mÔN GIỚI THIỆU tác PHẨM mác lê NIN những quan điểm, tư tưởng chủ yếu của lênin về đảng và xây dựng đảng vô sản trong tác phẩm “làm gì ý nghĩa thực tiễn của việc nghiên cứu tác phẩm này đối với chúng

MỞ ĐẦU
Lê Nin đã để lại cho nhân loại di sản rất đa dạng và bao qúát nhiều lĩnh
vực, đặc biệt là trong lĩnh vực xây dựng Đảng. Trong điều kiện mới Lênin đã
kế thừa và phát triển lý luận khoa học của học thuyết Mác - Ăngghen về xây
dựng chính đảng vô sản của giai cấp công nhân. Ông đã có rất nhiều bài viết
về vấn đề này nhằm khái quát lên những nguyên tắc, tư tưởng, cách tố chức
về xây dựng một đảng vô sản như thế nào, trong đó tác phấm “Làm gì?”
Lênin viết vào tháng 2 năm 1902 được coi là một tác phẩm rất quan trọng về
vấn đề này.
Xuất phát từ hoàn cảnh lịch sử của thế giới và nước Nga thời kỳ đó.
Nhằm mục đích chống lại và đánh bại khuynh hướng cơ hội chủ nghĩa của
“phái kinh tế” ở Nga, đồng thời cũng để chống chủ nghĩa cơ hội quốc tế, đặt
cơ sở tư tưởng cho việc thành lập một chính đảng tập trung, thống nhất của
giai cấp công nhân, Lênin đã tập hợp các bài viết trong báo “Tia lửa” với nhan
đề “Bắt đầu từ đâu” thanh tác phấm “Làm gì?” nhằm định hướng, hướng dẫn
cho những người dân chủ - xã hội Nga những cách thức, phương pháp cách
mạng phù hợp. Với tác phẩm “Làm gì?” này, Lênin đã phê phán kịch liệt quan
điếm theo đuôi phong trào tự phát công nhân của “phái kinh tế” và khẳng
định nguyên lý Đảng là lực lượng lãnh đạo tố chức phong trào công nhân;
Lênin chứng minh nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác: Đảng vô sản là sự
kết hợp phong trào công nhân và với chủ nghĩa xã hội khoa học; đã chỉ ra vai
trò quan trọng của lý luận cách mạng đối với phong trào tự phát công nhân và
đối với mọi tổ chức của Đảng; Lênin đưa ra quan điếm Đảng là lãnh tụ chính
trị của giai cấp công nhân, lực lượng thống nhất chỉ đạo cuộc đấu tranh của
giai cấp công nhân với giai cấp tư sản. Lênin còn chứng minh sự cần thiết
phải cải tạo toàn bộ công tác Đảng, vạch rõ nguồn gốc tư tưởng của chủ nghĩa
cơ hội, trước hết là ở chỗ sùng bái tính tự phát của phong trào công nhân và
hạ thấp vai trò, tác dụng của lý luận cách mạng đối với phong trào công nhân.
Trong điều kiện hiện nay, khi chúng ta đang trên con đường đổi mới và

xây dựng đất nước dưới sự lãnh đạo của Đảng cộng sản Việt Nam, thực hiện
phát triến kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa đã và đang có rất
nhiều vấn đề của thực tiễn cuộc sống đặt ra đòi hỏi lý luận phải trả lời, để trả
lời những vấn đề đó thì những nhà nghiên cứu khoa học xã hội nói chung và
những người làm công tác xây dựng Đảng nói riêng cần tích cực học tập,
nghiên cứu các tác phấm kinh điếm mácxít một cách nghiêm túc hơn.
Là cán bộ trực tiếp công tác quản lý tại cơ sở, bản thân em nhận thấy
tầm quan trọng của việc đọc, nghiên cứu, tìm hiếu những nội dung lý luận cơ
bản của Lênin về đảng, xây dựng đảng vô sản nói chung và việc đọc, nghiên
cứu tác phẩm “Làm gì?” của Lênin nói riêng là hết sức cần thiết và quan trọng
vì nó giúp chúng ta có những cơ sở lý luận khoa học đế quán triệt sâu sắc hơn
nữa những quan điếm về xây dựng đảng của Đảng ta, từ đó vận dụng vào thực
tiễn công tác của mình; đồng thời giúp chúng ta có cơ sở khoa học đế phê
phán những quan điếm cơ hội, xét lại trên lĩnh vực xây dựng đảng hiện nay ở
trong nước và phong trào cộng sản quốc tế. Nhưng do sự hạn chế về năng lực
bản thân, chưa đọc đi, đọc lại và đọc có hệ thống tất cả các tác phấm của
Lênin cũng như chưa đọc được nhiều lần, đọc một cách nhuần nhuyễn, hiểu
sâu, cặn kẽ tác phẩm “Làm gì?”, trên cơ sở tiếp thu bài giảng của Thầy giáo,
một số tài liệu tham khảo em xin trình bày những hiểu biết khái quát, ban đầu
một số nội dung cơ bản về “Những quan điểm, tư tưởng chủ yếu của Lênin
về đảng và xây dựng đảng vô sản trong tác phẩm “Làm gì?”. Ý nghĩa thực
tiễn của việc nghiên cứu tác phẩm này đối với chúng ta hiện nay ”


Phần thứ hai:
NỘI DUNG
1. Những tư tưởng của Lênin về Đảng vô sản
1.1 Sự ra đòi tất yếu của chính Đảng vô sản

Ở nước Nga đến cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX phong trào đấu trang

của giai cấp công nhân đã nổ ra ở nhiều nơi và phát triển nhanh chóng đã đặt
ra yêu cầu bức thiết phải thành lập một đảng cách mạng thống nhất và tập
trung của giai cấp công nhân có đủ khả năng để lãnh đạo được phong trào
cách mạng. Mặc dù lúc này ở Nga có nhiều tổ chức Mácxít ra đời và phát
triến song mang tính tự phát và chịu ảnh hưởng của “phái dân túy” và sau đó
là ảnh hưởng quan điểm của “phái kinh tế”.
Đe thành lập được một chính đảng cách mạng nhất, tập trung nhất dựa
trên quan điểm tư tưởng lý luận của chủ nghĩa Mác - Ăngghen, một đảng
công nhân mácxít thì theo Lênin là phải đánh bại những quan điển tư tưởng
cơ hội của “phái kinh tế” ở Nga. Chính vì vậy trong tác phẩm “Làm gì?” này,
Lênin dành sự chú ý chủ yếu cho việc thành lập một đảng mácxít ở Nga, một
đảng khác về bản chất so với các đảng xã hội cải lương của Quốc tế II và có
khả năng lãnh đạo cuộc đấu tranh cách mạng của công nhân và nông dân để
thủ tiêu chủ nghĩa tư bản.
Lênin đã luận chứng và phát triển một cách phù hợp với hoàn cảnh lịch
sử mới, những tư tưởng của Mác - Ăngghen về Đảng như là một lực lượng
cách mạng hóa phong trào công nhân, tô chức và lãnh đạo phong trào đó. Việc
chuẩn bị và thành lập một đảng như vậy diễn ra trong tình hình của một cuộc
đấu tranh gay gắt giữa hai khuynh hướng được hình thành vào thời kỳ đó
trong phong trào dân chủ - xã hội quốc tế, xu hướng mácxít cách mạng và xu
hướng cơ hội chủ nghĩa. Từ thực tiễn phong trào công nhân Nga và lịch sử
các nước, Lênin đã chỉ rõ: “công nhân trước đây không thể có ỷ thức dân chủ
- xã hội được. Ý thức này chỉ có thể là từ bên ngoài đưa vào. Lịch sử tất cả
các nước chứng thực rằng chỉ do lực lượng của độc bản thân mình thôi thì


giai cấp công nhãn chỉ có thể đi đến ỷ thức công liên chủ nghĩa, tức là đi đến
chẽ tin rằng phải đoàn kết lại thành hội liên hiệp, phải đấu tranh chống bọn
chủ, phải đòi hỏi Chính phủ ban hành những luật này hay luật khác cần thiết
cho công nhân ... Lênin phê phán quan điểm của “phái kinh tế” khi họ đánh

