Kinh nghiệm tổ chức hoạt động ngoại khóa văn học văn bản “mùa xuân nho nhỏ

PHÒNG GIÁOPhần
DỤC1:VÀ
MởĐÀO
đầu TẠO YÊN ĐỊNH

TRƯỜNG THCS YÊN TÂM

1,1.Lí do chọn đề tài:

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

KINH NGHIỆM TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG NGOẠI KHÓA
VĂN HỌC VĂN BẢN: “MÙA XUÂN NHO NHỎ” CỦA
NHÀ THƠ THANH HẢI

Người thực hiện: Nguyễn Thị Thúy
Chức vụ: Giáo viên Tổ KHXH
Đơn vị công tác: Trường THCS Yên Tâm
SKKN thuộc lĩnh vực môn: Ngữ Văn

YÊN ĐỊNH NĂM HỌC 2017

1


MỤC LỤC
NỘI DUNG
Phần 1. Mở đầu

TRANG
1- 3

1.1. Lý do chọn đề tài.

2

1.2. Mục đích nghiên cứu

4

1.3.Đối tượng nghiên cứu

4

1.4.Phương pháp nghiên cứu

5

Phần 2: Nội dung sỏng kiến

6- 20

2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm

6

2.2.Thực trạng của vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm

6-7

2.3. Giải phỏp và tổ chức thực hiện

7 -16

2.4. Hiệu quả của sỏng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục,

17 -19

với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường.
Phần 3. Kết luận, kiến nghị

19 -20

- Kết luận

20

- Kiến nghị
Sản Phẩm minh họa của học sinh

20

Tài liệu tham khảo
Danh mục các đề tài SKKN đó được Hội đồng cấp Phũng GD&ĐT.
Cấp sở GD&ĐT đánh giá từ loại C trở lên.

Phần 1: Mở đầu
a. Xuất phát từ mục tiêu giáo dục hiện nay:
Tổ chức hoạt động ngoại khóa và ngoại khóa văn học là “chìa khóa vàng” mở
cánh cửa giáo dục trong xu thế hội nhập quốc tế nhằm nâng cao chất lượng dạy và
học. Hoạt động ngoại khóa có khả năng góp phần đào tạo người học toàn diện về

2


mọi mặt: Trí, đức, thể, mĩ vừa có kiến thức lí luận vừa rèn kĩ năng vận dụng thực
hành. Hoạt động ngoại khóa là cầu nối giúp học sinh vận dụng kiên thức vào đời
sống, sinh hoạt gần gũi với tập thể, hình thành và phát triển quan hệ, kĩ năng giao
tiếp, ứng xử....bổ sung và nâng cao chất lượng của học chính khóa lên một bước.
Hoạt động ngoại khóa văn học có tác dụng lớn trong việc phát hiện và rèn luyện
năng khiếu, bồi dưỡng nhân tài văn học, nâng cao hứng thú học văn. Người học khi
tham gia ngoại khóa văn học là đang góp phần gìnn giữ, lưu trữ, phát triển những
vấn đề văn học lớn như:Văn học dân tộc,Văn học địa phương,Văn học dân gian…
Hoạt động này cũn chống lại sự xâm nhập từ bên ngoài nền văn hóa phi nghệ thuật,
thế lực đen tối không ngừng tấn công vào thanh thiếu niên. Về lâu dài, hoạt động
ngoại khóa văn học có nhiệm vụ hướng dẫn học sinh định hướng thị hiếu văn học,
rèn luyện óc thẫm mĩ, lối sống lành mạnh, năng động, sâu sắc…Vì vậy, hoạt động
ngoại khóa Văn học ngoài giờ lên lớp là rất cần thiết.
b. Xuất phát từ thực trạng dạy học văn trong nhà trường Phổ thông:
Hoạt động ngoại khóa mang lại nhiều lợi ích thiết thực nhưng có thể nói cho
đến nay nó vẫn chưa được quan tâm đầu tư, tổ chức đúng mức ở cả diện lí thuyết
lẫn thực hành phần nhiều nếu cú tổ chức vẫn nặng về hình thức, chưa thực sự mang
tính khoa học, hiệu quả.
Nhiệm vụ của người giáo viên văn là giúp học sinh khám phá, cảm thụ,
thưởng thức cái hay, cái đẹp của tác phẩm văn chương từ đó phát triển tâm hồn, trí
tuệ học sinh. Tuy nhiên, thực tế giảng dạy hiện nay trong các nhà trường khiến học
sinh xa dời môn văn một phần do cách dạy và học cũn mang tính hàn lâm nặng lí
thuyết, tách dời văn học với cuộc sống chưa mang lại hứng thú cho người học và
người dạy, chương trình học nặng nề, ý thức của phụ huynh, học sinh xem nhẹ các
môn khoa học xã hội – môn văn hiện nay. Để tạo hứng thú học văn cũng như kích
thích sự say mê tìm hiểu văn chương của người học ngoài việc bồi đắp kiến thức và
tâm hồn cho học sinh, chúng ta cần quan tâm sinh hoạt ngoại khóa, tạo không khí

