Luyện tập lập luận chứng minh

1
Bài 22
Tiết 92
Tuần 24

Tập làm văn:

LUYỆN TẬP LẬP LUẬN CHỨNG MINH

I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức: Cách làm bài lập luận chứng minh cho một nhận định , một ý kiến về một vấn đề
xã hõi gần gũi, quen thuộc.
2. Kĩ năng: Tìm hiểu đề, lập ý, lập dàn ý và viết các phần , đoạn trong bài văn chứng minh.
* Kĩ năng sống:
- Phân tích , bình luận và đưa ra ý kiến cá nhân về đặc điểm, tầm quan trọng của các
phương pháp, thao tác nghị luận và cách viết đoạn văn nghị luận .
-Lựa chọn phương pháp và thao tác lập luận, lấy dẫn chứng... khi tạo lập đoạn, bài văn
nghị luận theo những u cầu khác nhau.
3. Thái đơ: Có ý thức rèn các kĩ năng.
4. Năng lực HS: Quan sát, nhận biết, phân tích , vận dụng.
II. NỘI DUNG HỌC TẬP: Cách làm bài lập luận chứng minh cho một nhận định , một ý kiến về
một vấn đề xã hội gần gũi, quen thuộc.
III. CHUẨN BỊ
- GV :Sách tham khảo
-HS : Soạn bài theo gợi ý GV
IV. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP
1.Ổn định tổ chức và kiểm diện : Kiểm diện HS(1 phút)
2. Kiểm tra miệng : (3 phút)
-Muốn làm tốt bài văn nghò luận chứng minh cần thực hiện các
bước nào? (4đ)
-> 4 bước:

+ Bước 1: Tìm hiểu đề và tìm ý + Bước 2: lập dàn bài +Bước 3: Viết
bài + Bước : Đọc bài và sửa chữa
- Bố cục bài văn nghò luận chứng minh có mấy phần? Nhiệm vụ
từng phần.(6đ)
Trả lời: Bố cục 3 phần:
+Mở bài : Nêu luận điểm cần được chứng minh.
+Thân bài: Nêu lí lẽ và dẫn chứng để chứng tỏ luận điểm
là đúng đắn
+Kết bài: Nêu ý nghóa của luận điểm đã được chứng minh.
(Lời văn phần mở bài phải hô ứng với phần kết bài)
3. Tiến trình bài học(34phút)
HOẠT ĐỘNG GIỮA GV VÀ HS
Hoạt động 1 : Giới thiệu bài(1 phút)
Ở tiết trước các em đã được tìm hiểu cách làm loại

NỘI DUNG BÀI DẠY


2
văn nghị luận chứng minh. Hơm nay, chúng ta sẽ áp
dụng những lí thuyết ấy vào tiết luyện tập.
Hoạt động 2: Kiểm tra sự chuẩn bị ở nhà của HS.(1
phút)
- Hs đọc đề bài.

* Đề bài: Chứng minh rằng nhân dân
Việt Nam từ xưa đến nay ln ln
sống theo đạo lí “Ăn quả nhớ kẻ trồng
cây”, “Uống nước nhớ nguồn”.
I. Chuẩn bị ở nhà

Hoạt động 3:Kiểm tra phần chuẩn bị ở nhà của 1. Tìm hiểu đề và tìm ý
HS(20 phút)
a.Tìm hiểu đề
GV cho HS tìm hiểu bước 1: tìm hiểu đề và tìm ý
- Kiểu bài : Chứng minh.
? Đề bài trên thuộc kiểu bài nào .
- Nội dung: Lòng biết ơn những
- Chứng minh
người đã tạo ra thành quả để mình
? Đề bài u cầu CM vấn đề gì .
được hưởng. Phải nhớ về cội nguồn.
- Nội dung: Lòng biết ơn những người đã tạo ra Đó là một đạo lí sống đẹp đẽ của người
thành quả để mình được hưởng. Phải nhớ về cội VN.
nguồn. Đó là một đạo lí sống đẹp đẽ của người VN.
THVB: Em hiểu ăn quả nhớ kẻ trồng cây và uống
nước nhớ nguồn là gì ?
? u cầu lập luận CM ở đây đòi hỏi phải làm như
thế nào.
- Đưa ra và phân tích những chứng cứ thích hợp để
cho người đọc hoặc người nghe thấy rõ điều nêu ở đề
bài là đúng đắn, là có thật.
b. Tìm ý
GV cho HS trao đổi , thảo luận để tìm ý của đề
?Đề yêu cầu chứng minh vấn đề
gì ? Em hiểu “n quả nhớ kẻ trồng
cây” “Uống nước nhớ nguồn” là gì ?
Yêu cầu lập luận c.minh ở đây đòi
hỏi phải làm như thế nào.
-Điều phải c.minh:Lòng biết ơn
những người tạo ra thành quả để

mình được hưởng 1đạo lí sống đẹp đẽ
của dt VN.
GV cho HS thảo luận nhóm cùng
bàn 2’câu hỏi
- Cần phải diễn giải rõ ý
? Nếu là người cần được cminh thì em nghóa của hai câu tục ngữ.
có đòi hỏi phải diễn giải rõ hơn ý
nghóa của2 câu tngữ ấy không ? Vì
sao.
- Cần phải diễn giải rõ ý nghóa
của hai câu tục ngữ. Bởi lẽ đề đưa
ra vấn đề dưới hình thức hai câu tục
ngữ với lối nói ẩn dụ bằng hình
ảnh kín đáo, sâu sắc, rất có thể - Cách diễn đạt khác nhau nhưng cùng
nhiều người đọc chưa hiểu đúng, nêu lên một bài học về lẽ sống, về đạo
hiểu hết ý nghóa.
đức và tình nghĩa cao đẹp của con


