an toàn của các dịch vụ y tế

AN TOÀN
1. Tăng chất lượng, an toàn của các dịch vụ y tế.
- Để đảm bảo chất lượng, sự an toàn, một số bệnh viện đã tiến hành đạo tạo, tập huấn
chuyên môn cho cán bộ, cải thiện cơ sở vật chất.
- Ngày 18/7/2008. Cục Quản lý Khám, Chữa bệnh (Bộ Y tê) đã phối hợp với Quỹ
Unilever Việt Nam tổ chức Hội nghị tổng kết hoạt động Dự án “Tăng cường vệ sinh
bệnh viện” năm 2008.
- Dự án đã đào tạo, tập huấn cho 37 giảng viên, 37 giám sát và 400 hộ lý, công nhân
vệ sinh về kiến thức và kỹ năng thực hành bệnh viện; lắp đặt 120 bồn rửa tay tiêu
chuẩn mới với đầy đủ các phương tiện, hóa chất tại chỗ; cung cấp 51 thùng rác tiêu
chuẩn; 240 dụng cụ chuyên dụng và nhiều hóa chất, dung dịch sát khuẩn...
- Các hoạt động cụ thể trong Dự án "Tăng cường vệ sinh bệnh viện" đã thực sự mang
lại những chuyển biến tích cực nhằm thay đổi các hành vi vệ sinh làm ảnh hưởng tới
sức khỏe của người bệnh và cộng đồng.
- Dự án sẽ tổ chức đào tạo giảng viên giảng dạy về vệ sinh bệnh viện; đào tạo nâng
cao kiến thức, kỹ năng thực hành vệ sinh bệnh viên cho hộ lý, người hỗ trợ chăm sóc
và người giám sát; hỗ trợ lắp đặt các điểm rửa tay đạt tiêu chuẩn phục vụ cán bộ và
người bệnh; cung cấp các dụng cụ vệ sinh tiêu chuẩn cho các bệnh viện; tăng cường
các hoạt động truyền thông nâng cao nhận thức cho cán bộ công nhân viên trong bệnh
viện và cộng đồng...
- Dự án "Tăng cường vệ sinh bệnh viện" được triển khai từ năm 2007 với mục tiêu
đánh giá thực trạng công tác vệ sinh, chống nhiễm khuẩn trong bệnh viện; xây dựng
chương trình, tài liệu, hướng dẫn thực hành vệ sinh, chống nhiễm khuẩn phù hợp;
triển khai, áp dụng thí điểm mô hình vệ sinh và hướng dẫn vệ sinh tại một số bệnh
viện để rút kinh nghiệm và bổ sung các văn bản, tài liệu, hướng dẫn để triển khai, mở
rộng tới bệnh viện các tuyến.
2. Bảo đảm an toàn người bệnh trong các cơ sở khám chữa bệnh.
Bệnh viện là nơi tập trung người bệnh để điều trị, nơi các thầy thuốc đưa ra các chẩn
đoán (cho phép sai số), các quyết định phương pháp điều trị; nơi diễn ra các phẫu
thuật, thủ thuật xâm lấn; nơi người bệnh sử dụng các dược chất, hóa chất, vác xin để
điều trị; nơi có nhiều trẻ được sinh ra và cũng là nơi chứng kiến nhiều người bệnh qua

đời. Hơn thế nữa, bệnh viện là nơi các thầy thuốc thường xuyên bị áp lực công việc
do tình trạng quá tải và áp lực về tâm lí, vì vậy, sự cố y khoa không mong muốn là
điều khó tránh và trong nhiều trường hợp ngoài tầm kiểm soát. Có thể khẳng định
rằng ở bất cứ công đoạn nào của mọi quy trình khám bệnh, chữa bệnh đều chứa đựng
các nguy cơ tiềm tàng cho người bệnh. Khi sự cố y khoa không mong muốn xảy ra, cả
người bệnh và thầy thuốc đều là nạn nhân, đặc biệt đối với người bệnh phải gánh chịu
thêm hậu quả của các sự cố y khoa không mong muốn làm ảnh hưởng tới sức khỏe
hoặc bị khuyết tật tạm thời hay vĩnh viễn, thậm chí chết người, chẳng khác gì tai nạn
chồng lên tai nạn.