3


mới lạ qua đó phát triển các năng lực nhận thức, sáng tạo độc đáo của cả người dạy,
người học.
c. Xuất phát từ lí do hiện tại:
Thực tại, Tôi chưa thấy có tài liệu nghiên cứu nào về tổ chức hoạt động ngoại
khóa văn học văn bản “Mùa xuân nho nhỏ” của Thanh Hải. Mặc dù, chúng ta đều
nhận thấy những thuận lợi tổ chức, thiết kế dạy học ngoại khóa cho học sinh tác
phẩm này.
Đây là một thi phẩm hay và đẹp đậm chất nhạc và họa. Nhạc sỹ Trần Hoàn
đó phổ nhạc thành công ca khúc cùng tên được nhiều thế hệ khán giả yêu thích là
khúc ca xuân của dân tộc ta mỗi dịp tết đến xuân về. Bài thơ cũng trở thành cảm
hứng cho các họa sỹ vẽ nên những tác phẩm về mùa xuân thiên nhiên và đất nước
ta. Với giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ kết hợp khả năng truyền đạt giảng
dạy của người giáo viên văn giỏi ... Chúng ta dễ dàng khai thác nối kết những kiến
thức liên quan từ tác phẩm với cuộc sống thiên nhiên và xã hội bằng hoạt động
ngoại khóa văn học. Đúng là:
“ Người Thầy trung bình chỉ biết nói
Người Thầy giỏi biết giải thích
Người Thầy xuất chúng biết minh họa.
Người Thầy vĩ đại biết truyền cảm hứng.”
(William A. Ward)
Hoạt động ngoại khóa văn bản thơ: “ Mùa xuân nho nhỏ” cũng là cách cụ thể
hóa phương pháp dạy học theo chủ để tích hợp với người giáo viên và vận dụng
kiến thức liên môn của học sinh...Một trong những yêu cầu đổi mới cần kíp về
phương pháp dạy học tích cực hiện nay.
Để tạo cảm hứng đam mê dạy văn và học văn, để văn chương gần gũi và
thiết thực dễ hiểu, dễ học, hấp dẫn và thú vị, khẳng định giá trị nhân văn của tác

phẩm được xem là kiệt tác của đời thơ Thanh Hải. Tôi quyết định lựa chọn đề tài:

4


“Kinh nghiệm tổ chức hoạt động ngoại khóa văn học văn bản: “Mùa Xuân nho
nhỏ” của của nhà thơ Thanh Hải.
1.2. Mục đích nghiên cứu:
- Khẳng định vấn đề hoạt động ngoại khóa văn học hiện nay là cần thiết trong
việc đổi mới dạy học theo hướng tích cực hóa hoạt động học của học sinh.
- Nghiên cứu cụ thể hoạt động này trong một văn bản thơ mà phạm vi chính
là Văn bản: “ Mùa xuân nho nhỏ” để chỉ ra việc tổ chức ngoại khóa thơ không khó,
có nhiều ưu điểm thuận lợi, khuyến khích người học vận dụng hiểu biết, năng khiếu
toàn diện, nâng cao hứng thú học văn, dạy văn.
- Giảm áp lực, tạo niềm vui, hứng thú
- Nâng cao thể lực, rèn luyện kỹ năng
- Cọ xát thực tế, mở rộng, tích lũy kiến thức đời sống, xó hội.
1.3. Đối tượng nghiên cứu:
- Nghiên cứu giải pháp tổ chức hoạt động ngoại khóa văn bản: “Mùa xuân
nho nhỏ”
- Áp dụng cho học sinh khối 9 trường THCS Yên tâm.
1.4. Phương pháp nghiên cứu:
Để nghiên cứu vấn đề đặt ra, trong qua trỡnh thực hiện, từ đó kết hợp vận
dụng linh hoạt phương pháp lí thuyết và thực hành, cụ thể là:
- Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lí thuyết: Tìm đọc các tài liệu liên
quan trên mạng Internets và sách báo, tiến hành tổng hợp ý kiến chung nhất để
trỡnh bày.
- Phương pháp phân tích, nêu cụ thể các giải pháp có minh họa chứng minh.
.- Điều tra khảo sát nắm bắt tình thực tế, thu thập thông tin, dùng phiếu điều
tra, phỏng vấn trực tiếp hứng thú hiệu quả với môn học, bài học trước và sau khi tổ

chức hoạt động ngoại khóa.
- Tiến hành dạy học thực nghiệm tại các lớp trực tiếp dạy.
.
5


Phần 2: Nội dung sáng kiến kinh nghiệm
2.1. Cơ sở lí luận của Sáng kiến kinh nghiệm
Khẳng định vai trò to lớn của hoạt động ngoại khóa nói chung, Điều 26 Điều
lệ Trường trung học (Quyết định số 07/2007/QĐ-BGD ĐT ngày 02/04/2007 của Bộ
trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo) nêu: “Nhà trường phối hợp với các tổ chức, cá
6


nhân tham gia giáo dục ngoài nhà trường thực hiện các hoạt động giáo dục ngoài
giờ lên lớp. Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp bao gồm các hoạt động ngoại
khóa về khoa học, văn học, nghệ thuật, thể dục thể thao, an toàn giao thông, phũng
chống tệ nạn xó hội, pháp luật nhằm phát triển toàn diện và bồi dưỡng năng khiếu
phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi học sinh” [22, 14] - Ngoại khóa là một
phần quan trọng, có mối quan hệ gắn bó khăng khít với chính khóa, bổ sung kiến
thức mà giờ chính khóa không đủ thời gian truyền tải.
Hoạt động ngoại khoá Văn học theo quan niệm đổi mới phương pháp dạy học
là một hình thức tự học tích ch cực, bổ ích và có hiệu quả nối liền bục giảng với
thực tiễn đời sống, phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo của người học, vừa là
hoạt động giáo dục vừa là hoạt động thẩm mỹ góp phần tạo ra lối sống văn hoá và
khả năng hưởng thụ văn hoá nghệ thuật cho học sinh. Hoạt động ngoại khoá Văn
học càng cần thiết và bổ ích khi được áp dụng vào quá trỡnh dạy học phần Văn bản
nhất là văn bản thơ.
2.2. Thực trạng của vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm.
Môn Văn trong nhà trường hiện nay cũn nhiều bất cập: chương trình nặng nề,

