Vạt lí 10 CB

Ngày soạn:20/ 08/
Tiết:1 chươngI: ĐỘNG HỌC CHẤT ĐIỂM
Bài 1: CHUYỂN ĐỘNG CƠ
I / MỤC TIÊU:
- Kiến thức: - Trình bày được các khái niệm: chuyển động, quỹ đạo của chuyển dộng.
-Nêu được những ví dụ cụ thể về: chất điểm, vật làm mốc,mốc thời gian.
-Phân biêït được hệ tọa độ hệ quy chiếu.
-Phân biệt đượcø thời điểm với thời gian (khoảng thời gian)
- Kỹ năng :
-Trình bày được cách xác đònh vò trí của một chất điểm trên đường cong và trên một mặt phẳng.
- Giải được bài toán đổi mốc thời gian.
- Thái độ, tình cảm:
Cẩn thận, chính xác khi xác đònh toạ độ của vật và thời điểm khảo sát chuyển động của vật.
II .CHUẨN BỊ:
- Chuẩn bò của thầy: -Xem SGK Vật lí 8 để biết học sinh đã học những gì ở THCS.
-Chuẩn bò một số ví dụ thực tế về xác đònh vò trí của một điểm để học sinh thảo luận.
-Tìm một số tranh ảnh minh họa cho chuyển động tương đối, đồng hồ đo thời gian…
- Chuẩn bò của trò : -Cần có đủ SGK, sách bài tập.
III.TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
- Ổn đònh tổ chức: Kiểm tra sỉ số
- Kiểm tra bài cũ: ( không )
Hoạt động 1: n tập kiến thức về chuyển động cơ học.Nắm khái niệm: chuyển động cơ.
Thời
lượng
Hoạt động của HS Trợ giúp của giáo viên Kiến thức cơ bản
10phút -Nhắt lại kiến thức cũ về:
chuyển động cơ học , vật làm
mốc
-Ghi nhận khái niệm: chuyển
động cơ học.
-Các vật hằng ngày xung

quanh ta: ôtô, xe máy, con
người …làm thế nào để biết
một vật đang chuyển động?
-Em hãy nhắc lại thế nào là
chuyển động của một vật?
I-CHUYỂN ĐỘNG CƠ. CHẤT
ĐIỂM:
1.Chuyển động cơ:
Chuyển động cơ của một vật ( gọi
tắt là chuyển động ) là thay đổi vò
trí của vật đó so với các vật khác
theo thời gian.
Hoạt động 2: Ghi nhận các khái niệm: chất điểm, quỹ đạo.
Thời
lượng
Hoạt động của HS Trợ giúp của giáo viên Kiến thức cơ
bản
Ghi nhận khái niệm chất điểm.
- Xe đạp để trong phòng không
thể xem là chất điểm, nhưng khi
Mỗi vật đều có kích thước . Bởi vậy khi
vật chuyển động thì mọi điểm trên vật có
thể chuyển động khác nhau. Như vậy
việc xác đònh chính xác vò trí từng điểm
của vật khi chuyển động là rất phức tạp .
Để giải quyết vấn đề ta xem vật là một
chất điểm và khảo sát chuyên động ta
cần xét.
-Ví dụ : khi nào một xe đạp có thể coi là
2. Chất điểm:

Một vật được coi
là một chất điểm
nếu kích thước
của nó rất nhỏ so
với độ dài đường
đi (hoặc so với
những khoảng
cách mà ta đề
15phút
chuyển động trên quãng đường
dài có thể xem là chất điểm.
-Trả lời C1: Khi đó: +Đường kính
Trái Đất 0,0012Cm.
+Đường kính Mặt Trời 0,14Cm
Vậy có thể coi Trái Đất như một
chất điểm trong hệ Mặt Trời.
-Ghi nhận khái niệm quỹ đạo.
-Ví dụ về các dạng quỹ đạo trong
thực tế: +Viên phấn bay.Xe chạy
từ Hoài Ân đến Quy Nhơn.Quay
dây….
chất điểm, khi nào không?
-Yêu cầu trả lời C1.(SGK)
-Nêu và phân tích khái niệm: quỹ đạo.
-Em hãy lấy vi du về các chuyển động có
dạng quỹ đạo khác nhau trong thực tế?
cập đến). Chất
điểm có khối
lượng là khối
lượng của vật.

3. Qũy đạo:
Tập hợp tất cả
các vò trí của một
chất điểm
chuyển động tạo
ra một đường
nhất đònh. Đường
đó gọi là quỹ
đạo của chuyển
động.
Hoạt động 3: Tìm hiểu cách khảo sát một chuyển động.
Thời
lượng
Hoạt động của HS Trợ giúp của giáo viên Kiến thức cơ bản
15
phút
-Quan sát hình 1.1, em biết đang
cách Phủ Lý 49km.Vậy ta đã lấy
một cột cây số ở Phủ Lý là vật
làm mốc.
-Ghi nhận cách xác đònh vò trí
của vật.
TL C2:-Để xác đònh vò trí tàu
thủy chạy trên sông ta chọn một
vật trên bờ để làm mốc.Ví du
như cây mọc bên bờ sông.ï
TL C3: Lấy trục Ox dọc theo
AB, trục Oy dọc theo AD.Ta có
tọa độ: x =2,5m và y=2m.
y(m)

