CÁI tôi TRỮ TÌNH TRONG THƠ VI THÙY LINH

NHỮNG DẠNG THỨC CÁI TÔI TRỮ TÌNH TRONG THƠ VI THÙY LINH (Hà
Thị Huệ)

Thơ của các nhà thơ trẻ đương đại là tiếng nói của những con người mang khát vọng
tự khẳng định, tự bày tỏ, ở đấy ta thấy sự trỗi dậy mạnh mẽ của cái tôi cá nhân với tất
cả những biểu hiện phức tạp của thế giới nội tâm sâu kín. Tiêu biểu trong số đó nhà
thơ trẻ Vi Thùy Linh luôn khát khao biểu hiện cái tôi trước cuộc đời, cái tôi bản thể
mang tính khác biệt. Chị phát biểu rằng chị luôn muốn tạo sự độc đáo riêng biệt trong
lối tư duy, diễn đạt và hình ảnh. Chị muốn làm những điều chưa ai làm, hoặc không
ai làm được, khó “nhái” được, dù cho vì sự tiên phong mạnh mẽ, chị đã chịu nhiều
thiệt thòi, cô lập, thậm chí là sự “tấn công” của những người bảo thủ, tư duy cũ.
Trong đời và trong thơ, Vi Thuỳ Linh không muốn là cô gái bị gọi nhầm tên hay nhớ
nhầm sang khuôn mặt khác. Khảo sát bốn tập thơKhát, Linh, Vili in love, Đồng tử
cho thấy cái tôi trong thơ chị là cái tôi với những biểu hiện phong phú, đa dạng và
cũng hết sức độc đáo của nó.
1 Cái tôi cá nhân tự khẳng định mình một cách quyết liệt
1.1 Cái tôi tự ý thức về cá nhân, cá tính, tài năng của mình
Có thể nói Vi Thùy Linh rất biết cách tự tỏa sáng để trở nên lộng lẫy. Chị đã lấy thơ
để thể hiện chính mình. Khẳng định cái tôi, Vi Thùy Linh muốn khẳng định giá trị
của bản thân. Đó là một cái tôi cá nhân đặc thù, không giống ai, không thể nhầm lẫn
với bất cứ người nào. Linh đã viết rất nhiều bài thơ về mình: Tôi, Những người sinh
tháng 4, Một mình tháng 4, Chân dung, Sinh ngày 4 tháng 4, Hai miền hoa Thùy
Linh… Có thể thấy rằng trong những bài thơ đó cái tôi tự hiện rất mạnh mẽ, quyết
liệt và cũng hiếm thấy trên thi đàn. Rất nhiều lần Vi Thùy Linh trực tiếp xưng tên
mình ra: Thùy Linh (thánh giá), nàng Vi (lá thư và ổ khóa), họ Vi, Linh thị (song mã),
Vili… Có nhiều lúc Vi Thùy Linh cũng trăn trở, nhưng hầu như những câu thơ Linh
viết về mình đều là những lời khẳng định, khẳng định một cái tôi bản thể: “Là mùa
đầu cánh đồng Mẹ tôi sinh nở/ Là cơn gió của đại ngàn Cha/…/ Khi bị gọi nhầm tên./
Tôi không nói gì/…/ Khi ai đó nói rằng, tôi giống người họ đã gặp” (Tôi).
Đó là cái tôi tự do, tự lập, không chấp nhận sự gò bó, áp đặt: “Cha mẹ định quàng
dây cương vào tôi/ “Hãy để con tự đi”/ Độc mã/ Quyết làm những gì mình muốn/…

Tôi là tôi/ Một bản thể đầy mâu thuẫn!” (Tôi). Cái tôi của Vi Thùy Linh khi đọc lên
khiến người ta dễ nhầm tưởng chị tự ti, khép kín. Nhưng thực ra Vi Thùy Linh như
một con ngựa bất kham phản ứng một cách yên lặng nhưng quyết liệt trước sự nhầm
lẫn của người đời: “không nói gì, bỏ đi, âm thầm khóc”…Thực chất chị là một cô gái
đầy cá tính, bản lĩnh và độc lập. Vi Thùy Linh sinh ra đã có khuôn mặt riêng, tiếng
nói riêng. Chị sống đúng như những gì mình có, nghĩ theo cách của riêng mình, rồi
cất lên tiếng nói cũng của chính mình. Tất cả đều hồn nhiên và giản dị “không bao
giờ hóa trang để nhập vai kẻ khác”.


