HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH
HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ KHU VỰC I
ĐINH NGỌC TÙNG
ĐỀ ÁN
GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG PHÒNG,
CHỐNG TỘI PHẠM TÀNG TRỮ, VẬN CHUYỂN,
MUA BÁN TRÁI PHÉP CHẤT MA TÚY CỦA PHÒNG
CẢNH SÁT ĐIỀU TRA TỘI PHẠM VỀ MA TÚY
CÔNG AN TỈNH HƯNG YÊN
ĐỀ ÁN TỐT NGHIỆP CAO CẤP LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ
Người thực hiện: Đinh Ngọc Tùng
Lớp: Cao cấp lý luận chính trị - Khóa 5 Hưng Yên
Chức vụ: Đội trưởng Đội sảnh sát Điều tra tội
phạm về
hình sự,
kinh tế và ma túy
Đơn vị công tác: Công an huyện Kim Động, tỉnh
Hưng Yên
Người hướng dẫn: Ths. Nguyễn Thúy Hoa
HÀ NỘI, THÁNG 3 NĂM - 2015
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG ĐỀ TÀI
CAND:
CSĐTTP:
CSND:
Công an nhân dân
Cảnh sát điều tra tội phạm
Cảnh sát nhân dân
MỤC LỤC
MỤC LỤC........................................................................................................3
A. MỞ ĐẦU......................................................................................................1
B. NỘI DUNG..................................................................................................4
1. Cơ sở xây dựng đề án....................................................................................................................4
1.1. Cơ sở khoa học...............................................................................................................................4
1.2. Cơ sở chính trị, pháp lý..................................................................................................................4
1
A. MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề án
Trong những năm gần đây, tình hình tệ nạn và tội phạm về ma túy trên
địa bàn tỉnh Hưng Yên diễn biến hết sức phức tạp, cuộc đấu tranh phòng,
chống tội phạm về ma túy đang diễn ra quyết liệt. Mặc dù Hưng Yên không
phải là tỉnh trọng điểm về ma túy, nhưng theo báo cáo tổng kết của Công an
tỉnh Hưng Yên từ năm 2011 đến hết năm 2014, toàn tỉnh đã phát hiện, bắt giữ
348 vụ án về ma túy, với 754 đối tượng. Trong đó, số vụ án tàng trữ, vận
chuyển, mua bán trái phép chất ma túy chiếm tỷ lệ cao với 295 vụ (chiếm
84,7%) và 670 đối tượng (chiếm 88,8%) trong tổng số vụ, đối tượng phạm tội
về ma túy mà Công an tỉnh Hưng Yên đã phát hiện bắt giữ. Qua thực tiễn đấu
tranh chống tội phạm tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép chất ma túy,
cho thấy đối tượng phạm tội thường hình thành theo đường dây khép kín, hoạt
động với thủ đoạn tinh vi, kín đáo và liều lĩnh, sẵn sàng sử dụng vũ khí
“nóng” để chống trả nếu bị cơ quan chức năng phát hiện, bắt giữ.
Trước tình hình đó, để nâng cao hiệu quả đấu tranh phòng, chống tội
phạm tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép chất ma túy, thời gian qua cùng
với việc tập trung điều tra làm rõ, kịp thời và đưa ra xử lý nghiêm minh
những vụ án tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép chất ma túy, Phòng
CSĐTTP về ma túy, Công an tỉnh Hưng Yên cũng đặc biệt quan tâm đến việc
triển khai toàn diện các biện pháp phòng ngừa tội phạm tàng trữ, vận chuyển,
mua bán trái phép chất ma túy, coi đây là công tác cơ bản có ý nghĩa chiến
lược nhằm triệt tiêu các nguyên nhân, điều kiện phát sinh, phát triển cho tội
phạm. Mặc dù vậy, trong quá trình thực hiện phòng, chống tội phạm tàng trữ,
vận chuyển, mua bán trái phép chất ma túy của Phòng CSĐTTP về ma túy
2
Công an tỉnh Hưng Yên còn bộc lộ nhiều hạn chế. Những hạn chế đó vừa thể
hiện trong hoạt động phòng ngừa chung, vừa thể hiện trong phòng ngừa
nghiệp vụ; trong phát hiện và điều tra theo chức năng và trong phối hợp với
các lực lượng khác… Thực trạng trên do nhiều nguyên nhân khác nhau,
nhưng trước hết cần khẳng định trong công tác phòng ngừa, công tác nắm tình
hình, công tác điều tra những vụ án phạm tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán
trái phép chất ma túy trên địa bàn tỉnh Hưng Yên còn gặp nhiều khó khăn (về
lực lượng, phương tiện, quan hệ phối hợp…). Điều đó đặt ra vấn đề phải đi
sâu tìm hiểu, nghiên cứu, phân tích, đánh giá làm rõ thực trạng công tác
phòng, chống tội phạm tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép chất ma túy
của phòng CSĐTTP về ma túy Công an tỉnh Hưng Yên để từ đó đưa ra giải
pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống tội phạm này trên địa
bàn tỉnh Hưng Yên. Vì vậy chuyên đề:“Giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt
động phòng, chống tội phạm tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép chất
ma túy của Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy Công an tỉnh Hưng
Yên” có tính cấp thiết cả về lý luận và thực tiễn.
2. Phạm vi nghiên cứu
- Thời gian: Thời gian khảo sát thực tế từ năm 2011 đến hết năm 2014.
- Đối tượng: Hoạt động phòng, chống tội phạm tàng trữ, vận chuyển,
mua bán trái phép chất ma túy của công an cấp huyện, thành phố trên địa bàn
tỉnh Hưng Yên, được phản ánh trong hoạt động thực tiễn phòng ngừa và điều
tra khám phá tội phạm cũng như trong các văn bản pháp luật, các tài liệu lý
luận, các báo cáo sơ kết, tổng kết của công an tỉnh Hưng Yên, trực tiếp nhất là
công an cấp huyện, thành phố tại địa bàn tỉnh Hưng Yên.
- Không gian: Đề án tập chung nghiên cứu thực trạng công tác phòng,
chống tội phạm tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép chất ma túy của
Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy, Công an tỉnh Hưng Yên trên địa
3
bàn tỉnh Hưng Yên. Áp dụng cho các đơn vị trực tiếp làm công tác đấu tranh
phòng chống tội phạm, các đơn vị có chức năng phòng, chống tội phạm tàng
trữ, vận chuyển, mua bán trái phép chất ma túy trong lực lượng công an tỉnh
Hưng Yên, thời gian áp dụng đúc kết từ tực tiễn trong các năm từ năm 2011
đến năm 2014 và định hướng thực hiện cho 5 năm tiếp theo.
3. Mục tiêu của đề án
3.1. Mục tiêu chung
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận, đánh giá thực trạng công tác phòng,
chống tội phạm tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép chất ma túy của
Phòng CSĐTTP về ma túy Công an tỉnh Hưng Yên, đề án phải tìm ra những
giải pháp khả thi, tổ chức thực hiện an toàn, tiết kiệm và hiệu quả trong công
tác phòng, chống tội phạm tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép chất ma
túy trên địa bàn tỉnh Hưng Yên trong thời gian tới.
