Nguy cơ sức khỏe do phơi nhiễm Asen trong nước ngầm ở Hà Nam và các giải pháp quản lý, Nhóm cán bộ Y tế công cộng Trung tâm y tế dự phòng tỉnh Hà Nam

L/O/G/O

Nguy cơ sức khỏe do phơi nhiễm
Asen trong nước ngầm ở Hà Nam
và các giải pháp quản lý
Nhóm cán bộ Y tế công cộng
Trung tâm y tế dự phòng tỉnh
Hà Nam


Các giải pháp

www.themegallery.com

Những giải pháp giảm thiểu nhiễm
độc Asen đã và đang được sử dụng
trên Thế giới và Việt Nam

www.themegallery.com


Trên thế giới
Chi lê: dùng
sữa vôi kết

tủa Asen
Nhược điểm: Cần mặt bằng đủ rộng do sử dụng
hai máy bơm, một bơm nước, một bơm sữa vôi.
Sau khi xử lý nước, thải ra lượng cặn vôi lớn.
Nhật Bản:
tận dụng tro
núi lửa

Ưu điểm: Tận dụng nguồn nguyên liệu có
sẵn tại nước Nhật
Nhược điểm: Không áp dụng cho các nước
không có núi lửa.

(Trần Hữu Hoan, Asen trong nước uống và giải pháp phòng chống( />www.themegallery.com


Trên thế giới ( tiếp)
Băng-la-đét sử
dụng phôi sắt để
loại bỏ asen

Ưu điểm: Tốc độ xử lý
nhanh
Nhược điểm: Biện

pháp phụ thuộc vào tỉ lệ
Fe/Asen trong nước
(Trần Hữu Hoan, Asen trong nước uống
và giải pháp phòng chống
( />_hoa/MT/bai1.htm)
www.themegallery.com

Ấn độ sử dụng đất
laterite để loại bỏ asen.
Ưu điểm: Tận dụng nguồn nguyên liệu sẵn
có. Hiệu suất loại bỏ asen khá cao: 50 –
90%. Quy trình đơn giản.

Có thể đưa laterite trực tiếp vào nước cần xử
lý như chất hấp phụ, sau đó để lắng, hoặc có
thể sử dụng làm vật liệu hấp phụ trong bể
lọc
Nhược điểm: Hiệu suất xử lý không ổn
định, dao động từ 50 – 90%.
Muốn đạt hiệu suất cao thì phải xử lý laterie
trước bằng dung dịch HNO3 0,01M.


Trên thế giới ( tiếp)
 Sử dụng dương xỉ Pteris vittata để hấp thụ asen.

Ưu điểm:
 Trong 24 giờ, dương xỉ giảm mức asen (200microgam) trong một lít nước
xuống gần 100 lần.
 Không tạo ra nhiều bùn có chứa asen, 70% asen có thể thu hồi để sử dụng
trong công nghiệp.
Nhược điểm: Phụ thuộc vào khí hậu hơi trồng cây.

 Sử dụng Cystein để loại bỏ asen trong nước.
Ưu điểm:
 Nguyên liệu rẻ tiền (chai lọ bỏ đi, có thể được bôi cystein lên và khuấy đều
trong nước có asen).
 Công nghệ tạo cystein không quá phức tạp.

Nhược điểm: + Cần nguồn sản xuất cystein.
+ Chỉ áp dụng để xử lý với quy mô hộ gia đình.
www.themegallery.com


Tại Việt Nam

www.themegallery.com


1. Bể lọc
 Lọc cát có giàn mưa: Lớp vật liệu lọc

gồm gạch non và cát. Giàn phun mưa, hệ thống
van và nắp đậy .
Ưu điểm:
• Linh động, có thể bể chứa nước có sẵn và xây
phần bình lọc lên trên.
• Diện tích đất sử dụng tối thiểu.
• Có thể loại bỏ từ 94-99% tỷ lệ asen trong nước
Nhược điểm:
• Tốc độ chảy chậm
• Sau một thời gian sử dụng phải vệ sinh mất
nhiều thời gian.
• Biện pháp vẫn không thể xử lý hàm lượng asen

trong nước theo tiêu chuẩn của BYT

www.themegallery.com


1. Bể lọc
 Lọc bằng than hoạt tính:
ƯĐ: Dễ sử dụng, chi phí rẻ.
NĐ: Cứ 3-6 tháng phải lọc lớp
phèn trên bề mặt bể. Sau 9
tháng đến 1 năm, nên thay
toàn bộ lớp cát và than hoạt

tính.

www.themegallery.com


2. Keo tụ - kết tủa
 ƯĐ: Là phương pháp xử lí đơn giản nhất. Chi
phí thấp, dễ thực hiện. Có thể sử dụng để khử
asen kết hợp với làm mềm nước
 NĐ:
 Tạo ra lượng cặn lớn.
 Chỉ loại bỏ được khoảng 50 – 80% asen, chủ

yếu để xử lí sắt và mangan.
 Hàm lượng Asen trong nước sau khi xử lý phụ
thuộc nhiều vào thành phần các hợp chất khác
trong nước nguồn và thường không đạt nồng
độ Asen thấp dưới tiêu chuẩn -- cần tiếp tục
xử lý bằng các phương pháp khác. 
( />ut/p/c4/04_SB8K8xLLM9MSSzPy8xBz9CP0os3j3oBBLczdTEwN3DwsLA08jc0Njd18PI2
NXQ_2CbEdFAHgZ0vc!/?
WCM_GLOBAL_CONTEXT=/wps/wcm/connect/sokhcn/siteofsokhcn/tapchikhcn/2009/20
www.themegallery.com
0903/20090311)

