skkn một số KINH NGHIỆM TRONG CÔNG tác PHÒNG, CHỐNG bạo lực học ĐƯỜNG ở TRƯỜNG TRUNG học PHỔ THÔNG THANH BÌNH, HUYỆN tân PHÚ

MỘT SỐ KINH NGHIỆM TRONG CƠNG TÁC PHỊNG,
CHỐNG BẠO LỰC HỌC ĐƯỜNG Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC
PHỔ THƠNG THANH BÌNH, HUYỆN TÂN PHÚ
I. Lý do chọn đề tài:
Tình trạng bạo lực học đường đã thực sự trở thành vấn đề nóng thu hút sự
quan tâm của toàn xã hội trong những năm gần đây. Mặc dù các cấp, các ngành đã
rất quan tâm tìm giải pháp phịng chống nhưng số vụ bạo lực học đường khơng
những khơng giảm đi mà có chiều hướng gia tăng cả về số lượng và mức độ
nghiêm trọng của các vụ việc.
Vào trang tìm kiếm của Google hay YouTube với từ khóa “clíp học sinh
đánh nhau” thì ngay lập tức xuất hiện hàng ngàn video clíp ghi lại cảnh các vụ
hành hung, đánh đấm của các em học sinh kể cả nam và nữ. Hình ảnh từ các clíp
cho thấy các vụ việc này diễn ra ở mọi lúc, mọi nơi; từ chỗ vắng vẻ đến chốn đông
người, ngay cả trong khuôn viên trường lớp với những hình ảnh đánh đấm rất dã
man, tàn bạo.
Tuy nhiên đây mới chỉ là số ít các vụ việc bị hoặc được chủ động ghi hình
và phát tán trên mạng internét cịn con số trên thực tế có thể lớn hơn nhiều lần.
Bản tin chuyển động 24 giờ của VTV1 phát hồi 11 giờ 15 phút ngày 01
tháng 12 năm 2015 cung cấp các số liệu sau: Hơn 1000 thanh thiếu niên phạm tội
mỗi tháng (Số liệu do Bộ Công an cung cấp) ; mỗi ngày trung bình có 05 vụ học
sinh đánh nhau (Số liệu do bộ Giáo Dục cung cấp); số vụ bạo lực học đường tăng
13 lần trong 10 năm nay (Số liệu do Bộ Lao động thương binh và xã hội cung cấp).
Xét về hậu quả, ở phương diện cá nhân, nếu ở mức độ nhẹ, khơng gây
thương tích thì cũng sẽ gây ảnh hưởng đến tâm lí, thương tổn nhân phẩm, danh dự
của các nạn nhân. Nhiều vụ việc diễn ra ở mức độ nghiêm trọng đã làm nạn nhân
phải gánh chịu những hậu quả nặng nề như thương tích nặng và nhiều vụ việc đã
cướp đi mạng sống của các nạn nhân.
Ở góc độ nhà trường, tình trạng bạo lực học đường cũng sẽ có tác động lớn
đến chất lượng giáo dục ở mỗi trường bởi lẽ nếu một ngơi trường khơng kiểm sốt
Trang 1

được vấn đề này thì học sinh khơng thể nào yên tâm, tích cực, tự tin để lĩnh hội tri
thức và rèn luyện nhân cách dẫn đến kết quả cuối cùng là sản phẩm giáo dục sẽ
khơng có được chất lượng như mong muốn. Tại hội thảo tìm “Giải pháp phịng
ngừa từ xa và ngăn chặn tình trạng học sinh đánh nhau” do Bộ Giáo dục và Đào
tạo tổ chức ngày 28/7/2010 Thứ trưởng Trần Quang Quý cũng đã nhận định: “học
sinh đánh nhau là một hành vi tiêu cực, để lại nhiều hậu quả cả về mặt thể chất,
tâm lý và tinh thần cho các em, không chỉ làm cho các em lo lắng, đau khổ nhất
thời, mà còn làm ảnh hưởng đến sự phát triển tình cảm, xã hội và thể chất ở học
sinh, khiến thành tích học tập của các em bị giảm sút” (Báo công an nhân dân
online ngày 28/7/2010)
Trên phương diện rộng của xã hội, nếu khơng có các giải pháp hữu hiệu
nhằm ngăn ngừa, phịng chống thì tình trạng bạo lực học đường sẽ gây nguy cơ tác
động, ảnh hưởng đến tư tưởng, đạo đức, lối sống và việc hình thành nhân cách
người học theo chiều hướng xấu, làm tăng tình trạng vi phạm pháp luật ở thế hệ trẻ
- thế hệ được xác định là rường cột của quốc gia sau này.
Như vậy, có thể khẳng định rằng bạo lực học đường là vấn nạn hết sức nguy
hại đối với sự phát triển của xã hội nói chung và từng nhà trường nói riêng. Việc
tìm và áp dụng đồng bộ các giải pháp ngăn chặn bạo lực học đường là nhiệm vụ
cấp thiết của toàn xã hội mà tiên phong là từng đơn vị trường học, từng thầy, cô
giáo – những người trực tiếp làm công tác trồng người.
Xuất phát từ thực tiễn q trình cơng tác - với vai trị là người cán bộ quản lí
trong nhà trường - Tơi xin trình bày một số kinh nghiệm trong cơng tác phịng,
chống bạo lực học đường mà nhà trường đã áp dụng và đã mang lại hiệu quả khả
quan trong những năm học qua. Với mong muốn được trao đổi và chia sẻ cùng các
đơn vị bạn nhằm giải quyết vấn nạn góp phần đảm bảo an ninh trật tự, an toàn xã
hội, xây dựng nền tảng đưa đất nước phát triển ổn định, bền vững.
II. CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
1. Cơ sở lí luận:
Điều 27 Luật giáo dục đã xác định: “Mục tiêu của giáo dục phổ thông là giúp

cho học sinh phát triển tồn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ
Trang 2


năng cơ bản, phát triển năng lực cá nhân, tính năng động và sáng tạo, hình thành
nhân cách con người Việt Nam Xã hội Chủ nghĩa, xây dựng tư cách và trách
nhiệm công dân; chuẩn bị cho học sinh tiếp tục học lên hoặc đi vào cuộc sống lao
động, tham gia xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”.
Để thực hiện mục tiêu trên, ngày 20 tháng 8 năm 2007, Bộ giáo dục đã ban
hành quyết định số 46/2007/QĐ-BGD&ĐT về việc ban hành “Quy định về công
tác bảo đảm an ninh chính trị, trật tự an tồn xã hội trong các cơ sở giáo dục thuộc
hệ thống giáo dục quốc dân”. Tại điều 3 Chương I: Quy định về các hành vi
khơng được làm trong trường học đó là:
“1. Truyền bá tôn giáo, tiến hành các nghi thức tôn giáo.
2. Tuyên truyền chống phá Nhà nước; in, sao, phát tán, sử dụng các tài liệu
có nội dung phản động, bạo lực, đồi truỵ; tham gia biểu tình, lập hội, câu lạc bộ
và các hình thức hoạt động khác trái với quy định của pháp luật.
3. Giảng dạy, phát ngơn hoặc có các hình thức, hành vi xuyên tạc nội dung
giáo dục, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.
4. Xúc phạm nhân phẩm, danh dự, xâm phạm thân thể của người học, cán bộ,
nhà giáo và người khác.
5. Sử dụng các loại văn bằng, chứng chỉ trái pháp luật; gian lận trong học
tập, thi, kiểm tra, đánh giá kết quả học tập và rèn luyện.
6. Đánh nhau, gây rối trật tự xã hội.
7. Mang vũ khí, hung khí, chất cháy, nổ, các loại hố chất độc hại trái phép
vào trường học.
8. Tham gia tệ nạn xã hội như ma tuý, mại dâm, đánh bạc, mê tín dị đoan và
các hành vi vi phạm pháp luật khác.”
Tiếp đó, ngày 22 tháng 7 năm 2008 Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có Chỉ thị số
40/2008/CT-BGDĐT về việc phát động phong trào thi đua “Xây dựng trường học

thân thiện, học sinh tích cực” trong các trường phổ thơng giai đoạn 2008-2013. Tại
điểm c, mục 3 của chỉ thị xác định nội dung Rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh
bao gồm:
- Rèn luyện kỹ năng ứng xử hợp lý với các tình huống trong cuộc sống,
thói quen và kỹ năng làm việc, sinh hoạt theo nhóm.