3.2. Mục tiêu cụ thể
Để đạt được mục tiêu chung đã đề ra, đề án cần:
- Phân tích làm rõ lý luận về tội phạm tàng trữ, vận chuyển, mua bán
trái phép chất ma túy của lực lượng CSĐTTP về ma túy.
- Khảo sát, tổng hợp, phân tích, đánh giá thực trạng công tác phòng,
chống tội phạm tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép chất ma túy của
Phòng CSĐTTP về ma túy Công an tỉnh Hưng Yên trong thời gian qua.
- Nâng cao ý thức, trách nhiệm của người trực tiếp làm công tác
phòng,
chống tội phạm tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép chất ma túy trong các
cơ quan bảo vệ pháp luật của huyện, thành phố thuộc tỉnh hưng yên.
- Nâng cao nhận thức cũng như tuyên truyền pháp luật cho nhân dân
trong việc tự giác chấp hành pháp luật, củng cố niềm tin của nhân dân đối với
các lực lượng trực tiếp làm công tác phòng, chống tội phạm tàng trữ, vận
4
chuyển, mua bán trái phép chất ma túy để nhân dân tin tưởng cung cấp, báo
tin hoặc tố giác về tội phạm một cách chính xác, nhanh chóng và kịp thời.
- Đề ra những giải pháp nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống tội
phạm tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép chất ma túy của Phòng
CSĐTTP về ma túy Công an tỉnh Hưng Yên trong thời gian tới.
B. NỘI DUNG
1. Cơ sở xây dựng đề án
1.1. Cơ sở khoa học
Dựa trên cơ sở lý luận về nhà nước và pháp luật; cơ sở nguồn gốc của
tội phạm và phòng, chống tội phạm trong xã hội; vấn đề chức năng của bộ
máy nhà nước trong quản lý, điều hành, giữ gìn trật tự, an ninh xã hội… đề án
xây dựng các biện pháp quản lý, ngăn chặn, phòng ngừa từ phía chính quyền
địa phương đối với một loại tội phạm cụ thể hoạt động trên địa bàn tỉnh Hưng
Yên hiện nay.
1.2. Cơ sở chính trị, pháp lý
Cơ sở pháp lý của công tác phòng, chống tội phạm tàng trữ, vận chuyển,
mua bán trái phép chất ma túy là những quy định của Đảng và Nhà nước cho
phép lực lượng Công an nói chung và lực lượng CSĐTTP về ma túy nói riêng
sử dụng để phòng ngừa, đấu tranh chống tội phạm tàng trữ, vận chuyển, mua
bán trái phép chất ma túy. Bao gồm các văn bản luật, dưới luật và các quy định
của ngành Công an đối với loại tội phạm này. Hệ thống các văn bản đó vừa là
chỗ dựa vững chắc về pháp lý, đồng thời là kim chỉ nam cho lực lượng
CSĐTTP về ma túy tiến hành công tác phòng, chống tội phạm một cách thống
nhất, tôn trọng Hiến pháp và pháp luật, đáp ứng với yêu cầu thực tiễn công tác
phòng, chống tội phạm về ma túy trong từng giai đoạn cụ thể.
5
Luật phòng, chống ma tuý được Quốc hội thông qua ngày 09 tháng 12
năm 2000, sửa đổi bổ sung ngày 03 tháng 6 năm 2008, quy định tại Điều 13,
Khoản 1 Điểm a ghi rõ: Cơ quan chuyên trách phòng, chống tội phạm về ma
tuý thuộc CAND được áp dụng các biện pháp nghiệp vụ trinh sát cần thiết để
phát hiện tội phạm về ma tuý.
Nghị định số 99/2002/NĐ-CP ngày 27/11/2002 của Chính phủ quy định
điều kiện, thủ tục, thẩm quyền và trách nhiệm của cơ quan chuyên trách
phòng, chống tội phạm về ma tuý thuộc CAND đã cụ thể hóa các biện pháp
nghiệp vụ trinh sát cần thiết quy định tại Điểm b, Khoản 1, Điều 13 Luật
phòng chống ma tuý.
Nghị quyết số 40/NQ-TW ngày 08/11/2004 của Bộ Chính trị về nâng
cao hiệu quả công tác Công an trong tình hình mới xác định lực lượng CAND
được thực hiện các biện pháp công tác: Vận động quần chúng, pháp luật, ngoại
giao, kinh tế, khoa học, kỹ thuật, nghiệp vụ, vũ trang. Công tác nghiệp vụ cơ
bản là một trong những nội dung công tác trọng tâm và đặc biệt quan trọng
trong hoạt động nghiệp vụ của lực lượng CAND; đảm bảo cho lực lượng
CSND thực hiện được vai trò nòng cốt của mình trong phòng ngừa, đấu tranh
chống tội phạm, đảm bảo TTATXH.
Ngày 28/11/2008, Thủ tướng Chính phủ ra Quyết định số 151/2008/QĐTTg ban hành quy chế áp dụng biện pháp công tác nghiệp vụ trong phòng,
chống tội phạm và giữ gìn TTATXH của lực lượng CSND.
Xuất phát từ những yêu cầu của cuộc đấu tranh phòng, chống tội phạm,
đảm bảo trật tự an toàn xã hội đòi hỏi các hoạt động nghiệp vụ của lực lượng
CSND phải được chỉ đạo chặt chẽ và đổi mới phù hợp với thực tiễn, ngày 01
tháng 4 năm 2013, Bộ Công an đã ban hành Chỉ thị số 02/CT-BCA-C41 về
việc tập trung chấn chỉnh, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác nghiệp vụ cơ
bản của lực lượng CSND trong tình hình mới; Thông tư số 18, 19, 20, 21,
6
22/2013/TT-BCA-C41 quy định về công tác nghiệp vụ cơ bản của lực lượng
CSND. Ngoài ra, Bộ Công an còn ban hành Chỉ thị số 03/CT-BCA-C41 ngày
12 tháng 6 năm 2013 về việc tăng cường chỉ đạo, nâng cao hiệu quả công tác
hồ sơ, thống kê nghiệp vụ Cảnh sát trong tình hình mới.
Căn cứ vào Quyết định số 4049/QĐ/BCA ngày 11 tháng 12 năm 2009
của Bộ trưởng Bộ Công an quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, tổ chức,
bộ máy của Tổng cục Cảnh sát phòng, chống tội phạm, trong đó có Cục
CSĐTTP về ma túy. Tiếp đó, ngày 4 tháng 2 năm 2010, Bộ trưởng Bộ Công an
đã ban hành Quyết định số 446/QĐ - BCA quy định về cơ cấu tổ chức, chức
năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Cục CSĐTTP về ma túy.
Ngoài ra tại Luật CAND cũng quy định một số biện pháp nghiệp vụ mà
lực lượng Công an được tiến hành để bảo vệ an ninh quốc gia và giữ gìn trật tự
an toàn xã hội.