giá quá cao hệ tư tưởng và đánh giá quá đáng vai trò của yếu tố tự phát. Tức
là phong trào công nhân thuần túy khi cho rằng có khả năng tạo ra và sẽ tạo ra
cho nó một hệ tư tưởng độc lập, chỉ cần là công nhân, gành được vận mệnh
của mình trong tay những người lãnh đạo. Lênin coi đó là một sai lầm nghiêm
trọng của “phái kinh tế”. Lênin cũng vạch ra rằng: bản thân giai cấp công
nhân không tạo ra khoa học kinh tế và kỹ thuật hiện đại. Người nắm được
khoa học lại không phải là giai cấp công nhân, mà là những trí thức tư sản.
Chính chủ nshĩa xã hội hiện đại đã ra trong đầu óc .của một vài người thuộc
tầng lớp đó và chính họ mà chủ nghĩa xã hội đã tuyên truyền đến những người
vô sản tiên tiến nhất về mặt tri thức, những người vô sản này sau đó đã đưa
chủ nghĩa xã hội vào cuộc đấu tranh giai cấp của giai cấp vô sản ở những nơi
mà điều kiện cho phép. Như vậy, ý thức chủ nghĩa xã hội là một yếu tố từ bên
ngoài đưa vào cuộc đấu tranh của giai cấp vô sản, chứ không phải là một cái
gì xuất hiện một cách tự phát từ cuộc đâu tranh đó và Lênin chỉ rõ: “Sai lầm
cơ bản của khuynh hướng mới trong Đảng dân chủ - xã hội Nga là sùng bái
tính tự phát, là không hiểu được rằng tính tự phát của quần chủng đòi hỏi
chúng ta, những người dân chủ - xã hội, phải biêu hiện một tỉnh tự giác cao.
Cao trào tự phát của quần chúng càng tăng lên và phong trào càng mở rộng
thì sự cần thiết có một ỷ thức cao trong công tác lý luận, chính trị và tỏ chức
của Đảng dãn chủ - xã hội phải tăng lên vó cùng nhanh chóng hơn
Từ sự phân tích trên Lênin khẳng định: “Đã không thể có một hệ tư
tưởng độc lập, do chính ngay quân chúng công nhân xây dựng nên trong
1

Sách đã dẫn, trang 66-67

quá trình phong trào của họ, thì vấn đề đặt ra chỉ ỉà như thế này: hệ tư
tưởng tư sản hoặc hệ tư tưởng xã hội chủ nghĩa. Không cỏ hệ tư tưởng trung

gian (vì nhân loại không tạo ra một hệ tư tưởng “thứ ba ” nào cả; vả chăng,
trong một xã hội bị những sự đôi kháng giai câp chia sẻ thì không bao giờ có
hệ tư tưởng ở ngoài hoặc trên các giai câp). ” . Chính sự phát triển của cao
trào tự phát đã phản ảnh tính tự giác phôi thai và mặc dù phát triển đến đâu
cao trào tự phát vẫn không tránh khỏi chủ nghĩa công liêm và phụ thuộc vào
hệ tư tưởng tư sản, bản thân cuộc đấu tranh thuần túy công liêm chủ nghĩa của
giai cấp công nhân không sản sinh được hệ tư tưởng giai cấp công nhân giúp
cho họ đấu tranh chống chính quyền, chế độ chuyên chính phong kiến, chống
lại giai cấp tư sản một cách triệt để mà đòi hỏi phải có sự ra đời của chính
đảng vô sản - là người có khả năng đem hệ tư tưởng giai cấp công nhân do
những tri thức xây dựng nên vào để giác ngộ cho giai cấp công nhân thực hiện
được sứ mệnh lịch sử của mình là giải phóng giai cấp, giải phóng toàn dân
tộc.
1.2 Bản chất, tính tiên phong của Đảng vô sản

Nếu như mục đích của “phái kinh tế” đưa ra trong quá trình đấu tranh
là thu hẹp ý nghĩa của việc cổ động chính trị trong khuôn khổ những đòi hỏi
về kinh tế trong phạm vi “về quan hệ giữa công nhân thuộc một nghề nhất
định với bọn chủ của họ” Lênin khẳng định việc đó chỉ mang lại kết quả là
dạy cho người bán sức lao động bán cho nó có lợi hơn còn “Đảng dân chủ xã hội Nga lãnh đạo cuộc đấu tranh của giai cấp công nhân, không những là
để đạt được những điều kiện có lợi trong việc bán sức lao động, mà còn là để
thủ tiêu cái chế độ xã hội nó bắt buộc những người tay trắng phải bản mình
cho bọn nhà giàu. Đảng dãn chủ - xã hội đại diện cho giai cấp công nhân
không phải trong môi quan hệ của họ đôi với một nhóm chủ thuê nhẩt định,
mà là trong mối quan hệ với tất cả các giai cấp trong xã hội hội hiện đại, với
đất nước, một lực lượng chính trị
_ r J ị 7r ĩ)2

CÓ tô chức
Theo quan điểm, học thuyết của Mác - Lênin về Đảng vố sản thì Đảng

vô sản là đảng của giai cấp công nhân và nhân dân lao động. Chính vì vậy,
đảng đó phải mang bản chất giai cấp công nhân, phải bảo vệ đến cùng lợi ích
của giai cấp công nhân và nhân dân lao động, chứ không phải chỉ với lối làm
việc thủ công nghiệp và chủ nghĩa kinh tế của bọn cơ hội... phải xác định rõ:
“nhiệm vụ thực tiên của chúng ta, nhiệm vụ trước nhất và cấp bách nhất là:
Lập ra một tổ chức những người cách mạng có
1

Sách đã dẫn, trang 49-50

2

Sách đã dẫn, trang 71-72

khả năng bảo đảm cho một đẩu tranh chính trị có được nghị lực, tính
triệt để và tính liên tục ” 1.
Đảng vô sản là đội tiên phong của giai cấp công nhân, dẫn dắt phong
trào đấu tranh của giai cấp công nhân đi đúng hướng. Do đó, những người
đảng viên của đảng phải là những người ưu tú nhất của giai cấp công nhân,
phải tiên phong cả về mặt lý luận và hành động. Vai trò tiên phong đã được
Mác - Ăngghen đề cập đến và trong giai đoạn lịch sử mới cửa nước Nga,
Lênin khắng định: “Ngày nay, lịch sử giao phó cho chúng ta một nhiệm vụ
trước mắt, nhiệm vụ cách mạng nhất trong tất cả các nhiệm vụ trước mắt của
giai cấp vô sản ở bất cứ nước nào khác. Việc hoàn thành nhiệm vụ ấy, tiêu
diệt thành lũy kiên cố nhất không những của bọn phản động châu Âu, mà (giờ
đây ta có thê nói) cả của bọn phản động châu á nữa, sẽ làm chó giai cấp vô
sản Nga thành đội tiên phong của giai cấp vâ sản cách mạng quốc tế” 2..
Đồng thời Lênin nhắc nhở: “Không cỏ gì lo bịch và tai hại hơn là vó ngực tự

xưng là chiến sĩ lão thành đã từng trải qua từ lâu tất cả các giai đoạn quyết
định của cuộc đấu tranh!”

3

và “tự cho mình là “tiền phong”, là đội tiền

phong thì không đủ, mà còn phải hành động sao cho tất cả các đội khác nhận
thấy rõ và buộc phải thừa nhận chúng ta đi tiên phong mới được” 4.

