Đặc điểm thơ hàn mặc tử và phương pháp dạy học tích cực thơ hàn mặc tử trong nhà trường phổ thông (tt)

TÓM TẮT
Trong chương trình Ngữ văn lớp 11 ở trường THPT phần văn học viết trung
đại và văn học viết hiện đại chiếm dung lượng rất lớn. Điều đó cho thấy vai trò quan
trọng của văn học trung đại trong chương trình phổ thông. Với đề tài này, bản thân
chúng tôi muốn tìm đến một hướng đi, một cách dạy phù hợp, mang tính khoa học và
góp phần nâng cao hiệu quả trong việc dạy học văn. Đồng thời, chúng tôi cũng mong
muốn tìm ra hướng khắc phục những khó khăn, trăn trở của GV và HỌC SINH trong
việc dạy và học thơ Hàn Mặc Tử cũng như bài thơ Đây thôn Vĩ Dạ trong nhà trường
phổ thông.
Đã có nhiều công trình nghiên cứu đề cập các phương diện nội dung và nghệ
thuật thơ Hàn Mặc Tử. Tuy nhiên, luận văn chỉ tập trung chủ yếu vào bài thơ Đây
thôn Vĩ Dạ được giảng dạy trong chương trình THPT.
Mục đích nghiên cứu của chúng tôi ở đề tài này là xác định những phương
pháp tích cực trong việc dạy học thơ Hàn Mặc Tử trong chương trình trung học
phổ thông. Qua đó, chúng tôi đề xuất những biện pháp dạy học thơ Hàn Mặc Tử
trong chương trình THPT.
Trong quá trình nghiên cứu chúng tôi đã vận dụng nhiều phương pháp như
phân tích, tổng hợp, khảo sát thực tế... tập trung nghiên cứu những vấn đề chủ yếu về
thơ Hàn Mặc Tử nhằm nâng cao chất lượng dạy và học, góp phần đổi mới dạy học
Văn ở trường THPT.
Nội dung của đề tài gồm có ba chương.
Chương 1, Những vấn đề lí luận chung.
Bên cạnh đó, chúng tôi nghiên cứu sơ lược vấn đề về đặc điểm Thơ mới năm
1930-1945; vấn đề về quan điểm Thơ cũ-Thơ mới; về cuộc đời, sự nghiệp văn chương
của Hàn Mặc Tử. Bởi vì, những vấn đề này có liên quan chặt chẽ đến việc tìm hiểu
về đặc điểm thơ Hàn Mặc Tử
Chương 2 của đề tài, chúng tôi nghiên cứu về Những đặc điểm thơ Hàn Mặc
Tử, phương pháp dạy học bài thơ Đây thôn Vĩ Dạ của Hàn Mặc Tử, vì nội dung có

-iii-

liên quan mật thiết đến việc dạy học bài thơ Đây thôn Vĩ Dạ, bài thơ duy nhất của
Hàn Mặc Tử trong chương trình phổ thông. Gắn với vấn đề này, chúng tôi tìm hiểu lí
luận cơ bản về phương pháp dạy học thơ trữ tình làm cơ sở cho cho việc dạy bài thơ
Đây thôn Vĩ Dạ.
Chương 3, Thực trạng và phương pháp dạy học tích cực trong nhà trường
THPT và vận dụng dạy bài thơ Đây thôn Vĩ Dạ của Hàn Mặc Tử ở một số trường
THPT trong huyện Càng Long thuộc tỉnh Trà Vinh bằng cách khảo sát giáo viên và
học sinh. Chúng tôi tiến hành dạy thực nghiệm bài thơ Đây thôn Vĩ Dạ của Hàn Mặc
Tử. Từ đó, chúng tôi nhận xét, đánh giá và đề xuất thiết kế giáo án dạy học bài thơ
Đây thôn Vĩ Dạ theo hướng tích cực mà chung tôi rút ra được từ thực tế khảo sát,
thực nghiệm trên cơ sở đã xác định mục đích, phạm vi, đối tượng, phương pháp khảo
sát, thực nghiệm.

