Chương I : MỆNH ĐỀ – TẬP HP
Ngày soạn:23/8/2008 Tên bài dạy : MỆNH ĐỀ. LUYỆN TẬP
Cụm tiết PPCT:1-2 Tiết PPCT:1,2
A-Mục tiêu bài học:
1/Về kiến thức:
-Mệnh đề là gì?Phủ đònh của một mệnh đề. Mệnh đề kéo theo, mệnh đề đảo-hai mệnh đề tương
đương,mệnh đề chứa biến.Các kí hiệu
,∀ ∃
và tác dụng của chúng.
-Các ví dụ minh hoạ kèm theo từng đơn vò kiến thức.
2/Về kỹ năng:
-Nắm vững các khái niệm và thành thạo trong việc phân tích các ví dụ minh hoạ.
- Rèn luyện các kỹ năng đã nêu ở phần kiến thức bằng những bài toán cụ thể.
3/Về thái độ:
-Cẩn thận ,chính xác trong cách dùng và viết các kí hiệu.
-Biết vận dụng các vấn đề trong thực tiễn vào toán học và ngược lại.
B-Chuẩn bò phương tiện dạy học:
1-Giáoviên:SGK,bảng phụ,giáo án.
2-Học sinh:SGK,thước,vở ghi
C-Tiến trình bài dạy: Tiết 1:
I.Ổn đònh tổ chức:(2 phút)Lớp trưởng báo cáo só số
II.Kiểm tra bài cũ:
III.Dạy học bài mới:(38 phút)
1.Đặt vấn đề chuyển tiếp vào bài mới: giới thiệu chương trình đại số lớp 10
2.Dạy học bài mới:
I.Mệnh đề. Mệnh đề chứa biến:
1.Mệnh đề:
Ho¹t ®éng1:( KiĨm tra kiÕn thøc vỊ ®Þa lÝ vµ to¸n häc ) :
Ho¹t ®éng cđa giáo viên và häc sinh Nội dung ghi bảng
GV:Đäc vµ so s¸nh c¸c c©u : ph¨ng - xi - p¨ng
lµ ngän nói cao nhÊt ë ViƯt nam. ( a )
π
2
< 9,86 ( b )
MƯt qu¸ ! chÞ ¬i mÊy giê råi ?( c )
- Ph©n tÝch c¸c c©u ( a ), ( b ), ( c ) theo ®Þnh h-
íng so s¸nh vỊ ®Ỉc tÝnh kh¼ng ®Þnh ®óng hc
sai
- Tõ c¸c ph©n tÝch, gióp häc sinh chØ quan t©m
®Õn c¸c c©u cã ®Ỉc ®iĨm lµ nh÷ng kh¼ng ®Þnh
®óng, sai.
HS:
§a ra kÕt ln : C¸c c©u ( a ), ( b ) lµ nh÷ng
mƯnh ®Ị, ( c ) kh«ng ph¶i lµ mƯnh ®Ị.
-Câu( a ), ( b ) lµ nh÷ng kh¼ng ®Þnh cã tÝnh
chÊt ®óng, sai : ( a ) - ®óng, ( b ) - sai v×
π
2
≈ 9,86960440108935861883449099987 cßn
( c ) kh«ng cã tÝnh kh¼ng ®Þnh.
- Kh¸i qu¸t :
Mçi mƯnh ®Ị ph¶i hc ®óng hc sai. Một
mƯnh ®Ị kh«ng thĨ võa ®óng võa sai.
Ví dụ:
2
không phải là số hữu tỉ.
3,14
π
<
.
-HS cho ví dụ.
2.Mệnh đề chứa biến:
Ho¹t ®éng 2 :
Víi gi¸ trÞ nµo cđa x th× mƯnh ®Ị chøa biÕn : P ( x ) = " x
2
- 3x + 2 = 0 " trë thµnh mét mƯnh ®Ị
®óng ?
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Giáo án Đại số 10 (CB) 1 Giáo viên :Đàng Quang Vinh
Ho¹t ®éng cđa giáo viên và häc sinh Nội dung ghi bảng
GV: Kh¼ng ®Þnh P ( x ) lµ mét mƯnh ®Ị chøa biÕn.
nã trë thµnh mƯnh ®Ị khi x nhËn c¸c gi¸ trÞ cơ thĨ.
HS: Gi¶i( hc dïng ®Þnh lÝ Vi - Ðt ®Ĩ nhÈm
nghiƯm ) ph¬ng tr×nh x
2
- 3x + 2 = 0
- T×m ra ®ỵc c¸c nghiƯm x
1
= 1, x
2
=2.KÕt ln ®-
ỵc mƯnh ®Ị ®· cho chØ ®óng khi x
1
= 1, x
2
= 2
-Mệnh đề chứa biến đúng hay sai phụ thuộc
vào giá trò cụ thể của từng biến.
-Ví dụ:Xét câu “2+n=5”
Với n=1 ,ta có:2+1=5(sai)
Với n=3 ,ta có :2+3=5(đúng)
GV:Cho HS cả lớp làm H3
HS :Hoạt động và lên bảng trình bày.
Hoạt động 3 :
II. Phủ đònh của một mệnh đề:
( DÉn d¾t ®Õn kh¸i niƯm phđ ®Þnh cđa mét mƯnh ®Ị ) :
Ho¹t ®éng cđa giáo viên và häc sinh Nội dung ghi bảng
GV:H·y x¸c ®Þnh tÝnh ®óng, sai cđa hai mƯnh ®Ị
sau :A = " D¬i lµ mét loµi chim " ;
B = " D¬i kh«ng ph¶i lµ mét loµi chim "
HS: B»ng kiÕn thøc sinh häc, häc sinh ®a ra ®ỵc
tÝnh ®óng, sai cđa tõng mƯnh ®Ị.
- NhËn biÕt ®ỵc B lµ mét mƯnh ®Ị vµ lµ mƯnh ®Ị
phđ ®Þnh cđa mƯnh ®Ị A.
