Thiết kế Rubric đánh giá kỹ năng vẽ hình hình học trong dạy học toán 3

-------------

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI 2
KHOA GIÁO DỤC TIỂU HỌC

NGUYỄN THỊ NGÂN

THIẾT KẾ RUBRIC
ĐÁNH GIÁ KỸ NĂNG VẼ HÌNH HÌNH HỌC
TRONG DẠY HỌC TOÁN 3
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Chuyên ngành: Giáo dục Tiểu học

Người hướng dẫn khoa học
TS. PHẠM ĐỨC HIẾU

HÀ NỘI - 2017
i


LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành khóa luận này, em xin tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến thầy
Phạm Đức Hiếu đã tận tình hướng dẫn trong suốt quá trình viết khóa luận tốt
nghiệp.
Em xin cảm ơn các thầy/cô trong khoa Giáo dục Tiểu học, Trường Đại
học Sư phạm Hà Nội 2 đã tận tình truyền đạt kiến thức trong những năm em
học tập.
Em xin cảm ơn các thầy/cô tại các trường:
+ Trường tiểu học Thị trấn A ( Đông Anh - Hà Nội )
+ Trường tiểu học Uy Nỗ ( Đông Anh - Hà Nội )
+ Trường tiểu học Danh Thắng ( Hiệp Hòa - Bắc Giang )

+ Trường tiểu học Đức Thắng ( Hiệp Hòa - Bắc Giang )
đã giúp đỡ em trong quá trình tìm hiểu cơ sở thực tiễn cho khóa luận.
Cuối cùng em kính chúc quý thầy/cô dồi dào sức khỏe và thành công
trong sự nghiệp trồng người của mình.
Xuân Hòa, ngày 16 tháng 4 năm 2017
Người thực hiện
Nguyễn Thị Ngân

ii


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi dưới sự
hướng dẫn khoa học của TS. Phạm Đức Hiếu. Các kết quả nghiên cứu của đề
tài này là trung thực và chưa công bố dưới bất kì hình thức nào trước đây.
Những số liệu phục vụ cho việc phân tích, nhận xét, đánh giá được chính tác
giả thu thập từ các nguồn khác nhau có ghi rõ trong phần tài liệu tham khảo.
Xuân Hòa, ngày 16 tháng 4 năm 2017
Người thực hiện

Nguyễn Thị Ngân

iii


MỤC LỤC
Trang
MỞ ĐẦU ................................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài................................................................................. 1
2. Mục đích nghiên cứu .......................................................................... 2

3. Nhiệm vụ nghiên cứu .......................................................................... 2
4. Khách thể nghiên cứu ......................................................................... 3
5. Đối tượng nghiên cứu ......................................................................... 3
6. Phương pháp nghiên cứu .................................................................... 3
7. Phạm vi nghiên cứu ............................................................................ 3
8. Cấu trúc luận văn ................................................................................ 3
NỘI DUNG ............................................................................................... 4
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VIỆC SỬ DỤNG RUBRIC TRONG
ĐÁNH GIÁ KỸ NĂNG VẼ HÌNH MÔN TOÁN LỚP 3 ........................ 4
1.1. Những vấn đề chung về đánh giá .................................................... 4
1.1.1. Khái niệm về đánh giá .................................................................. 4
1.1.2. Mục đích của việc sử dụng rubric trong đánh giá kỹ năng vẽ hình
môn toán lớp 3........................................................................................... 5
1.1.3. Các lĩnh vực đánh giá ................................................................... 6
1.1.4. Quy trình đánh giá........................................................................ 8
1.1.5. Các xu hướng đổi mới trong đánh giá ......................................... 9
1.2. Các hình hình học và kỹ năng vẽ hình hình học trong toán 3 ....... 11
1.2.1. Các hình hình học trong toán 3 .................................................. 11
1.2.2. Kỹ năng vẽ hình hình học trong toán 3 ...................................... 13
1.3. Rubric............................................................................................. 14
1.3.1. Khái niệm .................................................................................... 14

iv


1.3.2. Phân loại Rubric......................................................................... 15
1.3.3. Nguyên tắc và quy trình thiết kế Rubric ..................................... 17
1.3.4. Áp dụng rubric trong dạy học .................................................... 20
Chương 2. THỰC TRẠNG ĐÁNH GIÁ KỸ NĂNG VẼ HÌNH HÌNH
HỌC TRONG DẠY HỌC TOÁN 3 ....................................................... 22

