Tình Hình Hội Chứng Viêm Đường Hô Hấp Vùng Trung Đông Do Vi Rút CORONA (MERS-COV) Và Hoạt Động Phòng Chống Dịch Tại Việt Nam

BỘ Y TẾ
CỤC Y TẾ DỰ PHÒNG

TÌNH HÌNH HỘI CHỨNG VIÊM ĐƯỜNG HÔ HẤP VÙNG
TRUNG ĐÔNG DO VI RÚT CORONA (MERS-COV) VÀ
HOẠT ĐỘNG PHÒNG CHỐNG DỊCH TẠI VIỆT NAM

Hà Nội, ngày 08 tháng 6 năm 2015

Slide 1

Thoát


PHẦN I. TÌNH HÌNH DỊCH BỆNH
MERS-CoV là bệnh viêm đường hô hấp do vi rút corona mới
lần đầu tiên được phát hiện tại Ả Rập Xê Út vào 9/2012.
1.Nguồn và ổ chứa:
- Chưa có hiểu biết đầy đủ nhưng theo phân tích Gen, có
nguồn gốc từ dơi.
-Ổ chứa: đến nay, xác định ổ chứa chính là lạc đà
2. Đường lây truyền và thơi gian ủ bệnh:
 Từ động vật

Nguồn và đường lây truyền

•

Dơi – lạc đà

•

Lạc đà – người qua tiếp xúc (chưa rõ)

Từ người sang người
•

Tiếp xúc gần với người bị nhiễm (chăm sóc, sống
cùng, sử dụng sản phẩm thịt…).

Thời gian ủ bệnh: 2-14 ngày.
3. Khối cảm thụ: tất cả mọi người, nguy cơ cao là những
người già, có bệnh mãn tính…
4. Chưa có vắc xin, thuốc điều trị đặc hiệu
Slide 2

Thoát


PHẦN I. TÌNH HÌNH DỊCH BỆNH (TIẾP)
•

Bệnh lưu hành chủ yếu tại vùng
Trung Đông (85% ca bệnh được ghi
nhận).

•

Đến nay theo WHO: 1209 mắc/
449 tử vong tại 26 nước:
o

Ca bệnh tại chỗ (9 nước): Ả

Rập Xê Út, Tiểu Vương
quốc Ả rập thống nhất
(UAE),
Qatar,
Oman,
Jordan, Kuwait, Yemen,
Lebanon, Iran.
o

Phân bố số ca mắc MERS-CoV theo quốc gia đến
03/6/2015

Ca bệnh xâm nhập (17
nước): Anh, Pháp, Tunisia,

Italy, Hy Lạp, Tây Ban Nha,
Ai Cập, Mỹ,
Hà Lan,
Algeria, Áo, Thổ Nhĩ Kỳ,
Đức, Philippines, Malaysia,
Hàn Quốc, Trung Quốc.

Slide 3

Thoát

PHẦN I. TÌNH HÌNH DỊCH BỆNH (TIẾP)

Figure: Epidemic curve of 979 confirmed and 18 probable
MERS-CoV cases by confirmation status; as of 1 April 2015.

Phân bố các trường hợp mắc theo tháng.

Nhận xét:
- Số lượng các trường hợp mắc được ghi nhận rải rác trong tháng, tập
trung nhiều nhất vào tháng 3-5/2014, tháng 1-3/2015
- Từ 1/4/2015-7/6/25015 đã ghi nhận: 216 trường hợp

Slide 4

Thoát


PHẦN I. TÌNH HÌNH DỊCH BỆNH (TIẾP)
Các trường hợp ghi nhận tại Hàn Quốc, Trung Quốc
Ngày 9/6/2015,Theo Bộ Y Tế Hàn Quốc, Hàn Quốc đã ghi nhận tổng số
mắc là 95 trường hợp/7 tử vong
Theo số liệu của cơ quan đầu mối IHR, 8 bệnh nhân mới nhiễm của Hàn Quốc
đã tăng số lượng người nhiễm MERS-CoV  trên toàn cầu là 1.250 người, trong
đó 451 người đã tử vong.

Trường hợp đầu tiên tại Hàn Quốc:
• Ngày 4/5/2015 nhập cảnh Hàn Quốc (không có triệu chứng)
• Ngày 11/5/2015 có biểu hiện sốt, ho
• Từ ngày 12-19/5/2015, đã khám và điều trị tại 4 cơ sở y tế khác
nhau

• Ngày 19/5/2015, lấy mẫu xét nghiệm
• Ngày 20/5/2015 cho kết quả dương tính với MERS-CoV.
• Có tiền sử đi lại từ Bahrain, UAE, Quata và không phát hiện có phơi
nhiễm với lạc đà hoặc bệnh nhân MERS-CoV trong vòng 14 ngày.
Slide 5