Cái tôi cá nhân trong thơ Vi Thùy Linh còn muốn thâu tóm cả thế gian vào mình. Vì
thế, ở khía cạnh nào đó, có thể nói thơ của Vi Thùy Linh là tiếng nói nữ quyền,là khát
vọng “bắn nát sự cam phận” vốn đã ăn sâu vào tiềm thức của nữ giới. Độc giả thấy
người phụ nữ trong thơ Vi Thùy Linh thường vượt lên trên mọi rào cản để chiếm lĩnh
vùng yêu, thay đổi thế giới. Và cái tôi lúc này như một sự hóa thân, hòa quyện cùng
vũ trụ để “tình yêu sinh ra con người: Tôi thích cách sống cô Hồ/ Đêm đêm tôi vẫn
thường trò chuyện/ Bằng thơ…/ Hỡi Hồ Xuân Hương, bây giờ ngày càng nhiều
những người cô đơn” (Nửa đêm trò chuyện với cô Hồ).
Trong thơ Vi Thùy Linh thấy xuất hiện rất nhiều lần hình ảnh “hoa Thùy Linh”. Linh
không ví mình với một loài hoa hương, sắc cụ thể nào đấy mà Linh thấy mình chính
là một bông hoa. Người ta thường nói hoa có hương có gai (ví như hoa hồng), hoa
đẹp thì khó trồng (như hoa lan)… hoa Thùy Linh thì sao? “Như con chim nhỏ/ Hoa
Thùy Linh/ …Hình dung kéo dài triền miên, mảnh như tơ sen/ Cánh hoa Thùy Linh”
(Hai miền hoa Thùy Linh). Hoa Thùy Linh kia mong manh và đầy sự trinh khiết.
Trong một thế giới hỗn độn đang quay đảo, con người như lạc vào sự triền miên vô
tận của toan tính, thực dụng, sự “trượt dốc” về tâm hồn thì hoa Thùy Linh đã chọn
cho mình một nơi đầy sự an nhiên. Đó là nơi ngự trị của tình yêu, nơi “Xuất thần một
cuộc yêu chưa từng thấy”. Linh luôn hướng về tình yêu và dường như với Linh tình
yêu có sức mạnh vạn năng che lấp được tất thảy mọi xô bồ của cuộc sống. Tình yêu
là một phạm trù tình cảm đặc biệt và đòi hỏi con người phải có ý thức để mà cảm

nhận sự tồn tại của nó, duy trì nó và nâng tầm nó lên. Nhưng với Linh thì cả trong vô
thức “cơn mơ chập chờn, hình dung kéo dài triền miên” nó cũng vẫn sống động. Và
ta thấy tình yêu đó vẫn đẹp, vẻ đẹp huyền ảo và thanh sạch.
Trong thơ, cá tính và tài năng của Vi Thùy Linh rất khó tách bạch ranh giới. Tài là
một giá trị nhân bản và hiếm. Thái độ của con người với chữ “tài” cũng nhiều vấn đề.
Thường là có hiện tượng giấu tài vì sợ nói ra bị cho là kiêu ngạo, tự cao, tự đại. Ngay
với Nguyễn Du thì chữ “tài” kia cũng đặt dưới chữ “tâm” (Chữ tâm kia mới bằng ba
chữ tài), sợ chuyện tài mệnh tương đố “Có tài mà cậy chi tài/ Tài tình chi lắm cho
trời đất ghen”. Nhưng cũng có người cậy tài, khoe tài để có thêm tự tin, thêm quyết
tâm vươn tới trong hoạt động vì mình và cũng vì cuộc đời. Do đó, tài tử thì hay chơi
ngông. Giọng thơ của chị có vẻ hơi ngông: “Cự tuyệt vai trò thứ yếu/ Chẳng chịu
lượng sức mình/ Vì trái tim đa tình bẩm sinh/ Chối bỏ nhưng kiểu yêu vụng trộm/
Không thỏa hiệp sống tẻ nhạt/ Khăng khăng cực đoan sống cho hết sống” (Hồng
hồng tuyết tuyết). Vi Thùy Linh khác người chính ở chỗ chị muốn khẳng định mình,
muốn là mình mà thôi
Thích sống một cuộc đời “động” và luôn tự ý thức về mình, Linh đã tạo cho mình
một lối sống riêng. Trong không gian ấy chỉ có Linh với sự tồn tại của một cái tôi rất
độc lập. Làm được điều đó đâu phải dễ. Trong thơ Vi Thùy Linh cái tôi cá nhân được
khẳng định một cách tự tin. Và phải có một cái tôi cá tính và tài năng thì mới tạo nên
được sự khác biệt trong tiếng thơ của Linh. Có lẽ cái quan trọng của tài năng văn học
là tiếng nói của riêng mình. Đó chính là đặc điểm để phân biệt chủ yếu một tài năng
độc đáo.