2.1. Mục đích và đối tượng khảo sát ....................................................... 22
2.1.1. Mục đích khảo sát ......................................................................... 22
2.1.2. Đối tượng khảo sát ........................................................................ 22
2.2. Nội dung khảo sát............................................................................. 22
2.3. Phương pháp khảo sát ...................................................................... 23
2.4. Công cụ khảo sát .............................................................................. 23
2.5. Kết quả khảo sát ............................................................................... 25
Chương 3: THIẾT KẾ RUBRIC ĐÁNH GIÁ KỸ NĂNG VẼ HÌNH HÌNH
HỌC TRONG DẠY HỌC TOÁN 3 ....................................................... 35
3.1. Nguyên tắc thiết kế rubric đánh giá kỹ năng vẽ hình hình học trong
dạy học toán cho học sinh lớp 3 .............................................................. 35
3.1.1. Đảm bảo nguyên tắc chung trong kiểm tra đánh giá ................... 35
3.1.2 Đảm bảo quy trình thiết kế rubric đánh giá .................................. 35
3.1.3 Đảm bảo phù hợp với mục tiêu, nội dung chương trình dạy học hình
học. .......................................................................................................... 35
3.1.4 Đảm bảo phù hợp với đặc điểm của học sinh lớp 3....................... 36
3.1.5 Đảm bảo phù hợp với điều kiện thực tế của nhà trường. .............. 36
3.2. Quy trình thiết kế rubric đánh giá kỹ năng vẽ hình học trong dạy học
toán 3 ....................................................................................................... 37
3.3 Rubric đánh giá kỹ năng vẽ hình hình học trong dạy học Toán 3. ... 42
3.3.2. Rubric phân tích đánh giá kỹ năng vẽ hình hình học trong dạy học
Toán 3 ...................................................................................................... 42

v


KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ................................................................. 47
TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................... 49

vi

MỤC LỤC BẢNG
Trang
Bảng 1: Rubric tổng hợp ......................................................................... 16
Bảng 2: Rubric phân tích: Hát và múa bài “ Cái cây xanh xanh”. .......... 16
Bảng 3: Sử dụng các động từ phù hợp để viết các tiêu chí đánh giá theo
thang Bloom .............................................................................. 18
Bảng 4: Tầm quan trọng của kỹ năng vẽ hình hình học trong nội dung
dạy học hình hình học ở tiểu học. ............................................. 25
Bảng 5: Tầm quan trọng của kỹ năng vẽ hình hình học trong nội dung
dạy học hình hình học lớp 3. ..................................................... 26
Bảng 6: Thực trạng kỹ năng vẽ hình hình học của học sinh lớp 3 hiện
nay. ............................................................................................ 27
Bảng 7: Tầm quan trọng của việc đánh giá kỹ năng vẽ hình hình học của
học sinh lớp 3. ........................................................................... 28
Bảng 8: Hiệu quả của hoạt động đánh giá kỹ năng vẽ hình hình học tại
trường tiểu học hiện nay. .......................................................... 29
Bảng 9: Thầy/cô thực hiện hoạt động đánh giá kỹ năng vẽ hình hình học
của học sinh............................................................................... 30
Bảng 10: Thầy cô thực hiện hoạt động đánh giá kỹ năng về hình hình
học của học sinh vào thời điểm................................................. 31
Bảng 11: Thầy/cô thường đánh giá kỹ năng vẽ hình hình học của học
sinh bằng phương thức nào. ...................................................... 32
Bảng 12: Những đối tượng có thể tham gia đánh giá kỹ năng vẽ hình
hình học của học sinh. ............................................................... 33
Bảng 13: Rubric tổng hợp ....................................................................... 38

vii

Bảng 14: Rubric phân tích....................................................................... 38
Bảng 15: Rubric tổng hợp đánh giá kỹ năng vẽ hình hình học trong dạy
học Toán 3................................................................................. 42
Bảng 16: Rubric phân tích đánh giá kỹ năng vẽ góc vuông, góc không
vuông......................................................................................... 42
Bảng 17: Rubric phân tích đánh giá kỹ năng vẽ hình chữ nhật, hình
vuông......................................................................................... 43
Bảng 18: Rubric phân tích đánh giá kỹ năng vẽ điểm ở giữa, trung điểm
của đoạn thẳng. ......................................................................... 44
Bảng 19: Rubric phân tích đánh giá kỹ năng vẽ hình tròn, tâm, đường
kính, bán kính............................................................................ 45

viii


MỤC LỤC HÌNH
Trang
Hình 1: Quy trình đánh giá.......................................................................... 9
Hình 2 : Sự tác động lẫn nhau giữa các đối tượng tham gia đánh giá trong
dạy học ............................................................................................. 10
Hình 3: Nội dung chương trình Toán 3 ..................................................... 12
Hình 4: Chiều đánh giá của rubric ............................................................ 15
Hình 5: Quy trình thiết kế Rubric ............................................................. 19
Hình 6: Biểu đồ tầm quan trọng của kỹ năng vẽ hình hình học trong nội
dung dạy học hình hình học ở tiểu học. ........................................... 26
Hình 7: Biểu đồ tầm quan trọng của kỹ năng vẽ hình hình học trong nội
dung dạy học hình hình học lớp 3. .................................................. 27
Hình 8: Biểu đồ thực trạng kỹ năng vẽ hình hình học của học sinh lớp 3
hiện nay. ........................................................................................... 28