nặng kiến thức lí thuyết, xu hướng học các môn khoa học tự nhiên để phù hợp với
khả năng lập nghiệp của học sinh khiến ý thức người học và phụ huynh thờ ơ với
môn Văn.

Tiêu chí khảo sát
Hứng thú học văn

Trước khi ngoại khóa
- 25/74 HS = 33,7%
(Năm học 2014 - 2015);
- 28/74 HS = 40%
(Năm học2015 - 2016)

7


Kĩ năng:

- Phát âm nhỏ, thiếu tự tin, lúng túng,
diễn đạt kém.
- Thiếu tinh thần tập thể...
* Năm học 2014-2015:

Kết quả học làm bài thu hoạch viết kiến - Giỏi 2/70 = 3 %
thức liên quan đến tác phẩm: “Mùa - Khá 15/70HS = 22%
Xuân nho nhỏ”

- Trung bình
38/70HS = 54%
- Yếu 15/70 =21%

* Năm học 2015-2016
- Giỏi 3/74 = 4%
- Khỏ 18/74HS = 24%
- Trung bình: 35/74HS = 48 %
- Yếu 18/74 HS = 24%

2.3. Giải pháp và tổ chức thực hiện
Để có được một hoạt động ngoại khóa như mong muốn đặt ra cần có sự
chuẩn bị kĩ về dự kiến, cách thức tổ chức, giao nhiệm vụ cho học sinh, tiến trình tổ
chức hoạt động. Giáo viên cần xác định mục đích cụ thể về Kiến thức - kĩ năng
-phương pháp của buổi ngoại khóa, lấy đó làm căn cứ xuất phát, chi phối đến toàn
bộ quá trình thực hiện. Nếu chú ý đúng mức đến mặt này, giáo viên sẽ không bỏ sót
nội dung, không đi chệch hướng, không nhầm lẫn giữa mục đích và phương tiện,
giữa kiến thức chính yếu với thứ yếu.
Hình thức ngoại khóa phải phong phú, sinh động tránh đơn điệu, gò bó, căng
thẳng, phải làm sao lôi kéo được tất cả các học sinh trong lớp tham gia nhiệt tình
trong quỏ trình tìm kiếm ngữ liệu, khám phá tri thức, chủ động phát hiện vấn đề,
biết bảo vệ quan điểm đưa ra…

8


Căn cứ vào tình hình thực tế của bộ môn tại trường giảng dạy, căn cứ và mức
độ nhận thức của học sinh của khối lớp đảm nhiệm giảng dạy,tôi đề xuất hình thức
giải pháp tổ chức hoạt động giờ học ngoại khóa môn văn với chủ đề: “Kinh nghiệm
tổ chức hoạt động ngoại khóa văn bản: Mùa Xuân nho nhỏ của tác giả Thanh Hải”.
a) Giải pháp:
– Dự kiến thời gian:
+ Hai tuần cuối học kì II, sau khi đó học xong văn bản: Mùa Xuân nho nhỏ
– Hình thức tổ chức:

Gồm 5 phần, chia làm 2 đội, mỗi đội 10 em, giám khảo là các thầy cô trong
tổ bộ môn đặc biệt là giáo viên trực tiếp giảng dạy.
+ Phần 1: Chiếc nón kì diệu ( tái hiện kiến thức về tác phẩm ( Giá trị nội
dung và nghệ thuật)
+ Phần 2: Giải mã bí mật: trò chơi kiếm chủ đề dưới hình thức trả lời các câu
hỏi gợi mở (liên quan đến chủ đề đang bị ẩn giấu).
+ Phần 3: Cảm thụ thẩm mĩ văn chương, bình thơ.
+ Phần 4: vẽ Tranh ,viết (vẽ )sơ đồ tư duy.
+ Phần 5: Tập làm nghệ sĩ.
Cụ thể như sau:
– Chuẩn bị của HS:
+ Tớch lũy kiến thức bằng cách tìm đọc các bài bình về tác phẩm và tácc giả
(GV giới thiệu, hướng dẫn)
+ Ghi nhớ được những kiến thức đó học về các tác phẩm
+ Chuyển thể tác phẩm sang dạng âm nhạc và mĩ thuật tiến hành tập luyện.
+ Tập vẽ tranh theo trí tượng tượng của em về mùa xuân căn cứ vào khổ thơ
thứ nhất.
+ Chuẩn bị các điều kiện, phương tiện phục vụ cho buổi học ngoại khóa: máy
chiếu, tranh, nhạc, băng đĩa...
– Chuẩn bị của GV:
9


