn cùng tiến”
- Xây dựng ý thức bảo vệ, giữ gìn trường lớp, sách vở, đồ dùng học tập.
- Hiểu rõ trách nhiệm trong giữ vệ sinh cá nhân, vệ sinh trường lớp.
- Thực hiện nội quy của trường, nội quy của lớp, nội qui học tập cũng như
của tổ chức Đội,...
 Tuần thứ hai : Tổ chức trao đổi truyền thông
12


- Tổ chức cho các em bày tỏ nhận thức, hiểu biết của bản thân về chủ điểm.
- Bổ sung nội dung hoạt động (nếu thấy chưa đầy đủ).
- Định hướng để học sinh hoạt động sao cho có hiệu quả.
- Lên kế hoạch và nội dung chuẩn bị thông tin cho hoạt động phong trào như:
viết, vẽ, sưu tầm tranh ảnh, bài hát, bài thơ,... về truyền thống nhà trường, bạn
bè, thầy cô hay những thành tích mà bản thân, bạn bè, nhà trường có được.
 Tuần thứ ba : Sinh hoạt “Vui hội khai trường - Mừng năm học mới”
- Học sinh ôn những bài hát liên quan đến trường, lớp, bạn bè, thầy cô,...
- Trưng bày và nêu ý tưởng của bản thân trong sản phẩm của mình.
- Tổ chức thi hát, múa, đọc thơ hoặc vẽ tranh,... tùy thuộc vào nội dung mà
các em chuẩn bị sưu tầm được.

 Tuần thứ tư : Đánh giá, sơ kết phong trào
- Nhất thiết cuối mỗi đợt phát động giáo viên phải tổ chức tốt buổi sơ kết,
đánh giá hoạt động để các em nhận thức được chính bản thân hay bạn của mình
đã đạt được hay chưa đạt được gì. Học sinh phải nhận định rõ được vấn đề đó để
định hướng phấn đấu cho thời gian tiếp theo. (Xem Phụ lục: Tổ chức các hoạt
động dạy học phong phú, gây hứng thú học tập cho học sinh.- Ảnh 7)
Các chủ điểm còn lại thực hiện nghiêm túc tiến trình thực hiện trên nhằm
khai thác triệt để từng nội dung mà chủ điểm mang lại để nâng cao hiệu quả
công tác giáo dục kĩ năng sống trong nhà trường.
b. Tiết sinh hoạt lớp
Để có kết quả cho việc bình xét, việc đầu tiên là tổ chức cho học sinh theo
dõi lẫn nhau. Kết quả theo dõi phải được ghi chép tỉ mỉ, cẩn thận suốt cả tuần.
Dựa trên kết quả theo dõi, các tổ sẽ bình xét, góp ý, xây dựng, chỉ ra mặt mạnh,
mặt yếu, điểm tiến bộ, chưa tiến bộ rồi xếp loại cụ thể cho từng cá nhân. Kết quả
bình xét cá nhân của từng tổ được đại diện trong tổ thông qua lớp trước sự
chứng kiến của giáo viên và tiếp tục được các bạn khác tổ thậm chí là giáo viên
Thông qua bình xét, đánh giá, xếp loại trẻ được nói với nhau, nói với bạn,
nói về bạn, nói về mình một cách có tổ chức, có quy củ. Trẻ mong muốn, đòi hỏi
được nói, được trao đổi nhưng không phải nói, trao đổi một cách tùy tiện mà các
em phải biết mình muốn nói gì và phải nói như thế nào.
3.5. Chỉ đạo giáo dục kĩ năng sống cho học sinh thông qua đổi mới
phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động dạy - học.
Đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức dạy-học đang là vấn đề then chốt
trong giảng dạy và giáo dục hiện nay. Đổi mới phương pháp dạy học để học sinh
tiếp thu và lĩnh hội tri thức một cách chủ động, sáng tạo. Đổi mới phương pháp
dạy học là tạo điều kiện cho trẻ hình thành và phát triển kĩ năng sống. Điều này
được bộc lộ rõ nét ở đối tượng học sinh được tham gia học tập chương trình theo
13