1.2 Cái tôi mạnh mẽ, bạo liệt
Cái tôi Vi Thùy Linh dám bày tỏ một cách trực tiếp, thẳng thắn những tâm tư, tình
cảm của mình: “Em/Sống hết mình từ tế bào nhỏ nhất/ Yêu dữ dội bằng sức mạnh
phái yếu/ Lại khóc vì sắp khô nước mắt”(Những câu thơ mang vị mặn). Điều đó đã
làm xóa xổ những thương vay khóc mướn, những vui buồn giả tạo, dễ dãi trong thơ
trước đây. Chị đã bộc lộ một cái tôi thường nhật và giản dị của chính mình, do mình.

Có lẽ, chỉ có Vi Thùy Linh mới lớn tiếng phê phán những phát minh khoa học nhân
bản vô tính, công nghệ tin học, bởi Linh luôn hướng về các giá trị nhân văn, con
người: “Không gì đẹp bằng con người/…Không có gì kỳ diệu bằng việc tạo thành
CON NGƯỜI/ Cuộc sống bắt đầu bằng việc phôi thai những đứa trẻ.” (Thế giới hiện
hữu)
Vi Thùy Linh dám chịu trách nhiệm, công khai thừa nhận những mất mát đau khổ, kể
cả những điều trước đây kiêng kị không dám nói: “Âm du dương bọc lấy vết bi ai/
Buổi tối trầm thinh chúng ta gặp nhau, vẻ đẹp chưa ai thấy/ Anh bế em vừa tắm sông
Hằng trở về ngôi báu/ Đôi bàn tay quấy lòng hồ trinh tĩnh/ Neo em vào Anh”
(Teressa)…
Cái tôi ở đây là sự hóa thân chứ không phải bản thể thực tế, nó mạnh mẽ vì Vi Thùy
Linh dám sống và thể hiện thái độ sống. Nếu Phan Thị Thanh Nhàn “Giấu một chùm
hoa trong chiếc khăn tay/ Cô gái ngập ngừng sang nhà hàng xóm” (Hương thầm), thì
Vi Thùy Linh thay vì nấp ngoài cửa sẽ đến thẳng bên người con trai và nói “Em yêu
Anh và em sẽ chờ Anh về”, thay vì cô gái quê bứt cỏ phừn phựt và chạy ù trên đê khi
người yêu hỏi “Em có yêu anh không?” Nhà thơ nữ trẻ này sẽ không bao giờ bỏ chạy
mà nói “Em yêu Anh và khi nào chúng ta làm đám cưới”. Táo bạo hơn chị còn viết:
“Nếu Anh không đến với em/ Em sẽ đi tìm nơi trú ngụ của quỷ” (Liên tưởng). Khi đã
đứng vững trên cái tôi cá nhân thì tất cả những gì là của con người, những tình cảm
sâu sắc nhất, kín đáo nhất, huyền bí nhất và kể cả những lo lắng thường nhật, những
uẩn khúc rắc rối đều không xa lạ với sự sáng tạo.
2. Cái tôi cô đơn
Buồn và cô đơn là hai trạng thái tinh thần phổ biến trong thơ Mới (1932 – 1945)
nhưng lại hiếm gặp trong thơ ca giai đoạn 1945 – 1975. Tuy nhiên, đến cuối thế kỉ
XX, nỗi buồn và sự cô đơn của cái tôi cá nhân lại “phục sinh” trong thơ của nhiều
nhà thơ mà Vi Thùy Linh là một nhà thơ trẻ tiêu biểu. Thơ Linh không chỉ có niềm
hoan lạc mà còn có cả nỗi buồn, sự cô đơn. Cái tôi cô đơn cũng có nhiều biểu hiện
phong phú, phức tạp.
Đầu tiên là Vi Thùy Linh cảm thấy lạc lõng, bơ vơ vì không tìm được “tri âm” trong
cuộc sống hiện đại đầy rẫy sự phức tạp này, ví như trong các bài “Tôi”, “Những câu