1 Sách đã dẫn, trang 134
2 Sách đã dẫn, trang 35
3Sách đã dẫn, trang 53
4 Sách đã dẫn, trang 107


1.3 Vai trò của chính Đảng vô sản

Trong Đảng dân chủ - xã hội Nga xuất hiện khuynh hướng cơ hội chủ
nghĩa của “phái kinh tế” đó là sự sùng bái tính tự phát của phong trào công
nhân, Họ cả quyết rằng, hệ tư tưởng xã hội chủ nghĩa có .thể phát sinh từ
phong trào tự phát của giai cấp công nhân. Lênin vạch rõ sai lầm cơ bản của
“khunh hướng mới” này và chỉ rõ đây chính là sự lừa dối giai cấp công nhân,
hạn chế phong trào công nhân trong đấu tranh kinh tế cải thiện đời sống theo
lối của công đoàn chủ nghĩa, chứ không phải hướng cuộc đấu tranh của giai
cấp công nhân đi đến đấu tranh thủ tiêu cả chế độ tư bản chủ nghĩa; đánh lạc
hướng giai cấp công nhân dẫn đến thủ tiêu vai trò lãnh đạo của Đảng, không
thực hiện được chuyên chính vô sản. Từ đó, làm cho giai cấp công nhân
không có Đảng, là tước đi khí giới của giai cấp công nhân.
“Phái kinh tế” đã lừa dối giai cấp công nhân khi chúng nói rằng: Hệ tư

tưởng xã hội chủ nghĩa có thế phát sinh từ trong phong trào tự phát của giai
cấp công nhân. Thật ra, hệ tư tưởng xã hội chủ nghĩa không phải phátsinh từ
phong trào tự phát mà từ khoa học. Không chịu thừa nhận quan điểm đó tức là
vạch đường cho hệ tư tưởng tư sản thâm nhập vào phong trào công nhân, là
thủ tiêu việc kết hợp chủ nghĩa xã hội khoa học với phong trào công nhân, tức
là thủ tiêu Đảng, là phản bội lại giai cấp công nhân.
Khi nói về tính tự phát của quần chúng và tính tự giác của Đảng dân
chủ - xã hội; bàn bạc về việc tổ chức những cuộc tố cáo, thực 'sự trước toàn
dân để chống chính phủ, Lênin đã trình bày tính chất giai cấp công nhân của
phong trào đấu tranh chính trị ấy, qua đó thể hiện vai trò của Đảng dân chủ xã hội là lãnh tụ chính trị của giai cấp vô sản, là người tổ chức đấu tranh,
người tuyên truyền chủ nghĩa Mác, giáo dục, xây dựng ý thức chính trị cho
quần chúng, bảo vệ, lãnh đạo, tập hợp quần chúng vô sản đồng thời là người
đem yếu tố tự giác vào phong trào công nhân: Lênin chỉ rõ: “ ... thì tính chất
giai cấp của phong trào của chúng ta biêu hiện ở chẽ nào? - Chính ở chẽ
chúng ta, những người dân chủ - xã hội là những người tổ chức những cuộc


tổ cáo ấy; ở chỗ tất cả những vấn đề mà công tác cổ động đề ra đều sẽ làm
sáng tỏ theo một tinh thần dân chủ - xã hội kiên quyết, không tha thứ một
chút nào những sự xuyên tạc chủ nghĩa Mác một cách vô tình hay hữu ỷ; ở
chỗ cuộc cổ động chính trị toàn diện ấy sẽ được tiến hành bởi một đảng hợp
nhất được thành một khối không gì phả vỡ nổi việc nhân danh toàn dân mà
tiến công chính phủ, việc giáo dục cách mạng cho giai cấp vô sản, đồng thời
bảo vệ sự độc lập chính trị của giai cấp vỏ sản, sự lãnh đạo cuộc đẩu tranh
kỉnh tế của giai cấp công nhân, sự lợi dụng những xung đột tự phát của giai
câp công nhân với những kẻ bóc lột họ, những sự xung đột làm cho có thêm
nhiều lớp của giai cấp vô sản nổi dậy và nhập vào phía chúng ta!” , những
người dân chủ - xã hội không những không thể chỉ biết có đẩu tranh kỉnh tế,
mà họ còn không thể thừa nhận rằng việc tổ chức những sự tổ cảo về kỉnh tế
là hoạt động chủ yếu của họ. Chúng ta phải tích cực tiến hành giảo dục chính

trị cho giai cấp công nhân, cố gắng phát triển ỷ thức chính trị của giai cấp
công nhân” 5.
Từ sự đấu tranh, phê phán trên, Lênin chỉ rõ mối quan hệ giữa chủ
nghĩa xã hội với phong trào công nhân; khẳng định Đảng là người đưa yếu tố
tự giác vào phong trào công nhân; là người kết hợp chủ nghĩa xã hội với
phong trào công nhân, đã chỉ rõ: “ nhiệm vụ của Đảng dân chủ - xã hội là
phải đấu tranh chổng tính tự phát; là phải kéo phong trào công nhân ra khỏi
cải khuynh hướng tự phát ấy của chủ nghĩa công liên, cái khuynhhướng đến
nấp dưới bỏng của giai cấp tư sản; và phải đưa phong trào công nhân về với
Đảng dân chủ - xã hội cách mạng'''
Như vậy, Đảng mácxít, Đảng dân chủ - xã hội phải là người đại biểu
cho tính tự giác của công nhân, là người đem yếu tố tự giác vào phong trào
công nhân bằng cách kết hợp chủ nghĩa xã hội khoa học với phong trào công
nhân. Lênin đã cho thấy vai trò của chính đảng vô sản là cơ sở đưa yếu tố tự
giác vào phong trào công nhân vì: “công nhân trước đây không thế có ỷ thức
5 Sách đã dẫn, trang 115


dân chủ - xã hội được. Y thức này chỉ cỏ thê là từ bên ngoài đưa vào” 6 và
phải thông qua hoạt động của đảng vô sản vì nếu “chỉ do lực lượng của độc
bản thân mình thôi thì giai câp công nhân chỉ có thể đi đến ỷ thức công liên
chủ nghĩa'"2, “những người vổ sản này sau đó đem chủ nghĩa xã hội đưa vào
cuộc đâu tranh giai câp của giai câp vô sản, ở những nơi nào mà điêu kiện
cho phép ” .
Đảng mácxít là người đại biểu cho tính tự giác của công nhân, là người
đem yếu tố tự giác vào phong trào công nhân bằng cách kết hợp chủ nghĩa xã
hội khoa học với phong trào công nhân. Những người theo “khuynh hướng
mới” cơ hội chủ nghĩa trong Đảng dân chủ - xã hội không hiểu được rằng:
“tính tự phát của quần chúng đòi hỏi chúng ta, những người dân chủ - xã hội,
phải biếu hiện một tính tự giác cao. Cao trào tự phát của quần chúng càng

tăng lên và phong trào càng mở rộng thì sự cần thiết cỏ một ỷ thức cao trong
công tác lý luận, chỉnh trị và tổ chức của Đảng dân chủ - xã hội càng phải
tăng lên vó cùng nhanh chỏng hơn”7.
Thông qua “Làm gì?” Lênin đã chỉ ra sự cần thiết phải có một chính
đảng vô sản có khả năng lãnh đạo cuộc đấu tranh cách mạng của công nhân
và nông dân chống lại chế độ chuyên chế và chủ nghĩa tư bản, vì dân chủ và
chủ nghĩa xã hội. Việc thành lập được chính đảng độc lập của mình, có lý luận
cách mạng soi đường, có tổ chức lãnh đạo thống nhất, chỉ khi đó giai cấp
công nhân mới từ giai cấp “tự do” trở thành giai cấp “vì nó”.
2. Tư tưởng của Lênin về xây dựng Đảng

Tác phẩm “Làm gì?” của Lênin đã không chỉ nêu lên sự cần thiết phải
có một chính đảng chân chính của giai cấp công nhân mà còn chỉ rõ phải xây
dựng đảng đó một cách vững mạng. Những tư tưởng của Lênin về xây dựng
đảng được thể hiện rất rõ trên cả ba mặt chính trị, tư tưởng và tổ chức.
2.1 Xây dựng Đảng về chính trị

Khi tờ báo “sự nghiệp công nhân”, “nhóm tự giải phóng”, “phái kinh
6 Sách đã dẫn, trang 49
7 Sách đã dẫn, trang 67


tế” đều theo xu hướng sùng bái tính tự phát của phong trào công nhân, họ cho
rằng phong trào quần chúng sẽ chủ yếu quyết định những nhiệm vụ và tính
chất hoạt động của Đảng, cuộc đấu tranh kinh tế của giai cấp vô sản có một
tầm quan trọng bậc nhất và sách lược, chiến lược của họ là chỉ hướng về mục
tiêu kinh tế. Còn Lênin khi trình bày về mối quan hệ giữa kinh tế và chính trị
đã đề ra sách lược đấu tranh chính trị: “Neu không có một tổ chức vững
mạnh, thành thục đấu tranh chỉnh trị trong bất cứ hoàn cảnh nào, thời kỳ nào
thì không thê nói đên một kê hoạch hoạt động cổ hệ thống, được soi sáng

