công tác tuyển dụng lao động của trung tâm điều độ hệ thống điện quốc gia

Chủ đề:
“Hãy phân tích thực trạng về hoạt động tuyển dụng tại tổ chức anh/chị đang
làm việc. Trên cơ sở đó hãy nêu những hạn chế và đề xuất một số giải pháp
khắc phục. “
Bài viết:
Nhiệm vụ trọng tâm của công tác điều độ hệ thống điện quốc gia là : đảm bảo
cung cấp điện an toàn và liên tục, đảm bảo sự chất lượng điện năng và hoạt động ổn
định của toàn bộ hệ thống điện quốc gia, đảm bảo hệ thống điện quốc gia vận hành
kinh tế nhất. Để có thể thực hiện các yêu cầu nhiệm vụ khắt khe trên cần thiết phải
có được một đội ngũ nhân viên thành thạo về chuyên môn, chuyên nghiệp trong
công tác quản lý và giao tiếp xã hội với những tính cách nhất định phù hợp công tác
đảm nhiệm. Nhằm đạt các mục tiêu hiệu quả thì các quá trình đã được thực hiện
như thế nào ngay từ khâu ban đầu là công tác tuyển dụng nhân sự mới ?!
Căn cứ trên cơ sở các văn bản pháp lý Nhà nước quy định liên quan đến công
tác vận hành điều độ như : Luật Điện lực (ban hành ngày 01/07/2005), Quy trình
Điều độ Hệ thống điện Quốc gia (ban hành ngày 26/11/2001 của Bộ Công nghiệp),
Quy trình Thao tác hệ thống điện Quốc gia (ban hành kèm theo quyết định số
16/2007/QĐ-BCN ngày 28/3/2007 của Bộ Công nghiệp), Quy trình Xử lý sự cố hệ
thống điện Quốc gia (ban hành kèm theo quyết định số 13/2007/QĐ-BCN ngày
13/3/2007 của Bộ Công nghiệp), Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn điện (ban
hành kèm theo quyết định số 12/2008/QĐ-BCT ngày 17/06/2008 của Bộ Công
thương), … và các văn bản của Trung tâm Điều độ hệ thống điện quốc gia về Quy
định chức năng và nhiệm vụ cho các phòng chức năng (ban hành kèm theo quyết
định số 728 EVN/ĐHĐ - TH ngày 19/11/2004), và chi tiết hơn liên quan đến các chức
danh nhân viên vận hành như kỹ sư điều hành hệ thống điện cũng đã áp dụng Quy
chế đào tạo và quản lý kỹ sư điều hành hệ thống điện miền (ban hành theo quyết
định số 3434/QĐ-EVN-TCCB&ĐT ngày 09/12/2005 của Tập đoàn Điện lực Việt Nam)
để xây dựng và ban hành áp dụng Quy chế về công tác tuyển lao động (ban hành
theo quyết định số 191/QĐ-ĐĐQG-TH ngày 03/05/2006) của riêng Trung tâm Điều
độ hệ thống điện Quốc gia.
Nội dung chính các điều khoản trong Quy chế về công tác tuyển dụng lao động

của Trung tâm Điều độ hệ thống điện Quốc gia quy định như sau:


-

Phạm vi các chức danh tuyển dụng; tiêu chuẩn của người tham gia tuyển
dụng (lý lịch, văn bằng, sức khoẻ, …); các chế độ ưu tiên trong tuyển lao
động;

-

Trình tự và thủ tục, phân cấp tuyển lao động : lập kế hoạch tuyển và các điều
kiện tuyển dụng, hồ sơ đăng lý dự tuyển, chế độ tuyển và tổ chức tuyển; sơ
tuyển - kiểm tra tuyển – chế độ báo cáo và thông báo kết quả, đào tạo và kinh
phí đào tạo sau khi trúng tuyển;

