GIAO AN 10 NANG CAO T8

Ngày soạn: . . . . . . . . .
Ngày dạy: . . . . . . . . . .
TIẾT 8
Bài 7: THỰC HÀNH
HỆ QUẢ ĐỊA LÍ CHUYỂN ĐỘNG XUNG QUANH MẶT TRỜI CỦA TRÁI ĐẤT
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC:
Sau bài học, HS cần:
- Vận dụng kiến thức đã học về hệ quả chuyển động xung quanh mặt trời của trái đất để giải
thích sự thay đổi giờ chiếu sáng, các góc chiếu sáng và lượng nhiệt ở các đòa điểm khác nhau
trên bề mặt Trái Đất.
-Tính góc chiếu sáng lúc 12 giờ (góc nhập xạ) ở bán cầu Bắc và Nam.
- Biết tính cụ thể về vò trí góc chiếu sáng ở các vò trí đặc biệt.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC:
- Phóng to hình 6.4 trong SGK
- Hình 6.5 trong SGK
III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:
1. Ổn đònh tổ chức lớp: GV kiểm tra só số
2. Kiểm tra bài củ:
Câu hỏi: Chuyển động tự quay quanh trục của trái đất đã sinh ra những hệ quả nào?
3. Bài mới
Mở bài:
Tiết trước các em đã tìm hiểu trái đất có hai vận động: chuyển động quanh mặt trời của Trái
Đất tạo ra 3 hệ quả. Những hệ quả này được ứng dụng như thế nào trong cuộc sống, tiết ngày ta
sẽ tìm hiểu vấn đề này.
Hoạt động của GV và HS Nội dung chính
HĐ 1: Cá nhân
Bước 1: GV yêu cầu học sinh
làm bài tập 1 trong SGK
- Nguyên nhân dẫn đến số giờ
chiếu sáng ở các vó tuyến khác
nhau?

Bài 1:
Vó tuyến Số giờ chiếu sáng trong ngày
21 - 3 22 - 6 23 - 9 22 - 12
66
0
33
’
B 12 24 12 0
23
0
27
’
B 12 13
1
/
2
12 10
1
/
2
O
0
12 12 12 12
- Giải thích sự giống nhau và
khác nhau về số giờ chiếu sáng
ở các vó tuyến?
Bước 2: HS trình bày kết quả và
giáo viên nhận xét, bổ sung.

HĐ 2: Nhóm

Bước 1: Chia lớp thành 5 nhóm
và mỗi nhóm tính một ví truyến
trong bài tập 2
Nhóm 1: Tính góc chiếu sáng ở
vó tuyến 66
0
33
’
B (VCB)
Nhóm 2: Tính góc chiếu sáng ở
vó tuyến 23
0
27
’
B (CTB)
Nhóm 3: Tính góc chiếu sáng ở
vó tuyến O
0

(XĐ)
Nhóm 4: Tính góc chiếu sáng ở
vó tuyến 23
0
27
’
N (CTN)
Nhóm 5: Tính góc chiếu sáng ở
vó tuyến 66
0
33

’
N (VCN)
Bước 2: Đại diện các nhóm trình
23
0
27
’
N 12 10
1
/
2
12 13
1
/
2
66
0
33
’
N 12 0 12 24
Nguyên nhân của sự khác nhau hoặc giống nhau của số giờ
chiếu sáng trong ngày tại các vó tuyến:
Do trong quá trình chuyển động xung quanh mặt trời trục trái
đất luôn nghiêng với mặt phẳng quỹ đạo một góc 66
0
33
’
và
không đổi phương.
- Ngày 21/3 và 23/9: Tia sáng mặt trời chiếu vương góc với

