Bài 21. Phong trào yêu nước chống Pháp của nhân dân Việt Nam trong những năm cuối thế kỉ XIX

Giao an Van 7, Le Van Binh

08:21:31 AM


KIỂM TRA BÀI CU

EM
EM HÃY
CÓ NHẬN
TRÌNHXÉT
BÀY
GÌHOÀN
VỀ 2 BẢN
CẢNH
HIỆP
VÀƯỚC
NỘI DUNG
HÁC-MĂNG
CỦA BẢN
VÀ HIỆP
HIỆP
ƯỚC
ƯỚC HÁC-MĂNG????
PA-TƠ-NỐT ???


NỘI DUNG:
HOÀN CẢNH:

- Với

Thừa nhận sự “bảo hộ” của thực dân Pháp trên tòa cõi Việt Nam, phụ thuộc Pháp về nội trị,
hiệp ước Hác-măng nhà Nguyễn đã đi sâu hơn vào con đường đầu hành thực dân Pháp.
-

Nghe tin Pháp tấn công Thuận An triều đình Huế vội vã xin đình chiến.

kinh tế, ngoại giao, quân sự.


thành
nướcđình,
thuộc
địaủynửa
phong
kiến tranh thủ đến Huế đặt điều kiện cho một
- Việt
LợiNam
dụng trở
sự hèn
yếumột
của triều
Cao
Pháp
Hác-măng

-

Việt Nam chia làm 3 kì:
Hiệp ước mới.

- Nam kì là thuộc địa
- Bắc
kì là xứ
- Ngày
25/8/1883
bảnbảo
Hiệphộước mới được đưa ra buộc đại diện triều đình Huế phải kí kết.
- Trung kì là đất triều đình quản lí.


BÀI 21:

PHONG TRÀO YÊU NƯỚC CHỐNG PHÁP CỦA
NHÂN DÂN VIỆT NAM TRONG NHỮNG NĂM CUỐI
THẾ KỈ XIX


NỘI DUNG CHÍNH

I. PHONG TRÀO CẦN VƯƠNG BÙNG NÔ
1. Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến tại kinh thành Huế và sự
bùng nổ phong trào Cần Vương.

2. Các giai đoạn phát triển của phong trào Cần Vương.


I. PHONG TRÀO CẦN VƯƠNG BÙNG NÔ
1. Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến tại kinh thành Huế và sự bùng nổ phong trào
Cần Vương.

a. Tình hình Việt Nam sau hiệp ước Hác măng và Pa-tơ-nốt:

bản hoàn
quáước
trình xâm
lược ở Việt Nam
Tình hình Việt Cơ
Nam
sauthành
hiệp
Hác-măng
- Thực dân Pháp:

và

Thiết lập chế độ cai trị ở Bắc và Trung Kì

Pa tơ nốt ?

- Nhân dân:

Làn sóng đấu tranh của nhân dân dâng cao

Chủ hòa:

Được vua Tự Đức ủng hộ

- Triều đình Huế:
Chủ chiến:

Tôn Thất Thuyết và Hàm Nghi đẩy mạnh hành động


Tôn Thất Thuyết (1835-1913) quê ở thôn Phú Mộng, xã
Xuân Long(Huế) là người trong hoàng tộc, từng giữ nhiều
chức quan lớn nhỏ. Sau khi Tự Đức mất ông là một trong
3 phụ chính đại thần, giữ chức thượng thư bộ binh nắm
quyền chỉ huy quân đội. Năm 1883-1884 triều đình kí các
hiệp ước thừa nhận nền bảo hộ của thực dân Pháp. Nhưng
ông là người chủ chiến trong triều, ra sức chuẩn bị lực
lượng để chống Pháp giành lại chủ quyền.

TÔN THẤT THUYẾT


I.

PHONG TRÀO CẦN VƯƠNG BÙNG NÔ
1. Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến tại kinh thành Huế và sự bùng nổ phong trào Cần
Vương.

a. Tình hình Việt Nam sau hiệp ước Hác măng và Pa-tơ-nốt:

Trước hành động của phái chủ
Phái chủ chiến đã có hành động
chiến, thực dân Pháp đã làm gì?
như thế nào???


I.

PHONG TRÀO CẦN VƯƠNG BÙNG NÔ
1. Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến tại kinh thành Huế và sự bùng nổ phong trào Cần
Vương.

a. Tình hình Việt Nam sau hiệp ước Hác măng và Pa-tơ-nốt:

Chủ trương của phái chủ chiến: dựa vào sự ủng hộ của quần chúng nhân dân, chuẩn bị lực lượng,

Nêu diễn biến, kết quả cuộc tấn

khi có cơ hội sẽ chống Pháp, lập lại trật tự (phong kiến) cũ.

công quân Pháp của phái chủ
chiến?
-Âm mưu của Pháp: loại phe chủ chiến đứng đầu là Tôn Thất Thuyết, xiết chặt nền “ bảo hộ” ở Huế.


I.