thơ mang vị mặn”… “Khi bị gọi nhầm tên/ Tôi không nói gì/ Khi ai đó nói rằng, tôi
giống người họ gặp/ - Tôi bỏ đi/ Khi cha tôi bảo, sự dữ dội của tôi khiến người lo sợ/
Tôi âm thầm khóc” (Tôi). Tâm trạng của chị dường như đồng nhất, hòa nhập vào
bóng tối tịch mịch, cô liêu và những mùa đông lạnh lẽo, giá buốt. Phải chăng vì thế


mà lời thơ cất lên đầy bi ai, thống thiết? “Quay lưng về em, Anh đi/ Để lại mùa đông
trong lòng mùa hạ/ Để lại em - cánh đồng hạn/ Nứt nẻ và nhợt nhạt/ Những - vết –
chai.”
Đó còn là nỗi buồn và nỗi cô đơn trong hành trình tìm sự hoàn mĩ - hoàn mĩ cả trong
cuộc sống lẫn trong tình yêu, dẫu biết hoàn mĩ không bao giờ có thật: “Trong giấc
mơ/ Tim mãi kiếm tìm/ Một vầng trăng không bao giờ khuyết/ Một mùa trăng lênh
đênh/ …Hình như/ Có nỗi buồn nghiêng/ Nơi bóng tối òa vỡ” (Không đề I). Phải
chăng vì thế mà ở rất nhiều bài thơ Vi Thùy Linh thường sử dụng những câu nói đến
từ “giấc mơ”, “mơ ước”, “tưởng tượng” như trong bài Vườn mắt, Sài Gòn nghiêng,
Bờ của chích bông, Solo, Valentin, Đêm của tím…
Cái tôi của Linh cô đơn đến khắc khoải nhưng khồng hề cô độc. Linh đã chủ động đi
tìm mình, giải nghĩa và cố giũ bỏ nó để sống và để yêu. Linh không đặt mình ngang
với các tiền nhân, cũng không cho mình cao hơn hậu thế, chỉ đơn giản là chị muốn
hòa mình vào cuộc đời, muốn có được sự đồng cảm và sẻ chia chân thành nhất. Trở
về ký ức Linh khao khát một hơi ấm, phủ bóng mình vào trong giấc mơ Linh khát
khao một bàn tay, một bờ vai nâng đỡ, nhìn vào quá khứ và hiện tại Linh khát khao
sự chia sẻ, cảm thông: “Em ngắt vài cọng gió/ Thả lên dấu thời gian/ Vừng ơi! - em
niệm chú/Ước mơ về xênh xang” (Giao cảm)
Nỗi buồn còn đến từ cảm giác bất lực trong việc níu giữ bước đi tàn nhẫn của thời
gian, bất lực nhìn những khoảnh khắc đẹp nhất của cuộc đời bình thản trôi qua: “Ta
lo âu một ngày/ Bàn tay nhăn nheo những sợi tóc bạc ngã gục/ Những sợi tóc không
thể mọc thêm không bao giờ đen được nữa/ Màu trắng run lên”/ (Lặng lẽ)…Trong số
các nhà thơ đương đại Việt Nam, không ít người bị ám ảnh bởi bước đi của thời gian.
Tiêu biểu như Xuân Diệu, thời gian gắn với nhu cầu hưởng thụ hạnh phúc của cái tôi