Mặc dù, người bệnh rất khó chấp nhận những sai sót và sự cố y khoa, song bác sĩ
cũng là con người và có thể phạm sai sót.. Theo các nhà nghiên cứu y học, lĩnh vực y
khoa là lĩnh vực có nhiều rủi ro nhất đối với khách hàng. Khi vào một cơ sở y tế để
khám chữa bệnh, cái vốn quý giá nhất của người bệnh là sức khỏe được ủy thác cho
các thầy thuốc, đổi lại người bệnh luôn mong đợi và kỳ vọng được chăm sóc và điều
trị một cách an toàn, và có chất lượng. Vì vậy, bảo đảm an toàn cho người bệnh là
trách nhiệm của mọi cơ sở y tế, mọi người lãnh đạo bệnh viện và cũng là sứ mệnh của
mọi thầy thuốc, mọi nhân viên y tế.
An toàn người bệnh là một chương trình có sự khởi đầu nhưng không có điểm
kết thúc, bởi vì nguy cơ của các sự cố y khoa luôn thường trực và có thể xảy ra bất cứ
khi nào. Các bệnh viện cần thiết phải triển khai chương trình quản lý an toàn người
bệnh để thực hiện nguyên tắc hàng đầu trong thực hành y khoa là “ trước tiên không
gây nguy hại cho người bệnh” .
2.1. Hiện trạng về sự cố y khoa.
Phạm vi và tác động của các sự cố y khoa không mong muốn chưa được nghiên cứu
và thống kê đầy đủ. Các nhà quản lý, các nhà lâm sàng còn e ngại trong việc nghiên
cứu và chia sẻ thông tin về các sự cố y khoa. Vì vậy, bức tranh hướng dẫn cụ thể về
thống kê và báo cáo sự cố, sai sót chuyên môn tại các cơ sở y tế.
2.2. Nguyên nhân của các sự cố y khoa.

- Nhiễm khuẩn bệnh viện.
- Nhầm thuốc.
- Tác dụng không mong muốn của thuốc.
- Nhầm phẫu thuật (người bệnh,vị trí, phương pháp, sót dụng cụ trong vị trí phẫu
thuật).
- Chẩn đoán lâm sàng và cận lâm sàng (sai, chậm).
- Phương tiện dụng cụ không phù hợp, không đủ.
- Sao chép sai y lệnh, chữ viết xấu.
- Thủ tục hành chính rườm rà dẫn đến khám chữa bệnh không kịp thời.
- Nhân viên y tế mới, tắc trách.
- Khác: ngã, bỏng, điện giật...
2.3 Các yếu tố nguy cơ
- Người bệnh >65 tuổi nguy cơ cao hơn và ảnh hưởng nghiêm trọng hơn khi sự cố
y khoa xảy ra so với những người bệnh trẻ tuổi.
- Các phẫu thuật phức tạp, phẫu thuật mới triển khai lần đầu (các can thiệp tim
mạch, mạch máu, phẫu thuật thần kinh...).
- Những người bệnh nặng, người bệnh có kèm theo bệnh nền có các can thiệp xâm
lấn có nguy cơ cao xảy ra sự cố y khoa.


- Các bác sĩ làm kiêm nhiệm, không có đủ thời gian để nghiên cứu đưa ra quyết định
về chẩn đoán
- Thời gian nằm viện tỷ lệ thuận với các sự cố y khoa.
- Khoa hồi sức cấp cứu cũng là nơi nguy cơ người bệnh gặp sự cố cao.
2.4 Sự cố y khoa và sai sót chuyên môn trong các CSYT của Việt Nam
Sự cố y khoa không mong muốn và sai sót chuyên môn kỹ thuật trong các cơ
sở khám bệnh, chữa bệnh tại Việt Nam chưa được nghiên cứu hệ thống, chưa có các
số liệu để có một bức tranh đầy đủ về sai sót chuyên môn và sự cố y khoa. Tuy nhiên,
hầu hết các cơ sở khám, chữa bệnh đã phải đương đầu với các sự cố ở các mức độ và
ảnh hưởng khác nhau, ảnh hưởng tới tính mạng và sức khỏe của người bệnh. Số

trường hợp nêu trên báo chí là phần nổi của tảng băng chìm không rõ độ lớn và kích
thước. Các sự cố y khoa không mong muốn được biết đến qua khiếu kiện của người
bệnh hay gặp như: nhầm người bệnh trong phẫu thuật, nhầm vị trí phẫu thuật, nhầm
thuốc, nhầm trẻ sơ sinh, đặc biệt nhiễm trùng hàng loạt sau phẫu thuật cũng đã từng
xảy ra.
Sự cố y khoa và sai sót chuyên môn kỹ thuật đang là vấn đề mọi người hành
nghề, mọi cơ sở y tế quan tâm. Một số đã phải bồi thường tài chính cho người bệnh và
một số trường hợp đã đưa ra tòa để giải quyết.