Văn 6 tuần 24 tiết 82

Ngày soạn: 03/02/2017
Ngày giảng: 6D 8/02/2017
6A 11/02/2017
Bài 20 - Tiết 82
BỨC TRANH CỦA EM GÁI TÔI
(Tạ Duy Anh)
A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT
1. Kiến thức
- Nắm được cốt truyện, tóm tắt được câu chuyện
- Nắm được nội dung của truyện
2. Kỹ năng
- Đọc diễn cảm, giọng đọc phù hợp với tâm lí nhân vật.
- Kể tóm tắt câu chuyện trong một đoạn văn ngắn
3. Thái độ
- Tình anh em, tình cảm gia đình, thái độ ứng xử đối với người có tài năng và thái độ
của người có tài năng đối với những người xung quanh.
4. Năng lực
- Năng lực hợp tác, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực tự học.
B. CHUẨN BỊ CỦA THẦY VÀ TRÒ
1. Giáo viên:
- Nghiên cứu tài liệu, kế hoạch dạy học, máy chiếu
2. Học sinh:
- Soạn bài, đọc trước bài mới, tóm tắt cốt truyện, học bài cũ.
C. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP
1. Ổn định tổ chức lớp:
6A..........................................................................
6D..........................................................................
2. Kiểm tra bài cũ
- Nêu giá trị nội dung và nghệ thuật của văn bản “Sông nước Cà Mau”?
3. Bài mới
* Hoạt động 1: Trải nghiệm

- Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho học sinh.
- Phương pháp - Kĩ năng: Vấn đáp
- Thời gian: 5 phút.
HĐ CỦA THẦY

HĐ CỦA TRÒ

- Cho học sinh xem một bức tranh về - HS nhận xét
cảnh gia đình.
GV: Dẫn học sinh vào bài
*Điều chỉnh, bổ sung:

ND CẦN ĐẠT


* Hoạt động 2: Hình thành kiến thức
- Mục tiêu: Hướng dẫn HS đọc văn bản để HS nắm được giá trị ND
- Phương pháp - Kĩ năng: Đọc sáng tạo, vấn đáp, tái hiện hình tượng thông qua hoạt
động tri giác ngôn ngữ, hoạt động nhóm.
- Thời gian: 20 phút
HĐ CỦA THẦY

HĐ CỦA TRÒ

ND CẦN ĐẠT

? Chú thích * Giới thiệu gì về tác giả, tác
phẩm?
GV: Tạ Duy Anh là 1 cây bút xuất sắc
của VHVN thời kỳ đổi mới, 1 số truyện

của ông đã được dựng thành phim TH
như : "Bước qua lời nguyền..." VB "Bức
tranh..." là 1 truyện ngắn hiện đại đạt
giải Nhì trong cuộc thi viết “Tương lai
vẫy gọi” của báo Thiếu niên tiền phong.
- Hướng dẫn HS đọc bài: Phân biệt rõ
giữa lời kể, các đối thoại, diễn biến tâm lí
của nhân vật người anh qua từng chặng.
- GV đọc mẫu - Gọi HS đọc
- Nhận xét
- Kiểm tra một số từ khó.
? Xác định ngôi kể?
Tác giả đã chọn ngôi kể thứ mấy ?
- Người kể chuyện xưng tôi trong văn
bản này là tác giả hay là nhân vật Kiều
Phương ?
Người kể chuyện xưng tôi trong truyện
ngắn này không phải là tác giả cũng
không phải là nhân vật chính Kiều
Phương mà là một nhân vật khác trong
truyện – đó là anh trai của Kiều Phương.
?Cách chọn ngôi kể như vậy có tác dụng
gì ?
Tác giả chọn ngôi kể như vậy sẽ làm cho
câu chuyện trở nên chân thật, đáng tin
cậy.
+ Cách kể này có ưu điểm như sau: Miêu
tả tâm trạng nhân vật một cách tự nhiên
bằng chính lời của nhân vật ấy đồng thời
cũng tự soi xét tình cảm, suy nghĩ của

mình để tự vượt lên; Nhân vật cô em gái
cũng cũng hiện ra qua cách nhìn và sự
biến đổi trong thái độ của người anh.
? Em hãy tóm tắt truyện theo bố cục?
- Chuyện kể về 2 anh em Mèo – Kiều

-HS đọc chú thích
Nêu những nét
chính về tác giả,
tác phẩm.

