Hiệu quả thiết thực từ việc vận dụng kiến thức liên môn trong dạy học vật lí 9 tiết 22 an toàn và tiết kiệm điện

I: MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài.
Để đáp ứng yêu cầu của thời đại khoa học kỹ thuật phát triển như vũ bão hiện nay
tại Nghị quyết hội nghị lần thứ 2 của ban chấp hành Trung ương khóa VIII về những giải
pháp chủ yếu trong giáo dục và đào tạo đã chỉ rõ: “Đổi mới mạnh mẽ phương pháp giáo
dục – đào tạo, khắc phục lối truyền thụ một chiều, rèn luyện nếp tư duy sáng tạo của
người học. Từng bước áp dụng các phương pháp tiên tiến và phương tiện hiện đại vào
dạy học, đảm bảo điều kiện và thời gian tự học, tự nghiên cứu cho học sinh” Chính vì
vậy đòi hỏi từng bộ môn trong nhà trường THCS phải có cái nhìn nhận cải tiến phương
pháp dạy học sao cho phù hợp với từng đối tượng học sinh.
2. Mục đích nghiên cứu.
Dạy học theo chủ đề tích hợp là một trong những nguyên tắc
quan trọng trong dạy học nói chung và dạy học vật lý nói riêng, đây
được coi là một quan niệm dạy học hiện đại, nhằm phát huy tính tích
cực của học sinh, đồng thời nâng cao chất lượng giáo dục. Đây cũng
chính là chủ trương đổi mới của giáo dục việt nam trong giai đoạn hội
nhập giáo dục toàn cầu. Phương pháp dạy học tích hợp giúp người học
vật lý tiếp nhận kiến thức một cách lôgic, khoa học và liên tục theo
từng chủ đề, thấy được mối liên hệ hữu cơ giữa các môn học và thực
tiễn đời sống, có thể ứng dụng ngay vào thực tiến, khắc phục được tính
tản mạn rời rạc trong kiến thức, giúp người học có những kiến thức
tổng quan, mối liên hệ chặt chẽ của nhiều kiến thức khác nhau.
Cũng chính vì lẽ đó, thực hiện chủ trương tiếp tục đổi mới đồng bộ mục tiêu,
nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức dạy học, theo công văn số 4188/BGĐTGDTrH, Bộ GD & ĐT đã tổ chức cuộc thi Vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết các
tình huống thực tiễn và cuộc thi Dạy học theo chủ đề tích hợp, bản thân đã hưởng ứng và
tham gia cuộc thi với chủ đề Vận dụng kiên thức liên môn trong dạy học vật lý để dạy
bài “Sử dụng an toàn và tiết kiệm điện” (Vật lý 9- Tiết 22 - Bài 19) năm học 2014 - 2015
đã đạt giải nhất cấp huyện và giải ba cấp tỉnh. Từ đó đến nay tôi luôn áp dụng vào dạy
học và không ngừng đổi mới qua từng năm, từ thực tiễn giảng dạy và thông qua cuộc thi,
tôi đã đúc rút và cụ thể hóa thành sáng kiến kinh nghiệm muốn chia sẻ với đồng nghiệp,
và cũng mong muốn đóng góp một phần nhỏ bé của mình vào việc nâng cao chất lượng,

hiệu quả dạy học bằng việc đổi mới phương pháp dạy học. Đó là:
“Hiệu quả thiết thực từ việc vận dụng phương pháp liên môn trong dạy học Vật lý 9”
3. Đối tượng nghiên cứu.
Học sinh khối 9 trường THCS - Môn Vật lý 9
Tiết 22: “Sử dụng an toàn và tiết kiệm điện”
4. Phương pháp nghiên cứu.
- Đặt vấn đề, xây dựng cơ sở lý thuyết dựa trên các tài liệu tham khảo.
- Điều tra, khảo sát, phân tích tình hình thực tế, xử lý thông tin thực tế tại đơn vị nghiên
cứu.
- Phương pháp thống kê, xử lý số liệu.
- Tổng hợp sử dụng tích hợp liên môn.
5. Những điểm mới của SKKN.
1


- Sử dụng phương pháp dạy học đàm thoại gợi mở kết hợp tích hợp liên môn trong dạy
học vật lý.
- Sử dụng công nghệ thông tin vào mạng tìm kiếm nội dung có liên quan.
- Kết hợp giữa SGK của nhiều môn học, với tư liệu và hình ảnh thực tế, kết hợp sử dụng
clip vui phục vụ cho bài dạy, tạo không khí thoải mái, vui tươi cho HS.
- Sử dụng phương pháp tạo viễn cảnh tương lai tác động trực tiếp vào nhận thức của HS.

II: NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
1.CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ:
Phương pháp liên môn trong dạy học Vật lý là hình thức liên kết những kiến thức
của nhiều môn học, kiến thức thực tế với môn Vật lý, giúp học sinh tiếp thu kiến thức,
biết vận dụng kiến thức Vật lý vào cuộc sống và ngược lại, từ cuộc sống để giải quyết
các vấn đề liên quan đến Vật lý. Bởi môn vật lý là môn khoa học thực nghiệm, đòi hỏi
giáo viên phải sáng tạo, đặc biệt cần phải tổ chức dạy học sao cho học sinh hứng thú, say
mê, yêu thích môn học nói riêng và các môn học khác nói chung nhằm đạt được mục tiêu

giáo dục. Do đó dạy học bằng phương pháp liên môn là một chủ trương đúng đắn.

2. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU:
2.1.Về phía giáo viên.
Trong thực tế giảng dạy của nhiều năm qua, bài “Sử dụng an toàn và tiết kiệm điện
năng” là bài dạy tương đối phức hợp, đòi hỏi cả người dạy và người học phải biết vận
dụng, phát huy kiến thức của nhiều môn học. Tuy nhiên, do thời lượng của tiết học có
hạn, nên đa phần giáo viên chỉ chú trọng đến việc khai thác nội dung cơ bản kiến thức
môn học chính, mà ít quan tâm đến các kiến thức có liên quan; hoặc chỉ mang tính chất
nhắc lại, nhắc đến một cách hình thức, không tiến hành các phương pháp hỗ trợ để các
em hứng thú trong việc tiếp nhận kiến thức, hiểu biết sâu sắc kiến thức, kết hợp kiến thức
để có thể đạt được kết quả học tập tối ưu.
2.2. Về phía học sinh.
Đa phần các em học sinh còn rất bỡ ngỡ, chưa quen tiếp cận với hình thức dạy học
mới “Dạy học liên môn”, nhất là khi nội dung sách giáo khoa chưa cải tiến . Nhiều em
còn hạn chế về việc tiếp thu kiến thức của nhiều môn học, và nhất là cách tiếp nhận kiến
thức theo phương pháp cũ đã ăn sâu vào các em, do đó sẽ trở thành quá tải nếu giáo viên
không biết phối hợp một cách nhịp nhàng các phương pháp, hình thức tổ chức dạy học.
Đặc biệt quan trọng hơn là sau khi học xong nội dung bài học, các em không có kỹ
năng áp dụng vào thực tế để giải quyết các vấn đề có liên quan, phần đa học sinh chỉ chú
trọng học là để thi mà không chú trọng học để áp dụng.
Từ thực trạng trên, nghiên cứu bài học, tôi mạnh dạn thực hiện một số giải pháp
nhằm nâng cao hiệu quả dạy học bài “Sử dụng an toàn và tiết kiệm điện năng”.

3. GIẢI PHÁP VÀ TỔ CHỨC THỰC HIỆN:
3.1 Khảo sát, đánh giá tình hình.
a. Khảo sát.
2

Qua khảo sát học sinh tôi thấy hiện nay phần lớn (80%) HS không thích học môn
vật lý nói riêng và các môn học nói chung.
Việc học của học sinh phần lớn chỉ mang tính đối phó, phải học vì phải thi, nếu bỏ
thi học sinh gần như không học và thực tế chất lượng có phần đi xuống sau những năm
bỏ thi khối tiểu học. Việc học của HS không tự giác phụ thuộc khá nhiều vào sự đôn
đốc của thầy cô và gia đình.
b. Đánh giá tình hình.
Chính vì lẽ đó mà sau khi học xong phần lớn các em không ứng dụng vào thực tế
nhiều, nắm kiến thức không xâu. Đặc biệt là kiến thức liên quan tới lĩnh vực an toàn và
tiết kiệm điện.

3.2. Lập kế hoạch cho bài dạy:
Tiết 22:

“SỬ DỤNG AN TOÀN VÀ TIẾT KIỆM ĐIỆN”

I- MỤC TIÊU:
1. Kiến thức:
- HS biết được giới hạn nguy hiểm của dòng điện đối với cừ thể người. Hiểu được những
nguyên nhân gây ra tai nạn điện, sự nguy hiểm của dòng điện đối với cơ thể người. Biết
sử dụng đúng các loại cầu chì để tránh được hiện tượng đoản mạch. Có ý thức tuân thủ
thực hiện quy tắc đảm bảo an toàn khi sử dụng điện trong sản xuất và đời sống.
- Biết được thực trạng sử dụng điện hiện nay, tính toán được điện năng tiêu thụ trong gia
đình để có biện pháp tiết kiệm điện khi sử dụng. Sử dụng được các thiết bị điện đúng yêu
cầu kĩ thuật và đảm bảo an toàn.
- Có kiến thức về bảo vệ môi trường, giảm thiểu sự biến đổ khí hậu.
2. Kĩ năng:
- Nhận biết được nguyên nhân và hậu quả của việc sử dụng điện không an toàn và không
tiết kiệm, từ đó có ý thức trách nhiệm trong việc sử dụng an toàn và tiết kiệm điện.
- Có kỹ năng sử dụng an toàn điện trong khi học tập, trong đời sống và sản xuất.

- Có kỹ năng tính toán điện năng tiêu thụ từ đó có kỹ năng bố trí thiết bị điện hợp lý
trong gia đình.
3. Thái độ:
- Hứng thú trong học tập môn học.
- Có ý thức tiết kiệm điện và ý thức bảo vệ môi trường
- Giáo dục tính cẩn thận, chính xác, an toàn khi sử dụng điện.
- Nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, chống biến đổi khí hậu.
4. Các năng lực cần hướng tới:
- Năng lực chung.
+ Năng lực tìm hiểu, phát hiện và xử lý vấn đề.
+ Năng lực định hướng và tuyên truyền.
- Năng lực chuyên biệt.
+ Năng lực tư duy sáng tạo trong khoa học kỹ thuật.
+ Năng lực tư duy tính toán và thiết kế mạch điện dân dụng…
II- CHUẨN BỊ:
3


1. Giáo viên:
- Máy chiếu projector, loa.
- Tư liệu hình ảnh (hoặc video) về thực trạng sử dụng điện năng ở nước ta và một số
nước hiện nay.
- Hình ảnh về cơ sở hạ tầng mạng lưới điện hiện nay.
- Tư liệu, hình ảnh thống kê về sự cố cháy, nổ, tai nạn điện ở Việt Nam năm 2014.
- Một số thiết bị (hoặc hình ảnh thiết bị) điện tiết kiệm điện năng.
- Hệ thống câu hỏi và bài tập tình huống, thảo luận.
2. Học sinh:
- Tham khảo trước các tài liệu các môn học có liên quan đến bài học (theo hướng dẫn
trước của GV)
- Sách giáo khoa vật lý 9 bài “Sử dụng an toàn và tiết kiệm điện”

III- CÁC BƯỚC LÊN LỚP:
A. Ổn định tổ chức lớp: (1 phút)
B. Tổ chức dạy học:
I. Mở bài: (4 phút)
GV: Giới thiệu sơ qua về tình hình sử dụng điện năng ở nước ta.
GV: Trình chiếu các hình ảnh sau bằng máy chiếu:
a.Hình ảnh đường điện hạ tầng không đảm bảo an toàn gây chập điện cháy.

b. Hình ảnh sữa chữa và lắp mạnh điện gia đình không đảm bảo an toàn.