Hình 9: Biểu đồ tầm quan trọng của việc đánh giá kỹ năng vẽ hình hình
học của học sinh lớp 3. .................................................................... 29
Hình 10: Biểu đồ hiệu quả của hoạt động đánh giá kỹ năng vẽ hình hình
học tại trường tiểu học ..................................................................... 30
Hình 11: Biểu đồ thầy/cô thực hiện hoạt động đánh giá kỹ năng vẽ hình
hình học của học sinh. ..................................................................... 31
Hình 12: Biểu đồ hoạt động đánh giá kỹ năng về hình hình học của học
sinh vào thời điểm............................................................................ 32
Hình 13: Biểu đồ đánh giá kỹ năng vẽ hình hình học của học sinh bằng
các phương thức. .............................................................................. 33
Hình 14: Biểu đồ đối tượng có thể tham gia đánh giá kỹ năng vẽ hình hình
học của học ...................................................................................... 34
Hình 15: Rubric tổng hợp đánh giá kỹ năng vẽ hình hình học trong dạy
học Toán 3 ....................................................................................... 42

ix


MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Trong chương trình giáo dục tiểu học hiện nay, môn toán cùng các môn
học khác trong nhà trường tiểu học có những vai trò to lớn, góp phần quan trọng
đào tạo nên những con người phát triển toàn diện. Toán học là môn tự nhiên
khó học có tính logic và tính chính xác cao, là môn học phát triển năng lực trí
tuệ, tư duy logic, độc lập sáng tạo của học sinh… Ở tiểu học môn toán được
trình bày theo hình thức từ dễ đến khó. Ở lớp 1 chủ yếu hình thành các khái
niệm số học, hình học… lên lớp 2, 3 lượng kiến thức đã được nâng cao một
cách rõ rệt. Đặc biệt sang lớp 3, chương trình của môn toán được xây dựng trên
một hệ thống kiến thức logic và phức tạp hơn với nhiều dạng toán. Trong mạch
kiến thức đó, yếu tố hình học đóng vai trò rất quan trọng. Nó có mục tiêu cung

cấp cho học sinh một số yếu tố cơ bản về góc, điểm, đơn vị đo, chu vi, diện tích
của hình chữ nhật, hình vuông và hình tròn. Qua đó, rèn luyện cho học sinh một
số kỹ năng thực hành về nhận dạng, vẽ hình, tính chu vi và diện tích của hình
đó. Rèn luyện và phát triển các phẩm chất tư duy (trí tưởng tượng không gian,
năng lực phân tích, tổng hợp…) tích lũy những hiểu biết cần thiết cho cuộc
sống và học tập của các em.
Thực tế cho thấy môn hình học luôn gắn liền với thực tế, với cuộc sống,
những hình mà học sinh học đều lấy từ thực tiễn như đường thẳng, tam giác,
hình vuông, góc… và nếu học sinh không vẽ được hình thì khó có thể tư duy
để tính toán hay chứng minh được. Như vậy học sinh gặp khó khăn để học giỏi
môn hình học. Muốn học hình học, trước hết “phải biết vẽ hình”, một lần nữa
khẳng định tầm quan trọng của việc vẽ hình. Đánh giá kỹ năng vẽ hình của học
sinh nhằm tìm ra phương pháp giúp các em khắc sâu và nắm được kiến thức
hình học, có óc tưởng tượng phong phú về hình vẽ và hình thực tế,

1


giúp các em có hứng thú đối với môn hình học. Đánh giá kỹ năng vẽ hình trong
môn toán lớp 3 là rất cần thiết.
Đổi mới kiểm tra đánh giá được xem là động lực thúc đẩy sự đổi mới
toàn bộ quá trình dạy học. Thực tiễn cho thấy hoạt động đánh giá kỹ năng vẽ
hình ở phân môn hình học cần phải được tiếp tục quan tâm đầu tư đổi mới hơn
nữa, đổi mới nhận thức về mục đích, công cụ, chủ thể đánh giá trong dạy học
kỹ năng vẽ hình cũng chưa được quan tâm đúng mức. Đổi mới đánh giá là đổi
mới trên cả ba phương diện: mục đích, công cụ và chủ thể đánh giá. Tuy nhiên
hiện nay, Rubric vẫn chưa được cập nhận một cách rộng rãi trong lý thuyết
cũng như thực tiễn đánh giá trong dạy học nói chung và trong phân môn Toán
nói riêng ở Việt Nam. Rubric được nghiên cứu và vận dụng tốt vào đánh giá kỹ
năng vẽ hình hình học trong môn Toán lớp 3 ở nhà trường tiểu học thì chắc

chắn sẽ mang lại nhiều hiệu quả.
Với những lý do trên, tôi quyết định chọn nghiên cứu đề tài “Thiết kế
rubric đánh giá kỹ năng vẽ hình hình học trong dạy học Toán 3” nhằm nâng
cao hiệu quả của việc dạy và học môn Toán 3.
2. Mục đích nghiên cứu
Thiết kế rubric đánh giá kỹ năng vẽ hình hình học trong dạy học toán 3.
Qua đó nhằm nâng cao hiệu quả dạy học và góp phần đổi mới các phương pháp
kiểm tra, đánh giá.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu cơ sở lý luận về thiết kế rubric đánh giá kỹ năng vẽ hình
hình học trong dạy học toán 3.
- Làm rõ thực trạng trong đánh giá kỹ năng vẽ hình của học sinh trong
dạy học toán 3 ở trường tiểu học.
- Thiết kế rubric mẫu để đánh giá kỹ năng vẽ hình trong dạy học toán
cho học sinh lớp 3.

