Tiết 19: Từ nhiều nghĩa và hiện tượng chuyển nghĩa của từ

Tiết 19 : TỪ NHIỀU NGHĨA VÀ HIỆN TƯNG CHUYỂN
NGHĨA CỦA TỪ
I, Mục tiêu cần đạt : Giúp HS :
- Nắm được từ nhiều nghóa.
- Hiện tượng chuyển nghóa của từ .
- Phân biệt nghóa gốc và nghóa chuyển của từ .
II, Chuẩn bò :
1, Giáo viên : Đọc văn bản, tài liệu, giáo án.
2, Học sinh : Học bài cũ, soạn bài mới.
III, Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy & học :
1, n đònh lớp :
2, Bài cũ : - Thế nào là nghóa của từ ?
- Nêu một số giải thích nghóa của từ ?
3, Bài mới :
?
?
?
* Hoạt động 1: Tìm nghóa khác của từ “ chân
“ :
(1) Bộ phận dưới của cơ thể người hay động vật,
dùng để đi, đứng.
- Ví dụ : đau chân, nhắm mắt đưa chân.
(2) Bộ phận dưới cùng của một số đồ vật, có tác
dụng đỡ cho các bộ phận khác.
- Ví dụ : Chân giường, chân bàn, chân kiềng.
(3) Bộ phận dưới cùng của mộy số đồ vật, tiếp
giáp & bám chặt vào mặt nền.
- Ví dụ : Chân tường, chân núi, chân đê...
Vậy thông thường từ bao gồm mấy nghóa ?
- HS : - Một nghóa.
- Nhiều nghóa.

* Hoạt động 2 : Tìm & xét một số ví dụ sau .
a. Cô Mắt thì ngày cũng như đêm lúc nào
cũng lờ đờ, thấy hai mi nặng tróu như bồ ngủ mà
ngủ không được.
b. Những quả na đã bắt đầu mở mắt.
c. Cây tre trăm mắt.
=> Điểm chung giữa các nghóa là: Chỗ lồi, lõm
hình tròn hoặc hình thoi.
+ Cho HS tìm thêm ví dụ.
* Hoạt động 3 : Tìm một số từ chỉ có một
nghóa .
- Ví dụ : Bút, toán học ...
* Hoạt động 4 : GV hướng dẫn HS tìm hiểu
hiện tượng chuyển nghã của từ .
+ GV lưu ý cho HS : Hiện tưộng có nhiều
nghóa trong từ chính là kết quả của hiện tượng
chuyển nghóa.
Trong một câu cụ thể, một từ thường được dùng
mấy nghóa ?
- HS : Trả lời.
- Trong câu từ chỉ có một nghóa nhất đònh .
Trong bài thơ “ Những cái chân “ từ “ Chân “
được dùng với mhững nghóa nào ?
- HS trả lời :
- Có thể hiểu d0ồng tời cả nghóa gốc &
nghóa chuyển.
* Hoạt động 5 : GV hướng dẫn luyện tập :
1, Hãy tìm 3 từ chỉ bộ phận cơ thể người và kể ra
một số ví dụ về sự chuyển nghóa của chúng ?
I, Từ nhiều nghóa :

Từ có thể có một
nghóa hoặc nhiều nghóa.
II, Hiện tượng chuyển
nghóa của từ :
- Chuyển nghóa là
hiện tượng thay đổi
nghóa của từ, tạo ra
những từ nhiều nghã.
- Nghóa gốc : Là
nghóa xuất hiện từ đầu.
- Nghóa chuyển : Là
nghóa được hình thành
trên cơ sở của ngjóa gốc.
III, Luyện tập :
III, Luyện tập :