2. Tư liệu về các sự cố cháy nổ về điện gây thiệt hại lớn năm 2016.
Theo thống kê năm 2016, cả nước đã xảy ra 1.851 vụ cháy, trung bình 1 tháng cả
nước xảy ra 154 vụ. Đặc biệt trong những tháng cuối năm, liên tục những vụ cháy nổ gây
thiệt hại lớn xảy ra tại nhiều địa phương trên cả nước đặc biệt là tại các nhà xưởng, khu
4


chợ, quán karaoke… những vụ hỏa hoạn này luôn gây ra thiệt hại khá nặng về người và
của, tuy nhiên công tác phòng cháy chữa cháy hầu như chưa có tiến triển khả quan.
2.1 Quán bar Hà Nội cháy dữ dội, 13 người thiệt mạng.

Ngọn lửa bốc lên ngùn ngụt từ quán bar Luxury

Bar Luxury trơ khung, đổ nát sau đám cháy

2.2 Hai vụ cháy lớn thiệt hại 140 tỷ đồng

Khói lửa mịt mù trong đêm 18/10 tại KCN Quang Minh.

=> Tất cả các vụ cháy trên. Nguyên nhân hỏa hoạn được xác định là do chập

điện và sử dụng điện không đảm bảo quy tắc an toàn điện.
3. Lễ tổng kết công bố tình hình thiếu điện năm 2016 và hội nghị triển khai năm
2017

GV: Qua các thông tin trên vấn đề sử dụng an toàn và tiết kiệm điện theo em hiện nay có
cần thiết không?
HS: Thật sự cần thiết.
GV: Vậy làm thế nào để sử dụng điện an toàn và tiết kiệm bài học hôm nay sẽ giúp các
em hiểu và nắm được.
Bài mới:
Hoạt động của GV và HS
Kiến thức cần đạt
5


Hoạt động 1: Tìm hiểu và thực hiện các qui tắc an toàn khi sử dụng điện. (14 phút)
GV: Thực trạng hệ thống mạng lưới điện và việc
sử dụng điện ở nước ta đang ẩn chứa nhiều nguy
I. Quy tắc an toàn khi sử dụng
cơ mất an toàn. Những vụ cháy nổ xảy ra do chập điện.
điện trong thực tế để lại hậu quả rất nghiêm trọng.
=> Khi sử dụng điện và sữa chữa ta cần tuân theo
các quy tắc nào.
1. Quy tắc an toàn khi sử dụng
GV: Tổ chức cho học sinh hoạt động cá nhân tìm
điện.
hiểu thông tin – tìm hiểu quy tắc an toàn khi sử
- Chỉ làm thí nghiệm với nguồn
dụng điện (thông qua các câu hỏi C1 -> C4 - SGK) điện có hiệu điện thế dưới 40V.
? Mạch điện gia đình có hiệu điện thế 220V là vô

- Phải sử dụng các dây dẫn có vỏ
cùng nguy hiểm đối với cơ thể người, ta có được
bọc cách điện.
tự ý chạm vào mạng điện hoặc các TB khi chưa
- Mạch điện dân dụng có hiệu điện
biết cách sử dụng không?
thế 220V vô cùng nguy hiểm đối
HS: Không
với cơ thể người không được tự
GV: Tổ chức cho học sinh thảo luận nhóm làm C5- mình chạm vào mạng điện và các
> C6 (SGK) tìm hiểu thêm các quy tắc khác.
thiết bị điện nếu chưa biết rõ cách
GV chốt lại vấn đề.
sử dụng.
* Tích hợp kiến thức môn công nghệ 8
- Sử dụng cầu chì (atomat) phù hợp
- An toàn điện, dụng cụ bảo vệ an toàn điện và
để bảo vệ khi có hiện tựơng đoản
cách cứu người bị tai nạn điện.
mạch xảy ra.
Chú ý: Tuyệt đối không sử dụng và sữa chữa điện 2. Một số quy tắc an toàn khác khi
khi chưa hiểu biết về chúng – Quy tắc không chủ
sử dụng điện.
quan, liều lĩnh, không dấu dốt.
- Khi có người bị điện giật cần tìm
cách ngắt nguồn điện và gọi người
đến cứu.
- Khi sửa chữa cần ngắt nguồn điện
trước và đảm bảo cách điện giữa
người và nền nhà.

- Cần nối đất cho các thiết bị điện
Hình ảnh tại nạn điện.
có vỏ bằng kim loại.
- Khi nối dây mối nối phải đảm
bảo chắc, bền, dẫn điện tốt.

GV: Chiếu clip sử dụng an toàn điện cho HS xem.
*Tích hợp BVMT và ứng phó BĐKH
GV chiếu các hình ảnh sau lên máy chiếu.