bằng những nguyên tắc vững chắc và được thực hiện một cách triệt để, và chỉ
có kế hoạch hoạt động, như thế mới đáng được gọi là sách ỉược”\ có thể nhận
thấy, Lênin rất chú ý đến việc luận chứng về sách lược của giai cấp vô sản
Nga và Đảng của nó. Ông viết rằng giai cấp công nhân cần và có thể lãnh đạo
phong trào dân chủ của toàn dân chống lại chế độ địa chủ - chuyên chế, trở
thành đội tiên phong của tất cả các lực lượng cách mạng và đối lập trong xã
hội Nga. Vì vậy việc tổ chức tố cáo chính trị một cách toàn diện đối với chế
độ chuyên chế là nhiệm vụ quan trọng nhất của phong trào dân chủ - xã hội
Nga, Là một trong những điều kiện không thể thiếu được để giáo dục chính trị
cho giai cấp vô sản. Đó là “Những vấn đề cấp bách” của phong trào dân chủ xã hội Nga.
Trong tác phấm này, Lênin đã phát tri en và sáng tạo học thuyết của chủ
nghĩa Mác, Lênin chỉ rõ đường lối chính trị của Đảng dân chủ - xã hội Nga là
phải đánh đổ chế độ chuyên chính phong kiến, đánh đổ Nhà nước tư sản để
lập nên một Nhà nước vô sản, giải phóng giai cấp công nhân và nhân dân lao
động hoàn thành sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân. Lênin chỉ ra rằng
những người dân chủ - xã hội Nga ngay từ đầu đã “đề ra cả những nhiệm vụ
lịch sử rộng lớn nhât của một Đảng dân chủ - xã hội Nga nối chung lẫn
nhiệm vụ đánh đổ chế độ chuyên ehế nói riêng” 8, Đảng dân chủ - xã hội Nga
có nhiệm vụ “giải phóng toàn thế nhân dân thoát khỏi ách của chế độ chuyên
8 Sách đã dẫn, trang 39


chế’ . Như vậy, Lênin là người đầu tiên ở Nga đã chỉ ra rằng giai cấp vô sản
không thể thực hiện sứ mệnh lịch sử của mình trong cuộc đấu tranh vì chủ
nghĩa xã hội nếu không học được
cách tiến hành một cách triệt để, đến cùng cuộc đấu tranh vì dân chủ.
Người viết: “Người nào mà trên thực tiễn quên rằng nhiệm vụ của mình phải
là người trước tiên đề cập, nêu bật và giải quyết mọi vấn đề dân chủ chung,
thì người ấy không phải là người dân chủ - xã hội” .
Khi “phái kinh tế”, “tờ sự nghiệp công nhân”, “tư tưởng công nhân” nói

về vấn đề sách lược là muốn vu cáo chủ nghĩa Mác, biến chủ nghĩa Mác thành
một bức họa sai lệch, nhằm tầm thường hóa chủ nghĩa Mác về lý luận và thực
tiễn, kéo giật lùi đảng lại, thì Lênin đã chỉ rõ tổ chức đảng không chỉ đề ra
những sách lược chính trị mà còn phải biết đấu tranh trên thực tế với việc sử
dụng những phương pháp đấu tranh linh hoạt: “Đảng dân chủ - xã hội không
tự bỏ tay mình lại, không hạn chê hoạt động của mình vào một kế hoạch đã
vạch sẵn hay theo một phương thức đấu tranh chính trị đã quy định trước;
Đảng dùng tât cả mọi phương pháp đâu tranh, miễn là những phương pháp
ấy phù hợp với lực lượng sẵn cổ của Đảng” 2, Lênin chỉ rõ: “đối với người
dân chủ - xã hội Nga có nhiều
phương sách khác, nói chung, cũng không kém phần cỏ thể “áp dụng
rộng rãi ”3.
Để hướng phong trào đấu tranh của công nhân vào quỹ đạo cuộc đấu
tranh chính trị, những người dân chủ - xã hội Nga phải bắt tay tích cực vào
việc giáo dục chính trị cho giai cấp công nhân. Lênin dạy rằng: “Chủng ta
cần phải đào tạo những người dân chủ - xã hội làm công tác thực tiễn thành
những lãnh tụ chính trị biết lãnh đạo mọi mặt biếu hiện của cuộc đấu tranh
toàn diện ấy, biết "vạch ra" đúng lúc "một cượng lĩnh hành động tích cực"
cho những sinh viên đang sồi sục, cho các ủy viên hội đồng địa phương đang
bất mãn, cho các giáo phái đang phẫn nộ, cho những giáo viên nhân dân bị
xúc phạm, V. V. và V. V..”


Việc giáo dục không chỉ dựa trên cơ sở những mối quan hệ của công
nhân ở từng xí nghiệp đối với chủ xưởng của họ, mà phải dựa trên cơ sở
những mối quan hệ của tất cả các giai cấp và các tầng lớp đối với kinh
nghiệm của: “..một sự hiếu biết chính xác về những quan hệ qua lại giữa tất
cả các giai cấp trong xã hội hiện đại... . Giáo dục giai cấp công nhân về mặt
chính trị có ý nhĩa là giáo dục cho họ ý thức về tính chất không thể dung hòa
giữa những lợi ích của công nhân và lợi ích giai cấp tư sản, chuẩn bị cho cuộc

đấu tranh nhằm xóa bỏ chế độ chuyên chế Nga hoàng và sự bóc lột tư bản chủ
nghĩa. Công tác cô động chính trị của
1

Sách đã dẫn, trang 106

2

Sách đã dẫn, trang 59

3

Sách đã dẫn, trang 75

4

Sách đã dẫn, trang 110

5

Sách đã dẫn, trang 88

6

Đảng cần phải tâp trung vào vấn đề này. Phương thức cổ động quan trọng nhất là việc tổ

chức, việc vạch trần về chính trị đối với những thể chế xã hội đang tồn tại ở nước Nga chuyên chế. Lênin chỉ
ra rằng: việc vạch trần về chính trị phải được tiến hành một cách toàn diện, rộng rãi, linh hoạt và phải lấy từ
chính ngay cuộc sống.

Trong chương Chính trị công liên chủ nghĩa và chính trị dân chủ - xã
hội, Lênin phê phán khuynh hướng cơ hội chủ nghĩa của “phái kinh tế” trong
vấn đề cương lĩnh và sách lược, phê phán quan điểm sùng bái tính tự phát của
“phái kinh tế” trong lĩnh vực các nhiệm vụ tổ chức của giai cấp vô sản. “lối
làm việc thủ công nghiệp” của phái ấy trong vấn đề xây dựng Đảng đã gây
thiệt hại lớn cho phong trào dân chủ - xã hội ở Nga. Lênin đã thấy nguồn gốc
lối làm việc thủ công nghiệp của phái kinh tế là ở chỗ hạ thấp nhiệm vụ chính
trị của Đảng dân chủ - xã hội xuống mức chủ nghĩa công liên, lẫn lộn hai loại
hình tổ chức tổ chức của giai cấp công nhân. Từ đó Lênin vạch rõ sự khác
nhau căn bản giữa chính trị công liên chủ nghĩa và chính trị dân chủ - xã hội,
chỉ ra vai trò của Đảng dân chủ - xã hội trong việc giáo dục tố chức và lãnh
đạo giai cấp công nhân thực hiện nhiệm vụ chính trị dân chủ - xã hội là phải
lật đổ chế độ chuyên chế, thủ tiêu chủ nghĩa tư bản, thực hiện cách mạng vô


sản và chuyên chính vô sản.
Lênin chỉ rõ: Cuộc đấu tranh về kinh tế của công nhân chống lại bọn
chủ và Chính phủ chỉ là cuộc đấu tranh theo lối công đoàn chủ nghĩa, là cốt để
cải thiện điều kiện bán sức lao động của họ cho bọn tư bản mà thôi. Còn lợi
ích của giai cấp công nhân, nhiệm vụ của giai cấp công nhân là không những
đấu tranh để đòi cải thiện đời sống mà còn là để thủ tiêu chủ nghĩa tư bản.
Ý thức giai cấp của giai cấp công nhân không chỉ là ý thức chính trị
chân chính, khi công nhân không quen chống lại mọi sự quá lạm dụng, mọi
biểu hiện độc đoán, áp bức tàn bạo dù cho giai cấp nào là nạn nhân đi nữa - và
chống lại theo quan điểm dân chủ - xã hội, không phải theo quan điếm nào
khác.
Nhiện vụ của những nhà chính trị luận xã hội dân chủ là đi sâu, mở
rộng và tăng cường những phát hiện chính trị và cổ động chính trị. Lênin vạch
rõ: ý thức chính trị vì giai cấp chỉ có thể đem lại từ bên ngoài vào cho người
công nhân, nghĩa là từ bên ngoài cuộc đấu tranh kinh tệ, từ bên ngoài phạm vi