- Kh¸i qu¸t : Phđ ®Þnh cđa mƯnh ®Ị A lµ mét
mƯnh ®Ị, kÝ hiƯu lµ Ā, sao cho :
Ā ®óng khi A sai, Ā sai khi A ®óng.
- Nªu quy t¾c phát biểu phđ ®Þnh cđa mét
mƯnh ®Ị:Để phụ đònh một mệnh đề,ta chỉ
thêm(hoặc bớt) từ “økhông”(hoặc “không
phải”)vào trước vò ngữ của mệnh dề đó.
Ho¹t ®éng 4:( Cđng cè kh¸i niƯm phđ ®Þnh cđa mét mƯnh ®Ị ) :
Ho¹t ®éng cđa giáo viên và häc sinh Nội dung ghi bảng
GV:Ph¸t biĨu phđ ®Þnh cđa c¸c mƯnh ®Ị sau :
C = " π lµ mét sè h÷u tØ " ;D = " Tỉng hai c¹nh
cđa mét tam gi¸c lín h¬n c¹nh thø ba "
XÐt tÝnh ®óng, sai cđa c¸c mƯnh ®Ị trªn vµ phđ
®Þnh cđa chóng ?
HS:Ph¸t biĨu ®ỵc c¸c mƯnh ®Ị phđ ®Þnh cđa c¸c
mƯnh ®Ị C, D .
- NhËn biÕt ®ỵc mƯnh ®Ị C vµ mƯnh ®Ị phđ ®Þnh
cđa mƯnh ®Ị D là sai. MƯnh ®Ị D vµ phđ ®Þnh cđa
mƯnh ®Ị C là ®óng.
_Ví dụ:Ghi ở phần ho¹t ®éng cđa giáo viên
và häc sinh.
III. Mệnh đề kéo theo:
Ho¹t ®éng 5:(DÉn d¾t ®Õn kh¸i niƯm mƯnh ®Ị kÐo theo ) :
Ho¹t ®éng cđa giáo viên và häc sinh Nội dung ghi bảng
GV:T×m mèi liªn hƯ to¸n häc gi÷a hai
mƯnh sau :A = " Gió mùa Đông Bắc về" ;
B = " Trời trở lạnh "
HS:ThÊy ®ỵc hai mƯnh ®Ị cã thĨ liªn hƯ ®-
ỵc víi nhau ®Ĩ t¹o nªn mét mƯnh ®Ị míi.
- Ph¸t hiƯn ®ỵc c¸c liªn tõ : NÕu.. th×..
- Cho vÝ dơ minh häa, ch¼ng h¹n : NÕu 252
chia hÕt cho 2 vµ cho 3 th× 252 chia hÕt cho
6 . ( X¸c ®Þnh tÝnh ®óng sai cđa mƯnh ®Ị )
- Kh¸i qu¸t :Mệnh đề “NÕu A th× B” đgl mệnh đề
kéo theo, kÝ hiƯu : A ⇒ B
- ChØ xÐt A ®óng. khi ®ã :
NÕu B ®óng th× A ⇒ B ®óng. NÕu B sai th× A
⇒ B sai. A ⇒ B chØ sai khi A ®óng, B sai. Khi A
⇒ B ®óng th× B lµ hƯ qu¶ cđa A.
-Nếu mệnh đề A ⇒ B đúng thì nó trở thành 1 đònh
lý, ta nói:
A là giả thiết, B là kết luận của đònh lý ,hoặc
A là ĐK đủ để có B,hoặc B là ĐK cần để có A.
Ho¹t ®éng 6: (Hướng dẫn học sinh thực hiện)
IV.Mệnh đề đảo – hai mệnh đề tương đương:(DÉn d¾t ®Õn kh¸i niƯm mƯnh ®Ị ®¶o )
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Giáo án Đại số 10 (CB) 2 Giáo viên :Đàng Quang Vinh
Ho¹t ®éng cđa giáo viên và häc sinh Nội dung ghi bảng
GV:Cho c¸c mƯnh ®Ị : A = " Tam gi¸c ABC lµ
tam gi¸c ®Ịu " vµ B = " Tam gi¸c ABC lµ tam gi¸c
c©n ".
H·y ph¸t biĨu c¸c mƯnh ®Ị A ⇒ B vµ B ⇒ A, xÐt
tÝnh ®óng sai cđa chóng ?
HS: cả lớp cùng làm và gọi 1 em HS trình bày
- Ph¸t biĨu mƯnh ®Ị A ⇒ B vµ B ⇒ A b»ng c¸ch
sư dơng c¸c liªn tõ : NÕu... th×...
-Mệnh đề B
A
⇒
đgl mệnh đề đảo của
mệnh đề A
B
⇒
- MƯnh ®Ị ®¶o cđa mét mƯnh ®Ị ®óng kh«ng
nhÊt thiÕt lµ mét mƯnh ®óng.
-Khái quát:Nếu cả hai mệnh đề A ⇒ B vµ B
⇒ A đều đúng thì ta nói A và B là hai
mệnh đề tương đương.Kí hiệu :
A B
⇔
và
đọc là A tương đương B,hoặc A là ĐK cần
và đủ để có B,hoặc A khi và chỉ khi B.
Ho¹t ®éng cđa giáo viên và häc sinh Nội dung ghi bảng
GV:Cho hai mƯnh ®Ị : A = " Tam gi¸c ABC ®Ịu "
vµ B = " Tam gi¸c ABC c©n vµ cã méi gãc 60
0
".
Hãy phát biểu mệnh đề
A B
⇒
và
B A
⇒
.Xét
tính đúng sai của chúng.
HS:giải bài toán và tiếp thu tri thức mới(mệnh đề
tương đương.)
GV: §a ra kh¸i niƯm ®Þnh lÝ thn, ®¶o, đk cÇn,
đk ®đ, ®iỊu kiƯn cÇn vµ ®đ, ...