6


- Sống gần các đường dây cao thế rất nguy hiểm, người sống gần các đường điện cao
thế thường bị suy giảm trí nhớ, bị nhiễm điện do hưởng ứng. Mặc dù ngày càng được
nâng cấp nhưng đôi lúc sự cố lưới điện vẫn xảy ra. Các sự cố có thể là: chập điện, rũ
điện, nổ sứ, đứt đường dây, cháy nổ trạm biến áp… Để lại những hậu quả nghiêm
trọng.
- Cần phải thực hiện các biện pháp đảm bảo an toàn khi sử dụng điện, nhất là với mạng
điện dân dụng, vỡ mạng điện này có hiệu điện thế 220V nên có thể gây nguy hiểm tới
tính mạng.
Biện pháp an toàn: Di dời các hộ dân sống gần các đường điện cao áp và tuân thủ các
quy tắc an toàn khi sử dụng điện.
Câu hỏi thảo luận nhóm: ? Tại sao trong các đồ dùng điện sản xuất liên doanh hoặc
sản xuất tại nước ngoài phích cắm lại có 3 cực? Làm thế có lợi gì?
HS thảo luận, trả lời
GV chốt lại nội dung
+ Chỉ ra dây nối dụng cụ điện với đất đó là chốt thứ 3 của phích cắm nối vào vỏ kim
loại của dụng cụ điện nơi có kí hiệu.
+ Trong trường hợp dây điện bị hở và tiếp xúc với vỏ kim loại của dụng cụ. Nhờ có dây

tiếp đất mà người sử dụng nếu chạm tay vào vỏ dụng cụ cũng không bị nguy hiểm vì
điện trở của người rất lớn so với dây nối đất. → dòng điện qua người rất nhỏ không gây
nguy hiểm.
GV: Ở Việt Nam hiện nay mạng lưới điện cơ sở đã xây dựng quá lâu nay đã lạc hậu
không đáp ứng được nhu cầu sử dụng điện hiện nay.
* sử dụng phân môn công dân giáo dục ý thức tinh thần trách nhiệm cao trong sử dụng
an toàn điện. Là bảo vệ cho chính mình và xã hội.
Hoạt động 2: Tìm hiểu ý nghĩa và biện pháp sử dụng tiết kiệm điện năng. (10 phút)
GV: Hiện nay nước ta điện năng đang
II. Sử dụng tiết kiệm điện năng
còn thiếu nhiều mạng lưới điện hạ tầng 1. Cần phải sử dụng tiết kiệm điện năng.
cơ sở chưa đáp ứng nhu cầu, việc sử
+ Giảm chi tiêu cho gia đình.
dụng tiết kiệm điện là cần thiết.
+ Các dụng cụ và thiết bị được sử dụng lâu
GV: Gọi 1 HS đọc thông báo mục 1 để bền hơn.
tìm hiểu một số lợi ích khi tiết kiệm
+ Giảm bớt các sự cố gây tổn hại chung cho
điện năng.
hệ thống cung cấp điện bị quá tải, đặc biệt
(HS đọc phần thông báo của mục 1)
trong những giờ cao điểm.
+ Sử dụng điện thích hợp dành phần điện năng
tiết kiệm được để xuất khẩu điện, góp phần
GV: Yêu cầu HS tìm thêm những lợi
tăng thu nhập cho đất nước.
ích khác của việc tiết kiệm điện năng
* Các lợi ích khác:
7

câu C7.
+ Ngắt điện ngay khi mọi người ra khỏi nhà
HS: Nêu thêm một số lợi ích khác của tránh láng phí điện mà còn loại bỏ nguy cơ
việc tiết kiệm điện năng.
xảy ra hoả hoạn.
GV: Bổ sung chốt lại nội dung, lưu ý
+ Giảm bớt việc XD nhà máy điện, góp phần
cho học sinh các lợi ích khác.
giảm ô nhiễm môi trường và biến đổi khí hậu.
Kiến thức môn Sinh học – hệ sinh thái.
GV: chiếu các hình ảnh nhà máy thủy điện ngăn dòng chảy tự nhiên, hình ảnh vỡ đập
thủy điện gây lũ lụt lớn ở hạ lưu.
*Tích hợp BVMT và ứng phó BĐKH – GV chiếu các hình ảnh sâu lên.

Đập thủy điện

Vỡ đạp thủy điện – Gây lụt lội, xói mòn...

- Việc xây dựng nhiều các nhà máy điện phá vỡ cảnh quan thiên nhiên và hệ sinh thái,
tác động đến môi trường sống của các loài sinh vật, làm ô nhiễm môi trường, gây biến
đổi khí hậu...

Hình ảnh nhà máy nhiệt điện Phả lại
-Ở

Việt Nam, để sản xuất ra 1 kWh điện sẽ phát thải vào môi trường 0,43kg CO2 – Gây
ô nhiễm không khí, góp phần làm biến đổi khí hậu.
8

* Kiến thức môn Hóa học: (Bài 42: Nhiên liệu - Hóa học 9)
GV: Chiếu hình ảnh

Hình ảnh nhà máy nhiệt điện Vĩnh Tuy 2 - Bãi xỉ than của nhà máy nhiệt điện gây ô
nhiễm môi trường.
GV chiếu hình ảnh và giới thiệu về cơ cấu công suất điện đến năm 2020

Vậy nhiệt điện vẫn chiếm tỉ lệ cao 48%.

Xây dựng các nhà máy nhiệt điện tài nguyên hóa thạch bị cạn kiệt. Nước biển sẽ dâng
60m nếu mọi nhiên liệu hoá thạch bị đốt cạn
- Để sản xuất ra 1 kWh điện sẽ phát thải vào môi trường 0,43kg CO2 - Gây ô nhiễm
không khí làm biến đổi khí hậu.
* Kiến thức Toán – Mối quan hệ giữa các đại
9


lượng.
Vậy có những biện pháp nào để tiết kiệm điện?
GV yêu cầu học sinh hoạt động cá nhân làm câu
C8 SGK - Đưa ra công thức tính điện năng tiêu
thụ từ đó đề ra các biện pháp sử dụng tiết kiệm
điện năng.
? Điện năng tiêu thụ phụ thuộc vào các đại
lượng nào? Mối quan hệ giữa các đại lượng
đó?
HS: Phụ thuộc vào công suất thiết bị điện và
thời gian sử dụng điện – mối quan hệ tỉ lệ thuận.
GV: Để giảm điện năng tiêu thụ ta cần làm gì?