-

Quyền lợi và trách nhiệm của người dự tuyển (trách nhiệm người đăng ký dự
tuyển, quy định về thời gian nhận công tác, quyền lợi và trách nhiệm của
người trúng tuyển tuyển, chế độ tiền lương đối với người trúng tuyển, …)
Nhưng thực tế quá trình tuyển dụng lao động diễn biến và các vấn đề phát sinh

ra sao?! Thông thường vào các tháng 7 hoặc 8 của năm trước, các phòng chức
năng có nhu cầu tuyển dụng đề xuất báo cáo kế hoạch tuyển nhân viên mới, sau khi
xem xét các điều kiện sẽ được xét duyệt giao chỉ tiêu. Sau khi có chỉ tiêu bộ phận
nhân sự thông báo tuyển dụng lao động qua các kênh như : thông báo tại bản tin các
trường Đại học Bách khoa Hà Nội, Đà Nẵng và TP. Hồ Chí Minh (theo tiêu chuẩn
quy định chỉ tuyển các sinh viên tốt nghiệp khá, giỏi của các trường đại học chính
quy), trên bản tin nội bộ mạng ngành, … hoặc các nhân viên nhân sự phòng Tổng

hợp cùng người quản lý bộ phận trực tiếp đến các trường đại học để lựa chọn các
hồ sơ theo nhu cầu tuyển dụng. Đối với các Trung tâm Điều độ hệ thống điện miền
Bắc và miền Trung cũng như tại cơ quan Trung tâm Điều độ hệ thống điện Quốc gia
mỗi đợt thông báo tuyển dụng thường có rất nhiều hồ sơ đăng ký dự tuyển (đến 8 –
10 hồ sơ dự tuyển cho 1 – 2 chỉ tiêu), riêng đối với Trung tâm Điều độ hệ thống điện
miền Nam lại đang gặp khó khăn khi có nhu cầu nhưng không có người dự tuyển, về
vấn đề này sẽ phân tích ở phần tiếp theo.
Sau khi đã đăng ký hồ sơ dự tuyển, các bước tiếp theo được tiến hành theo
đúng các quy định của quy trình tuyển chọn : gặp gỡ và phỏng vấn sơ bộ thí sinh,
thông báo nội dung kiểm tra và định ngày thành lập hội đồng kiểm tra với sự tham
gia của các phòng chuyên môn, thông báo kết quả tuyển dụng và ra các quyết định
thử việc. Phần lớn các thí sinh dự tuyển sau khi trúng tuyển đã đáp ứng các yêu cầu
nhiệm vụ đòi hỏi trong quá trình công tác, nhưng cũng còn tồn tại nhiều vấn đề phải
giải quyết như một số người trúng tuyển sau thời gian thử việc hai tháng đã không
được ký tiếp hợp đồng lao động, cá biệt có một số đã có hợp đồng đào tạo hai năm
(do yêu cầu nhiệm vụ của các vị trí công tác như kỹ sư điều hành, kỹ sư tính toán hệ
thống điện và kỹ sư SCADA phải qua hai năm đào tạo chuyên sâu mới có thể đảm


nhiệm các công việc chức danh này) nhưng trong quá trình đào tạo đã không đáp
ứng các điều kiện yêu cầu nên phải chấm dứt hợp đồng gây tổn thất cho cơ quan do
chi phí đào tạo lớn và ảnh hưởng nghiêm trọng đến kế hoạch nhân sự và triển khai
công tác của các nhóm phòng ban chuyên môn - tại Trung tâm Điều độ hệ thống
điện miền Bắc trong 6 năm vừa qua đã phải huỷ hợp đồng đào tạo với 04 người trên
tổng số 10 người trúng tuyển đào tạo chức danh.
Để có thể thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ được giao thì người lao động cần có
kỹ năng chuyên môn nghiệp vụ sâu và có các quan hệ xã hội và tính cách bản thân
phù hợp với môi trường làm việc. Căn cứ hai yếu tố cơ bản trên có thể phân tích và
xem xét tìm ra biện pháp hạn chế những vấn đề nảy sinh trong công tác tuyển dụng
như thời gian vừa qua gây tổn hại chung cho hoạt động sản xuất kinh doanh của các

