Giáo án tổng hợp Lịch sử 8 Tiết 36

Ngày soạn: 26/12/2016
Ngày giảng: 29/12/2016
Lớp 8A+8B

Tiết 36

Phần hai: Lịch sử việt nam từ năm 1958 đến năm 1918
Chương I: Cuộc kháng chiến chống thực dân pháp
từ năm 1858 đến cuối thế kỷ XIX.
Bài 24
Cuộc kháng chiến từ năm 1858 đến năm 1873.
I. Mục tiêu
1. Kiến thức: HS nhận thức đợc:
- Nguyên nhân thực dân Pháp xâm lược Việt Nam; âm mưu xâm lược của
chúng.
- Quá trình xâm lược Việt Nam của thực dân Pháp: tấn công Đà Nẵng và sự
thất bại của chúng; tấn công Gia Định, mở rộng đánh chiếm các tỉnh miền Đông
Nam Kì Phong trào kháng chiến của nhân dân ta trong những năm đầu TD Pháp
tiến thành xâm lược, thái độ hèn nhát bạc nhược của triều đình trong việc chống lại
Pháp.
2. Kỹ năng:
- Có kĩ năng sử dụng bản đồ, khai thác tranh ảnh, biết so sánh nhận xét sự
kiện lịch sử.
3. Thái độ:
- HS thấy rõ bản chất tham lam tàn bạo của TDP
- Tinh thần đấu tranh kiên cường bất khuất của nhân dân ta.
4. Giáo dục đạo đức:
- Tinh thần đoàn kết.
- Ý thức trách nhiệm khi tổ quốc bị xâm
II. Chuẩn bị.
- GV: Bản đồ chiến sự Đà Nẵng - Gia Định. Một số tranh ảnh, bảng phụ.

- HS: đọc và nghiên cứu SGK.
III. Tổ chức các hoạt động dạy học:
1. Ổn định tổ chức.
2. Kiểm tra bài cũ:
- GV kiểm tra sự chuẩn bị của HS.
3. Tiến trình dạy học:


*Giới thiệu bài:
GV nêu vài nét về tình hình xã hội Việt Nam trước năm 1858, sau đó nhấn
mạnh ở đầu thế kỉ XX, nhà Nguyễn còn tồn tại với tư cách là một nhà nước độc
lập có chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ. Trong khi đó ở các nước xung quanh nạn
bành trướng của chủ nghĩa thực dân phương Tây đang lan tràn. thực dân Pháp đang
lợi dụng các mối quan hệ từ trước để chuẩn bị xâm lược nước ta. Vậy quá trình
Pháp xâm lược Việt Nam như thế nào và cuộc kháng chiến của nhân ta chống
Pháp diễn ra như thế nào, ta cùng tìm hiểu bài hôm nay.

Hoạt động của thầy và trò

Nội dung

- GV khái quát về cuộc khủng hoảng suy
vong của chế độ PK triều Nguyễn đầu thế kỉ
XIX - triều đại PK cuối cùng trong lịch sử
VN và âm mưu xâm lược VN của TDP, nhất
là từ khi bị Anh gạt khỏi ấn Độ (1882). Để
thực hiện ý đồ xâm lược của mình TDP đã sử
dụng các phần tử công giáo đi trước một
bước.

I. Thực dân Pháp xâm lược Việt
Nam
1. Chiến sự ở Đà Nẵng những năm
1858-1859.
a) Nguyên nhân

* Nguyên nhân sâu xa:
- GV gợi ý HS nhớ lại kiến thức phần lịch sử
Bản chất tham lam tàn bạo của chủ
thế giới Cận đại. HS theo dõi sgk và cho
nghĩa thực dân (giành giật thị trờng,
biết ? Tại sao thực dân Pháp xâm lược VN?
tìm kiếm nguồn nguyên liệu và
nhân công rẻ mạt).
- GV treo lược đồ hướng dẫn HS quan sát, * Nguyên nhân trực tiếp:
xác định vị trí Đà Nẵng. (Tích hợp địa lý)
- TD Pháp lấy cớ bảo vệ đạo Gia
- GV nêu vấn đề: Tại sao Pháp lại chọn Đà Tô.
Nẵng là nơi tấn công đầu tiên?
- Triều đình nhà Nguyễn suy yếu
- HS trả lời. GV nhận xét, kết luận.
b) Diễn biến chiến sự ở Đà Nẵng.
Vì âm mưu chiến lược của Pháp là thực hiện
- 31.8.1858, Pháp tấn công cửa biển
kế hoạch "đánh nhanh thắng nhanh", chúng
Đà Nẵng.
thấy Đà Nẵng là nơi có thể thực hiện được ý
đồ này vì Đà Nẵng cách Huế 100km về phía
Đông Nam, cảng Đà Nẵng sâu, kín gió tàu
chiến của Pháp có thể hoạt động được. Cùng