Trang 3


- Rèn luyện sức khỏe và ý thức bảo vệ sức khỏe, kỹ năng phịng, chống
tai nạn giao thơng, đuối nước và các tai nạn thương tích khác.
- Rèn luyện kỹ năng ứng xử văn hóa, chung sống hịa bình, phịng ngừa
bạo lực và các tệ nạn xã hội.
Trước tình trạng vấn nạn bạo lực học đường có chiều hướng ngày càng gia
tăng, tháng 3 năm 2017 Bộ Giáo dục và Đào tạo đã xây dựng dự thảo, đề nghị
Chính phủ ban hành Nghị định quy định về môi trường giáo dục an tồn, lành
mạnh, thân thiện, phịng, chống bạo lực học đường. Tại Điều 6 của dự thảo nêu rõ
các tiêu chí đánh giá mơi trường giáo dục, phịng chống bạo lực học đường đồng
thời hướng dẫn chi tiết quy trình tiếp nhận thơng tin và xử lý trường hợp bạo lực
học đường.
Về phía các bộ ngành liên quan, ngày 27 tháng 4 năm 2012 Bộ Công an đã
ban hành Thông tư số 23/2012/TT-BCA quy định về khu dân cư, xã, phường, thị
trấn, cơ quan, doanh nghiệp, nhà trường đạt chuẩn “an tồn về an ninh, trật tự”
trong đó quy định rõ các tiêu chí để cơng nhận nhà trường đạt chuẩn “an toàn an
ninh trật tự”. Với những quy định này Thông tư đã chỉ rõ trách nhiệm của Cấp ủy
đảng và Ban giám hiệu các nhà trường trong việc áp dụng các biện pháp đảm bảo
an toàn an ninh trật tự, phòng chống tệ nạn xã hội và tình trạng cán bộ, giáo viên,
nhân viên và học sinh vi phạm pháp luật.
Các văn bản quy phạm pháp luật do Quốc hội; Bộ Giáo dục và Đào tạo; Bộ
Công an ban hành cho thấy rằng Đảng và Nhà nước ta rất chú trọng đến công tác

đào tạo, bồi dưỡng nhân cách người học.
Để đạt được mục tiêu giáo dục, các cấp bộ ngành cũng đã rất quan tâm xây
dựng hành lang pháp lí nhằm ngăn ngừa, loại bỏ các yếu tố có nguy cơ gây ảnh
hưởng đến việc thực hiện mục tiêu đào tạo, bồi dưỡng nhân cách người học, trong
đó vấn nạn bạo lực học đường là yếu tố gây ảnh hưởng lớn cần sớm được loại bỏ.
2. Cơ sở thực tiễn.
2.1 Thực trạng vấn nạn bạo lực học đường trong cả nước.
Số liệu được Bộ Giáo dục và Đào tạo đưa ra, trong một năm học, toàn quốc
xảy ra gần 1.600 vụ việc học sinh đánh nhau ở trong và ngoài trường học (khoảng
5 vụ/ngày). Cũng theo thống kê của Bộ Giáo dục và Đào tạo, cứ khoảng trên 5.200
học sinh thì có một vụ đánh nhau; cứ hơn 11.000 học sinh thì có một em bị buộc
thơi học vì đánh nhau;... Tình trạng bạo lực trong trường học đã và đang diễn ra
Trang 4


nóng bỏng trên khắp cả nước ở tất cả những cấp học, lớp học khác nhau, mức độ
ngày càng gia tăng, hậu quả nghiêm trọng.
Theo Báo cáo của Tổng cục Cảnh sát phịng chống tội phạm (Bộ Cơng an),
từ năm 2013 - 2015, đã xử lý hơn 25.000 vụ phạm pháp hình sự, xử lý trên 42.000
đối tượng, trong đó có hơn 75% là thanh, thiếu niên, học sinh, sinh viên. Điều
đáng nói là so với những năm trước, đối tượng phạm tội ngày càng trẻ hóa và hành
vi phạm tội cũng như tính chất mức độ phạm tội ngày càng nghiêm trọng hơn,
những hành vi bạo lực trong trường học ngày càng tăng và đa dạng.
2.2 Vấn nạn bạo lực học đường trên địa bàn tỉnh Đồng Nai.
Trên địa bàn tỉnh Đồng Nai tình trạng bạo lực học đường cũng đã trở thành
vấn đề nóng và ngày càng diễn biến phức tạp. Sơ lược về thực trạng, tôi xin nhắc
lại về những vụ việc đau lòng đã diễn ra tại địa phương như:
-

Ngày 27/3/2011, L.Đ.Hiến, học sinh lớp 10C8 Trường THPT dân lập Hồng

Bàng, huyện Xuân Lộc, đã dùng dao thủ sẵn trong người đâm bạn học cùng
lớp là Lưu Thanh Tú ngay trước cửa lớp. Tú được thầy cô, bạn bè đưa đi cấp
cứu tại Bệnh viện Đa khoa huyện Xuân Lộc nhưng do vết dao đâm xuyên tim,
Tú đã chết tại bệnh viện…

-

Tối 31/8/2011, người dân TP.Biên Hịa vơ cùng phẫn nộ khi nghe tin anh Hồ
Đắc Đoàn (SN 1979, nhân viên trực gác chắn cầu Ghềnh) bị một đối tượng
đâm chết chỉ vì anh này giằng lại chiếc mũ bảo hiểm bị cướp. Năm ngày sau
đó (ngày 5-9), mọi người càng bàng hoàng hơn khi biết hung thủ đâm chết
anh Đoàn là Nguyễn Hoàng Nam, học sinh lớp 10 của Trung tâm GDTX tỉnh.

-

Chiều 20/9/2011, Lã Ngọc Ánh (SN 1996, học sinh lớp 8) cùng nhóm bạn
đang ngồi chơi trước cổng Trường THCS Long Bình (TP.Biên Hịa) thì thấy
Cao Văn Tiến (SN 1997, học sinh lớp 9, Trường THCS Tam Hiệp, TP.Biên
Hòa) đi xe đạp điện đến. Do hỏi mượn xe để chạy thử nhưng Tiến không cho
nên Ánh đã đánh Tiến. Trong lúc giằng co, Tiến đã lấy dao giấu sẵn trong
người ra đâm Ánh 3 nhát vào bụng, khiến Ánh tử vong khi được đưa đến
bệnh viện cấp cứu.

-

Cùng ngày 20/9/2011, trước cổng Trung tâm Giáo dục thường xuyên (GDTX)
huyện Tân Phú, nhiều người dân lẫn học sinh ở đây đã một phen hoảng hốt
khi chứng kiến vụ hai học sinh đâm chết một bạn học. Được biết, xuất phát từ
những xích mích nhỏ nhặt trước đó với Trần Hồi Nam (SN 1994, học sinh
Trang 5

của Trung tâm GDTX), Nguyễn Cao Cường (SN 1995) và Bùi Thanh Sang
(SN 1993), đều là học sinh của Trung tâm GDTX huyện Tân Phú, đã về nhà
lấy dao giấu vào người rồi đến trước cổng trung tâm đợi Nam. Tan trường,
Nam vừa bước ra đến cổng trung tâm đã bị Cường và Sang xông đến dùng
dao đâm chết tại chỗ.
-

Ngày 27/4/2015 nhóm 6 học sinh trường THCS Thống Nhất, thành phố Biên
Hịa đã đánh hội đồng làm Lê Hồng Thắng (19 tuổi) tử vong khi đối tượng
này được nhờ vào trường để giải quyết mâu thuẫn.

-

Ngày 9/3/2016 do mẫu thuẫn, một nhóm nữ sinh khối 11, Trường THPT Dầu
Giây, huyện Thống Nhất hẹn nhau ra Khu trung tâm hành chính huyện Thống
Nhất “giải quyết” dẫn đến đánh nhau khiến một nữ sinh bị rách mặt.

-

Ngày 17/5/2016 trên mạng internet xuất hiện một clip dài 6 phút quay cảnh
một nhóm nữ sinh lớp 7 và 8 Trường THCS Võ Trường Toản ở xã Bình Hịa
(huyện Vĩnh Cửu) đánh hội đồng một nữ sinh lớp 7. Đoạn clip thể hiện rõ một
số nữ sinh lao vào giật tóc, đấm, đá liên tục vào người một nữ sinh nhỏ bé.

Các vụ việc nêu trên cho thấy tình trạng học sinh phạm pháp, đối xử với nhau
bằng bạo lực đã xuất hiện không ít tại các trường học ở Đồng Nai. Đây thực sự là
hồi chuông cảnh báo khẩn cấp đối với các đơn vị trường học, các bậc phụ huynh
và các cơ quan chức năng trong việc áp dụng các biện pháp ngăn ngừa, đẩy lùi tình

trạng bạo lực học đường trên địa bàn tỉnh.
Nỗ lực tìm giải pháp ngăn chặn và đẩy lùi vấn nạn bạo lực học đường, ở khắp
các địa phương trong cả nước đã diễn ra nhiều hội nghị, hội thảo quy tụ nhiều
chuyên gia đầu ngành của nhiều lĩnh vực để cùng bàn bạc, xác định nguyên nhân
và đề ra giải pháp, thậm chí vấn nạn này cịn được đề cập cả trong chương trình
nghị sự của Quốc hội.
Ngày 21/7/2016 tại trường Đại học Đồng Nai đã diễn ra Hội thảo "Phòng,
chống bạo lực học đường trong bối cảnh hiện nay - Thực trạng và giải pháp" do
Hội Khoa học Tâm lý - Giáo dục Việt Nam chủ trì. Đến dự hội nghị có có ơng
Đặng Mạnh Trung – Trưởng Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy, bà Đặng Hịa Hiệp – Phó
Chủ tịch UBND tỉnh, bà Huỳnh Lệ Giang – Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh
và khoảng hơn 200 người gồm các nhà khoa học, các nhà quản lí về giáo dục và
đào tạo. Điều này cho thấy sự quan tâm rất lớn của Tỉnh ủy, UBND Tỉnh và Sở
Giáo dục và Đào tạo tỉnh Đồng Nai đối với tình trạng bạo lực học đường.