2


4. Khách thể nghiên cứu
Hoạt động đánh giá kỹ năng vẽ hình trong dạy học môn toán.
5. Đối tượng nghiên cứu
Phương pháp đánh giá kỹ năng vẽ hình hình học trong dạy học toán 3
bằng rubric.
6. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp nghiên cứu tài liệu.
- Phương pháp thực nghiệm sư phạm.
- Phương pháp điều tra.
- Phương pháp xử lí số liệu.
7. Phạm vi nghiên cứu

- Phạm vi nội dung: Kỹ năng vẽ các hình hình học trong chương trình
toán 3 hiện hành.
- Phạm vi điều tra: Điều tra thực trạng trong dạy học học sinh ở trường
tiểu học.
+ Trường tiểu học Thị trấn A ( Đông Anh - Hà Nội ).
+ Trường tiểu học Uy Nỗ ( Đông Anh - Hà Nội ).
+ Trường tiểu học Danh Thắng ( Hiệp Hòa - Bắc Giang ).
+ Trường tiểu học Đức Thắng ( Hiệp Hòa - Bắc Giang ).
8. Cấu trúc luận văn
Ngoài Phụ lục, phần Mở đầu, phần Kết luận, Tài liệu tham khảo, cấu trúc
luận văn gồm 03 chương:
- Chương 1: Cơ sở lý luận của thiết kế Rubric đánh giá kỹ năng vẽ
hình hình học trong dạy học Toán 3.
- Chương 2: Thực trạng đánh giá kỹ năng vẽ hình hình học trong
dạy học Toán 3.
- Chương 3: Thiết kế Rubric đánh giá kỹ năng vẽ hình hình học
trong dạy học Toán 3.

3


NỘI DUNG
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VIỆC SỬ DỤNG RUBRIC
TRONG ĐÁNH GIÁ KĨ NĂNG VẼ HÌNH MÔN TOÁN LỚP 3
1.1. Những vấn đề chung về đánh giá
1.1.1. Khái niệm về đánh giá
Khái niệm đánh giá được hiểu theo nghĩa chung nhất là quá trình thu
thập, tổng hợp và diễn giải thông tin hỗ trợ cho việc ra quyết định [1; 2].
Theo Nitko và Brookhart [3], đánh giá trong giáo dục là một khái niệm
rộng, nó được định nghĩa như một quá trình thu thập thông tin và sử dụng các

thông tin này để ra quyết định về học sinh, về chương trình, về nhà trường và
đưa ra các chính sách giáo dục. Các quyết định liên quan đến học sinh bao gồm
hoạt động giảng dạy trong lớp, xếp chỗ (xếp chỗ cho học sinh vào các chương
trình học khác nhau), hướng dẫn và tư vấn, tuyển chọn học sinh để cấp học
bổng… xác nhận năng lực học sinh.
Như vậy, đánh giá trong giáo dục là một quá trình thu thập, tổng hợp
diễn giải thông tin về đối tượng cần đánh giá ( hiểu biết hay năng lực của học
sinh, chương trình, nhà trường…) một cách có hệ thống nhằm mục đích hiểu
biết sâu và sử dụng các thông tin này để đưa ra quyết định về học sinh, về
chương trình, về nhà trường hay đưa ra các chính sách giáo dục.
Đánh giá trong lớp học là một thuật ngữ chung, đó là một quá trình thu
thập, tổng hợp, diễn giải thông tin hay dữ liệu liên quan đến việc học tập và trải
nghiệm của học sinh nhằm mục đích phát triển một sự hiểu biết sâu về điều gì
học sinh biết, học sinh hiểu và học sinh làm được, như là kết quả của sự trải
nghiệm giáo dục của chính các em, để đưa ra quyết định giáo dục liên quan đến
học sinh. Như vậy đánh giá bao gồm tất cả các cách thức giáo viên thu thập và
sử dụng các loại thông tin định tính, định lượng thu thập được trong quá trình

4


giảng dạy trên lớp học nhằm đưa ra những phán xét, nhận định, quyết định. Các
thông tin này cũng được chính học sinh sử dụng để cải tiến học tập, đồng thời
giúp giáo viên hiểu học trò mạnh điểm gì, yếu điểm gì… để lập kế hoạch giảng
dạy và điều chỉnh việc giảng dạy… phân loại, xếp hạng và thiết lập một môi
trường tương tác văn hóa xã hội giúp cho học sinh học tập tiến bộ hơn [4; 5].
1.1.2. Mục đích của việc sử dụng rubric trong đánh giá kĩ năng vẽ hình môn
toán lớp 3
Để việc đánh giá đạt được kết quả cao thì việc sử dụng Rubric trong đánh
giá là quan trọng. Đánh giá theo 3 hướng: đánh giá để phát triển học tập, đánh