với hậu phương Quảng Nam( giàu có đông
dân) Pháp có thể thực hiện được khẩu hiệu
"lấy chiến tranh nuôi chiến tranh" và chúng
trông chờ vào sự ủng hộ của giáo dân vùng
này mà bọn gián điệp đội lốt giáo sĩ đã báo là
giáo dân vùng này hoạt động khá mạnh. Cho
nên âm mu của chúng là sau khi chiếm đợc
Đà Nẵng sẽ vợt đèo Hải Vân đánh thốc lên


Huế, buộc triều đình Huế phải đầu hàng kết
thúc chiến tranh.
- Sáng 1.9 quân Pháp gửi tối hậu thư cho
quan trấn thủ Trần Hoàng yêu cầu nộp thành
không điều kiện và phải trả lời trong vòng 2 - 1.9.1858, Pháp nổ súng xâm lược
tiếng. Nhng chưa đến giờ hẹn chúng đã nã nước ta.
đạn đại bác như mưa vào các đồn lũy của
quân ta.
- Nguyễn Tri Phương được cử làm tổng chỉ
huy mặt trận Quảng Nam - Đà Nẵng, ông đã
áp dụng kế hoạch gồm hai điểm: triệt để sơ
tán, làm "vườn không nhà trống"; xây dựng
phòng tuyến cản giặc từ Hải Châu (chân đèo
Hải Vân) đến Thạch Giản dài hơn 4km. Được sự ủng hộ và phối hợp chiến đấu của nhân
dân Nguyễn Tri Phương tạm thời ngăn chặn
được quân Pháp không cho chúng tiến sâu
vào đất liền.

- Nguyễn Tri Phơng cùng ND đã
anh dũng chống trả.

c) Kết quả
Sau 5 tháng tấn công, pháp chỉ
chiếm đợc bán đảo Sơn Trà.

- GV nêu câu hỏi: Em có nhận xét gì về tình
hình chiến sự ở Đà Nẵng trong năm 1858?
- HS nhận xét. GV kết luận.
Kế hoạch đánh nhanh thắng nhanh của Pháp
bước đầu đã bị thất bại.
- GV nêu rõ: 2.1859, Pháp chuyển hướng tấn
công, chúng chỉ để lại 1 lực lượng nhỏ để giữ
bán đảo Sơn Trà, còn đại quân kéo vào đánh
chiếm Gia Định.
- GV treo lược đồ giới thiệu thành Gia Định,
vị trí địa lí của Gia Định (Tích hợp địa lý)
? Vì sao Pháp lại đem quân vào chiếm Gia
Định?
KL: vì Pháp gặp nhiều khó khăn: không hợp
khí hậu, thiếu thuốc men, lương thực thực
phẩm; tình trạng "tiến thoái lưỡng nan"->
Pháp chuyển hướng tấn công.
Ngoài ra còn nhằm 3 mục tiêu: chiếm vựa
lúa Nam Bộ, cắt nguồn lương thực của triều 2. Chiến sự ở Gia Định
đình Huế; đi trước Anh một bước trong việc
làm chủ các cảng biển ở miền Nam; chuẩn bị
chiếm Cao Miên dò đường sang miền Nam


Trung Quốc.

- GV giới thiệu qua về thành Gia Định: có từ
thời Nguyễn ánh, là thành lớn nhất ở Nam
Kì, đợc xây dựng theo kiểu Vô-băng, hình
chữ nhật mỗi chiều dài gần 500m, sức chứa
tới 1 vạn quân, trong thành có nhiều lương
thảo khí giới, xưởng đóng tàu, dinh thự, kho
hầm.
Trớc sức tấn công mạnh mẽ của địch trấn
thủ thành là Vũ Duy Ninh ra lệnh rút quân,
một số quan lại tự sát, một số bỏ chạy về
Vĩnh Long. Tuy chiếm được chưa đầy một
buổi sáng nhưng quân Pháp đã không thể giữ
nổi thành trước phong trào kháng chiến của
nhân dân ta.
? Em có nhận xét gì về thái độ chống Pháp
xâm lợc của triều đình Huế?
HS: thái độ hèn nhát, bạc nhược không kiên
quyết chống giặc, không nắm được thời cơ
để hành động.
- GV phân tích: 4. 1859 Pháp vướng phải
cuộc chiến tranh với áo trên đất Italia nên
không thể tiếp viện nhiều cho quân đội xâm
lược VN, mâu thuẫn giữa Anh và Pháp cũng
trở nên căng thẳng. trong tình hình đó Pháp
đã tìm cách nghị hòa với VN, nhng cả hai lần
nghị hòa không thành do thái độ cố chấp của
triều đình Huế. Cuối tháng 3.1860 quân Pháp
bỏ Đà Nẵng rút toàn bộ lực lợng vào Gia
Định. Tháng 7. 1860 phần lớn quân Pháp ở
Gia Định bị điều động sang chiến trờng Hoa