Đọc

I. Tìm hiểu tác giả,
tác phẩm
1. Tác giả:
- Tạ Duy Anh 1959
- Quê: Chương Mĩ, Hà
Tây (nay HN)
2. Tác phẩm:
- Truyện ngắn đạt giải
Nhì cuộc thi viết
"Tương lai vẫy gọi", in
trong Con dế ma
(1999)
* Đọc

Trả lời

* Ngôi kể:

- Ngôi kể thứ nhất người kể xưng tôi.

Nghe

Tóm tắt truyện

* Bố cục văn bản
- 3 phần


Phng.
+ Bớ mt hc v - ti nng c phỏt
hin.
+ Tõm trng v thỏi ca ngi anh
trc s vic y.
+ Em gỏi thnh cụng, c nh vui mng,
ngi anh gng i xem trin lóm tranh.
+ Tõm trng hi hn khi ng trc bc
tranh ca ngi em.
Gi HS c phn 1 v nhc li ni dung
chớnh ?
Nhõn vt chớnh trong vn bn ny l ai ?
- Kiu Phng v anh trai. Vỡ cõu chuyn
k v hai anh em. Nhng theo dừi t u
n cui cõu chuyn thỡ ta thy ngi
anh s l nhõn vt trung tõm vỡ cõu
chuyn khụng ch ca ngi ti nng, phm
cht ca ngi em gỏi m cũn hng
ngi c ti s thc tnh nhõn vt
ngi anh.

- Nhõn vt trung tõm: ngi anh : Vỡ
truyn khụng nhm khng nh nng
khiu hay ca ngi nhng phm cht tt
p ca cụ em gỏi m ch yu mun
hng ngi c ti s thc tnh (lũng
k, ganh ghột) ca nhõn vt ngi
anh.
Hóy quan sỏt phn th nht ca truyn
v cho bit AT ca KP ó gỏn cụ EG ca
mỡnh bit danh no ?
Kiu Phng c ngi anh trai gi l
Mốo.
Anh trai Kiu Phng ó gii thớch lý do
gi Kiu Phng l Mốo nh th no ?
Ngi anh ó GT : Tụi quen gi nú l
mốo bi vỡ mt nú luụn b chớnh nú bụi
bn v rt hay lc li cỏc vt vi mt
s thớch thỳ n khú chu.
Theo em, ngi anh t cho KP cỏi tờn
l Mốo nhm mc ớch gỡ? Tỏc gi ó s
dng bin phỏp tu t no? Gi nh vy
cú tho ỏng hay khụng ?
Vi thúi quen v tớnh cỏch ca KP, ngi
anh t cho em cỏi tờn l mốo nhm mc
ớch ch giu. õy tỏc gi ó s dng

c

II. c hiu vn bn
1. Din bin tõm

trng ca nhõn vt
ngi anh:

Phỏt hin
Tr li

Nhn xột

a. Khi ti nng ca
ngi em cha c
phỏt hin
- Coi thng, gi em
l Mốo
- Khi phỏt hin em ch
thuc v: Ngc nhiờn,
xem thng
vui v.

