Bài 3. Khái niệm về xà phòng và chất giặt rửa tổng hợp

Xà phßng và chất
tẩy rửa tổng hợp

Gi¸o viªn:
Trêng: THPTT


Xµ phßng vµ chÊt giÆt röa
tæng hîp
Xµ phßng
ChÊt giÆt röa tæng hîp
Mét sè ®Æc ®iÓm kh¸c biÖt


Xµ phßng
• Kh¸i niÖm
• Qui tr×nh s¶n xuÊt
• C¬ chÕ giÆt tÈy


Xà phòng Khái niệm
Xà phòng là hỗn hợp muối Natri hoặc
Kali của các axit béo

Chúng ta sẽ xem xét kỹ hơn về các

thành phần cấu tạo nên xà phòng: axit
béo, dd kiềm và một số chất phụ gia


Xà phòng Khái niệm

Axit béo: Đó là các axit hữu cơ có nguồn gốc
từ dầu thực vật và mỡ động vật (có gốc Hydro
cacbon dài và thẳng)
VD: Axit Panmitic (C15H31COOH);
Axit Oleic (C17H33COOH)


Xà phòng Khái niệm
Dung dịch kiềm: dd NaOH, KOH
Nếu dùng dd NaOH ta thu đợc xà phòng cứng
Còn dùng dd KOH ta thu đợc xà phòng mềm
Chất phụ gia: Chất tạo màu, chất tạo mùi
thơm, chất tạo bọt và chất độn


Xà phòng Qui trình sản
xuất
Phơng pháp phổ biến nhất để sản xuất xà

phòng hiện nay là tiến hành phản ứng xà
phòng hoá chất béo (este của Glixerin và các
axit béo)
Khi đun chất béo với dung dịch kiềm ta sẽ
thu đợc xà phòng thô. Sản phẩm phụ là nớc
và Glixerin


Xà phòng Qui trình sản

xuất
Ngoài ra còn có 2 phơng pháp khác ít
phổ biến hơn:

Thủy phân chất béo; tinh chế axit béo thu đ
ợc rồi trung hoà bằng dd kiềm
Oxi hoá các Parafin (thu đợc từ dầu mỏ) thành
các axit béo. Sau đó tiến hành kiềm hoá nh
trên

Trong quá trình xà phòng hoá, các chất
phụ gia thích hợp sẽ đợc đa vào


Xµ phßng – Qui tr×nh s¶n
xuÊt


Xµ phßng – C¬ chÕ tÈy röa
• BÊt k× ph©n tö xµ phßng
nµo còng cã cÊu t¹o gåm
2 phÇn:

 PhÇn a níc: chÝnh lµ
nhãm –COO- , dÔ dµng bÞ
c¸c ph©n tö níc ‘l«i kÐo’
 PhÇn kÞ níc: lµ phÇn gèc
Hydrocacbon. Chóng
kh«ng tan trong níc mµ
tan trong dÇu mì

Xµ phßng – C¬ chÕ tÈy röa


Chất giặt rửa tổng hợp
Khái niệm & Cơ chế giặt
rửa

Khái niệm:

Chất giặt rửa tổng hợp (còn gọi là bột giặt) là
các muối Natriankylsunfat RO-SO3Na,
Natriankylsunfonat R-SO3Na,
Natriankylbenzensunfonat R-C6H4-SO3Na (Gốc
R có từ 10-18 C)
Ngoài ra còn có các chất phụ gia tơng tự nh ở
xà phòng


Chất giặt rửa tổng hợp
Khái niệm & Cơ chế giặt
rửa
Cơ chế giặt rửa:
Cấu tạo gồm 2 phần:

Phần a nớc: Nhóm SO3Na
Phần kị nớc: Gốc Ankyl hoặc Aryl
Cơ chế: Tơng tự xà phòng

Một số điểm khác biệt

Hiện nay bột giặt đợc sử dụng
rộng rãi hơn nhiều so với xà phòng
do có nhiều u điểm hơn


Một số điểm khác biệt
Xà phòng

Chất tẩy rửa tổng
hợp

Xà phòng không có khả năng giặt
tẩy trong nớc cứng do tạo kết tủa
với Ca2+, Mg2+ làm vải cứng và ố
vàng, tạo cặn ở đáy chậu và
thùng giặt

Dùng đợc ngay cả trong nớc cứng
vì
Không tạo kết tủa nh xà
phòng
Có chứa gốc Photphat tạo
phức tan với Ca2+ và Mg2+

Không chứa chất tẩy trắng

Có chất tẩy trắng làm quần áo

trắng sạch hơn

Sản xuất thành dang bánh nên
khó sử dụng hơn

Thờng ở dạng bột nên dễ sử dụng