HS: Giảm t (thời gian tiêu thụ) và giảm P
(công suất thiết bị).
GV: Chốt lại vấn đề, để giảm A phải giảm P và
t hoặc giảm P hoặc t (các đại lượng tỉ lệ
thuận).
=> Để giảm P
? Cần lựa chọn thiết bị có công suất như thế
nào?
HS: Lựa chọn TB có công suất phù hợp.
=> Để giảm t
? Để giảm thời gian sử dụng ta làm như thế
nào?
HS: Không sử dụng các dụng cụ hay thiết bị
điện trong những lúc không cần thiết.
? Để giảm cả công suất và thời gian sử dụng ta
làm như thế nào – C9?
HS: Cần sử dụng các dụng cụ hay thiết bị điện
có công suất phù hợp, không sử dụng các dụng
cụ hay thiết bị điện trong những lúc không cần
thiết
* Kiến thức môn Công nghệ, Nghề điện dân
dụng – chế tạo, thiết kế.
GV: Để tiết kiệm điện năng tiêu thụ ngành khoa
học công nghệ cần nghiên cứu chế tạo ra
những thiết bị tiêu thụ điện như thế nào?
HS: Thiết bị có hiệu suất cao...
GV: Khi thiết kế mạch điện cần đảm bảo y/c gì?
HS: An toàn, phù hợp với mục đích sử dụng…
GV: chiếu Clip vui về sử dụng tiết kiệm điện.
Hoạt động 3: Vận dụng – củng cố: (10 phút)

GV chiếu sơ đồ tư duy.
10

2. Các biện pháp sử dụng tiết kiệm
điện năng.
- Công thức tính điện năng sử dụng:
A = P.t

+ Cần sử dụng các dụng cụ hay thiết
bị điện có công suất phù hợp.

+ Không sử dụng các dụng cụ hay
thiết bị điện trong những lúc không
cần thiết.


* Kiến thức môn công dân:
- Bài 50: Tiết kiệm (lớp 6)
- Bài 15: Sống có trách nhiệm (lớp 9)
GV Tổ chức cho học sinh hoạt động nhóm
thảo luận làm các câu hỏi C10->C11- SGK
phần vận dụng.
GV: Khi có một bạn rất hay quyên tắt điện
khi không sử dụng (khi rời khỏi nhà). Em
hãy nghĩ cách giúp bạn tránh lãng phí
điện và đảm bảo an toàn?
HS: Đại diện nhóm lên trình bày, nhận xét
chéo.
GV: Đánh giá thống nhất kết quả.
GV: Chiếu hình ảnh.

III. Vận dụng:
C10:
+Viết lên tờ giấy dòng chữ to "Tắt hết điện
trước khi ra khỏi nhà" và dán vào cửa ra
vào để dễ nhìn thấy.
+ Lắp chuông báo khi đóng cửa để nhắc
nhở tắt điện
C11: - Ý D
TL:
+ Cần thiết kế mạch điện phù hợp với nhu
cầu sử dụng.
+ Chỉ sử dụng các thiết bị điện khi thật sự
cần thiết.
+ Sử dụng TB điện ở thời gian tối thiểu.
+ Khi ra khỏi nhà cần tắt điện.
+ Sử dụng các thiết bị có công suất phù
hợp và có hiệu xuất cao.
+ Giảm bớt thiết bị có công suất lớn trong
giờ cao điểm...
C12:
+ Điện năng sử dụng cho mỗi loại bóng
trong 8000 giờ:
- Bóng đèn dây tóc:
A1 = P1.t = 0,075.8000 = 600kW.h
= 2160.106(J)

GV: Em hãy đề ra một số biện pháp sử
dụng an toàn và tiết kiệm điên?
HS: Trả lời – HS khác bổ sung

GV: Nhận xét bổ sung
Lưu ý: Tiết kiệm không phải là hà tiện,
làm việc phải đủ ánh sáng chống mỏi mắt,
hỏng mắt, không năng xuất.
GV yêu cầu học sinh hoạt động cá nhân
11


làm câu C12 – SGK phần vận dụng.
HS: làm theo yêu cầu của GV.
HS: lên bảng làm
GV: chiếu đáp án cho HS nhận xét.
GV chiếu bảng so sánh:

- Bóng đèn Compact:
A2= P2.t = 0,015.8000 = 120kW.h
= 432.106(J)
+ Toàn bộ chi phí cho việc sử dụng mỗi
bóng đèn trên trong 8000 giờ là:
- Phải cần 8 bóng đèn dây tóc nên toàn bộ
chi phí cho việc dùng bóng đèn này là:
T1 = 8.3500 + 600.700 = 448000(đ)
- Chỉ cần dùng 1 bóng đèn Compact nên
toàn bộ chi phí cho việc dùng bóng đèn
này là:
T2 = 60000 + 120.700 = 144000 (đ)
+Dùng bóng đèn Compact có lợi hơn vì:
- Giảm bớt 304000đ tiền chi phí cho 8000
giờ sử dụng.

So sánh công suất tiêu thụ của hai loại đèn
Quang thông (Lumens)
Công suất tiêu thụ
(đơn vị đánh giá cường độ
Đèn dây Đèn compact
phát sáng của nguồn sáng,
tóc
đèn)
250
25
5
400
40
7
600
60
11
700
70
13

Biện pháp bảo vệ môi trường: Thay các
bóng đèn thông thường bằng các bóng
đèn tiết kiệm năng lượng.
GV: Việc sử dụng các đèn chứa khi, giờ
đến công nghệ LED với giải Nobel vật lí
năm 2014 cho việc phát minh ra đèn LED
màu xanh dương....

- Chi phí đầu tư sản xuất 1 MW điện từ thủy điện lớn (trên 50 MW) là 1 triệu USD.

GV thông báo.
- Mỗi gia đình của Việt Nam chỉ cần tắt bớt một bóng đèn vào giờ cao điểm (từ 8h22h) sẽ tiết kiệm được hàng ngàn tỉ đồng chi phí ngân sách đầu tư cho việc bổ sung
nguồn điện, lưới điện…
- Ngay trên hóa đơn tiền điện cũng có thông điệp sử dụng an toàn và tiết kiệm điện.