mô hình lớp học mới ESCUELA NUEVA (VNEN). Có lẽ bất kì ai được tham dự
lớp học theo chương trình này cũng nhìn nhận rõ điểm ưu việt đó.
Khi chưa có điều kiện để tham gia giảng dạy chương trình theo mô hình lớp
học mới, được sự chỉ đạo của phòng Giáo dục và Đào tạo Tĩnh Gia nhà trường
đã tổ chức cho cán bộ giáo viên học tập mô hình trường học mới( VNEN).Qua
chuyên môn nhà trường đó đã thống nhất chỉ đạo vận dụng một số phương
pháp, hình thức tổ chức dạy học phù hợp với đối tượng học sinh, điều kiện cơ sở
vật chất nhà trường. Đổi mới phương pháp dạy học có được nhiều ưu điểm nổi
trội như :
- Khắc phục tính thụ động trong lĩnh hội và chiếm lĩnh tri thức cũng như
chưa phát huy hết được các kĩ năng sẵn có trong các em.
- Phát huy tính tự giác, tích cực, chủ động, sáng tạo, tự tin trong học tập và
các hoạt động xã hội của trẻ một cách phù hợp, hiệu quả.
- Học sinh được động viên khuyến khích, có sân chơi bổ ích và có điều kiện
đề xuất sáng kiến, suy nghĩ sáng tạo, nỗ lực, tự giác, chăm chỉ và cải tiến được
phương pháp học tập cũng như phát triển kĩ năng của mình.
- Các em biết hợp tác, chia sẻ, biết lắng nghe tích cực, có kĩ năng giải quyết
vấn đề, ra quyết định hay đảm nhận trách nhiệm,...
- Đặc biệt là đổi mới phương pháp dạy học là đổi hoạt động truyền thụ tri
thức và nâng cao hiệu quả trong giảng dạy và giáo dục cụ thể :
+ Thực hiện được mục tiêu tiết học một cách hiệu quả.
+ Tạo được bầu không khí cởi, mở thân thiện trong lớp học.
+ Tận dụng sự hỗ trợ của phương tiện dạy học.
+ Tạo được sân chơi cho học sinh, tuỳ vào sở trường của các em.
+ Lôi cuốn tất cả học sinh trong lớp tham gia vào hoạt động học tập.
+ Giáo viên gần gũi, sát sao được nhiều hơn đối với học sinh và đặc biệt là sẽ
nhanh nhạy, kịp thời hơn trong việc nắm bắt kết quả học tập.
Đổi mới phương pháp day-học là phát huy được vai trò chủ thể của người
học, tạo điều kiện cho trẻ được phân tích, trải nghiệm, làm việc nhóm, thảo luận,
sắm vai, đóng kịch, phân tích tình huống phim, tranh ảnh, câu chuyện,… học

sinh sẽ tự rút ra cho mình những bài học hoặc biết cách tự giải quyết tình huống
cụ thể, dần dần sẽ hình thành được kỹ năng trong các em.
Muốn có được hiệu quả trong giáo dục chúng ta đừng quên đổi mới phương
pháp dạy học của mình.
3.6. Tăng cường sự phối hợp giữa gia đình - nhà trường -xã hội trong
giáo dục kĩ năng sống cho học sinh.
Bác Hồ đã nói: “Gia đình, nhà trường và xã hội là phương châm, phương
tiện và phương pháp giáo dục, nếu không kết hợp được thì không đạt được kết
14