Như vậy, về cơ bản các văn bản trên có mối quan hệ chặt chẽ, thống nhất
về nội dung trong công tác xây dựng, sử dụng đặc tình. Đồng thời là cơ sở pháp
lý quan trọng để lực lượng CSĐTTP về ma túy triển khai áp dụng và thực hiện
các biện pháp trong phòng, chống tội phạm về ma túy nói chung, tội phạm
tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép chất ma túy nói riêng.
1.3. Cơ sở thực tiễn
Tình hình tội phạm về ma túy trên địa bàn tỉnh Hưng Yên trong những
năm qua diễn biến khá phức tạp và nghiêm trọng, theo thống kê thì số vụ
phạm tội về ma túy được điều tra, khám phá và xử lý ở năm sau thường cao
hơn năm trước. Để đảm bảo an ninh trật tự trên địa bàn, không hình thành các
điểm nóng về ma túy đang là nhiệm vụ nặng nề đặt ra đối với lực lượng
CSĐTTP về ma túy Công an tỉnh Hưng Yên.
Đáng chú ý trong thời gian gần đây, tình hình diễn biến tội phạm tàng
trữ, vận chuyển, mua bán trái phép chất ma túy đang có chiều hướng “nóng”
7
lên. Các đối tượng vận chuyển, mua bán chất ma túy với số lượng lớn, có cả
các đối tượng có yếu tố nước ngoài, các chất ma túy được đối tượng sử dụng
để hoạt động phạm tội chủ yếu là các loại ma túy tổng hợp.
Qua công tác điều tra cho thấy, lượng ma túy tổng hợp chủ yếu từ nước
ngoài thẩm lậu vào Việt Nam qua cửa khẩu Lạng Sơn, Móng Cái – Quảng
Ninh… rồi vận chuyển về các tỉnh, thành phố tiêu thụ.
Ngoài ra, do những hạn chế nhất định trong công tác trong công tác cai
nghiện, số người nghiện ma túy ngoài xã hội còn cao, nhu cầu sử dụng ma túy
bất hợp pháp còn nhiều đã và đang là nguyên nhân làm bùng phát các điểm, tụ
điểm mua bán, sử dụng trái phép chất ma túy tại các khu vực dân cư. Đặc biệt
tình trạng người nghiện ma túy tích cực tham gia hoạt động bán lẻ ma túy để
có tiền mua ma túy thỏa mãn cơn nghiện. Vì vậy, các tụ điểm mua bán ma túy
nhỏ lẻ đã tự phát hình thành và lan rộng trên một số địa bàn. Trong đó chủ
yếu là các đối tượng nghiện ma túy không có việc làm tham gia vào hoạt động
tàng trữ, vận chuyển, mua bán và chứa chấp, tổ chức sử dụng trái phép chất
ma túy.
Xuất phát từ thực tế của địa phương, cần xây dựng một đề án khả thi,
giải quyết hiệu quả công tác phòng ngừa, đấu tranh chống tội phạm về ma túy
tại địa bàn tỉnh Hưng Yên hiện nay
2. Nội dung thực hiện đề án
2.1. Bối cảnh thực hiện đề án
Hưng Yên là một tỉnh nằm ở trung tâm đồng bằng Bắc Bộ, trong vùng
kinh tế trọng điểm phía Bắc, là tỉnh đồng vằng xen đồi thấp, không có rừng,
núi và biển. Trung tâm hành chính của tỉnh là thành phố Hưng Yên nằm cách
thủ đô Hà Nội 64 km về phía Đông Nam, cách thành phố Hải Dương 50 km
về phía Tây Nam. Phía Bắc giáp tỉnh Bắc Ninh, phía Đông giáp tỉnh Hải
8
Dương, phía Tây và Tây Bắc giáp thủ đô Hà Nội, phía Nam giáp tỉnh Thái
Bình và phía Tây Nam giáp tỉnh Hà Nam.
Theo số liệu thống kê năm 2014, dân số tỉnh Hưng Yên là 1.152.700
người với mật độ dân số là 1.244người/km2. Tỉnh Hưng Yên được phân chia
thành 10 đơn vị hành chính bao gồm thành phố Hưng Yên và 09 huyện. Tỷ lệ
dân số làm nông nghiệp rất cao, ước tính 80 – 90%. Tuy nhiên gần đây tỉ lệ
này thay đổi một cách nhanh chóng do tốc độ phát triển của công nghiệp, dịch
vụ có xu hướng tăng nhanh hơn.
Vì có điều kiện địa lý thuận lợi có quốc lộ số 5 chạy qua, nối Hà Nội –
Hải Phòng, nằm trong khu vực trọng điểm tam giác kinh tế Bắc Bộ nên Hưng
Yên có nhiều ưu thế phát triển kinh tế công nghiệp và dịch vụ. Hưng Yên là
một tỉnh công nghiệp phát triển nhanh và mạnh nhất của miền Bắc. Hiện nay
trên địa bàn tỉnh có nhiều khu đô thị mới xây dựng với quy hoạch rất hiện đại
và thông minh; nhiều khu công nghiệp lớn như Phố Nối A, Phố Nối B, khu
công nghiệp Thăng Long II, khu công nghiệp Như Quỳnh, khu công nghiệp
Minh Đức, khu công nghiệp nhỏ Kim Động, khu công nghiệp Quán Đỏ… Sản
phẩm công nghiệp của tỉnh là dệt may, giày da, ô tô, xe máy, công nghiệp
thực phẩm. Cơ cấu theo hướng phát triển kinh tế công nghiệp và dịch vụ đang
là chủ đạo.
Ngoài ra trên địa bàn tỉnh Hưng Yên còn có các quốc lộ 5B, 39A, 38,
38B chạy qua tạo điều kiện cho việc đi lại, thông thương giữa các huyện trong
địa bàn tỉnh và giữa tỉnh Hưng Yên với các tỉnh lân cận.Tuy nhiên đây cũng là
một trong những điều kiện thuận lợi để bọn tội phạm ma túy hoạt động, đặc
biệt là tội phạm tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép chất ma túy.
Với sự phát triển kinh tế vượt bậc trong những năm qua, cùng với sự đa
dạng các loại hình văn hóa, cơ sở hạ tầng giao thông phát triển, các khu công
nghiệp vừa và nhỏ hình thành và phát triển, ngành dịch vụ giải trí đang phát
triển sẽ là một trong những lợi thế hết sức to lớn của tỉnh Hưng Yên. Nhưng
9
cũng đặt ra một số vấn đề phức tạp về trật tự xã hội nhất là tình hình tội phạm
về ma túy trên địa bàn trong thời gian tới; bởi những khó khăn trong công tác
quản lý con người như: đăng ký nhân khẩu, hộ khẩu, quản lý tạm trú, tạm
vắng…; giải quyết việc làm cho người lao động, công tác quản lý ngành nghề
kinh doanh có điều kiện còn lỏng lẻo… đó là các yếu tố làm nảy sinh các loại
tội phạm về ma túy trên địa bàn Hưng Yên.