12


* Toàn dân Hưởng ứng tham gia “Giờ trái đất”

GV: Thông báo.
Đặc biệt, Chiến dịch Giờ trái đất năm 2016 do Bộ Công thương chủ trì, Tập đoàn
Điện lực Việt Nam là nhà tài trợ chính đã nhận được sự hưởng ứng của các tỉnh, thành
phố trên khắp cả nước và đạt kết quả cao. Với sự kiện hưởng ứng Chiến dịch Giờ trái
đất từ 20h30 - 21h30 ngày 19/3/2016 tại các tỉnh, thành phố trên cả nước, sản lượng
tiết kiệm được là 451.000 kWh, tương đương khoảng 1731,544 triệu đồng, đồng thời
giáo dục các em ý thức tiết kiệm điện năng hàng ngày, đây cũng là một trong những
hành động nhỏ góp phần bảo vệ sự sống của loài người.
Hoạt động 4: Thảo luận chung (5 phút)
GV chiếu câu hỏi lên máy chiếu và tổ chức cho HS thảo luận:
Câu hỏi: Là học sinh em có trách nhiệm gì trong việc sử dụng an toàn và tiết kiệm điện
với việc bảo vệ môi trường và ứng phó biến đổi khí hậu?
GV chốt lại vấn đề.

13


GV: Chiếu các hình ảnh sau yêu cầu học sinh trả lời câu hỏi theo yêu cầu.
? Hình ảnh nào của bạn học sinh sử dụng điện đảm bảo an toàn và tiết kiệm.

H.a
H. b
H.c
H.d
Hoạt động 5: Hướng dẫn về nhà (1 phút)
- GV phát cho học sinh tài liệu về các cách sử dụng tiết kiệm điện của các thiết bị trong
gia đình
- Yêu cầu học sinh về nhà tự tính toán điện năng tiêu thụ của gia đình mình từ đó đề ra
biện pháp sử dụng an toàn và tiết kiệm điện cho gia đình.
- Thi sáng tác thơ, vè, vẽ tranh cổ động tuyên truyền về việc sử dụng an toàn và tiết
kiệm điện.
Để nâng cao hơn hiệu quả tuyên truyền tôi đã thực hiện động viên tất cả cán bộ giáo
viên trong trường, các bậc phụ huynh và các em học sinh đổi nhạc chờ của điện thoại,
tôi đã cố gắng tìm hiểu và lựa chọn ra ba bản nhạc chờ có ý nhĩa tuyên truyền gồm:
Bản 1: Ca khúc “ Nguồn sáng” của nhạc sĩ Huy Thục
Bản 2: Ca khúc “Vui việc lớn” của nhạc sĩ An Thuyên
14


Bản 3: Ca khúc “ Nơi ấy một ngày” của nhạc sĩ Đỗ Bảo

3.3. Phân tích cách tổ chức dạy học và đánh giá hiệu quả dạy học:
Dưới đây tôi tập trung đi sâu phân tích cách tổ chức các hoạt động dạy học có
tích hợp, vận dụng kiến thức liên môn theo tiến trình dạy học để hướng dẫn học sinh
khai thác nội dung bài học mà bản thân đã thực hiện với học sinh trong thực tiễn.
1.Phần vào bài:
Để nội dung bài học tác động sâu sắc, đồng thời thêm sinh động, giàu hình ảnh và
thấm sâu vào tâm trí HS, tôi sử dụng một số hình ảnh và thông tin thực tế có liên quan:
- Hệ thống cơ sở mạng lưới điện hạ tầng xuống cấp không an toàn gây ra nhiều vụ chập
cháy điện.

- Một số hình ảnh liên quan tới việc lắp đặt mạng điện không đảm bảo an toàn.
- Hình ảnh về các vụ cháy gây thiệt hại lớn về người và tài sản trong năm 2015 - 2016
- Hình ảnh lễ công bố tình hình thiếu điện năm 2016 và hội nghị triển khai năm 2017.
=> Qua đó, tác động mạnh vào tiềm thức của học sinh.
2. Phần bài mới:
Nội dung 1: An toàn khi sử dụng điện.
* Kiến thức:
- Giúp học sinh nắm vững các quy tắc an toàn khi sử dụng điện.
* Phương pháp: Trao đổi, đàm thoại, phát vấn, thảo luận kết hợp với môn công nghệ 8 ;
môn công dân và các hình ảnh tư liệu, các câu hỏi thảo luận để giải quyết vấn đề.
- Sau khi giúp học sinh nhớ lại kiến thức an toàn điện đã học ở lớp 7. Tôi sử dụng một số
hình ảnh sữa chữa và sử dụng không an toàn gây ra tai nạn nghiêm trọng về người và tài
sản nhằm tác động trực tiếp vào mắt các em “trăm nghe không bằng một thấy” giúp HS
ghi nhớ kiến thức tốt hơn.
- GV sử dụng phân môn công nghệ 8 “chương IV an toàn điện” để tìm hiểu việc sử
dụng điện, sữa chữa điện đảm bảo an toàn và cách cứu người khi bị tai nạn điện
- GV chiếu một Clip vui về sử dụng an toàn điện giúp các em giảm căng thẳng và tiếp
nhận kiến thức tốt hơn.
- Tôi chiếu các hình ảnh nhà dân sống vi phạm hành lang an toàn điện thông qua đó giáo
dục ý thức bảo vệ môi trường cho HS.
- Sử dụng một câu hỏi thảo luận nhanh để giúp HS vận dụng kiến thức đã học trả lời.
- GV sử dụng phân môn công dân giáo dục ý thức tinh thần trách nhiệm
Nội dung 2: Sử dụng tiết kiệm điện năng.
* Kiến thức:
- Tại sao cần sử dụng tiết kiệm điện năng.
- Các biện pháp sử dụng tiết kiệm điện năng.
15