-iv-


MỤC LỤC
Trang tựa
Quyết định giao đề tài
LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... i
LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... ii
TÓM TẮT ................................................................................................................ iii
DANH SÁCH CÁC CHỮ VIẾT TẮT ................................................................... ix
MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1
1. Lý do chọn đề tài .................................................................................................1
2. Lịch sử nghiên cứu đề tài .....................................................................................2
3. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu ........................................................................5
4. Mục tiêu nghiên cứu ............................................................................................5
5. Nhiệm vụ nghiên cứu ...........................................................................................6

6. Phương pháp nghiên cứu .....................................................................................6
7. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài .............................................................7
8. Kết cấu luận văn ..................................................................................................7
CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÍ LUẬN CHUNG ............................................8
1.1. Khái quát về Thơ Mới.......................................................................................8
1.1.1. Tình hình văn học Việt Nam 1930-1945 ..................................................8
1.1.1.1. Văn học Việt Nam trước năm 1936 ..................................................8
1.1.1.2. Văn học Việt Nam từ những năm 1936 đến 1939 ............................8
1.1.1.3. Văn học Việt Nam từ những năm 1940 đến 1945 ..........................10
1.1.2. Vấn đề Thơ Mới .....................................................................................11
1.1.2.1. Cuộc tranh luận Thơ Cũ – Thơ Mới ...............................................11
1.1.2.2. Đôi nét lịch sử và một số khuynh hướng sáng tạo mới ..................12
1.2. Vài nét về cuộc đời, sự nhiệp văn chương......................................................14
1.2.1. Về cuộc đời và sự nghiệp văn chương của Hàn Mặc Tử .......................14
1.2.2. Sự nghiệp văn chương ............................................................................16

-v-


1.3. Khái quát về phương pháp dạy học ................................................................16
1.3.1. Khái niệm phương pháp dạy học............................................................16
1.3.2. Phương pháp dạy học tích cực ...............................................................18
1.3.2. Một số phương pháp dạy học tích trong dạy học Ngữ văn ....................30
1.3.2.1. Phương pháp đọc tác phẩm .............................................................30
1.3.2.2. Phương pháp diễn giảng..................................................................33
1.3.2.3. Phương pháp đàm thoại (phương pháp vấn đáp) ............................34
3.2. Sử dụng PP đàm thoại trong giờ giảng văn: ...................................................36
3.2.1. Phương pháp nghiên cứu ........................................................................36
3.2.2. Phương pháp dạy học tái hiện tri thức....................................................37
CHƯƠNG 2: ĐẶC ĐIỂM THƠ HÀN MẶC TỬ .................................................38

2.1. Thơ trữ tình .....................................................................................................38
2.1.1 Khái niêm thơ trữ tình .............................................................................38
2.1.2 Đặc điểm thơ trữ tình ..............................................................................38
2.1.2.1. Tính trữ tình ....................................................................................38
2.1.2.2 Chủ thể trữ tình ................................................................................38
2.1.2.3. Nội dung phản ánh trong thơ trữ tình .............................................39
2.1.2.4. Ngôn ngữ thơ trữ tình .....................................................................39
2.2. Đặc điểm thơ Hàn Mặc Tử .............................................................................40
2.2.1. Thơ Hàn Mặc Tử đi từ trong sáng đến đau thương ................................40
2.2.1.1. Cảm xúc tột cùng của hồn nhiên và đau thương .............................40
2.2.1.2. Sự hài hoà giữa đau thương và trong sáng ......................................42
2.2.2. Hình tượng Trăng trong thơ Hàn Mặc Tử ..............................................43
2.2.3. Âm nhạc trong thơ Hàn Mặc Tử ............................................................44
2.2.4. Hình ảnh trăng - nước trong thơ Hàn Mặc Tử .......................................47
2.2.5. Thơ Hàn Mặc Tử mang màu sắc tôn giáo ..............................................53
CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG VÀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC BÀI THƠ

ĐÂY THÔN VĨ DẠ CỦA HÀN MẶC TỬ TRONG TRƯỜNG PHỔ THÔNG ...........60
3.1. Khảo sát thực trạng dạy học bài thơ Đây thôn Vĩ Dạ của Hàn Mặc Tử trong
trường THPT ..........................................................................................................60
-vi-


