Bài 44. Thực hành: Tìm hiểu về hệ chức năng (liên quan đến cấu tạo) của tủy sống

NĂM HỌC 2015- 2016

SINH HOÏC 8

GV: Alexander


HỆ THẦN KINH

TK TRUNG ƯƠNG

NÃO BỘ TỦY SỐNG

TK NGOẠI BIÊN

DÂY TK

HẠCH TK


BÀI 44
THỰC HÀNH: TÌM HIỂU CHỨC
NĂNG LIÊN QUAN ĐẾN CẤU
TẠO CỦA TỦY SỐNG


NỘI
NỘIDUNG:
DUNG:
I. MỤC TIÊU
II- PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC

III- NỘI DUNG VÀ CÁCH TIẾN HÀNH
IV- THU HOẠCH


I- MỤC TIÊU
- Tiến hành thành công thí nghiệm theo qui
định
- Từ kết quả quan sát được qua thí nghiệm:
+ Nêu được chức năng của tủy sống đồng
thời phỏng đoán được các thành phần cấu
tạo của tủy sống.
+ Đối chiếu với cấu tạo của tủy sống (qua
hình vẽ) để khẳng định mối quan hệ giữa cấu
tạo với chức năng.


II- PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC
a- Dụng cụ: bộ đồ mổ; giá treo; bông gòn;
cốc đựng nước lã; đĩa kính dồng hồ.
b- Vật mẫu: 1 con ếch sống.
c- Hóa chất: dd HCl (0,3 %; 1 %; 3 %) (hoặc
diêm)


III- NỘI DUNG VÀ CÁCH TIẾN HÀNH
I.Tìm hiểu chức năng của tủy sống:
* Kĩ thuật hủy não để có ếch tủy:
- Cầm ếch trong tay trái:
+ Ngón cái, ngón giữa cầm dọc 2 bên thân
ếch đến ngang “ nách”.

+ Ngón trỏ đặt trên sống lưng ếch
+ 2 ngón còn lại giữ chặt 2 chân sau của ếch.
Tay phải cầm kim nhọn, đặt mũi kim sát trên da
giữa sọ não. Đẩy nhẹ mũi kim sát xương sọ (chính
giữa – một hố khớp đầu cổ), dựng đứng kim và xoáy
nhẹ (ban đầu ếch có phản ứng che mặt)
Chúc đầu ếch xuống đất, xoay mũi kim hướng về
đầu để luồn kim vào phá não


Treo ếch lên giá
( như hình bên)
Và tiến hành thí
Nghiệm 1,2,3


Bảng 44.Thí nghiệm tìm hiểu chức năng của tủy sống
Bướ
Điều
TN Cường độ và vò trí
c
kiện TN
kích thích
TN
Kích thích nhẹ 1 chi sau
bên phải bằng HCl 0.3%
Ếch đã 1
Kích thích mạnh chi sau
hủy não
1

để nguyên2 phải đó bằng HCl 1%
tủy
Kích thích rất mạnh chi

3

2

Cắt ngang 4
tủy

Kết
quả
quan
sát

sau phải đó bằng HCl 3%
Kích thích rất mạnh
chi sau bằng HCl 3%
Kích thích rất mạnh chi
trước bằng HCl 3%

? Từ kết quả5 đó, dựa vào hiểu biết về
phảnHủy
xạ,tủy
em cóKích
thểthích
nêu
lên những dự
rất mạnh chi

6
trước
bằng HCl
3%tủy sống
gì
trên
đốn
về
chức
năng
của
3
Vết cắt
ngang

7

Kích thích rất mạnh chi
sau bằng HCl 3%


Tiến hành thí
nghiệm:
Bước 1:Ếch đã hủy não để
nguyên tủy sống

Thí nghiệm 3
1
2
HCL

HCL0,3%
3%
1%


Bảng 44.Thí nghiệm tìm hiểu chức
Bướ
Điều
Cường độ và vò trí
Kết
năng
của
tủyTNsống
c
TN

kiện TN

kích thích

1

Ếch đã
hủy não
1
để nguyên
2
tủy

quả

quan
sát

Kích thích nhẹ 1 chi sau
bên phải bằng HCl 0.3%Co chi
Kích thích mạnh chi sau sau bên
phải đó bằng HCl 1% phải
Kích thích rất mạnh chi Co cả 2
sau phải đó bằng HCl 3%
chi sau

cả 4
3 phải có nhiều căn cứ thần kinhCo
- Trong tủy sống chắc
điều
chi
thích rất mạnh
khiển sự vận động củaKích
các chi
Cắt ngang 4 chi sau bằng HCl 3%
2 căn cứ đó phải có liên hệ với nhau theo đường liên hệ
- Các
tủy
Kích thích rất mạnh chi
dọc ( khi kích thích
cácbằng
chi dưới
cả chi trên cũng
5 mạnh
trước

HClthì
3%
co)
Kích thích rất mạnh chi
Hủy tủy 6
trước bằng HCl 3%
trên
đó sẽ được khẳng định qua các
3 Các dự đốn
Vết cắt 7
Kích thích rất mạnh chi
thí
nghiệm tiếp
Các3%
em theo dõi)
ngang
sau theo
bằng( HCl