Bí mật theo
dõi những việc
làm của em
Thái độ tò
mò của đứa
anh trai hơn
tuổi, coi việc
làm của em là
trò trẻ con
-

Tr li

lối nói ẩn dụ ( so sánh ngầm ? Có lẽ gọi
như vậy cũng thoả đáng và thật ngộ
nghĩnh vì bé Kiều Phương có khuôn mặt
hay để mặt lọ lem và tính cách thích lục
lọi giống một cô mèo con, (Meo meo
meo, rửa mặt như mèo)
?Những khi bắt gặp Kiều Phương lục lọi
đồ đạc thì người anh có thái độ như thế
nào ?
Khi đó NA thấy khó chịu và thường căn
vặn em :
- Này, em không để chúng nó yên được
à?
Kiều phương đã phản ứng lại thế nào ?
- Những khi đó, Kiều Phương đã : Vênh
mặt lên :
- Mèo mà lại. Em không phá là được…
Qua lời nói và hành vi “Vênh mặt lên”
của KP, em cảm nhận được điều gì ở cô
Mèo con này ?
Hành vi Vênh Mặt lên của Kiều Phương
khiến người ta lầm tưởng đó là một cô
gái bướng bỉnh và hỗn xược. Nhưng qua
câu nói của Kiều Phương, một câu nói có
vẻ như cự lại người anh ( Mèo mà lại )
nhưng thực chất lại mang nét dí dỏm,
vừa trêu lại anh nhưng cũng chứa đựng
sự thích thú và bằng lòng với cái tên Mèo

mà anh đã đặt cho. Mặt khác, Kiều
Phương còn cho ta thấy cô bé rất hiểu và
có ý thức trách nhiệm với việc làm của
mình ( Em không phá là được…) => Qua
đó ta có thể khẳng định : KP là cô bé hồn
nhiên, tinh nghịch, đáng yêu.

Trả lời

Trả lời

Trả lời

Trả lời

? Thái độ cuả mọi người trong nhà ra
sao khi tài năng hội hoạ của Kiều
Phương được phát hiện?
+ Chú Tiến Lê: rạng rỡ hẳn lên nói với
bố Kiều Phương “Anh có biết con gái
anh là một thiên tài hội hoạ không ?”
Trả lời
+ Bố: Ôi, con đã cho bố một bất ngờ quá
lớn
+ Mẹ: Không kìm được xúc động
- Riªng anh cã t©m tr¹ng

b. Khi tài năng của
em gái được phát hiện
- Mọi người đều ngạc

nhiên, vui mừng, sung
sướng, riªng ngưêi
anh kh«ng vui.

- T©m tr¹ng cña
ngưêi anh


không vui
? Diễn biến tâm trạng của ngời anh
khi tài năng của em gái đợc
phát hiện ?
- Anh : Cm thy mỡnh bt ti, ch mun
khúc vỡ: Ghen tuụng, k s mi ngi
ch chỳ ý n em m b quờn mỡnh.
GV: Nh vn ó nm c nột tõm lý tr
th: luụn cú ý thc khng nh mỡnh,
luụn mun ginh mi s quan tõm ca
ngi khỏc.
+ Vn quen xem thng em, t cho mỡnh
l hn, li l anh trai. Gi õy, tỡnh hỡnh
o ngc
? Tõm trng ú cũn b y lờn mc cc
oan hn chi tit no? Vỡ sao?
Bun, mc cm:
? Ngi anh ó cú hnh ng nh th
no? Vỡ sao ngi anh li lm nh vy?
+ Lm 1 vic m mỡnh vn coi khinh:
Xem trm nhng bc tranh ca Mốo, vỡ
tũ mũ, k, tr con.

? Tõm trng ca ngi anh khi y ra sao?
- Lộn trỳt 1 ting th di.
? Ti sao ngi anh li "Lộn trỳt ting
th di" sau khi xem tranh ca em? Thỏi
, hnh ng vi em nhng ngy sau
ú.
- Thy em cú ti tht cũn mỡnh thỡ kộm
ci.
- Hay gt gng em, xột nột em.
? Khi em thnh cụng, thỏi v tõm
trng ngi anh cú gỡ thay i?
- y em ra.
- Min cng cựng g i nhn gii
? Ti sao ngi anh li cú thỏi c ch
khụng thõn thin ú?
- Vỡ khụng chu c thnh t ca em,
cng cm thy mỡnh thua kộm em.
? ng sau c ch khụng bỡnh thng ú
l tõm trng gỡ ca ngi anh?
- Tc ti, ghen t vi em, ngi hn
mỡnh.