* Phương pháp: Phát vấn, trực quan, đàm thoại, thảo luận, kết hợp với vận dụng phân

môn Sinh học, Hóa học, Toán học, Công nghệ, công dân... và các hình ảnh thực tế và
viễn cảnh tương lai... để giải quyết vấn đề.
- Tại sao cần sử dụng tiết kiệm điện năng.
GV thảo luận cùng học sinh để đưa ra vấn đề tại sao cần tiết kiệm điện và lợi ích
của nó. Tiếp theo, GV vận dụng kiến thức của phân môn sinh học - Hệ sinh thái và
phân môn hóa học, kết hợp với hình ảnh thực tế và hình ảnh tương lai, để đánh mạnh
vào tâm trí của học sinh tinh thần trách nhiệm cao cần phải sử dụng tiết kiệm điện.
Phương pháp đưa ra hình ảnh về tương lai phải hứng chịu hậu quả xấu nếu chúng
ta không thực hiện các biện pháp tiết kiệm điện năng là cách hay nhất giúp học sinh
phải ghi nhớ.
- Các biện pháp sử dụng tiết kiệm điện năng.
GV thảo luận cùng học sinh, vận dụng kiến thức của phân toán, môn cộng nghệ,
môn nghề điện dân dụng và hình ảnh, clip vui về tiết kiệm điện để phân tích đưa ra các
biện pháp tiết kiệm điện.
+ Môn Toán mối quan hệ giữa P và t, để tiết kiệm điện cần sử dụng dụng cụ có công suất
cao và sử dụng khi cần thiết, tắt khi không sử dụng.
+ Môn cộng nghệ, môn nghề điện dân dụng: nghiên cứu, chế tạo thiết bị có hiệu suất cao,
thiết kế mạch điện phù hợp...
- Một lần nữa tôi lại chiếu một Clip vui về sử dụng tiết kiệm điện giúp các em giảm căng
thẳng và tiếp nhận kiến thức tốt hơn.
Nội dung 3: Cũng cố - Mở rộng
* Kiến thức:
- Cũng cố lại kiến thức sử dụng an toàn và tiết kiệm điện.
* Phương pháp: hoạt động nhóm, phát vấn, trực quan,vận dụng phân môn công dân,
Mỹ thuật và bảng ví dụ về số liệu tiêu thụ điện của gia đình, các thông điệp hưởng ứng
sử dụng
tiết kiệm điện để cũng cố bài..
- Kiến thức môn mỹ thuật vẽ tranh cỗ động, tuyên truyền sử dụng tiết kiệm điện.
- GV đưa ra một số hình ảnh thông điệp thực tế của nghành điện và thông điệp “giờ trái
đất”.

- Sử dụng một bài tập tình huống nhanh để giúp HS vận dụng kiến thức đã học trả lời.
GV: kết hợp các hình ảnh, đồng thời thông báo lợi ích việc tiết kiệm điện bằng số liệu cụ
thể.
Nội dung 4: Hướng dẫn về nhà.
- GV yêu cầu HS vận dụng kiến thức môn Mỹ thuật thi vẽ tranh cổ động, tuyên truyền
về sử dụng an toàn tiết kiệm điện.
- GV yêu cầu HS vận dụng kiến thức môn Nhạc thi sáng tác thơ ca, vè ... cổ động, tuyên
truyền về sử dụng an toàn tiết kiệm điện. Tìm hiểu các bài hát có nội dung liên quan...
16


- GV cung cấp cho học sinh tài liệu về cách sử dụng an toàn tiết kiệm điện của các thiết
bị trong gia đình.
4. Kiểm nghiệm, đánh giá hiệu quả giờ dạy:
Để kiểm chứng hiệu quả giờ dạy bằng phương pháp trên, tôi thực hiện tổ chức kiểm
tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh bằng thực tế.
1. Khảo sát các gia đình học sinh.
Qua trao đổi với phụ huynh được biết ý thức của các em ở nhà đã thay đổi hẳn việc sử
dụng điện đã tiết kiệm hơn. Không sử dụng bừa bãi nữa, đôi khi các em còn nhắc nhỡ
các thành viên trong gia đình về việc sử dụng an toàn và tiết kiệm điện. chính vì thế
mà tiền điện gia đình phải thanh toán giảm đáng kể.
2. Theo dõi ý thức dùng điện trong lớp học.
Các lớp đã tự giác dán khẩu hiệu lên trên các bảng điện trong lớp học “tắt điện khi
không sử dụng” chính vì thế mà không còn hiện tượng học sinh quên tắt điện như
trước. chi phí tiền điện của trường giảm đáng kể.
=> Qua kết quả đánh giá và tiến trình dạy học có thể thấy, bằng việc vận dụng
phương pháp liên môn vào dạy học Vật Lý, phối hợp với các phương pháp, phương tiện
hỗ trợ khác bài học của học sinh đã đạt được hiệu quả thiết thực.
Và năm học vừa qua khi áp dụng phương pháp này, tôi thấy thật bất ngờ với kết quả đạt
được như sau.