-Ví dụ:Ghi ở phần hoạt động của GV và
HS.
IV-Củng cố,khắc sâu kiến thức(3 phút): Thông qua từng phần đã học .
V-Hướng dẫn về nhà(2 phút):-Nắm vững các lý thuyết đã học
-Xem và soạn trước các phần còn lại của bài học.
-BTVN :1 đến 3 SGK trang 9.
D-Rútkinhnghiệm:…………………………………………………………………………………………………………………………………………….........
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Tiết 2:
I-Ổn đònh tổ chức lớp:(2 phút) Lớp trưởng báo cáo só số và tình hình chuẩn bò của lớp.
II-Kiểm tra bài cũ:(8 phút)
-Phát biểu mệnh đề ,lấy ví du.ï
-Chữa bài tập 1sgk.
-Mệnh đề là gì?Cho ví dụ.
-(Đáp án:có trong SGK và vở ghi của HS)Phát biểu mệnh đề phủ đònh của 1 mệnh đề.Cho ví dụ.
III-Dạy học bài mới:(30 phút)
1-Đặt vấn đề chuyển tiếp vào bài mới:Hôm nay chúng ta học tiếp tục phần còn lại của bài
học.
2-Dạy học bài mới:
Ho¹t ®éng 8 :
V. Kí hiệu ∀ và kí hiệu ∃ :( DÉn d¾t kh¸i niƯm )
Ho¹t ®éng cđa giáo viên và häc sinh Nội dung ghi bảng
GV:-Cã thĨ t×m ®ỵc bao nhiªu sè nguyªn n ®Ĩ
mƯnh ®Ị chøa biÕn P ( n ) = " n chia hÕt cho 3 " lµ
mét mƯnh ®Ị ®óng ? Sai ?
-Cã thĨ dù kiÕn c¸c kÕt ln mµ häc sinh cã thĨ ®a
ra :
-Kí hiệu
∀
đọc là “với mọi”
-Kí hiệu
∃
đọc là “có một” (tồn tại một)
hay “có ít nhất một” (tồn tại ít nhất một).
1/Cho mƯnh ®Ị chøa biÕn :
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Giáo án Đại số 10 (CB) 3 Giáo viên :Đàng Quang Vinh
HS:
a- " Cã v« sè sè nguyªn n chia hÕt cho 3 "
b- " Mäi sè nguyªn n ®Ịu chia hÕt cho 3 "
c- " Cã mét sè nguyªn n chia hÕt cho 3 "
d- " Cã sè nguyªn n chia hÕt cho 3 "
GV: Kh¼ng ®Þnh, n n¾n, nh÷ng nhËn ®Þnh cđa
häc sinh.
q ( x ) = " x
2
+ 1 > 0 ". XÐt tÝnh ®óng, sai
cđa c¸c mƯnh ®Ị :
∀x ∈ R : q ( x ) vµ ∃ x ∈ R : q ( x )
2/Dïng kÝ hiƯu ∀, ∃ ®Ĩ viÕt l¹i mƯnh ®Ị chøa
biÕn :
a- B×nh ph¬ng cđa mäi sè ®Ịu kh«ng ©m.
b- Cã mét sè lín h¬n b×nh ph¬ng cđa nã.
Ho¹t ®éng cđa giáo viên và häc sinh Nội dung ghi bảng
GV:Chia lớp thành 2 nhóm để giải bài toán trên
HS:
1- ∀x ∈ R : q ( x ) vµ ∃ x ∈ R : q ( x ) lµ c¸c
mƯnh ®Ị ®óng.
2- a/ m( x ) = "B×nh ph¬ng cđa mét sè ®Ịu kh«ng
©m. " th× ∀x ∈ R : m( x )
b/ t ( x ) = " Mét sè lín h¬n b×nh ph¬ng cđa nã.
" th× ∃ x ∈ R : t ( x )
- Cã thĨ ®a thªm c¸c kÝ hiƯu :
∀x ∈ R : x
2
+ 1 > 0,
∃ x ∈ R:x
2
+ 1 > 0,
∀x ∈ R:x
2
≥ 0
∃ x ∈ R : x
> x
2
.
* Phủ đònh của mệnh đề chứa các kí hiệu ∀, ∃ :
Ho¹t ®éng cđa giáo viên và häc sinh Nội dung ghi bảng
GV: §Ỉt vÊn ®Ị : Nªu phđ ®Þnh cđa mƯnh ®Ị ∃ x
∈ R : x
2
+ 1 > 0 ?
HS:
- DiƠn t¶ mƯnh ®Ị thµnh lêi, díi d¹ng ®Þnh lÝ : Cã
mét sè thùc x tho¶ m·n
x
2
+ 1 > 0
- Phđ ®Þnh mƯnh ®Ị ®ã :
∀x ∈ R : x
2
+ 1
≤
0
GV:tương tự cho HS làm bài sau
HS:
- DiƠn t¶ mƯnh ®Ị thµnh lêi, díi d¹ng ®Þnh lÝ : A:
∃ ∈ =" n R : 2n 1"
- Phđ ®Þnh mƯnh ®Ị ®ã : ∀x ∈N:2n
≠
1
*Kh¸i qu¸t : A = " ∃ x ∈ X : p ( x ) th× :
Ā =" ∀x ∈ X :
)(xp
*Kh¸i qu¸t : A = " ∀x ∈ X : p(x ) th×:
Ā =" ∃x ∈ X :
)(xp
- Cđng cè kh¸i niƯm ∃ ( cã mét, tån t¹i )
Ho¹t ®éng 9:(hướng dẫn hs thực hiện từ bài 1 đến 4)
Ho¹t ®éng cđa giáo viên và häc sinh Nội dung ghi bảng
GV:chia lớp theo 4 nhóm,mỗi nhóm làm 1 bài
tập
HS:
+HS nghe GV phân tích và ghi những ý chính
vào nháp và nhóm hoạt động.