giá như là quá trình học và đánh giá quá trình học tập.
- Đánh giá để phát triển học tập hay đánh giá vì sự tiến bộ của người
học [6]: là xác định được rõ mức độ đạt kiến thức, kỹ năng bằng cách nào học
sinh đạt được, sự tiến bộ của các em thế nào, học sinh đang gặp khó khăn gì
trong việc đạt mục tiêu học tập… Đánh giá để phát triển học tập đòi hỏi giáo
viên sử dụng thông tin về kết quả kiểm tra, đánh giá để cải thiện hoạt động
giảng dạy, phát triển năng lực của học sinh. Kiểm tra, đánh giá vì sự tiến bộ
nghĩa là đánh giá phải diễn ra trong suốt quá trình dạy học, phải cung cấp những
thông tin phản hồi giúp giáo viên biết từng học sinh tiến bộ đến đâu, những lĩnh
vực nào có sự tiến bộ, chỗ nào còn yếu để điều chỉnh quá trình dạy học. Đánh
giá để phát triển học tập hay sự tiến bộ của học sinh thay vì để xếp hạng, nhằm
chủ yếu phản hồi cho người học biết những điểm mạnh, điểm yếu để học sinh
điều chỉnh cách học, cải thiện thành tích, đánh giá phải làm sao để học sinh
không sợ hãi, không bị thương tổn để thúc đẩy học sinh nỗ lực học tập. Đánh
giá vì sự tiến bộ của học sinh còn có ý nghĩa là sự đánh giá phải diễn ra trong
suốt quá trình dạy học, giúp học sinh so sánh phát hiện mình thay đổi thế nào
trên con đường đạt mục tiêu học tập của cá nhân đã đặt ra.

5


- Đánh giá như một phương pháp học tập/ đánh giá là hoạt động học
tập [6; 7]: cho phép học sinh phản ánh nói ra những suy nghĩ, kể cả những suy
nghĩ không đúng và tự đánh giá sự tiến bộ của mình theo mục tiêu học tập cá
nhân. Khi xem đánh giá với tư cách là một quá trình học tập, thì học sinh không
chỉ là người bị đánh giá mà còn là người cùng tham gia đánh giá, giáo viên giúp
học sinh học sinh học cách tự phản hồi để biết cách mình mắc lỗi, thiếu hoặc
yếu ở điểm nào để điều chỉnh hoạt động học của chính mình. Đánh giá như là
hoạt động học tập đòi hỏi giáo viên phải chỉ dẫn cho học sinh cách thức đánh
giá thế nào, học sinh phải học được cách đánh giá của giáo viên, phải biết đánh

giá lẫn nhau và biết tự đánh giá. Có như vậy, học sinh mới chủ động tự phản
hồi, giám sát kết quả học tập của mình tiến bộ đến đâu, tốt hay chưa tốt thế nào.
Đánh giá phải tạo ra, nâng cao năng lực đánh giá của chính người học, tức là
giúp các em hình thành khả năng tự đánh giá, đánh giá lẫn nhau,… để phát triển
năng lực tự học của từng học sinh [5]. Đây cũng là mục tiêu giáo dục.
- Đánh giá về kết quả học tập : hỗ trợ giáo viên cách sử dụng chứng cứ
để xác nhận kết quả học tập của học sinh theo mục tiêu và chuẩn. Sau khi học
sinh kết thúc một giai đoạn học thì tổ chức đánh giá tổng kết; kết quả đánh giá
thường là những điểm số dung để xếp hạng, phân loại học sinh, đối chiếu với
mục tiêu và chuẩn để biết học sinh đã đạt được ở mức độ nào [4].
Như vậy, từ 3 hướng đánh giá trên, mục đích của việc sử dụng rubric
trong đánh giá kỹ năng vẽ hình môn toán lớp 3 là vì sự tiến bộ của người học;
phát triển năng lực của từng học sinh và xếp loại, phân loại học sinh.
1.1.3. Các lĩnh vực đánh giá
- Đối tượng đánh giá trong giáo dục [8]
Các đối tượng đánh giá trong giáo dục rất đa dạng: đánh giá về nhận thức,
thái độ, hành vi của con người trong tình huống nhất định.

6


Trong giáo dục, trước hết là đánh giá học sinh, đánh giá giáo viên. Tất
cả những người tham gia vào tiến trình giáo dục đều có thể là đối tượng để đánh
giá. Tất nhiên, sự đánh giá ở mỗi đối tượng phải được xem xét theo những tiêu
chuẩn và tiêu chí riêng cho phù hợp. Những tiêu chuẩn và tiêu chí đó phải thật
rõ ràng, cụ thể và việc đánh giá phải đảm bảo sự tôn trọng đối với con người.
Trong giáo dục, việc đánh giá được tiến hành ở nhiều cấp độ khác nhau như:
đánh giá hệ thống giáo dục, đánh giá một nhà trường, một cơ sở giáo dục và
đào tạo, đánh giá hoạt động dạy học và giáo dục của giáo viên, kết quả học tập
của học sinh, các thành tố của quá trình giáo dục, dạy học…