trữ tình; Xuân Quỳnh, cảm thức thời gian là nơi bộc lộ rõ nhất sự nhạy cảm nữ tính
về cái phôi pha, biến suy của nhan sắc, của lòng người…còn Vi Thùy Linh muốn
chiếm giữ nhiều thời gian để sáng tạo và tận hưởng. Linh muốn sống trong thời gian,
xuyên qua thời gian bằng cách “trải qua nhiều cuộc đời”, bởi chị cũng là người ham
sống và có cách sống quyết liệt, cuống quýt. Linh luôn cố gắng giá trị hóa từng
khoảnh khắc thời gian và xem thời gian như là “giọt sống” của mình, kể cả thời gian
trong sự vận động hay thời gian ngưng đọng trong ký ức: “Tự nhủ không thể yêu ai
nữa/Người đàn bà sống một mình, vừa muốn quên, vừa mong ngóng/ Lại đêm…/ Lại
đêm…” (Thiếu phụ và con đường). Phải chăng vì lẽ đó Vi Thùy Linh lại càng thấy
buồn và cô đơn?...
Cái tôi cô đơn, buồn bã, lo âu từng xuất hiện trong thơ Mới nhưng trong thơ Vi Thùy
Linh vẫn mang một nội dung thẩm mĩ mới vì nó bộc lộ chân thật những suy nghĩ rất
riêng của nhà thơ về cuộc sống, về con người, về thơ hôm nay. Khát vọng của Linh là
khát vọng chính đáng và cao đẹp. Cảm nhận sự cô đơn, buồn tủi nhưng không hề bi
lụy và tuyệt vọng. Cái tôi của Linh vẫn đầy nghị lực, khát vọng sống. Hay nói cách
khác thơ Linh có cái nhìn trong trẻo, Linh đã tìm được một nhịp điệu nội tại ẩn chứa
những thao thức trong tình yêu, trong đời sống thơ, trong cuộc sống dù nhiều gian
nan chồng chất…


3. Cái tôi khao khát bộc lộ nhu cầu sống tự nhiên
3.1 Cái tôi khao khát yêu và được yêu
Thơ Vi Thùy Linh đa số là những cảm xúc yêu đương cháy bỏng, khi thì da diết
mong chờ, khi thì đón nhận vồ vập…Cả bốn tập thơ Khát - Linh - Đồng tử – Vili in
love là sự kế tiếp một hành trình bền bỉ và tự tin: Hành trình tình yêu. Như thể không
yêu dù chỉ một phút Linh sẽ thấy ngày tận thế. Cái tôi trong thơ Vi Thùy Linh là cái
tôi dồi dào cảm hứng lãng mạn. Một cái tôi lúc nào cũng đòi yêu và được yêu. Đó
chính là thời điểm bản ngã được giải phóng tối đa: “Khỏa thân trong chăn/ Thèm
chồng. Thèm có chồng ở bên. Chỉ cần anh gối lên đùi/ Mình ôm lấy Anh ôm mình/
Biết sự bình yên của mặt đất”(Chân dung).