2.2. Đặc điểm tội phạm và thực trạng công tác phòng, chống tội
phạm tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép chất ma túy của Phòng
CSĐTTP về ma túy Công an tỉnh Hưng Yên
2.2.1. Đặc điểm của tội phạm tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép
chất ma túy trên địa bàn tỉnh Hưng Yên
- Đặc điểm về đối tượng phạm tội
Thực tiễn đấu tranh chống tội phạm về ma túy trên địa bàn tỉnh Hưng
Yên cho thấy, nghiên cứu đặc điểm tội phạm về ma túy có ý nghĩa rất lớn
trong phòng ngừa, đấu tranh chống tội phạm về ma túy nói chung, tội phạm
tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép chất ma túy nói riêng. Những hiểu
biết về đặc điểm của đối tượngnhư quan hệ xã hội, nhân thân, đặc điểm tâm
lý… có thể giúp cho hoạt động phòng ngừa và đấu tranh với loại tội phạm này
đạt hiệu quả cao.
Qua công tác nghiên cứu hồ sơ các vụ án về ma túy do Phòng CSĐTTP
về ma túy, Công an tỉnh Hưng Yên điều tra khám phá từ năm 2011 đến hết
năm 2014 và tiến hành tọa đàm trao đổi với một số cán bộ thực tiễn và công
tác lâu năm cho thấy, đối tượng phạm tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái
phép chất ma túy trên địa bàn tỉnh Hưng Yên có đặc điểm sau:
+ Về nghề nghiệp: Phần lớn đối tượng phạm tội tàng trữ, vận chuyển,
mua bán trái phép chất ma túy không có nghề nghiệp hoặc nghề nghiệp không
ổn định (chiếm gần 70%). Đối tượng là lái xe, phụ xe hoặc lợi dụng hoạt động
10
buôn bán, đi lại trên các tuyến giao thông, những địa bàn phức tạp về ma túy
để hoạt động phạm tội đang có chiều hướng gia tăng (chiếm 20,9%); đối
tượng là cán bộ trong các cơ quan bảo vệ pháp luật (chiếm 3,5%). Đáng chú
ý, số đối tượng là học sinh, sinh viên phạm tội trong những năm vừa qua đang
có xu hướng gia tăng (chiếm 5%).
+ Về giới tính: Số người phạm tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép
chất ma túy là nam giới chiếm tỷ lệ cao (khoảng gần 80%). Tuy nhiên trong
những năm gần đây, số đối tượng nữ giới phạm tội cũng đang có xu hướng gia
tăng, trong một số trường hợp nữ giới còn giữ vai trò chủ mưu, cầm đầu trong
các vụ án về ma túy.
+ Về hộ khẩu thường trú: Phần lớn các đối tượng phạm tội đều có hộ
khẩu thường trú tại Hưng Yên (chiếm 67%). Những đối tượng là người tỉnh
khác hoạt động phạm tội trên địa bàn tỉnh Hưng Yên đang có xu hướng gia
tăng (23%), trong số này có những đối tượng không đăng ký cư trú trên địa
bàn tỉnh Hưng Yên, đối tượng phạm tội là người lang thang, hoạt động lưu
động, cư trú không rõ ràng gây khó khăn cho công tác phòng ngừa cũng như
điều tra khám phá tội phạm.
+ Về tiền án, tiền sự: Hầu hết các đối tượng phạm tội tàng trữ, vận
chuyển, mua bán trái phép chất ma túy đều là những đối tượng có tiền án, tiền
sự về các tội liên quan đến ma túy hoặc tiền án, tiền sự về các tội phạm hình
sự khác. Bên cạnh đó, có những đối tượng mới phạm tội lần đầu, chưa có tiền
án, tiền sự về các tội phạm ma túy hay tội phạm hình sự khác (chiếm 17%).
- Thủ đoạn hoạt động của tội phạm tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái
phép chất ma túy
+ Thủ đoạn móc nối tạo đường dây.
Để tránh sự phát hiện của quần chúng nhân dân và lực lượng chức năng
làm công tác phòng, chống ma tuý, các đối tượng phạm tội tàng trữ, vận
11
chuyển, mua bán trái phép chất ma tuý thường chuẩn bị rất công phu trong việc
tạo dựng, thiết lập đường dây, tuyển chọn đồng bọn, chọn thời điểm hoạt động,
tính toán cách thức cất giấu, vận chuyển ma tuý đến địa điểm đã xác định để
giao tiền và nhận “hàng” với các thủ đoạn như: Sử dụng lợi ích vật chất, dùng
tình cảm, quan hệ huyết thống để mua chuộc, dụ dỗ, lôi kéo, cưỡng bức người
khác tham gia hoạt động phạm tội. Trong quá trình tạo dựng đường dây, tổ
chức phạm tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép chất ma túy, những đối
tượng mới tham gia vào đường dây phạm tội thường bị chúng kiểm tra, thử
thách, như: kiểm tra về khả năng, sự hiểu biết các chất ma tuý, giá cả, nguồn
gốc hoặc thử thách về lòng trung thành, mức độ tin cậy khi tham gia hoạt động
phạm tội trong đường dây, tổ chức tội phạm.
+ Thủ đoạn tàng trữ, cất giấu chất ma tuý.
Trong quá trình tàng trữ trái phép chất ma tuý các đối tượng phạm tội
luôn sử dụng những thủ đoạn cất giấu rất tinh vi, kín đáo khó phát hiện. Để bắt
giữ được đối tượng phạm tội, thu giữ được tang vật là các chất ma tuý đòi hỏi
lực lượng CSĐTTP về ma túy cần phải hiểu biết được các thủ đoạn cất giấu
chất ma tuý của đối tượng. Khi tàng trữ chất ma túy ở một địa điểm trong nhà,
ngoài vườn hoặc ở một địa điểm bất kỳ, đối tượng luôn tìm cách cất giấu ở
những vị trí khó phát hiện. Thủ đoạn cất giấu, ngụy trang nơi tàng trữ chất ma
túy được đối tượng sử dụng rất tinh vi, xảo quyệt, mà bằng mắt thường quan
sát rất khó phát hiện… Khi cần di chuyển chất ma tuý đến một địa điểm khác,
đối tượng tiến hành bí mật thực hiện vào đêm tối, có bố trí lực lượng canh
phòng chặt chẽ. Bên cạnh đó chất ma tuý còn được đối tượng giấu trong các đồ
dùng, dụng cụ gia đình, trong tủ, gầm bàn và ở vị trí rỗng của đồ điện tử. Ngoài
ra, ma tuý được cất giấu trong nạng gỗ, trong chân giả, trong bánh xe đẩy,
trong khung xe đạp; làm các đồ giả, đồ cổ, đồ lưu niệm bằng thạch cao, giấu
12
trong dây lưng, mùn cưa, trong vùng kín trên cơ thể, nuốt vào bụng, giấu ma
tuý vào trong túi quần áo, đế dày, dép và bó vào người hoặc chân tay.