+ Dự định lớp thực hiện hoặc hai lớp dạy cùng khối để có kế hoạch tổ chức
cụ thể.
+ Báo cáo cấp cấp lãnh đạo; bàn bạc trao đổi, xin ý kiến đóng góp của tổ
chuyên môn để cùng góp ý trao đổi nội dung các câu hỏi và cùng đến dự để rút kinh
nghiệm.
+ Hướng dẫn HS cách thức tham gia hoạt động ngoại khóa; chia thành các
đội, chọn đội trưởng cho mỗi đội. Giao nhiệm vụ cụ thể cho từng đội (thời hạn hoàn

thành cụ thể), giới hạn phạm vi kiến thức, giới thiệu các kiến thức cần mở rộng.)
+ Soạn câu hỏi bám sát các tác phẩm đó học, khơi được kiến thức khái quát
và cụ thể về tác giả, tác phẩm.
+ Soạn phần mềm trình chiếu với ứng dụng linh hoạt, sinh động.
+ Duyệt và chỉnh sửa kịch bản duyệt phần tập làm nghệ sỹ của học sinh.
+ Dự kiến thời gian, địa điểm chính thức tổ chức hoạt động.
Trong mỗi phần, GV phải có hướng dẫn về hình thức tổ chức – thể lệ từng
phần, số điểm từng phần để học sinh nắm được.
b) Tiến trình tổ chức hoạt động ngoại khóa
GV giới thiệu các phần của hoạt động ngoại khóa và lần lượt hướng dẫn cách
thức hoạt động của mỗi phần.: “Tổ chức hoạt động ngoại khóa văn bản: “Mùa Xuân
nho nhỏ” của tác giả Thanh Hải
1.Mở đầu
GV dẫn chương trình:
1.1.Tuyên bố lí do và giới thiệu mục đích của chuyên đề hoạt động ngoại
khóa:
Ôn tập, tái hiện mở rộng kiến thức văn bản: “Mùa Xuân nho nhỏ” trên các cơ
sở nhận biết, thông hiểu, vận dụng và sáng tạo.
Cảm nhận được những cảm xúc trước mùa xuân thiên nhiên, mùa xuân đất
nước và khát vọng đẹp đẽ muốn dâng hiến cuộc đời, của tác giả. Từ đó yêu mến và
trân trọng những giá trị của các tác phẩm văn học.
10


– Qua đó giúp học sinh khám phá giá trị của tác phẩm văn chương, biết cảm
thụ cái hay, cái đẹp của tác phẩm nghệ thuật qua những gợi ý nhất định; giúp học
sinh hỡnh thành và phỏt triển kĩ năng sử dụng tốt ngôn ngữ khi nói và viết. Từ chỗ
sử dụng ngôn ngữ đúng chuẩn mực đến sử dụng hay, gợi cảm, giàu tính thuyết
phục.
1.2. Giới thiệu thành phần đối tượng tham gia, các đại biểu tới dự.

1.3. Dẫn dắt vấn đề:
Có một nhà thơ, trước lúc vĩnh viễn ra đi ông để lại cho đời những vần thơ
thật nhân hậu, thiết tha và thanh thản, không hề gợn một nét u buồn nào của một
cuộc đời sắp tắt. Khi cuộc đời mình đã bước vào cuối đông, nhà thơ vẫn nghĩ đến
một mùa xuân bất diệt, muôn thuở và nguyện dâng hiến cho đời. Đó là nhà thơ
Thanh Hải với bài thơ: Mùa Xuân nho nhỏ. Thi phẩm ấy đó trở thành khúc ca xuân
đẹp của dân tộc được nhiều thế hệ yêu thích. Cô trò ta cùng khám phá và thưởng
thức giá trị của bài thơ trong buổi ngoại khóa hôm nay.
Phần 1: Chiếc nón kì diệu:
Việc học lí thuyết liên tục tạo áp lực nặng nề, căng thẳng với HS trong các giờ
chính khóa nhất là khi các em phải ghi nhớ và nắm bắt hàng loạt các khái niệm,
thuật ngữ, đặc điểm, nhận định, các kiến thức về tác giả phần này sẽ giúp các em
có cái nhìn chung nhất, chủ điểm nhất về những ý chính cần khắc sâu, làm cơ sở để
tiếp nhận văn bản.
Luật chơi: Chiếc nón kì diệu:
GV nói rõ mục đích của phần này: nhằm tái hiện lại vốn kiến thức đã học về tác giả
tác phẩm với những vấn đề chung khái quát và cốt lõi nhất. Câu hỏi không khó
nhưng đòi hỏi HS phải nhạy bén và cónền tảng kiến thức chắc chắn mới có thể trả
lời được.
Phần chơi có tất cả 10 câu hỏi. Các đội lần lượt quay để chọn điểm. Nếu quay
vào ô phần thưởng sẽ được nhận một phần quà, nếu quay vào ô trống thưởng
11


nhường phần trả lời cho người khác. HS tham dự luôn có cảm giác mình được tham
gia trò chơi, nhất là khi hỡnh thức tổ chức, câu hỏi, quà tặng đều bất ngờ, lí thú.
Tổng số điểm đội nào cao hơn thỡ đội đó sẽ chiến thắng.