+Đại diện các nhóm trả lời các bài đã giao
GV:Chỉnh sữa và ghi vào vở.
Bài 1:-Mệnh đề:câu a,câu d
-Mệnh đề chứa biến:câu b,câu c
Bài 2:
a/Mệnh đề đúng; mệnh đề phủ đònh
là:”1794 không chia hết cho 3”
b/Mệnh đề sai; mệnh đề phủ đònh là:
2
không phải là một số hữu tỉ.
c/Mệnh đề đúng; mệnh đề phủ đònh là:”
3,15
π
≥
”
d/Mệnh đề sai; mệnh đề phủ đònh là:
125 0− >
Bài 3:
a/Nếu a+b chia hết cho c thì a và b chia hết
cho c.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Giáo án Đại số 10 (CB) 4 Giáo viên :Đàng Quang Vinh
b/Điều kiện đủ để a+b chia hết cho c là a và
b chia hết cho c
c/Điều kiện cần để a và b chia hết cho c là
a+b chia hết cho c.
*Các mệnh đề khác tương tự.
Bài 4:
a/Điều kiện cần và đủ để một số chia hết
cho 9 là tổng các chữ số của nó chia hết cho
9.
Câu b,c:tương tự.
Ho¹t ®éng 10 : bài 5 SGK
Ho¹t ®éng cđa giáo viên và häc sinh Nội dung ghi bảng
GV:Gọi 1 HS đọc đề
HS cả lớp suy nghó
GV: gọi 3 HS trình bày
HS trình bày
GV chỉnh sửa(nếu cần)
GV: Đưa thªm c¸c ví dụ và yêu cầu phát biểu
thành lời
i)∀x ∈ R : x
2
+ 1 > 0,
ii)∃ x ∈ R:x
2
+ 1 > 0, ∀x ∈ R:x
2
≥ 0
iii)∃ x ∈ R : x
> x
2
.
Đáp số:
a) ∀x ∈ R : x .1= x
b) ∃ x ∈ R : x+x=0
c) ∀x ∈ R : x +(- x)=0
IV-Củng cố và khắc sâu kiến thức (3 phút):Thông quakiến thức bài học và bài tập đã giải .
V-Hướng dẫn về nhà(2 phút): -Ôn tập kiến thức cơ bản
-BTVN :Bài 6 và bài 7 SGK/10
BÀI TRẢ TNKQ(phô tô)
Câu 1: Trong các sau đây, câu nào là mệnh đề?
A. Các bạn hãy làm bài đi! ; B. Bạn có chăm học không?
C. Anh học lớp mấy ; D. Việt Nam là một nước thuộc Châu Á.
Câu2: Phủ đònh của mệnh đề: “Dơi là một loài chim” là mệnh đề nào sau đây:
A. Dơi là một loài có cánh ; B. Chim cùng loài với dơi
C. Dơi không phải là một loài chim; D. Dơi là một loại ăn trái cây.
Câu 3: Trong các phát biểu sau, phát biểu nào là mệnh đề đúng?
A.
π
là một số hữu tỉ ; B. Tổng của hai cạnh một tam giác lớn hơn cạnh thứ ba.
C. Bạn có chăm chỉ không ; D. Con thì thấp hơn cha.
Câu 4: Mệnh đề A
⇒
B được phát biểu như thế nào?
A. A suy ra B ;B. B được suy ra từ A ;C. Nếu A thì B ; D. A và B có cùng chân trò.
Câu 5: Trong các mệnh đề tương đương sau đây, mệnh đề nào sai?
A. n là số nguyên lẻ
⇔
n
2
là số lẻ
B. n chia hết cho 3
⇔
tổng các chữ số của n chia hết cho 3
C. ABCD là hình chữ nhật
⇔
AC = BD
D. ABC là tam giác đều
⇔
AB = AC và A = 60
0
.
D-Rútkinhnghiệm:………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
Ngày soạn:27/8/2008 Tên bài dạy : TẬP HP .
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Giáo án Đại số 10 (CB) 5 Giáo viên :Đàng Quang Vinh
Cụm tiết PPCT: 3 Tiết PPCT: 3
A-Mục tiêu bài học:
1/Về kiến thức: + Häc sinh n¾m ®ỵc c¸c kh¸i niƯm tËp hỵp,các phÇn tư trong tập hợp, tËp con, tËp
hỵp bằng nhau, biÕt diƠn ®¹t kh¸i niƯm b»ng ng«n ng÷ mƯnh ®Ị, biÕt c¸ch x¸c ®Þnh tËp hỵp b»ng
c¸ch liƯt kª c¸c phÇn tư hc chØ ra tÝnh chÊt ®Ỉc trng của nó.
2/Về kỹ năng: X¸c ®Þnh tËp hỵp, mèi quan hƯ bao hµm gi÷a c¸c tËp hợp.
3/Về thái độ:
Nghiêm túc,khẳng trương,tự giác trong học tập.
B-Chuẩn bò (phương tiện dạy học):
1-Giáo viên: SGK,bảng phụ,giáo án.
2-Học sinh SGK,thước,vở ghi
C-Tiến trình bài dạy:
I-Ổn đònh tổ chức lớp:(1 phút)Báo cáo tình hình của lớp mình phụ trắc.
II-Kiểm tra bài cũ:(6 phút) câu trắc khách quan ở tiết trước.
III-Dạy học bài mới:(35 phút).
1-Đặt vấn đề chuyển tiếp vào bài mới:Em hiểu ntn là tập hợp?
→
GV đưa vấn đề vào bài mới.
2-Dạy học bài mới:
I/Khái niệm tập hợp:
1/Tập hợp và phần tử:
Hoạt động 1:
Hoạt động của GV và HS Nội dung ghi bảng
GV:Cho biết đúng hay sai của H1 (SGK)
HS:trả lời H1
HS:-lấy c¸c vÝ dơ về tập hợp
GV: các phÇn tư cđa tËp hỵp.