3. Hấp phụ
 As có thể được hấp phụ lên bề
mặt các vật liệu dạng hạt, hạt sét
hay Xellulo như than hoạt tính,
cát bọc 1 lớp oxit sắt…
 ƯĐ: - Hiệu suất xử lý cao 90-96%,
- Giá thành thấp 0,02USD0,03USD/20L

 NĐ: Phụ thuộc vào trạng thái
của oxit asen, pH, nồng độ ion
và thời gian phản ứng


/>ut/p/c4/04_SB8K8xLLM9MSSzPy8xBz9CP0os3j3oBBLczdTEwN3DwsLA08jc0Njd18PI2NXQ_2CbEdFAHgZ0vc
!/?WCM_GLOBAL_CONTEXT=/wps/wcm/connect/sokhcn/siteofsokhcn/tapchikhcn/2009/200903/20090311

www.themegallery.com


4. Oxy hóa
• Làm thoáng bằng cách sục
không khí vào nước, có thể oxy
hóa asen và sắt trong nước, tạo
kết tủa FeAsO4

• ƯĐ: đơn giản, có thể áp dụng
tại hộ gia đình
• NĐ: Hiệu suất không cao, chỉ
đạt khoảng 25%
/>ut/p/c4/04_SB8K8xLLM9MSSzPy8xBz9CP0os3j3oBBLczdTEwN3DwsLA08jc0Njd18PI2
NXQ_2CbEdFAHgZ0vc!/?
WCM_GLOBAL_CONTEXT=/wps/wcm/connect/sokhcn/siteofsokhcn/tapchikhcn/2009/2
00903/20090311

www.themegallery.com

5. Oxi hóa và loại AS bằng năng lượng
mặt trời (SORAS)
 Sử dụng phản ứng oxy hóa quang
hóa As (III) nhờ ánh sáng mặt trời
thành As (V), sau đó tách As (V)
ra khỏi nước nhờ hấp thụ bằng
các hạt Fe (III)
 ƯĐ: Chi phí thấp, có thể tăng hiệu
suất bằng cách đơn giản (thêm vài
giọt chanh hoặc nước vôi đặc)
 NĐ: Tốc độ sử lý Asen còn chậm,
phụ thuộc vào thời tiết

/>ut/p/c4/04_SB8K8xLLM9MSSzPy8xBz9CP0os3j3oBBLczdTEwN3DwsLA08jc0Njd18PI2N
XQ_2CbEdFAHgZ0vc!/?
WCM_GLOBAL_CONTEXT=/wps/wcm/connect/sokhcn/siteofsokhcn/tapchikhcn/2009/200
www.themegallery.com
903/20090311


6. Trao đổi Ion
Loại bỏ các ion Asenat (As (V)) trong nước
bằng phương pháp trao đổi ion với vật liệu
trao đổi gốc anion axit mạnh (Cl-)
• ƯĐ: Nồng độ Asen trong nước sau xử lý có

thể hạ thấp tới dưới 2 ppb (1ppb= 1mg/l).
Có thể sử dụng dung dịch muối đậm đặc
NaCl để hoàn nguyên hạt trao đổi ion đã bão
hòa Asen.
• NĐ: Tương đối phức tạp, ít có khả năng áp

dụng cho từng hộ gia đình đơn lẻ 

(

/>ut/p/c4/04_SB8K8xLLM9MSSzPy8xBz9CP0os3j3oBBLczdTEwN3DwsLA08jc0Njd18PI2NXQ_2CbEdFAHgZ

0vc!/?
WCM_GLOBAL_CONTEXT=/wps/wcm/connect/sokhcn/siteofsokhcn/tapchikhcn/2009/200903/20090311

www.themegallery.com


Các giải pháp giảm thiểu
nhiễm độc Asen đã và đang
triển khai tại Hà Nam

www.themegallery.com

1. Bể lọc nước
- Vật liệu đơn giản như cát
hoặc than hoạt tính, do
UNICEF hỗ trợ.
- Tại xã Hoà Hậu, Vĩnh Trụ
(huyện Lý Nhân) và xã Bồ Đề
(huyện Bình Lục), 5 xã, thị
trấn của huyện Lý Nhân

Mô hình bể lọc bằng cát

 khử 80-90% lượng asen trong
nước ngầm

www.themegallery.com

/>

2. Bình khử asen
• Lắp đặt thử nghiệm 30 bình khử asen tại xã Hòa Hậu,
Năm 2008, 60 bình lọc nước ở 1 số xã thuộc 2 huyện
Bình Lục và Lý Nhân
• BìnhArsenFREE bán giá khá hợp lý khoảng1,8 triệu