Đánh giá hệ thống giáo dục của một quốc gia như: đánh giá chất lượng,
hiệu quả của công tác tổ chức, quản lý, đào tạo, đánh giá kết quả của một cuộc cải
cách giáo dục, đánh giá hiệu quả công tác quản lý, chỉ đạo các hoạt động giáo dục
của sở Giáo dục và Đào tạo, phòng Giáo dục và Đào tạo….
Đối với nhà trường và cơ sở giáo dục và đào tạo, đánh giá theo một số
lĩnh vực như: chương trình giáo dục, học liệu; trình độ chuyên môn và nhân
cách giáo viên; cơ sở vật chất, kỹ thuật, phương pháp và công nghệ dạy học;
kết quả học tập của học sinh; hiệu quả quản lý nhà trường.
Đánh giá các bộ phận cấu thành của quá trình giáo dục như: Đánh giá
các mục tiêu giáo dục, nhằm giúp cho việc lựa chọn mục tiêu hợp lý hơn, đánh
giá các chương trình đào tạo, mục đích là xem xét tính khả thi và hiệu quả của
chương trình ở các mặt (mục tiêu chương trình, cấu trúc nội dung chương trình,
phương pháp giảng dạy và học tập dự kiến áp dụng cũng như các nguồn tài liệu,
thiết bị, đội ngũ, tài chính, mức độ thực hiện chương trình); đánh giá các
phương pháp và kĩ thuật được sử dụng trong giáo dục hoặc giảng dạy. Sau đây
sẽ đề cập cụ thể hơn một vài lĩnh vực đánh giá trong giáo dục.
 Đánh giá kết quả học tập của người học.
 Đánh giá chương trình.

7


 Đánh giá giáo viên, giảng viên.
 Đánh giá nhà trường và các cơ sở giáo dục và đào tạo.
- Chủ thể đánh giá trong giáo dục [8]
Trong giáo dục, mỗi con người đều có thể là đối tượng đánh giá, đồng
thời cũng lại là chủ thể đánh giá. Các nhà giáo dục bên trong một cơ sở giáo
dục và đào tạo tham gia trực tiếp vào quá trình đào tạo là những người đánh giá
thường xuyên nhất như: giáo viên tiến hành các hoạt động đánh giá học sinh
của mình, đánh giá về rèn luyện đạo đức, đánh giá kết quả học tập…. Việc đánh

giá này nhằm đảm bảo các mối liên hệ giữa người đánh giá và đối tượng được
đánh giá.
+ Đánh giá bởi các chuyên gia hoặc người độc lập. Họ được trao quyền
tạm thời hoặc thường xuyên đánh giá sự cải cách, đánh giá các cơ sở giáo dục
hoặc một hành động giáo dục cụ thể.
+ Đánh giá những người xung quanh mình. Công cụ đánh giá này thu
được những thông tin đa dạng.
+ Tự đánh giá bản thân về bản chất là sự tự nhận xét, đánh giá. Để tự
đánh giá cần phải tiến hành thu thập thông tin, phải phân tích, so sánh, tổng
hợp… để rút ra nhận định, kết luận về bản thân và có những điều chỉnh phù
hợp. Như vậy tự đánh giá không chỉ là một phương tiện bổ ích mà còn là một
cách tốt để rèn tính tự lập của học sinh.
1.1.4. Quy trình đánh giá
Tùy thuộc vào đối tượng đánh giá, cấp độ và phạm vi đánh giá mà mỗi
loại hình đánh giá sẽ được tiến hành theo các bước cụ thể [8]. Tuy nhiên, một
quy trình đánh giá chung thường bao gồm các bước sau:

8


Xác định mục đích đánh giá
Xác định tiêu chuẩn đánh giá
Thu thập các thông tin đánh giá

Đối chiếu các tiêu chuẩn với các thông tin đã thu thập

Kết luận và đưa ra những quyết định
Hình 1: Quy trình đánh giá
1.1.5. Các xu hướng đổi mới trong đánh giá
Cùng với sự phát triển kinh tế, sự thay đổi của xã hội, đòi hỏi giáo dục

phổ thông nói chung, giáo dục tiểu học nói riêng phải có sự thay đổi [5; 9].
Dưới đây là một số xu hướng đổi mới kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của
học sinh hiện nay.
- Chuyển từ chủ yếu sử dụng đánh giá kết quả học tập cuối môn học,
khóa học (đánh giá tổng kết) nhằm mục đích xếp hạng, phân loại sang sử dụng
đa dạng các loại hình đánh giá, coi trọng đánh giá thường xuyên, định kì sau
từng phần, từng chương nhằm mục đích phản hồi điều chỉnh quá trình giảng
dạy và học tập (đánh giá quá trình).
- Chuyển dần từ chủ yếu đánh giá kiến thức, kỹ năng sang đánh giá năng
lực của người học. Tức là chuyển trọng tâm đánh giá chủ yếu ghi nhớ, hiểu kiến
thức, sang đánh giá năng lực vận dụng, giải quyết những vấn đề của thực tiễn
cuộc sống, đặc biệt chú trọng đánh giá các năng lực tư duy bậc cao như năng
lực giải quyết vấn đề, tư duy sáng tạo.

9


- Chuyển từ đánh giá một chiều (giáo viên đánh giá) sang đánh giá đa
chiều (không chỉ giáo viên đánh giá mà học sinh cùng đánh giá – tự đánh giá,
đánh giá lẫn nhau). ( Hình 2)

Học sinh 2
Học sinh 1

Học sinh 3

Giáo viên

Hình 2 : Sự tác động lẫn nhau giữa các đối tượng tham gia đánh giá
trong dạy học

Chuyển đánh giá từ một hoạt động độc lập với quá trình dạy học sang
hoạt động đánh giá được tích hợp vào quá trình dạy học, xem đánh giá là một
phương pháp dạy học.
- Sử dụng công nghệ thông tin trong kiểm tra, đánh giá: sử dụng các
phần mềm thẩm định các đặc tính đo lường của công cụ đánh giá (độ tin cậy,
độ khó…).
- Những điểm đối mới theo thông tư 22 về đánh giá học sinh tiểu học
[10].
Giáo viên dễ dàng đánh giá học sinh.