Thoát


Giả thuyết lây truyền tại Bệnh viện B hàn Quốc

Slide 6

Thoát


Slide 7

Thoát


Slide 8

Thoát


PHẦN I. TÌNH HÌNH DỊCH BỆNH (TIẾP)

Việt Nam chưa nghi nhận trường hợp nhiễm MERS-CoV:
- Hai bệnh nhân phía Bắc sốt sau khi đi Hàn quốc và Trung quốc. điều trị tại Bệnh

viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương
- Bệnh nhân ở miền Nam sốt sau khi đi Dubai về, đang được điều trị tại Bệnh viện
Bệnh nhiệt đới TP HCM.
- Một bé trai Hàn quốc bị sốt khi đi du lịch ở Nha trang

Slide 9

Thoát


PHẦN I. TÌNH HÌNH DỊCH BỆNH (TIẾP)
Nhận định tình hình dịch bệnh trên thế giới
- Đây là dịch bệnh nguy hiểm, có tỷ lệ tử vong cao
- Dịch bệnh đang lưu hành tại các quốc gia vùng Trung
Đông và sẽ tiếp tục ghi nhận ca bệnh tại quốc gia khác.
Tuy nhiên, các chùm ca bệnh chủ yếu tập trung trong cơ
sở y tế. Chưa ghi nhận có sự lây lan trong cộng đồng.
- Dịch có khả năng lan truyền quốc tế nếu không nỗ lực
kiểm soát, phòng chống thì tình hình sẽ tiếp tục trở nên tồi
tệ hơn dẫn đến nhiều sinh mạng sẽ bị cướp đi, kinh tế xã
hội ảnh hưởng trầm trọng và nguy cơ dịch sẽ lan truyền
sang các nước khác là rất lớn
Slide 10

Thoát


PHẦN I. TÌNH HÌNH DỊCH BỆNH (TIẾP)
Nhận định tình hình dịch bệnh với Việt Nam

MERS-CoV có thể xâm nhập và lây
lan vào nước ta qua:
Công dân trở về từ vùng có dịch.
Công dân từ các quốc gia khác đã
xuất phát/đi qua vùng có dịch nhập
cảnh Viêt Nam.

Slide 11

Thoát


CÁC ĐƯỜNG LÂY TRUYỀN
Qua tiếp
xúc
Qua giọt
bắn
Qua không khí
trong trường hợp có làm
thủ thuật tạo khí dung

Slide 12

Thốt


Những thủ thuật có thể tạo ra hạt khí dung
–
–
–

–
–
–
–
–
–

Đặt nội khí quản
Khí dung thuốc và làm ẩm
Nội soi phế quản
Hút dịch ở đường thở
Chăm sóc người bệnh mở khí quản
Vật lý trị liệu lồng ngực
Hút dịch mũi hầu
Thông khí áp lực dương qua mask mặt (BiPAP, CPAP)
Thủ thuật trong nha khoa như sử dụng tay khoan, chọc
xoang, trám răng, lấy cao răng.
– Thông khí tần số cao dao động.
– Những thủ thuật cấp cứu khác.
– Phẫu tích bệnh phẩm nhu mô phổi sau tử vong
Slide 13

Thoát


Triệu chứng lâm sàng: MERS-CoV



Ủ bệnh: 2-14 ngày



Triệu chứng khởi phát thường gặp là sốt, ho, ớn lạnh, đau họng,
đau cơ-khớp. Sau đó bệnh nhân xuất hiện khó thở và tiến triển
nhanh tới viêm phổi.



Khoảng 1/3 số bệnh nhân có các triệu chứng tiêu hóa như nôn và
tiêu chảy



Một nửa số bệnh nhân tiến triển thành viêm phổi và 10% sẽ tiến
triển thành ARDS



X quang ngực có hình ảnh phù hợp với viêm phổi do virus và ARDS



Xét nghiệm công thức máu thường thấy giảm bạch cầu, đặc biệt là
giảm bạch cầu lympho

Slide 14

Thoát

Bệnh nhân nhiễm MERS-CoV

Slide 15

Thoát


Chẩn Đoán


Ca bệnh nghi ngờ:
 Đi du lịch tới vùng dịch tễ hoặc sống trong vùng có dịch
trong vòng 2 tuần rồi quay về
 Có tiếp xúc gần với ca bệnh xác định/có thể
 Có biểu hiện nhiễm trùng hô hấp cấp: sốt trên 38 độ C,
ho, khó thở, X quang có viêm phổi với mức độ khác
nhau
 Không lý giải được các căn nguyên gây viêm phổi khác

Slide 16

Thoát


Chẩn Đoán


Ca bệnh có thể:
 Có tiếp xúc gần với bệnh nhân (người chăm sóc…)

 Có biểu hiện lâm sàng nhưng không lấy được bệnh
phẩm xét nghiệm
 Không lý giải được các căn nguyên gây viêm phổi khác

