Các yếu tố ảnh hưởng đến tuyển dụng nhân lực ở doanh nghiệp hiện nay

Bài làm
Đặt vấn đề
Ngày nay, trong môi trường cạnh tranh cao với công nghệ phát triển và xu hướng toàn
cầu hóa con người không chỉ còn đơn thuần là một yếu tố của quá trình sản xuất kinh
doanh mà là nguồn tài sản quí giá của doanh nghiệp.
Các doanh nghiệp chuyển từ tình trạng “tiết kiệm chi phí lao động để giảm giá thành”
sang tình trạng “đầu tư vào nguồn nhân lực để có lợi thế cạnh tranh cao hơn, lợi nhuận
cao hơn và hiệu quả cao hơn”. Chính vì vậy để tạo được một nguồn nhân lực chất lượng,
hiệu quả, phù hợp với yêu cầu của tổ chức, “ đầu vào” nhân lực hay chính là quá trình
tuyển dụng giữ một vai trò vô cùng quan trọng.Quá trình này cũng làm đau đầu biết bao
nhà quản lý khi mà thị trường nhân lực cạnh tranh ngày càng khốc liệt.
I/ Tuyển dụng nhân sự
Tuyển dụng là quá trình tìm kiếm, thu hút và tuyển chọn từ nhiều nguồn khác nhau những
nhân viên đủ khả năng đảm nhiệm những vị trí mà doanh nghiệp cần tuyển
Tuyển dụng không chỉ ảnh hưởng rất lớn tới chất lượng nguồn nhân lực mà ảnh hưởng
đến hiệu quả thực hiện chiến lược của doanh nghiệp.Khi doanh nghiệp thu hút được
nhiều ứng viên và tuyển chọn được những người phù hợp nhất với doanh nghiệp thì
hiệu quả công việc của doanh nghiệp cũng sẽ được thay đổi.
Các nguồn tuyển dụng
Các doanh nghiệp thường tuyển dụng nhân lực từ hai nguồn, ở bên trong doanh nghiệp và
ở thị trường lao động bên ngoài doanh nghiệp. Mỗi nguồn đều có những ưu thế riêng vì
thế tùy từng mục tiêu đặt ra cho mỗi vị trí công việc , mà doanh nghiệp có thể ưu tiên
nguồn nào hơn.

• Nguồn nhân lực từ trong doanh nghiệp: là những người đang làm việc cho
doanh nghiệp. Họ thường được lựa chọn cho những vị trí công việc cao hơn mà họ

1


đang đảm nhận. Với nguồn nhân lực này, doanh nghiệp hiểu rất rõ về khả năng,

tính cách của họ, nên việc chọn lựa dễ hơn, chính xác hơn. Khi lựa chọn nguồn
nhân lực này, doanh nghiệp không mất thời gian đào tạo, chi phí tuyển dụng và
vẫn duy trì được công việc như cũ, và kích thích được tinh thần, khả năng làm việc
của nhân viên. Tuy nhiên, khi sử dụng nguồn nhân lực này, doanh nghiệp sẽ không

•

thay đổi được chất lượng nguồn nhân lực.
Nguồn nhân lực bên ngoài doanh nghiệp: rất đa dạng, phong phú như sinh viên
các trường đại học, cao đẳng, các trung tâm dạy nghề, những lao động tự do hay
những lao động đang làm việc trong các tổ chức khác. Với nguồn nhân lực rộng
lớn này, doanh nghiệp có nhiều sự lựa chọn hơn, nhưng lại cũng khó khăn lựa
chọn hơn. Khi tuyển dụng từ bên ngoài, doanh nghiệp phải mất chi phí tuyển
dụng, đào tạo, hướng dẫn...Nguồn nhân lực này sẽ làm thay đổi chất lượng lao
động của doanh nghiệp.

Các hình thức tuyển dụng nhân sự Có nhiều hình thức tuyển dụng nhân sự khác nhau,
tùy vào điều kiện cụ thể của doanh nghiệp: tuyển dụng thông qua quảng cáo trên các
phương tiện truyền thông đại chúng qua internet, thông qua sự giới thiệu, thông qua các
trung tâm môi giới và giới thiệu việc làm, thông qua các hội chợ việc làm hoặc tuyển
dụng trực tiếp tại các trường đại học, cao đẳng….
Quy trình tuyển dụng nhân sự :quy trình tuyển dụng nhân sự được các doanh nghiệp
áp dụng rất linh hoạt thậm chí trong một doanh nghiệp, tuyển dụng cho các vị trí khác
nhau cũng có cách tuyển dụng khác nhau. . Tuy nhiên về cơ bản quy trình tuyển dụng
chung đều thực hiện theo các bước: lập kế hoạch tuyển dụng, xác định phương pháp và
các nguồn tuyển dụng, xác định thời gian và địa điểm tuyển dụng, tìm kiếm ứng viên,
đánh giá quá trình tuyển dụng, hướng dẫn nhân viên mới hòa nhập với môi trường doanh
nghiệp.
Các yếu tố ảnh hưởng đến tuyển dụng nhân lực ở doanh nghiệp:

2


• Các yếu tố bên ngoài: Các yếu tố bên ngoài ảnh hưởng đến công tác tuyển dụng
nhân lực ở doanh nghiệp bao gồm: Các yếu tố bối cảnh và khung cảnh nền kinh tế,
dân số, nhân lực lao động; các yếu tố pháp luật của nhà nước; các yếu tố văn hóa –
xã hội; các yếu tố chính quyền, đoàn thể; các đối thủ cạnh tranh; tiến bộ khoa học
kỹ thuật; các vấn đề liên quan đến khách hàng và toàn cầu hóa.
• Yếu tố bên trong doanh nghiệp: Việc tuyển dụng nhân sự phụ thuộc hoàn toàn
vào yếu tố bên trong doanh nghiệp như: Chiến lược nhân sự và định hướng chiến
lược của doanh nghiệp; Tuyển dụng phù hợp với tính chất loại hình công việc và
từ đó đòi hỏi phẩm chất của từng cá nhân tuyển dụng; Phụ thuộc vào văn hóa từng
doanh nghiệp; Phụ thuộc vào người trực tiếp làm công tác tuyển dụng Sự kết hợp
giữa các bộ phận trong doanh nghiệp với nhau và phải có sự định hướng rõ ràng,
phù hợp của Lãnh đạo doanh nghiệp.
II/ Phân tích doanh nghiệp
Là một trong những tập đoàn dược phẩm đa quốc gia lớn nhất trên thế giới, Novartis
chính thức đặt văn phòng đại diện tại Việt nam vào năm 2001,với khoảng 300 nhân viên
toàn quốc, nghành nghề chính là giới thiệu và gián tiếp thúc đẩy bán dược phẩm phục vụ
cho nhu cầu cứu chữa bệnh nhân

.
Trên cương vị là Regional sales manager phía bắc, nhân viên do tôi phụ trách hầu hết là
các bạn trình dược viên và một số là chuyên viên về những sản phẩm đặc biệt.
Nhân sự trong lĩnh vực phân phối dược phẩm thường thay đổi liên tục từ hãng này qua
hãng khác hoặc ra các công ty tư nhân do nhu cầu nhân lực của nghành nhìn chung là

3

cao. Chính vì vậy tuyển dụng là vấn đề nổi cộm tại công ty chúng tôi nói riêng và các
Hãng dược phẩm bạn nói chung.
Trong khuôn khổ bài tập này tôi xin được trình bày phần tuyển dụng vị trí Trình dược
viên tại công ty chúng tôi.
Novartis là hãng phát minh các thuốc chữa bệnh thuộc nhiều nhóm bệnh khác nhau như:
Tiêu hóa, Ung thư, Mắt, Ghép tạng, Tim mạch, Cơ xương khớp, Kháng sinh, Vaccin…
Để thuận lợi cho quá trình đào tạo và quản lý, Trình dược viên được phân chia thành các
nhóm theo sản phẩm thuốc mà họ chịu trách nhiệm phát triển, đứng đầu mỗi nhóm là một
Team leader ( còn gọi là supervisor hay first line manager). Quy mô về nhân sự của mỗi
nhóm phụ thuộc vào chính tiềm năng của nó trong thị trường quyết định. Ví dụ như
Diovan là thuốc hạ huyết áp thế hệ mới nhất, ít tác dụng phụ, bảo vệ các cơ quan trong cơ
thể tốt nhất và đã có rất nhiều nghiên cứu lớn được thế giới công nhận, tiềm năng trên thị
trường rất lớn chính vì vậy số lượng nhận viên được hoạch định cũng lớn hơn so với
nhóm khác. Quá trình tuyển dụng của chúng tôi diễn ra như sau:
1.Lập kế hoạch tuyển : Nhu cầu tuyển có thể đến từ trưởng nhóm do thiếu nhân
viên( nhân viên nghỉ việc hoặc bị nghỉ việc, đẻ, ốm dài ngày…) hoặc có thể đến từ cấp
cao hơn do nhóm đã đạt đến yêu cầu mở rộng.
2. Nguồn tuyển và phương pháp tuyển:Nguồn nhân lực của chúng tôi cần tìm cho vị trí
này thường từ ngoài doanh nghiệp có thể là sinh viên trường Đại học Dược, Y mới ra
trường hoặc những ở những đối thủ cạnh tranh, những hãng dược phẩm khác.
Sau khi xác định được nhu cầu tuyển người, chúng tôi thường đăng tuyển trên báo, thông
báo trong nội bộ nhóm, trong nội bộ công ty với đầy đủ nội dung yêu cầu kèm theo
.Trong miền nam hồ sơ thường được giữ ở phòng nhân sự, nhưng ngoài bắc hồ sơ thường
được giữ lại tại người quản lý cao nhất của bộ phận đó.
Nhưng qua quá trình tuyển dụng tôi thấy hầu như lượng hồ sơ thu được do đăng quảng
cáo trên báo tỷ lệ vào vòng trong rất thấp mặc dù hồ sơ đáp ứng đầy đủ theo yêu cầu của
công ty đề ra, do vậy gần đây công ty chúng tôi thường chỉ thông báo trong nội bộ ,
khuyến khích các bạn giới thiệu những ứng viên tốt bằng cách tặng thưởng cho người