Trang 6


Về phía ngành giáo dục tỉnh Đồng Nai trong những năm qua cũng đã có sự nỗ
lực rất lớn nhằm giải quyết vấn nạn như chủ trương chú trọng giáo dục kỹ năng
sống cho học sinh; đẩy mạnh công tác tun truyền, giáo dục pháp luật; thành lập
phịng cơng tác học sinh – sinh viên (nay là phịng chính trị, tư tưởng) để tăng
cường cơng tác quản lí, định hướng tư tưởng cho học sinh, sinh viên; gần đây nhất
trong tháng 4/2017 Liên hiệp các Hội Khoa học - kỹ thuật tỉnh và Sở GD-ĐT
Đồng Nai đã hoàn thành chương trình truyền thơng nâng cao kiến thức và kỹ năng
với chủ đề “Phòng chống bạo lực học đường” cho 2500 học sinh thuộc 10 trường
THCS trên địa bàn huyện Tân Phú.
Như vậy, để giải quyết vấn nạn bạo lực học đường cần sự phối hợp đồng bộ
của nhiều ban ngành từ Trung ương đến địa phương vì đây là vấn đề chung của
toàn xã hội. Tuy nhiên ngành giáo dục sẽ đóng vai trị là lực lượng nịng cốt trong

cơng tác này vì nó liên quan trực tiếp đến đối tượng quản lí của mình. Thiết nghĩ,
để có thể ngăn chặn và đẩy lùi vấn nạn thì trước hết từng cơ sở giáo dục phải tích
cực, chú trọng áp dụng các biện pháp hiệu quả, phù hợp với đối tượng quản lí.
Từ thực tế trong cơng tác phịng chống bạo lực học đường ở trường THPT
Thanh Bình trong những năm qua cho thấy rằng: Việc vận dụng đồng bộ các biện
pháp tác động sẽ mang lại hiệu quả tích cực trong việc ngăn chặn, đẩy lùi tình
trạng bạo lực trong học sinh. Các biện pháp áp dụng tại đơn vị tuy khơng phải là
giải pháp hồn tồn mới nhưng với hiệu quả mang lại khá cao, trong phạm vi đề tài
này tơi xin trình bày một số kinh nghiệm trong cơng tác phịng, chống bạo lực học
đường mà nhà trường đã thực hiện.
III.

TỔ CHỨC THỰC HIỆN CÁC GIẢI PHÁP

1. Các nguyên nhân dẫn đến tình trạng bạo lực học đường.
Để tìm ra các giải pháp hiệu quả, trước hết phải xác định căn nguyên của vấn
đề. Theo ý kiến các chuyên gia và từ thực tế các vụ vi phạm cụ thể cho thấy rằng
nguyên nhân dẫn đến tình trạng bạo lực xuất phát từ các vấn đề sau đây:
- Nguyên nhân từ bản thân học sinh
Do sự đặc điểm tâm lý lứa tuổi học sinh, đặc biệt ở giai đoạn từ tuổi 12 đến
tuổi 17, đây là giai đoạn hình thành nhân cách con người, ở lứa tuổi này tâm lý học
sinh thường có diễn biến khá phức tạp và có cái tơi cá nhân q lớn, thích thể hiện
để chứng tỏ “bản lĩnh”.

Trang 7


Trong giai đoạn này các em chưa định hình được lý tưởng sống cho bản thân
nên rất dễ bị lôi kéo, sa ngã, dễ học theo và dễ bị ảnh hưởng bởi cái xấu từ bên
ngồi. Trong khi đó, các giá trị phẩm chất đạo đức và kỹ năng sống chưa được bồi

dưỡng hoàn chỉnh nên nhân cách phát triển chưa toàn diện, thiếu khả năng ứng xử,
kỹ năng xử lí tình huống nên các em thường hành động rất “bốc đồng”, “manh
động”, mang tính chủ quan và thường là hay sai lầm trong nhận thức và hành
động.
- Nguyên nhân từ mơi trường gia đình
Nhân cách, phẩm chất, đạo đức con người là do mơi trường giáo dục mà
hình thành. Môi trường đầu tiên mà mỗi đứa trẻ tiếp xúc là gia đình. Ơng bà, bố
mẹ là những ảnh hưởng đầu tiên, quan trọng nhất đến việc hình thành tính cách
của con cái. Bởi vậy, cách giáo dục và môi trường sống trong mỗi gia đình đóng
vai trị quyết định, ảnh hưởng đến việc đứa trẻ lớn lên như thế nào và sống ra sao.
Tục ngữ có câu “gần mực thì đen, gần đèn thì rạng”. Do vậy, những thiếu sót trong
mơi trường gia đình được cho là một phần ảnh hưởng đến bạo lực học đường. Việc
một học sinh hàng ngày chứng kiến tình trạng người bố nghiện rượu hay say xỉn
và quát mắng người khác trong gia đình “bạo lực gia đình” dạy cho trẻ rằng các
hành động bạo lực là một cách thức để giải quyết vấn đề gặp phải trong cuộc sống,
như vậy bạo lực gia đình gần như là cầu nối dẫn đến bạo lực học đường. Từ những
cách dạy con cái bằng hình thức kỷ luật thô bạo của cha mẹ đối với đứa trẻ đã ảnh
hưởng đến tính cách của đứa trẻ và dần dần đứa trẻ ấy trở nên hung hăng hơn và
sẵn sàng đối xử thô bạo với bạn bè.
Việc tiếp xúc với mơi trường văn hóa mang tính bạo lực như phim ảnh bạo
lực, sách báo, game bạo lực,… cũng gây ra những tác động xấu tới tư tưởng và
hình thành tính cách học sinh, thúc đẩy sự gia tăng tính hung hăng ở trẻ.
- Ngun nhân từ mơi trường nhà trường
Điều 5 Luật Giáo dục quy định các chủ thể giáo dục phải đảm bảo các yêu
cầu sau: “Nội dung giáo dục phải bảo đảm tính cơ bản, tồn diện, thiết thực, hiện
đại và có hệ thống; coi trọng giáo dục tư tưởng và ý thức công dân; kế thừa và phát

Trang 8

huy truyền thống tốt đẹp, bản sắc văn hóa dân tộc, tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân
loại; phù hợp với sự phát triển về tâm sinh lý lứa tuổi của người học”.
Như vậy, trách nhiệm của đội ngũ cán bộ quản lí, giáo viên, nhân viên nhà
trường khơng chỉ là truyền đạt tri thức cho học sinh mà còn phải thực hiện nhiệm
vụ hết sức quan trọng đó là giáo dục đạo đức, lối sống, hình thành và phát triển
phẩm chất nhân cách của người học, dạy chữ phải đi đơi với dạy người. Tinh thần
đó được thể hiện ở chỗ gần như tất cả các cơ sở giáo dục đều sử dụng biểu ngữ
“Tiên học lễ - Hậu học văn” như phương châm của sự nghiệp.
Tuy nhiên, trên thực tế nhiều nhà trường chỉ chăm chú vào việc truyền đạt
kiến thức văn hóa, khoa học nên nhiệm vụ giảng dạy về đạo đức, lối sống, định
hướng hình thành nhân cách đôi khi chưa được chú trọng đúng mực.
- Nguyên nhân từ môi trường xã hội
Môi trường xã hội nói chung hay cụ thể là mơi trường cộng đồng khu dân cư
nơi gia đình những thanh, thiếu niên sinh sống cũng có ảnh hưởng, tác động lớn
đến cách hành xử của học sinh và là một trong những nguyên nhân dẫn đến tình
trạng bạo lực. Rất nhiều vụ bạo lực xảy ra đối với những thanh thiếu niên sống
trong khu cộng đồng dân cư có mơi trường sống thiếu thốn, nghèo khổ, trình độ
dân trí thấp, nhiều đối tượng nghỉ học sớm lang thang, chơi bời; nơi có nhiều tệ
nạn xã hội, tỷ lệ tội phạm cao, có nhiều đối tượng nghiện hút ma tuý, cá độ bóng
đá, cờ bạc, trò chơi bạo lực trên mạng,... Khi tiếp xúc với các đối tượng xấu đó
nhiều lần đã tác động xấu tới các em, dần dần đưa vào môi trường học đường và
tác động qua lại ảnh hưởng đến những học sinh khác trong nhà trường...
Từ sự phân tích trên cho thấy, tình hình bạo lực học đường xảy ra có nhiều
nguyên nhân khác nhau. Do sự phát triển thể chất tâm lý lứa tuổi; sự xuống cấp
đạo đức; chưa được trang bị và rèn luyện kỹ năng sống; sự thờ ơ, vô cảm và vô
trách nhiệm của nhiều bậc làm cha làm mẹ đối với con cái; phương pháp giáo dục
sai lầm của gia đình; phương pháp giáo dục, quản lý, môi trường giáo dục nhà
trường; những yếu kém trong q trình phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội; hệ thống
pháp luật về vấn đề bạo lực học đường ở nước ta cịn chưa hồn chỉnh; tác động
tiêu cực của các phương tiện thơng tin giải trí hiện đại như game bạo lực, các trang