đồng  Kết quả khử được 90-98% cao hơn so với bể lọc
cát.
Bình khử Asen trong nước
Bình lọc asen

www.themegallery.com

/>

3. Xây dựng công trình cấp nước
- Mô hình thí điểm lọc nước

lắng nghiêng và lọc áp lực
công suất 1000m3/ngày đêm
tại xã Hòa Hậu phục vụ
11000 người dân cho tới năm
2020 (20/11/2005)

Bình lọc nghiêng

Bồn lọc áp lực

- Tại 6 xã khu C huyện Lục

Bình và tại 4 xã khu B huyện
Lục Bình
www.themegallery.com

/>

4. Xã hội hóa nước sạch
• Ngày 10/12/2012, UBND
tỉnh Hà Nam ra Quyết định
số 29, ưu đãi, khuyến khích
Doanh nghiệp đầu tư vào
lĩnh vực nước sạch

• Những DN tham gia sẽ
được vay vốn tín dụng ưu
đãi, được nhận nguồn vốn
tài trợ không hoàn lại từ
Tổ chức quốc tế
www.themegallery.com


5. Chương trình đang tiến hành
• Ngày 10/6/2013, tổ chức Lễ khởi động Chương trình nước sạch và
vệ sinh nông thôn tại Hà Nội, gồm 8 tỉnh đồng bằng sông Hồng,
trong đó có Hà Nam.

• Mục tiêu: tăng cường khả năng tiếp cận bền vững và sử dụng hiệu
quả dịch vụ cấp nước và vệ sinh.
• Chương trình “áp dụng công cụ cho vay mới” của Ngân hàng thế
giới WB.
• Đặc biệt là việc giải ngân phải dựa trên kết quả đạt được để đảm
bảo tiến độ và hiệu quả triển khai chương trình là mấu chốt vấn đề.

• .
www.themegallery.com


Các giải pháp khả thi

cho người dân Hà Nam

www.themegallery.com


Tình hình chung của Hà Nam
•

Hà Nam là tỉnh có tình trạng ô nhiễm nước ngầm (nhiễm
Asen) ở mức trầm trọng nhất tại Việt Nam, tương đương với
mức cao nhất thế giới.
• 70-80% giếng khoan của Hà Nam có mức Asen vượt quá quy

định của Bộ Y tế.
• Người dân chủ yếu dùng nước giếng, nước mưa và nước mặt
cho sinh hoạt và ăn uống. Hầu hết chưa được tiếp xúc với
nước máy.
• Tỉ lệ người dân mắc bệnh liên quan tới nước cao (Hòa Hậu
51,8%, Bồ Đề 49,5%, Vĩnh Trụ 43,6%, bệnh ngoài da 28,3%
so với nơi khác từ 5,7- 13,6%,…)
(Nguồn: Giảm thiểu asen trong nguồn nước sinh hoạt nông thôn (2004), Bộ Nông
Ngiệp và Phát triển nông thôn)
www.themegallery.com

Giải pháp

www.themegallery.com


Tuyền truyền cho người dân nâng cao hiểu
biết về tác hại, cách phòng ngừa và các biện
pháp xử lý đối với nước đã bị nhiễm asen.
• Biện pháp giảm asen trong cơ thể hiệu quả
nhất là nhanh chóng ngừng sử dụng nguồn
nước bị ô nhiễm asen để ăn uống và sinh
hoạt.

• Hướng dẫn dùng dụng cụ kiểm nghiệm và
lọc nước trước khi sử dụng.
• Sử dụng nguồn nước thay thế khác như nước
mưa, nước máng lần…
• Nâng cao trách nhiệm của chính quyền, các ban
ngành và người dân về dự phòng nhiễm độc
asen do sử dụng nguồn nước ô nhiễm asen để
an uống ,sinh hoạt…
www.themegallery.com

1. Truyền
thông giáo

dục sức
khỏe cộng
đồng


2. Giải pháp về kỹ thuật
Hỗ trợ kĩ thuật xây dựng bể lọc mới, cải tạo bể lọc cũ
 Hướng dẫn người dân áp dụng các phương pháp lọc hợp lý nhất để
đạt hiệu quả cao.
 Điều chỉnh bổ sung như việc làm giàn mưa, tăng độ dày lớp lọc,
thay/ rửa lớp lọc định kỳ 1 lần/tháng.
Cải tiến bể lọc cát để xử lý asen trong nguồn nước ngầm ít sắt:

 Trên cơ sở mô hình bể lọc cát của bà con, đã có sáng kiến dùng
đinh sắt thay thế cát đen và vụn gạch để tạo ra kết tủa.
 Đối với nước ngầm ít sắt, đinh sắt hoàn toàn có thể đáp ứng được,
hơn nữa lại rẻ, dễ mua, dễ sử dụng, 2-3 năm mới lại phải thay đinh
rải trên bề mặt bể một lần.
( Thành Nam, Sáng kiến xử lí asen trong nước ngầm, XB 27/01/2013)
www.themegallery.com