HOẠT ĐỘNG NHẬN THỨC

CHƯƠNG 4

HOẠT ĐỘNG NHẬN THỨC



1. NHẬN THỨC CẢM TÍNH
1.1. Khái niệm chung về cảm giác, tri giác

Cái gì đây?


Định nghĩa cảm giác, tri giác
Cảm giác

Tri giác

Là một quá trình tâm lý
Phản ánh riêng lẻ
từng thuộc tính bề
ngoài của svht

Phản ánh trọn vẹn
các thuộc tính bề
ngoài của svht

Khi svht đang trực tiếp tác động vào các
giác quan


1.2. Các quy luật cơ bản của cảm

giác và tri giác


a. Quy luật ngưỡng của cảm giác

Cường độ kích thích
tối thiểu để gây được
cảm giác

Vùng cảm
giác được

Cảm nhận

Độ nhạy
cảm của
cảm
giác

Cường độ kích thích tối
đa vẫn gây được
cảm giác


Cường độ kích thích
Cường độ kích thích
1
Chênh lệch tối thiểu
2

Ngưỡng
sai biệt

Cảm
nhận

Độ nhạy
cảm sai
biệt


Quy luật về ngưỡng của cảm
giác
Ngưỡng

cảm giác phía dưới và
ngưỡng sai biệt tỉ lệ nghịch với độ
nhạy cảm của cảm giác và độ nhạy
cảm sai biệt.
Những ngưỡng này khác nhau ở
mỗi loại cảm giác và ở mỗi người.




Kết luận sư phạm
Rèn

luyện cảm giác để tăng độ nhạy

cảm.
Giọng
Đồ

nói của giáo viên đủ to, rõ

dùng dạy học có cấu tạo đơn giản,

đủ lớn, màu sắc đậm
Phát

hiện học sinh mắt kém, nặng tai


Quy luật về sự thích ứng của
cảm giác

Cảm giác
con người
có khả năng
thích ứng
với kích thích

Thích
Thích ứng
ứng làlà khả
khả
năng
năng thay
thay đổi

đổi độ
độ
nhạy
nhạy cảm
cảm cuả
cuả cảm
cảm
giác
giáccho
chophù
phùhợp
hợpvới
với
sự
sự thay
thay đổi
đổi của
của kích
kích
thích
thích

Mức độ thích ứng
là khác nhau
ở mỗi cảm giác

Cường độ
kích thích
tỉ lệ nghịch
với độ nhạy cảm

Kết luận sư phạm
Rèn

luyện sự thích ứng cảm giác
đúng mực, kiên trì, có phương
pháp
Khắc phục sự nhàm chán trong
cảm giác.
Giọng nói của giáo viên có ngữ
điệu


Quy luật về sự tác động qua lại giữa
các cảm giác
Kích thích


Kết luận sư phạm
Chú

ý đến sự ảnh hưởng qua lại

của các cảm giác.
Bố

trí nơi làm việc, học tập gọn

gàng, sạch sẽ, đủ ánh sáng, không

khí thoáng mát...


Các quy luật của tri giác
Quy

luật về tính đối tượng

Quy

luật về tính lựa chọn

Quy

luật về tính ý nghĩa

Quy

luật về tính ổn định

Quy

luật tổng giác

Ảo

ảnh của tri giác


Quy luật về tính đối tượng

Đối
tượng
của tri
giác

Trọn vẹn
Cụ thể

Độc lập

Hình
ảnh tri
giác


KẾT LUẬN SƯ PHẠM
Cung

cấp nhiều kinh nghiệm, giúp

học sinh nhìn thấy nhiều mặt của một
vấn đề.
Đồ

dùng dạy học đảm bảo tính khách

quan, phản ánh đúng đối tượng cần
mô tả, nghiên cứu trong hiện thực.
Để

học sinh tiếp xúc trực tiếp với

svht


Quy luật về tính lựa chọn của tri
giác
(Quy luật hình và nền)
Bạn nhìn
thấy gì?


Kết luận sư phạm
Thay

đổi kiểu chữ, màu mực khi viết

bảng, minh họa.
Gạch
Khi

dưới những từ cần nhấn mạnh.

trình bày đồ dùng trực quan phải

làm rõ những đặc điểm quan trọng
bằng các hình thức khác nhau.

Quy luật về tính có ý nghĩa của tri
giác
Bạn biết gì về bức
tranh này?


KẾT LUẬN SƯ PHẠM
Tài

liệu trực quan phải được đính

kèm lời chỉ dẫn rõ ràng.
Hướng

dẫn học sinh tri giác đầy đủ

các thuộc tính, bộ phận của đối
tượng
Giúp

học sinh gọi tên đầy đủ, chính

xác svht mới.


Quy luật về tính ổn định của tri
giác
Con gì đây?

Kết luận sư phạm
Tăng

vốn kinh nghiệm để rèn luyện

tính ổn định của tri giác.
Sử

dụng các ký hiệu, mô hình, sơ đồ,

bản vẽ kỹ thuật...như là phương tiện
trực quan trong giảng dạy.
Khắc

giới.

phục cái nhìn phiến diện về thế


Quy luật tổng giác
Vật kích thích
bên ngoài

Thái độ
Nhu cầu

• Tri giác bị
quy định bởi:

Hứng thú

Những nhân
tố nằm trong
bản thân chủ
thể tri giác

Sở thích
Tính chất
Mục đích
Động cơ
…


Kết luận sư phạm
Chú

ý đến các đặc điểm của đối tượng để

có tác động phù hợp.
Giáo

dục và dạy học cần tính đến kinh

nghiệm, vốn hiểu biết, xu hướng, hứng
thú... của học sinh.
Việc

cung cấp tri thức phải đi kèm với giáo

dục niềm tin nhu cầu.

Quy luật ảo ảnh của tri
giác