Trang 9


web có nội dung bạo lực, các phương tiện truyền thông; ảnh hưởng tiêu cực từ mặt
trái của việc hội nhập quốc tế… tất cả những vấn đề đó đã và đang đặt ra cho tồn
xã hội phải có các biện pháp hữu hiệu để kịp thời phòng ngừa, ngăn chặn tình
trạng này. Bên cạnh đó một số vụ việc xảy ra do nhà trường thiếu sự nắm bắt
thông tin nên không kịp thời giải quyết những mâu thuẫn nhỏ dẫn đến phát sinh
những hậu quả lớn.
2. Nội dung, biện pháp thực hiện các giải pháp của đề tài:
Từ việc tìm hiểu ngun nhân trên cơ sở đó đề ra những giải pháp phù hợp.
Trong những năm qua, trường trung học phổ thơng Thanh Bình đã áp dụng một số
giải pháp sau nhằm ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng bạo lực học đường.
Giải pháp1: Thực hiện tốt công tác truyền thơng phịng, chống bạo lực học
đường và trang bị những kỹ năng cần thiết cho học sinh.
Công tác truyền thông là hoạt động trọng tâm mang tính thiết yếu trong
cơng tác phòng chống bạo lực học đường, thực hiện tốt công tác truyền thông sẽ
giúp học sinh nắm được thực trạng và tác hại to lớn, lâu dài của vấn nạn bạo lực
học đường; nhận thức được vị trí, vai trị của bản thân và hình thành ý thức trách
nhiệm của mình trong cơng tác phịng, chống bạo lực học đường.
Cách tiến hành:
- Thực hiện các Pa-nơ, áp phích với nội dung tuyên truyền phòng chống bạo
lực học đường, xây dựng môi trường giáo dục thân thiện, lành mạnh.
- Ban ngoại khóa phối hợp đồn thanh niên tổ chức “hội thảo tìm giải pháp
cho vấn nạn Bạo lực học đường” hoặc thông qua việc xây dựng kế hoạch tổ chức
hội thi vẽ tranh, hội thi tiểu phẩm phòng chống bạo lực học đường.
- Đưa nội dung phòng chống bạo lực học đường trở thành một nội dung sinh
hoạt dưới cờ để kịp thời cảnh báo, rút kinh nghiệm cho học sinh trong việc xử lí
các tình huống trong cuộc sống.
- Tích cực hưởng ứng các phong trào, tham gia các hội thi, các hoạt động

phòng chống bạo lực học đường các ban ngành tổ chức, phát động.
Lưu ý:
Công tác tuyên truyền phải hướng đến mục đích làm cho học sinh nhận thức được
một cách toàn diện về tác hại của vấn nạn bạo lực học đường, đồng thời phải lồng
ghép việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh, giúp các em biết xử lí các tình
Trang 10


huống mà các em có thể gặp trong cuộc sống; tổ chức thảo luận, đóng góp ý kiến
về các giải pháp phịng và chống bạo lực học đường, cơng tác truyền thông cũng
phải chú ý đến việc chỉ ra những nguyên nhân dẫn đến bạo lực học đường để học
sinh biết phòng tránh đồng thời trang bị cho các em các kỹ năng xử lý khi chẳng
may rơi vào tình huống có nguy cơ bạo lực.
Theo ý kiến của các chuyên gia, để giúp các em phòng tránh bạo lực học đường
cần trang bị cho các em những kỹ năng cần thiết sau:
- Kỹ năng nhận biết các dấu hiệu của bạo lực học đường:
Cũng như các tệ nạn xã hội khác, bạo lực học đường có những dấu hiệu đặc trưng
tiềm ẩn hoặc biểu hiện qua các ứng xử hằng ngày giữa học sinh với nhau. Nhất là
dấu hiệu tiền bạo lực như nhìn đểu, trêu đùa q khích, bị cho ra rìa, tẩy chay,
ruồng bỏ, cơ lập, ln bị gây sự, bị ức hiếp, hăm dọa, mang hung khí trong
người… Nếu trẻ được trang bị những kỹ năng nhận biết các dấu hiệu nguy cơ bạo
lực học đường, từ đó trẻ sẽ biết cách né tránh khỏi bế tắc trong cách hành xử.
- Kỹ năng bày tỏ chính kiến để phê phán và tiếp nhận các cách phòng
chống bạo lực học đường.
Phải hình thành cho trẻ kỹ năng nhận biết, phân tích, đánh giá các hành vi, biểu
hiện thái độ của những người xung quanh. Trẻ sẽ biết phân định đâu là đúng - sai,
tốt - xấu. Nhờ đó trẻ biết lựa chọn học hỏi hành vi tốt, phù hợp với chuẩn mực xã
hội, tránh được hành vi xấu không được xã hội chấp nhận. Trong các vụ bạo lực
học đường, trẻ có thể là nạn nhân và cũng có thể là thủ lĩnh, gấu nhí, nhưng cả hai
đều gánh chịu tổn thương về sự phát triển tâm sinh lý, nhân cách. Khi trẻ nhận

định, phân tích, trẻ cũng biết được gây ra bạo lực học đường là hành vi xấu,
khơng được xã hội chấp nhận, thậm chí vi phạm pháp luật bị xử lý và phải cải tạo
trong trường giáo dưỡng, từ đó mà lựa chọn cách ứng xử phù hợp.
- Kỹ năng hòa nhập và tham gia các nhóm bạn, hội bạn nhằm phịng
chống bạo lực học đường.
Biết tham gia vào các nhóm bạn khác nhau như nhóm bạn học tập, nhóm bạn học
tiếng Anh, nhóm bạn chơi thân…Duy trì và phát triển sự thân thiện các mối quan
hệ bạn bè giúp trẻ tương tác một cách tích cực với những người xung quanh. Kỹ
Trang 11


năng này cũng hướng trẻ biết chọn bạn mà chơi, cùng bạn tìm cách né những trận
ẩu đả và nhờ bạn thơng tin đến người khác nếu có dấu hiệu của việc gây sự, xung
đột. Tránh những người bạn “trái tính, trái nết” có nguy cơ tiềm ẩn bạo lực học
đường.
- Kỹ năng làm chủ và ứng phó với hệ lụy do bạo lực học đường:
Học sinh các cấp trung học cơ sở và đầu trung học phổ thơng thì hoạt động chủ
đạo là thiết lập các mối quan hệ bạn bè. Các em rất coi trọng tình cảm trong tình
bạn. Một chút bất hịa cũng làm cho chúng “mất ăn, mất ngủ”, thậm chí rơi vào
trạng thái stress. Thường trực có suy nghĩ bất mãn là bị bạn bè sỉ nhục thì khơng
cịn gì thể diện nên xuất hiện ý định tiêu cực. Vì thế người lớn phải gần gũi, quan
tâm, chia sẻ động viên trẻ biết vượt qua, bản lĩnh hơn mà sống và học tập. Kỹ
năng này giúp học sinh cân bằng tâm lý, tránh được trạng thái nổi loạn, ẩu đả gây
bạo lực, tránh được sự trầm cảm - nguy cơ cao nhất dẫn đến tự tử.
- Kỹ năng kiềm chế cảm xúc tiêu cực khi bị bạo hành:
Học sinh ở giai đoạn này thường cảm xúc của chúng chưa ổn định, dễ bị xáo trộn,
dễ bị kích động dẫn đến “làm càn”, hoặc bị trầm cảm quá mức dẫn tới hành vi
tiêu cực tự tổn thương, tự sát… Học sinh nếu bị rơi vào thế bị bạo lực (bị ức hiếp,
tẩy chay, bị đánh đập) sẽ bế tắc, khơng kiểm sốt được mình, dẫn tới hậu quả xấu.
Do đó, cần dạy cho trẻ các kỹ năng kiểm sốt cảm xúc bằng cách biết như hít thở

sâu, đếm từ 1-10, nghĩ đến một câu chuyện hài, tìm mọi cách để hạ hỏa. Cùng thảo
luận về các tình huống giả định, khuyến khích trẻ tự nghĩ ra cách xử lý tình huống,
nếu chưa hợp lý thì người lớn điều chỉnh, uốn nắn phù hợp. Khuyến khích các buổi
diễn tập bằng lời nói và hành động. Đóng vai theo chủ đề các cảnh bạo lực, hướng
dẫn thực hành, trình diễn.
- Kỹ năng xử lý tình trạng khẩn cấp, bất thường khi xảy ra bạo lực học
đường.
Biết cầu cứu khi đối mặt với nguy cơ bạo lực học đường, đừng bao giờ để mình rơi
vào thế bí, trở thành nạn nhân của những cuộc hành hung. Cũng đừng nghĩ rằng
chúng sẽ đánh mình cảnh cáo chứ khơng dám q tay.Nếu cần thiết hãy nhẫn
Trang 12


nhịn, lùi bước để tránh bạo lực nhưng không phải cam chịu “liều mình” chịu trận.
Tìm những người đáng tin cậy gần nhất để chia sẻ những dấu hiệu tiền bạo lực.
Trẻ có thể gặp giáo viên chủ nhiệm, giáo viên tổng phụ trách Đội, người phụ trách
Đoàn thanh niên, chuyên viên tâm lý học đường… hoặc bất kỳ ai là người lớn hơn
có khả năng cứu giúp mình và trình bày ngắn gọn, rõ ràng vấn đề mình đang gặp
phải. Tốt nhất là khi bị trêu chọc, sỉ nhục nên im lặng, coi như khơng có chuyện gì,
đi thẳng về hướng có đơng người khác. Nếu thấy nguy hại đến thân thể, trẻ có thể
cầu cứu bằng cách la lớn, chạy nhanh đến những nơi an tồn như phịng bảo vệ,
nhà người dân và gọi điện thoại cho người thân. Đánh nhau là phương thức cuối
cùng nếu trẻ buộc phải tự vệ, phản kháng. Vì thế, nếu có điều kiện nên cho trẻ học
một số động tác võ thuật để tự bảo vệ mình, nhằm phịng ngừa bạo lực học đường
một cách nhân văn.
(Nguồn báo tuổi trẻ online ngày 03/11/2016 – 6 kỹ năng giúp trẻ phòng ngừa bạo
lực học đường)
Giải pháp2: Xây dựng cảnh quan môi trường sư phạm chuẩn mực, xanh -sạch
- đẹp - an toàn để giáo dục đạo đức, tác phong học sinh:
Một trong các yếu tố góp phần hết sức quan trọng trong việc giáo dục đạo