3.1.1. Mục đích khảo sát...................................................................................60
3.1.2 Phạm vi và đối tượng khảo sát ................................................................60
3.1.3 Phương pháp khảo sát .............................................................................60
3.1.4 Nội dung khảo sát ....................................................................................61
3.1.4.1. Khảo sát về việc giảng dạy tích cực bài thơ Đây thôn Vĩ Dạ của
giáo viên ......................................................................................................61
3.1.4.2. Khảo sát việc tiếp nhận kiến thức của học sinh về bài thơ .............62

3.1.5 Kết quả khảo sát ......................................................................................62
3.1.6. Đánh giá, nhận xát kết quả khảo sát .......................................................63
3.2. Thực nghiệm ...................................................................................................64
3.2.1 Mục đích thực nghiệm .............................................................................64
3.2.2. Đối tượng thực nghiệm...........................................................................65
3.2.3. Phương pháp thực nghiệm ......................................................................66
3.2.4. Kết quả thực nghiệm ..............................................................................67
3.2.5. Đánh giá..................................................................................................69
3.2.5.1. Thuận lợi .........................................................................................69
3.2.5.2. Khó khăn .........................................................................................69
3.2.6. Đánh giá mức độ đạt được của các phương pháp thông qua thực nghiệm ..70
3.2.6.1. Những mặt đạt được........................................................................70
3.2.6.2. Những mặt tồn tại, hạn chế .............................................................70
3.3. Bài giảng bài thơ Đây thôn Vĩ Dạ của Hàn Mặc Tử ......................................70
3.3.1. Phương pháp giảng dạy chung thơ Hàn Mặc Tử....................................70
3.3.2. Giảng dạy bài thơ Đây thôn Vĩ Dạ của Hàn Mặc Tử .............................71
3.3.3. So sánh bài thơ Đây thôn Vĩ Dạ với bài thơ Đây mùa thu tới của Xuân
Diệu và bài thơ Tràng giang của Huy Cận.......................................................81
3.3.3.1. Hình ảnh trong Đây thôn Vĩ Dạ và Tràng giang và Đây mùa thu tới...81
3.3.3.2. Nỗi buồn trong Đây thôn Vĩ Dạ và Tràng giang ............................85
3.3.4. Nhận xét..................................................................................................86
3.4. Ý kiến đề xuất và giáo án thực nghiệm ..........................................................89

-vii-


3.4.1. Ý kiến đề xuất.........................................................................................89
3.4.2. Giáo án thực nghiệm ..............................................................................90
KẾT LUẬN ..............................................................................................................98
TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................99

PHỤ LỤC ...............................................................................................................102
PHỤ LỤC 1: PHIẾU THAM KHẢO Ý KIẾN GIÁO VIÊN ..............................102
PHỤ LỤC 2: PHIẾU THAM KHẢO Ý KIẾN HỌC SINH ................................106

-viii-


DANH SÁCH CÁC CHỮ VIẾT TẮT
GV

: Giáo viên

HỌC SINH

: Học sinh

NXB

: Nhà xuất bản

SGV

: Sách giáo viên

SGK

: Sách giáo khoa

THPT

: Trung học phổ thông

BGD&ĐT

: Bộ Giáo dục và Đào tạo

TP

: Tác phẩm

VHLM

: Văn học lãng mạn

VB

: Văn bản

TLVĐ

: Tự lực văn đoàn

-ix-


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong diễn văn khai mạc Hội thảo quốc gia dạy và học môn Ngữ văn ở Huế vào
ngày 5-6 tháng 01 năm 2013, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Vinh Hiển
đã khẳng định vị trí và tầm quan trọng của môn Ngữ văn trong nhà trường như sau: “Môn