+ Thủ đoạn vận chuyển trái phép chất ma tuý.
Để vận chuyển chất ma túy từ nơi này đến nơi khác tiêu thụ, các đối
tượng phạm tội luôn tìm cách khai thác mọi vị trí trên người, trong phương tiện
vận tải, đồ dùng, vật dụng, hàng hóa để cất giấu ma túy và ngụy trang kín đáo
bằng các hình thức khác nhau. Do vậy khi tiến hành kiểm tra, khám xét đối
tượng có nghi vấn vận chuyển trái phép chất ma túy thì lực lượng CSĐTTP về
ma túy cần phải thận trọng, tỉ mỉ, không bỏ qua những chi tiết dù nhỏ và cần
chú ý tới những vị trí, địa điểm có nghi ngờ cất giấu ma túy. Đặc biệt cần khai
thác thông tin do cộng tác viên bí mật cung cấp về thủ đoạn vận chuyển, cất
giấu chất ma túy của các đối tượng để đảm bảo khi khám xét thu giữ được các
chất ma túy.
Mặt khác, sau khi đã cất giấu chất ma túy trong đồ dùng hay trong các
phương tiện vận tải đối tượng sẽ tính toán đến việc lựa chọn người, phương tiện
và cách thức để vận chuyển ma túy.Đây là giai đoạn rất quan trọng đối với bọn
tội phạm, chính vì thế mà các đối tượng tìm chọn người và phương tiện để vận
chuyển rất kỹ lưỡng. Người mà bọn tội phạm chọn để vận chuyển ma túy, có thể
là những đối tượng trong cùng đường dây tổ chức tội phạm về ma túy, hoặc
chúng thuê phụ nữ có thai, người già, trẻ em, người tàn tật… để vận chuyển ma
túy. Khi đi qua cửa khẩu, trạm kiểm soát bọn tội phạm thường lợi dụng những sơ
hở của các cơ quan chức năng để vận chuyển ma túy đi qua hoặc tìm cách mua
chuộc cán bộ làm việc ở những vị trí kiểm tra, kiểm soát để thực hiện hành vi
phạm tội. Phương tiện đối tượng sử dụng để vận chuyển ma túy có thể là ô tô, xe
máy, xe đạp, tàu thuyền, ca nô, nhiều trường hợp chúng lợi dụng cả xe của Quân
đội, Công an, xe của nhân viên Hải quan, xe vận chuyển thư báo… để vận
chuyển ma túy.
13
Trong trường hợp vận chuyển ma túy bằng phương tiện giao thông
công cộng như các loại xe chở khách, tàu hỏa… đối tượng thường để ma túy
ở một nơi sau đó ngồi ở vị trí khác quan sát, nếu bị kiểm tra, phát hiện thì
không nhận ma túy đó là của mình, coi đó là hàng vô chủ. Bên cạnh đó, các
đối tượng còn vận chuyển ma túy bằng đường bưu điện, qua hình thức gửi
thư, chuyển bưu kiện, bưu phẩm… để vận chuyển ma túy.
Việc vận chuyển các chất ma túy thường do những đối tượng trong
đường dây, tổ chức tội phạm thực hiện. Tuy nhiên, có nhiều trường hợp chúng
sử dụng những người ngoài đường dây, tổ chức để vận chuyển thuê cho
chúng.Phương tiện vận chuyển luôn được thay đổi thường xuyên và tránh
hình thành quy luật. Do vậy, để vận chuyển chất ma túy từ địa điểm này đến
địa điểm khác các đối tượng đã tính toán lựa chọn tuyến đường ít có sự kiểm
tra và thường cho một vài đối tượng đi trước thăm dò nếu có dấu hiệu nghi
ngờ sẽ thông tin cho đồng bọn thay đổi kế hoạch và lộ trình xuất phát của
phương tiện vận chuyển ma túy.
+ Thủ đoạn giao nhận ma tuý.
Trước khi mua bán trái phép chất ma tuý, các đối tượng thường liên lạc,
gặp gỡ trước để bàn bạc, thống nhất về việc giao tiền, nhận hàng. Khi giao,
nhận “hàng” với những mối mua bán chưa quen, đối tượng thường xuyên thay
đổi thời gian, địa điểm và cách thức giao, nhận “hàng”; kiểm tra tiền, “hàng”
nhiều lần rồi mới giao, nhận: Việc giao, nhận “hàng” được thực hiện nhanh
chóng nên không để lại hiện trường dấu vết gì và cũng không có người chứng
kiến. Vì vậy, lực lượng CSĐTTP về ma túy cần chú ý để xây dựng phương án
bắt quả tang đối tượng khi đang giao, nhận ma túy, đảm bảo bắt giữ được đối
tượng và thu giữ được chất ma túy. Tuy nhiên, có trường hợp các đối tượng
không trực tiếp giao, nhận “hàng” mà thông qua “hộp thư chết” là một địa điểm
bí mật do các đối tượng xác định sẵn để giao nhận ma túy, sau đó các đối tượng
14
sẽ giao, nhận tiền ở một địa điểm khác. Vì vậy, lực lượng CSĐTTP về ma túy
cần phải chú ý để thu thập thông tin, tài liệu nắm tình hình về hoạt động của
các đối tượng phục vụ cho việc bắt giữ, khai thác mở rộng vụ án, tránh trường
hợp chỉ xử lý được đối tượng mua ma túy và ngược lại. Đáng chú ý, đa số đối
tượng phạm tội mua bán trái phép chất ma tuý chuyên nghiệp thường có kinh
nghiệm phạm tội, am hiểu về pháp luật, có mối quan hệ rộng để tạo thuận lợi
trong hoạt động, nhưng lại hết sức cảnh giác, kể cả với đối tượng là đồng bọn
trong đường dây, tổ chức tội phạm nên thường xuyên kiểm tra thử, thách lẫn
nhau. Các đường dây phạm tội ma túy lớn, đối tượng cầm đầu thường mua
chuộc, dụ dỗ, lôi kéo nhân viên Nhà nước làm việc trong các cơ quan bảo vệ
pháp luật để bảo kê, che chắn cho hoạt động phạm tội của chúng.
+ Thủ đoạn thông tin liên lạc.
Tội phạm về ma tuý nói chung, tội phạm tàng trữ, vận chuyển, mua bán
trái phép chất ma túy nói riêng hoạt động phạm tội theo đường dây, tổ chức
chặt chẽ. Để tránh sự phát hiện của quần chúng nhân dân và các cơ quan chức
năng, đối tượng thường chuẩn bị rất công phu từ khâu thiết lập đường dây,
tuyển lựa đồng bọn, chọn thời gian, địa điểm hoạt động, cách thức giao
“hàng”... đến việc sử dụng các phương tiện thông tin, liên lạc để trao đổi, thoả
thuận và mua bán trái phép chất ma tuý. Bọn tội phạm tàng trữ, vận chuyển,
mua bán trái phép chất ma tuý sử dụng các phương tiện, hình thức trao đổi để
thông tin liên lạc với nhau như: sử dụng điện thoại di động thuê bao trả trước,
dùng mạng internet để thông tin, liên lạc; trong quá trình trao đổi thường dùng
tiếng lóng và các ám tín hiệu để truyền đạt thông tin nhằm tránh bị phát hiện,
theo dõi của cơ quan Công an.