PHONG TRÀO CẦN VƯƠNG BÙNG NÔ
1. Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến tại kinh thành Huế và sự bùng nổ phong trào Cần Vương.

b. Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến tại kinh thành Huế
Cuộc phản công của phái chủ chiến tại kinh thành Huế.

- Đêm mồng 4 rạng sáng 5 / 7/ 1885: Phe chủ chiến tấn công
quân Pháp ở đồn Mang Cá và tòa Khâm Sứ

Đồn Mang Cá

(5-7-1885)

- Rạng sáng 5/ 7/ 1885: Quân Pháp phản công

Kết quả: Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến


thất bại và bị thực dân Pháp đàn áp man rợ.
HOÀNG THÀNH

Tòa Khâm Sứ
(5-7-1885)

Do ta chuẩn bị vội vã, thiếu chu đáo.

Vì sao cuộc phản công đó lại
thất bại???

Thực dân Pháp có ý thức đề phòng, lực lượng mạnh.
Quân ta tấn công
Quân Pháp phản công


LƯỢC ĐỒ CUỘC PHẢN CÔNG CỦA PHÁI
CHỦ CHIẾN TẠI KINH THÀNH HUẾ VÀ SỰ
BÙNG NỔ PHONG TRÀO CẦN VƯƠNG

Tôn Thất Thuyết đưa vua Hàm Nghi ra Tân Sở
Đồng Văn

(Quảng Trị)
Bãi Sậy
(1883-1892)
Ba Đình
(1886-1887)

65
188

Hương Khê

Ngày 13/ 7/ 1885: Tôn Thất Thuyết lấy danh nghĩa

(1885-1895)

Ấu Sơn
(20-9-1885)

vua Hàm Nghi xuống chiếu Cần Vương.

Quảng
Trạch

Tân Sở
(13-7-1885)

Đồng Hới

HUẾ

Chú giải

Cửa Thuận An
Đà Nẵng
Bình Sơn

Binh thuyền Pháp từ Bắc vào vào

Quảng Ngãi

Huế
Bình Định

Phái chủ chiến nổ súng đánh

Sông Cẩu

Pháp

Tuy Hòa

Chiếu C.Vương
Nha Trang

Cuộc k/nghĩa trong ptrào C. Vương

Chiếu Cần Vương đã thổi bùng ngọn lửa đấu tranh
của nhân dân ta. Phong trào Cần Vương bùng nổ

Phan

Thiết


“Nước ta gần đây ngẫu nhiên gặp nhiều việc. Trẫm tuổi trẻ nối ngôi không
lúc nào không nghĩ tới tự cường, tự trị. Kẻ phái của Tây mỗi ngày một quá
thêm…Trẫm đức mỏng, gặp biến cố này không thể hết sức giữ được, để đô
thành bị hãm, xe Từ giá phải dời xa, tội ở mình trẫm cả, thật là xấu hổ vô
cùng. Nhưng chỉ có luân thường quan hệ với nhau, trăm quan khánh sỹ
không kể lớn nhỏ, tất không bỏ Trẫm: kẻ trí hiến mưu, người dũng hiến
sức, kẻ giàu bỏ của ra giúp quân nhu, đồng bào đồng trạch chẳng từ gian
hiểm như thế mới phải chớ? Cứu nguy chống đổ, mở chỗ nguy khốn, giúp
nơi bức bách đều không tiếc gì tâm lực, ngõ hầu lòng trời giúp thuận,
chuyển loạn thành trị, chuyển nguy thành an, thu lại được bờ cõi chính là
nhờ cơ hội này phúc của tôn xã tức là phúc của thần dân cùng lo với nhau
thì cùng nghĩ với nhau, há chẳng tốt lăm ư?..”

CHIẾU CẦN VƯƠNG


I.

PHONG TRÀO CẦN VƯƠNG BÙNG NÔ
1. Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến tại kinh thành Huế và sự bùng nổ phong trào Cần Vương.

b.Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến tại kinh thành Huế ( 7-1885) phong trào Cần Vương bùng nổ

- Nội dung của chiếu Cần

Kêu gọi văn thân, sĩ phu, nhân dân, phò
vua, giúp vua cứu nước.

vương

Nộitiêu
dung
chiếu
Cần
Mục
củacủa
việc
xuống
chiếu
vương
????????
Cần
vương
-Mục tiêu của việc xuống
chiếu Cần vương

Đánh Pháp khôi phục nền độc lập, lập lại
chế độ phong kiến có vua hiền tôi giỏi.


Hàm Nghi tên thật là Ưng Lịch, em ruột của vua Kiến
Phúc, sau khi Kiến Phúc bị giết, Ưng Lịch mới 13 tuổi
được đưa lên ngôi tháng 8-1884, khi Huế thất thủ , Tôn
Thất Thuyết đã đưa Hàm Nghi cùng tam cung chạy khỏi
hoàng thành lên Tân sở (Quảng Trị). Nhà vua dần dần ý
thức được trách nhiệm của một ông vua đang mất nước
và quyết tâm kháng chiến. Hàm Nghi đã phê chuẩn chiếu

Cần vương với trách nhiệm rõ ràng của một ông vua khi
có ngoại xâm.