quan hệ giữa người công nhân và chủ. Người ta chỉ có thể tìm được nhận thức
ấy trong lĩnh vực duy nhất là lĩnh vực những mối quan hệ giữa tất cả các giai
cấp, các tầng lớp nhân dân với Nhà nước và Chính phủ, lĩnh vực những mối
quan hệ giữa tất cả các giai cấp với nhau.
Lênin cũng chỉ rõ rằng: Người dân chủ - xã hội không nên lấy người
thư ký hội đồng công liên làm lý tưởng, tức là chỉ biết tiến hành và giúp đỡ
tiến hành cuộc đấu tranh kinh tế chống lại bọn chủ và chính phủ mà người
dân chủ - xã hội, người chiến sỹ tiên phong của giai cấp công nhân phải là
người đại biểu cho nhân dân, biết chống lại mọi biếu hiện độc đoán, áp bức,
để giải phóng thực sự cho giai cấp công nhân. Đảng dân chủ - xã hội phải
giáo dục chính trị, nhằm lật đỗ chế độ chuyên chế, thủ tiêu chủ nghĩa tư bản;
còn “mọi sự sùng bái tính tự phát của phong trào quần chủng, mọi sự hạ thấp
chỉnh trị dân chủ - xã hội xuống ngang với chính trị công liên chủ nghĩa, đều
chính là sự chuẩn bị cơ sở đê biến phong trào công nhân thành công cụ của


phái dân chủ tư sản. Phong trào công nhân tự phát, tự nỏ, chỉ có thể sản sinh
ra (và tất nhiên chỉ sản sinh ra) chủ nghĩa công liên thôi; mà chỉnh trị công
liên chủ nghĩa của giai câp công nhân thì chỉnh ỉà chỉnh trị tư sản của giai
cấp công nhân” 9
Người dân chủ - xã hội phải lợi dụng những tia sáng giác ngộ chính trị
mà cuộc đấu tranh kinh tế đã chiếu rọi vào giai cấp công nhân để nâng cao
công nhân đến mức gác ngộ chính trị dân chủ - xã hội.
Tuyên truyền tư tưởng thù địch của giai cấp công nhân đối với chế độ
quân chủ chuyên chế, tư tưởng đối lập quyền lợi của công nhân với quyền lợi
của chủ chưa phải là đủ mà còn phải tố cáo tất cả mọi hình thức của ách
chuyên chế cảnh sát thể hiện ra trong mọi lĩnh vực đời sống và hoạt động,
trong hoạt động nghề nghiệp cũng như trong hoạt động của người công nhân
nói chung, hoạt động cá nhân, gia đình, tôn giáo, khoa học... như thế mới là
giác ngộ chính trị dân chủ - xã hội cho công nhân.

2.2 Xây dựng Đảng về tư tưởng

Lênin bày tỏ vai trò, tầm quan trọng của lý luận cách mạng là vạch trần
thái độ khinh thường lý luận của phái kinh tế ở Nga.
Lênin phân tích lý do vì sao lý luận cách mạng lại có tầm quan trọng
lớn đối với Đảng dân chủ - xã hội Nga và trình bày những tư tưởng của Mác Ãngghen nói về vai trò của lý luận: “nếu thực sự cần phải liên hợp thì cứ ký
kêt những thỏa hiệp nhăm đạt những mục tiêu thực tiên của phong trào,
nhưng chớ có buôn bán nguyên tẳc, chớ cỏ "nhân nhượng" về lý luận”10. Tư
tưởng của Mác là như thế, ấy vậy mà trong chúng ta đã có những người nhân
danh Mác mà tìm cách làm giảm ý nghĩa quan trọng của lý luận. Lênin đã dẫn
chứng những lời nhận xét của Ăngghen năm 1874 về tầm quan trọng của lý
luận trong phong trào dân chủ - xã hội.
Ăngghen khẳng định rằng, cuộc đấu tranh vĩ đại của Đảng dân chủ
không chỉ có hai hình thức chính trị và kinh tế mà có ba hình thức. Ăngghen
9 Sách đã dẫn, trang 122
10 Sách đã dẫn, trang 30


đặt cuộc đấu tranh lý luận ngang với cuộc đấu tranh chính trị và kinh tế, vấn
đề lý luận ngày càng quan trọng đối với những người lãnh đạo.
Lênin chỉ rõ việc sùng bái tính tự phát của phong trào công nhân của
“phái kinh tế” cho rằng phong trào tự nó có thể đề ra hệ tư tưởng xã hội chủ
nghĩa, họ viện cớ rằng chính trị dường như phải tự phát theo sau kinh tế, cho
rằng phong trào công nhân thuần túy tự nó có khả năng tạo ra và sẽ tạo ra cho
nó một hệ tư tưởng độc lập, chỉ cần là công nhân, giành được vận mệnh của
mình trong tay những người lãnh đạo. Lênin cho đó là một sai lầm nghiêm
trọng của phái kinh tế, đó là sự tầm thường hóa chủ nghĩa Mác, thực tiễn cách
mạng và học thuyết Mác đã cho thấy- kết quả của thắng lợi trong cuộc đấu
tranh giai cấp của giai cấp vô sản phụ thuộc chủ yếu vào tính tự giác xã hội
chủ nghĩa của phong trào công nhân. Cách mạng xã hội chủ nghĩa là cả một

quá trình hoạt động tự giác của hàng chục triệu quần chúng dưới sự lãnh đạo
của Đảng nhằm giải quyết những nhiệm vụ cực kỳ khó khăn, phức tạp trong
đấu tranh giành độc lập về tay quần chúng nhân dân, bảo vệ và gìn giữ thành
quả đó, xây dựng một xã hội mới... để thực hiện thắng lợi những nhiệm vụ đó,
Lênin đã chỉ rõ phải có sự chỉ dẫn của lý luận khoa học Mác. Lênin đã chỉ ra
rằng lý luận tiền phong giữ vai trò đặc biệt to lớn đối với phong trào dân chủ xã hội, do những đặc điểm lịch sử của sự phát triển của nó và của những
nhiệm vụ cách mạng đã đặt ra cho nó, thực tiễn cách mạng đã cho thấy bất cứ
vấn đề lớn hay nhỏ nào của cách mạng nếu chưa sáng tỏ về lý luận, thì hoạt
động cụ thể sẽ đi vào lúng túng thậm chí rơi vào bế tắc khi đó có thể hoang
mang mất phương hướng, Lênin khắng định: “không có lý luận cách mạng
thì cũng không thể cỏ phong trào cách mạng” 11, và để trở thành một Đảng
tiên phong thực sự, có khả năng quy tụ mọi tầng lớp, giai cấp đi theo mình thì
đảng đó phải có một lý luận tiên phong: “chỉ khỉ đảng nào có được một lý
luận tiên phong hướng dân thì mới có khả năng làm tròn vai trò chiến sĩ tiền
phong” .
11 Sách đã dẫn, trang 30


Với tầm quan trọng của lý luận về chủ nghĩa xã hội khoa học đối với
phong trào công nhân, đối với toàn bộ hoạt động của đảng mácxít cách mạng
của giai cấp công nhân, Lênin đã đặt ra yêu cầu đảng viên của Đảng phải là
những chiến sĩ tiền phong, phải là những người vừa tiên phong về lý luận vừa
tiên phong về thực tiễn: “Một người cách mạng mà mềm yếu, do dự trong các
vẩn đề lý luận, không nhìn xa thấy rộng, lại lấy tỉnh tự phát của phong trào
quần chủng để biện hộ cho tỉnh thần ủy mị của mình; một người cách mạng
mà giống như một thư kỷ hội công liên hơn là một người bảo vệ quyền lợi của
nhân dân, mà không có khả năng đưa ra một kế hoạch mạnh bạo có một quy
mô lớn làm cho ngay cả kẻ thù cũng phải kính nể, một người cách mạng mà
thiếu kinh nghiệm và vụng về trong nghệ thuật chuyên môn của mình - tức là
đẩu tranh chổng bọn cảnh sát chính trị - thì có phải là một người cách mạng