Trong tình yêu vừa có sự cao khiết về tinh thần, vừa mang màu sắc trần thế. Thậm
chí trong quá trình đi tận cùng đam mê trần thế người ta sẽ bắt gặp sự ngây ngất
trong hòa hợp thiên thần. Cái tôi trong thơ Linh với khát vọng mãnh liệt, tột cùng
trong tình yêu mới có thể bộc lộ phần bản ngã đầy nhục cảm đến như vậy: “Trên lưng
Anh/ Bơi mải miết ngón tay em dài trắng/ Môi em trườn đêm căng/ Duỗi chân dài,
em nối những ranh giới, những núi đồi, sông biển, nhịp nhịp qua cầu đùi muốt” (Cất
giấu). Dễ nhận thấy đây là những câu thơ màu sắc dục tính khá đậm. Nhưng đó cũng
là những câu thơ đẹp thanh thoát và giàu sức gợi cảm vì ngôn ngữ thân xác gắn chặt
với nhịp thơ của tình yêu. Cảm xúc thăng hoa về tình yêu rất thật và rất hay. Nó chân
thật và không thô tục. Mạch thơ khoáng đạt, tràn đầy cảm xúc yêu đương đến tận
cùng. Phải dám yêu, dám sống mãnh liệt như Vi Thùy Linh mới có thể làm được
những câu thơ như thế.
Vi Thùy Linh đã phần nào nối tiếp được nguồn nhựa sống phong phú, mãnh liệt từ
những trang thơ của Hồ Xuân Hương và văn hóa phục hưng Phương Tây. Bà chúa
thơ Nôm họ Hồ với cảm hứng giải phóng đời sống tình cảm, thể hiện cái đẹp của con
người đã dám đi ngược lại những điều được xem như là thuần phong mỹ tục, là sự
giáo hóa đạo đức. Bà coi thân thể và cả bộ phận sinh dục trên cơ thể con người như là
tự nhiên, thiên tạo vậy. Và “quyền” miêu tả nó trong văn chương cũng là một quyền
năng tự nhiên như trong các bài Thiếu nữ ngủ ngày, Chơi đu…Ở “thời đại khổng lồ
của những con người khổng lồ”, những kiệt tác của Lêôna đơ Vanhxi, Mikenlăngiơ
tràn trề tình yêu người, Picasso say sưa ca ngợi những thú vui trần gian, kể cả nhục
dục. Tiếng cười bốc cao, tỏa rộng biểu lộ lòng ham sống, yêu đời trong hài kịch của
Sêchxpia... Đây là thời đại khám phá về vũ trụ và con người, khám phá ra trần gian là
một thực tế đáng sống. Văn học lấy con người và cuộc đời làm trung tâm, cổ vũ cho
cuộc sống vui vẻ, biết tận hưởng mọi lạc thú của cuộc sống “con người có quyền
được hưởng những niềm vui, khoái lạc và tình yêu bên này của nấm mồ”.
Đâu có riêng gì Linh mới tự coi mình là tín đồ của tình yêu mà đàn chị của Linh - nữ
sĩ Xuân Quỳnh - cũng hết sức mãnh liệt: “Làm sao được tan ra/ Thành trăm con sóng
nhỏ/ Giữa biển lớn tình yêu/ Để ngàn năm còn vỗ” (Sóng). Hai chữ “ngàn năm”
trong con sóng của Xuân Quỳnh đã đẩy khát vọng hòa nhập thành bất tử. Tuy nhiên,

thuộc thế hệ 8X, những dòng cảm hứng trong thơ Linh tuôn trào với cường độ mạnh
hơn nhiều. Thơ chị khỏe khắn và mang âm hưởng nữ quyền. Vi Thùy Linh muốn
truyền đến độc giả ý tưởng nghệ thuật đẹp: Tình yêu luôn có khả năng sinh tạo những
chân lí mới.
Có người nói: “Cái đẹp cứu thế giới”, nhưng với Vi Thùy Linh thì chỉ có tình yêu
mới cứu được thế giới này “Khi yêu nhau, chúng mình đã thoát khỏi thế giới hỗn
mang này, kiến tạo một thế giới khác, chi có Anh và em, chỉ có Anh và em”. Với
Linh, tình yêu như một thứ tôn giáo và nguời yêu là một tín niệm: “Hình như tôi
cũng đã lớn lên cùng tình yêu dành cho Anh, từ khi bắt đầu là bào thai từ con gái
trong bụng mẹ/ …Hiến dâng trong hạnh phúc tuyệt đích của nô lệ tình yêu không
muốn được giải phóng” (Thánh giá). Có thể gọi Vi Thùy Linh là thi sĩ của tình yêu.
Ai cũng có thể yêu. Nhưng yêu được đến như Linh, có lẽ cũng chẳng có được đến
mấy người.
Người viết chợt nhớ tới một câu ngạn ngữ Pháp “Trái tim có những lí lẽ riêng của nó
mà lí trí không thể biết được”. Đúng vậy, trái tim luôn có tiếng nói riêng của nó. Khát
khao yêu và được yêu là khát khao vô cùng chính đáng của Vi Thùy Linh. Và trong
tình yêu những biểu hiện của dục tính cũng là những điều dễ hiểu. Mặt khác, mong
muốn dâng trọn trái tim yêu cho người mình yêu của Linh là điều hết sức cao cả và
thánh thiện.
3.2 Cái tôi khát khao làm mẹ
Tâm lí học nữ giới chỉ ra rằng nữ giới thuộc loại hình tâm lí tình cảm, mạnh về trực
giác và rất nhạy cảm. Đọc thơ Vi Thùy Linh ta thấy ý thức phái tính như một tư cách
hiện diện của người phụ nữ hiện đại và bản năng làm mẹ. Linh chưa phải là người có
chiều sâu trải nghiệm, chiêm nghiệm nhưng những lời thơ của chị là tiếng lòng thành
thực của tâm hồn phụ nữ, là tiếng nói tâm tình về những ngọt bùi, cay đắng ở đời,
tiếng nói của tình yêu và tình mẫu tử.
Vi Thùy Linh gây cho người đọc không ít ngạc nhiên về những cảm xúc thèm có con,
những cảm xúc về tình mẫu tử dày đặc, dù rằng khi đó Linh mới muời tám, đôi mươi:

“Con ơi… con ơi!/Không biết bao lần, mẹ đặt tay lên bụng, gọi con/ Mẹ khao khát
mang con, mặt trời đang phôi thai trong mẹ/ Mẹ muốn có thật nhiều mặt trời” (Ở tận
nơi nào mẹ không biết được). Con của Linh là kết quả của mùa thụ mầm với người
Chồng mà cô ao ước “nhìn con, mẹ lại thấy hình ảnh chồng của mẹ”. Những đứa con
- Mặt trời, hình ảnh sóng đôi này đã từng được Nguyễn Khoa Điềm nhắc đến để nói
về mỗi đứa con đều là nguồn sống của người mẹ, qua đó ngợi ca tình mẫu tử thiêng
liêng, cao đẹp: “Mặt trời của bắp thì nằm trên đồi/ Mặt trời của mẹ em nằm trên
lưng” (Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ). Linh đã kế tiếp điều đó và cô làm
ta cảm động về ước mơ rất thành thật được làm mẹ của mình. Bé Xù là một đứa con
mà cô mong ước. Cô luôn tin khi cô có con, con cô sẽ là một cậu bé xinh đẹp có mái
tóc xù. Linh từng bộc bạch cô khao khát được làm mẹ từ rất sớm. Cô nghĩ mình có
đủ tố chất thông minh, sự dịu dàng và đức hi sinh của một người mẹ dành cho con:


“Con/Động lực sống, nguồn sáng tạo của mẹ, cha/ Là thế giới mới/…Nghĩ đến con,
cuộc sống kỳ diệu biết mấy” (Cảm ơn con).
Cốt lõi của nữ tính là mẫu tính. Thiên chức làm mẹ cho người phụ nữ vẻ đẹp này để
văn chương có một nguồn cảm hứng không bao giờ vơi cạn: “Con thức ban ngày mẹ
chở che cho con/ Khi con mơ mẹ làm sao che chở/ Trong giấc mơ chỉ mình con bé
nhỏ/ Chỉ mình con chống chọi với quân thù/ (…) Nếu giấc mơ là ngôi nhà mở cửa/
Thì mẹ sẽ vào che chở cho con” (Dải đất thuộc về tôi).
Người mẹ nào chẳng yêu con hơn bản thân mình, chẳng mong cho con những điều
tốt lành nhất? “Con/ Ước mơ vĩ đại, dẫu cho ngày tuyệt diệt/…Cánh tay mệt lả của
mẹ vẫn là đôi cánh bền vững/ Hãy bay cao từ khi đôi bàn chân bé nhỏ của con bấm
vào ngực mẹ” (Đôi cánh của mẹ). Đó là một người mẹ không chỉ biết yêu thương con
mình mà còn biết truyền cho con một nghị lực, một sức vươn của đôi cánh trong thế
giới ngày thêm ít mộng mơ, ngày thêm nhiều bạo lực nhưng lại thiếu sức mạnh. Khi
tuyên bố “Hercule không phải thần tượng của chúng ta”, người mẹ trẻ tương lai
không có ý hạ thấp một hình tượng anh hùng, mà đơn giản chỉ muốn nói với con
mình: trong thế giới mà con sẽ sống, còn nhiều sức mạnh, nhiều cách thể hiện sức