+ Thủ đoạn khai báo và đối phó khi bị bắt giữ.
Trong đường dây, tổ chức tội phạm tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái
phép chất ma túy các đối tượng luôn có sự thống nhất cao và thường xuyên
15
thay đổi phương thức thủ đoạn hoạt động. Đối tượng chính thường không trực
tiếp vận chuyển, mua bán ma tuý mà thuê người khác thực hiện nhưng có sự
giám sát trực tiếp hoặc cử đối tượng là đồng bọn đi theo áp tải, bảo vệ hàng.
Khi bị phát hiện, bắt giữ các đối tượng thường tìm cách tách ma tuý ra khỏi
người, chống trả quyết liệt hoặc thông tin cho đồng bọn chạy trốn, tẩu tán
tang vật.Trường hợp bị phát hiện bắt giữ ít khi khai ra đồng bọn, khai báo
quanh co, chối tội hoặc khai báo nhỏ giọt, tìm cách mua chuộc, hối lộ cán bộ
điều tra.
Trên đây là những nội dung cơ bản về đặc điểm hình sự của tội phạm tàng
trữ, vận chuyển, mua bán trái phép chất ma túy. Việc nghiên cứu nắm vững nội
dung cơ bản về đặc điểm hình sự của tội phạm tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái
phép chất ma túy là tiền đề và cơ sở quan trọng để lực lượng Cảnh sát điều tra tội
phạm về ma túy tiến hành hoạt động phòng ngừa, đấu tranh chống tội phạm này
đạt hiệu quả.
2.2.2. Mối quan hệ phối hợp của lực lượng CSĐTTP về ma túy với các
lực lượng khác có liên quan trong phòng, chống tội phạm tàng trữ, vận
chuyển, mua bán trái phép chất ma túy
Trong quá trình tiến hành công tác phòng, chông tội phạm tàng trữ, vận
chuyển, mua bán trái phép chất ma túy, lực lượng CSĐTTP về ma túy các cấp cần
có sự phối hợp với các lực lượng có liên quan. Sự phối kết hợp này không phải do
ý muốn chủ quan mà trên cơ sở sự phân cấp của pháp luật; nó được thể hiện trong
mối quan hệ phối hợp giữa lực lượng CSĐTTP về ma túy với các lực lượng trong
và ngoài ngành Công an. Cụ thể:
- Về chủ thể và nội dung phối hợp lực lượng:
+ Trong mối quan hệ phối hợp với các lực lượng nghiệp vụ khác trong
Công an nhân dân: Lực lượng CSĐTTP về ma túy Công an tỉnh Hưng Yên
thường xuyên phối hợp với các lực lượng như Cảnh sát quản lý hành chính về trật
16
tự xã hội, lực lượng xây dựng phong trào quần chúng bảo vệ an ninh tổ quốc, lực
lượng Cảnh sát giao thông đường bộ - đường sắt, lực lượng kỹ thuật hình sự, lực
lượng cảnh sát bảo vệ, lực lượng kỹ thuật hình sự, lực lượng sử dụng chó nghiệp
vụ... thông qua các hoạt động như: vận động quần chúng tố giác tội phạm; khám
xét, trưng cầu giám định để phục vụ hoạt động điều tra khám phá tội phạm về ma
túy xảy ra trên địa bàn tỉnh Hưng Yên.
+ Trong mối quan hệ phối hợp với các lực lượng ngoài ngành Công an:
Lực lượng CSĐTTP về ma túy Công an tỉnh Hưng yên thường xuyên duy
trì mối quan hệ phối hợp với các ban ngành, đoàn thể, tổ chức xã hội như Đoàn
Thanh niên, Hội phụ nữ...tổ chức tuyên truyền cho mọi gia đình, khu dân cư nâng
cao nhận thức về pháp luật, về phương thức thủ đoạn hoạt động của tội phạm tàng
trữ, vận chuyển, mua bán trái phép chất ma túy, những nguyên nhân, hậu quả, tác
hại của tội phạm; trách nhiệm của bản thân, gia đình, nâng cao nhận thức về mọi
lĩnh vực trong đời sống xã hội và tích cực tham gia phòng, chống tội phạm.
Phối hợp với các cơ quan bảo vệ pháp luật như Viện kiểm sát, Tòa án trong
việc điều tra, truy tố, xét xử các vụ án tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép chất
ma túy. Cụ thể, ngay sau khi các vụ án tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép
chất ma túy được khởi tố thì lực lượng CSĐTTP về ma túy và Viện kiểm sát nhân
dân phải phối hợp thực hiện nhiệm vụ điều tra và kiểm sát việc điều tra. Còn Tòa
án nhân dân thông qua xét xử cac vụ án tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép
chất ma túy để kiểm tra công khai kết quả hoạt động điều tra của lực lượng Cảnh
sát điều tra. Kết quả hoạt động của lực lượng CSĐTTP trong thu thập chứng cứ
chứng minh tội phạm và người phạm tội không chỉ phục vụ trực tiếp cho Viện
kiểm sát nhân dân đưa ra quyết định truy tố mà còn giúp Tòa án nhân dân xét xử,
đưa ra bản án phù hợp.
- Về nguyên tắc phối hợp giữa các lực lượng:
17
Theo chức năng nhiệm vụ được giao mà lực lượng CSĐTTP về ma túy và
các lực lượng nghiệp vụ khác trong CSND thường xuyên phối hợp với nhau để
làm tốt công tác phòng ngừa, ngăn chặn tôi phạm ma túy nói chung, tội phạm tàng
trữ, vận chuyển, mua bán trái phép chất ma túy nói riêng.
Theo chuyên đề phòng, chống tội phạm tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái
phép chất ma túy mà lực lượng CSĐTTP về ma túy cấp dưới thường xuyên phối
hợp, chịu sự chỉ đạo, hướng dẫn của lực lượng CSĐTTP về ma túy cấp trên.
Theo vụ việc: khi có tội phạm tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép chất
ma túy sảy ra hoặc cần áp dụng các biện pháp nghiệp vụ để ngăn chặn không để
tội phạm xảy ra thì tùy yêu cầu điều tra, yêu cầu nghiệp vụ mà lực lượng CSĐTTP
về ma túy Công an tỉnh Hưng Yên phải phối hợp với các lực lượng trong và ngoài
ngành Công an.