.
Giáo viên chuẩn bị trên n phần mềm powerpont, màn chiếu hiện lên câu hỏi,

các phương án trả lời. Các đội chơi chọn phương án. GV cho đáp án. Thời gian cho
mỗi câu hỏi và trả lời 1p. Minh họa như sau:
Ví dụ:
Câu 1: Bài thơ: “Mùa xuân nho nhỏ được sáng tác trong hoàn cảnh nào, năm
nào?
a. Khi tác giả đang tham gia trực tiếp chiến đấu ở chiến trường Miền Nam.
b. Khi nhà thơ đang ở khỏe mạnh.
c. Khi nhà thơ đang nằm trên giường bệnh và không bao lâu qua đời.
- Năm sáng tác: a.1969

b.1970

c.1978

d.1980

Câu 3: Bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ”có nội dung gỡ?
a.Lòng thiết tha yêu mến gắn bó với đất nước với cuộc đời.
b.Ước nguyện chân thành của nhà thơ được cống hiến cho đất nước.
c. Niềm xúc động sâu lắng của nhà thơ.
d. Gồm a và b

12


13


14

Phần 2:Ô chữ bí mật:
Đây là hình thức ngoại rất phổ biến. Ngoài việc chuẩn bị nội dung câu hỏi
thật phong phú, hấp dẫn vừa bao quát được chương trình ôn tập vừa mở rộng hiểu
biết liên quan đến tác phẩm, đưa nội dung lên chương trình Powerpoint, dùng công
nghệ tin học để điều khiển buổi ngoại khoá càng hấp dẫn, Các câu hỏi sẽ cùng
hướng về chủ đề (bức tranh) đang bị ẩn giấu. Mỗi câu trả lời đúng sẽ hé mở được
một phần của bí ẩn đó xâu chuỗi liên kết các câu trả lời sẽ tỡm ra được chủ đề bí ẩn.
Phần thi có 8 câu hỏi:
Câu 1: Thanh Hải là người con của quê hương nào? (Thừa Thiên Huế)
Câu 2: Thái độ của tác giả thể hiện qua động từ “hứng” là gì? ( Trân trọng)
Câu 3: Cảm xúc của nhà thơ qua khổ thơ thứ 4? (Ngây ngất)
Câu 4: Giọng điệu trong khổ thơ thứ ba ? (Náo nức)
Câu 5: Ước nguyện của nhà thơ được biểu hiện ra sao? (Khiêm tốn)
Cõu 6: Ước nguyện của tác giả ghi lại qua từ ngữ nào? (nho nhỏ)
Câu 7: Làn điệu dân ca được viết trong bài thơ là gì? (Nam ai nam bình)
Cõu 8:Vỡ sao bài thơ được tác giả Trần Hoàn phổ nhạc thành công được
nhiều thế hệ yêu thích? ( Giàu nhạc điệu)
ễ CHỮ BÍ MẬT

15


Phần 3: Cảm thụ thẩm mĩ văn chương, bỡnh thơ :
HS lựa chọn một khổ thơ đặc sắc mà bản thân thấy tâm đắc nhất trong tác
phẩm đó học. .
Yêu cầu mỗi đội thi cử đại diện trỡnh bày thời gian tối đa 5 -7 phút. Lời nói
rừ ràng truyền cảm, nội dung đầy đủ , sâu sắc khuyến khích sự sáng tạo trong cảm
nhận. Căn cứ vào thực tế , ban giám khảo cho điểm.( Phần thi mở nên không có đáp
án cụ thể). Giám khảo nhận xét, đánh giá cho điểm, đánh giá năng lực HS phần này

ngoài dựa vào lượng kiến thức của HS đánh giả cả năng lực nói, diễn đạt, dẫn dắt
của HS.
16


Phần 4: Thi vẽ tranh, vẽ ( viết )sơ đồ tư duy.
Phần thi này yêu cầu học sinh chuẩn bị trước ý tưởng ở nhà, lựa chọn hình ảnh
được miêu tả trong bài thơ như : bông hoa, cánh chim, giọt long lanh rơi … tạo nên
bức vẽ về thiên nhiên mùa xuân.
Vẽ và viết sơ đồ tư duy theo ý tưởng cách hiểu của các em ( yêu cầu bao quát
được nội dung, nghệ thuật chính của tác phẩm). Giám khảo nhận xét đánh giá và
cho điểm từng đội.
Phần 5: Tập làm nghệ sỹ:
Đây là phần thi năng khiếu, giáo viên khuyến khích các em tập luyện và tự tin thể
hiện. Mỗi đội chơi cử đại diện thực hiện phần thi này: yêu cầu chuyển văn bản thơ
thành tác phẩm âm nhạc: ngâm thơ hoặc hỏt Bài hát “Mùa xuân nho nhỏ” được
nhạc sĩ Trần Hoàn phổ nhạc.
Giáo khảo quan sát, lắng nghe đánh giá và cho điểm.
Kết thúc các trò chơi trong buổi hoạt động ngoại khóa, Giáo viên mở video
lắng nghe phần thể hiện ngâm thơ của nghệ sỹ Hồng Ngát và ca sỹ Thanh Thúy hát
bài hát được nhạc sỹ Trần hoàn phổ nhạc, có thể giói thiệu một vài hỡnh ảnh chõn
dung Thanh Hải và cảnh sắc thiên nhiên Xứ Huế….
Kết thúc
GV chúc mừng HS đó hoàn thành các phần thi.
Nhấn mạnh, khẳng định lần nữa sự thú vị của buổi hoạt động ngoại khóa
cũng như những lợi ích của nó đối với việc dạy và học môn Ngữ văn..Nhận xét, rút
kinh nghiệm, những mục tiêu đó đạt được và những tồn tại cần khắc phục.
Tuyên bố kết thúc buổi ngoại khóa. Cám ơn đại biểu đó đến dự.
2.4 Kết luận
- Hiệu quả xã hội của sỏng kiến kinh nghiệm:

17


Khi hoạt động ngoại khóa văn học văn bản: “Mùa Xuân nho nhỏ” được áp
dụng vào thực tế giảng dạy môn Ngữ văn đem lại hiệu quả giáo dục rất lớn. Cụ thể
là:
* Đối với học sinh:
– Được bồi dưỡng kiến thức sâu rộng về mọi lĩnh vực xó hội nhất là kiến
thức văn học, có ý thức tự học, tự bồi dưỡng kiến thức để phát triển tâm hồn, nhân
cách, trí tuệ.
- Được rèn luyện kĩ năng sống từ những bài học thiết thực trong các văn bản:
ước nguyện cống hiến, tình yêu quê hương đất nước, kĩ năng giao tiếp ứng xử. HS
nhớ kiến thức dễ dàng hơn, có hứng thú nhiều hơn với môn Ngữ văn; các em tự
khám phá và thể hiện được tài năng của mỡnh đối với các tác phẩm văn chương;
Học Sinh có cơ hội nâng cao tính sáng tạo, sự tự tin cũng như kĩ năng giải quyết
vấn đề và nuôi dưỡng tâm hồn lành mạnh, khỏe khoắn.
*Đối với bản thân giáo viên và đồng nghiệp trong trường:
Tích cực, thường xuyên tự học, tự bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn
nghiệp vụ. Ngày càng có thêm nhiều giáo viên giỏi, nhiệt tình, đủ khả năng đáp ứng
yêu cầu của nền giáo dục hiện đại, tiên tiến.
Hiểu rõ hơn học sinh của mình, phát hiện được khả năng của các em, từ đó điều
chỉnh phương pháp dạy trên lớp cho phù hợp, khơi dậy, bồi dưỡng những tiềm năng
văn học. Mặt khác, GV cũng có cơ hội bồi dưỡng thêm vốn sống, vốn hiểu biết từ
thực tế để giờ dạy chính khóa không nghèo nàn, thiếu cơ sở thực tiễn.
Hoạt động ngoại khóa, ngoại khóa văn học văn bản “ Mựa Xuân nho nhỏ”
đem lại những ảnh hưởng tích cực trong nhà trường. Đa số các em đều thích thú,
hào hứng . Sau đây là kết quả khảo sát phản ứng của HS sau khi tham gia hoạt động
ngoại khóa môn Ngữ văn theo thống kê phiếu thăm dũ:
Tiêu chía khảo sát

Trước khi ngoại khóa

Sau khi ngoại khúa
18


Hứng thú học văn

Kĩ năng:

- 25/74 HS = 33,7%

- 57/70 HS = 81%

(Năm học 2014 - 2015);

(Năm học 2014 - 2015);

- 28/74 HS = 40%

- 65 /74 HS = 87,8%

(Năm học2015 - 2016

(Năm học 2015 - 2016);

- Phát âm nhỏ, thiếu tự tin, - Phát âm to rõ, tự tin,
lúng túng, diễn đạt kém.

khăc phục lỗi chính tả khi

- Thiếu tinh thần tập thể...

nói viết tự tin.
- Tinh thần đoàn kết, tập

* Năm học 2014-2015:

thể cao...
*Năm học 2014-2015:

Kết quả học làm bài thu - Giỏi 2/70 = 3 %

Giỏi 11/70 HS = 15,7%

hoạch viết kiến thức liên - Khỏ 15/70HS = 22%

Khỏ 30/70HS = 42,8%

quan đến tác phẩm: “Mùa - Trung bình:

Trung bình:

Xuân nho nhỏ”

35.7%

38/70HS = 54%

25/70HS =

- Yếu 15/70 =21%

Yếu 4/70 =5,8%

*Năm học 2015-2016

*Năm học 2015-2016

- Giỏi 3/74 = 4%

- Giỏi 13/74 = 17,5%

- Khỏ 18/74HS = 24%

- Khỏ 32/74HS = 43,2%

-Trung bình:

- Trung bình:

35/74HS = 48 %

25/70HS = 33.7%

Yếu 18/74 = 24%

- Yếu 4/74 =5,4%

Kết quả của việc áp dụng sáng kiến trên được biểu hiện bằng những con số thống kê
cụ thể cho thấy hiệu quả chất lượng là khả quan.

19


3: Kết luận, Kiến nghị:
- Kết luận:
Tóm lại: Hoạt động ngoại khoá có thể được coi như một trong các hỡnh thức
để đánh giá học sinh theo quan điểm phát triển toàn diện và càng có ý nghĩa hơn
nếu các hoạt động ngoại khoá có tác động trở lại, giúp học sinh có thêm hứng thú,
niềm vui trong học tập môn Ngữ văn và rèn luyện đạo đức. Với những lý do trên,
hoạt động ngoại khoá nên được tổ chức gắn liền với quá trỡnh học tập chớnh khúa
để HS tham gia với niềm say mê, tự nguyện, quan trọng nhất là thay đổi được cách
tiếp nhận và thái độ học đối với bộ môn.
20