Ngữ văn là một trong những môn học có vị trí và tầm quan trọng số một ở nhà trường
phổ thông. Ngoài chức năng công cụ, môn học này còn góp phần rất lớn nhằm hình thành
và phát triển các năng lực chung cũng như góp phần bồi dưỡng tư tưởng, tình cảm và
các phẩm chất cao đẹp của người học” [17, tr.7]. Điều này đã đặt chúng ta - những người
trực tiếp dạy học Ngữ văn trong nhà trường - những thách thức không nhỏ.
Trong văn học Việt Nam cũng như văn học thế giới, VHLM là một phận văn
học quan trọng. VHLM ra đời đã đánh dấu một chặng đường phát triển quan trọng
của văn học. Nó được xem là một hiện tượng văn học, là một mắt xích kết nối với
các hiện tượng văn học khác. Mỗi hiện tượng văn học có vai trò lịch sử khác nhau,
không thể nói bộ phận văn học này hay giai đoạn văn học hoặc trào lưu văn học kia
mang ý nghĩa tuyệt đối.
Ở Việt Nam, mặc dù VHLM ra đời và phát triển sau VHLM thế giới khoảng
một thế kỉ, dù sự phát triển của nó không nhanh và mạnh nhưng VHLM Việt Nam
cũng có sức ảnh hưởng nhất định đến đời sống văn học trong và ngoài nước. Văn học
Việt Nam 1930-1945 được chia thành hai xu hướng chính: văn xuôi lãng mạn và Thơ
Mới lãng mạn. Thơ Mới thời kỳ này được đánh giá theo nhiều quan điểm khác nhau:
có người đề cao, có người hạ thấp, cũng có người vừa khen lại vừa chê… Nhưng dẫu
sao, Thơ mới vẫn khẳng định vai trò trong đời sống văn học, vẫn “vang bóng một
thời”, không thể phủ nhận sự tồn tại và phát triển của nó trong một thời đại văn học
nhất định. Nhiều nhà Thơ Mới xuất hiện và cũng có nhiều nhà thơ thể hiện được tên
tuổi của mình trên thi đàn như Phan Khôi, Chế Lan Viên, Xuân Diệu, Lưu Trọng Lư,
Thế Lữ, Hàn Mặc Tử…

-1-


Tuy nhiên, nhắc đến vấn đề này, tôi không nhằm phát biểu quan điểm của
mình hay ý gì khác về Thơ Mới, về các nhà thơ mới mà với tư cách là một giáo viên
giảng dạy bộ môn Ngữ văn, tôi chỉ muốn được tìm hiểu về Thơ Mới và đặc điểm thơ
của Hàn Mặc Tử trong phong trào Thơ Mới để vận dụng vào việc giảng dạy thơ Hàn

Mặc Tử trong nhà trường phổ thông, góp phần giúp các em học sinh có cách nhìn
đúng đắn hơn, cảm nhận tinh tế hơn về thơ Hàn Mặc Tử . Xuất phát từ ý tưởng trên,
tôi chọn đề tài Đặc điểm thơ Hàn Mặc Tử và phương pháp dạy học tích cực thơ
Hàn Mặc Tử trong nhà trường phổ thông.
2. Lịch sử nghiên cứu đề tài
Ngày nay, Hàn Mặc Tử được đông đảo quí độc giả gần xa biết đến, thơ ông
được đón nhận nồng nhiệt. Làm thơ từ năm 16 tuổi, Hàn Mặc Tử bắt đầu sự nghiệp
văn thơ của mình bằng thể thơ Đường luật vốn rất khó khăn, phức tạp. Nhưng với
bàn tay tài hoa của thi sĩ, thể thơ trở nên mượt mà tươi mới và hấp dẫn hơn bao giờ
hết. Nhà thơ được chí sĩ Phan Bội Châu vốn xuất thân Nho học từng đỗ Đầu Xứ hết
lời ngợi khen: “…từ ngày về nước đến nay tôi chưa gặp được bài thơ nào hay đến
thế…”[22, tr.99]. Sau này, khi gia nhập vào làng Thơ Mới với một nguồn thơ đầy
sáng tạo, Hàn Mặc Tử cũng được Hoài Thanh đánh giá cao: “Một nguồn thơ rào rạt
và lạ lùng” và “Vườn thơ Hàn rộng không bờ bến càng đi xa càng ớn lạnh”[3, tr.34].
Ngoài ra, với việc tạo cho mình một thế giới nghệ thuật riêng ấy, Hàn Mặc Tử
đã khiến cho các nhà phê bình văn học phải “đau đầu” khi đưa ra nhận xét về thơ ông,
có thể kể đến sau đây:
Trần Tái Phùng viết “Nghệ thuật chàng tựa vào một con sông dài đi xuyên qua
thế kỉ chúng ta và hai bờ sông dàn bày không biết bao nhiêu cảnh sắc khác nhau, đẹp
đẽ đến say ngợp, đến tê liệt cả lòng người”.
Nhà thơ Chế Lan Viên viết “Thơ anh trước không ai có, sau không có ai.
Hàn Mặc Tử như một ngôi sao chổi xoẹt qua bầu trời Việt Nam với cái đuôi chói
lòa rực rỡ của mình”.
Nhà phê bình văn học Phan Cự Đệ viết “Sẽ không giải thích được đầy đủ hiện
tượng Hàn Mặc Tử nếu chỉ vận dụng thi pháp của chủ nghĩa lãng mạn và ảnh hưởng của