Tr li

Tr li

=> Mặc cảm, tự ti,
ghen ghột, k vi
tài năng và thành
công của em gỏi.

c. Khi ng trc bc
tranh v chớnh mỡnh
ca em gỏi
- git sng, ng ngng,
hónh din, xu h.

Tr li

Tr li

Tr li

- Ngời em gái vẽ
chân dung
anh
trai bằng tất c
tình yêu, lòng
nhân hậu, bao
dung, tin tởng
vào bản chất tốt
đẹp của anh trai
mình.


? Nu cn cú 1 li khuyờn, em s khuyờn
gỡ vi ngi anh.
- Ghen t l thúi xu lm ngi ta nh bộ
i. Ghen t s chia s tỡm cm tt p ca
con ngi.

(+ Thy mỡnh bt ti, bị đẩy ra
ngoài, muốn khóc.
+ Chẳng tìm thấy ở bản thân
năng khiếu gì
+ Khụng th thõn vi Mốo, gt um lờn .
+ Xem trm tranh em v=> lén trút
Tr li
tiếng thở dài .
+ Vin c d vic y nh ra .)
?Hóy tỡm nhng t trong on vn bc
l tõm trng ca ngi anh khi ng
trc bc tranh ca em gỏi ?
Tụi git sng ngi. Chng hiu sao
tụi phi bỏm cht ly tay m. Thot tiờn
l s ng ngng, ri n hónh din, sau
ú l xu h. Di mt em tụi, tụi hon
ho n th kia .
Trong tranh, một chú bé đang
ngồi nhìn ra cửa sổ, nơi bầu
trời trong xanh. Mặt chú bé toả
ra một thứ ánh sáng rất lạ. Toát
lên từ cặp mắt, t thế ngồi của
chú không chỉ sự suy t mà còn
rất mơ mộng nữa.
- > Nhân vật trong tranh thật
đẹp : Cặp mắt suy t, mơ
Tho lun
mộng. ánh mắt toả ánh sáng lạ.
Đó là ánh sáng của lòng mong ớc, của sự mộng mơ của một
tâm hồn trẻ thơ trong sáng.

THO LUN
1. Em hóy lớ gii vỡ sao khi ng trc
bc tranh Anh trai tụi ca em gỏi, tõm
trng ngi anh: Thot tiờn l git
sng, ng ngng ri n hónh din
sau ú l xu h ?
2. Cõu núi trong dũng suy ngh ca
ngi anh: Khụng phi con õu . y
l tõm hn v lũngnhõn hu ca em con
y. Cho thy iu gỡ ?

- Khụng phi con
õu. y l tõm hn v
lũngnhõn hu ca em
con y.
=> Ngi anh ó thức
tỉnh nhn ra hạn
chế ca mỡnh, nhn ra
tỡnh cm trong sỏng,
nhõn hu ca em gỏi.


TL:
1. Khi đứng trước bức tranh “ Anh trai
tôi” tâm trạng người anh :
- Giật sững, ngỡ ngàng :Không ngờ em
gái lại vẽ mình và vẽ đẹp đến như vậy.
- Hãnh diện : Người trong sáng, mơ
mộng trong bức tranh lại chính là mình
- Xấu hổ vì : Nhận thấy mình thật hèn