quả”. Để giáo dục trẻ cho dù nhà trường, giáo viên nỗ lực đến đâu mà không có
được sự đồng thuận, tạo điều kiện của gia đình thì thật không thể thu được hiệu
quả mong muốn. Có thât sự thành công không khi giáo viên chỉ phối kết hợp với
gia đình mà quên đi vai trò của xã hội, của môi trường xung quanh. Như vậy, sự
vào cuộc của gia đình và xã hội trong giáo dục kĩ năng sống cho trẻ là vấn đề
thật sự cần thiết.
Vai trò của gia đình trong giáo dục kĩ năng sống cho trẻ.
“Gia đình là tế bào của xã hội, là cái nôi thân yêu nuôi dưỡng cả đời
người, là môi trường quan trọng giáo dục nếp sống và hình thành nhân cách”.
Để bậc phụ huynh nắm rõ vai trò, trách nhiệm trong giáo dục kĩ năng sống
cho trẻ nhà trường đã tuyên truyền tới phụ huynh tác dụng và giá trị lớn lao mà
kĩ năng sống mang lại cho các em cũng như mục tiêu trẻ cần đạt trong giáo dục
kĩ năng sống để từ đó phát vấn tới phụ huynh những vấn đề hay yêu cầu trong
giáo dục cho trẻ ở gia đình như:
- Trước hết, người lớn phải gương mẫu, yêu thương, tôn trọng, đối xử công
bằng và đảm bảo an toàn cho nhau và cho các em.
- Luôn khuyến khích các em nói lên quan điểm, cảm giác, những lựa chọn
của mình. Cần giúp các em hiểu rằng nên có thông số để theo dõi, định hướng
phấn đấu và lựa chọn.

- Cố gắng không chỉ trích kể cả những yếu điểm, giúp các em phát triển sở
thích, ý nghĩ của mình và đảm bảo rằng người lớn có thể cung cấp thêm phương
tiện để các em thực hiện sở thích, ý nghĩ đó.
- Tạo điều kiện tốt nhất cho các em học tâp, vui chơi.
- Dạy trẻ lễ nghi, văn hóa hay trong ăn uống như: sử dụng, làm quen với
các đồ dùng, vật dụng khác nhau (bộ đồ bếp, bộ đồ ăn, uống...). Sạch sẽ, gọn
gàng, sắp đặt ngăn nắp bộ đồ dùng, vật dụng. Ăn uống từ tốn, tạo không khí cởi
mở, thoải mái, đầm ấm, những cuộc trao đổi nhẹ nhàng, dễ chịu,…
Giáo dục các em biết cách chào hỏi, xin phép, cảm ơn, xin lỗi, yêu cầu…
Biết cảm thông, chia sẻ buồn vui, phân công công việc, lắng nghe ý kiến, tranh
luận, chấp nhận đúng sai, thống nhất hay thực hiện theo ý kiến đã thống nhất,…
Có rất nhiều kĩ năng của trẻ rất dễ dàng được giáo dục trong gia đình nếu
các bậc phụ huynh thật sự quan tâm và chú trọng.
4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm
Trải qua một năm học miệt mài với công việc giảng dạy và chú trọng giáo
dục kĩ năng sống, kết quả đánh giá năng lực của học sinh lớp tôi đã chuyển biến
rõ nét. Vốn sống của các em phong phú hẳn lên. Các em nắm bắt được giá trị
sống, năng động, mạnh dạn, tự tin, sáng tạo, chắc chắn, có thể kiểm soát được
bản thân và tôi hiểu đó chính là năng lực, là nhân cách con người mới, con
người của một đất nước công nghiệp hóa - hiện đại hóa. Các kĩ năng các em có
sự tiến bộ rõ rệt:
15


- Năng lực tự phục vụ, tự quản: Các em có ý thức hơn, tự giác tham gia và
chấp hành nhiệm vụ, thực hiện tốt nội quy và có ý thức trong giữ gìn sách vở đồ
dùng học tập, ...
- Năng lực giao tiếp, hợp tác: Các em biết hợp tác cùng làm hoàn thành
nhiệm cụ được giao, nói năng rõ ràng, tự tin, mạnh dạn bầy tỏ trước đám đông,
biết lắng nghe tích cực, ...