-2-


Kinh Thánh. Chúng ta cần nghiên cứu thêm lí luận của chủ nghĩa tượng trưng và chủ

nghĩa siêu thực. Trong những bài thơ siêu thực của Hàn Mặc Tử, người ta không phân
biệt được hư và thực, sắc và không, thế gian và xuất thế gian, cái hữu hình và cài vô hình,
nội tâm và ngoại giới, chủ thể và khách thể, thế giới cảm xúc và phi cảm xúc. Mọi giác
quan bị trộn lẫn, mọi logic bình thường trong tư duy và ngôn ngữ, trong ngữ pháp và thi
pháp bị đảo lộn bất ngờ. Nhà thơ đã có những so sánh ví von, những đối chiếu kết hợp
kì lạ, tạo nên sự độc đáo đầy kinh ngạc và kinh dị với người đọc”[8, tr.135].
Nhà thơ Trần Đăng Khoa viết “Hàn Mặc Tử có khoảng bảy bài hay, trong đó
có bốn bài đạt đến độ toàn bích. Còn lại là những câu thơ thiên tài. Những câu thơ
này, phi Hàn Mặc Tử, không ai có thể viết nổi…”
Ngô Văn Phú viết “Thơ Hàn Mặc Tử tự nội tâm mà vọt ra, từ cái thế giới riêng
trong nhận thức của ông mà viết. Do đó, tự ông có một phong cách, không giống bất
kì một nhà thơ nào”.
Qua những lời nhận xét trên, chúng ta có thể thấy “Hàn Mặc Tử là nhà thơ
thiên tài của Việt Nam” (Vinh Hồ).
Tuy các bài viết còn chưa bao quát hết sự nghiệp thơ Hàn Mặc Tử, nhưng ý
kiến của những người trước đã là gợi ý quý báu cho người viết trong khi thực hiện
bản đề tài của mình. Trước khi nghiên cứu đề tài này, tôi đã tham khảo một số tài
liệu có liên quan vấn đề này như:
Văn học Việt Nam – Dương Quảng Hàm - Bộ Giáo Dục, Trung tâm Học liệu,
xuất bản 1969. Quyển sách gồm hai phần: phần nói về phép tắc các thể văn, phần thứ
hai nói về tiểu truyện các tác giả và văn thơ lựa chọn để giảng nghĩa.
Hợp tuyển thơ văn Việt Nam 1920-1945, tập V, quyển II, Thơ Việt Nam 19301945- Nguyễn Đăng Mạnh - NXB Văn học 1994. Sách giới thiệu sơ lược về cuộc đời
và một số bài thơ tiêu biểu của các nhà thơ giai đoạn 1930-1945.
Thi nhân Việt Nam thời tiền chiến 1932-1945 - Phan Canh - NXB Đồng
Nai.Tác giả quyển sách nêu lên mối liên quan trong diễn biến lịch sử xã hội sẽ ảnh
hưởng đến lịch sử văn học, đồng thời giới thiệu khái quát về các trường phái thi ca
thế hệ 1932-1945.Những cuộc khẩu chiến và bút chiến giữa Thơ cũ và Thơ mới.