HS:Nghe và tiếp thu.
HS:Ghi nhận kiến thức.
- c¸ch viÕt
Aa
∈
(a thc A)
Aa
∉
(a kh«ng thc A)
-Ví dụ:ở phần hoạt động của GV và HS
Cđng cè: ý nghÜa cđa
∉∈
,
.
2/C¸ch x¸c ®Þnh tËp hỵp:
Ho¹t ®éng2:
Hoạt động của GV và HS Nội dung ghi bảng
GV: VÊn ®¸p: H·y viÕt tÊt c¶ c¸c ch÷ c¸i trong
dßng ch÷: “Sèng vµ häc tËp theo g¬ng B¸c
Hå vÜ ®¹i”
HS:trả lời câu hỏi của GV
HS liƯt kª c¸c ch÷ c¸i gåm: “a,b,c...”
GV: Híng dÉn häc sinh c¸ch x¸c ®Þnh tËp hỵp
b»ng c¸ch liƯt kª phÇn tư.
GV: X¸c ®Þnh tËp A gåm c¸c sè nguyªn lín
h¬n –2 vµ nhá h¬n hc b»ng 7 b»ng c¸ch
liƯt kª.(
{ }
72/
≤<−∈=
xZxA
)
HS:
{ }
7,6,5,4,3,2,1,0,1
−=
A
*Có hai cách xác đònh một tập hợp:
-Liệt kê các phần tử của nó.
-Chỉ ra tính chất đặc trưng cho các phần tử của
nó.
*Ví dụ:Bài 1 SGK/13
3/ Tập hợp rỗng:
Ho¹t ®éng3:
Hoạt động của GV và HS Nội dung ghi bảng
GV:Cho HS làm H4
HS:tập không có phần tử nào
GV: Ph¸t biĨu kh¸i niƯm tËp rçng.
-Tập hợp rỗng là tập hợp không chứa phần tử
nào.
-Ký hiƯu:
Φ
.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Giáo án Đại số 10 (CB) 6 Giáo viên :Đàng Quang Vinh
+ Cho vÝ dơ tËp rçng.
+GV hỏi:
?
⇔Φ≠
A
+HS:
AxxA
∈∃⇔Φ≠
:
-Ví dụ :H4
* Nếu
AxxA
∈∃⇔Φ≠
:
.
II/TËp hỵp con :
Ho¹t ®éng4:.
Hoạt động của GV và HS Nội dung ghi bảng
GV :cho HS đọc và giải thích H5 SGK/11
HS : Thùc hiƯn ho¹t ®éng.
- TËp Z chøa trong tËp Q
- Mäi sè nguyªn ®Ịu lµ sè h÷u tØ .
- BiĨu ®å Ven.
GV : -Ph¸t biĨu ®Þnh nghÜa tËp con.
-Yªu cÇu hai häc sinh lªn b¶ng dïng
biĨu ®å Ven biĨu diƠn
BA
⊂
,
BA
⊄
HS:VÏ h×nh biĨu diƠn
BA
⊂
,
BA
⊄
-
CA
⊂
- VÏ h×nh biĨu diƠn.
GV: + VÊn ®¸p:
?
⇒
⊂
⊂
CB
BA
C¸c tÝnh chÊt vµ quy íc.
+Đònh nghóa : SGK
Ký hiƯu:
BA
⊂
hay
AB
⊃
(Acon B hay B
chøa A,
BA
⊄
(A kh«ng lµ con cđa B)
)( BxAxBA
∈⇒∈⇔⊂
.
-Ví dụ:H5
-Các tính chất:
+
A A⊂
với mọi tập A
+
A B
A C
B C
⊂
⇒ ⊂
⊂
+
A
φ
⊂
với mọi tập A
III/TËp hỵp b»ng nhau:
Ho¹t ®éng5:
Hoạt động của GV và HS Nội dung ghi bảng
GV : Ho¹t ®éng 6
HS : Thùc hiƯn ho¹t ®éng.
BA
⊂
®óng
BA
⊃
®óng
GV :Ph¸t biĨu ®Þnh nghÜa hai tËp b»ng nhau
GV hỏi :
?
⇔=
BA
HS:
),( BxAxBA
∈∈⇔=
+Đònh nghóa : SGK
Ký hiƯu: A=B
+Ví dụ :H6
+
),( BxAxBA
∈∈⇔=
IV-Củng cố,khắc sâu kiến thức(2 phút):Tóm tắt lại toàn bộ kiến thức bài học.
V-Hướng dẫn học tập ở nhà(1 phút):HS nắm vững kiến thức đã học.
-Xem trước và soạn bài :CÁC PHÉP TOÁN TẬP HP
-BTVN :2,3 trang 13 SGK.
D-Rút kinh nghiệm:
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Giáo án Đại số 10 (CB) 7 Giáo viên :Đàng Quang Vinh
Ngày soạn :01/9/2008 Tên bài dạy : CÁC PHÉP TOÁN TẬP HP
Cụm tiết PPCT:4 Tiết PPCT : 4
A-Mục tiêu bài học :
1/Về kiến thức :
Hiểu được hợp của hai tập hợp, giao của hai tập hợp ,hiệu hai tập hợp vàphần bù của tập con.
2/Về kỹ năng : Tìm hợp , giao, hiệu của các tập hợp và biết dùng biểu đồ Ven để biểu diễn .
3/Về thái độ : Cẩn thận , chính xác và biết toán có ứng dụng trong thực tiễn .
B-Chuẩn bò phương tiện dạy học :
1-Giáo viên:SGK,bảng phụ,giáo án
2-Học sinh :SGK, nháp và vở ghi.
