Bài 23. Phong trào yêu nước và cách mạng ở Việt Nam từ đầu thế kỉ XX đến Chiến tranh thế giới thứ nhất (1914)

VÀI NÉT TIỂU SỬ CỦA PHAN BỘI CHÂU

Phan Bội Châu hiệu là Sào Nam. Ông sinh năm 1867
tại Sa Nam- Huyện Nam Đàn- Tỉnh Nghệ An.
Thời niên thiếu, ông nổi tiếng là người thông minh, và
sớm có tinh thần yêu nước.
Năm 1873, ( năm 17 tuổi) ông thảo hịch: Bình Tây thu
Bắc kêu gọi thân hào, nhân dân đứng lên chống Pháp.
Năm 1901, ông đã tập hợp lực lượngđịnh đánh úp
thành Nghệ An ( 14 – 7), nhưng không thành.


Tổ chức

Mục đích

Hoạt động Kết quả

Đặc điểm

Hạn chế

Tháng 5- 1904
thành lập Hội
Duy Tân
(Quảng Nam)

Đánh Pháp,
giành độc
lập, thiết lập
chế độ quân

chủ lập hiến
ở Việt Nam

Hội Duy Tân
đã tổ chức
phong trào
Đông Du. Đưa
thanh niên Việt
Nam sang học
tập tại các
trường của
Nhật Bản.

Tháng 8-1908
chính phủ
Nhật Bản cấu
kết với Pháp
trục xuất lưu
học sinh, kể cả
Phan Bội Châu

Kẻ thù:

- Đánh Pháp
dựa vào
Nhật.

Hội đã cử
người bí mật
về nước để trừ

khử những tên
thực dân đầu
sỏ, kể cả toàn
quyền Anbe
Xarô

Đã đạt được
kết quả nhất
định, nhưng
Pháp dựa vào
đó tăng cường
khủng bố

Tháng 6-1912
thành lập Việt
Nam Quang
Phục Hội tại
Quảng Châu
(Trung Quốc)

Đánh đuổi
Pháp, khôi
phục nước
Việt Nam,
thành lập
nước công hoà
Dân quốc Việt
Nam

Thực dân Pháp

Lực lượng:
Chủ yếu dựa vào
thế lực bên ngoài
Phương pháp:
Bạo động
Mục tiêu:
Xây dựng một
chế độ quân chủ
lập hiến
chuyển sang
thành lập nước
cộng hoà Dân
quốc.
 con đường
theo khuynh
hướng cách
mạng tư sản.

- Ra nước
ngoài cầu
viện mà ít
chú ý tới lực
lượng cách
mạng trong
nước.
- Chưa xác
định hết kẻ
thù

TÓM TẮT NHỮNG HOẠT ĐỘNG TRONG XU HƯỚNG CỨU NƯỚC CỦA

PHAN BỘI CHÂU


VÀI NÉT VỀ TIỂU SỬ PHAN CHÂU TRINH
- Phan Châu Trinh (1872 - 1926) hiệu Tây Hồ,
biệt hiệu là Hy Mã. Sinh ra tại phủ Tam Kỳ, tỉnh
Quảng Nam. Trong gia đình trung lưu, cha làm
chức quan võ nhỏ.
- Từ nhỏ nổi tiếng thông minh, mẫn cán
- 1900 đỗ cử nhân, năm 1901 đỗ phó bảng, năm
1902 ra làm quan với chức Thừa biện bộ Lễ
- Năm 1904 cáo quan về quê, từ đó dốc lòng vào
hoạt động cứu nước.

PHAN CHÂU TRINH ( 1872 – 1926)


Cải cách đất nước

Chủ trương
Mục đích

Phong trào
và nội dung
hoạt động

Kết quả

Nâng cao dân trí, dân quyền, dựa vào Pháp để đánh đổ ngôi vua và bọn phong kiến
hủ bại.