4


O x(m)
5
-Ghi nhận các khái niệm: mốc
thời gian, thời điểm và khoảng
-Em hãy chỉ ra vật làm
mốc trong hình 1.1?
-Nêu và phân tích cách
xác đònh vò trí của vật
trên quỹ đạo và trong
không gian bằng vật làm
mốc và hệ tọa độ.
C2: Em có thể lấy vật
nào làm mốc để xác đònh
vò trí một chiết tàu thủy
đang chạy trên sông?
C3: Hãy cho biết các tọa
độ của điểm M nằm
chính giữa một một bức
tường hình chữ nhật
ABCD có cạnh AB= 5m,
và cạnh AD = 4m (Hình
1.4SGK)?
-Lấy ví dụ phân biệt:
thời điểm và khoảng thời
II-CÁCH XÁC ĐỊNH VỊ TRÍ CỦA
VẬT TRONG KHÔNG GIAN:
1. Vật làm mốc và thước đo:

Để xác đònh vò trí của một vật ta cần
chọn một vật làm mốc, một hệ trục
tọa độ gắn với vật làm mốc đó để
xác đònh các tọa độ của vật. Trong
trường hợp đã biết rõ quỹ đạo thì chỉ
cần chọn một vật làm mốc và một
chiều dương trên quỹ đạo đó.
2.Hệ tọa độ:
Xác đònh vò trí của điểm A ta làm
như sau:
-Chọn chiều dương trên các trục Ox
và Oy;
-Chiếu vuông góc A xuống hai trục
tọa độ Ox và Oy, ta được điểm P và
Q.
Vò trí điểm A được xác đònh bởi hai
toạ độ là X = OP ; Y = OQ
III-CÁCH XÁC ĐỊNH THỜI GIAN
TRONG CHUYỂN ĐỘNG:l
1.Mốc thời gian và đồng hồ:
O
x
y
Q
P
A
Y
X
thời gian.
-Ví dụ: 7h sáng là xe đi từ Hoài

n đến Quy Nhơn là 9h.Vậy thời
điểm là 7h và 9h.Thời gian là 2h.
-Thời gian tàu chạy từ ga Hà Nội
đến Sài Gòn là 31h.
-Khi lấy mốc thời gian là thời
điểm vật bắt đầu chuyển động
gian?
-Em hãy tính xem đoàn
tàu chạy từ ga Hà Nội
đến Sài Gòn trong bao
lâu?
- Khi nào số chỉ thời
điểm trùng số đo khoảng
thời gian?
+Để xác đònh thời gian trong chuyển
động ta cần chọn một mốc thời gian
( hay gốc thời gian ) và dùng một
đồng hồ để đo thời gian.
IV- HỆ QUY CHIẾU:
Hệ quy chiếu bao gồm:
+Một vật làm mốc, hệ tọa độ gắn
với vật làm mốc.
+ Một mốc thời gian và một đồng
hồ.
Hoạt động 4: Giao nhiệm vụ về nhà.
Thời
lượng
Hoạt động của HS Trợ giúp của giáo viên Kiến thức cơ bản
5 phút -Xem câu hỏi và bài tập sau bài học.
-Ghi nhớ những chuẩn bò cho bài sau.

-Về nhà trả lời các câu hỏi
1,2,3,4 sgk và làm các bài tập
5,6,7,8,9 sgk.
-Về nhà đọc phần “Em có
biết? ” sau bài học.
-n lại các kiến thức toán về
tọa độ, hệ quy chiếu.
Xem SGK
PHIẾU HỌC TẬP
Câu 1: Trường hợp nào sau đây không thể coi vật chuyển động như một chất điểm?
a. Chiếc xe ô tô chạy từ Hà Nội đến Quảng Ninh.
b. Viên bi lăn trên mặt phẳng, nhẵn.
c. Quả đòa cầu quay quanh trục của nó.
d. Con chim én bay đi tránh rét.
Câu 2: Trong bảng giờ tàu sau, thời gian tàu chạy từ Huế đến Nha Trang là bao nhiêu?
Vinh Huế Đà Nẵng Quảng Ngãi Nha Trang
0h53’ 8h05’ 10h54’ 13h37’ 20h26’
A. 8h05’. B. 28h31’. C.20h26’. D.12h21’.
Câu 3: Hệ tọa độ cho phép ta xác đònh yếu tố nào trong bài toán cơ học?
A. Vò trí của vật.
B. Vò trí và thời điểm vật bắt đầu chuyển động.
C. Vò trí và thời điểm vật ở vò trí đó.
D. Vò trí và diễn biến của chuyển động.
Câu 4: Một hệ quy chiếu cần có tối thiểu những yếu tố nào?
A. Một vật làm mốc và một hệ tọa độ.
B. Một vật làm mốc và một mốc thời gian.
C. Một hệ tọa độ và một thước đo.
D. Một hệ tọa độ và một mốc thời gian.
Câu 5: Một chiếc xe khởi hành từ Hà Nội lúc 12h, lúc 16h xe đi đến Tuyên Quang. Thời điểm xe bắt đầu
đi và thời gian xe đi là:

A. 12h và 12h. B. 12h và 16h. C. 12h và 14h. D. 4h và 12h.