Bước 2: Cắt ngang tủy sống ở đôi dây thần kinh 1
và 2 (nhưng chưa hủy tủy sống)

Thí nghieäm 5
HCL 3%
x

Thí nghieäm 4
HCL 3%

Bước 3: Đã hủy tủy sống ở trên vết cắt
giữa đôi dây thần kinh 1 và 2.
Thí nghieäm 6
HCL 3%

Thí nghieäm 7
HCL 3%


Bảng 44.Thí nghiệm tìm hiểu chức
năng của tủy sống
Bướ
Điều
TN
c
kiện TN
TN

Cường độ và vò Kết quả
trí
quan sát
kích thích
Kích thích nhẹ 1 chi sau
Co chi sau
1 bên phải bằng HCl 0.3%
Ếch đã
bên phải
Cho biết:
Kích

mạnh
saugì?
hủy
não
? Thí
nghiệm
4,5thích
nhằm
mụcchi
đích
Co cả 2 chi
1
2
phải đó bằng HCl 1%
để nguyên
sau
? Thí nghiệm
6,
7
có
thể
khẳng
đinh
được
điều gì
tủy
Kích thích rất mạnh chi
cả 4 chi
3 sau phải đó bằng HClCo
3%

2

3

4

Kích thích rất mạnh
chi sau bằng HCl 3%
Kích thích rất mạnh chi
trước bằng HCl 3%

6

Kích thích rất mạnh chi
trước bằng HCl 3%

Cắt ngang
tủy
5
Hủy tủy
trên
Vết cắt
ngang

7

Kích thích rất mạnh chi
sau bằng HCl 3%

Bảng 44.Thí nghiệm tìm hiểu chức
năng của tủy sống
Bướ
Điều
TN
c
kiện TN
TN

1

Ếch đã
hủy não
1
để nguyên2
tủy

3

2

3

4

Chỉ 2 chi
Kích thích rất mạnh
sau co
chi sau bằng HCl 3%

Kích thích rất mạnh chi Chỉ 2 chi
trước co
trước bằng HCl 3%

6

Kích thích rất mạnh chi 2 chi trước
khơng co nữa
trước bằng HCl 3%

Cắt ngang
tủy
5
Hủy tủy
trên
Vết cắt
ngang

Cường độ và vò Kết quả
trí
quan sát
kích thích
Kích thích nhẹ 1 chi sau
Co chi sau
bên phải bằng HCl 0.3%
bên phải
Kích thích mạnh chi sau
Co cả 2 chi
phải đó bằng HCl 1%
sau

Kích thích rất mạnh chiCo cả 4 chi
sau phải đó bằng HCl 3%

7

Kích thích rất mạnh chi2 chi sau co
sau bằng HCl 3%


Cho biết:
? Thí nghiệm 4,5 nhằm mục đích gì?
? Thí nghiệm 6, 7 có thể khẳng đinh được điều gì
- Thí nghiệm 4, 5: Có sự liên hệ giữa các căn cứ
thần kinh ở các phần khác nhau của tủy sống nhờ
các đường dẫn truyền
- Thí nghiệm 6, 7: Trong tủy sống có nhiều căn cứ
thần kinh điều khiển sự vận động của các chi( vì khi
hủy tủy phần trên vết cắt,kích thích mạnh chi trước
thì chi trước không co, nhưng kích thích chi sau thì
chi sau vẫn co vì còn giữ nguyên phần tủy dưới vết
cắt)


II. Nghiên cứu cấu tạo của tủy sống:
? Hãy đối chiếu các kết quả TN trên, kết hợp quan sát hình
H 44.1, 2 SGK trang 141 hãy hồn thành bảng bn:
Tủ
y
số
ng

Đặc điểm

Vò trí
Cấ
u
tạo
ngo
ài

Hình
dạn
g
Màu
sắc
Màn
g
tủy

Cấ

Chấ
t


TỦY
SỐNG


II- Nghiên cứu cấu tạo của tủy sống.

Tủy
sống

Cấu
tạo
ngoài

Cấu
tạo
trong

Đặc điểm
Vò trí

Nằm trong ống xương sống (đốt sống
cổ 1 đến hết đốt thắt lưng II)

Hình
dạng

Hình trụ dài 50cm
Có hai phình: cổ, thắt lưng

Màu
sắc

Màu trắng bóng

Màng
tủy

Chất
xám
Chất
trắng

3 lớp: màng cứng, màng nhện, màng
nuôi Bảo vệ và nuôi dưỡng tủy sống
Nằm trong, hình cánh bướm
Nằm ngoài, bao quanh chất xám


II- Nghiên cứu cấu tạo của tủy sống.
1. Cấu tạo của tủy sống: gồm chất xám
bên trong và chất trắng bên ngoài
2. Chức năng của tủy sống:
Là trung khu của các phản xạ không điều
kiện
Là đường dẫn truyền dọc nối các trung khu
trong tủy sống với nhau và não bộ


• Học bài
• Hoàn thành báo cáo thu hoạch
• Chuẩn bị bài 45: “ Dây thần kinh tủy”
+ Nghiên cứu hình vẽ  cấu tạo dây thần kinh
tủy
+ Xem lại bài 6: Phản xạ( hình 6.2)