- Năng lực tự học và giải quyết vấn đề: Có kĩ năng ra quyết định, quản lí
được thời gian, tự hoàn thành các nhiệm vụ học tập, đặt được mục tiêu phấn đấu
cho bản thân và biết phấn đấu vì mục tiêu, ...
Tiếp cận điểm mới cơ bản trong đánh giá xếp loại học sinh Tiểu học theo
Thông tư số 30/2014/TT-BGDĐT, và Thông tư Số: 22/2016/TT-BGDĐT về sửa
đổi bổ sung một số điều của quy định đánh giá học sinh Tiểu học ban hành kèm
theo Thông tư số : 30/2014/TT-BGDĐ ngày 28 tháng 8 năm 2014 của Bộ Giáo
dục và Đào tạo. Bản thân đã mạnh dạn áp dụng các biện pháp giáo dục và thu
được kết quả rất đáng mừng. Năm học 2016-2017 tôi hoàn toàn tự tin với kết
quả đánh giá về năng lực và phẩm chất học sinh trong kì giữa kì 2 năm học
2016-2017 của trường như sau:

Năng lực
Tự phục vụ, tự quản
Giao tiếp, hợp tác
Tự học và giải quyết vấn đề
Phẩm chất
Chăm học, chăm làm. Tích
cực tham gia các hoạt động
giáo dục.
Tự tin, tự trọng, tự chịu
trách nhiệm
Trung thực, kĩ luật, đoàn
kết.
Yêu gia đình, bạn bè và
những người khác ; yêu
trường lớp, quê hương đất
nước.

Tổng

Tốt
Đạt
số học
sinh
SL
%
SL
%
425
245 57,6 168 39,6
425
225 53 185 43,5
425
237 55,7 174 41

Cần cố
gắng
SL
%
12
2,8
15
3,5
14
3,3
Cần cố
gắng
SL
%

Tổng
số học
sinh

SL

%

SL

%

425

245

57,6

168

39,6

12

2,8

425

225

53

185

43,5

15

3,5

425

237

55,7

174

41

14

3,3

425

375

88,2

50

11,76

0

0

Tốt

Đạt

Kĩ năng sống đã nâng cao kết quả giáo dục phẩm chất và năng lực học sinh
của trường Tiểu học Anh Sơn trong kì đánh giá giữa kì 2 đã được nâng lên rõ rệt
cũng từ việc chú trọng rèn kĩ năng sống, cụ thể như sau:
16


Năng lực:
Tổng số học sinh
425

Tốt
SL
239

Đạt
%
56,2

SL
173

%
40,7

Cần cố gắng
SL
%
13
3,1

Phẩm chất
Tổng số học sinh
425

Tốt
SL
245

Đạt
%
57,6

SL
168

%
39,6

Cần cố gắng
SL
%
12
2,8

17


III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
1. Kết luận
Rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh là một việc làm hết sức cần thiết. Trẻ
không chỉ biết học giỏi về kiến thức mà còn phải được tôi luyện những kĩ năng
sống. Giáo dục kĩ năng sống ngay từ lớp nhỏ sẽ rút ngắn thời gian để trang bị
cho các em vốn kiến thức, kĩ năng, giá trị sống. Như vậy, vai trò của giáo viên
Tiểu học trong luyện kĩ năng sống cho học sinh là vô cùng quan trọng. Theo tôi,
để làm tốt việc rèn kĩ năng sống cho học sinh, mỗi thầy cô giáo cần phải:
- Xác định rõ tầm quan trọng của việc rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh.
- Nắm vững các biên pháp tối ưu trong thực hành giáo dục kĩ năng.
- Tập trung đầu tư sọan giảng, lồng ghép kĩ năng sống vào các môn học.
- Trong từng giờ học, ngoài việc đảm bảo mục tiêu kiến thức kĩ năng của
bài giáo viên cần chú ý đến rèn kĩ năng sống cho học sinh.
- Luôn tạo mọi điều kiện để các em có thể bày tỏ, thể hiện mình và nhiệt
tình tham gia các buổi hoạt động ngoại khóa.
- Phải rèn cho mình tác phong sinh hoạt chuẩn mực, hết lòng thương yêu,
gần gũi với học sinh, kiên trì, nhiệt tình, có tâm huyết với nghề.
- Tích cực đổi mới phương pháp và hình thức tổ chức dạy học.
- Gắn kết đầy đủ các yếu tố gây tác động hay ảnh để giáo dục học sinh.
- Bên cạnh kiến thức về chuyên môn nghiệp vụ, người giáo viên phải có
vốn kiến thức tâm lý học, hiểu được tâm sinh lý của trẻ. Ngoài chức năng của