Vua Hàm Nghi


2. Các giai đoạn phát triển của phong trào Cần Vương.

Giai đoạn 1: Từ năm 1885 đến năm 1888.

Chia làm 2 giai đoạn:

Giai đoạn 2: Từ năm 1888 đến năm 1896.


2. Các giai đoạn phát triển của phong trào Cần Vương.
Nội dung

Lãnh đạo

Giai đoạn 1: 1885-1888

Hàm Nghi, Tôn Thất Thuyết và các văn

Giai đoạn 2: 1888-1896

Các văn thân, sỹ phu yêu nước

thân
Lực lượng tham gia

Nhân dân lao động

Địa bàn

Rộng lớn: tập Trung ở Bắc, Trung kỳ

Nhân dân lao động

Thu hẹp: tập Trung ở miền núi
trung du

Kết quả

Đặc điểm


LƯỢC ĐỒ SỰ BÙNG NÔ PHONG TRÀO CẦN VƯƠNG GIAI

LƯỢC ĐỒ SỰ BÙNG NÔ PHONG TRÀO CẦN VƯƠNG GIAI ĐOẠN II

ĐOẠN I

Đồng Văn

Đồng Văn

Bãi Sậy
(1883-1892)

Hương Khê

(1885-1895)

Quảng

Quảng

Trạch

Trạch

Đồng Hới

Đồng Hới

Bình Sơn

Bình Sơn
Quảng Ngãi

Quảng Ngãi

Bình Định

Bình Định

Sông Cẩu

Sông Cẩu

Tuy Hòa

Tuy Hòa
Nha Trang

Nha Trang

Phan

Phan

Thiết

Thiết


2. Các giai đoạn phát triển của phong trào Cần Vương.
Nội dung

Lãnh đạo

Giai đoạn 1: 1885-1888

Hàm Nghi, Tôn Thất Thuyết và các văn

Giai đoạn 2: 1888-1896

Các văn thân, sỹ phu yêu nước

thân
Lực lượng tham gia

Nhân dân lao động

Địa bàn

Rộng lớn: tập Trung ở Bắc, Trung kỳ

Nhân dân lao động

Thu hẹp: tập Trung ở miền núi
trung du

Kết quả

Hàm Nghi bị bắt, phong trào tiếp tục
phát triển

Đặc điểm

Phong trào bị thất bại


Vua Hàm Nghi bị thực dân Pháp bắt


2. Các giai đoạn phát triển của phong trào Cần Vương.
Nội dung

Lãnh đạo

Giai đoạn 1: 1885-1888

Hàm Nghi, Tôn Thất Thuyết và các văn

Giai đoạn 2: 1888-1896

Các văn thân, sỹ phu yêu nước

thân
Lực lượng tham gia
Nhân dân lao động

Địa bàn

Rộng lớn: tập Trung ở Bắc, Trung kỳ

Nhân dân lao động

Thu hẹp: tập Trung ở miền núi
trung du

Kết quả

Hàm Nghi bị bắt, phong trào tiếp tục

Phong trào bị thất bại

phát triển

Đặc điểm
Có vua lãnh đaọ

Không có vua lãnh đạo


2. Các giai đoạn phát triển của phong trào Cần Vương.
Nội dung

Lãnh đạo

Từ năm 1885 đến năm 1888

Hàm Nghi, Tôn Thất Thuyết và các văn thân, sĩ phu yêu

Từ năm 1888 đến năm 1896

Các văn thân, sĩ phu yêu nước

nước

Lực lượng tham

Đông đảo nhân dân, có cả dân tộc thiểu số

gia

Địa bàn

Rộng lớn ( Bắc Kì và Trung Kì )

Thu hẹp ( trọng tâm chuyển lên vùng núi và

trung du ).

Kết quả

vua Hàm Nghi bị thực dân Pháp bắt, phong trào tiếp tục

Thất bại

phát triển

Đặc điểm

Có vua lãnh đạo

Không có vua lãnh đạo.


Là phong trào yêu nước chống thực dân Pháp theo
khuynh hướng ý thức hệ phong kiến

TÍNH CHẤT

Thể hiện tinh thần dân tộc sâu sắc


CỦNG CỐ

Phong trào Cần Vương bùng nổ từ tháng 7/1885 và nhanh chóng lan rộng khắp các tỉnh từ Nam
Trung kì ra Bắc.

Trong suốt hơn 10 năm liên tục, các sĩ phu, văn thân đã kiên trì chiến đấu với mục tiêu đánh Pháp,
khôi phục một đất nước độc lập.

Mặc dù thất bại, song phong trào Cần Vương vẫn có vị trí hết sức to lớn trong sự nghiệp đấu tranh
chống đế quốc, giải phóng dân tộc, để lại nhiều bài học kinh nghiệm quý báu.


NGUYÊN NHÂN BÙNG NỔ PHONG TRÀO CẦN VƯƠNG

NN sâu xa:

Mâu thuẫn giữa nhân dân VN
và thực dân Pháp.

NN trực tiếp:

Thất bại trong cuộc phản công
quân Pháp tại Kinh thành Huế.


1

2

3

4

5

6