-3-

Thi nhân Việt Nam 1932-1941- Hoài Thanh, Hoài Chân- NXB Văn học Hà
Nội 1999. Hai nhà phê bình văn học xuất sắc ấy giới thiệu và bình phẩm, tìm ra cái
hay, cái đẹp và cái hạn chế của những nhà thơ trong phong trào thơ mới Việt Nam
1932-1941.
Cấu tứ trong thơ trữ tình - Trầm Nhân Khang và Hoàng Bội Ngọc – NXB Văn
học 1961. Các tác giả đề cập đến cấu tứ trong thơ trữ tình, ý cảnh trong thơ trữ tình,
sự hàm súc và tình cảm trong thơ trữ tình. Đặc biệt, tác giả nhấn mạnh yếu tố cấu tứ
thơ trữ tình trong việc phân tích tìm hiểu và sáng tác thơ trữ tình.
Phạm Thu Yến với quyển Thơ Hàn Mặc Tử – NXB Thanh Niên 2003, giới
thiệu nhiều bài thơ và phân tích một số bài thơ tiêu biểu của Hàn Mặc Tử.
Giảng văn Văn học Việt Nam của NXB Giáo dục 2000 được rất nhiều tác giả
như Lê Bảo, Hà Minh Đức, Nguyễn Đăng Mạnh, Lã Nhâm Thìn , Trần Đăng Xuyền
…giới thiệu các bài giảng văn trong chương trình phổ thông từ văn học dân gian, văn
học trung đại, văn học hiện đại, và văn học Việt Nam giai đoạn 1945-1975, trong đó
có bài thơ Đây thôn Vĩ Dạ của Hàn Mặc Tử.
Mới đây, Trần Đăng Suyền với Phương pháp nghiên cứu và phân tích tác phẩm
văn học – NXB Giáo dục Việt Nam 2014 cho thấy vai trò quan trọng của phương
pháp nghiên cứu và phân tích một tác phẩm văn học, từ đó giúp cho giáo viên dạy
văn và học sinh phổ thông cáh nắm bắt, tiếp cận và phân tích tác phẩm văn học một
cách tích cực.
- Phương pháp dạy học văn - Phan Trọng Luận (chủ biên) - Trương Dĩnh Nguyễn Thanh Hùng - Trần Thế Phiệt. Công trình này nghiên cứu về những vấn đề
lí luận chung, phương pháp dạy học bộ môn, phương pháp dạy học tác phẩm văn
chương trong nhà trường. Công trình đã đi sâu nghiên cứu về vị trí, vai trò của bộ
môn Ngữ văn, phương pháp tiếp cận phân tích giảng dạy tác phẩm văn chương trong
nhà trường, cụ thể với một số biện pháp nhằm phát triển năng lực cảm thụ văn học
của học sinh nhưng chỉ mang tính khái quát về mặt lí luận.
Ngoài ra, chúng tôi còn có các tài liệu khác nghiên cứu về lý thuyết tiếp nhận
văn học, đổi mới phương pháp dạy học văn, nghiên cứu truyện ngắn Nam Cao như:

-4-


+ Lí luận văn học, tập 1- Phương Lựu- Trần Đình Sử- Lê Ngọc Trà, NXB Giáo
dục, 1986.
+ Lí luận văn học - Huỳnh Như Phương, NXB Đại Học Quốc Gia TPHCM, 2010.
+ Dạy học văn ở trường phổ thông - Nguyễn Thị Thanh Hương, NXB Đại Học
Quốc Gia Hà Nội.
Nhìn chung, theo hiểu biết của tôi , những luận án Tiến sĩ hay luận văn thạc sĩ
, các tài liệu nghiên cứu đề cập đến vấn đề liên quan đến Hàn Mặc Tử nhưng chỉ dừng
lại ở mức độ khái quát về mặt lí luận, chưa đi sâu nghiên cứu đối tượng cụ thể, nội
dung tác phẩm cụ thể trong chương trình trung học phổ thông, đặc biệt đối với việc
tìm hiểu về Đặc điểm thơ Hàn Mặc Tử và phương pháp dạy học tích cực thơ Hàn
Mặc Tử trong nhà trường phổ thông.
3. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu
Để có được thực tế việc dạy học, từ đó rút kinh nghiệm trong phương pháp dạy
học, tôi tập trung chủ yếu khảo sát 02 đối tượng là GV và HS ở một số trường THPT
trên địa bàn huyện Càng Long, tỉnh Trà Vinh: khảo sát giáo viên giúp tôi chuẩn bị giờ
dạy một cách tích cực ; khảo sát học sinh giúp tôi truyền đạt phù hợp với nhu cầu tích
cực của người học đối với việc dạy học bài thơ Đây thôn Vĩ Dạ của Hàn Mặc Tử.
Với đề tài này, vì điều kiện về thời gian, về mục đích nghiên cứu và giới hạn
cho phép của đề tài, nên chúng tôi chỉ tìm hiểu, nghiên cứu đối tượng là đặc điểm thơ
Hàn Mặc Tử, phương pháp dạy học thơ Hàn Mặc Tử; khảo sát việc dạy và học của
GV và HS một số trường THPT trong huyện Càng Long, tỉnh Trà Vinh. Từ đó, bản
thân tôi cũng như người đọc có thể xem dây là một trong những tài liệu tham khảo để
áp dụng việc dạy học thơ Hàn Mặc Tử ở những nơi khác có điều kiện phù hợp.
4. Mục tiêu nghiên cứu
Việc nghiên cứu đặc điểm thơ Hàn Mặc Tử và phương pháp dạy học tích cực
thơ Hàn Mặc Tử trong trường phổ thông, cụ thể là bài thơ Đây thôn Vĩ Dạ nhằm giúp
HS hiểu thêm về nhà thơ Hàn Mặc Tử và thấu hiểu hơn đối với bài thơ Đây thôn Vĩ Dạ

của Hàn Mặc Tử.

-5-


TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1]

Lê Bảo , Hà Minh Đức, Đỗ Kim Hồi , Nguyễn Hoành Khung, Nguyễn Xuân Lạc,
Nguyễn Đăng Mạnh, Đoàn Đức Phương,Vũ Anh Tuấn, Trần Thị băng Thanh, Lã
Nhâm Thìn, Trần Khánh Thành, Văn Tâm, Nguyễn Quốc Túy, Trần Đăng Xuyền,
Hoàng Hữu Yên (2000), Giảng Văn Văn học Việt Nam, NXB Giáo dục.

[2]

Phan Canh (1999) , Thi ca Việt Nam thời tiền chiến 1932-1945, NXB Đồng Nai.

[3]

Hoài Thanh – Hoài Chân (1999), Thi nhân Việt Nam, NXB Văn học Hà Nội.

[4]

Nguyễn Viết Chữ (2005), Phương pháp dạy học tác phẩm văn chương theo loại
thể, NXB Đại học sư phạm.

[5]

Nguyễn Văn Dân (1991), Văn học nghệ thuật và sự tiếp nhận, Viện thông tin
KHXH, Hà Nội.

[6]

Nguyễn Văn Dân (1999), Nghiên cứu văn học – lí luận và ứng dụng, NXB Giáo
dục.

[7]

Phan Cự Đệ, Nguyễn Toàn Thắng (tuyển chọn và giới thiệu), Hàn Mặc Tử về
tác gia và tác phẩm, NXB Giáo dục.

[8]

Phan Cự Đệ (1969), Thơ Hàn Mặc Tử- Phê bình và tưởng niệm, Nxb Giáo dục,
Hà Nội.

[9]

Hà Minh Đức (1998), Thơ và mấy vấn đề trong thơ Việt Nam hiện đại, NXB
Giáo dục.