đức, tác phong học sinh là cảnh quan sư phạm, phải làm sao để nhà trường thật sự
mang đúng nghĩa của nó đó là nơi để giáo dục và đào tạo người học. Giáo dục nhà
trường giữ vai trị chủ đạo vì nó định hướng cho tồn bộ quá trình giáo dục hình
thành nhân cách của học sinh, cần khai thác có chọn lọc những tác động tích cực
và ngăn chặn những tác động tiêu cực từ gia đình và xã hội.
- Nội dung xây dựng:
a. Tổ chức sắp xếp, tô điểm bộ mặt cơ sở vật chất, cảnh quan của nhà trường
làm sao cho toàn trường đều toát lên ý nghĩa giáo dục đối với học sinh.
b. Tạo nên bầu khơng khí giáo dục trong tồn trường và ở mỗi lớp học, hình
thành nên một phong cách sinh hoạt của nhà trường, biểu hiện như sau:
- Nề nếp tốt: nghiêm túc chấp hành nội quy nhà trường, chấp hành các quy
định của tổ chức đoàn thanh niên, chấp hành các quy định của ngành giáo dục.
- Có dư luận tập thể tốt, từng học sinh biết ủng hộ cái tốt, cái tiến bộ, phê
phán cái sai, cái lạc hậu, có phong trào thi đua sơi nổi.
Trang 13


- Có quan hệ tốt giữa các thành viên trong trường: giữa thầy với thầy, giữa
thầy với trò, giữa học sinh với nhau. Trong các mối quan hệ phải thực sự đúng
mực, hài hịa; giáo viên thương u tơn trọng học sinh. Học sinh u mến, tin
tưởng thầy cơ, kính trọng thầy cơ; khơng hỗn xược, tạo bầu khơng khí thân thiện:
Học sinh đối với nhau thì đồn kết, thân ái giúp đỡ nhau cùng tiến bộ, không thù
hằn, bè cánh đánh nhau, khơng nói tục chửi bậy, khơng tham gia vào tệ nạn xã hội.
Hay nói như cố thủ tướng Phạm Văn Đồng đó là xây dựng “Trường ra trường,
Lớp ra lớp”, “Thầy ra thầy, Trò ra trò”, “Dạy ra dạy, Học ra học”.
- Cách tiến hành:
- Chú trọng xây dựng cảnh quan, môi trường sư phạm như trồng cây xanh,
hoa kiểng, trang trí các khẩu hiệu, pa-nơ, áp-phích tuyên truyền,… xây dựng
trường lớp Xanh - Sạch - Đẹp - An tồn.
- Phát huy vai trị của tổ chức Đoàn thanh niên trong việc tổ chức phát động

phong trào thi đua học tập tốt – nề nếp tốt và chương trình rèn luyện đồn viên
trong thời kỳ mới.
- Giáo dục tinh thần yêu nước cho các em thông qua việc sưu tầm địa chỉ
đỏ, tham gia tốt hoạt động đền ơn đáp nghĩa tại địa phương.
- Thường xuyên nắm tình hình tư tưởng đạo đức của học sinh, phát hiện
những nhân tố tích cực, những tấm gương sáng để nhân điển hình cũng như phát
hiện những biểu hiện lệch lạc tư tưởng, đạo đức để kịp thời rút kinh nghiệm, chấn
chỉnh, ngăn ngừa tránh sự lây lan.
- Tổ chức các phong trào thi đua thường xuyên, liên tục, bảo đảm tính cơng
bằng, khách quan, trung thực, phù hợp với năng lực và nhu cầu của các em.
- Thường xuyên tổ chức các buổi lao động vệ sinh trường lớp, trồng cây
xanh… thông qua hoạt động này cần giáo dục đầy đủ mục đích, ý nghĩa cơng việc
cho học sinh, phải có phân cơng nhiệm vụ cụ thể cho từng đơn vị lớp, quy định rõ
thời gian và kết quả phải đạt được, phải có kỷ luật, trật tự, khơng khí tươi vui, biểu
dương kịp thời những học sinh tốt, tập thể lớp tốt.
Giải pháp3: Đẩy mạnh hoạt động văn hóa – văn nghệ, thể dục – thể thao và các
hoạt động ngoại khóa nhằm tạo sân chơi lành mạnh cho học sinh:
Theo kết quả phiếu khảo sát tìm hiểu về hứng thú của học sinh đối với các
hoạt động ngoại khóa như hoạt động văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao (thực hiện
khảo sát năm 2012, đối tượng khảo sát là các em học sinh khối lớp 10 trường
Trang 14


THPT Thanh Bình) thì có đến 91% số ý kiến của các em học sinh thể hiện các em
rất hứng thú với các hoạt động ngoại khóa do nhà trường tổ chức. Như vậy, với
một số lượng học sinh đông đảo trong các nhà trường thì nhu cầu về sân chơi cho
các em là rất lớn. Hiện tượng nhiều học sinh sa đà vào game online và các trò chơi
bạo lực trên mạng Internet phản ánh thực trạng: xã hội đang thiếu trầm trọng các
sân chơi lành mạnh cho học sinh. Vì vậy, muốn tránh việc các em tham gia vào các
hoạt động giải trí khơng lành mạnh, làm ảnh hưởng đến tư tưởng, đạo đức, lối sống

của các em thì điều cần thiết là phải tạo ra các sân chơi lành mạnh, hút các em
tham gia vào các hoạt động văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao, các hoạt động này
vừa giúp rèn luyện thân thể vừa phát triển về năng khiếu, thẩm mĩ cho các em học
sinh. Từ thực tế việc tổ chức các hoạt động ngoại khóa ở trường trung học phổ
thơng Thanh Bình, vào những ngày có tổ chức hoạt động ngoại khóa (thơng
thường là vào ngày chủ nhật) các em học học sinh tập trung về trường rất đông để
tham gia và cổ vũ cho các bạn, với hoạt động này đã giảm được một số lượng lớn
học sinh “ngồi tiệm nét” hay tham gia vào các hoạt động giải trí thiếu lành mạnh
và khơng an tồn.
- Cách tiến hành:
- Đầu mỗi năm học Ban ngoại khóa cần phối hợp với Ban chấp hành đoàn
trường sớm xây dựng kế hoạch liên tịch về việc tổ chức hoạt động thể dục – thể
thao trong năm học.
- Chào mừng các ngày lễ lớn như ngày nhà giáo Việt Nam (20/11), ngày Học
sinh - Sinh viên Việt Nam (09/01), kỉ niệm ngày thành lập Đoàn TNCS Hồ Chí
Minh (26/3)… Ban ngoại khóa và Đồn trường cần chủ động xây dựng kế hoạch
chào mừng với các hoạt động cụ thể, thiết thực.
Ví dụ:
+ Để chào mừng ngày nhà giáo Việt Nam 20/11 Ban ngoại khóa và Đồn
thanh niên phối hợp phát động các phong trào như viết báo tường, thi cắm hoa
tươi, hội thi văn nghệ…qua đó học sinh thể hiện tình cảm với bạn bè, trường lớp,
thể hiện lịng tri ân đối với thầy cơ giáo…thơng qua các hoạt động này học sinh
trong lớp có sự phối hợp, hiểu và gắn bó với nhau hơn.
* Một số lưu ý:
- Khi xây dựng kế hoạch nên rải đều thời gian tổ chức các hoạt động trong
suốt năm học, không nên sắp xếp “dồn cục” để tránh trường hợp lúc thì “đói”, lúc
thì dư thừa, “bội thực” các hoạt động.
Trang 15