3
-2 câu t.ngữ tuy có cách diễn đạt
không giống nhau nhưng cùng nêu
lên một bài học về lẽ sống về
đạo đức và tình nghóa cao đẹp của
con người-> lòng biết ơn, nhớ về
nguồn cội của người trồng cây, cội
nguồn dòng nước.
- Hai câu tục ngữ trên tuy có cách diễn đạt khác nhau
nhưng cùng nêu lên một bài học về lẽ sống, về đạo
đức và tình nghĩa cao đẹp của con người. Đó là lòng

biết ơn, nhớ ơn về cội nguồn của người ăn quả, người
uống nước.
+ Người ăn quả chín thơm ngon nhất định khơng
được qn cơng lao của người trồng cây vất vả sớm
hơm chăm bón.
+Người uống ngụm nước trong lành hãy nhớ đến cội
nguồn dòng nước này từ đâu chảy tới.
=> Biết ơn và nhớ ơn là truyền thống đạo đức làm
nên bản sắc, tính cách và vẻ đẹp phẩm chất, tâm hồn
của người VN.
? Tìm những biểu hiện của đạo lí “n
quả nhớ kẻ trồng cây” “Uống
nước nhớ nguồn” từ trong thực tế
đời sống. Chọn một số biểu hiện
tiêu biểu.
-Con cháu kính yêu và biết ơn tổ
tiên ông bà, cha mẹ.
-Các lễ hội văn hoá.
-Truyền thống thờ cúng tổ tiên thể
hiện lòng biết ơn đó.
-Tôn sùng và nhớ ơn những người
anh hùng, những người có công lao
trong sự nghiệp dụng nước và giữ
nước.
-Ngày 27-7 hằng năm là dòp để
chúng ta thể hiện lòng biết ơn đó.
-Toàn dân biết ơn Đảng, Bác Hồ,
Cách mạng.
-Học trò biết ơn thầy cô giáo…
? Ngoài những nội dung nêu ở điểm

c/ SGK em còn thấy những biểu hiện
nào khác nữa.
-Những câu ca khuyên con người
phải ghi nhớ công ơn của ông bà

người. Đó là lòng biết ơn, nhớ ơn về
cội nguồn của người ăn quả, người
uống nước.

- Những biểu hiện của lòng biết ơn
trong thực tế đời sống

2. Lập dàn ý
a. Mở bài
Để tỏ lòng biết ơn những ai đã đem
đến cuộc sống ổn định, n vui, tục ngữ
xưa có câu:
“Ăn quả nhớ kẻ trồng cây”,
“Uống nước nhớ nguồn”.
Đạo lí cao đẹp đó đang ngời sáng
trên bầu trời nhân nghĩa.
b. Thân bài
Hễ ăn trái cây thì phải ghi nhớ cơng
lao và cơng ơn của người trồng cây...
Cũng như có được dòng nước mát phải
nhớ ơn nơi xuất hiện dòng nước.


4
cha mẹ; các phong trào đền ơn đáp

nghóa, chăm sóc bà mẹ Việt Nam
anh hùng.
GV cho HS tìm hiểu bước 2:Lập dàn bài
? MB cho bài CM cần làm gì ?
+ Dẫn dắt vào đề: Để tỏ lòng biết ơn những ai đã
đem đến cuộc sống ổn định, n vui.
+ Chép câu trích: tục ngữ xưa có câu:
“Ăn quả nhớ kẻ trồng cây”,
“Uống nước nhớ nguồn”.
+ Chuyển ý: Đạo lí cao đẹp đó đang ngời sáng trên
bầu trời nhân nghĩa.
? Phần TB cần phải thực hiện những nhiệm vụ gì ?
+Giải thích câu tục ngữ: Hễ ăn trái cây thì phải ghi
nhớ cơng lao và cơng ơn của người trồng cây... Cũng
như có được dòng nước mát phải nhớ ơn nơi xuất
hiện dòng nước.
+ Chứng minh theo trình tự thời gian:
Ngày xưa:

Ngày nay:
DC:
+ Trong nhà trường: H nhớ ơn thầy cơ
+ Trong gia đình:
. Thờ cúng tổ tiên → nhớ ơn tổ tiên
. Lễ chúc thọ ơng bà, cha mẹ → thể hiện lòng biết ơn
và mong muốn báo đáp cơng ơn cha mẹ.
+ Trong đời sống cộng đồng:
. Truyền thống “Lạc Long Qn và Âu Cơ” lưu
truyền từ ngàn đời nhắc nhở mọi người ln nhớ tới
cội nguồn.

