NGHIA TWNG MINH VÀ HÀM Ỹ

KIỂM TRA BÀI CŨ:
Phép liên kết được thể hiện trên những
mặt nào? Nêu những phép liên kết?
- Liên kết là sự nối kết ý nghĩa giữa câu với
câu, giữa đoạn văn với đoạn văn bằng các
từ ngữ có tác dụng liên kết.
+ Phép lặp từ.
+ Phép dùng từ đồng nghĩa, trái nghĩa hoặc
cùng trường liên tưởng.
+ Phép thế.
+ Phép nối.


- Trời ơi, chỉ còn có năm phút !
Chính là anh thanh niên giật mình nói to, giọng cười nhưng
đầy tiếc rẻ. Anh chạy ra nhà phía sau, rồi trở vào liền, tay cầm
một cái làn. Nhà hoạ sĩ tặc lưỡi đứng dậy. Cô gái cũng đứng lên,
đặt lại chiếc ghế, thong thả đi đến chỗ bác già.
- Ô, Cô còn quên chiếc mùi soa đây này !
Anh thanh niên vừa vào, kêu lên. Để người con gái khỏi trở lại
bàn, anh lấy chiếc khăn tay còn vo tròn cặp giữa cuốn sách tới
trả cho cô gái. Cô kĩ sư mặt đỏ ửng, nhận lại chiếc khăn và quay
vội đi.
( Theo Nguyễn Thành Long, lặng lẽ sa Pa)

1. Ngữ liệu: (SGK/74)
Tiết 123:
Tiếng việt
- Trời ơi, chỉ còn có năm phút !

-
Ô, Cô còn quên chiếc mùi soa đây này !
Qua câu “trời ơi, chỉ còn có năm phút!”,
em hiểu anh thanh niên muốn nói điều gì?
-> “Anh rất tiếc”.
Vì sao anh thanh niên không nói thẳng điều
đó (anh rất tiếc) với nhà hoạ sĩ và cô gái?
-> Anh không nói thẳng vì ngại ngùng, vì muốn
che giấu tình cảm của mình.
Câu “Ô! Cô còn quên chiếc mùi soa đây này !”
Có ẩn ý gì không?
-> Không chứa ẩn ý.
I. Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý:

I. Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý:
* Ví dụ 1:
Trong hai tình huống trả lời của Thi,
tình huống nào có ẩn ý?
Vậy ẩn ý mà Thi không nói ra là gì?
- > Đã mua được 3 vé, còn 2 vé không mua được.
Một nhóm bạn có 5 người cùng đi xem phim,
trong đó bạn An và Thi chuẩn bị vé cho cả
nhóm.
Tiết 123:
Tiếng việt
An
Thi
Mua
được vé
chưa?

Mua
được rồi.
Mua
được ba
vé
Mua
được ba
vé.

I. Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý:
* Ví dụ 2:
Biết con đang nấu cơm, bà
mẹ hỏi rằng:
Nghĩa tường minh:
Nghĩa hàm ý:
Sự việc nấu cơm
hay nấu cháo.
Có ý chê con nấu cơm
mà cho quá nhiều nước.
“ Con nấu cơm hay nấu cháo đấy !”
Tiết 123:
Tiếng việt
đang nấu cơm