Phương pháp dạy - học truyền thống:
Giỏi
Khá
Trung bình
Yếu
Kém
Lớp
SS
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
9A
40
8
20
12
30
18
45
2
5
0
Phương pháp dạy - học tích hợp:

Giỏi
Khá
Lớp
SS
SL
%
SL
%
9B

40

18

45

16

Trung bình

40

Yếu

SL

%

SL

6

15

0

Kém
%

SL

%

0

* Đối với thực tiễn dạy học:
- Giúp giáo viên có thêm những kiến thức phong phú về nhiều môn học khác nhau,
những kiến thức có liên quan đến phân môn Vật lý
- Học sinh tiếp nhận kiến thức một cách khoa học, logic. Tăng thêm hứng thú, hoạt động
chủ động, tích cực, khả năng vận dụng sáng tạo của học sinh trong quá trình học tập, từ
đó đạt được mục tiêu dạy- học.
- Qua việc vận dụng kiến thức liên môn, học sinh có thêm những hiểu biết về nhiều môn
học có liên quan, hỗ trợ lẫn nhau cho các môn học.
* Đối với thực tiễn đời sống xã hội:
- Học sinh trường tôi
17


Các em đã yêu thích môn học hơn, tính ứng dụng vào thực tiễn nội dung kiến thức
học rất cao. Đặc biệt trong học sinh đã có ý thức học tốt hơn, các em xem việc học là nhu

cầu nó có ích cho mình, gia đình và xã hội, phần nào thay đổi được suy nghĩ học là để
thi.
Học sinh có thể trải nghiệm những kiến thức thực tế, có thể vận dụng vào cuộc
sống luôn, các em đã có được ý thức là luôn phải có tinh thần trách nhiệm cao với mình,
gia đình và xã hội.

III: KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT
1. Kết luận:
Qua việc vận dụng kiến thức liên môn (Vật lý với Toán học, Hóa học, Sinh học,
Địa lý, Văn học, GDCD, Mỹ thuật âm nhạc...) vào giờ học, đa số học sinh nắm được
trọng tâm của bài. Tăng thêm hứng thú, hoạt động chủ động, tích cực, khả năng vận dụng
sáng tạo của học sinh trong quá trình học tập, từ đó đạt được mục tiêu dạy- học.
Qua việc vận dụng kiến thức liên môn, học sinh có thêm những hiểu biết về nhiều
môn học có liên quan, hỗ trợ lẫn nhau cho các môn học.
Đặc biệt trong học sinh đã có ý thức học tốt hơn, các em xem việc học là nhu cầu
nó có ích cho mình, gia đình và xã hội, phần nào thay đổi được suy nghĩ học là để thi.
Trong cuộc sống cũng như trong học tập. Không những thế, với những phương
tiện dạy học hiện đại, sự phối hợp nhịp nhàng giữa các phương pháp dạy học khác nhau,
phương pháp liên môn còn giúp cho bài học đỡ khô khan, nhàm chán. Điều đó, giúp cho
HS trong quá trình học tập tất cả các em đều rất hứng thú, nghiêm túc, tích cực, chủ động
tư duy để lĩnh hội kiến thức.Đồng thời, cũng góp phần củng cố kiến thức các
môn học được tích hợp qua tiết dạy.
Qua bài học, học sinh hiểu sâu sắc thêm về ý nghĩa của việc “sử
dụng an toàn và tiết kiệm điện năng”

2. Đề xuất:
Vận dụng kiến thức liên môn trong dạy học Vật lý là một trong những phương
pháp đem lại hiệu quả thiết thực, giúp cho học sinh được lĩnh hội kiến thức một cách
đầy đủ, phong phú, bài học mang lại hiệu quả cao. Vì vậy, thông qua việc thực hiện đề tài
này, tôi mong muốn đồng nghiệp tích cực hơn nữa trong việc thực nghiệm và thực hiện

phương pháp dạy học liên môn trong dạy học Vật lý, đẩy mạnh hơn nữa việc đổi mới
phương pháp dạy học dưới nhiều hình thức tổ chức dạy học khác nhau. Đồng thời, cũng
mạnh dạn đề xuất nhà trường, Phòng, Sở và Bộ GD- ĐT tiếp tục triển khai rộng rãi cuộc
thi Vận dụng kiến thức liên môn trong dạy học để giáo viên có điều kiện phát huy năng
lực bản thân, ngược lại có cơ hội được học hỏi lẫn nhau thông qua cuộc thi.
Tuy nhiên, đề tài này chỉ là dự án được thể hiện qua cuộc thi vận dụng kiến thức
liên môn trong dạy học mà bản thân đã tham gia do Phòng, Sở GD-ĐT tổ chức và đã đạt
giải nhất huyện năm 2014, giải ba tỉnh năm 2015, sau đó được bản thân đúc rút, cụ thể
hóa thành sáng kiến kinh nghiệm được thể hiện qua đề tài này nên đó cũng chỉ là đúc rút
chủ quan từ bản thân. Vì vậy, đề tài chắc chắn không tránh khỏi thiếu sót. Rất mong
18


được sự góp ý của đồng nghiệp và Hội đồng khoa học các cấp để đề tài được hoàn thiện
hơn.
Tôi xin cam đoan đề tài trên đây là thực tế đúc rút kinh nghiệm từ thực tiễn giảng dạy
của bản thân. Tôi xin chân thành cảm ơn!
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

Thanh hóa, ngày 30/5/2017
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết
Không sao chép nội dung của người khác
Người viết

Mai Văn Tuệ

TÀI LIỆU THAM KHẢO
I.

Sách giáo khoa:

1. Sách giáo khoa vật lý 7
2. Sách giáo khoa vât lý 9
3. Sách giáo khoa công nghệ 8
4. Sách giáo khoa công nghệ 9
19


5. Sách giáo khoa hóa học 8,9
6. Sách giáo khoa toán 6
7. Sách giáo khoa sinh học 7
8. Sách giáo khoa GDCD 6,9
9. Nghề điện dân dụng 9
10. Sách giáo khoa môn mỹ thuật 8

II.

Tài liệu mạng:

1. Trang thông tin của nghành điện lực.
2. Hình ảnh cơ sở hạ tầng mạng lưới điện quốc gia
3. Hình ảnh liên quan tới sử dụng an toàn và tiết kiệm điện.
4. Hướng dẫn cách sử dụng an toàn và tiết kiệm điện cho các dụng cụ trong gia đình

III. Video:
1. Video hướng dẫn sử dụng an điện của nghành điện lực
2. Video vui sử dụng tiết kiệm điện

20