C-Tiến trình bài dạy:
I-Ổn dònh tổ chức lớp:
II-Kiểm tra bài cũ: - Chữa bài tập 2 SGK/13
III-Dạy học bài mới:
1-Đặt vấn đề chuyển tiếp vào bài mới:
2-Dạy học bài mới :
I/Giao cđa hai tËp hỵp :
Ho¹t ®éng 1 : ( ¤n tËp vµ dÉn ®Õn kh¸i niƯm )
Ho¹t ®éng cđa giáo viên và häc sinh Nội dung ghi bảng
GV:Cho hai tËp hỵp A = {n ∈ N / n lµ íc cđa
12 }, B = { n ∈ N / n lµ íc cđa 18 } vµ
gäi C lµ tËp c¸c íc chung cđa 12 vµ 18. H·y :
a- LiƯt kª c¸c phÇn tư cđa A vµ cđa B
b- LiƯt kª c¸c phÇn tư cđa C
HS:
+ Liệt kê các ptử của A , B
A = { 1, 2, 3, 4, 6, 12 }; B = { 1, 2, 3, 6, 9, 18 }
+ Liệt kê ra c¸c phÇn tư chung cđa A vµ B :
C = { 1, 2, 3, 6 }
GV: Thut tr×nh + ph¸t vÊn : Tõ hai tËp A vµ B
®· cho, thiÕt lËp tËp míi C gåm c¸c phÇn tư
chung cđa hai tËp ®· cho. C lµ tËp giao cđa hai
tËp A vµ B.
HS: phát biểu đònh nghóa
-Đònh nghóa:SGK
Ký hiệu:
A B∩
-Ví dụ:ở phần hoạt động của GV và HS
-TËp C = A ∩ B ( BiĨu diƠn s¬ ®å Ven )
A ∩ B = { x / x ∈ A vµ x ∈ B }
x lµ phÇn tư chung cđa hai tËp A vµ B :
x∈ A ∩ B ⇔
∈
∈
Bx
Ax
II/ Hỵp cđa hai tËp hỵp :
Ho¹t ®éng 2 : ( DÉn d¾t kh¸i niƯm )
H·y liƯt kª c¸c phÇn tư cđa C ?
Ho¹t ®éng cđa giáo viên và häc sinh Nội dung ghi bảng
GV: Cho HS làm H2
HS:trả lời câu hỏi của GV
GV:Thut tr×nh + ph¸t vÊn : Tõ hai tËp A vµ B
®· cho, thiÕt lËp tËp míi C gåm c¸c phÇn tư thc
A hc thc B ( mçi phÇn tư chØ kĨ mét lÇn ).
HS:Nghe và tiếp thu
HS:Vẽ biểu đồ Ven biểu diễn hợp của hai tập
hợp .
-Đònh nghóa:SGK
Ký hiệu:
A B∪
-Ví dụ:H2
+ Hỵp cđa hai tËp hỵp :
A ∪ B = { x / x ∈ A hc x ∈ B }
+ x thc tËp A ∪ B :
x ∈ A ∪ B ⇔
∈
∈
Bx
Ax
III/ HiƯu vµ phÇn bï của hai tập hợp :
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Giáo án Đại số 10 (CB) 8 Giáo viên :Đàng Quang Vinh
Ho¹t ®«ng 3 :
H·y liƯt kª c¸c phÇn tư cđa tËp C ?
Ho¹t ®éng cđa giáo viên và häc sinh Nội dung ghi bảng
GV:Cho HS làm HĐ 3
HS:trả lời H3
GV:Thut tr×nh + ph¸t vÊn : Tõ hai tËp A
vµ B ®· cho, thiÕt lËp tËp míi C gåm c¸c
phÇn tư thc A nhng kh«ng thc B. TËp
C ®ỵc gäi lµ tËp hiƯu.
HS:Nghe và tiếp thu kiến thức.
HS:-Vẽ biểu đồ Ven biểu diễn hiệu
của hai tập hợp .
-vẽ biểu đồ Ven biểu diễn phần bù
của một tập hợp con .
-Đònh nghóa:SGK
KÝ hiƯu :A \ B.
-Ví dụ:H3
- Nãi riªng :
NÕu B ⊂ A th× tËp C ®ỵc gäi lµ phÇn bï cđa B trong
A vµ kÝ hiƯu : C
A
B
+ TËp hỵp HiƯu :
A \ B = { x / x ∈ A vµ x ∉ B }
C
A
B = { x / x ∈ A vµ x ∉ B , B ⊂ A }
+ x ∈ A \ B :
x ∈ A \ B ⇔
∉
∈
Bx
Ax
IV-Củng cố,Khắc sâu kiến thức:
+ Giải bài 1 , 2 SGK/15
+ GV : Gọi HS lên bảng và hướng dẫn thực hiện .
V-Hướng dẫn học tập ở nhà : -Học bài ,nắm chắc lý thuyết để làm bài tập
-BTVN :Bài1, 2, 3 , 4 SGK trang 15.
D-Rút kinh nghiệm:……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………................
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………................
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Giáo án Đại số 10 (CB) 9 Giáo viên :Đàng Quang Vinh
Ngày soạn:01/9/2008 Tên bài dạy:BÀI TẬP VỀ TẬP HP.
Cụm tiết PPCT:5 Tiết PPCT:5
A-Mục tiêu bài học:
1/Về kiến thức:
-Nắm vững cách liệt kê các phần tử trong tập hợp và chỉ ra được tính chất đặt trưng của một tập
hợp.
-Hiểu được tập con của tập hợp và các phép toán trên tập hợp.
2/Về kỹ năng:
-Rèn luyện kỹ năng liệt kê các phần tử trong tập hợp và chỉ ra được tính chất đặt trưng của một
tập hợp.
-Biết liệt kê các tập hợp con của một tập hợp
-Biết xác đònh giao,hợp,hiệu của hai tập hợp.
3/Về thái độ:Cẩn thận,chính xác,nghiêm túc và nhanh chóng trả lời câu hỏi theo yêu cầu của GV.