người làm công tác giảng dạy và giáo dục, cần tạo được mối quan hệ gần gũi,
thân thiện để trẻ có thể xem thầy, cô như một người bạn để chia sẻ mỗi khi cần.
Sống, học tập, lao động là những vấn đề thiết yếu mà bản thân luôn cố gắng
để ươm mầm cho thế hệ trẻ bởi “Trẻ em là hạnh phúc của gia đình, là tương lai
của đất nước, là lớp người kế tục sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, là
nhân tố để cây đời mãi mãi xanh tươi”. Chăm sóc, giáo dục và bồi dưỡng trẻ em
trở thành công dân tốt của đất nước là một công việc vô cùng quan trọng mà mỗi
giáo viên chúng ta phải hướng tới.
“Một số biện pháp chỉ đạo nâng cao chất lượng giáo dục kĩ năng sống cho
học sinh tại trường Tiểu học Anh Sơn”. Với hiệu quả nhận được từ áp dụng và
tuân thủ các biện pháp giáo dục kĩ năng tôi tin chắc chất lượng kĩ năng sống của
thế hệ trẻ kế tiếp sẽ đáp ứng được mục tiêu giáo dục của nước nhà.
2. Kiến nghị.
Đối với nhà trường: Tổ chức nhiều hoạt động phong phú để học sinh được
trải nghiệm thực tế, tổ chức các lớp tập huấn cho học sinh về kĩ năng ứng phó
với hiểm họa, thiên nhiên và các tệ nạn trong xã hội.
18


Đối với giáo viên, cần hiểu rõ tầm quan trọng trong công tác trồng người.
Phải luôn cố gắng trau dồi kiến thức, chuyên môn nghiệp vụ, học hỏi từ đồng
nghiệp cũng như đúc kết kinh nghiệm giảng dạy của bản thân để nâng cao hiệu
quả trong giảng dạy và giáo dục. Phải biết tôn trọng và kiên nhẫn, nhất là tạo cơ
hội cho các em được nói, được diễn đạt, được bày tỏ thoải mái ở mọi nơi mọi
lúc để các em có cơ hội phát triển một cách toàn diện.
Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh được xem là yêu cầu, nhiệm vụ của đội
ngũ giáo viên. Tuy nhiên, việc giáo dục kĩ năng sống vẫn còn thiếu những biện
pháp cụ thể, một nội dung tách biệt vì vậy nhà trường, phòng giáo dục, thậm chí
là các cấp cao hơn cần có kế hoạch cụ thể hơn nữa về vấn đề này.
Đối với phụ huynh cần hiểu rõ tầm quan trọng của việc rèn luyện kĩ năng

sống cho con em, tạo một chỗ dựa vững chắc để trẻ chia sẻ, bày tỏ, luôn phối kết
hợp với nhà trường trong việc giáo dục và rèn luyện cho các em, theo dõi mọi
biểu hiện của trẻ để có sự giáo dục cho phù hợp.
Qua tìm hiểu, nghiên cứu và vận dụng, bản thân đã mạnh dạn đúc rút kinh
nghiệm thực tế giảng dạy và giáo dục của mình dưới hình thức sáng kiến kinh
nghiệm. Quá trình nghiên cứu sáng kiến kinh nghiệm sẽ không tránh khỏi những
hạn chế, thiếu sót. Kính mong được sự góp ý, xây dựng và bổ sung để sáng kiến
của tôi được hoàn thiện và có tính thuyết phục hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ Thanh Hoá, ngày 10 tháng 4 năm 2017