10


Vấn đề giáo viên gặp khó khăn nhiều nhất khi thực hiện Thông tư 30 là
việc đánh giá học sinh. Có 2 mức để đánh giá học sinh: hoàn thành và chưa
hoàn thành. Cách đánh giá như thế nặng về định tính, không khơi dậy đươc tinh
thần phấn đấu và nỗ lực của học sinh.
Thông tư 22 sẽ khắc phục bằng 3 mức đánh giá: Hoàn thành tốt, hoàn
thành và chưa hoàn thành. Xét về mặt tâm lý tiếp nhận, 3 mức này nhìn nhận
rõ ràng hơn kết quả phấn đấu của học sinh, phụ huynh sẽ nắm bắt rõ hơn mức
độ đạt được của con mình.
Việc đánh giá theo 3 mức sẽ được giáo viên thực hiện vào giữa kì, cuối
mỗi học kì, cung cấp những thông tin phản hồi rất hữu ích liên quan đến quá
trình học tập của học sinh, những lĩnh vực nào có sự tiến bộ, lĩnh vực học tập
nào còn khó khăn. Đồng thời, giúp học sinh nhận ra mình thiếu hụt những gì
so với chuẩn kiến thức, kỹ năng hay yêu cầu, mục tiêu bài học để cả giáo viên
và học sinh cùng điều chỉnh hoạt động dạy và học.
Thông tư 22 cũng quy định thông qua quá trình đánh giá thường xuyên
đến giữa và cuối mỗi học kì, lượng hóa mỗi năng lực, phẩm chất thành ba mức:
Tốt, Đạt, Cần cố gắng (trước đây theo Thông tư 30 chỉ có 2 mức Đạt và Chưa

đạt).
Việc lượng hóa này, cho phép giáo viên, cán bộ quản lý, cha mẹ học sinh
xác định được mức độ hình thành, phát triển năng lực, phẩm chất của học sinh
sau một giai đoạn học tập, rèn luyện. Từ đó giáo viên, nhà trường có những giải
pháp kịp thời giúp đỡ học sinh khắc phục hạn chế, phát huy những điểm tích
cực để các em ngày một tiến bộ hơn.
1.2. Các hình hình học và kỹ năng vẽ hình hình học trong toán 3
1.2.1. Các hình hình học trong toán 3
Các nội dung hình hình học trong chương trình Toán 3 được liệt kê trong
hình 3 [11].

11


-

Góc vuông, góc không vuông

-

Đề ca mét, Héc to mét

-

Bảng đơn vị đo độ dài

-

Hình chữ nhật, hình vuông

-

Chu vi hình chữ nhật

-

Chu vi hình vuông

-

Điểm ở giữa, Trung điểm của của đoạn

Học sinh cần thiết
phát triển kỹ năng

thẳng
-

Hình tròn, tâm, đường kính, bán kính

-

Diện tích của một hình

-

Đơn vị đo của một hình

-

Đơn vị đo diện tích. Xăng ti mét vuông

-

Diện tích hình chữ nhật

-

Diện tích hình vuông

vẽ hình

Hình 3: Nội dung chương trình Toán 3
Ta có thể căn cứ vào mạch kiến thức của chương trình toán 3 cùng với
kiến thức về số học, giải toán có lời văn thì dạy các yếu tố hình học là cơ hội
tốt nhất để phát triển năng lực trí tuệ [12].
Hình học trong môn Toán 3 gồm 3 nội dung:
- Hình thành các biểu tượng hình học mới.
+ Giới thiệu các góc vuông và các góc không vuông.
+ Giới thiệu tâm, bán kính, đường kính của hình tròn.
- Tính chu vi, diện tích của một số hình học.
+ Giới thiệu diện tích một hình.
+ Hình thành công thức, kỹ năng tính chu vi và diện tích hình chữ nhật,
hình vuông.

12


- Thực hành vẽ hình.
+ Thực hành vẽ góc vuông bằng thước kẻ và ê ke.

+ Vẽ đường tròn bằng compa.
1.2.2. Kỹ năng vẽ hình hình học trong toán 3
Đối với học sinh lớp 3, khi học các yếu tố hình học học sinh phải nhận
biết các góc bằng hình ảnh trực quan, vẽ được góc bằng thước thẳng và ê ke,
nhận biết được góc vuông và góc không vuông; nhận biết được các yếu tố của
hình (góc, đỉnh, cạnh ) và đặc điểm của hình chữ nhật và hình vuông.
- Dựa vào đặc điểm về cạnh, góc của hình chữ nhật, hình vuông bước
đầu ứng dụng vào thực tế.
- Phân biệt được điểm ở giữa, trung điểm của đoạn thẳng.
- Biết cách sử dụng compa để vẽ hình tròn và nắm được tâm, bán kính,
đường kính và thực hành vẽ trang trí hình tròn.
Từ những kiến thức trên, học sinh vận dụng vào việc nhận dạng hình,
ghép hình, vẽ hình và giải được các bài toán có liên quan đến hình học.
Liên quan tới vẽ các hình hình học mà học sinh được học thì kỹ năng vẽ
hình hình học trong Toán 3 bao gồm:
+ Kỹ năng nhận biết hình.
+ Kỹ năng lấy điểm.
+ Kỹ năng đặt thước.
+ Kỹ năng vạch đường thẳng bằng bút, phấn.
+ Kỹ năng tính góc để vẽ.
+ Kỹ năng kí hiệu hình.
+ Kỹ năng sử dụng compa, e-ke trong vẽ hình.
+ Kỹ năng vẽ các đoạn thẳng, đường thẳng, hình.