- Trong suốt quá trình thực hiện kế hoạch, ban tổ chức cần phải cắt cử người
thường xuyên có mặt, theo dõi các giải đấu, kịp thời phát hiện những bất cập, tồn
tại, hạn chế để có sự điều chỉnh phù hợp. Đây là việc làm rất cần thiết vì nếu
những bất cập không được khắc phục sớm sẽ làm giảm sức hút, giảm số lượng học
sinh tham gia phong trào.
- Ban tổ chức các hoạt động cần kịp thời sơ kết các phong trào qua từng giai
đoạn, biểu dương những tập thể, cá nhân có thành tích tốt; thực hiện tốt công tác
thi đua khen thưởng để kịp thời động viên, khuyến khích phong trào.
Giải pháp4: Khai thác hiệu quả vai trò của đội ngũ giáo viên chủ nhiệm trong
công tác giáo dục đạo đức học sinh.
Giáo viên chủ nhiệm có vai trị rất to lớn trong cơng tác giáo dục đạo đức cho
học sinh, vì giáo viên chủ nhiệm là người quản lý trực tiếp và quản lí tồn diện học
sinh của lớp được phân cơng phụ trách, đồng thời là cầu nối giữa Ban giám hiệu,
các tổ chức đoàn thể trong nhà trường, các giáo viên bộ môn với tập thể lớp, là
người cố vấn tổ chức các hoạt động tự quản của lớp, đồng thời là người đứng ra
phối hợp các lực lượng xã hội nhằm thực hiện tốt mục tiêu giáo dục của nhà
trường.
Do là người quản lí trực tiếp, là người gần gũi, nắm rõ hồn cảnh, hiểu rõ tính
cách và tâm lí của từng học sinh nên trong công tác giáo dục đạo đức, lối sống của
học sinh giáo viên chủ nhiệm sẽ là người dễ tác động đến học sinh nhất, nắm rõ về
từng học sinh nên giáo viên chủ nhiệm là người có thể đưa ra những biện pháp phù
hợp để xử lí những vi phạm của học sinh một cách “hợp lí, hợp tình” tạo sự “tâm
phục, khẩu phục” nhằm uốn nắn tư tưởng đạo đức khi học sinh có những biểu hiện
vi phạm.
Thực tế trong nhà trường phổ thông hiện nay việc giáo dục đạo đức học sinh
chủ yếu là do giáo viên chủ nhiệm phụ trách. Tuy nhiên, thời gian tiếp xúc với lớp
được phân công chủ nhiệm của một số giáo viên quá ít (một số giáo viên chủ
nhiệm giảng dạy các mơn Lịch sử, Địa lí, Giáo dục cơng dân… thì thời gian làm
việc, tiếp xúc với lớp chỉ 2 đến 3 tiết mỗi tuần) do đó việc nắm bắt tình hình của
lớp gặp nhiều khó khăn.

Để khắc phục khó khăn này nhà trường cần chú trọng khai thác hoạt động của
Ban nề nếp, xây dựng mối liên hệ, trao đổi thường xuyên giữa giáo viên chủ nhiệm
và Ban nề nếp. Hiện nay hầu như ở mỗi trường đều có bộ phận Giám thị, Quản
sinh, Sao đỏ,… đây sẽ là lực lượng nắm bắt thông tin, các thông tin này sẽ được
Trang 16


báo cáo tổng hợp về ban nề nếp và sẽ là cơ sở dữ liệu cung cấp cho giáo viên chủ
nhiệm, giúp giáo viên chủ nhiệm kịp thời có biện pháp tác động, chấn chỉnh uốn
nắn đối với những học sinh có biểu hiện vi phạm.
Cách tiến hành:
- Khai thác vai trò của bộ phận quản sinh và đội ngũ sao đỏ trong việc nắm
bắt thơng tin, tình hình học sinh, kịp thời cung cấp cho giáo viên chủ nhiệm để có
biện pháp hóa giải các mâu thuẫn. Cụ thể: Ở mỗi lớp lựa chọn ra một số học sinh
có ý thức tốt làm nhiệm vụ nắm bắt tình hình tư tưởng của học sinh trong lớp,
những học sinh này sẽ tiến hành nhiệm vụ công việc như các “trinh sát”, kịp thời
cung cấp những thơng tin về tình hình của lớp mình đặc biệt là những vấn đề mâu
thuẫn trong lớp như việc xuất hiện mâu thuẫn giữa các cá nhân học sinh với nhau,
những thông tin sau khi được tổng hợp sẽ được xác minh, nếu nguồn tin đó là
chính xác thì lập tức liên hệ, cung cấp thông tin cho giáo viên chủ nhiệm lớp, cùng
với giáo viên chủ nhiệm bàn bạc cách giải quyết mâu thuẫn.
- Phát huy vai trị của Đồn thanh niên để nắm bắt tình hình học sinh qua các
phong trào thi đua, kịp thời phát hiện những học sinh có biểu hiện vi phạm: Phong
trào thi đua thông thường được xây dựng trên cở sở đánh giá điểm tổng hợp của
nhiều tiêu chí như điểm từ việc đánh giá chất lượng từng giờ học ở sổ đầu bài,
trong đó thể hiện tình hình chung của lớp, ý thức học tập của riêng từng cá nhân;
Kết quả theo dõi tình hình học sinh chấp hành các quy định và nội quy nhà trường
từ việc theo dõi của Ban nề nếp; tình hình duy trì sĩ số của các lớp trong đó ghi
chép chi tiết những trường hợp học sinh vắng học… Khi làm công việc tổng hợp
kết quả các lĩnh vực này, cán bộ Đoàn trường lưu ý đến họ, tên, lớp… của những

học sinh hay bị ghi tên trong sổ đầu bài, bị ghi tên trong sổ của Ban nề nếp, những
học sinh hay vắng học để kịp thời phát hiện ra những học sinh có biểu hiện sa sút
về ý thức học tập, ý thức đạo đức…từ những thơng tin đó cần trao đổi với giáo
viên chủ nhiệm lớp, tìm hiểu nguyên nhân và có biện pháp giáo dục kịp thời vì đây
là nhóm học sinh có nguy cơ cao nhất dễ tham gia vào các vụ bạo lực học đường.
Giải pháp 5: Chú trọng định hướng việc sử dụng mạng xã hội, trang cá nhân
và đẩy mạnh công tác giáo dục pháp luật cho học sinh:
Một nguyên nhân nữa khá phổ biến dẫn đến các vụ bạo lực học đường xuất
phát từ việc học sinh sử dụng mạng xã hội. Mạng xã hội ra đời với ý nghĩa rất tích
cực đó là giúp mọi người kết nối, trao đổi và chia sẻ thông tin nhưng nhiều người
đã không khai thác được ý nghĩa tích cực đó mà làm nó phát sinh nhiều vấn đề rắc
Trang 17


rối cho xã hội. Rất nhiều vụ bạo lực học đường bắt nguồn từ việc các em tương
tác, bình phẩm không hợp ý nhau trên trang cá nhân rồi dẫn đến mâu thuẫn và cuối
cùng giải quyết mâu thuẫn bằng những cuộc hẹn hị để “tỉ thí” hay những vụ truy
tìm để dằn mặt đối thủ. Bên cạnh đó việc truy cập các trang web đen mang tính
bạo lực cũng sẽ gây ảnh hưởng lớn đến tâm lí, cách hành xử của các em theo chiều
hướng bạo lực. Như vậy vấn đề bắt nguồn từ “mạng ảo” nhưng cuối cùng dẫn đến
những “hậu quả thật”.
Từ thực tế nhiều vụ bạo lực học đường, nhiều học sinh “thủ vai chính” rất
thiếu hiểu biết về pháp luật, sau khi vi phạm nhiều em không ý thức được mức độ
nghiêm trọng của những hành động đó. Ví dụ một số đoạn clip ghi cảnh một số nữ
sinh hành hung bạn học được phát tán trên mạng Internet, sau khi cơ quan điều tra
vào cuộc tìm ra thủ phạm thì những học sinh này cho biết nguyên nhân dẫn đến
việc hành hung bạn học chỉ là để giải quyết những mâu thuẫn rất nhỏ, đa số những
học sinh này không ý thức được mức độ nguy hiểm của những hành vi do mình
gây ra, các em chỉ nghĩ đơn thuần đó là viêc giải quyết mâu thuẫn cá nhân chứ
khơng hề biết đó là một hành vi vi phạm pháp luật khá nghiêm trọng. Nhiều em

trong số này tỏ ra ân hận về hành vi của mình và tâm sự nếu các em biết trước
được hành vi của mình gây hậu quả nghiêm trọng như thế thì chắc chắn các em sẽ
khơng làm. Như vậy một nguyên nhân khá phổ biến trong các vụ bạo lực học
đường là do các em thiếu hiểu biết về pháp luật, để ngăn ngừa các vụ vi phạm xuất
phát từ nguyên nhân này thì điều cần thiết là phải trang bị cho các em kiến thức
pháp luật và thường xuyên định hướng cho các em đi đúng hướng trong việc sử
dụng mạng internét và trang cá nhân.
Cách tiến hành:
- Thực hiện các biện pháp nâng cao chất lượng giảng dạy bộ mơn GDCD:
Mơn GDCD có vai trị, vị trí rất quan trọng trong giáo dục nhân cách học sinh cá
biệt, đặc biệt trong việc xây dựng tư cách và trách nhiệm cơng dân cho học sinh
THPT, vì thơng qua các bài học người giáo viên sẽ trang bị, hình thành cho học
sinh những phẩm chất, những chuẩn mực, hành vi đạo đức cần thiết trong cuộc
sống một cách có hệ thống, đúng phương pháp, đúng chuẩn mực xã hội.
Tuy nhiên, trong thực tế hiện nay môn GDCD chưa được xem trọng, chưa có
vị trí vai trị xứng đáng cần phải có trong nhà trường. Việc đưa ra những biện pháp
để nâng cao vai trị, vị trí và chất lượng giảng dạy môn GDCD ở trường THPT là
một việc làm có ý nghĩa đến cơng tác giáo dục đạo đức cho học sinh vì vậy nhà
trường cần có những biện pháp nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả của bộ môn
Trang 18


giáo dục công dân như tổ chức hội thảo chuyên đề “công dân với pháp luật”, tạo
điều kiện cho giáo viên bộ mơn nângcao trình độ chun mơn, nghiệp vụ.
- Xây dựng các tủ sách, tạo điều kiện cho học sinh tự trang bị kiến thức cho
bản thân như “Tủ sách Pháp luật” để học sinh tìm hiểu về kiến thức pháp luật, “Tủ
sách Thanh niên” để giáo dục lý tưởng sống cao đẹp cho thanh niên, giới thiệu và
nhân điển hình các tấm gương tiêu biểu, “Tủ sách Kỹ năng sống” để học sinh trau
dồi về vốn sống cho bản thân, biết hành xử có văn hóa và biết xử lí các tình huống
trong cuộc sống,…