Slide 17

Thoát


Chẩn Đoán


Ca bệnh xác định:
 Có bệnh cảnh lâm sàng và yếu tố dịch tễ
 Real time PCR dương tính với Mers CoV

Slide 18

Thoát


Điều trị


Nguyên tắc:
 Các ca nghi ngờ/có thể phải được nhập viện để làm xét
nghiệm khẳng định
 Các ca bệnh đều phải điều trị cách ly
 Chưa có thuốc đặc hiệu. Điều trị triệu chứng và hồi sinh
cấp cứ là quan trọng

Slide 19

Thoát


PHẦN II. KẾ HOẠCH PHÒNG, CHỐNG DỊCH MERSCOV
- Xây dựng bảng kiểm Bảng kiểm các hoạt động chuẩn bị sẵn sàng
ứng phó với (MERS-CoV) để rà soát các hoạt động.
- Ngày 03/6/2014, Bộ Y tế đã ban hành Kế hoạch hành động phòng,
chống Hội chứng viêm đường hô hấp vùng Trung Đông do vi rút
corona (MERS- CoV) tại Việt Nam(1944/QĐ-BYT), gồm 3 tình huống:
Tình huống 1: Chưa ghi nhận ca bệnh tại Việt Nam
Phát hiện sớm ca bệnh tại Việt Nam để xử lý triệt để, tránh lây lan
ra cộng đồng và các cán bộ y tế.
Tình huống 2: Xuất hiện các ca bệnh xâm nhập vào Việt Nam
Khoanh vùng, xử lý kịp thời triệt để ổ dịch nhằm hạn chế thấp nhất việc lây lan ra cộng
đồng.
Tình huống 3: Dịch lây lan trong cộng đồng
Đáp ứng nhanh, khoanh vùng, xử lý kịp thời triệt để ổ dịch, điều trị tích cực nhằm hạn chế
thấp nhất tử vong và giảm lây lan ra cộng đồng.

Slide 20

Thoát


PHẦN II. KẾ HOẠCH PHÒNG, CHỐNG DỊCH MERSCOV
Tình huống 1: Chưa ghi nhận ca bệnh tại Việt Nam
Giám sát, dự phòng

Cập nhật Hướng dẫn giám sát và
phòng, chống MERS- CoV năm 2014
Tại cửa khẩu:
- 01/7/2014 áp dụng tờ khai y tế đối
với 9 quốc gia vùng Trung Đông.
- 05/6/2015, áp dụng thêm với Hàn
Quốc, Bahrain.

Slide 21

Thoát


PHẦN II. KẾ HOẠCH PHÒNG, CHỐNG DỊCH MERSCOV
Tình huống 1: Chưa ghi nhận ca bệnh tại Việt Nam.
Giám sát, dự phòng
Tại bệnh viện, cộng đồng
- Giám sát viêm đường hô hấp cấp, Hội chứng cúm tại các bệnh viện
- Giám sát trường hợp nghi ngờ, có tiền sử đi từ khu vực có dịch
- Báo cáo ngay lập tức khi có ca bệnh nghi ngờ theo quy định


02 trường hợp đi từ Hàn Quốc về đã được cách ly tại Bệnh viện
NĐTW.



01 trường hợp đi Dubai (UAE) về được cách ly tại Bệnh viện NĐ
HCM.



Cả 03 trường hợp được giám sát, cách ly theo đúng quy trình, kết
quả xét nghiệm ÂM TÍNH với MERS-CoV.
Slide 22

Thoát


PHẦN II. KẾ HOẠCH PHÒNG, CHỐNG DỊCH MERSCOV
Tình huống 1: Chưa ghi nhận ca bệnh tại Việt Nam
Giám sát, dự phòng
- Thành lập 04 đội đáp ứng nhanh cấp Trung ương, khu vực.
- Các viện, bệnh viện, các tỉnh, thành phố cũng thành lập đội chống
dịch cơ động.
- Tổ chức thường trực phòng, chống dịch tại các đơn vị y tế
- Tập huấn về công tác giám sát, dự phòng, xử lý ổ dịch, xét nghiệm
- Hệ thống xét nghiệm:


Các cơ sở y tế có khả năng xét nghiệm: Viện VSDT TW, Pasteur HCM,
Bệnh viện các bệnh NĐ TW, Bệnh viện NĐ TP.HCM.



Trung tâm YTDP các tỉnh/ thành phố; các bệnh viện lấy mẫu gửi về Viện
VSDT TW (từ Quảng Ngãi trở ra), Viện Pasteur HCM (từ Bình Định trở vào).

Slide 23

Thoát


SƠ ĐỒ GIÁM SÁT TẠI CỬA KHẨU

Slide 24

Thoát


SƠ ĐỒ GIÁM SÁT TẠI CỘNG ĐỒNG

Slide 25

Thoát