2.3. Ưu, khuyết điểm
2.3.1. Những ưu điểm
Trong những năm qua, Phòng CSĐTTP về ma túy Công an tỉnh Hưng
Yên cơ bản thực hiện đúng quy định của Nhà nước, Bộ Công an trong công tác
đấu tranh phòng, chống tội phạm về ma túy nói chung, tội phạm tàng trữ, vận
chuyển, mua bán trái phép chất ma túy nói riêng. Kết quả, các mặt công tác của
Phòng CSĐTTP về ma túy, Công an tỉnh Hưng Yên từng bước được nâng cao,
tăng về số lượng, đảm bảo chất lượng. Góp phần quan trọng vào công tác
phòng ngừa, đấu tranh chống tội phạm về ma túy nói chung, tội phạm tàng trữ,
vận chuyển, mua bán trái phép chất ma túy nói riêng.
Qua khảo sát thực trạng công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm tàng
trữ, vận chuyển, mua bán trái phép chất ma túy của Phòng CSĐTTP về ma túy
Công an tỉnh Hưng Yên thời gian qua thấy nổi lên một số ưu điểm sau:
- Công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm ma túy nói chung và tội
phạm tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép chất ma túy nói riêng đã nhận
được sự quan tâm chỉ đạo của cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương; cấp ủy và
18
lãnh đạo Công an tỉnh; của Thủ trưởng, Phó Thủ trưởng cơ quan Cảnh sát điều
tra, tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất cho phòng ngừa, ngăn chặn cũng như điều
tra khám phá tội phạm. Đồng thời, công tác lãnh đạo, chỉ đạo được quan tâm và
từng bước đổi mới từ khâu tham mưu, đề xuất, xây dựng và phát triển các chỉ
thị, kế hoạch, biện pháp công tác đến hướng dẫn, kiểm tra, đôn đốc, lựa chọn
và tập trung chỉ đạo dứt điển những nội dung công tác trọng tâm… Vì vậy, đã
góp phần nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống tội phạm về ma túy trên địa
bàn tỉnh.
- Công tác tuyên truyền giáo dục pháp luật đã có nhiều tiến bộ, được tổ
chức rộng khắp và từng bước đi vào chiều sâu. Nhiều chủ trương, chính sách
của Đảng, pháp luật của Nhà nước đã đến được với người dân bằng những
hình thức tuyên truyền phong phú, đa dạng, dễ hiểu, dễ thực hiện. Vì vậy đã
góp phần quan trọng làm chuyển biến về nhận thức và hành động của cán bộ,
đảng viên và các tầng lớp nhân dân. Từ đó các cấp, các ngành và quần chúng
nhân dân đã xác định rõ đấu tranh phòng, chống tội phạm nói chung và tội
phạm tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép chất ma túy xảy ra là trách
nhiệm của toàn Đảng, toàn dân, của cả cộng đồng xã hội.
- Trong công tác tham mưu phòng, chống tội phạm ma túy nói chung,
tội phạm tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép chất ma túy nói riêng Phòng
CSĐTTP về ma túy Công an tỉnh Hưng Yên đã phát huy vai trò xung kích,
nòng cốt của mình trong việc tham mưu cho cấp ủy Đảng, chính quyền các
cấp, các ngành có liên quan trong việc triển khai thực hiện các văn bản chỉ
đạo, hướng dẫn của Chính phủ, của Bộ và các Cục nghiệp vụ về công tác
phòng ngừa, đấu tranh chống tội phạm sát hợp với tình hình thực tế của địa
phương và tình hình hoạt động của tội phạm nói chung, tội phạm tàng trữ, vận
chuyển, mua bán trái phép chất ma túy nói riêng trên địa bàn. Từ đó có những
biện pháp, phương án cụ thể để chỉ đạo, hướng dẫn trong quá trình tổ chức
thực hiện.
19
- Công tác phát động phong trào quần chúng bảo vệ an ninh tổ quốc
được chú trọng thường xuyên, thu hút đông đảo các tầng lớp nhân dân tham
gia. Đã tập trung vào các địa bàn trọng điểm về an ninh trật tự, các tụ điểm
phức tạp về ma túy. Đã củng cố và xây dựng các mô hình tự quản của quần
chúng nhân dân về an ninh trật tự; tổ chức thực hiện các chương trình, mục tiêu
xây dựng và phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội ở địa phương. Vì vậy, quần
chúng nhân dân đã cung cấp được nhiều nguồn tin, tố giác nhiều loại tội phạm
giúp cho các cơ quan thi hành pháp luật điều tra, xử lý được thuận lợi đồng thời
giúp cho các cơ quan chức năng trong việc giải quyết các vụ việc, các vi phạm
pháp luật, các mâu thuẫn, tranh chấp, khiếu kiện phức tạp xảy ra ở cơ sở. Điều
đó đã có tác dụng tích cực trong việc ngăn chặn, trấn áp các loại tội phạm tại
địa bàn dân cư.
- Song song với việc triển khai, phối hợp với các cơ quan, đoàn thể, tổ
chức quần chúng và chính quyền địa phương trong việc áp dụng các biện pháp
phòng ngừa xã hội đối với tội phạm về ma túy nói riêng, tội phạm tàng trữ, vận
chuyển, mua bán trái phép chất ma túy nói riêng thì các biện pháp nghiệp vụ
cũng được Phòng CSĐTTP về ma túy Công an tỉnh áp dụng, vận dụng linh
hoạt. Các công tác nghiệp vụ cơ bản được sử dụng trong hoạt động phòng ngừa
tội phạm đã góp phần quan trọng trong việc phát hiện cũng như áp dụng kịp
thời các biện pháp đấu tranh với tội phạm tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái
phép chất ma túy trên địa bàn toàn tỉnh. Nhờ đó, tình hình tội phạm tàng trữ,
vận chuyển, mua bán trái phép chất ma túy từng bước được ngăn chặn, góp
phần vào việc ổn định tình hình an ninh trật tự trên địa bàn.
- Công tác điều tra, khám phá tội phạm tàng trữ, vận chuyển, mua bán
trái phép chất ma túy cũng đạt được những kết quả nhất định. Tỷ lệ điều tra
khám phá đạt kết quả cao, không có án oan sai xảy ra. Công tác điều tra các vụ
án tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép chất ma túy được tiến hành theo
đúng trình tự, thủ tục do Bộ luật Tố tụng hình sự quy định, xử lý đúng người,
20
đúng tội không để lọt tội phạm. Trên cơ sở quy định của pháp luật, Phòng
CSĐTTP về ma túy Công an tỉnh Hưng Yên chú ý sử dụng tổng hợp các biện
pháp công tác, nhất là các biện pháp nghiệp vụ trinh sát hỗ trợ cho các hoạt
động điều tra theo tố tụng nhằm nhanh chóng điều tra, khám phá vụ án. Do đó,
nhiều vụ án xảy ra chỉ trong một thời gian ngắn, Phòng CSĐTTP về ma túy đã
xác định và bắt giữ được đối tượng gây án.