4

giới thiệu 200$ khi ứng viên qua được thời gian thử việc và được ký hợp đồng chính thức
với công ty. Với cách làm này tỷ lệ tìm được nhân viên tốt khá cao, trong khi thời gian
tuyển dụng rút ngắn đáng kể.
Khác với một số doanh nghiệp khác hầu như nghành dược của chúng tôi chỉ tiến hành
tuyển dụng bằng phương pháp phỏng vấn. Phỏng vấn thường được tiến hành từ 2-3 vòng,
không kể vòng loại hồ sơ. Sau khi khuyến khích giới thiệu nội bộ, chất lượng hồ sơ cao
và số lượng không nhiều nên khoảng 2 năm gần đây chúng tôi cũng không còn vòng loại
hồ sơ nữa mà tiến hành phỏng vấn 100% hồ sơ dự tuyển.
3. Phỏng vấn:
Sau thời gian thu nhận hồ sơ chúng tôi xếp lịch phỏng vấn lần 1. Tham gia phỏng vấn về
phía công ty thường chỉ có trưởng nhóm cần nhân sự , phụ trách miền bắc( hoặc có thể
tách ra làm 2 vòng). Kết quả của quá trình phỏng vấn sẽ được chuyển vào nam cùng với
hồ sơ của ứng viên.
Vòng 2 bắt đầu cùng với sự tham gia của nhân sự, giám đốc bán hàng toàn quốc( ở miền
nam)
Quyết định chọn ứng viên nào, đó là kết quả sự đồng thuận của cả miền bắc và miền
Nam. Chúng tôi không bị gò bó bởi nội dung phỏng vấn nhưng phải đảm bảo đầy đủ
thông tin theo mẫu dưới đây.
Sau khi kết thúc quá trình tuyển dụng bộ phận nhân sự sẽ có trách nhiệm thông báo và
cùng người trúng tuyển hoàn tất thủ tục hồ sơ định ngày bắt đầu công ty và chuẩn bị tham
dự quá trình đào tạo của công ty.
Đánh giá kết quả:
Thường thì hầu hết nhân viên tuyển vào công ty , sau thời gian đào tạo đều qua được thử
việc và được ký hợp đồng chính thức với công ty.
Tuy vậy không phải công ty lúc nào cũng lựa chọn được những người đáp ứng được nhu
cầu của mình. Số người ứng cử đôi khi không bằng số người cần tuyển, hoặc những
người được tuyển dụng lại không phù hợp với chúng tôi, thường trong trường hợp không
tìm được người phù hợp chúng tôi lại lên kế hoạch một đợt phỏng vấn mới. Chính vì vậy

nên nhiều vị trí bị trống trong thời gian dài, thêm vào đó là việc dành quá nhiều thời gian