Tổ chức hoạt động ngoại khóa văn bản: Mùa Xuân nho nhỏ của Thanh hải là
sự cụ thể hóa các hỡnh thức ngoại khúa, đồng thời khắc sâu kiến thức cho học sinh
về một tác phẩm, mở rộng năng lực tư duy, liên hệ tích hợp liên môn kiến thức liên
quan về Lịch sử, Địa lí, Âm nhạc, Mĩ thuật, phát hiện tài năng phát huy khả năng
của học sinh đồng đều.
Với những kết quả khả quan đạt được từ giải pháp và cách thức tổ chức ngoại
khóa trên, tôi thiết nghĩ nếu sáng kiến của tôi được mở rộng với đồng nghiệp ngoài
nhà trường, phũng giỏo dục tiếp nhận thỡ hiệu quả dạy và học mụn văn cũng như
văn bản: “Mựa Xuõn nho nhỏ” sẽ phát huy cao hơn.
- Kiến nghị, đề xuất
Nhà trường có kế sách bố trí kinh phí hợp lí nhằm góp phần hỗ trợ, cổ vũ,
khuyến khích cho hoạt động ngoại khóa chuyên môn của các tổ chuyên môn. Coi

hoạt động ngoại khóa là mặt không thể thiếu, cùng với các giờ học chính khóa giúp
củng cố và bổ sung kiến thức, giáo dục năng khiếu, thể lực, giáo dục cách sống cho
HS.
Khi tổ chức cho cả một khối lớp, cần cú sự phối hợp giữa tổ chuyờn mụn tổ
chức với các thầy cô giáo chủ nhiệm lớp trong khối, với bộ máy Đoàn trường. Từ
đó có kế hoạch chương trỡnh, hoạt động cụ thể, giao các khâu phụ trách, đề ra các
quy định lề lối làm việc, điều kiện hoạt động và có sự phối hợp chặt chẽ giữa các tổ
chức, đoàn thể trong nhà trường.
Đề nghị Phòng giáo dục nên chăng tổ chức ngoại khóa điểm văn học cho các
nhà trường, giao lưu giữa các cụm và vùng để rút kinh nghiệm và nâng cao hiệu quả
Hoạt động ngoại khóa Văn học theo giai đoạn, chủ đề hay tác phẩm cụ thể…
Trên đây là một số giải phỏp về hỡnh thức tổ chức và hiệu quả hoạt động
ngoại khoá đối với bộ môn Ngữ văn cụ thể ngoại khóa văn bản: “ Mùa Xuân nho
nhỏ”của Thanh Hải phong phú về hỡnh thức tổ chức, nhưng đó là sự nỗ lực của cá
nhân, của tổ bộ môn và nhà trường, chúng tôi xin đề xuất trình bày trong phạm vi
sáng kiến kinh nghiệm. Rất mong những kiến đóng góp, rút kinh nghiệm để hình
21


thức hoạt động này thực sư góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy và học tập môn
Ngữ văn nói riêng và các bộ môn khác nói chung.

Xin chân thành cám ơn
Yên Tâm, Ngày 15 Tháng 0 3 năm 2017
XÁC NHẬN CỦA THỦ
TôiTRƯỞNG
xin cam đoan đây là SKKN của
ĐƠN VỊmỡnh viết, khụng sao chộp nội dung
của người khác.

Nguyễn Thị Thỳy

Minh họa: Đây là đoạn văn bình khổ thơ đầu của đội chơi 1 do học sinh Trần
Thị Nga ( năm học 2014-2015) trình bày.
Bức tranh mùa xuân thiên nhiên trong 6 câu thơ đầu được vẽ bằng vài nét
chấm phá nhưng rất đặc sắc. Từ “mọc” được đặt ở đầu câu - nghệ thuật đảo ngữ
nhằm nhấn mạnh, khắc hoạ sự khoẻ khoắn. “Mọc” tiềm ẩn một sức sống, sự vươn
lên, trỗi dậy. Giữa dũng sụng rộng lớn, không gian mênh mông chỉ có một bông hoa
thôi nhưng không hề gợi lên sự lẻ loi đơn chiếc. Trái lại, bông hoa ấy hiện lên lung
linh, sống động, tràn đầy sức (sống) xuân.Với gam màu hài hoà dịu nhẹ tươi tắn.
Màu xanh lam của nước sông, màu tím biếc của hoa, một màu tím giản dị,
thuỷ chung, mộng mơ và quyến rũ.Đó là màu sắc đặc trưng của xứ Huế. Bức tranh
22


đó rộn rã âm thanh của tiếng chim chiền chiện, loài chim của mựa xuân. các từ
“ơi”, “chi” hay “chi mà” mang chất giọng ngọt ngào đáng yêu của người xứ Huế
(thân thương, gần gũi), mang nhiều sắc thái cảm xúc như một lời trách yêu. Khung
cảnh mùa xuân có không gian cao rộng, màu sắc tươi thắm, âm thanh vang vọng một sắc xuân của xứ Huế - Một không gian bay bổng mà đằm thắm dịu dàng, tươi
tắn. Mùa xuân trong thơ Thanh Hải chẳng có mai vàng, đào thắm cũng chẳng có
muôn hoa khoe sắc màu rực rỡ, mùa xuân trong thơ Thanh Hải thật giản dị, đằm
thắm. Nhà thơ cảm thấy say sưa ngây ngất, xốn xang rạo rực trước cảnh đất trời vào
xuân:
“Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng”:
Giọt long lanh rơi dù hiểu là giọt sương, giọt nắng, giọt mùa xuân hay giọt hạnh
phúc, giọt âm thanh vẫn thể hiện cảm xúc ngây ngất say sưa của nhà thơ. Tiếng
chim chiền chiện hót vang trời nhưng không tan biến vào không trung, nó như
ngưng đọng lại thành từng giọt âm thanh, như những hạt lưu li trong vắt long lanh
chói ngời. Ở đây có sự chuyển đổi cảm giác: từ thính giác đến thị giác, xúc giác.