Trung tâm Điều độ hệ thống điện.
Qua các lần kiểm tra và giám sát các đợt thử việc có thể nhận thấy các kỹ sư
mới tốt nghiệp đạt loại giỏi có các kiến thức tổng hợp, khả năng làm việc độc lập và
tư duy tổng quan tốt hơn nhiều so với các kỹ sư tốt nghiệp đạt loại khá, nhưng số tốt
nghiệp giỏi không nhiều nên khả năng lựa chọn người lao động trúng tuyển đạt yêu
cầu ít, trong số hàng chục ứng viên chỉ có thể chọn được 1 – 2 người, có năm không
tuyển chọn được cá nhân nào. Trước đây hàng chục năm khoa Hệ thống điện - Đại
học Bách khoa Hà Nội hàng năm chỉ có hai lớp với gần bốn mươi sinh viên và các
sinh viên phần lớn tốt nghiệp loại trung bình và khá, hiếm khi có bằng giỏi nhưng tại
vị trí công tác đã thể hiện bản lĩnh chuyên môn nghiệp vụ rất vững vàng, nhưng hiện
nay với cơ sở vật chất chưa được cải thiện nhiều và các giao tiếp trực tiếp ngày
càng ít đi bởi mối quan hệ thầy trò không được gắn bó như trước do các thay đổi
của môi trường xã hội, lại phải đào tạo hàng năm đến hai ba trăm sinh viên thì sẽ
gây quá tải nặng nề cho đội ngũ giảng viên của khoa, chất lượng truyền thụ kiến
thức chuyên môn suy giảm đáng kể, phần lớn các kiến thức lại không song hành với
điều kiện thực tâp thực tế nên đa số các kỹ sư mới phải tốn thời gian đào tạo lại.
Phương pháp đào tạo tại các trường phổ thông và ngay tại đại học cũng chưa chú
trọng đến làm việc nhóm, chủ động tham gia các hoạt động xã hội, đoàn thể nên khi
được giao việc nếu không có hướng dẫn cụ thể, giám sát nhắc nhở thường xuyên
thì các kỹ sư trẻ khó đạt được kết quả theo yêu cầu.
Mặt khác do yêu cầu nhiệm vụ công việc đòi hỏi cao đối với các chức danh như
kỹ sư điều hành hệ thống điện phải là những cá nhân có các tính cách trội như : biết
thu nhận và tổng hợp thông tin tốt, nhanh nhạy phán đoán xử lý tình huống, quyết
đoán khi ra các mệnh lệnh điều hành, tự chủ và tự tin chỉ huy xử lý sự cố, … nên


nhiều trường hợp các kỹ sư trúng tuyển đạt các yêu cầu về kiến thức nhưng trong
thời gian thử việc phát hiện chưa hội tụ được các tính cách phù hợp với vị trí công
việc đảm nhiệm.
Môi trường xã hội cũng có những ảnh hưởng tác động nhất định trong công tác

tuyển chọn của các Trung tâm Điều độ hệ thống điện. Như trên cũng đã đề cập đến,
trong khi khu vực phía Bắc và miền Trung thu nhận nhiều hồ sơ đăng ký dự tuyển thì
phía Nam lại không có người dự tuyển. Các kỹ sư mới tốt nghiệp tại miền Nam
thường có nhiều cơ hội lựa chọn việc làm hơn với thu nhập cao - đặc biệt khi các
nhà máy điện trực thuộc Tổng Công ty Điện lực dầu khí đưa vào vận hành ngày
càng nhiều với chế độ lương bổng cao thu hút chất xám, các đơn vị sản xuất điện
của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam đang có những lợi thế cạnh tranh hơn hẳn so với
các đơn vị tương tự thuộc Tập đoàn Điện lực Việt Nam hay Tập đoàn Than và
Khoáng sản Việt Nam. Ưu tiên hàng đầu đối với kỹ sư trẻ mới tốt nghiệp tại khu vực
miền Bắc và Trung là có được việc làm ổn định với mức lương tương đối, trong khi
đó phía Nam lại có tư duy khoáng đạt hơn là chỗ làm việc nào có thu nhập cao hơn
sẽ được lựa chọn. Vì vậy nhiều khi đã cố gắng thông tin tuyên truyền nhưng vẫn
không thu hút tuyển dụng được nhân viên mới theo kế hoạch nhu cầu và điều kiện
yêu cầu.
Hiện tượng “cha truyền con nối” trong nghiệp vận hành hệ thống điện cũng rất
phổ biến. Với tư tưởng còn tồn tại từ thời bao cấp là có được công việc biên chế
trong các cơ quan, doanh nghiệp Nhà nước rất khó khăn mặc dù đã nhiều năm
tháng phải cực nhọc mài dùi sách vở trong các giảng đường đại học nên phần lớn
các bậc cha mẹ đang công tác trong ngành điện lại hướng nghiệp cho chính con em
mình lựa chọn các ngành học giống mình để khi tốt nghiệp đại học dễ dàng được
tuyển dụng tại nơi đang công tác với các điều kiện ưu tiên hơn so với các đồng
nghiệp trẻ khác mặc dù bản thân các kỹ sư này cũng không thiết tha lắm với ngành
học hay công việc sẽ đảm nhiệm sắp tới. Các mối quan hệ ràng buộc trong xã hội
của các nước thuộc nền văn hoá phương Đông nhiều khi cũng ảnh hưởng “tế nhị,
nhạy cảm” đến quá trình tuyển chọn nhân viên. Như vậy kỳ vọng tuyển dụng được
nhân viên theo đúng nhu cầu kế hoạch với các điều kiện yêu cầu đã đặt ra có thể
không thành công do những phát sinh vấn đề vướng mắc mà không phải lúc nào
cũng có thể giải quyết được.
Với những nỗ lực làm sao để có thể thu hút được các kỹ sư tài năng về làm
việc, đảm bảo sự gắn kết của các cá nhân với công việc đảm nhiệm, nhiều năm qua