Trái Đất tại xích đạo, đường phân chia sáng tối trùng với trục
của trái đất nên trái đất không có đầu nào nghiêng về phía
mặt trời. Vì vậy mọi nơi trên Trái Đất ngày dài bằng đêm và
bằng 12 giờ.
- Ngày 22/6: Nửa cầu Bắc nghiêng về phía mặt trời, đường
phân chia sáng tối đi sau cực bắc và trước cực nam. Tia sáng
mặt trời chiếu vương góc với Trái Đất tại chí tuyến Bắc. Diện
tích được chiếu sáng ở nửa cầu bắc lớn hơn diện tích nằm
trong bóng tối. Vì vậy ở nữa cầu bắc có ngày dài đêm ngắn.
Nữa cầu nam thì ngược lại.
Ngày 22/6 nửa cầu bắc có ngày dài nhất, nữa cầu nam có
ngày ngắn nhất. Vòng cực bắc có 24 giờ là ngày, vòng cực
nam có đêm dài 24 giờ.
- Ngày 22/12: ngược lại ngày 22/6
Bài 2: Tính góc nhập xạ của tia sáng mặt trời lúc 12 giờ
trưa.
Vó tuyến Góc chiếu sáng lúc 12 giờ trưa
21/3 và 23/9 22/6 22/12
66
0
33
’
B (VCB) 23
0
27
’
46
0
54
’

O
0
23
0
27
’
B (CTB) 66
0
33
’
90
0
43
0
06
’
O
0

(XĐ) 90
0
66
0
33
’
66
0
33
’
23

0
27
’
N (CTN) 66
0
33
’
43
0
06
’
90
0
66
0
33
’
N (VCN) 23
0
27
’
O
0
46
0
54
’
* Khi tính góc nhập xạ học sinh cần chú ý:
- Ngày 21/3 và 23/9: Mặt trời chiếu thẳng góc trái đất tại xích
đạo (góc nhập xạ tại xích đạo bằng 90

0

).
bày, GV nhận xét, bổ sung.
Học sinh phải vẽ hình khi tính
góc nhập xạ để khỏi lẫn lộn.
HĐ 3: Nhóm
Bước 1: Chia lớp thành 2 nhóm
Nhóm 1: Nhận xét về thời gian
chiếu sáng ở bài tập 1.
Nhóm 2: Nhận xét về độ lớn của
góc chiếu sáng ở bài tập 2.
Bước 2: Đại diện nhóm trình
bày, giáo viên nhận xét, bổ
sung.
- Ngày 22/6: Mặt trời chiếu thẳng góc với trái đất tại 23
0
27
’
B
(Chí tuyến bắc) nên góc nhập xạ chí tuyến bắc bằng 90
0
.
- Ngày 22/12: Mặt trời chiếu thẳng góc với trái đất tại 23
0
27
’
N
(Chí tuyến Nam) nên góc nhập xạ chí tuyến Nam bằng 90
0

.
Bài 3:
a. Thời gian chiếu sang:
- Ngày 21/3 và 23/9: Mọi nơi trên Trái Đất đều có số giờ
chiếu sáng là 12 giờ.
- Ngày 22/6: Số giờ chiếu sáng giảm dần từ vòng cực Bắc đến
vòng cực Nam. Vòng cực Bắc số giờ chiếu sáng là 24 giờ,
vòng cực Nam số giờ chiếu sáng là 0.
- Ngày 22/12: Ngược lại với ngày 22/6.
b. Độ lớn của góc chiếu sáng:
- Ngày 21/3 và 23/9: Xích đạo có góc chiếu sáng lớn nhất 90
0
,
góc chiếu sáng giảm dần từ xích đạo về hai cực.
- Ngày 22/6: Chí tuyến Bắc có góc chiếu sáng lớn nhất 90
0
,
giảm dần về hai cực, tại vòng cực nam góc chiếu sáng 0
0
.
- Ngày 22/12: Chí tuyến Nam có góc chiếu sáng lớn nhất,
giảm dần về hai cực, tại vòng cực Bắc góc chiếu sáng 0
0
4. Củng cố:
- Tính góc nhập xạ ở các vó độ khác nhau?
- Nhận xét số giờ chiếu sáng ở các vó độ khác nhau?
5. Dặn dò:
Các em về nhà tiếp tục làm bài tập và chuẩn bò trước bài 8: Học thuyết về sự hình thành của
trái đất. Cấu trúc của Trái Đất.
KT, ngày 02/10/2006

Tổ trưởng
Mã Thò Xuân Thu