Tôi xin cam đoan đây là SKKN của
mình viết, không sao chép nội dung
của người khác.
NGƯỜI THỰC HIỆN

Lường Thị Hiên

19


PHỤ LỤC
HÌNH ẢNH VỀ GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH Ở
TRƯỜNG TIỂU HỌC ANH SƠN, HUYỆN TĨNH GIA

Ảnh 1: Trang trí lớp học thân thiện

Ảnh 2: Tổ chức các nhóm học tập, tổ tự quản, đôi bạn cùng tiến.

Ảnh 3: Tổ chức hoạt động các câu lạc bộ

Ảnh 4: Tổ chức các hoạt động nhân đạo từ thiện


Ảnh 5: Tổ chức các trò chơi dân gian

Ảnh 6: Tổ chức cho học sinh tìm hiểu và chăm sóc các Di tích lịch sử

Ảnh 7: Tổ chức các hoạt động dạy học phong phú, gây hứng thú học tập cho HS
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Điều lệ trường Tiểu học ban hành theo Thông tư 41/2010/TT-BGDĐT
ngày 30/12/2010.
2. Luật Giáo dục ngày 14/6/2005; Luật sửa đổi, bổ sung Luật Giáo dục ngày
25/11/2009.
3. Thông tư số 30/2014/TT-BGD ĐT ngày 28/8/2014 của Bộ GD&ĐT
4. Thông tư số 22/2016/TT-BGD ĐT ngày 22/9/2016 của Bộ GD&ĐT
5. Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh tiểu học thông qua các môn học (Tài
liệu BDTX –Modun TH39; Tác giả Lưu Thu Thủy)
6. Giáo dục kĩ năng sống trong các môn học ở tiểu học, tài liệu dành cho
giáo viên lớp 1, 2, 3, 4, 5, NXB Giáo dục Việt Nam, 2010


7. Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh tiểu học thông qua các hoạt động
giáo dục (Tài liệu BDTX –Modun TH41; Tác giả Trần Thị Tố Oanh)

DANH MỤC
CÁC ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG
ĐÁNH GIÁ XẾP LOẠI CẤP PHÒNG GD&ĐT, CẤP SỞ GD&ĐT VÀ CÁC
CẤP CAO HƠN XẾP LOẠI TỪ C TRỞ LÊN
Họ và tên tác giả: Lường Thị Hiên

Chức vụ và đơn vị công tác: Hiệu trưởng Trường Tiểu học Anh Sơn
TT

Tên đề tài SKKN

Cấp đánh
giá xếp loại
(Phòng, Sở,
Tỉnh...)

Kết quả
đánh giá
xếp loại
(A, B,

Năm học
đánh giá
xếp loại


hoặc C)
1.

2.

3.

4.

Một số biện pháp chỉ đạo nâng

cao chất lượng bồi dưỡng học
sinh giỏi ở Trường Tiểu học
Anh Sơn
Một số biện pháp chỉ đạo nâng
cao chất lượng đội ngũ giáo
viên tại Trường Tiểu học Anh
Sơn
Một số biện pháp chỉ giáo dục
học sinh cá biệt tại Trường Tiểu
học Anh Sơn
Một số biện pháp chỉ đạo đổi
mới phương pháp quản lí –
Nâng cao chất lượng giáo dục
tại Trường Tiểu học Anh Sơn

Phòng
GD&ĐT

C

2010

Phòng
GD&ĐT

B

2011

Phòng

GD&ĐT

B

2012

Phòng
GD&ĐT

B

2015