13


1.3. Rubric
1.3.1. Khái niệm
Rubric là một cách đánh giá, công cụ đánh giá được sử dụng khá rộng

rãi trong thực tiễn giáo dục và dạy học hiện nay trên thế giới.
Rubric là bảng mô tả chi tiết có tính hệ thống (theo chuẩn, tiêu chí và
mức) những kết quả (kiến thức, kỹ năng, thái độ) mà người học nên làm và cần
phải làm để đạt dược mục tiêu cuối cùng khi thực hiện một nhiệm vụ cụ thể
[13]. Các Rubric dung trong dạy học được thiết kế cho các mục đích đánh giá
khác nhau, song đều dựa trên cùng một nguyên tắc chung: so sánh, đối chiếu
và kiểm chứng kết quả đạt được với các chuẩn và tiêu chí đã được thống nhất
xây dựng trước khi thực hiện hoạt động.
Theo Trần Kiều và Nguyễn Thị Lan Phương [5], Rubric là bản mô tả đầy
đủ những gì người học cần chứng tỏ để được xếp hạng năng lực giỏi, khá, trung
bình,yếu, kém đối với yêu cầu môn học.
Tóm lại, Rubric là một công cụ dúng để đánh giá kết quả học tập của
người học được thể hiện bằng bản mô tả các tiêu chí đánh giá theo các cấp độ
khác nhau trên cơ sở các yêu cầu, mục tiêu cần đạt của môn học.
Có thể coi mỗi Rubric là một ma trận giúp xác định giá trị kết quả mà
người học đạt được tại một “tọa độ” của kiến thức, kỹ năng hoặc thái độ [13].
“ Tọa độ giá trị” này của người học được xác định và mô tả chi tiết theo
chuẩn tiêu chí (chỉ số) và mức chất lượng.

14


Mức chất lượng

Tiêu chí

Mô tả

Giá trị Lngười học

Hình 4: Chiều đánh giá của rubric
1.3.2. Phân loại Rubric
Trong thực tiễn dạy học, cùng với các công cụ khác vẫn thường được
dung để đánh giá kết quả học tập, Rubric được thiết kế theo nhiều mẫu, dạng
khác nhau tùy theo mục đích đánh giá. Tính ưu việt của Rubric nằm ở chỗ nó
cho phép cùng một lúc có thể vừa cho điểm vừa xếp hạng kết quả thực hiện
nhiệm vụ học tập của người học.
Căn cứ vào chức năng và mục đích đánh giá, có thể chia Rubric thành 2
loại như sau [14]:
- Tổng hợp (Holistic)
- Phân tích(Analytic)
Rubric tổng hợp thường được sử dụng để đánh giá một cách tổng thể
toàn bộ quá trình thực hiện nhiệm vụ hoặc sản phẩm cụ thể. Rubric tổng hợp
không đòi hỏi sự mô tả chi tiết về các tiêu chí ( chỉ số) thực hiện của từng công
đoạn hay kết quả trung gian.

15


*Ví dụ:
Bảng 1: Rubric tổng hợp
Rubric tổng hợp
Điểm

Mô tả

4

Hoàn thành đầy đủ các bài tập, chất lượng tốt, đúng hạn.

3

Hoàn thành đầy đủ các bài tập, chất lượng tương đối tốt, đúng hạn.

2

Hoàn thành hầu hết các bài tập, còn mắc lỗi, đúng hạn.

1

Hoàn thành được một số bài tập, còn mắc nhiều lỗi.

0

Không thực hiện nhiệm vụ.

Rubric phân tích được sử dụng để đánh giá cho điểm từng công đoạn
hoặc kết quả trung gian trong quá trình người học thực hiện nhiệm vụ. Các điểm
đánh giá thành phần sẽ được cộng lại thành điểm tổng kết cuối cùng. Rubric
phân tích đòi hỏi phải có sự mô tả chi tiết (đặc tả) các chỉ số tương ứng với tiêu
chí, mức/cấp độ và điểm số.
*Ví dụ
Bảng 2: Rubric phân tích: Hát và múa bài “ Cái cây xanh xanh”.
Tiêu chí

Hát

Hoàn thành tốt

Hoàn thành

Chưa hoàn thành

Điểm: 3

Điểm: 2

Điểm:1

Đã thuộc lời bài hát, Đã thuộc lời bài hát, Chưa thuộc bài hát
hát tròn chữ, trôi hát tròn chữ, trôi
chảy, có ngữ điệu chảy, chưa có ngữ
hay.

Múa

điệu.

Múa đúng nhịp, hay, Múa đúng động tác Chưa thuộc động
đẹp.

vẫn còn ngập ngừng. tác múa.

16