- Bên cạnh đó, qua công tác phòng, chống tội phạm nói chung, tội phạm
tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép chất ma túy nói riêng cũng đã phát
hiện những sơ hở, thiếu sót trong công tác quản lý nhà nước về An ninh trật tự;
những thiếu sót trong công tác phòng chống tội phạm của lực lượng chức năng
nói chung và lực lượng CSĐTTP về ma túy nói riêng, để từ đó có biện pháp
khắc phục, phòng ngừa hiệu quả.
2.3.2. Những tồn tại, thiếu sót
Bên cạnh những ưu điểm đạt được, quá trình tiến hành hoạt động phòng,
chống tội phạm tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép chất ma túy của Phòng
CSĐTTP về ma túy Công an tỉnh Hưng Yên vẫn bộc lộ một số tồn tại cần khắc
phục đó là:
- Về lực lượng (Phòng CSĐTTP về ma túy) tham gia đấu tranh phòng,
chống tội phạm ma túy vẫn còn chưa đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ trước sự
gia tăngcủa các loại tội phạm trong tình hình hiện nay như: Trình độ nghiệp vụ,
pháp luật của một số cán bộ, chiến sĩ còn chưa đồng đều; phương tiện nghiệp
vụ, điều kiện làm việc còn thiếu thốn; lực lượng biên chế còn mỏng, chưa
chuyên sâu.
- Việc tiến hành tuyên truyền, giáo dục pháp luật, giáo dục truyền thống
đạo đức trong nhân dân, nhất là bồi dưỡng, xây dựng nhân cách cho thế hệ trẻ
chưa được thường xuyên, chưa đồng bộ. Một bộ phận thanh thiếu niên còn
chạy theo lối sống thực dụng, thiếu tu dưỡng rèn luyện cộng thêm vào đó là
trình độ dân trí thấp, thiếu hiểu biết… dẫn đến vi phạm pháp luật.
21
- Công tác phát động phong trào quần chúng bảo vệ an ninh tổ quốc chưa
được thường xuyên, chưa sâu rộng và thiếu thiết thực với cuộc sống của nhân
dân, nhất là những khu vực nông thôn, những khu vực có nhiều thành phần lao
động phức tạp, nhiều người ngoại tỉnh cư trú. Nội dung phát động chưa cụ thể,
chưa phù hợp với trình độ dân trí ở từng vùng dân cư. Một bộ phận nhân dân
còn tư tưởng “đèn nhà ai nhà đấy rạng”, sự việc vi phạm pháp luật, mâu thuẫn
xảy ra trong thôn xóm là việc của chính quyền, cơ quan pháp luật hoặc sợ bị trả
thù...
- Việc triển khai, áp dụng các mặt công tác nghiệp vụ cơ bản của Phòng
CSĐTTP về ma túy Công an tỉnh Hưng Yên đã đem lại những kết quả tích cực
trong đấu tranh phòng, chống tội phạm tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép
chất ma túy. Tuy nhiên, quá trình áp dụng, vận dụng vào thực tế công tác đấu
tranh phòng, chống tội phạm giết người còn bộc lộ những hạn chế nhất định:
+ Công tác điều tra cơ bản, nắm tình hình còn chưa được tiến hành
thường xuyên, còn nặng về hình thức; một bộ phận cán bộ còn chưa nhận thức
đầy đủ về vai trò, vị trí của công tác nên chưa quan tâm, trú trọng vào công tác
này. Việc điều tra cơ bản nắm tình hình còn mang tính hình thức, chưa bao quát
được địa bàn, chưa nắm được đầy đủ, chính xác thông tin phản ánh về diễn
biến hoạt động của tội phạm; nhiều đối tượng đã âm thầm hoạt động phạm tội
trong suốt một thời gian dài mà không bị phát hiện, xử lý.
+ Công tác quản lý đối tượng có tiền án, tiền sự, đối tượng có biểu hiện
nghi vấn hoạt động phạm tội về ma túy còn chưa được tiến hành thường xuyên,
liên tục. Đặc biệt những đối tượng có tiền án, tiền sự về ma túy, những đối
tượng nghiện ma túy, đây là những đối tượng có quá khứ phạm tội về ma túy
hoặc bản thân họ đang liên quan đến tệ nạn ma túy, do vậy bản thân họ có
những điều kiện thuận lợi để hoạt động phạm tội về ma túy hoặc bị cácđối
tượng hoạt động phạm tội về ma túy chuyên nghiệp lôi kéo, dụ dỗ tham gia vào
hoạt động phạm tội về ma túy.
22
- Công tác quản lý Nhà nước về an ninh trật tự còn yếu kém, bất cập,
chưa sâu sát nên còn điều kiện để tội phạm về ma túy nảy sinh và phát triển.
Biểu hiện trong các mặt công tác như quản lý nhân khẩu, hộ khẩu, quản lý tạm
trú, tạm vắng, quản lý đối tượng tại địa bàn dân cư, quản lý các ngành nghề
kinh doanh có điều kiện về an ninh trật tự, các loại hóa chất, thuốc tân dược...
tạo ra sơ hở làm nảy sinh tội phạm.
- Công tác điều tra khám phá đối với nhiều vụ án còn chưa đảm bảo tính
khẩn trương kịp thời; nhiều khâu trong hoạt động điều tra bị bỏ qua hoặc có
làm nhưng hiệu quả còn thấp. Cụ thể:
+ Công tác tiếp nhận và xử lý tin báo tố giác về những vụ án tàng trữ,
vận chuyển, mua bán trái phép chất ma túy còn chậm, nhất là ở lực lượng Công
an cơ sở chưa đảm bảo tính khẩn trương, kịp thời. Việc tiếp nhận và xử lý tin
báo, tố giác về tội phạm vẫn còn một số trường hợp còn thụ động, lúng túng là
yếu tố tiêu cực đầu tiên dẫn đến việc mất đi nhiều thông tin về vụ án, đặc biệt
là những vụ mua bán trái phép chất ma túy.
+ Công tác khám xét, thu giữ vật chứng đôi khi còn chưa có kế hoạch cụ
thể dẫn đến việc không phát hiện thu giữ được vật chứng hoặc bỏ qua những
vật chứng có giá trị phục vụ điều tra vụ án.
2.4. Nguyên nhân của những tồn tại, thiếu sót
Qua khảo sát thực tế và tiến hành tọa đàm, trao đổi với lãnh đạo, cán bộ,
chiến sỹ Phòng CSĐTTP về ma túy Công an tỉnh Hưng Yên đang trực tiếp tiến
hành phòng chống tội phạm về ma túy nói chung và tội phạm tàng trữ, vận
chuyển, mua bán trái phép chất ma túy nói riêng cho thấy những tồn tại, thiếu
sót trên là do một số nguyên nhân cơ bản sau:
- Công tác phòng ngừa xã hội đối với tội phạm tàng trữ, vận chuyển,
mua bán trái phép chất ma túy trong thời gian qua chưa được sự quan tâm đúng
mức của lãnh đạo các cấp, các ngành, các tổ chức quần chúng, đoàn thể xã hội,
nhất là trong việc tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về phòng chống
tội phạm ở cơ sở. Việc tuyên truyền giáo dục còn mang tính hình thức, chưa