mạnh, chứ không chỉ thể hiện bằng cơ bắp. Linh khao khát con như khao khát chính
những câu thơ đã làm mình “mệt lả” - những câu thơ dám bay và dám gục ngã như
Icare bay về trời.
Đứa con là sản phẩm của tình yêu ngọt ngào, hạnh phúc và cũng đầy lãng mạn:
“Những đứa bé tóc quăn đòi bú dưới quang hợp mặt trời diệp lục căng cơ thể chúng
ta/ Bầu vú như mũi tên ánh sáng/ Thế rồi bầy con đòi chăn những cánh đồng bạt ngàn
của đất, rực rỡ của trời/…Anh - em cùng các con hóa thành những giọt tím bay giữa
ba chiều sự sống” (Đêm của tím).
Một thiếu nữ với khát khao cháy bỏng được làm mẹ như Linh có lẽ là trường hợp
hiếm gặp trong thơ Việt Nam đương đại. Và nhờ vậy mà Linh xứng đáng là“một biểu
tượng trong trắng” (Nguyễn Huy Thiệp).
Vi Thùy Linh là một hiện tượng trong nền văn học Việt Nam đương đại, cũng là một
tiếng thơ lạ. Với quan niệm thơ là lẽ sống, là cuộc sống thứ hai, vừa giúp giải thoát,
vừa bù đắp cho tất cả những lo âu và khát khao thì dường như chị dùng thơ để thể
hiện tâm sự của mình, đồng cảm với người đời, với những kiếp người đa đoan…Nhà
thơ nữ trẻ này đã mang đến cho thơ ca đương đại những đóng góp đáng kể cả về nội
dung lẫn hình thức biểu hiện. Những dạng thức đa dạng, phong phú trong thơ Vi
Thùy Linh mang đậm giới tính nữ. Và nó cho thấy chị là người nhạy cảm trước
những va đập của cuộc sống, tạo nên những trang thơ gây ấn tượng mạnh mẽ tới
người đọc. Vi Thùy Linh xững đáng là“hiện tượng nguy hiểm” của thơ ca đương
đạiViệt.
TÀI LIỆU THAM KHẢO


A. TÁC PHẨM
1. Vi Thùy Linh (1999), Khát, NXB Hội Nhà văn, Hà Nội.
2. Vi Thùy Linh (2000), Linh, NXB Thanh niên, Hà Nội.
3. Vi Thùy Linh (2005), Đồng tử, NXB Văn nghệ, TP Hồ Chí Minh.
4. Vi Thùy Linh (2008), Vili in love, NXB Văn nghệ, TP Hồ Chí Minh.
B. TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Nguyễn Trọng Bình, Thơ Vi Thùy Linh – những trận bạo động tình?,

2. Phạm Quốc Ca (2003), Mấy vấn đề về thơ Việt Nam 1975 – 2000, Nxb Khoa học
xã hội, Hà Nội.
3. Hà Chi, Nhà thơ Vi Thùy Linh: tôi muốn “bất thường” để hướng tới sự “phi
thường”, http:// bichkhe.org
4. Hà Chi, Tự sự Vi Thùy Linh: tôi dệt tầm gai chờ hạnh phúc, http:// chuyentb.org
5. Hà Chi, Người tôi yêu uyên bác, nhạy cảm,
6. Nguyễn Đăng Điệp (12/2005), Màu yêu trong đồng tử thơ Linh, Tạp chí sông
Hương số 202.
7.
Lê
Thị
Huệ,
“Sex”


làm

nên

“thương

hiệu”

Vi

8. Trần Thiện Khanh, Vi Thùy Linh và một kiểu tư duy về lời,
9. Trần Đăng Khoa, Đọc lại Vi Thùy Linh,
10. Vi Thùy Linh, Tôi sống cật lực như thể ngày mai sẽ chết,

Hà Thị Huệ
Học viên Cao học Văn K15
Nguồn : Khoa Ngữ văn

Linh,