5


cho phỏng vấn làm ảnh hưởng đến các hoạt động của công ty.Bên cạnh mặt tích cực đã
nêu ở trên, đây cũng chính là mặt hạn chế trong việc gần đây chúng tôi chỉ sử dụng
phương pháp tuyển qua sự giới thiệu của nhân viên trong công ty.
Đội ngũ nhân viên của công ty tôi nhìn chung khá tốt vì được đào tạo bài bản, làm việc
chuyên nghiệp, nhưng do thị trường dược phẩm biến động liên tục, nhiều “sự cám dỗ”từ
các công ty nhỏ hơn không muốn mất chi phí cho quá trình đào tạo nhân viên nên chúng
tôi vẫn phải tuyển dụng thường xuyên.
Sau khi học môn Quản trị nguồn nhân lực tôi thấy thêm tự tin khi tham gia vào qúa trình
tuyển dụng nhân sự tại công ty tôi .Về cơ bản qui trình tuyển dụng của công ty tôi khá
hoàn chỉnh nhưng tôi đã hiểu một cách rõ ràng vai trò quan trọng của bộ phận chúng
tôi- nơi quản lý tr ực tiếp trình dược viên,vì vậy chúng tôi sẽ có quan điểm rõ ràng hơn
khi tham gia vào quyết định lựa chọn cuối cùng.
Tuyển dụng nhân sự không chỉ là nhiệm vụ của phòng tổ chức nhân sự, và cũng không
chỉ là công việc đơn giản bổ sung người lao động cho doanh nghiệp, mà đó thực sự là quá
trình tìm kiếm và lựa chọn cẩn thận. Nó đòi hỏi phải có sự kết hợp giữa các bộ phận
trong công ty với nhau, phải có sự định hướng rõ ràng, phù hợp với tiêu chuẩn của công
ty đề ra.
Quá trình tuyển dụng nhân sự có ảnh hưởng rất lớn tới chất lượng nguồn nhân lực trong
công ty sau này. Khi chất lượng nhân sự được nâng lên rất nhiều thì hiệu quả công việc
của công ty cũng sẽ được thay đổi.
Trong đợt tuyển nhân sự để mở rộng trong năm mới để tránh tình trạng thiếu hụt ứng
viên, chúng tôi sẽ phối hợp với bên tuyển dụng trung gian “Head hunter” lựa chọn thêm
những ứng viên có chất lượng nhưng không có thông tin tuyển dụng từ công ty.Thêm vào
đó chúng tôi sẽ xây dựng lại bản mô tả công việc cụ thể hơn nhằm đưa ra những tiêu chí
sát thực hơn nữa đối với ứng viên.

Trên cơ sở tham khảo nội dung phỏng vấn chúng tôi sẽ xây dựng cho mình một bảng hỏi
tập trung hơn để nhằm tìm được nhanh chóng chính xác người phù hợp nhất với doanh
nghiệp của mình.

INTERVIEW SUMMARY6


Name of applicant :

……………………………………..

YOB

:

Position applied

:

……………………………………..

Marital status :

Major in

:

……………………………………..

Sex:………………

……………………………

Human Resources Department Section
Interviewer:

Date:

Candidate evaluation:
1 = below minimum requirements
2 = equivalent to minimum requirements

3 = exceed minimum requirements
4 = impressive

1. Appearance

Level:

2. Experience

Level:

3. Communication skill

Level:

4. Self –confidence

Level:

Total score

Suggestion: Accepted

Further interview

Kiv

Reject

7


BU/ Department Section
Interviewer:

Date:

Candidate evaluation:
1 = below minimum requirements

3 = exceed minimum requirements

2 = equivalent to minimum requirements

4 = impressive

1. Education/Professional knowledge

Level:

2. Experience

Level:

3. Analytical ability

Level:

4. Initiative

Level:

5. Commercial sense and business drive

Level:

6. Interpersonal & communication skills

Level:

7. Self –confidence

Level:
Total score:

Suggestion:

Accepted

Further interview

Kiv

Reject

Managing Director
(For Manager level)

Interviewer:

Final Decision:

Date:

Accepted

Kiv

Reject

8


EMPLOYMENT TERMS
(For HR only)
1. Title:

___________________________

2. BU/ Dept. _____________

Region: __________________________

Group:_______________

3. Labour contract signed under:
4. Starting date:

Code charge: _______________

DVL LTL

_________________________

5. Probation period: ________________________

6. Salary:

_________________________(gross/ per month)

7. Allowances:

8.



Travel allowance: _____________________



Phone allowance: __________________________



Other allowance: _____________________

Bank account information
APPROVAL OF EMPLOYMENT TERMS

1. Line Manager/ BU Head : _________________

Signature:

2. Country Manager:

Signature:

3. HR Manager:

Signature:

ATTACHEMENTS
1. Labour contract



7.

2. CV certified by local authorities



8. Social Insurance book (or number)

3. Copy of ID card



9.

4. Copy of Residence Registration



10. Other documents:

5. Pre-employment medical check-up report
6. Copy of Educational certificates

Labour book
Photos







9


Tài liệu tham khảo
1- Tài liệu học tập “Quản trị nguồn nhân lực ” – Nguyễn Hữu Thân
2- Bài giảng môn Quản trị nguồn nhân lực.
3- Nguồn internet

10