- Thường xun cập nhật và kịp thời giới thiệu đến học sinh những văn bản
pháp luật mới liên quan trực tiếp học sinh qua nội dung sinh hoạt dưới cờ đồng
thời sao lưu những văn bản này tại tủ sách pháp luật.
- Phối hợp với các cơ quan chức năng tổ chức các buổi giáo dục pháp luật cho
học sinh: Công tác này có thể tiến hành bằng cách mời cán bộ phịng tư pháp triển
khai về luật hình sự, luật thanh niên, mời cán bộ phịng giao thơng huyện tun
truyền, phổ biến luật an tồn giáo thơng. Đầu mỗi năm học nhà trường nên tổ chức
phổ biến nội quy, phổ biến điều lệ trường trung học phổ thông đặc biệt lưu ý nhấn
mạnh điều 41- Quy định các hành vi học sinh không được làm… thực hiện tốt
công tác này sẽ giúp học sinh có những hiểu biết về pháp luật, giảm thiểu tình
trạng học sinh vi phạm pháp luật.
- Trong các buổi sinh hoạt đầu tuần Ban giám hiệu, Đoàn thanh niên nên chú
trọng tuyên truyền, định hướng, nhắc nhở các em về việc khai thác mạng internet,
trang cá nhân như thế nào cho hiệu quả, thụ hưởng được mặt tích cực của mạng
phục vụ cho việc học tập đồng thời tránh được những ảnh hưởng, hệ lụy có thể
phát sinh từ “mạng ảo”,…và có thể đưa nội dung này trở thành chủ đề trao đổi,
thảo luận trong các chuyên đề hoạt động ngoại khóa hay hoạt động giáo dục ngồi
giờ lên lớp.
Giải pháp 6: Phối hợp chính quyền địa phương, đặc biệt là lực lượng công an
xã để đảm bảo an ninh địa bàn góp phần phịng chống bạo lực học đường:
Trên thực tế phần lớn các vụ bạo lực học đường xảy ra ở ngồi khn viên
nhà trường, sau khi xảy ra mâu thuẫn với bạn học, để giải quyết mâu thuẫn đó
những học sinh này thường có những hành vi như chặn đường để hành hung bạn
hoặc nhờ người ngoài can thiệp, giải quyết bằng vũ lực, rất ít trường hợp các em
giải quyết mâu thuẫn ngay tại trong trường vì các em sợ thầy cơ biết và sợ bị kỉ
luật. Một số trường hợp học sinh gọi người ngoài (thường là bạn đang học tại
Trang 19


trường khác hoặc bạn ớ cấp học dưới hiện nay đã nghỉ học) đến ngay tại cổng

trường đề chờ, chặn đánh bạn. Đối với những trường hợp này thì Ban nề nếp của
nhà trường rất khó can thiệp, xử lí do đối tượng tham gia lúc này khơng cịn là học
sinh, không phải là đối tượng do Ban nề nếp quản lí. Lúc này điều cần thiết là phải
có sự can thiệp kịp thời của cơ quan chức năng mà hữu hiệu nhất đó là sự xuất
hiện của lực lượng cơng an, thơng thường chỉ cần có sự xuất hiện màu áo cơng an
thì những đối tượng này tự giải tán do đó cần có sự liên hệ mật thiết giữa nhà
trường và lực lượng công an địa phương.
Cách tiến hành:
- Xây dựng quy chế phối hợp giữa nhà trường với lực lượng công an địa
phương theo quy định của Thông tư số 23/2012/TT-BCA ngày 27 tháng 4 năm
2012 của Bộ Công an Ban hành quy định về khu dân cư, xã, phường, thị trấn, cơ
quan, doanh nghiệp, nhà trường đạt chuẩn “an toàn về an ninh, trật tự”.
- Thiết lập “đường dây nóng” với lực lượng cơng an xã, cung cấp số điện
thoại trực của công an xã cho toàn thể các em học sinh để khi cần thiết các em có
thể liên hệ yêu cầu can thiệp.
- Phát động phong trào bảo vệ an ninh trên địa bàn bằng cách hướng dẫn các
em một số biện pháp cụ thể như điện báo cho lực lượng công an xã khi thấy có
biểu hiện vi phạm pháp luật.
Giải pháp 7: Tăng cường các hoạt động tuyên truyền phòng chống tệ xã hội,
đặc biệt là phòng chống ma túy và chất gây nghiện.
a. Thực trạng vấn đề học sinh sử dụng ma túy và chất gây nghiện:
Hiện nay, hiện tượng học sinh sử dụng ma túy và các chất kích thích khơng
cịn là chuyện hiếm, theo số liệu của cục phịng chống ma túy thì trong tồn quốc
hiện có khoảng gần 220.000 người nghiện ma túy. Theo cục cảnh sát thì “Trong
hồ sơ quản lý trên 70% số người nghiện dưới 30 tuổi, khoảng 5% tổng số người sử
dụng ma túy ở tuổi chưa thành niên (dưới 18 tuổi) đặc biệt trong đó có khoảng
50% tổng số người nghiện là trẻ em (dưới 16 tuổi).”
(Nguồn webside học viện cảnh sát nhân dân)
b. Mối liên hệ giữa ma túy, chất gây nghiện và bạo lực học đường:
Ma túy và chất gây nghiện là một hiểm họa của tồn xã hội, nó làm băng

hoại đạo đức và làm lu mờ lí trí của những người sử dụng nó. Chất gây nghiện nói
chung và ma t nói riêng để lại những hậu quả khơng thể lường hết được đối với
Trang 20


học sinh. Kết quả nghiên cứu cho thấy, các em nghiện ma túy thể chất phát triển
khơng bình thường chậm lớn, gầy cịm, trí nhớ kém, trí thơng minh giảm, lười lao
động, khả năng hoạt động kém ...
Ma tuý, chất gây nghiện còn là nguyên nhân gây mất trật tự an toàn xã hội,
là nguồn gốc của nhiều loại tội phạm hình sự. Thực tế cho thấy ma tuý và chất gây
nghiện là bạn đồng hành của tội phạm, mối quan hệ giữa ma túy, chất gây nghiện
và tội phạm là mối quan hệ nhân quả.
c. Làm tốt công tác phòng chống ma túy và chất gây nghiện ở trường trung học
phổ thông:
Trong những năm học qua, trường trung học phổ thơng Thanh Bình đã ln
chú trọng và có biện pháp chỉ đạo làm tốt cơng tác phịng chống ma túy và các chất
gây nghiện và xem đây là một trong những giải pháp đảm bảo an ninh trật tự, ngăn
ngừa tình trạng bạo lực học đường.
Cách tiến hành:
- Đầu mỗi năm học nhà trường cần chủ động xây dựng kế hoạch giáo dục
pháp luật cho học sinh trong đó chú trọng đến việc tuyên truyền phòng chống ma
túy và chất gây nghiện. Tại trường THPT Thanh Bình trong những năm qua đã đưa
nội dung phòng chống ma túy và chất gây nghiện thành một chủ đề hoạt động
ngoài giờ lên lớp áp dụng ngay cho học sinh ở đầu cấp học.
- Thực hiện biên soạn tài liệu, in sao, cung cấp tài liệu nói về tác hại của ma
túy và chất gây nghiện cho các lớp tạo điều kiện thuận lợi cho học sinh tìm hiểu về
tác hại của ma túy và chất gây nghiện đối với cá nhân, gia đình và xã hội, đồng
thời tài liệu này phải được lưu trữ trong tủ sách pháp luật.
- Tổ chức cho học sinh viết bản “cam kết không tàng trữ, sử dụng, bn bán
chất ma túy” trong đó nhất thiết phải có phần nhận thức về tác hại của ma túy và

chất gây nghiện.
- Phát động phong trào tố giác tội phạm ma túy trong học sinh, tiếp nhận, xử
lý thơng tin liên quan đến cơng tác phịng, chống ma túy và chất gây nghiện.
- Thường xuyên liên hệ với chính quyền địa phương để trao đổi những
thơng tin về những học sinh có dấu hiệu sử dụng ma túy và chất gây nghiện. Xử lí
nghiêm minh những trường hợp học sinh vi phạm.
Lưu ý: Khi thực hiện công tác tuyên truyền phòng, chống ma túy và chất gây
nghiện chỉ nên chú trọng khắc sâu đến vấn đề tác hại của ma túy đối với cá nhân,
Trang 21


gia đình và xã hội, tránh đi quá sâu, trình bày quá kỹ về sự tác động của ma túy
đến hệ thần kinh gây khoái cảm cho người sử dụng nhằm tránh gây cho học sinh
tâm lí tị mị về ma túy. Nếu đi quá sâu vào phần này rất dễ dẫn đến tình trạng
“tác dụng ngược”, tức là người nghe muốn “thử cho biết”.
III. HIỆU QUẢ CỦA ĐỀ TÀI:
Vận dụng các giải pháp phòng, chống Bạo lực học đường đã trình bày trong
phần nội dung của đề tài, trong những năm học qua tình hình học sinh của trường
trung học phổ thơng Thanh Bình tiếp tục có những chuyển biến tích cực: Tình hình
nề nếp ổn định, đa số học sinh có ý thức kỷ luật tốt, hiện tượng học sinh vi phạm
nội quy nhà trường và vi phạm các quy định của pháp luật đã giảm rõ rệt. Các giải
pháp trong cơng tac phịng chống bạo lực học đường mà nhà trường áp dụng đã
phát huy hiệu quả cao, góp phần kìm chế đến mức thấp nhất số vụ việc mang tính
bạo lực liên quan đến đối tượng học sinh của trường.
Sự chuyển biến tích cực được thể hiện qua các số liệu cụ thể như sau:
1. Số liệu kết quả xếp loại hạnh kiểm qua các năm học
Năm học 2013-2014
KHỐI 10
509