Những yếu tố huyền ảo trong bài thơ được thể hiện một sáng tạo, gợi cảm và tài
tình.“Tôi đưa tay tôi hứng” thể hiện sự trân trọng vẻ đẹp của thi nhân đối với vẻ đẹp
của thiên nhiên, thể hiện sự đồng cảm của thi nhân trước thiên nhiên và cuộc đời.
b. Đây là đoạn văn bình khổ thơ thư tư của đội chơi 2 do học sinh Nguyễn Thị
Hà (năm học 2014-2015)
Khổ thơ thứ tư, năm là hai khổ thơ bộc lộ rừ nhất chủ đề của bài thơ đó là ước
nguyện thiết tha muốn hoà đồng cùng mùa xuân đất nước, ước nguyện dâng hiến tài
sức cho đời. Và trước tiên, ước nguyện của nhà thơ là ước nguyện muốn hoà đồng
cùng thiên nhiên đất nước:
Ta làm con chim hút
Ta làm một cành hoa
23


Ta nhập vào hoa ca
Một nốt trầm xao xuyến.
Ở khố thơ này đó cú sự lặp lại cấu trúc cú pháp, bắt gặp những hình ảnh bông
hoa, con chim, những tín hiệu mùa xuân ở khổ thứ nhất. Trong muôn ngàn điều
ước, tác giả chỉ ước làm một tiếng chim trong muôn ngàn giọng hót để gọi xuân về,
một bông hoa trong muôn triệu đoá hoa để tô điểm cho mùa xuân. Những ước muốn
giản dị để thành những vật nhỏ bé nhưng chính những vật nhỏ bé này lại góp phần
quan trọng không thể thiếu để tạo nên mùa xuân, tạo nên sắc xuân. Bên cạnh đó, tác
giả muốn làm một nốt trầm trong bản hoà ca. Chỉ là một nốt trầm kớn đáo, khiêm
nhường, chứ không phải là một nốt thanh thánh thót, nổi trội. Lẫn vào trong bản hoà
ca, nhận ra những nốt trầm khiêm nhường đó đó tạo nờn cỏi hay của bản nhạc. Tác
giả muốn làm một riết trầm nhưng là nốt trầm xao xuyến, có sức ngân vang, một
nốt trầm có ích cho đời. Những ước muốn tưởng như giản dị ấy lại có một ý nghĩa
lớn lao đó là phải đóng góp những gỡ tươi đẹp nhất cho cuộc đời, cho đất nước, dù
đó là sự cống hiến khiêm nhường, giản dị. Điều đó không chỉ ước muốn của riêng
tác giả mà là của tất cả mọi người, tất cả chúng ta. Thông qua việc chuyển đổi đại từ

tôi sang ta, nguyện ước riêng đó trở thành nguyện ước chung. Sau ước nguyên hoà
đồng, tác giả đó đi tới khát vọng cống hiến bền bỉ của mình. Trong cảm hứng trữ
tình, nhõn vật trữ tĩnh bỗng biến thành mưa xuân nho nhỏ, một mựa xuõn khụng chỉ
mang ý nghĩa mà là một mùa xuân nhỏ, khối hữu hạn nhập vào mùa xuân n rộng
lớn của đất nước:
Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dự là khi tóc bạc.

24


Khổ thơ như là một lời nhắn nhủ, một lẽ sống. Sống là để cống hiến. Mùa
xuân nho nhỏ cũng là quan điểm đúng đắn về mối quan hệ giữaa cá nhân và tập
thể, giữa mỗi con người giữa cuộc đời chung của dân tộc. Thanh Hải đã chọn cho
mình một cách cống hiến riêng không phô trương, không ồn ào, cống hiên một cách
âm thầm lặng lẽ trong mọi hoàn cảnh, mọi lứa tuổi. Khổ thơ là một sự tổng kết,
chiêm nghiệm từ chính cuộc đời đó cố gắng không biết mệt mỏi từ tuổi hai mươi
căng tràn.sức sống đến khi phải nằm trên giường bệnh của nhà thơ. Là lời cho riêng
mình, đoạn thơ bỏ trống cách xưng hô nhưng điều đó lại như mỗ rộng tới mọi
người, lay động người đọc cùng chung ý nghĩ.

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.Sách giáo khoa và Sách giáo viên Ngữ văn 9;
2.Phan Trọng Luận: Phương pháp dạy học văn, Nxb Đại học quốc gia 1996.
3.Trần Đỡnh Sử: Trở về với văn bản văn học – Con đường đổi mới căn bản
phương pháp dạy học Văn. Báo Văn nghệsố 10/2009.
4. Đỗ Ngọc Thống: Dạy học Ngữ văn trong nhà trường Việt Nam – hiện
trạng, hướng phát triển và những vấn đề liên quan. Kỷ yếu Hội thảo khoa học

quốc gia về dạy học Ngữ văn ở trường phổ thông Việt Namdo Bộ Giáo dục và
Đào tạo tổ chức 2013.
5.Nguyễn Thế Truyền: Giới thiệu về trò chơi vui học môn Tiếng Việt THCS,
Tạp chí ngôn ngữ số 12 năm 2006
25