Năm 1906 mở cuộc vận động Duy Tân ở Trung Kỳ.
- Nội dung:
+ kinh tế: chú ý đến việc cổ động, chấn hưng thực nghiệp, lập hội kinh doanh...
+ Mở trường dạy học: dạy theo lối mới, lập trường ở nhiều nơi, dạy chữ quốc
ngữ, dạy các môn học mới...
+ Cải cách trang phục và lối sống: vận động nhân dân cắt tóc ngắn, mặc áo ngắn.
Những hủ tục phong kiến bị lên án ...
Tư tưởng Duy Tân khi đi vào quần chúng đã vượt qua khuôn khổ ôn hoà, biến
thành cuộc đấu tranh quyết liệt như phong trào chống thuế năm 1908. Phong
trào Duy Tân đang phát triến sâu rộng thì Pháp đàn áp dữ dội. Năm 1908 Phan
Châu Trinh bị bắt và kết án 3 năm tù
- Kẻ thù

Đặc điểm

Hạn chế

: Bọn vua quan phong kiến hủ bại
- Phương pháp: Hoạt động công khai, hợp pháp
- Lực lượng :Chủ yếu dựa vào Pháp để cải cách đất nước
- Mục tiêu:
Xây dựng một xã hội tiến bộ theo khuynh hướng Dân chủ tư sản
Dựa vào Pháp để đánh phong kiến ảo tưởng với kẻ thù.
Ít chú ý tới lực lượng cách mạng trong nước
Chưa xác định hết kẻ thù

TÓM TẮT NHỮNG HOẠT ĐỘNG TRONG XU HƯỚNG CỨU NƯỚC CỦA - PHAN CHÂU TRINH


Giống nhau

- Hai ông đều là người yêu nước, thương dân, đều ra nước
ngoài tìm đường cứu nước, cứu dân, học hỏi kinh nghiệm của
các nước về làm cách mạng ở Việt Nam
- Hai ông đều có những hạn chế như nhau: Chưa xác định hết
kẻ thù, đều ảo tưởng với kẻ thù.
- Đều theo khuynh hướng Dân chủ tư sản.

Phan Bội Châu
Xu hướng

Khác nhau
Mục tiêu
đấu tranh

Bạo động vũ trang

Đánh Pháp, dựa vào đế quốc
Nhật

Phan Châu Trinh
Cải cách: kinh tế - văn hóa
xã hội
Đánh Phong kiến dựa vào đế quốc
Pháp


Đông Kinh nghĩa thục là gì?

Trường học làm việc

nghĩa ở Hà Nội

- Đông Kinh:

Hà Nội (Tên gọi ở thời kỳ nhà Lê Sơ)

- Nghĩa Thục:

Trường tư làm việc công ích


So sánh phong trào yêu nớc đầu thế kỷ XX với phong
trào Cần vơng chống Pháp cuối thế kỷ XIX theo bảng
hệ thống:
Tiêu chí
Mục tiêu
Lãnh đạo
Lực lợng
tham gia
Quy mô
Kết quả

Phong trào Cần vơng

Phong trào yêu nớc đầu thế
kỉ XX


Bng
so sánh phong trào yêu nớc đầu thế kỷ XX với

phong trào Cần vơng chống Pháp cuối thế kỷ XIX

Tiêu chí

Phong trào Cần vơng

Phong trào yêu nớc đầu thế kỉ
XX

Mục tiêu

Đánh Pháp, khôi phục chế
độ phong kiến

Đánh Pháp, đánh phong kiến,
giành độc lập, xây dựng chế độ
Dân chủ t sản

Lãnh đạo Vua, quan, văn thân và
sĩ phu yêu nớc

Sĩ phu tiến bộ

Lực lợng Đông đảo quần chúng
tham gia nhân dân

Dựa vào thế lực bên ngoài và các
tầng lớp trên của xã hội

Quy mô

Rộng lớn

Rộng lớn

Kết quả

Thất bại

Cha thành công


Thương binh Pháp


Nghĩa quân bị bắt






Nhà số 10 Hàng Đào (H Nội) nơi xua kia là phân hiệu 2 của Đông Kinh Nghĩa Thục
có lẽ vẫn còn giữ được nguyên trạng so với cách đây 100 năm