không, - không! đó chỉ là một người thủ công nghiệp khổn khổ mà thôi”
Chính vì vậy, người đảng viên cộng sản phải luôn luôn tiếp thu kiến
thức mới, phải không ngừng học tập và rèn luyện vì: “nhiệm vụ của họ là
phải học tập, ngày càng nhiều hơn, tất cả các vẩn đề lý luận; phải tự giải
thoát, ngày càng nhiều hơn, khỏi ảnh hưởng của những câu cổ truyền của thế
giới quan cũ, và không bao giờ được quên rằng chủ nghĩa xã hội, từ khỉ đã
trở thành một khoa học, đòi phải được coi là một khoa học, nghĩa là phải
được nghiên cứu”12.
Công tác lý luận của Đảng góp phần bảo vệ hệ tư tưởng xã hội chủ
nghĩa: Quan điểm của Lênin trong tác phẩm đã chỉ rõ, các đảng eộng sản chân
chính chưa nắm được chính quyền cũng như khi đã trở thành đảng cầm
quyền, muốn làm tròn vai trò chiến sĩ tiền phong thì trước hết phải trung
thành, nắm vững lý luận tiền phong là chủ nghĩa Mác. Lý luận này mang
trong nó hai thuộc tính cơ bản đó là cách mạng và khoa học. Chính vì vậy,
thông qua cuộc luận chiến với phái kinh tế, tờ “Sự nghiệp công nhân” đấu
tranh chống lại chủ nghĩa cơ hội, xét lại Lênin muốn khắng định, bảo vệ chân
12 Sách đã dẫn, trang 34


lý của học thuyết Mác - Ăngghen đồng thời tiếp tục phát triển nó theo điều
kiện hoàn cảnh lịch sử mới. Người phê phán quan điếm của Bétanh và phái
“phê bình”:

hoàn toàn chang khác gì
phái

dân chủ tư sản phủ nhận quyền độc lập của chủ nghĩa xã hội và do đó,
phủ nhận cả quyền tồn tại của chủ nghĩa xã hội; như thế thực tế là nhằm biên
phong trào công nhân lúc bây giờ còn đang ở bước đâu, thành cái đuôi của
phái tự do”13. Trong chương Ăngghen bàn về ý nghĩa của cuộc đấu tranh lý

luận, Lênin đã chỉ ra một loạt những trường hợp để làm tăng thêm ý nghĩa của
lý luận cách mạng đối với Đảng dân chủ - xã hội Nga, lúc này Đảng dân chủ xã hội Nga mới được hình thành, mới thảo ra được cương lĩnh, sách lược, tổ
chức của mình nên chỉ cần một sai lầm nhỏ nhất về lý luận cũng có thể gây
tổn thất cho đảng. Yì vậy những người mácxít Nga phải tiếp thu một cách có
phê phán những kinh nghiệm đã được đúc kết của phong trào công nhân thế
giới mà điều đó đòi hỏi phải nắm vững lý luận cách mạng.
2.3 Xây dựng Đảng về tổ chức

Lênin coi nhiệm vụ đầu tiên và quan trọng nhất của những người dân
chủ - xã hội Nga là thành lập một tổ chức tập trung toàn Nga của những người
cách mạng, tức là một đảng liên kết chặt chẽ với quần chúng, có khả năng
lãnh đạo cuộc đấu tranh cách mạng của giai cấp công nhân. Song làm thế nào
để bắt tay vào việc thành lập một tổ chức kiểu như vậy, phải lựa chọn con
đường nào?, điều đó đã được Lênin viết trong tác phẩm “Bắt đầu từ đâu” và
được luận chứng một cách chi tiết trong tác phẩn này.
Lênin chỉ rõ chủ nghĩa cơ hội của “phái kinh tế” không chị hạ thấp
nhiệm vụ chính trị dân chủ - xã hội xuống thành nhiệm vụ chính trị công liên
chủ nghĩa mà họ còn hạ thấp nhiệm vụ tổ chức nhằm bào chữa cho tính chất
thủ công, chủ nghĩa thực tiễn nhỏ nhặt và tính chất rời rạt của các tổ chức địa
phương, thu hẹp quy mô tổ ehức của giai cấp công nhân và khuynh hướng ấy
13 Sách đã dẫn, trang 21-22


của “phái kinh tế” hòng duy trì mãi tình trạng rời rạc, phân tán về tổ chức của
Đảng, và như vậy tức là thủ tiêu Đảng. Chính vì vậy, trong chương “Lối làm
việc thủ công nghiệp của “phái kinh tế” và tố chức của những người cách
mạng, Lênin đi sâu vào việc phê phán những quan điếm cơ hội chủ nghĩa của
“phái kinh tế” về mặt tố chức và cho những người dân chủ - xã hội của giai
cấp công nhân nhận thấy sự càn thiết phải có một tổ chức đảng thống nhất, tập
trung của giai cấp công nhân để lãnh đạo giai cấp công nhân thực hiện thắng

lợi nhiệm vụ chính trị lịch sử của mình.
Lênin chỉ rõ việc “phái kinh tế” bênh vực cho lối làm việc thủ công
nghiệp là cản trở việc thành lập một tố chức của những người cách mạng.
Nguồn gốc của khuynh hướng cơ hội chủ nghĩa về mặt tổ chức cũng bắt
nguồn từ chỗ sùng bái tính tự phát. Lối làm việc thủ công nghiệp gắn liền với
chủ nghĩa kinh tế. Do đó, muồn thanh toán được chủ nghĩa kinh tế nói chung
thì phải thanh toán được quan niệm hẹp hòi về lý luận của chủ nghĩa Mác, về
vai trò, nhiệm vụ chính trị của Đảng dân chủ - xã hội có như vậy mới “thanh
toán được tính nhỏ hẹp của chúng ta trong công tác tổ chức”].
Theo Lênin nguồn gốc chung của sự bất đồng ý kiến giữa “phái kinh
tế” và những người dân chủ - xã hội cách mạng là ở chỗ “những người kỉnh
tế chủ nghĩa luôn đi chệch ra ngoài dân chủ - xã hội và hướng về chủ Lênin
toàn tập, NXB Tiến bộ, Mát-xcơ-va, 1975, tập 6, trang 133 nghĩa công liên
trong các nhiệm vụ tô chức cũng như các nhiệm vụ chính
Xuất phát từ mục đích và bản chất nên cuộc đấu tranh chính trị của
Đảng dân chủ - xã hội rộng lớn và phức tạp hơn nhiều so với cuộc đấu tranh
kinh tế của công nhân chống bọn chủ và chính phủ. Do đó, tố chức của những
người cách mạng phải khác với tổ chức của công nhân, tố chức công nhân
không thể thay thế cho tổ chức những người cách mạng bơi lẽ “íỡ chức của
những người cách mạng phải bao gồm trước hết và chủ yêu những người lấy
hoạt động cách mạng làm nghề nghiệp’’’14 còn tổ chức của những người công
14 Sách đã dẫn, trang 143


nhân thì mang tính chất nghề nghiệp, phải hết sức rộng và càng có ít tính chất
bí mật càng tốt.
Thực tiễn đấu tranh cách mạng lúc này đã cho thấy “sự lớn mạnh của
phong trào công nhân đã vượt sự lớn mạnh và phát triên của các tô chức
cách mạng”15 và cuộc đấu tranh tự phát của giai cấp vô sản, sẽ không trở
thành cuộc “đấu tranh giai cấp” thực sự của giai cấp vô sản, chừng nào nó

chưa được một tổ chức mạnh mẽ gồm những người cách mạng lãnh đạo. Do
đó, càng phải cân có “sự kêt hợp các tô chức lại với nhau, với một sự lựa
chọn chặt chẽ các hội viên của các tổ chức 4y”16- Hay tổ chức đảng cách
mạng phải được xây dựng, hoạt động, sinh hoạt theo nguyên tắc “tập trung
dân chủ”, Lênin hết sức phê phán “phái kinh tế” đề xướng nguyên tắc dân chủ
rộng rãi mang tính công khai hoàn toàn và cho rằng mọi chức vụ đều do tuyển
cử bầu, như vậy là câu nói kêu nhưng trống rong và hoàn toàn không hiếu
những nhiệm vụ trước mắt của chúng ta, đó chỉ là một món đồ chơi vô ích và
có hại, từ đó Lênin khẳng định: “Chỉ có một tổ chức chiến đâu tập trung,
cương quyêt thi hành chính sách dân chủ - xã hội và có thê nói là thỏa mãn
được tât cả mọi bản năng và ỷ nguyện cách mạng, mới có khả năng ngăn
ngừa phong trào khỏi tiến hành một cuộc tấn công khỉnh suất, và mới có khả
năng chuẩn bị một cuộc tấn công khác có triển vọng thành công” 17, “nguyên
tắc tổ chức nghiêm chỉnh duy nhất phải là: tuyệt đổi bí mật, lựa chọn hêt sức
chặt chẽ các hội viên, rèn luyện những người cách mạng chuyên nghiệp”18.
Để có được một tổ chức thực sự mạnh về chất thì phải có những người
cách mạng thật sự, những người lấy hoạt động cách mạng làm nghề nghiệp,
do đó nhiệm vụ trước nhất và cấp bách nhất là: “lập ra một tổ chức những
người cách mạng có khả năng bảo đảm cho cuộc đấu tranh chính trị có được
nghị lực, tỉnh triệt để và tỉnh liên tục” ], nếu không có một tổ chức của những
người cách mạng như vậy thì không thế có phong trào cách mạng vững chắc
15 Sách đã dẫn, trang 131
16 Sách đã dẫn, trang 132
17 Sách đã dẫn, trang 175
18 Sách đã dẫn, trang 180