tập thể Ban giám đốc Trung tâm Điều độ hệ thống điện đã cùng các cán bộ phụ trách


trực tiếp các bộ phận chuyên môn và các chuyên viên làm công tác nguồn nhân lực
rà soát các điều của những quy định liên quan đến quy chế tuyển dụng người lao
động để chỉnh sửa và bổ sung cho phù hợp với các thay đổi của môi trường xã hội
như : giảm bớt các điều kiện ưu tiên của một số đối tượng dự tuyển để tính công
bằng giữa các cá nhân dự tuyển được gần như nhau, ban hành ứng dụng từ đầu
năm 2010 quy chế trả lương theo vị trí trách nhiệm công việc đảm nhiệm loại trừ
cách trả lương quân bình theo thâm niên và hệ số công tác đang thực hiện, áp dụng
các điều khoản ưu đãi đặc biệt khu vực phía Nam (phụ cấp lương, hỗ trợ tiền thuê
nhà, …) để tạo điều kiện thu hút và lập nghiệp đối với các kỹ sư tốt nghiệp các
trường Đại học Bách khoa Hà Nội và Đà Nẵng cũng như giảm thiểu và tiến tới san
bằng sự cách biệt về thu nhập so với các đơn vị sản xuất kinh doanh điện thuộc
ngành khác, …
Tinh thần gắn kết với công tác điều hành hệ thống điện hay còn gọi là “say nghề
điều độ” đã được truyền thụ qua nhiều thế hệ điều độ. Các kỹ sư điều hành qua các
thế hệ điều độ đã nối tiếp nhau gánh vác và đảm nhiệm xuất sắc nhiệm vụ trọng tâm
của công tác điều độ : trong các thời kỳ chiến tranh và hồi phục đất nước vẫn luôn
luôn đảm bảo cung cấp điện liên tục, ổn định và an toàn; đảm bảo chất lượng điện
năng để sản xuất kinh doanh và phát triển, tạo đà tăng trưởng cho tất cả các ngành
nghề trong nền kinh tế quốc dân, trong khi đó cũng đảm bảo hệ thống điện quốc gia
vận hành kinh tế nhất mang lại những lợi ích to lớn cho Tập đoàn Điện lực nói riêng
và nền kinh tế chung của đất nước. Thiết lập các điều khoản quy định liên quan đến
quy chế tuyển dụng người lao động phù hợp linh hoạt với những biến động của điều
kiện sản xuất kinh doanh của đơn vị và môi trường xã hội, vận dụng sáng tạo trong
quá trình tuyển dụng sẽ có thể đạt được các hiệu quả tuyển dụng kỳ vọng. Các lớp
kỹ sư điều hành đầy bản lĩnh của thế hệ điều độ tương lai với sự vững vàng về kiến
thức chuyên sâu và trợ giúp của công nghệ tiên tiến hiện đại nhất định sẽ điều hành
hiệu quả hệ thống điện quốc gia.

Hà Nội, ngày 25 tháng 11
năm 2009
Các tài liệu tham khảo:
1. Quản trị nhân sự – Nguyễn Hữu Thân.