LOẠI

KHỐI 11
509

KHỐI 12
541

TOÀN TRƯỜNG
1559

TSố

Tỷ lệ %

TSố

Tỷ lệ %

TSố

Tỷ lệ %

TSố

Tỷ lệ %

Tốt

397

78%

434

85.27%

486

84.48%

1317

84.48%

Khá

101

19.84%

72

14.15%

49

9.06%

222

14.24%

TB

10

1.96%

3

0.59%

6

1.11%

19

1.22%

Yếu

1

0.20%

0

0

0

0

1

0.06%

Năm học 2014-2015
KHỐI 10
501

LOẠI
TSố

Tỷ lệ %

KHỐI 11
469
TSố

Tỷ lệ %

KHỐI 12
484
TSố

Tỷ lệ %

TOÀN TRƯỜNG
1454
TSố

Tỷ lệ %

Tốt

415

82.83%

409

87.21%

446

92.15%

1270

87.35%

Khá

79

15.77%

56

11.94%

36

7.44%

171

11.76%

TB

7

1.40%

3

0.64%

2

0.41%

12

0.83%

Yếu

0

0.0%

1

0.21%

0

0

1

0.07%

Trang 22


Năm học 2015-2016
KHỐI 10
513

LOẠI

KHỐI 11
470

KHỐI 12
450

TOÀN TRƯỜNG
1433

TSố

Tỷ lệ %

TSố

Tỷ lệ %

TSố

Tỷ lệ %

TSố

Tỷ lệ %

Tốt

428

83.43%

419

89.15%

417

92.67%

1264

88.21%

Khá

84

16.37%

51

10.85%

32

7.11%

167

11.65%

TB

0

0.0%

0

0.0%

1

0.22%

1

0.07%

Yếu

1

0.19%

0

0.0%

0

0.0%

1

0.07%

Năm học 2016-2017
KHỐI 10
478

LOẠI

KHỐI 11
475

KHỐI 12
447

TOÀN TRƯỜNG
1400

TSố

Tỷ lệ %

TSố

Tỷ lệ %

TSố

Tỷ lệ %

TSố

Tỷ lệ %

Tốt

413

86.40%

447

94.11%

437

97.76%

1297

92.64%

Khá

61

12.76%

26

5.47%

10

2.24%

97

6.93%

TB

4

0.84%

2

0.42%

0

0%

6

0.43%

Yếu

0

0%

0

0%

0

0%

0

0%

So sánh kết quả xếp loại hạnh kiểm của các năm học cho thấy số lượng học
sinh bị xếp loại hạnh kiểm yếu đã khơng cịn, trong khi đó số lượng học sinh được
đánh giá hạnh kiểm tốt đã tăng lên, điều đó chứng minh tình hình đạo đức của học
sinh ở trường THPT Thanh Bình ngày càng có sự chuyển biến tốt hơn.
2. Số liệu kết quả xếp loại học lực qua các năm học
Sự chuyển biến tích cực về mặt đạo đức của học sinh đã giúp các em nâng
cao ý thức trong học tập nhờ đó chất lượng giáo dục về mặt học lực của các em
cũng ngày càng được cải thiện, nâng cao.
Số liệu cụ thể như sau:
Năm học 2013-2014
KHỐI 10
509

LOẠI

KHỐI 11
509

KHỐI 12
541

TOÀN TRƯỜNG
1559

TSố

Tỷ lệ %

TSố

Tỷ lệ %

TSố

Tỷ lệ %

TSố

Tỷ lệ %

Giỏi

27

5.3%

15

2.95%

19

3.51%

61

3.91

Khá

164

32.22%

223

43.81%

235

43.44%

622

39.90%

TB

249

48.92%

236

46.37%

269

49.72%

754

48.36%

Yếu

68

13.36%

35

6.88%

18

3.33%

121

7.76

Kém

1

0.20%

0

0

0

0

1

0.06%

Trang 23

Năm học 2014-2015
KHỐI 10
501

LOẠI
TSố

KHỐI 11
469

KHỐI 12
484

Tỷ lệ %

TSố

Tỷ lệ %

TSố

Tỷ lệ %

TOÀN TRƯỜNG
1454
TSố

Tỷ lệ %

Giỏi

42

8.38%

29

6.18%

23

4.75%

94

6.46%

Khá

168

33.53%

191

40.72%

228

47.11%

587

40.37%

TB

237

47.31%

228

47.11%

217

44.83%

674

46.35%

Yếu

48

9.58%

28

5.97%

16

3.31%

92

6.33%

Kém

6

0.20%

1

0.21%

0

0

7

0.48%

Năm học 2015-2016

KHỐI 10
513

LOẠI

KHỐI 11
470

KHỐI 12
450

TOÀN TRƯỜNG
1433

TSố

Tỷ lệ %

TSố

Tỷ lệ %

TSố

Tỷ lệ %

TSố

Tỷ lệ %

Giỏi

40

7.80%

57

12.13%

18

4.00%

115

8.03%

Khá

188

36.65%

194

41.28%

213

47.33%

595

41.52%

TB

235

45.81%

189

40.21%

201

44.67%

625

43.61%

Yếu

49

9.55%

30

6.38%

18

4.00%

97

6.77%

Kém

1

0.19%

0

0.0%

0

0.0%

1

0.07%

Năm học 2016-2017
KHỐI 10
478

LOẠI

KHỐI 11
475

KHỐI 12
447

TOÀN TRƯỜNG
1400

TSố

Tỷ lệ %

TSố

Tỷ lệ %

TSố

Tỷ lệ %

TSố

Tỷ lệ %

Giỏi

29

6.07%

59

12.42%

45

10.07%

133

9.50%

Khá

180

37.66%

220

46.32%

269

60.18%

669

47.79%

TB

230

48.12%

179

37.68%

130

29.08%

539

38.50%

Yếu

38

7.95%

16

3.37%

3

0.67%

57

4.07%

Kém

1

0.21%

1

0.21%

0

0.0%

2

0.14%

3. Thông tin số liệu về việc xử lí các vụ vi phạm của học sinh có tính chất bạo
lực học đường trên địa bàn xã Phú Bình, huyện Tân Phú:
Trên địa bàn xã Phú Bình có 02 trường tiểu học, 01 trường trung học cơ sở
và 01 trường trung học phổ thơng (THPT Thanh Bình).
Trang 24


Theo ghi nhận của cơng an xã Phú Bình trong thời gian qua, nhờ việc thực
hiện tốt Quy chế phối hợp giữa lực lượng công an với các đơn vị trường học trong
trên địa bàn trong việc đảm bảo “an tồn an ninh trật tự” theo quy định tại Thơng
tư số 23/2012/TT-BCA nên đã phát huy hiệu quả cao.
Theo số liệu cơng an xã Phú Bình cung cấp, trong suốt 5 năm (từ năm 2012
đến năm 2017) trên địa bàn xã khơng xảy các vụ việc mang tính chất bạo lực học
đường mang tính chất nghiêm trọng.
4. Số liệu về tình trạng học sinh trường THPT Thanh Bình vi phạm Luật ATGT
đường bộ:

Thời gian

Tống số
học sinh
vi phạm
luật
ATGT

Trong đó

Ghi chú

Lực lượng
CSGT phát
hiện, lập biên
bản xử lí

Ban ATGT nhà
trường phát hiện và
nhắc nhở, phê bình

NH 2013-2014

8

2

6

NH 2014-2015
NH 2015-2016
NH 2016-2017

6
1
1

1
1
1

5

0
0

Căn cứ trên số
lượng thông báo
của CA huyện
gửi về trường và
ghi nhận của
Ban nề nếp

5. Số liệu về việc triệu tập hội đồng kỉ luật nhà trường THPT Thanh Bình để xử
lí học sinh vi phạm:
Thời gian

Số lần họp
Hội đồng kỉ luật

Số học sinh
bị xử lí

Ghi chú lỗi vi phạm

Năm học 2009-2010

2

3

Hành hung bạn học

Năm học 2010-2011

0

0

Năm học 2011-2012
Năm học 2012-2013

0

0

0

0

Năm học 2013-2014

0

0

Năm học 2014-2015

0

0

Năm học 2015-2016

0

0

Năm học 2016-2017

0

0

Phân tích các bảng số liệu trên cho thấy ý thức chấp hành nội quy nhà
trường, chấp hành các quy định của pháp luật, chấp hành nội quy trường lớp của
học sinh trường THPT Thanh Bình ngày càng được nâng lên. Tình hình học sinh
vi phạm nội quy, vi phạm luật ATGT đang ngày càng giảm dần; ý thức kỷ luật và
kết quả xếp loại hạnh kiểm của học sinh ngày một tốt hơn, tỉ lệ học sinh xếp loại
Trang 25