B-Chuẩn bò về phương tiện dạy học:
1-Giáo viên:SGK, sách bài tập,bảng phụ,giáo án
2-Học sinh: SGK, sách bài tập,giấy nháp,vở ghi.
C-Tiến trình bài dạy:
I-Ổn đònh tổ chức lớp:Lớp trưởng báo cáo tình hình của lớp.
II-Kiểm tra bài cũ:Nêu các đònh nghóa hợp,giao,hiệu của hai tập hợp và cho ví dụ từng trường
hợp.
III-Dạy học bài mới:
1-Đặt vấn đề chuyển tiếp vào bài mới:
2-Dạy học bài mới:
Ho¹t ®éng cđa giáo viên và häc sinh Nội dung ghi bảng
Hoạt động 1:
GV:Đọc,ghi đề bài.
*GV cho HS suy nghó và nêu cách giải.
-HS cả lớp hoạt động.
-HS nhắc lại đònh nghóa số chính phương.
-Hai HS lên bảng trình bày
Bài 1:Liệt kê các phần tử của mỗi tập hợp sau
a/Tập hợp A các số chính phương không vượt
quá 100.
b/Tập hợp B=
}
{
/ ( 1) 20n N n n∈ + ≤
.
-Đáp số:
{ }
0,1,4,9,16,25,36, 49,64,81,100A =
{ }
0,1,2,3,4B =
Hoạt động 2:
*GV chia lớp thành 2 nhóm.
*Có thể GV gởi ý bài toán.
*Đại diện nhóm trình bày
*HS làm việc theo nhóm đã phân công
*Hai HS đại diễn nhóm trình bày.
Bài 2:Chỉ ra tính chất đặc trưng của các tập hợp
sau
a/
{ }
0,3,8,15,24,35A =
b/
{ }
1 3; 1 3B = − + − −
*Đáp số :
{ }
2
1/ ,1 6A n n N n= − ∈ ≤ ≤
{ }
2
/ 2 2 0B x R x x= ∈ + − =
.
Hoạt động 3:
*GV chia lớp thành 8 nhóm,mỗi tổ 2 nhóm.
*Có thể GV gởi ý bài toán.
*Đại diện nhóm trình bày
Bài 3:Cho A là một tập hợp tuỳ ý.Hãy xác đònh
các tập hợp sau
a/
A A∩
; b/
A A∪
; c/ A\A ; d/
A
φ
∩
;
e/
A
φ
∪
; g/
\A
φ
; h/
\ A
φ
; i/
R
C Q
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Giáo án Đại số 10 (CB) 10 Giáo viên :Đàng Quang
Vinh
*HS làm việc theo nhóm đã phân công
*Hai HS đại diễn nhóm trình bày.
*Đáp án:
a/ A ; b/ A ; c/
φ
; d/
φ
; e/ A ; g/
A ;h/
φ
i/ tập các số vô tỉ.
IV-Củng cố ,khắc sau kiến thức:
-HS nhắc lại giao,hợp,hiệu của hai tập hợp.
-Bài tập:trong các tập hợp sau đây,xét xem tập hợp nào là tập con của tập hợp nào.
a/ A là tập hợp các tam giác ; b/ B là tập hợp các tam giác đều ;
c/ C là tập các tam giác cân.
Đáp án :
B C A
⊂ ⊂
.
V-Hướng dẫn học tập ở nhà:
-n lại lý thuyết của bài học.
-Làm lại các bài tập đã giải.
- BTVN:+Bài 9,10 SGK/25.
+ Tp hợp A có bao nhiêu tập con , nếu tập A có n phần tử.
D-Rút kinh nghiệm:
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Giáo án Đại số 10 (CB) 11 Giáo viên :Đàng Quang
Vinh
Ngày soạn:07/9/2008 Tên bài dạy : CÁC TẬP HP SỐ. LUYỆN TẬP.
Cụm tiết PPCT:6 -7 Tiết PPCT: 6,7
A-Mục tiêu bài dạy :
1/Về kiến thức : + Hiểu được các kí hiệu N
*
.N , Z , Q , R và mối quan hệ giữa các tập hợp đó .
+ Nắm vững khái niệm khoảng , đoạn , nữa khoảng .
2/Về kỹ năng : Tìm hợp , giao , hiệu của các khoảng , đoạn và biểu diễn chúng trên trục số .
3/Về thái độ : Cẩn thận , chính xác,nhanh nhẹn và khẩn trương.
B-Chuẩn bò phương tiện dạy học :
1-Giáo viên:SGK,bảng phụ,giáo án.
2-Học sinh:SGK,giấy nháp,vở ghi.
C-Tiến trình bài dạy: Tiết 6:
I-Ổn đònh tổ chức:Kiểm tra só số lớp.
II-Kiểm tra bài cũ :
-Phát biểu Giao và Hợp của 2 tập hợp
-Chữa bài 4 SGK/15.
III-Dạy học bài mới :
1-Đặt vấn đề chuyển tiếp vào bài mới:Cho HS nhắc lại tập hợp số đã học ở cấp THCS,từ đó
GV nhập đề vào bài mới.
2-Dạy học bài mới :
Hoạt động 1 :
Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung ghi bảng
GV: Cho HS kể tên các tập hợp số đã học ?
N = ?
Z = ?
Q = ?
R = ?
HS:trả lời câu hỏi GV
GV:Nêu mối quan hệ của các tập hợp này.
HS:
*
N N Z Q R⊂ ⊂ ⊂ ⊂
GV:yêu cầu HS vẽ biểu đồ ven của mối quan
hệ này.
GV:Chỉnh sữa và hoàn thiện ( Nếu có)
HS:Ghi nhận kiến thức
I /Các tập hợp số đã học :
Tập N=
{ }
0;1;2;3;4...
N
*
=
{ }
1;2;3;4...