Bắc chỉ để lại 1000 tên trải ra trên một phòng
tuyến khoảng 10km đối diện với đại quân
của Nguyễn Tri Phương. Còn Tôn Thất Cáp
đang ra sức xây dựng phòng tuyến Chí Hòa.
-> thái độ này của các tướng lĩnh và sách lược "thủ để hòa" của triều đình Huế đã
không đuổi được quân giặc cho dù lực lượng
của chúng rất mỏng. Sau Hiệp ước Bắc Kinh
đợc kí kết 25.10.1860 Pháp đem toàn bộ hải
quân ở Viễn Đông về Gia Định.
- GV sử dụng kênh hình 84 SGK mô tả quân

- 17.2.1859, Pháp tấn công thành
Gia Định.
- Quân triều đình chống cự yếu ớt
rồi tan rã.
- Nhân dân tự động nổi lên đánh
giặc khiến cho giặc khốn đốn.
- Ngày 24.2.1861, Pháp tấn công
Đại đồn Chí Hòa.
- Sau 2 ngày Đại đồn thất thủ.
- Pháp thừa thắng chiếm Định
Tường, Biên Hòa, Vĩnh Long.


Pháp tấn công Đại đồn Chí Hòa.

* 5.6.1862, triều đình kí với Pháp
Hiệp ước Nhâm Tuất.

- GV cung cấp thông tin sự kiện triều đình kí - Nội dung : SGK/116.

với Pháp Hiệp ước 1862.
- GV gọi HS đọc nội dung Hiệp ước và tóm
tắt nội dung cơ bản của Hiệp ước.
? Tại sao triều đình lại kí kết Hiệp ớc? Hiệp
ước 1862 đã vi phạm chủ quyền nước ta như
thế nào? Tác động như thế nào tới cuộc
kháng chiến của dân tộc ta?
- HS trả lời theo sự gợi ý của GV.
- GV KL: triều đình nhân nhượng với Pháp
để bảo vệ quyền lợi của giai cấp, dòng họ, để
rảnh tay ở phía Nam để đối phó với phong
trào nông dân ở phía Bắc.
Hiệp ước đã vi phạm chủ quyền dân tộc là
cắt đất cho giặc...càng làm cho phong trào
kháng chiến của nhân dân càng dâng cao
mạnh mẽ hơn để chống lại kẻ cướp nước và
bán nước.
=> Việc kí kết Hiệp ước Nhâm Tuất là biểu
hiện cho hành động của nhà Nguyễn từng
bước trượt dài trên con đường đầu hàng Pháp
xâm lược.
IV. Củng cố - dặn dò
1. Củng cố:
*Bài tập: Thực dân Pháp thực hiện âm mưu xâm lược Việt Nam như thế nào?
- Pháp với bản chất tham lam tàn bạo của chủ nghĩa thực dân, đầu thế kỉ XX
tăng cường xâm lược thuộc địa trong đó có Việt Nam. Để thực hiện được âm mưu
Pháp đã thực hiện chiến lược "đánh nhanh thắng nhanh", mở đầu tấn công Đà
Nẵng -> đánh thẳng vào Huế buộc triều đình Nguyễn phải đầu hàng kết thúc chiến
tranh.
2. Dặn dò : - Bài cũ: đọc lại vở ghi, SGK kết hợp với nội dung bài ghi để trả

lời câu hỏi cuối bài.
- Bài mới: đọc và nghiên cứu phần II.
+ Xác định trên bản đồ những địa điểm diễn ra khởi nghĩa chống Pháp ở
Nam Kì.


+ Tìm đọc bài thơ của Nguyễn Đình Chiểu nói về cuộc kháng chiến chống
Pháp.
V. Rút kinh nghiệm