được. Tổ chức của những người cách mạng có tính chất quyết định đến thắng
lợi của sự nghiệp cách mạng một to chức xây dựng trên một cơ sở ỉỷ luận thật
vững chắc và có một cơ quan ngôn luận dân chủ - xã hội thì không cỏ gì phải

sợ rằng phong trào sẽ bị nhiều phần tử "bên ngoài" đã gia nhập làm cho lạc
hướng” và Lênin lchắng định: “Hãy cho chúng tôi một tô chức những người
cách mạng và chúng tôi sẽ làm đảo ngược nước Nga lên!” . Tố chức những
người cách mạng ấy muốn lớn mạnh và luôn mang tính tiên phong thì “phải
chú ỷ chủ yếu đến việc nâng công nhân lên ngang trình độ những người cách
mạng, chứ không phải chủng ta tự hạ thấp xuống ngang trình độ của quần
chủng công nhân”4 như ý muốn của những người kinh tế chủ nghĩa. Như vậy
mới khắc phục được tình trạng phân tán, tản mạng trong Đảng.
Trước tình trạng phân tán, tản mạn trong Đảng lúc đó đã đặt ra một
nhiệm vụ cấp bách là phải xây dựng một Đảng cách mạng tập trung, thống
nhất của giai cấp công nhân. Song việc làm đó sẽ phải bắt đầu từ đâu? Làm
như thế nào? Đe định hướng và chỉ đạo Đảng về vấn đề này, trong chương Ke
hoạch xây dựng một tờ báo chính trị của toàn nước Nga này, Lênin vạch ra kế
hoạch xây dựng Đảng về mặt tố chức.
Lênin nói: “toàn bộ đời sổng chính trị là một dây xích vô tận gồm một
ỉoạt mắt xích vô tận. Toàn bộ nghệ thuật của nhà chính trị chính là ở chỗ tìm
ra cái mắt xích và bám thật chắc lấy nó, cải mắt xích mà người ta khỏ mà làm
cho rời khỏi tay mình được, cái mắt xích quan trọng nhất trong một thời gian
nhất định và đảm bảo chắc chắn nhất cho người nắm mắt xích ấy làm chủ
được toàn bộ dây xích”5. Với việc thành lập ra được tờ báo chính trị cho toàn
nước Nga, Lênin đã coi tờ báo lả cái mắc xích quan trọng nhất để xây dựng
một Đảng thống nhất tập trung của giai cấp công nhân.
Lênin đánh giá rất cao vị trí và tầm quan trọng của báo Đảng: “rờ bảo
không phải chỉ là người tuyên truyên tập thê và người cố động tập thê, mà lại
còn là người tô chức tập thê nữa” . Lênin ví tờ báo chính trị cho toàn nước
Nga “như những giàn dáo mà người ta dựng lên xung quanh một tòa nhà


đang xây dựng, những giàn dáo ẩy thể hiện rõ hình Sách đã dẫn, trang 134
Sách đã dẫn, trang 166 Sách đã dẫn, trang 162 Sách đã dẫn, trang 167 Sách

đã dẫn, trang 209-210
1

Sách đã dẫn, trang 210

thù của tòa nhà, làm cho quan hệ giữa những người thợ xây được dê
dàng, giúp họ phân phổi công việc cho nhau và nhìn bao quát được những kết
quả chung đạt được bằng lao động có to chức ” . Như vậy, một tờ báo chính
trị toàn Nga sẽ làm cơ sở đảm bảo sự thống nhất về tư tưởng của những người
dân chủ - xã hội đế xây dựng các tố chức chính trị mạnh mẽ, để các phong
trào công nhân trên toàn Nga nắm được và thực hiệĩi theo sự lãnh đạo của
Ban chấp hành Trung ương, tạo nên một phong trào đấu tranh toàn diện của
giai cấp công nhân vì mục đich chính trị, vì sứ mệnh lịch sử của mình tránh
được những phong trào đấu tranh mang tính chất lẻ tẻ, tự phát và chỉ vĩ mục
đích kinh tế thuần túy từ đó sẽ chống lại chủ nghĩa cơ hội của phái kinh tế, sẽ
tránh được việc duy trì lề lối thủ công nghiệp vĩnh viễn.
Theo Lênin, một tờ báo như thế không những là một phương tiện đế
đoàn kết Đảng về mặt tư tưởng mà còn là phương tiện đế thống nhất về mặt to
chức ở các địa phương của Đảng, bởi lẽ “chính công tác ẩy sẽ tập cho các tổ
chức cách mạng ở khắp nước Nga duy trì được những mối ỉiên hệ đều đặn
nhất và đồng thời bí mật nhất, những mổỉ liên hệ tạo ra sự thống nhất thực sự
của đảng5,1, “ỉà kế hoạch thực tiễn nhất khiến người ta cỏ thể, từ mọi phía,
chuân bị lập tức đê khởi nghĩa, nhưng đồng thời không một phút nào lãng
quên công tác bức thiết hàng ngày19.
Trong phần kết luận, Lênin tóm tắc về ba thời kỳ trong lịch sử Đảng
dân chủ - xã hội Nga: thời kỳ phôi thai thành chính Đảng (1884-1894), thời
kỳ ấu trĩ và trưởng thành (1894-1898), thời kỳ phân tán, tản mạn (bắt đầu từ
1898) do tự phong trào công nhân ngày càng phát triển tràn lan khắp nước
Nga, nhưng trình độ giác ngộ của những người lãnh đạo không theo kịp,
19 Sách đã dẫn, trang 229

không đáp ứng được sự rộng lớn và sức mạnh của phong trào tự phát. Họ lạc
hậu không chỉ về phương diện lý luận mà cả về phương diện thực tiễn (lối
làm việc thủ công nghiệp). Do đó muốn kết thúc thời kỳ thứ ba này theo
Lênin phải đấu tranh chống lại những sai lầm cơ hội chủ nghĩa của họ về cả
hai phương diện lý luận và tực tiễn, phải chấm dứt sự bất đồng về tư tưởng và
tình trạng lộn xộn về tổ chức. Có như vậy mới thành lập một Đảng tập trung
thống nhất, một tổ chức cách mạng chiến đấu của giai cấp công nhân Nga.
3. Ý nghĩa thực tiễn của việc nghiên cứu tác phẩm “Làm gì?”

Tác phẩm “Làm gì?” của Lênin đã đóng vai trò xuất sắc trong việc
thành lập, xây dựng đảng kiếu mới của giai cấp công nhân Nga và giai cấp
công nhân quốc tế điều đó được thể hiện:
Tác phẩm “Làm gì?” là cơ sở đế các tố chức đảng, phong trào công
nhân Nga hiểu rõ về sự cần thiết phải có sự thống nhất dưới sự lãnh đạo tập
trung, thống nhất của một chính đảng vô sản, góp phần to lớn trong việc tập
hợp, đoàn kết các tổ chức địa phương xung quanh tờ báo “Tia lửa” để thực
hiện kế hoạch của Lênin về xây dựng đảng, khắc phục được tinh trạng phân
tán, tản mạn trong Đảng dân chủ - xã hội Nga thời kỳ đó. Trong tác phẩm xuất
sắc đó của chủ nghĩa Mác, những người dân chủ - xã hội Nga tìm thấy sự giải
đáp về những vấn đề mà họ quan tâm (như vấn đề quan hệ giữa các yếu tố tự
giác và tự phát trong phong trào công nhân, vấn đề Đảng với tư cách là lãnh
tụ chính trị của giai cấp vô sản, vấn đề vai trò của Đảng dân chủ - xã hội Nga
trong cuộc cách mạng tư sản đã chín muồi, vấn đề về các hình thức tố chức,
về cách thức và phương pháp thành lập đảng cách mạng chiến đấu của giai
cấp vô sản...).
Từ đó tác phấm “Làm gì?” đã giúp cho việc chuấn bị cơ sở lý luận,
định hướng tư tưởng cho việc xây dựng cương lĩnh, Điều lệ của Đại hội III
của Đảng dân chủ - xã hội Nga được tiến hành hơn một năm sau đó (7/1903).