[10] Hà Giao, Quách Giao, Trần Thi Huyền Trang (1987), Thơ Hàn Mặc tử, NXB
Sở Văn hóa Thông tin Nghĩa Bình.
[11] Lê Bá Hán (2005), Tinh hoa Thơ mới- phẩm bình và suy ngẫm, NXB Giáo dục.
[12] Dương Quảng Hàm (1969), Văn học Việt Nam, Bộ Giáo dục –Trung tâm Học
liệu xuất bản.
[13] Nguyễn Thanh Hùng, Đọc và tiếp nhận văn chương, NXB Giáo Dục.
[14] Dzũ Kha (2006), Hành trình đến với Hàn Mặc Tử, NXB Hội Nhà Văn.
[15] Trầm Nhân Khang, Hoàng Bội Ngọc (1961), Cấu tứ trong thơ trữ tình, NXB
Văn học.

-99-


[16] Nguyễn Trọng Khánh (2006), Phân tích tác phẩm trong nhà trường từ góc độ
ngôn ngữ, NXB Giáo Dục.
[17] Thụy Khê (2009), Đời và thơ Hàn Mặc Tử, NXB Tin (Pari)
[18] Lê Đình Kỵ (1993), Thơ mới-Những bước thăng trầm, NXB TP. Hồ Chí Minh.
[19] Lê Đình Kỵ (1998), Vấn đề chủ nghĩa lãng mạn trong văn học Việt Nam, NXB
Giáo Dục.
[20] Nguyễn Đăng Mạnh (1996), Con đường đi vào thế giới nghệ thuật của nhà văn,
Nxb Giáo dục, Hà Nội.
[21] Nguyễn Đăng Mạnh chủ biên (1994), Hợp tuyển thơ văn Việt Nam 1920-1945tập V- Quyển II- Thơ Việt Nam 1930-1945, NXB Văn học Hà Nội.
[22] Phan Trọng Luận chủ biên (1996), Phương pháp dạy học văn, NXB Đại học
Quốc gia Hà Nội.
[23] Phan Trọng Luận (2001), Phương pháp dạy học văn, NXB Đại học Huế.
[24] Phan trọng Luận tổng chủ biên, Trần Đăng Suyền chủ biên phần văn, Bùi Minh
Toán chủ biên phần Tiếng việt, Lê A chủ biên phần làm văn, (2007), Sách giáo
khoa Ngữ văn 11, NXB Giáo dục.
[25] Phương Lựu, Trần Đình Sử, Lê Ngọ Trà, (1986), Lý luận văn học- tập I, NXB
Giáo dục.
[26] Phương Lựu (1998), Mười trường phái lý luận phê bình văn học phương Tây
đương đại, NXB Giáo dục.
[27] Trần Hữu Tá, Nguyễn Thành Thi, Đoàn Lê Giang (2013), Nhìn lại Thơ mới và
văn xuôi Tự lực văn đoàn, NXB Thanh Niên.
[28] Nguyễn Thanh Tâm (2015), Loại hình Thơ mới Việt Nam (1932-1945), NXB
ĐH QG Hà Nội.
[29] Thiện nam Nguyễn Bá Tín (1991), Hàn Mặc Tử anh tôi, NXB Tin (Pari).
[30] Trần THị Huyền Trang (1991), Hương thơm và mật đắng, NXB Hội Nhà văn.
[31] Nguyễn Văn Trung (1968), Lược khảo văn học- tập 3, NXB Nam Sơn.

[32] Tập thể sáng tác (1978), Vấn đề giảng dạy tác phẩm văn học theo loại thể, NXB
Giáo dục.

-100-


[33] Trần Đăng Suyền (2014), Phương pháp phân tích tác phẩm văn học, NXB Giáo
dục Việt Nam.
[34] Trần Đăng Suyền (2014), Phương pháp nghiên cứu và phân tích tác phẩm văn
học, NXB Giáo dục Việt nam.
[35] Phạm Thị Thúy, Nguyễn Thị Minh Phượng, Giáo trình phương pháp dạy học
tích cực.
[36] Phạm Du Yên (tổng hợp và giới thiệu), Thơ Hàn Mặc Tử, NXB Thanh Niên.

-101-