kém, nhỏ nhen, ích kỉ trước em gái. Mình
vốn coi thường em, ghen ghét, đố kị với
em mà em vẫn vẽ mình trong bức tranh
dự thi, vẫn coi mình là người thân thuộc
nhất.
2. Câu nói trong dòng suy nghĩ của
người anh ở cuối truyện cho thấy người Trả lời
anh đã thức tỉnh đã nhận ra hạn chế của
mình, nhận ra tình cảm trong sáng, nhân
hậu của em gái.
? Tại sao bức tranh lại làm cho người
anh thức tỉnh và thay đổi như vậy?
- Bức tranh là tình cảm tốt đẹp của em
dành cho anh. Em muốn anh mình thật
tốt đẹp. Soi vào bức tranh ấy, cũng tức là
soi vào tâm hồn trong sáng và nhân hậu
của em gái, người anh đã tự nhìn rõ hơn
về mình để vượt lên được những hạn chế
về lòng tự ái và tự ti.
GV bình: Cái gốc của NT là ở tấm lòng
tốt đẹp của con người dành cho con
người. Sứ mệnh của NT là hoàn thiện vẻ
đẹp con người. Đây là ý tưởng NT. So
sánh mà t/g gửi gắm vào TP này.
GV bình : Tại sao bức tranh chứ không
phải nhân vật nào khác lại có sức cảm
hóa người anh đến thế? Bởi lẽ bức tranh
chính là NT. Sức mạnh của NT là tìm kiếm Trả lời
cái đẹp, làm đẹp cho con người, nâng cùng
lên bậc thang cao nhất của cái đẹp. Đó là

chân, thiện, mỹ.
Theo em, nhân vật người anh đáng trách
hay đáng yêu ?
- Người anh đáng trách nhưng cũng đáng
cảm thông vì những tính xấu chỉ là nhất
thời
- Người anh đã hối hận, day dứt, nhận ra Trả lời
tâm hồn trong sáng của em và hiểu đố kị,
ghen ghét là tính xấu người anh vẫn là

-> Thành công nghệ
thuật xuất phát từ tấm
lòng tốt đẹp dành cho
con người góp phần
hoàn thiện vẻ đẹp con
người.


một người tốt
? Nhận xét về nghệ thuật miêu tả tâm lí
nhân vật người anh?

=> Miªu t¶ diÔn
biÕn t©m lÝ nh©n
vËt tinh tÕ

*Điều chỉnh, bổ sung:
Hoạt động 3: Hoạt động luyện tập
- Mục tiêu: HS vận dụng kiến thức đã học kể tóm tắt lại câu chuyện
- Phương pháp - Kĩ năng: Cá nhân

- Thời gian: 5 phút.
HĐ CỦA THẦY

HĐ CỦA TRÒ

Kể tóm tắt lại truyện?

Kể chuyện

ND CẦN ĐẠT
Bài tập

*Điều chỉnh, bổ sung:

Hoạt động 4: Hoạt động vận dụng
- Mục tiêu: HS vận dụng được kiến thức để viết đoạn văn phát biểu cảm nghĩ
- Phương pháp - Kĩ năng: Tự bộc lộ nhận thức, viết sáng tạo
- Thời gian: 5 phút.
HĐ CỦA THẦY

HĐ CỦA TRÒ

Hãy viết đoạn văn 7 -10 câu, Viết bài
nêu cảm nghĩ của em về nhân vật
KP qua phần thứ nhất của truyện.

ND CẦN ĐẠT
Bài tập

Điều chỉnh, bổ sung:

Hoạt động 5: Hoạt động tìm tòi, mở rộng.
- Mục tiêu: HS vận dụng kiến thức đã học để vận dụng vào thực tiễn,qua bài học biết
tu dưỡng bản thân để cuộc sống tốt đẹp hơn.
- Phương pháp - Kĩ năng: Tự bộc lộ nhận thức viết sáng tạo.
- Thời gian: 5 phút
HĐ CỦA THẦY

HĐ CỦA TRÒ

- Em viết một đoạn văn - Cá nhân
ngắn từ 3-5 câu về tình cảm gia
đình.
*Điều chỉnh, bổ sung:

NỘI DUNG CẦN ĐẠT
Bài tập


4. Củng cố
? Trình bày hiểu biết của em về nhân vật Kiều Phương?
5. Hướng dẫn tự học
+ Đọc kĩ để nhớ một một số chi tiết, sự việc chính và kể tóm tắt được truyện.
+ Nhớ được nội dung của truyện
- Chuẩn bị tiết 83: Bức tranh của em gái tôi tiếp.