Chính vì vậy mà trong báo cáo của tố chức “Tia lửa” tại Đại hội nêu rõ: “cuốn
Làm gì?” đã có ảnh hưởng mạnh mẽ đến các nhà hoạt động Nga và nhiều


người đã thừa nhận rằng sở dĩ họ trở thành những người ủng hộ báo “Tia lửa”
là nhờ có ảnh hưởng của cuốn sách đó”. Như vậy, tác phẩm này đã góp phần
rất lớn trong việc thành lập nên một chính đảng vô sản kiểu mới ở nước Nga.
Tác phẩm “Làm gì” ra đời khi thế giới bước vào thời đại đế quốc chủ
nghĩa và cách mạng vô sản, khi khuynh hướng cơ hội chủ nghĩa trong phong
trào dân chủ - xã hội quốc tế còn mạnh, những lãnh tụ của Quốc tế II sau khi
Ăngghen mất đã chuyến sanh lập trường cơ hội chủ nghĩa. Với tác phẩm
“Làm gì?” Lênin đã đưa ra những luận điểm sắc bén bảo vệ học thuyết cách
mạng chủ nghĩa của Mác. Đồng thời đã hoàn toàn đập tan về tư tưởng “chủ
nghĩa kinh tế” mà Lênin xem như là một biến dạng của chủ nghĩa cơ hội quốc
tế ở Nga.
Lênin đã lý giải khoa học nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác: Đảng
là sự kết hợp giữa chủ nghĩa xã hội khoa học với phong trào công nhân.
Thông qua tác phẩm này, Lênin phát triển những tư tưởng của Mác - Ăngghen
và hoàn chỉnh học thuyết về đảng kiểu mới của giai cấp công nhân, một học
thuyết thống nhất, chặt chẽ giữa lý luận và thực tiễn. Học thuyết về đảng kiểu
mới làm một trong những cống hiến lớn lao của Lênin vào kho tàng lý luận
của chủ nghĩa Mác. Học thuyết đó là nền tảng lý luận, là kim chỉ nam hành
động cho đảng kiểu mới của giai cấp công nhân Nga và các Đảng cộng sản
các nước trên thế giới.
Tác phẩm “Làm gì?” của Lênin mặc dù ra đời cách đây hơn một thế kỷ
nhưng những tư tưởng cơ bản về Đảng trong tác phẩm nổi tiến này vẫn còn có
ý nghĩa lý luận và thực tiễn sâu sắc đối với việc thành lập, xây dựng và củng
cố các đảng Mác - Lênin chân chính. Những nguyên tắc lý luận, tổ chức, xây
dựng đảng của Lênin trong tác phấm “Làm gì?” đã trở thành nền tảng tư
tưởng cho Quốc tế cộng sản III ra đời và toàn bộ học thuyết về Đảng của Mác

- Lênin được hoàn chỉnh đế trở thành cơ sở lý luận, làm nền tảng tư tưởng cho
các đảng cộng sản chân chính ra đời và phát triển.
Các nguyên lý của Lênin trong tác phấm “Làm gì” về xây dựng mội


chính đảng mácxít như: các nguyên lý xây dựng đảng về tư tưởng lý luận, các
nguyên lý về xây dựng đảng về chính trị và các nguyên lý tổ chức xây dựng
đảng (nguyên tắc tập trung dân chủ, nguyên tắc tự phê bình và phê bình, vấn
đề đảng viên, vấn đề đoàn kết thống nhất trong đảng)... cùng với các nguyên
lý khác của học thuyết Mác - Lênin về đảng kiếu mới của giai cấp công nhân,
những cơ sở lý luận vô cùng quan trọng để các Đảng vô sản các nước kế từa
và trở thành một Đảng Mác - Lênin rất vững mạnh, một bộ phận kiên cường
của phong trào cộng sản quốc tế.
Đảng cộng sản Việt Nam do Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập và rèn
luyện, lấy hệ tư tưởng Mac - Lênin, làm nền tảng tư tưởng của Đảng, là kim
chỉ nam cho mọi hoạt động của Đảng, với thực tiễn cách mạng Việt Nam hơn
80 năm qua dưới sự lãnh đạo của Đảng ta đã đưa đất nước ta từ một nước bị
áp bức, thuộc địa trở thành một nước độc lập tự do, có chủ quyền: nhân dân
lao động từ thân phận nô lệ trở thành người làm chủ đất nước. Ngày nay,
Đảng ta tiếp tục lãnh đạo nhân dân Việt Nam thực hiện công cuộc đối mới xây
dựng đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Có được những thành công
như trên chính là nhờ Đảng ta đã có sự vận dụng sáng tạo hệ tư tưởng chủ
nghĩa Mác - Lênin vào điều kiện hoàn cảnh thực tế lịch sử Việt Nam. Điều đó
cho thấy đã có sự đóng góp không nhỏ của cuốn sách “Làm gì” với những
nguyên lý về Đảng và xây dựng một chính đảng vô sản sản kiếu mới mà
Lênin đã đề ra.
Phần thử ba:


KÉT LUẬN

Trong cộng cuộc xây dựng đất nước hôm nay, khi thế giới đã và đang
có nhiều biến động lớn. Sau sự sụp đố của chế độ xã hội chủ nghĩa ở Liên Xô
và một số nước Đông Âu, đã có không ít người hoài nghi về tính khoa học
của chủ nghĩa Mác - Lênin. Mặt khác các thế lực phản động, thù địch, bọn cơ
hội, xét lại và giai cấp tư sản đang điên cuồng chống phá Đảng cộng sản, nhất
là ở các nước Đảng cộng sản cầm quyền. Chúng xuyên tạc, phủ nhận những
giá trị của học thuyết Mác - Lênin về đảng và cho rằng ngày nay các Đảng
cộng sản đang đi theo lý tưởng dân tộc chủ nghĩa chứ không phải lý tưởng
cộng sản mà học thuyết Mác - Lênin đã vạch ra.
Đảng ta, từ khi thành lập đến nay luôn khắng định và không ngừng
nâng cao vai trò lãnh đạo của Đảng, sự lãnh đạo của Đảng là nhân tố cơ bản
quyết định mọi thắng lợi của cách mạng. Song trước những khó khăn và thách
thức trên Đảng ta luôn xác định rõ con đường và mục tiêu mà Đảng ta đã
chọn là xây dựng một đất nước đi lên chủ nghĩa xã hội.
Để hoàn thành thắng lợi sự nghiệp đổi mới đất nước, thực hiện thắng
lợi công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Một vấn đề mà thực
tiễn đặt ra là Đảng ta không ngừng đối mới và chỉnh đốn Đảng, nâng cao năng
lực và sức chiến đấu của Đảng, chống mọi biểu hiện của chủ nghĩa cơ hội,
chủ nghĩa xét lại, xây dựng, phát triển và bảo vệ chủ nghĩa Mác - Lênin, tư
tưởng Hồ Chí Minh về mọi mặt (chính trị, tư tưởng và tố chức).Trên thực tế
trong những năm qua Đảng ta đã có nghị quyết Trung ương 6 lần 2; nghị
quyết Trung ương 4 líhoá 11 về nâng cao năng lực, sức chiến đấu của tố chức
cơ sở đảng, tăng cường đối mới chính đốn Đảng, về một số vấn đề cấp bách
trong xây dựng Đảng hiện nay đã và đang được các cấp quán triệt triển khai
rộng rãi, từng đồng chí gắn với nhiệm vụ được phân công luôn xác định rõ vai
trò trách nhiệm của minh luôn gương mẫu từ lời nói đến việc làm, phấn đấu
suốt đời là công bộc tận tuỵ của nhân dân,tiếp tục thực hiện có hiệu quả nôi
dung chuyên đề học tập và làm theo tấm gương của Bác năm 2014 “về nêu