Z=
{ }
...; 3; 2; 1;0;1;2;3;...− − −
Q=
, , , 0
a
a b Z b
b
∈ ≠
(số hữu tỉ được biểu dưới dạng số thập phân
hữu hạn va vộ hạn tuần hoàn)
Ví dụ:HS tự ghi
Số thực:R=số hữu tỉ
∪
số vô tỉ
*Biểu diễn biểu đồ ven:
Hoạt động 2 :
Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung ghi bảng
GV: Cho HS giải hệ BPT như đã học ở lớp dưới
Giải hệ bpt
2 0
3 0
x
x
− >
− <
?
HS:
2
3
x
x
>
<
II/Các tập hợp con thường dùng của R:
a/khoảng:
( ) { }
; /a b x R a x b= ∈ < <
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Giáo án Đại số 10 (CB) 12 Giáo viên :Đàng Quang
Vinh
Vậy nghiệm của hệ là
2 3x< <
GV:Biểu diễn tập nghiệm trên trục số.
HS:
GV:-Từ đó GV đi đến đònh nghóa khoảng.
-Tương tự đối với đoạn,nữa khoảng.
HS:Lên bảng biểu diễn trên trục số các khoảng ,
đoạn , nữa khoảng .
GV:chỉnh sữa (nếu có)
( ) { }
; /a x R a x+∞ = ∈ <
( ) { }
; /b x R x b−∞ = ∈ <
b/Đoạn:
[ ]
{ }
; /a b x R a x b= ∈ ≤ ≤
c/Nữa khoảng :
{ }
[ ; ) /a b x R a x b= ∈ ≤ <
{ }
[ ; ) /a b x R a x b= ∈ ≤ <
{ }
[ ; ) /a x R a x+∞ = ∈ ≤
{ }
( ; ] /b x R x b−∞ = ∈ ≤
Kí hiệu:
+∞
:dương vô cực(dương vô cùng)
−∞
: âm vô cực(âm vô cùng).
IV-Củng cố,khắc sâu kiến thức :
-Các đònh nghóa khoảng , đoạn ,nữa khoảng.
- Cách xác đònh hợp , giao , hiệu của các khoảng , đoạn , nữa khoảng .
-Bài 1a:SGK/18
V-Hướng dẫn về nhà : -Học kỹ những kiến thức đã học.
-BTVN :1 , 2 , 3 SGK Trang 18.
D-Rút kinh nghiệm:………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Tiết 7:
I-Ổn đònh tổ chức: Kiểm tra só số lớp.
II-Kiểm tra bài cũ :Thông qua tiết bài tập.
III-Dạy học bài mới :
1-Đặt vấn đề chuyển tiếp vào bài mới:Tiết trước chúng ta đã học lý thuyết về tập hợp số,để
hiểu rõ hơn phần này,qua tiết luyện tập hôm nay.
2-Dạy học bài mới :
Hoạt động của GV và HS Nội dung ghi bảng
Hoạt động 1:Hợp của hai tập hợp.
GV:-Cho HS nhắc lại đònh nghóa hợp của hai
tập hợp.
-Chia lớp thành 4 nhóm.
-Mỗi nhóm làm 1 câu(b,c,d,e).
Bài 1: SGK/18
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Giáo án Đại số 10 (CB) 13 Giáo viên :Đàng Quang
Vinh
HS:-Trả lời câu hỏi của GV.
-Các nhóm hoạt động.
-Đại diện nhóm trình bày.
GV:chỉnh sữa và nhắc lại lý thuyết (nếu cần)
(
] [
)
[ ]
( ) ( ) ( )
[
) ( )
( ) ( ) ( )
/ 0;2 1;1 1;2
/ 2;15 3; 2;
4
/ 1; 1;2 1;2
3
/ ;1 2; ;
b
c
d
e
∪ − = −
− ∪ +∞ = − +∞
− ∪ − = −
÷
−∞ ∪ − +∞ = −∞ +∞
Hoạt động 2:Giao của hai tập hợp
GV:-Cho HS nhắc lại đònh nghóa giao của hai
tập hợp.
-Chia lớp thành 4 nhóm.
-Mỗi nhóm làm 1 câu(a,b,c,d).
HS:-Trả lời câu hỏi của GV.
-Các nhóm hoạt động.
-Đại diện nhóm trình bày.
GV:chỉnh sữa và nhắc lại lý thuyết (nếu cần)
Bài 2: SGK/18
Đáp số:
[ ]
[ ]
/ 1;3
/
/
/ 2;2
a
b
c
d
φ
φ
−
−
Hoạt động 3: Hiệu của hai tập hợp
GV:-Cho HS nhắc lại đònh nghóa hiệu của hai
tập hợp.
-Chia lớp thành 4 nhóm.
-Mỗi nhóm làm 1 câu(a,b,c,d).
HS:-Trả lời câu hỏi của GV.
-Các nhóm hoạt động.
-Đại diện nhóm trình bày.
GV:chỉnh sữa và nhắc lại lý thuyết (nếu cần)
Bài 3: SGK/18
Đáp số :
(
]
( )
(
]
( )
/ 2;1
/ 2;1
/ ;2
/ 3;
a
b
c
d
−
−
−∞
+∞
IV-Củng cố,khắc sâu kiến thức :
-Các đònh nghóa khoảng , đoạn ,nữa khoảng.
- Cách xác đònh hợp , giao , hiệu của các khoảng , đoạn , nữa khoảng .
-Bài 1a:SGK/18
V-Hướng dẫn về nhà : -Học kỹ những kiến thức đã học.
-Làm lại các bài tập đã giải.
-Đọc và soạn trước bài học mới.
- BTVN:Bài 10,11,12 SGK/25
D-Rút kinh nghiệm:………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………..............................................................................................................................................
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………..............................................................................................................................................
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Giáo án Đại số 10 (CB) 14 Giáo viên :Đàng Quang
Vinh