. 10/3 âm lịch cả dân tộc thành kính hướng về ngày
giỗ tổ Hùng Vương.
. Ngày nay, có nhiều ngày lễ có ý nghĩa sâu sắc: 27/7
ngày thương binh liệt sĩ để tưởng nhớ những người
đã hy sinh xương máu bảo vệ Tổ quốc; 20/11 ngày
nhà giáo VN để bày tỏ lòng biết ơn của học trò với
thầy cơ giáo; 27/2 ngày thầy thuốc VN để nhớ ơn
những bậc “lương y như từ mẫu”.
- Nhân dân ta ngày nay thể hiện lòng nhớ ơn các anh
hùng liệt sĩ bằng những việc làm thiết thực: xây dựng

Hai câu tục ngữ cùng giáo dục người
đời phải nghĩ đến cơng lao những ai đã
đem lại cho mình cuộc sống n vui,
hạnh phúc...
* Dùng lí lẽ để diễn giải nội dung vấn
đề CM.
- Từ xưa, dtộc VN đã luôn
nhớ tới cội nguồn, luôn
luôn biết ơn những người
đã cho mình thành quả,
những niềm hạnh phúc, vui
sướng trong csống.
- Những biểu hiện cụ thể trong đời
sống:
+Lễ hội trong làng.
+Ngày giỗ, ngày thượng thọ,...
+ Ngày thương binh liệt sĩ, ngày nhà
giáoVN,...
+Phong trào thanh niên tình nguyện.

- Suy nghĩ về lòng biết ơn, đền ơn: Xây
nhà tình nghĩa, XD quĩ xố đói giảm
nghèo, chăm sóc mẹ VN anh hùng,...

c. Kết bài
- Nói chung, nhớ ơn người đã đem lại
hạnh phúc, đem lại cuộc sống tốt đẹp
cho ta là đạo lí... Đó là bài học mn
đời... Chúng ta hãy phát huy truyền
thống tốt đẹp đó của cha ơng...
3. Viết bài

4. Đọc và sửa chữa bài


5
đài tưởng niệm, dựng nhà tình nghĩa, phong trào đền II.Thực hành trên lớp
ơn đáp nghĩa…
? Kết bài cần làm gì.
+Tổng kết đánh giá chung:
+Rút ra bài học:
+Nêu suy nghĩ.
GV cho HS tìm hiểu bước 3: viết bài
- GV cho HS đọc lại một đoạn trong bái
“Tinh thần …… nhân dân ta” để học
tập cách nêu luận điểm, cách đưa
dẫn chứng và cách phân tích dẫn
chứng của HCMinh.
- HS dựa vào dàn bài viết phần mở

bài.
- HS trình bày – Lớp nhận xét bổ
sung.
- GV nhận xét – sửa chữa cho HS.
GV cho HS tìm hiểu bước 4: Đọc lại và sửa chữa
Hoạt động 3: Thực hành trên lớp(12 phút)
+ Chia 2 nhóm:
- Nhóm 1 viết phần MB và phần giải thích 2 câu tục
ngữ ;
- Nhóm 2 viết phần CM theo trình tự thời gian và
phần KB.
-> Lần lượt các nhóm lên trình bày phần đã chuẩn bị
của nhóm mình.
-> Các nhóm nhận xét, đánh giá phần trình bày của
nhóm mình và của nhóm bạn.
-> Gv nhận xét chung và cho điểm theo nhóm.
4 .Tổng kết(Củng cố , rút gọn kiến thức)(5 phút)
- Muốn làm tốt bài văn nghò luận chứng minh cần thực hiện các
bước nào? -> 4 bước:
+ Bước 1: Tìm hiểu đề và tìm ý + Bước 2: lập dàn bài +Bước 3: Viết bài
+ Bước : Đọc bài và sửa chữa
-Bài văn nghò luận thường gồm mấy phần, nội dung từng phần
là gì ? -> 3 phần :MB, TB ,KB
+ Mở bài : Nêu luận điểm cần được chứng minh.
+ Thân bài: Nêu lí lẽ và dẫn chứng để chứng tỏ luận điểm là
đúng đắn
+ Kết bài: Nêu ý nghóa của lđ đã được chứng minh.(Lời văn phần
mở bài phải hô ứng với phần kết bài)
- HS đọc phần mở bài của mình cho cả lớp nghe.

6
-Xây dựng luận điểm cho truyện “Lợn cưới, áo mới”
5. Hướng dẫn học tập( Hướng dẫn HS tự học ở nhà)(2 phút)
* Đối với bài học ở tiết học này : Về nhà xem lại bài . Chú ý: Viết phần
thân bài và kết bài.
* Đối với bài học ở tiết học tiếp theo
- Chuẩn bò bài: “ Đức tính giản dò của Bác Hồ”. Chú ý:
+ Đọc, tìm hiểu từ khó.
+Trả lời các câu hỏi SGK trang 55 vào vở bài tập.
V. PHỤ LỤC : bài văn tham khảo